Międzynarodowe przepływy czynników produkcji - siła robocza i technologia
Transfer technologii
- transfer technologii - transmitowanie wiedzy technicznej i umiejętności jej zastosowania w produkcji określonego dobra
- formy transferu technologii
1. Zakup za granicą produktu globalnego (imitacja)
2. Przemieszczanie sie ludzi - transfer wiedzy i umiejętności
3. Transfer technologii w ramach korporacji międzynarodowych
4. Tworzenie spółek z kapitałem mieszanym: kapitał zagraniczny z kapitałem kraju, któremu udziela się technologii
5. Sprzedaż licencji i patentów co pozwala na uruchomienie produkcji określonych wyrobów w kraju, który je kupuje
6. Kooperacja przemysłowa - kontrakt o ogromnym zakresie współpracy gospodarczej, przemysłowej, technicznej przy produkcji określonych towarów
7. Doradztwo techniczne
8. Leasing (wynajem lub dzierżawa na własność) i franchising, czyli uzyskanie kompletnej koncepcji prowadzenia przedsiębiorstwa
9. Świadczenie usług technicznych
10. Współpraca naukowo - badawcza między ośrodkami naukowymi
11. Targi, wystawy, konferencje
12. Kształcenie kadr za granicą i w kraju przez zagranicznych specjalistów
Migracje ludności
- migracje - procesy przemieszczania się, zmian miejsca zamieszkania lub pobytu ludności
- emigracja - odpływ ludności (opuszczenie miejsca dotychczasowego zamieszkania)
- imigracja - napływ ludności (przybycie na nowe miejsce zamieszkania)
- remigracja - powrót emigrantów do ojczyzny po dobrowolnym jej opuszczeniu
- migracje wywoływane są przez takie zjawiska jak słaby rozwój gospodarczy określonego kraju lub występujący w nim nadmiar siły roboczej
- duży wpływ na ruchy migracji wywierają wojny, prześladowania religijne i polityczne, podboje, jak i również decyzje polityczne zmierzające do zagospodarowania nowych obszarów
Możemy wyróżnić kilka przyczyn migracji
1. Ekonomiczne - w celu poprawy warunków materialnych
2. Polityczne - w celu uniknięcia prześladowań politycznych lub relgijnych
3. Spowodowane konfliktami zbrojnymi - uchodźcy i azylanci
4. Spowodowane klęskami żywiołowymi
5. Wyjazdy turystyczne
Modele migracji
- model klasyczny - pomimo pewnych limitów ilościowych migrantów generalnie zachęca się do przyjazdu, gwarantuje im się obywatelstwo. Ta kategoria dotyczy tzw. "narodów imigrantów", a więc USA, Kanady, Australii
- model kolonialny - dotyczy dawnych imperiów kolonialnych, głównie Wielkiej Brytanii i Francji. Zakłada on faworyzowanie imigrantów dawnych kolonii kosztem tych z innych krajów
- gastarbeiterów - zakłada politykę przyjmowania imigrantów jako pracowników na określony czas, bez udzielania im obywatelstwa (nawet pomimo długotrwałego pobytu w kraju). Przykładem są tu Niemcy, Szwajcaria i Belgia
- imigracja nielegalna - samowolne przekraczanie granicy bądź też pozostanie w kraju przyjazdu po upływie terminu, np. wizy turystycznej. Nielegalni imigranci stają się marginesem społecznym.
Ekonomiczne skutki przepływu pracy
Zasoby pracy przemieszczają się z kraju, gdzie wydajność i płace są niskie do kraju gdzie są wysokie.
W rezultacie poziomy płac się wyrównują, a realny dochód wzrasta w obydwu krajach i następuje redystrybucja dochodów.
W kraju emigracji wynagrodzenia pracowników się zwiększają, a dochody właścicieli kapitału zmniejszają.
W kraju imigracji dochody właścicieli kapitału się zwiększają a wynagrodzenia pracowników zmaleją.
Skutki migracji ludności
- korzyści z napływu siły roboczej
* pojawienie się ludności o wysokich kwalifikacjach
* wzrost gospodarczy
* wzrost dochodu z podatków
* zwiększony przyrost naturalny
* pełniejsze wykorzystanie posiadanych możliwości produkcyjnych
* wzrost popytu
* uzupełnienie niedoborów siły roboczej
- koszty napływu siły roboczej
* problemy społeczne
* wzrost bezrobocia
* wzrost przestępczości
* wzrost wydatków na cele socjalne
- korzyści odpływu siły roboczej
A) W czasie emigracji
* spadek bezrobocia w kraju
* napływ kapitału do kraju
* wzrost obrotów handlowych z zagranicą
B) Po powrocie
* wzrost kompetencji zawodowych
* wzrost popytu konsumpcyjnego
* spadek bezrobocia (tworzenie nowych miejsc pracy)
- koszty odpływu siły roboczej
* spowolnienie wzrostu gospodarczego
* problemy fiskalne (spadek dochodów z podatków) i systemu emerytalnego
* odpływ wykwalifikowanej siły roboczej
* spadek przyrostu naturalnego i niekorzystne zmiany w strukturze wiekowej społeczeństwa
* problemy natury społecznej (rozwody, eurosieroctwo, itp.)
Główne kierunki migracji
- w XIX wieku i na początku XX szczególnie duża była fala emigracji z Europy do: USA, Kanady, Brazylii, Argentyny, Australii, Nowej Zelandii i RPA
- szacunki ONZ wskazują, że w latach 1820 - 1914 z Europy wyemigrowało około 50 - 55 milionów mieszkańców, z czego zdecydowana większość (32 - 35 milionów) udała się do USA
- po II wojnie światowej migracje do USA zastały zdominowane przez ludność pochodzącą z Azji i Ameryki Łacińskiej
- uaktywniły się także inne ośrodki migracji globalnych, które zaczęły aktywnie zachęcać do napływu ludności, gdyż w miarę postępującego rozwoju gospodarczego gwałtownie wzrosło w nich zapotrzebowanie na siłę roboczą
- od lat 70. XX wieku na świecie można wyróżnić cztery główne regiony migracji globalnych
1. USA i Kanada - do których obecnie napływa głównie ludność z Azji, Ameryki Łacińskiej oraz Karaibów
2. Państwa Europy Zachodniej - do których głównie napływa ludność z byłych kolonii (głównie w przypadku Wielkiej Brytanii, Francji i Holandii) oraz Turcji i państw Europy Środkowo-Wschodniej (głównie w przypadku Niemiec)
3. Państwa arabskie Zatoki Perskiej - wraz z rozwojem wydobycia i przetwórstwa ropy naftowej w tym regionie gwałtownie wzrosło zapotrzebowanie na siłę roboczą, którą początkowo stanowiła ludność z sąsiadujących państw arabskich (Egiptu, Jordanii, Palestyny, Syrii) a w ostatnich latach większość imigrantów napłynęła spoza regionu (głównie: Indii, Pakistanu, Indonezji, Bangladeszu)
4. Państwa Azji Południowo-Wschodniej i Australia - wraz z rozwojem gospodarczym państwa tego regionu, głównie tzw. Tygrysów Azjatyckich oraz Australii gwałtownie zwiększył się napływ imigrantów pochodzących w większości z sąsiednich krajów (głównie: Indii, Chin, Indonezji, Wietnamu)