Choroby gruczołu tarczowego.
Pielęgnowanie pacjentki po strumektomii.
1. Rola tarczycy w organiźmie.
2. Choroby tarczycy.
3. Wskazania do operacji.
4. Przygotowanie do zabiegu operacyjnego i opieka pooperacyjna.
5. Powikłania pooperacyjne.
Ad.1.
Tarczyca leży na chrząstce tarczowatej krtani i na przedniej ścianie górnej części tchawicy. Tarczyca składa się z 2 płatów: lewego i prawego, które są połączone cz. Środkową zwaną węziną. Na tylnej powierzchni płatów leżą ważne gruczoły przytarczyce regulujące przemianę wapniowo - fosforową w ustroju. Unaczynienie tarczycy jest bogate przez 4 tętnice tarczowe i dolne oraz bardzo liczne połączenia oboczne. Wymiary średnio 3x 2,5x 2,5 cm, a masa 15 - 25 g. 1/5 czyli około 4 g gruczołu wystarczy do utrzymania eutyreozy.
Podstawowa czynnością tarczycy jest wydzielanie hormonów:
T3 - trójjodotyreozyny
T4 - tyroksyny
Czynność ta regulowana jest przez hormon tyreotropowy TSH przedniego płata przysadki. W tarczycy zawarte jest około 80 %całego jodu w ustroju czyli ok.
8 mg. Hormony tarczycy są niezbędne dola prawidłowego dojrzewania komórek, pobudzają procesy metaboliczne i energetyczne, wpływają na syntezę białek, regulują temperaturę ciała.
U dzieci z wrodzoną niedoczynnością tarczycy obserwuje się zaburzenia rozwoju umysłowego, szkieletowego i seksualnego i prowadzi to do karłowatości i matołectwa.
Ad.2
Choroby tarczycy dzielimy na:
przebiegające z eutyreozą:
1.wole obojętne:
rozlane - struma diffusa
guzkowe - struma nodosa
2. guzy:
łagodne
złośliwe
3. stany zapalne.
przebiegające z nadczynnością:
1.wole nadczynne:
choroba Graves - Basedowa
guzkowe nadczynne
2. guzy:
gruczolak
rak.
przebiegające z niedoczynnością:
1. niedoczynność występująca:
endemicznie
z powodu zmian wrodzonych
2. brak tkanki gruczołowej:
operacyjne usunięcie
zniszczenie po napromienieniu
wada wrodzona.
3. Choroby przysadki.
Nadczynność tarczycy - choroba Graves - Basedowa
charakteryzuje się rozlanym powiększeniem i rozrostem gruczołu tarczowego.
Czynniki usposabiające: urazy psychiczne, predyspozycje genetyczne, występuje tylko u kobiet.
Objawy:
- wytrzeszcz gałek ocznych,
- przyśpieszenie akcji serca - kołatanie
- drżenie palców
- duża pobudliwość nerwowa,
- zaburzenia w miesiączkowaniu
- wzmożona przemiana materii
- spadek masy ciała
- bezsenność
- skłonność do płaczu
- nadmierne pocenie się
- trudność koncentracji myśli
- niekiedy biegunki.
Badania diagnostyczne:
USG, Rtg szyi, scyntygrafia, T3, T4.
Ad. 3
Wskazania do operacji:
wole z objawami mechanicznego ucisku na tchawicę
zwężenie tchawicy - zab. oddychania
duszność wyst. przy wysiłku fizycznym
zmiana barwy głosu - chrypka
utrudniony odpływ krwi żylnej
względy kosmetyczne
Ad. 4
Celem przyg. przedoperacyjnego jest uzyskanie eutyreozy, zmniejszenie rozmiarów wola.
obniżenie podwyższonej czynności wydz. T. - stosowanie preparatów jodowych: Metizol - 60 mg/dobę, Metylotiouracyl 600mg/dobę.
Po uzyskaniu eutyreozy odstawia się te leki i podaje się płyn Lugola przez okres 5 - 14 dni 10 - 30 kropli/ dobę.
Podawanie Encortonu
Opanowanie pobudliwości nerwowej - Relanium, Elenium
Leki zwalniające pracę serca - Propranolol
Leki obniżające RR.
Operacja polega na resekcji obu płatów tarczycy, a pozostawieniu 1/5 gruczołu.
Po zabiegu strumektomii chora otrzymuje nadal Płyn Lugola przez okres 7 - 10 dnia dawka jest zmniejszana do 3 kropli dziennie. Po wybudzeniu pacjentkę układamy w pozycji siedzącej z podpartą szyją, barkiem i karkiem. Zakładamy kartę obserwacyjną. Do rany może być założony dren odprowadzający wydzielinę ( Redona). Usuwa się go w 3 - 4 dobie. Obowiązuje ścisła kontrola opatrunku. Inchalacje z pary wodnej, dieta chłodna, płynna, papki. Chora ma trudności z mówieniem więc porozumiewamy się za pomocą kartki i ołówka.
Ad.5
Powikłania pooperacyjne:
1) duszenie - wywołane krwiakiem w miejscu operowanym(loży) - Intubacja, operacyjne
usunięcie krwiaka,
2) zapadanie się ścieńczałych chrząstek tchawicy na skutek długotrwałego ucisku - wykonuje
się tracheostomię,
3) uszkodzenie lub usunięcie przytarczyc - prowadzi do tężyczki:
Objawy:
Objaw Trousseau - zacisnąć opaskę gumową na ramię i po 2 min. wystąpi samoistny skurcz mięśni palców i dłoni ręki,
Objaw Chwostka - uderzeniem palcem lub młoteczkiem neurologicznym w miejsce wyjścia nerwu twarzowego tzn w żuchwę obok płata usznego w przypadku tężyczki wyst. skurczu mięśni danej połowy twarzy. Skurcze mięśniowe są bardzo bolesne. Oznaczamy stężenie wapnia we krwi. Norma 2,3 - 2,7 mmol/l.
Postępowanie: podawanie 10 % roztworu Calcium Gluconatum. W długotrwałym leczeniu stosuje się też preparaty Vit. D3 ( Cholecalciferol).
4) Uszkodzenie lub niedowład struny głosowej
5) przełom tarczycowy - spowodowany nagłym spadkiem tyroksyny, a nadmiernym
wydzielaniem hormonu przysadki mózgowej,
Objawy:
wysoka temperatura do 41C
tachycardia
wzrost RR
chora niespokojna, pobudzona
czasem wymioty, biegunka
W bad. lab. stwierdza się - leukocytozę, hipernatremię, hipercalcemię, hipoglikemię.
Leczenie:
podawanie leków przeciwtarczycowych:
Metizol - 100 mg/dobę
Metylotiouracyl - 1000 mg/dobę
Roztwór Lugola 30- 40 kropli doustnie lub przez zgłębnik żołądkowy
Encorton 2x 100 mg, Hydrocortison 3x 50- 100 mg
Propranolol w przypadku zaburzeń akcji serca
Leki antyarytmiczne.