Zadania Administracji publicznej w serze Ochrony Środowiska.

Prawo Ochrony Środowiska :

Przede wszystkim z wykorzystaniem instrumentów prawa administracyjnego, cywilnego i karnego. Zawiera regulacje dotyczące całego systemu prawa ochrony środowiska. Zasady ochrony środowiska art. 4 - 12, art. 3

Regulacje ogólne art. 81 - 131 odpowiedzialność art. 322 - 375

Instytucje ochrony art.. 376 - 421

Ustawa z 18 lipca 2001 prawo wodne Dz. U. z 2005 r.

Ustawa z 21 sierpnia 1997r o ochronie zwierząt Dz. U. z 2003r nr 106 poz. 1002

Ustawa z 16 kwietnia 2004r ochrona przyrody Dz. U. nr 92 poz. 880 ze zm.

Ustawa z 28 września 1991 roku o lasach Dz. U. z 2005r nr 45 poz. 435

Przepisy ustrojowe :

- Ustawa z 20 lipca 1991r o inspekcji ochrony środowiska Dz.U. 2002 nr 112 poz. 992 ze zm.

Ustawy które regulują zagadnienia z poza ochrony środowiska :

- 29 listopad 2002r prawo atomowe Dz. U. nr 161 poz. 1689

- 20 kwietnia 2004r rolnictwo ekologiczne Dz. U. 93 poz. 898

Gospodarka Odpadami :

- 27 kwietnia 2001 o odpadach nr 62 poz. 628

- 13 września 1996 o utrzymaniu czystości i porządku w gminach Dz. U. 2005r nr 236 poz. 2008

- 13 kwietnia 2007 o zapobieganiu szkód w środowisku nr 75 poz. 493

- 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku Dz. U. nr 199 poz. 1227 ze zm.

Według tradycyjnego poglądu prawo o ochronie środowiska nie jest wyciągiem treści ochronnej z całego obowiązującego ustawodawstwa.

II pogląd uznaje, że prawo ochrony środowiska jest rozrastającym się działem prawa administracyjnego którego regulacje, rolę podstawową a inne w szczególności prawa, prawa cywilnego i karnego są ściśle z nimi powiązane.

III pogląd zakłada że, prawo ochrony środowiska to tylko prawo znajdujące się w fazie stawania się.

IV pogląd samodzielność prawna ochrony środowiska uznaje ja za samodzielną gałąź prawna. Zwolennicy tego poglądu wskazują na podstawowe argumenty, ukazują że w prawie polskim istnieje odrębna ustawa regulująca zagadnienia ogólne. Prawo ochrony środowiska ma samodzielny przedmiot regulacji co także powinno być podstawą za samodzielną gałąź prawa. Prawo ochrony środowiska należy uznać za dział prawa administracyjnego, ze względu na ilość metod UPOŚ - ustawa prawo o ochronie środowiska, GIOŚ - główny inspektor ochrony środowiska.

Trzy podstawowe funkcje prawa ochrony środowiska :

1. Organizatorska - która polega na kształtowaniu zasad korzystania ze środowiska a wiec określa np. wymagania prowadzenia działalności gospodarczej a także wprowadzania odpowiednich nakazów - zakazów i ograniczeń administracyjno prawnych w korzystaniu z zasobów środowiska.

2. Organizacyjna - która oznacza realizacje i ograniczenie zadań ochronnych a w szczególności ustalenie podziału zadań i kompetycji miedzy organem administracji rządowej, samorządowej i organizacje społeczne.

3. Represyjna - a wiec ustalenie zasad wymuszania zachowań korzystnych dla utrzymania równowagi przyrodniczej na danym obszarze. Dotyczy to także określania gwarancji realizacji prawa do korzystania ze środowiska przy jednoczesnym określeniu sankcji za szkody ekologiczne powstałe na skutek działalności już powodującej zanieczyszczenia środowiska.

Pojęcie „środowisko” i „ochrona środowiska” są unormowane odpowiednio w art. 3 pkt. 39 i 13 UPOŚ.

Zakres przedmiotowy pojęcia prawnego :

Środowisko - Obejmuje ogół elementów przyrodniczych w tym także przekształconych w wyniku działalności człowieka, są to w szczególności powierzchnia ziemi, kopaliny, wody, powietrze, krajobraz, klimat oraz pozostałe elementy różnorodności biologicznej i wzajemne oddziaływania miedzy tymi elementami. Użycie przez prawodawcę tego kwantyfikatora „ w szczególności” oznacza to że jest to katalog przykładowy, najważniejszy lecz nie wyczerpujący.

Ochrona Środowiska - Obejmuje swoim zakresem nie tylko podjęcie lecz także zaniechanie działań które mają na celu zachowanie lub przywracanie równowagi przyrodniczej na danym obszarze.

Równowaga Przyrodnicza - Swoim zakresem przedmiotowym obejmuje stan faktyczny w którym na oznaczonym obszarze zachodzi równowaga we wzajemnym oddziaływaniu na siebie człowieka, elementów przyrody żywej jak i układu warunków siedliskowych tworzonych przez składniki przyrody nie ożywionej.

Przykładowy katalog ochrony prawnej środowiska:

1. Racjonalne kształtowanie środowiska i gospodarowanie jego zasobami zgodnie z Konstytucją zasadą zrównoważonego rozwoju w świetle art. 5 Konstytucji w związku z art. 3 pkt. 50 UPOŚ.

2. Przeciwdziałanie zanieczyszczeniu środowiska w świetle dyspozycji art. 3 pkt. 49. Ilekroć jest mowa o zanieczyszczeniu rozumie się przez to emisję która może być szkodliwa dla zdrowia ludzi lub stanu środowiska może powodować szkodę w dobrach materialnych, może pogarszać walory estetyczne środowiska lub może kolidować z innymi uzasadnionymi sposobami korzystania ze środowiska.

3. Restytucje (przywracanie) elementów przyrodniczych środowiska do stanu właściwego tj. w szczególności równowagi przyrodniczej na oznaczonym obszarze. Nie ulega wątpliwości że ustawą kompleksową chociaż nie kodeksem jest prawo ochrony środowiska. Z tych też względów stosowane także w ustawie o ochronie przyrody pojęcia prawne ; przyroda, środowisko przyrodnicze czy też ochrona przyrody stanowią odpowiednio pod zakres pojęć środowisko i ochrona środowiska czyli nie mogą w żadnym przypadku być w kolizji z prawną ochroną środowiska (art. 5 prawo ochrony środowiska). Ponadto nienależny stosować zamiennie pojęć środowisko i przyroda czy też ochrona środowiska i ochrona przyrody dlatego też prawna ochrona środowiska musi uwzględniać nie tylko aspekt konserwatorski lecz również restytucyjny.

Ustawodawca wprowadził w ustawie prawo ochrony środowiska trzy rodzaje korzystania z niego tj.:

1. Korzystanie zwykłe

2. Korzystanie powszechne

3. Korzystanie szczególne

Ad. 2 Korzystanie powszechne

Powszechne korzystanie ze środowiska przysługuje z mocy ustawy każdemu podmiotowi bez użycia instalacji (użycie instalacji - stacjonarne urządzenie techniczne lub zespół tych urządzeń powiązanych technologicznie - art. 3 prawo ochrony środowiska) pod kątem zaspokojenia potrzeb osobistych czy też gospodarstwa domowego w tym wypoczynku lub uprawiania sportu, w zakresie wprowadzania do środowiska substancji lub energii a także obejmuje powszechne korzystanie z wody w świetle ustawy prawo wodne. Należy podkreślić że kwantyfikator „każdy” obejmuje jednak osoby fizyczne a nie inne podmioty np. osoby prawne.

Ad. 3 Korzystanie szczególne

Tzw. Szczególne korzystanie ze środowiska wymaga zawsze zgodnie z ustawą odpowiedniego pozwolenia emisyjnego lub pozwolenia zintegrowanego art. 180 - 181 UPOŚ. Trzeba podkreślić że kontrola przestrzegania standardów jakości środowiska jak i standardów emisyjnych jest realizowana przez głównego i wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska jak również w ramach działu ochrony środowiska przez Ministra Środowiska.

W ustawie z 27 kwietnia 2001 prawo ochrony środowiska zasady ogólne zostały wyraźnie wyodrębnione w dziale II tytułu I - go (w szczególności w art. 5 - 8). Te zasady winny mieć charakter uniwersalny a nie dotyczący jednego elementu środowiska powietrza czy wody, ten katalog zasad ogólnych jest zgodny z prawem wspólnotowym w tym zakresie.

W Polskim prawie ustawy ochrony środowiska możemy wyodrębnić :

1. Zasadę zrównoważonego rozwoju

2. Zasadę prewencji

3. Zasadę przezorności

4. Zasadę materialnej odpowiedzialności sprawcy zanieczyszczającego środowisko

5. Zasadę kompleksowości ochrony środowiska

6. Zasadę dostępu do informacji o środowisku

7. Zasadę nieważności decyzji wydanych z naruszeniem przepisów dotyczących ochrony środowiska

8. Zasadę legalności

9. Zasadę partycypacji publicznej w rozwiązywaniu problemów środowiskowych

10. Zasada integracji ochrony środowiska z politykami sektorowymi

11. Zasada stosowania metodyk referencyjnych

Ad. 1 Zasada zrównoważonego rozwoju

Art. 5 Konstytucji RP z 1997r. (art. 3 pkt. 50) Ten zrównoważony rozwój jest podstawą, jedną z podstawowych funkcji państwa. Zrównoważony rozwój - rozumie się rozwój społeczno - gospodarczy w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb społeczności zarówno wczesnego pokolenia jak i przyszłych pokoleń, koncepcja ta zakłada likwidację ubóstwa i zmniejszenie różnic w poziomie życia ludzi. Zasada ta obowiązuje każdego a głównym jej celem jest poszukiwanie środków i warunków zabezpieczających długotrwałe zachowanie funkcji systemu ekologicznego. Do zasady zrównoważonego rozwoju powołują się także inne ustawy przede wszystkim ustawa z 18 lipca 2001 prawo wodne i ustawa z 27 kwietnia 2001 o odpadach.

Ad. 2 Zasada prewencji

- Dyrektywa 96\61 WE w sprawie zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniu i kontroli (IPPC). Z kolei w Ustawie prawo ochrony środowiska - art. 6 ustęp 1 UPOŚ polega na tym ta zasada że kto podejmuje działalność mogącą negatywnie oddziaływać na środowisko jest obowiązany do zapobiegania temu oddziaływaniu. Działanie to polega miedzy innymi na oddziaływaniu na świadomość ludzi przez stosowanie instrumentów prawnych. W związku z tą zasadą prewencji art. 68 ustęp 4 Konstytucji RP nakłada na władze publiczne obowiązek zapobiegania negatywnym dla zdrowia degradacji środowiska, i ten to związek ma charakter prewencyjny.

Dyrektywa Rady z 27 czerwca 1995 roku w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne. Dyrektywa 85\337 EWG realizacji tej zasady służy instytucja BAT - Najlepsze odstępne techniki. W rozumieniu art. 3 pkt. 10 w związku z art. 207 UPOŚ przez pojęcie „najlepszej dostępnej techniki” rozumie się najbardziej efektywny oraz zaawansowany poziom rozwoju technologii i metod prowadzenia danej działalności wykorzystywanej jako podstawa ustalania granicznych wielkości emisyjnych mających na celu eliminowanie emisji lub jeżeli nie jest to w praktyce możliwe ograniczenie emisji i wpływu na środowisko jako całość. Każdy podmiot korzystający ze środowiska musi stosować najlepszą dostępną technikę w celu eliminacji lub co najmniej ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko.

Ad. 3 Zasada Przezorności

- Została w prowadzona w prawie polskim w art. 6 ustęp 2 UPOŚ, zgodnie z tym przepisem; kto podejmuje działalność której negatywne oddziaływanie na środowisko nie jest jeszcze w pełni rozpoznane jest obowiązany kierując się przezornością podjąć wszelkie możliwe środki zapobiegawcze. Podjęcie działań zapobiegawczych jest wymagane zawsze w działaniach ochrony środowiska w tych przypadkach kiedy negatywnych skutków nie można wystarczająco dokładnie przewidzieć ze względu na ich ujawnienie po dłuższym czasie np. genetycznie zmodyfikowane rośliny, zwierzęta, grzyby które reguluje ustawa z 22 czerwca 2001r o organizmach genetycznie zmodyfikowanych GMO. Powyższa zasada bezwzględnie obowiązuje wszystkie podmioty prowadzące działalność mogącą negatywnie oddziaływać na środowisko określone w art. 6 ustęp 1 i 2.

Ad. 4 Zasada materialnej odpowiedzialności sprawcy zanieczyszczającego środowisko

- Zasada zanieczyszczający płaci. Oznacza ona nałożenie na sprawcę tj. podmiot korzystający z zasobów środowiska pełnej odpowiedzialności za skutki zanieczyszczenia i innych zagrożeń dla środowiska. Ta odpowiedzialność odnosi się zarówno do odpowiedzialności administracyjnej jak i cywilnej a ponad to musi brać pod uwagę zakres przedmiotowy i podmiotowy określony w ustawie z 13 kwietnia 2007r o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawy. Zarówno ci którzy spowodowali szkodę jak i ci których działalność zagraża środowisku ponoszą koszty działań naprawczych.

---