Folia nr
RYNEK - to zespół warunków, które doprowadzają do kontaktu między kupującymi i sprzedającymi w procesie wymiany.
RYNEK - to proces przy pomocy którego kupujący i sprzedający określają co chcą sprzedać lub kupić i na jakich warunkach.
KONKURENCJA - to proces, przy pomocy którego uczestnicy rynku, dążąc do realizacji swych interesów, próbują przedstawić korzystniejsze od innych ofert pod względem ceny, jakości lub innych charakterystyk wpływających na decyzję zawarcia transakcji.
POPYT - to ilość dobra, jaką nabywcy gotowi są zakupić przy różnym poziomie cen.
POPYT to założona odwrotna relacja między ceną dobra lub usługi a ich ilością, którą konsumenci są skłonni i są w stanie nabyć w danym odcinku czasu, przy założeniu, że wszystkie inne elementy charakteryzujące sytuację rynkową pozostają bez zmiany (ceteris paribus).
Na podstawie wyżej przedstawionej zależności możemy przedstawić PRAWO POPYTU, które mówi, że gdy cena rośnie to popyt maleje i odwrotnie (ceteris paribus).
Obrazem graficznym prawa popytu jest KRZYWA POPYTU o nachyleniu ujemnym, przedstawiająca wykres ilustrujący rozkład popytu, tzn. ilość produktu kupowanego przez nabywców przy różnych cenach.
PODAŻ - to ilość dobra jaką sprzedawcy są gotowi zaoferować, przy różnym poziomie ceny.
PODAŻ to założona relacja między ilością dobra, którą producenci są skłonni oferować w danym odcinku czasu a ceną, przy założeniu, że inne zjawiska na rynku nie ulegną zmianie (ceteris paribus).
PRAWO PODAŻY wyraża dodatnią relację między ilością podaży a ceną danego dobra, tzn. że zawsze ze wzrostem ceny danego dobra jego podaż na rynku wzrasta i odwrotnie - przy jej spadku podaż maleje (ceteris paribus)
Obrazem graficznym prawa podaży jest KRZYWA PODAŻY o nachyleniu dodatnim, przedstawiająca wykres ilustrujący rozkład podaży, tzn. ilości produktu sprzedawanego przez sprzedawców przy różnych cenach.
Cena równowagi rynkowej to cena, w kierunku której będzie zmierzał rynek konkurencyjny i na poziomie której będzie pozostawał po jej osiągnięciu, przy założeniu, że nic w otoczeniu nie ulegnie zmianie.
Ilość równowagi to poziom produkcji, do której rynek będzie zmierzał i na poziomie której pozostanie, gdy ją osiągnie, jeśli w otoczeniu nic się nie zmieni. Popyt równa się podaży.
DETERMINANTY POPYTU
Cena danego dobra
Ceny dóbr substytucyjnych i komplementarnych
Gusty i preferencje konsumentów
Liczba ludności (konsumentów)
Dochody ludności i ich podział
Oczekiwania dotyczące przyszłych cen i dochodów
Efekty naśladownictwa i demonstracji
DETERMINANTY PODAŻY
Zmiany produktywności wywołane zmianami technologii produkcji
Zmiany opłacalności produkcji innych dóbr
Zmiany dostępności (rzadkości) różnych zasobów produk-cyjnych
Ilość przedsiębiorstw w gałęzi, branży
Polityka podatkowa państwa i władz lokalnych, subsydia, ulgi inwestycyjne
Cenowa elastyczność popytu stanowi o intensywności reakcji konsumentów przejawiającą się skalą zmiany wielkości zakupów na zmianę ceny.
Popyt elastyczny jest przejawem stosunkowo dużej wrażliwości reakcji konsumenta na zmianę ceny. Jeśli cena idzie w górę lub w dół konsumenci zareagują silnym zmniejszeniem lub zwiększeniem wielkości popytu.
Popyt nieelastyczny jest przejawem stosunkowo niskiej wrażliwości reakcji konsumentów na zmianę ceny.
Prawo Engla - w miarę wzrostu przeciętnego dochodu na jednego członka rodziny nie tylko rośnie ogólny popyt, ale zmienia się również jego struktura. Spada procentowy udział wydatków na żywność rośnie spożycie dóbr wyższego rzędu.
I PRAWO GOSSENA - Prawo malejącej użyteczności krańcowej mówi, iż w miarę wzrostu konsumpcji danego dobra, jego użyteczność krańcowa spada.
II PRAWO GOSSENA - Prawo równowagi konsumenta mówi, iż konsument osiąga maksymalną satysfakcję w ramach dochodu którym dysponuje i w całości wydatkuje w momencie przecięcia się krzywych użyteczności krańcowych dwóch dóbr (dwóch koszyków dóbr).
Teoria wyboru konsumenta opiera się na założeniach dotyczących preferencji. Najważniejsze z tych założeń, to:
1/ zasadę kompleksowości preferencji, co oznacza porównywalność kombinacji dóbr i zdolność konsumenta do określenia swoich preferencji przy wyborze jednej z kombinacji,
2/ zasadę przechodniości (zgodności) preferencji, która polega na tym, że porównywania i wybór dokonywane są zgodnie z logiką, tzn. że jeżeli kosz A jest preferowany przed koszem B (A>B), a kosz B jest preferowany przed koszem C (B>C), to kosz A jest tym samym preferowany przed koszem C (A>C);
3/ zasadę racjonalności, zgodnie z którą konsument stara się maksymalizować swoją użyteczność, dokonując wyboru takiej kombinacji dóbr, która daje mu największe zadowolenie. Oznacza to, że konsument zawsze preferuje kombinacje dóbr dostarczającą mu więcej zadowolenia (większej satysfakcji) od kombinacji dającej mniej zadowolenia
Krzywa obojętności przedstawia wszystkie kombinacje konsumpcji dwóch dóbr, które są dla konsumenta obojętne. Każda z tych kombinacji daje konsumentowi takie samo zadowolenie. Oznacza to, że dana krzywa obojętności charakteryzuje się stałym poziomem zadowolenia.
Krańcowa stopa substytucji to ilość jednego dobra zastępowanego jednostką dobra drugiego, gdy zmieniają się ich proporcje ilościowe, ale poziom satysfakcji całkowitej nie zmienia się. Konsument pozostaje na tej samej krzywej obojętności. Inaczej jest to stosunek spadku ilości dobra Y do wzrostu ilości dobra X przy utrzymaniu użyteczności całkowitej na tym samym poziomie.
W teorii ekonomii mówimy o PRAWIE MALEJĄCEJ KRAŃCOWEJ STOPY SUBSTYTUCJI. Malejąca krańcowa stopa substytucji mówi, iż w miarę ubytku jednego z dóbr, jednostka dobra drugiego rekompensuje coraz mniejsze ilości dobra ubywającego.
Szczególny przypadek - rosnąca krańcowa stopa substytucji oznacza, iż w miarę jak zmniejsza się konsumpcja dobra Y, kolejne jednakowe przyrosty dobra X substytuują coraz większe ilości dobra Y. W rezultacie konsument preferuje w danym czasie konsumpcję jednolitą tylko dobro X lub tylko dobro Y a nie zróżnicowaną. Oba dobra są cenione przez konsumenta ale nie są razem konsumowane (miód, musztarda).