LITERATURA:

1. Maria Kwiatkowska „Podstawy pedagogiki przedszkolnej” Warszawa 1988.

2. Anna Klim- Klimaszewska „Pedagogika przedszkolna” Warszawa 2005.

3. Elżbieta Osewska i józef Stala „Wychowanie dzieci w wieku przedszkolnym”.

4. Danuta Waloszek „Pedagogika przedszkolna. Metamorfoza statusu i przedmiotu badań” Kraków 2006.

5. Józef Górniewicz „Dylematy współczesnej edukacji” Toruń 2007.

6. Maria Bulera i Krystyna Żuchelkowska „Edukacja przedszkolna z partnerskim udziałem rodziców” Toruń 2006.

CZASOPISMA:

1. „Wychowanie w przedszkolu”

2. „Bliżej przedszkola”

3. „Nauczycielka przedszkola”

4. „Wychowanie na co dzień”

Temat: Pojęcie, przedmiot i zadania pedagogiki przedszkolnej.

PEDAGOGIKA- czynność wychowania dzieci (z gr. paidagogos)

pais ago

(chłopiec) (prowadzę)

PEDAGOGIKA PRZEDSZKOLNA- nauka o wychowaniu dzieci w placówkach przedszkolnych, o celach, treściach, metodach, środkach, formach organizacyjnych procesu wychowawczo- dydaktycznego w przedszkolach.

Duży wpływ na rozwój pedagogiki przedszkolnej mieli: Jan Władysław Dawid, Stanisław Kowalski, Ryszard Więckowski, Władysław Dyner.

Zadania pedagogiki przedszkolnej:

• opisywanie i wyjaśnianie zjawisk, faktów które pojawiają się w przedszkolach;

• zadania normatywno- praktyczne- pokazywanie jak należy organizować proces dydaktyczny w przedszkolu. Jak należy pracować z dziećmi 3-4 letnimi i 5-6.

• wg Marii Kwiatkowskiej i Anny Klim-Klimaszewskiej:

• gromadzenie wiedzy o wychowaniu dzieci w placówkach przedszkolnych;

• opisywanie i wyjaśnianie zjawisk wychowawczych w przedszkolu;

• wykrywanie związków i zależności między dostrzeżonymi zjawiskami wychowawczymi;

• wskazywanie jak należy organizować działalność pedagogiczną w przedszkolu i jak organizować proces wychowawczo- dydaktyczny w przedszkolu;

• poszukiwanie skutecznych metod i form pracy z dziećmi;

• określanie kompetencji pedagogicznych i cech osobowych nauczyciela przedszkola.

Pedagogika przedszkolna odpowiada na pytania:

• Jakie miejsce w systemie edukacji narodowej zajmuje wychowanie przedszkolne?

• Na czym polega swoistość procesu wychowawczo- dydaktycznego w przedszkolu?

• Kiedy i dzięki czemu dziecko jest gotowe do rozpoczęcia nauki w szkole i pełnienia roli ucznia?

• Jakie metody, formy i środki dydaktyczne optymalizują proces wychowawczo- dydaktyczny w przedszkolu i przyczyniają się do ciągłego wzbogacania osobowości małego dziecka.

Eksperyment pedagogiczny:

Władysław Zaczyński wyróżnia:

1. technika 1 grupy- polega na tym, że raz jedna grupa jest grupą eksperymentalną, a po upływie czasu staje się grupą kontrolną. Do grupy eksperymentalnej wprowadzamy czynnik eksperymentalny.

2. technika 2 grup równoległych- są 2 grupy, jedna jest eksperymentalną, a druga grupą kontrolną. Do grupy eksperymentalnej wprowadzamy czynnik eksperymentalny. Przed eksperymentem należy przeprowadzić pomiar początkowy , aby sprawdzić, która grupa będzie grupą eksperymentalną, a która kontrolną. Ta grupa która uzyska niższe wyniki będzie grupą eksperymentalną, a która uzyska wyższe będzie grupą kontrolną. Po eksperymencie należy przeprowadzić pomiar końcowy. Gdy minie jakiś czas od ukończenia eksperymentu należy przeprowadzić pomiar dystansowy.

3. technika rotacji (podziału krzyżowego)- 2 grupy równoległe. Należy również przeprowadzić pomiar początkowy i np. po upływie 3 m-cy należy zamienić automatycznie grupy. Później przeprowadzić pomiar końcowy i pomiar dystansowy.

Eksperyment wg planu R. Solomona (plan 4 grupowy):

czynnik eksperymentalny

E_I

K_I

E_II bez pomiaru

początkowego

K_II bez pomiaru

początkowego

PROCES WYCHOWAWCZO- DYDAKTYCZNY W PRZEDSZKOLU- ciąg uporządkowanych czynności nauczyciela i odpowiadających im czynności uczniów przyporządkowanych konkretnemu celowi. Znajduje również odbicie w konspektach, które nauczyciel przygotowuje (przygotowanie uczniów i przygotowanie nauczyciela). Składa się on z czynności wychowawczych i czynności dydaktycznych (są ściśle zespolone ze sobą).

Proces ten jest systematyczny, zamierzony, celowy, planowy i długotrwały. Odbywa się w specjalnie do tego powołanych instytucjach (placówkach przedszkolnych).

Cechuje go elastyczność metodyczna i organizacyjna (stosuje się najróżniejsze metody pracy z dziećmi, aby polepszyć proces wychowawczo-dydaktyczny, aby ulepszyć jakość pracy przedszkola).

Obejmuje on działalność wychowawczą i dydaktyczną dzieci w zbliżonym wieku (3-6 lat).

Wyróżniamy w tym procesie również ogniwa procesu nauczania w przedszkolu (odnoszą się do zajęć dydaktycznych):

1. organizowanie swobodnej działalności dziecka;

2. nawiązanie do wyrastającej z tej działalności ciekawości poznawczej dziecka;

3. przekazanie nowych wiadomości, albo ich utrwalenie, albo kształtowanie umiejętności i nawyków;

4. organizowanie swobodnej działalności dziecka.

Temat: Problematyka wychowania przedszkolnego w nurtach pedagogicznych XIX i

początku XX w.

1.02.2009

Friedrich Froebel

Niemiecki pedagog (1782- 1852). Największą zasługą było to, że opracował system wychowania przedszkolnego i stworzył placówki przedszkolne dla dzieci w wieku przedszkolnym i nazwał je „ogródkami dziecięcymi: (potem przyjęły nazwę ogródków froebel'owskich). Zapoznał się z pedagogiką i dziełem Johann'a Heinrich'a Pestalozzi'ego pt. „Jak Gertruda uczy swoje dzieci?”. Miał duży wpływ na pedagogikę Froebel'a.

Uważał, że w rozwoju i wychowaniu małego dziecka ważną rolę odgrywają 4 instynkty:

1. instynkt pracy- obejmuje samorzutną potrzebę ruchu, chęć tworzenia, chęć do budowania, do działania w środowisku, obejmuje chęć do przekształcania, zmieniania tej rzeczywistości w której człowiek żyje i funkcjonuje.

2. instynkt wiedzy- naturalne dążenie człowieka, dziecka do poznawania świata, bliższej i dalszej rzeczywistości, rzeczywistości przyrodniczej, społecznej, kulturalnej i technicznej.

3. instynkt piękna- obejmuje sferę emocjonalną, uczuciową dziecka, w jego zakres wchodzi wrażliwość na piękno, wchodzi emocjonalny stosunek do piękna.

4. instynkt religijny- obejmuje sferę emocjonalną, sferę uczuciową, w jego zakres wchodzą dyspozycje, normy i zasady, które człowiek przestrzega, wchodzi również stosunek człowieka do świata, do otaczającej rzeczywistości i do samego siebie.

Uważał, że ważną rolę w rozwoju dziecka odgrywa jego własna aktywność, ujawnia się ona w zabawie. Podkreśla, że zabawa jest podstawową formą aktywności małego dziecka. Uważał, że w tych placówkach, które stworzył trzeba zapewnić jak najlepsze warunki do zabawy, aby mogły zaspokajać tą samorzutną aktywność.

Uważał również, aby dzieci podczas tych najróżniejszych zabaw powinny korzystać z zabawek, ale uważał on, że powinny to być zabawki w kształcie kuli, walca i sześcianu oraz powinny korzystać z klocków i mozajek.

Uważał, że trzeba dzieciom dostarczyć do ich działalności naturalnego materiału dydaktycznego (materiał przyrodniczy: piasek, drewienka, glina, szyszki, kamyki, żołędzie, kasztany).

Ważną rolę odgrywa również rysunek. Uważał, że dziecko w rysunku ujawnia swoje wnętrze, przedstawia swoje emocje, wydarzenia, spostrzeżenia, stosunek do świata oraz to wszystko co wie o bliższej i dalszej rzeczywistości.

Uważał, że zadaniem placówek przedszkolnych („ogródków dziecięcych”) jest dobre przygotowanie dzieci do rozpoczęcia nauki w szkole. Uważał, że dzieci należy wychowywać na wierzących członków społeczeństwa. Jego system kieruje głęboka religijność (był synem pastora).

Zwracał dużą uwagę na kontakty dziecka z przyrodą. Jego ojciec w młodości oddał go na praktykę do leśniczego i tam miał kontakt z przyrodą.

Uważał również, że w „ogródkach dziecięcych” powinny pracować dobrze do zawodu przygotowane wychowawczynie. Powinna to być jeszcze osoba o wysokim poziomie moralnym i głęboko religijna.

Maria Montessori

(1870- 1952) Włoszka, pierwsza kobieta, która na Uniwersytecie Rzymskim uzyskała dyplom lekarza. Pracowała w klinice rzymskiej. I tam zetknęła się z dziećmi opóźnionymi z rozwoju umysłowo. Leczyła m.in. te dzieci z niedorozwojem umysłowym, lecząc te dzieci i obserwując je, doszła do wniosku, że ta niepełnosprawność umysłowa to nie jest tylko problem etyczny ale również pedagogiczny. To zadecydowało, że zainteresowała się pedagogiką i studiowała później pedagogikę na Uniwersytecie Rzymskim oraz w Paryżu i Londynie.

Po studiach w Rzymie, Paryżu i Londynie zajęła się działalnością pedagogiczną. I założyła placówki przedszkolne dla dzieci robotników i nazwała je „domami dziecięcymi”. Matki mogły przychodzić do tych placówek o każdej porze dnia i przyglądać się co robi ich dziecko, jak funkcjonuje na tle grupy. W każdym „domu dziecięcym” było mieszkanie dla dyrektora tego przedszkola. Bo Maria Montessori, uważała, że musi być ona dostępna dla dzieci o każdej porze dnia i nocy i muszą wiedzieć gdzie jej szukać.

Kładła duży nacisk na dobre przygotowanie pedagogiczne wychowawczyń do pracy z dzieckiem. Uważała, że powinny to być też osoby religijne, o wysokim poziomie moralnym, które potrafią nawiązywać kontakty z rodzicami dzieci.

Była zwolenniczką wychowania religijnego. Uważała, że w „domach dziecięcych” należy duży nacisk położyć na pogadankę religijną i dzięki temu dziecko nie tylko zbliża się do Boga i zaznajamia się z treściami religijnymi, ale również dziecko uczy się jak postępować należy a jak nie.

Uważała, że ważną rolę w rozwoju dziecka odgrywa jego własna aktywność, ale również jego samodzielność.

Uważała również, że te metody, które stosuje się w „domach dziecięcych” powinny być uzależnione od środowiska.

Uważała, że na skuteczność wychowania dziecka mają wpływ 3 czynniki:

1. metodyczne- przemyślany i uporządkowany zestaw ćwiczeń i zajęć, które się z dziećmi prowadzi i przygotowane do tego pomoce dydaktyczne.

2. organizacyjne- zwracała uwagę, że trzeba odpowiednio urządzić i wyposażyć placówkę przedszkolną. Wszystkie przedmioty znajdujące się w placówce przedszkolnej powinny być dostosowane do potrzeb dziecka (do wzrostu).

3. dbanie o zdrowie dziecka- duży nacisk kładła na opiekę lekarską, uważała że dzieci przebywające w „domach dziecięcych” powinny być przebadane 2 razy w roku (na początku i na końcu roku). Prawidłowe odżywianie, ruch, świeże powietrze, wpływa na to, żeby dziecko mogło prawidłowo się rozwijać.

Zajęcia i ćwiczenia Marii Montessori:

• ćwiczenia mięśni;

• gimnastyka;

• zajęcia przyrodnicze;

• roboty ręczne;

• ćwiczenia zmysłów;

• nauka czytania, pisania i początków arytmetyki.

Uważała, że „domy dziecięce” powinny przygotować dzieci do rozpoczęcia nauki w szkole. Oprócz tych zajęć i ćwiczeń nie należy zapominać o zabawie. Odgrywa ona również ważną rolę w wychowaniu i rozwoju dziecka. Ale Maria Montessori neguje swobodną zabawę dziecka, gdyż dezorganizuje ona życie grupy dziecięcej, wprowadza hałas, nieład, nieporządek w grupie dziecięcej. Więc uważała, że zabawa powinna być organizowana, kontrolowana, prowadzona przez wychowawczynię.

Stanisław Karpowicz

(1864- 1921). W 1911r. w Warszawie przy ulicy Koszykowej zorganizował placówkę przedszkolną i nazwał ją „domem dziecięcym”.

Uważał, że ważną rolę w rozwoju dziecka odgrywa jego samorzutna działalność i dlatego też uważał, że w placówkach przedszkolnych należy ją wykorzystać i rozwijać. I dlatego też był zwolennikiem nauczania przez działanie. Uważał, że aktywność dziecka można rozwijać wtedy jeżeli stworzy się mu odpowiednie warunki do zabawy i pracy. I uważał, że niezbędnymi warunkami, które należy dziecku zapewnić to:

• przestrzeń;

• słońce;

• prawidłowe odżywianie;

• zapewnienie dziecku pełnej swobody.

Uważał, że dzieci w zabawie powinny wykorzystywać równe zabawki i akcesoria oraz na miarę swoich możliwości powinny wykorzystywać określone przybory i pomoce. Uważał, że zabawki, przybory, pomoce, które nauczyciel wykorzystuje na zajęciach, a potem dzieci podczas zabaw nie powinny być w zasięgu dziecka, ale powinny być schowane w szafie.

Był zwolennikiem świeckiego wychowania. Uważał, że placówki przedszkolne powinny przygotowywać dzieci do życia społecznego i do rozpoczęcia nauki w szkole.

Wychowawczynie powinny być odpowiedni przygotowane do zawodu.

Organizował ona początkowo 2-letnie, a później 3-letnie kursy dla wychowawczyń przedszkola. Podczas tych kursów kandydatki do zawodu wychowawczyni w przedszkolu zdobywały wiedzę z 3 gałęzi pedagogiki:

• z biologii wychowania;

• z logiki wychowania;

• z techniki wychowania.

Uważał, że przygotowując kandydatki do zawodu wychowawczyni w przedszkolu ważna jest również praktyka pedagogiczna. I te kandydatki odbywały właśnie taką praktykę w tym „domu dziecięcym” przy ulicy Koszykowej w Warszawie, które były prowadzone przez Stanisława Karpowicza.

Maria Weryho- Radziwiłowiczowa

(1858- 1944). Studia ukończyła w Petersburgu. Z jej działalności możemy wyróżnić 3 sfery zainteresowań):

1. praktyczno- teoretyczna;

2. publicystyczna;

3. społeczno- pedagogiczna.

Uważała, że dzieci powinny być objęte wychowanie przedszkolnym, że w placówkach przedszkolnych dbano o wszechstronny rozwój małego dziecka, dlatego że w tych placówkach prowadzone są najróżniejsze ćwiczenia i zajęcia, że ważnym zadaniem placówek przedszkolnych jest dobre przygotowanie dziecka do rozpoczęcia nauki w szkole.

Uważała, że wszystkie dzieci w wieku przedszkolnym powinny być objęte powszechnym i obowiązkowym oraz bezpłatnym wychowaniem przedszkolnym. Z postulatem: „Powszechne, bezpłatne wychowanie przedszkolne” wystąpiła na Sejmie Nauczycielskim, który odbył się w 1919r.

Była zwolenniczką wychowania religijnego, ważną rolę odgrywa pogadanka religijna.

pomiar początkowy

pomiar końcowy

pomiar dystansowy

pomiar początkowy

pomiar końcowy

pomiar dystansowy

pomiar końcowy

pomiar dystansowy

pomiar końcowy

pomiar dystansowy

---