Postępowanie sądowoadministracyjne

Wykład VII 19.11.2009

Zakres przedmiotowy pełnomocnictwa

Gdy chodzi o zakres przedmiotowy pełnomocnictwa, możemy wyróżnić pełnomocnictwo:

1. Ogólne - do prowadzenia spraw przed sądami administracyjnymi

2. Do prowadzenia poszczególnych spraw

3. Do niektórych tylko czynności postępowania np. wniesienia skargi

Pełnomocnictwo ogólne lub do prowadzenia poszczególnych spraw obejmuje z samego prawa umocowanie do:

1. Wszystkich łączących się ze sprawą czynności w postępowaniu, nie wyłączając skargi o wznowienie postępowania i postępowania wywołanego jej wniesieniem;

2. Udzielenia dalszego pełnomocnictwa na zasadach określonych w odrębnych przepisach;

3. Cofnięcia skargi w całości lub w części, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w danym pełnomocnictwie;

4. Odbioru kosztów postępowania.

Strona może określić szerszy zakres pełnomocnictwa, który jest oceniany wg reści pełnomocnictwa oraz przepisów prawa cywilnego. Strona udziela pełnomocnictwa w formie ustnej. Dopuszczalne jest udzielenie pełnomocnictwa w formie ustnej, ale tylko na posiedzeniu sądu przez złożenie przez stronę oświadczenia i wpisanie jego treści do protokołu. Pełnomocnictwo wymaga podpisu mocodawcy, ale w czasie, gdy strona nie może się podpisać, podpisuje je osoba upoważniona z wymienieniem przyczyn, ze względu na które strona sama się nie podpisała. Warunkiem dopuszczenia do skutecznego dokonania przez pełnomocnika czynności procesowej jest przedstawienie pełnomocnictwa przy pierwszej czynności procesowej przez dołączenie do akt sprawy pełnomocnictwa z podpisem mocodawcy lub wierzytelnego odpisu pełnomocnictwa. Adwokat, radca prawny, doradca podatkowy i rzecznik patentowy mogą sami uwierzytelnić odpis udzielonego im pełnomocnictwa. Sąd może w razie wątpliwości zażądać urzędowego poświadczenia podpisu strony. Od zasady obowiązku przedstawienia przy pierwszej czynności procesowej pełnomocnictwa sąd może odstąpić. Sąd może dopuścić tymczasowo do podjęcia naglącej czynności osobę niemogącą przedstawić pełnomocnictwa. Sąd wyznaczy równocześnie termin, w ciągu którego osoba działająca bez pełnomocnictwa powinna je złożyć albo przedstawić zatwierdzenie swojej czynności przez stronę. Jeżeli termin upłynął bezskutecznie, sąd pominie czynności procesowe tej osoby. Do takch czynności należy zaliczyć złożenie skargi w ustawowym terminie, udział czynny w rozprawie. Czynności procesowe podjęte przez pełnomocnika wywołują skutki wobec mocodawcy. W razie, gdy mocodawca staje jednocześnie z pełnomocnikiem może niezwłocznie prostować lub odwoływać oświadczenia pełnomocnika. Udzielenie pełnomocnictwa jest skuteczne w postepowaniu do czasu jego wypowiedzenia, z tym że wypowiedzenie pełnomocnictwa przez mocodawcę odnosi skutek prawny w stosunku do sądu od dnia zawiadomienia go o tym, w stosunku zaś do strony przeciwnej i innych uczestników - od dnia doręczenia im tego zawiadomienia przez sąd. Adwokat lub radca prawny, który wypowiedział pełnomocnictwo, obowiązany jest działać za stronę jeszcze przez dwa tygodnie, chyba że mocodawca zwolni go od tego obowiązku. Taki też czas działania za mocodawcę obowiązuje co do innych pełnomocników, ale z ograniczeniem, gdy jest to konieczne douchronienia mocodawcy od niekorzystynych skutków prawnych. Należy również uwzględnić instytucję wygaśnięcia pełnomocnictwa, które ma miejsce w razie śmierci strony, albo utraty przez nią zdolności sądowej. W takim przypadku pełnomocnik działa aż do czasu zawieszenia postępowania. Prawo strony do reprezentacji w postępowaniu przez pełnomocnika służy realizacji prawa do sądu a zatem podjęcia skutecznej ochrony interesu prawnego na drodze sądowej. Sąd ma zatem obowiązek zapewnić udział w czynnościach ustanowionego pełnomocnika. W razie śmierci pełnomocnika, jeżeli strona nie działała przed sądem osobiście, jest to podstawą do zawieszenia postępowania.

Prokurator, Rzecznik Prawo Obywatelskich, organizacja społeczna

Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi przyznaje im prawo do udziału w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Udział prokuratora i Rzecznika Praw Obywatelskich jest wówczas uzależniony od wystąpienia określonych przez fakt ochrony prawożądności albo ochrony praw człowieka i obywatela. Przesłanki te są niezależne co wynika z przyjętej konstrukcji prawnej tych przesłanek, a mianowicie jeżeli wg ich oceny wymagają tego ochrona prawożądności albo praw człwieka i obywatela. Prokuator oraz RPO w postępowaniu sądowoadministracyjnym mają prawo do:

• Wziąć udział w każdym toczącym się postępowaniu

• Wnieść skargę do WSA na działanie lub bezczynność organu wykonującego administrację publiczną

• Wnieść skargę kasacyjną do NSA

• Wnieść zażalenie do NSA

• Wnieść skargę o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego

Prokuratorowi i RPO przysługują, jeżeli korzystają z przyznanych praw, prawa strony w postępowaniu sądowoadministracyjnym.

Organizacja społeczna w zakresie swojej działalności statutowej może brać udział w postepowaniu sądowoadministracyjnym w przypadkach określonych w ustawie. Tak więc organizacja społeczna może być stroną postępowania lub uczestnikiem postępowania. Organizacja społeczna może uczestniczyć w postępowaniu w zakresie jej statutowej działalności w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób. Sąd dopuszcza organizację społeczną w formie postanowienia. Na postanowienie o odmowie dopuszczenia przysługuje zażalenie.

Czynności procesowe

Postępowanie sądowoadministracyjne to regulowany prawem procesowym ciąg czynności procesowych sądu administracyjnego i innych podmiotów tego postępowania, podjętych w celu rozstrzygnięcia sporu o zgodność z prawem działania bądź zaniechania działania przez organ wykonujący administrację publiczną. Czynności procesowe to czynności podjęte przez podmiot postępowania administracyjnego w formie, treści i tybie regulowanym prawem procesowym, którego celem jest wywołanie skutków prawnych w postępowaniu sądowym. Elementem konstytutywnym czynności procesowej jest to, że musi to być czynność procesowa podjęta przez podmiot postępowania sądowoadministracyjnego oraz to, że czynność procesowa musi zachować formę przewidzianą prawem procesowym. Czynności procesowe można sklasyfikować na podstawie kryterium podmiotu dokonującego tych czynności na:

1. Czynności procesowe sądu

2. Czynności procesowe stron

3. Czynności procesowe uczestników postępowania

Przez czynności procesowe sądu należy rozumieć wszelkie czynności sądu, lub jego organów zastępczych, względnie pomocniczych, które wg obowiązującej ustawy procesowej mogą wywrzeć skutki prawne dla procesu. Czynności procesowe sądu muszą spełniać 3 warunki:

1. Muszą być dokonywane przez sąd w rozumieniu przepisów prawa czyli przez WSA oraz NSA w składzie przewidzianym prawem lub inny organ sądowy bądź pomocniczy

2. Czynności procesowe muszą być dokonane w formie uregulowanej prawem procesowym

3. Czynności procesowe muszą być podjęte w postępowaniu wobec stron lub uczestników postępowania.

Wadliwe czynności procesowe obowiązują doputy, dopóki nie zostaną uchylone we właściwym trybie, czyli w wyniku złożenia skargi kasacyjnej, skargi o wznowienie postępowania, czy zażalenia. Czynności procesowe sądu klasyfikowane są na:

1. Czynności przygotowawcze, które mają na calu przygotowanie rozstrzygnięcia skargi

2. Czynności orzekania

Cynności przygotowawcze mogą być przez sąd zmienione bądź uzupełnione. Czynności orzekania wiążą sąd i mogą być uchylone tylko w trybie uregulowanym przepisami prawa. Czynności procesowe zarówno stron jak i uczestników postępowania to wszelkie czynności podejmowane przez te podmioty w celu wywołania skutku prawnego w procesie a zatem w zakresie jego powstania, zmiany czy zakończenia. Elementy konstytutywne czynności procesowej stron to:

1. Spełnienie wymogów co do treści i formy określonej przez prawo procesowe

2. Dokonanie czynności procesowej w terminie przewidzianym w prawie procesowym

Dotyczy to też czynności uczestników postępowania. Cechą czynności procesowej stron jest możliwość prawna odwołania przez żłożenie oświadczenia woli. Granice rozporządzalności odwołania czynności procesowej odwołania wyznaczają przepisy procesowe. Czynności procesowe mogą też odwołać uczestnicy postępowania.

Pismo procesowe

Pisma procesowe w postępowaniu obejmują wnioski i oświadczenia stron oraz wnioski i oświadczenia uczestników postępowania składane w celu wszczęcia postępowania i jego przebiegu.

Warunki formalne co do treści i formy pism procesowych

Każde pismo strony powinno zawierać:

1. oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;

2. oznaczenie rodzaju pisma;

3. osnowę wniosku lub oświadczenia;

4. podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;

5. wymienienie załączników.

Jeśli pismo strony jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie miejsca zamieszkania, a w razie jego braku - adresu do doręczeń, lub siedziby stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz przedmiotu sprawy, pisma zaś dalsze - sygnaturę akt. Do pisma należy dołączyć pełnomocnictwo, jeżeli pismo wnosi pełnomocnik, który przedtem nie złożył pełnomocnictwa. Strona, która wnosi pismo powinna do niego dołączyć jego odpisy i odpisy załączników w celu doręczenia ich stronom, a ponadto, jeżeli w sądzie nie złożono załączników w oryginale, po jednym odpisie każdego załącznika do akt sądowych. Odpisami mogą być także uwierzytelnione fotokopie bądź uwierzytelnione wydruki poczty elektronicznej. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi wprowadza też wymagania szczególne co do treści poszcególnych rodzajów pism procesowych strony np. co do treści skargi. Formą pisma procesowego jest forma pisemna a zatem wyłączona jest forma ustna. Jedynie przepis szczególny może dopuścić formę ustną np. udzielenie pełnomocnictwa na posiedzeniu sądu przez oświadczenie złożonę przez stronę i wpisane do protokołu. Jeżeli pismo procesowe nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych, przewodniczący wzywa stronę o jego uzupełnienie lub poprawienie w terminie siedmiu dni pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania, chyba że ustawa stanowi inaczej. Jeżeli strona nie uzupełniła lub nie poprawiła pisma w terminie, przewodniczący zarządza pozostawienie pisma bez rozpoznania. Na zarządzenie przysługuje zażalenie. Pismo poprawione lub uzupełnione w terminie wywołuje skutki od dnia jego wniesienia.

Doręczenia

Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi przyjmuje zasadę doręczania z urzędu przez sąd. Od tej zasady ustawa przewiduje wyjątek gdy chodzi o doręczenie pisma przez adwokatów i radców prawnych. W toku mogą oni bowiem doręczać sobie nawzajem pisma bezpośrednio za potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty. Sąd dokonuje doręczeń przez pocztę, przez swoich pracowników lub przez inne upoważnione przez sąd osoby lub organy. Do doręczania pism w postępowaniu sądowym przez pocztę stosuje się tryb doręczania pism sądowych w postępowaniu cywilnym. Pismo może być także doręczone za pośrednictwem telefaksu lub poczty elektronicznej. W takim wypadku dowodem doręczenia jest potwierdzenie transmisji danych. Doręczenie adresatowi może nastąpić także przez wręczenie mu pisma bezpośrednio w sekretariacie sądu. Pisma w postępowaniu sądowym i orzeczenia doręcza się w odpisach. Jeżeli stroną jest osoba fizyczna, doręczenia dokonuje się jej osobiście, a gdy nie ma ona zdolności procesowej - jej przedstawicielowi ustawowemu. Doręczenia żołnierzom zasadniczej służby wojskowej dokonuje się za pośrednictwem dowódcy jednostki wojskowej, w której żołnierz pełni służbę. Doręczenia osobom pozbawionym wolności dokonuje się za pośrednictwem administracji odpowiedniego zakładu karnego. Jeżeli stroną jest osoba prawna lub jednoskta organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej pisma doręcza się organowi uprawnionemu do reprezentowania ich przed sądem lub do rąk pracownika upoważnionego do odbioru pism.W razie gdy strony ustanowiły pełnomocnika lub osobę upoważnioną do odbioru pism w postępowaniu sądowym, doręczenia należy dokonać tym osobom. Strona zamieszkała za granicą jeżeli nie ustanowiła pełnomocnika do prowadzenia sprawy jest obowiązana wraz z wniesieniem skargi ustanowić pełnomocnika do doręczeń. Wrazie niedopełnienia tego obowiązku pisma w postępowaniu sądowym pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia. Gdy uczestnikiem postępowania jest osoba zamieszkała za granicą sąd doręczajac odpis skargi zawiadamia tę osobę o obowiązku ustanowienia pełnomocnika do doręczeń. Jeżeli stronie, której miejsce pobytu nie jest znane, ma być doręczona skarga lub inne pismo w postępowaniu sądowym albo orzeczenie wywołujące potrzebę podjęcia obrony jej praw, doręczenie może do chwili zgłoszenia się strony albo jej przedstawiciela lub pełnomocnika nastąpić tylko do rąk kuratora ustanowionego na wniosek osoby zainteresowanej przez sąd orzekający. Przepisy o doręczeniu pisma kuratorowi stosuje się również do jednostek organizacyjnych, które nie mają organów lub które to organy nie są znane.

---