Wykład z dn. 12.01.2006
PODATKI
Zgodnie z art. 84 Konstytucji z dn. 2 IV 1997 obywatel jest obowiązania do ponoszenia ciężaru funkcjonowania państwa.
Ciężar podatkowy ustanawia zgodnie z art. 217 Konstytucji ustawa, czyli ciężar ten jest ustalany przez sejm.
Zobowiązanie podatkowe powstaje w dwojaki sposób:
Z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania.
z dniem wydania i doręczenia decyzji organu uprawnionego do określenia wysokości świadczenia podatkowego i jego poboru - Dotyczy podatków lokalnych (od nieruchomości) - o wielkości tego podatku decyduje gmina.
Przedstaw pojęcie podatku.
Podatek - podatkiem nazywamy przymusowe świadczenie pieniężne, ogólne, bezzwrotne i nieodpłatne pobierane przez państwo i jednostki samorządu terytorialnego (JST) na mocy odrębnych przepisów prawa określających sposób wymiaru oraz warunki i terminy płatności tych świadczeń.
Przymus podatkowy - w konstytucji jest zapisane, że każdy obywatel musi płacić podatki jest to, więc przymus konstytucyjny. Podatku nie można „odrobić”.
Świadczenie ogólne - podatek jest nakładany na grupę osób lub jednostek (PIT, CIT); Charakteryzuje się występowaniem określonej cechy, z którą prawodawca związał obowiązek podatkowy.
Charakter fiskalny - jako, że podatek nie jest kara nie ma charakteru represyjnego tylko fiskalny.
Świadczenie bezzwrotne - dobrze naliczony i pobrany podatek nigdy nie podlega zwrotowi.
Nieodpłatny - nieodpłatność szczególna - z tytułu wniesionego podatku nie otrzymujemy świadczenia na zasadzie wzajemności.
Opłata od podatku - jest świadczeniem odpłatnym z tytułu wniesionej opłaty otrzymujemy świadczenie na zasadzie wzajemności (np. Wyrobienie paszportu).
Wymień elementy składowe świadczenia podatkowego.
Ordynacja podatkowa mówi: W konstrukcji każdego podatku występują te same elementy składowe:
podmiot i przedmiot podatku,
podstawa opodatkowania.
stopa, stawka, skale podatkowe.
kwota (wymiar) podatku.
Zwolnienia i ulgi podatkowe.
Ad. 1
Podmiot:
Czynny - państwo i JST
Bierny - podatnik i płatnik.
Podatnik - osoba fizyczna lub prawna, która ponosi ciężar świadczenia podatkowego, tzn. Doznaje uszczuplenia swojego dochodu lub majątku wskutek obciążenia go podatkiem.
Płatnik - osoba fizyczna lub prawna, która na mocy przepisów prawa jest zobowiązana do odprowadzenia świadczenia podatkowego na rachunek organu uprawnionego do określenia wysokości świadczenia i jego poboru.
Przedmiot - jest to rzecz fizyczna lub zdarzenie, z którym prawodawca zawiązał powstanie obowiązku podatkowego, np. rzecz - podatek od nieruchomości zdarzenie - dochody (wypłata).
Ad. 2
Podstawa opodatkowania - wyrażona najczęściej w pieniądzu wartość przedmiotu opodatkowania ustalona w sposób podany w odrębnych przepisach szczegółowych. Często podstawę opodatkowania określamy nie pieniędzmi, a innymi jednostkami miary, np. W metrach kwadratowych.
Kumulacja podatkowa - łączenie we wspólną podstawę opodatkowania dwóch lub więcej przedmiotów w zakresie jednego i tego samego podatku w celu określenia wspólnego wymiaru świadczenia od łącznej podstawy. (PIT jest to kumulacja podatkowa - bo kumulujesz wszystkie dochody).Jeżeli są zmienne stopy podatkowe to kumulacja (PIT) jest bolesna.
Ad. 3
Stopa - wyrażona w procentach część podstawy opodatkowania zawsze wyrażona w złotych, która w postaci podatku jest odprowadzona do budżetu.
Stawka podatkowa - ustalona w przepisach szczegółowych wielkość przypadająca na umownie przyjętą jednostkę miary służącą do określenia wielkości podstawy opodatkowania, np. Podatek rolny, leśny, od nieruchomości, od środków transportowych.
1ha/10j j - jednostka
100ha →1000j
Skala - ułożone w sposób uporządkowany rosnąco lub malejąco stopy lub stawki podatkowe odpowiadające rosnącym bądź malejącym podstawom opodatkowania
Skala podatkowa progresywna - rosnącym podstawom opodatkowania odpowiadają rosnące w sposób gwałtowny (progresywny) stopy opodatkowania.
Progresja globalna:
100 - 200 → 3%
201 - 300 → 15%
301 - 400 → 40%
Progresja ciągła - dla każdego przedziału opodatkowania mamy przynajmniej dwie stopy podatkowe i tzw. Wartość graniczną, po której stosujemy wyższą stopę opodatkowania:
100 - (150) - 200 → 3% 5%
201 - (250) - 300 → 15% 17%
301 - (350) - 400 → 40% 45%
Skala regresywna - jest odwrotnością skali progresywnej - rosnące podstawy, to malejące stopy.
Skala degresywna - modyfikacja skali progresywnej - na samym początku wzrost stóp jest stosowany umiarkowany i po przekroczeniu wielkości granicznej wzrost stóp ulega gwałtownemu przyspieszeniu; skala ta jest bardzo rzadko stosowana.
Skala liniowa - w tej skali mamy tylko jedną stopę podatkową → CIT 19%, podatek liniowy - w nim każdy płaci taką samą część swoich dochodów lub majątku.
Ad. 4
Wymiar podatku - zastosowanie stopy lub stawki podatkowej do podstawy opodatkowania daje w ostatecznym rezultacie wymiar podatku, czyli kwotę, jaką jesteśmy zobowiązani wpłacić do budżetu.
Ad. 5
Zwolnienia i ulgi - częściowe, całkowite lub czasowe zaniechanie poboru podatku. Czyli podatek jest wymierzany, ale nie jest pobierany.
Zwolnienia i ulgi mogą być:
podmiotowe
przedmiotowe.
Ad. a.
Zwolnienie lub ulga jest przyznawana ze względu na jakąś specyficzną cechę dotyczącą podmiotu biernego, np. Zwolnienia dla matek samotnie wychowujących dzieci (nie ma już tych ulg)
Ad. b.
Zwolnienie lub ulga jest przyznawane ze względu na jakąś specyficzną cechę dotyczącą przedmiotu opodatkowania, np. Ulga budowlana.
Zwolnienie ma charakter obligatoryjny = władza musi je zastosować.
Zwolnienie ma charakter fakultatywny = władza może, ale nie musi go zastosować.
Przerzucalność świadczeń podatkowych - oznacza, że ciężar świadczenia podatkowego nie dotyczy podmiotu, który został wymieniony w decyzji podatkowej, a jest kierowany do innych podmiotów współpracujących z w/w podmiotem.
Sposoby przerzucalności:
W przód - Ciężar dodatkowego świadczenia podatkowego włączamy w cenę produktu finalnego.
Wstecz - oznacza, że o wielkość dodatkowego świadczenia podatkowego zmniejszamy o cenę półproduktów nabywanych do produkcji finalnej.
Nie wszystkie podatki są przerzucane, przerzucane są podatki pośrednie (VAT i akcyza), nieprzerzucalne są natomiast podatki bezpośrednie.
OPRACOWAĆ SAMEMU BUDŻET (system budżetowy, formy budżetowania - brutto, netto)