Układ pokarmowy IIcz.
Żółtaczka, def, postacie wg danych laboratoryjnych
Żółtaczka(icterus)
-stan, w którym wzrasta poziom bilirubiny w surowicy krwi (hyperbilirubinaemia), a towarzyszy temu jednocześnie gromadzenie się barwnika żółci w tkankach.
-poziom bilirubiny we krwi przekracza norme, czyli 0,5 mg%
-jeżeli poziom bilirubiny przekracza 3 mg% widoczne staje się żółte zabarwienie powłok, twardówek i błon śluzowych.
- w żółtaczce podnosi się zarówno stężenie bilirubiny związanej jak i bilirubiny nie związanej.
- zależnie od przyczyn przeważa jedna lub druga postać, ale nie ma żółtaczki, w której występowałaby jedynie jedna z nich.
- postacie wg danych laboratoryjnych:
żółtaczka z nadmiarem bilirubiny sprzężonej
żółtaczka z nadmiarem bilirubiny nie sprzężonej
Encefalopatia wątrobowa
Encefalopatia wątrobowa
-występuje jako
zjawisko ostre (śpiączka), trwające kilka godzin, w przebiegu rozległej martwicy wątroby (wzw, zatrucie grzybami)
zjawisko mniej nasilone(zaburzenia świadomości, śpiączka w stadium końcowym), ale przewlekłe(marskość wątroby).
- jest wyrazem zatrucia toksynami (amoniakiem, merkaptanami, fenolami, KT o krótkich łańcuchach)
- marska wątroba nie jest w stanie uporac się z nadmiarem amoniaku pochodzącego z masywnego rozpadu białka w jelicie, np. po krwawieniu z żylaków przełyku
Żółtaczka z nadmiarem bilirubiny sprzężonej
Żółtaczka z nadmiarem bilirubiny sprzężonej
-poziom bilirubiny sprzężonej osiaga stężenie 25-30 mg%
-mocz jest silniej zabarwiony (bilirubina sprzężona dostaje się do moczu)
-kał jest lekko odbarwiony (mniejsza niż zwykle ilość bilirubiny dochodzi do jelita)
-stężenie fosfatazy zasadowej, cholesterolu i kwasów żółciowych we krwi - wzrasta
-bilirubina nadaje tkankom i płynom barwę żółtozielonkawą
-nie barwia się : układ nerwowy,chrząstki,rogówka
-pojawienie się we krwi bilirubiny sprzężonej we krwi oznacza istnienie trudności w wydzielaniu bilirubiny sprzężonej do kanalików żółciowych i następnie w odpływie żółci przez przewody żółciowe
-w tych warunkach dochodzi do pewnego wyczerpania hepatocytów, pewna ilość bilirubiny nie sprzężonej nie jest przez nie przyjmowana i jej stezenie nieznacznie wzrasta
-utrudnienie odpływu żółci zachodzi na 3 poziomach:
hepatocytu lub kanalików żółciowych
choroba Dubina i Johnsona
choroba Rotora
zmiany polekowe
idiopatyczna żółtaczka ciążowa
łagodny nawracający zastój żółci
wzw
zapalenie wątroby u noworodków
poalkoholowe choroby wątroby
marskości nieżółciowe
martwica wątroby po zatruciu grzybami lub fosforem białym
żółtaczka sercowa
żółtaczka septyczna
wewnątrzwatrobowych przewodów żółciowych
atrezja (niedrozność)wrodzona
marskość żółciowa pierwotna
choroby rozplemowi z nacieczeniem dróg bramno-żółciowych
zewnątrzwatrobowych przewodów żółciowych
atrezja (niedrozność)wrodzona
rak naciekający lub zamykający przewody żółciowe
kamica żółciowa
glistnica
cholangitis sclerosans
zbliznowacenie pooperacyjne, pourazowe lub po wygojonym owrzodzeniu
Żółtaczka z nadmiarem bilirubiny nie sprzężonej
Żółtaczka z nadmiarem bilirubiny nie sprzężonej
-mocz i kał sa zabarwione prawidłowo
-stężenie fosfatazy zasadowej, cholesterolu i kwasów żółciowych we krwi - w normie
-powstaje w skutek:
nadmiernej hemolizy:
-przyczyny:
nieprawidłowa budowa lub skład enzymatyczny erytrocytów
hemoglobinopatia
działanie przeciwciał przeciw własnym erytrocytom
działanie nieimmunologicznych czynników hemolizujących biologicznych
działanie nieimmunologicznych czynników hemolizujących chemicznych
działanie niektórych leków
hipersplenizm
DIC
-w tych stanach watroba nie może sprzęgach pełnej ilości dostarczanej bilirubiny
-we krwi zaczyna gromadzić sie bilirubina nie sprzężona w stężeniu 3-4 mg%
- wątroba wytwarza tez znaczne ilości bilirubiny sprzężonej i wydala ją do układu żólciowego
niezdolności hepatocytów do sprzegania bilirubiny (niedostatecznej aktywności transferazy glukuronylowej)
-przyczyny:
choroba Gilberta
choroba Criglera i Najjara
zółtaczka noworodków
po wzw
w przebiegu leczenie nowobicyną
zatrucie paprotnikiem samczym
Objawy niewydolności wątroby
Niewydolność wątroby
przyczyna:
- rozległe zniszczenie lub uszkodzenie komórek miąższu
objawy kliniczne:
- żółtaczka(nieprawidłowa przemiana i odpływ bilirubiny)
- wodobrzusze(spadek syntezy albuminy)
- charakterystyczna woń oddechu
- śpiączka wątrobowa(coma hepaticum) (niezdolność do inaktywacji ciał toksycznych)
- skaza krwotoczna
- hipoglikemia
zmiany biochemiczne:
- zwiekszenie poziomu ALAT, AspAT( rozpad hepatocytów)
- spadek poziomu albuminy
- spadek czynników krzepnięcia(V,VII,IX,X), fibrynogenu,protrombiny
- spadek stężenie LDL, VLDL, fosfolipidów
Przeciwwskazania do stosowania doustnych preparatów antykoncepcyjnych
zaburzenia krążenia krwi, szczególnie spowodowane zakrzepicą
dolegliwości mogące być pierwszym objawem zawału serca lub udaru mózu
cukrzyca ze zmianami naczyniowymi
zapalenie trzustki ze zwiekszonym stężeniem TG
żółtaczka lub cięzka niewydolność wątroby
łagodny lub złośliwy guz watroby
rak piersi lub narzadów rodnych w wywiadzie
krwawienia z dróg rodnych o nie ustalonej przyczynie
ciąża
karmienie piersią
Jakim stanom chorobowym może towarzyszyć żółtaczka - podaj 10 jednostek - sposób systematyczny
Włóknienie wątroby
Włóknienie wątroby, czyli inaczej „przybytek zrębu” może dotyczyć:
a) przestrzeni bramno-żółciowych.
Wzrasta w nich ilość kolagenu (najczęściej po przewlekłym zapaleniu) wzmacnia się szkielet wątroby (bez przebudowy łożyska naczyniowego). Ani przepływ krwi ani czynność watroby nie jest najczęściej zaburzona. Nadciśnienie wrotne powstaje w 3 wyjątkowych syt.:
Wrodzone włóknienie wątroby z krwotokiem z żylaków (wiek 14-15lat)
Schistosomiaza (tropiki - choroba wywołana przez pasożyty)
Powolna marskość- łagodne nadciśnienie wrotne pochodzenia wewnątrzwątr.
b) przestrzeni okołozatokowej Dissego
Jest rozległe i typowe dla przewlekłego nadużywania alkoholu. Kolagen rozwija
się wzdłuż zrębu siateczkowego otoczenie poszczególnych hepatocytów i
odkładanie wokół żył środkowych (charakterystyczne) utrudniony przepływ
krwi i nadciśnienie wrotne
Włóknienie jest jednym z trzech elementów zmian charakterystycznych dla marskości
Glikogenozy - przebiegające z hipoglikemią
Glikogenozy są to choroby charakteryzujące się niedostateczną aktywnością enzymów syntezy i degradacji glikogeny, fosforolitycznej lub hydrolitycznej.
Glikogenozy w których dziecku zagraża hipoglikemia:
glikogenoza typu I (von Gierke)
Zmniejszenie aktywności glukozo-6-fosfatazy. Wątroba znacznie powiększona,
skłonność do otyłości, połowa dzieci nie przeżywa 2 lat.
glikogenoza typu III (Forbes, Cori i Cori)
Mniejsza aktywność enzymu niweczącego rozgałęzienia. Wątroba na początku powiększona potem włóknieje (maleje i twardnieje)
glikogenoza typu IV (Andersen)
Mała aktywność enzymu rozgałęziającego. W przebiegu rozwija się w końcu marskość wątroby. Jedyna z glikogenoz z powiększeniem śledziony.
glikogenoza typu VI (Hers)
Niedostateczna aktywność fosforylazy. Łagodna, bez powiększenia wątroby
Wirusowe zapalenie wątroby
Wirusowe zapalenie wątroby (hepatitis viralis)
Wywołują wirusy: A - dostający się przez przewod pokarmowy,
inkubacja kilka tygodni
B - wprowadzany pozajelitowo podczas wstrzykiwan
inkubacja kilka miesięcy
C - potransfuzyjnie, dozylnie
D - może być jednoczesne z HBV
E - droga feralno-oralna, zakazona woda
W zależności od rozmiarow uszkodzenia miąższu wątroby wyroznia się:
a) postać klasyczna:
- zmiany dotycza komorek miąższowych, komorek Browicza i drog wrotno-zolciowych
- komorki nie przylegaja scisle do siebie
- pierwsza postacia uszkodzenia jest martwica rozplywna lub skrzepowa
- zastoj zolci
- nacieki z limfocytow w drogach wrotno-zolciowych
b) postac cholestatyczna:
- uszkodzenie miąższu wątroby jest niewielkie
- upośledzenie wydzielania bilirubiny
- zaleganie zolci w komorkach śródmiąższowych
c) postac z rozlegla martwica:
- jeśli dotyczy wszystkich lub przeważającej czesci komorek miąższowych nazywana jest martwicą masywną- konczy się śmiercią w ciagu kilku dni(=piorunujące zapalenie wątroby)
- może dotyczyc pewnych fragmentow miąższu(=martwica submasywna)
OLBRZYMIOKOMÓRKOWE ZAPALENIE WĄTROBY:
- najczestsza przyczyna żółtaczki w okresie noworodkowym
- jest to zoltaczka z przewaga bilirubiny związanej
- najczęściej pojawia się w 2-4 tygodniu, ale może także w pierwszych dniach zycia
- u 60% dzieci prowadzi do marskości wątroby i do zgonu
- watroba jest nie powiekszona, na przekroju zielonkawa
ZAPALENIE WĄTROBY W CHOROBIE CYTOMEGALICZNEJ:
-( jest to choroba wirusowa wieku dziecięcego, w której dochodzi do charakterystycznego uszkodzenia komorek miąższowych roznych narządów)
- jadra komorkowe wyglądają jak „sowie oko” (to pewnie na konkursie będzie:P)
-uszkodzeniu komorek miąższowych towarzyszy włóknienie drog wrotno-zolciowych,
Marskość wątroby drobnoguzkowa
Marskość wątroby drobnoguzkowa( cirrhosis micronodularis)
- powstaje na tle nieprawidłowego odzywiania się i alkoholizmu, a także w przypadkach:
galaktozemii, glikogenozy typu IV, niedoboru alfa1-antytrypsyny, hemochromatozy
- guzki drobne wytwarzaja się w przebiegu fragmentacji miąższu wątroby, sa podobnej wielkości, stanowia czesci ex-zrazikow (znaczy byłych zrazikow:P)
- w początkowej fazie guzki te sa stluszczone
- guzki drobne nie zawieraja ani zyl srodkowych ani drogi wrotno-zolciowej ( sa to tzw. guzki bezosiowe)
- istnieja nieprawidłowości przepływu
- krew tetnicza z tetnicy wątrobowej wpływa do guzkow pod duzym cisnieniem i nie dopuszcza krwi zyly wrotnej
- powstaja wewnatrzwatrobowe przetoki Ecka (polaczenia miedzy zyla wrotna a zyla glowna dolna)
Marskość wątroby wielkoguzkowa
Marskość wątroby wielkoguzkowa (cirrhosis macronodularis)
- wystepuje najczęściej na tle zapalenia wirusowego
- guzki duze zawieraja zyly srodkowe i jedna lub kilka drog wrotno-zolciowych (tzw. guzki osiowe)
- guzki te uciskaja zyly podzrazikowe i powoduja nadciśnienie wrotne
Nadciśnienie wrotne
Nadciśnienie wrotne (hypertensio portalis) dzieli się na dwa typy:
Polegający na zwiększonym dopływie krwi do żyły wrotnej (nadciśnienie kinetyczne). Występuje rzadko - wrodzone lub pourazowe połączenie tętnicy wątrobowej i żyły wrotnej albo tętnicy i żyły śledzionowej.
Polegający na utrudnieniu przepływu krwi przez żyłę wrotną lub odpływu z niej (blokada). Jest kilka postaci:
Nadciśnienie przedwątrobowe
Jest wynikiem zwężenia żyły wrotnej. Może być:
wrodzone - b.wąska żyła wrotna krew płynie do wątroby przez małe żyły więzadła wątrobowo-dwunastniczego które są rozszerzone
wskutek zakrzepicy żyły wrotnej. Zakrzepica głównie w wyniku zakażeń, nacieczenia nowotworowego, ew. urazów i b. rzadko w marskości
Nadciśnienie wewnątrzwątrobowe
Nadciśnienie przedzatokowe - zmiany w przestrzeni bramno-żółciowej.
wrodzone zwłóknienie wątroby (fibrosis hepatis congenita) - powiększona wątroba i zwężona żyła wrotna ze swoimi gałęziami wewnątrzwątrobowymi
włóknienie dróg bramno-żółciowych w schistosomozie i facjolozie
nacieki białaczkowe, chłoniakowe, ziarnicze
zablokowanie wnęki wątroby przez nacieki nowotworowe lub zapalne
powolna marskość (nieznaczne włóknienie, utrzymuje się lata ale nie postepuje)
Nadciśnienie pozazatokowe. Przyczyny:
marskość wątroby (zaciskanie żył podzrazikowych)
poalkoholowe zapalenie wątroby z rozległym włóknieniem
choroba lub zespół Budda i Chiariego
Nadciśnienie nadwątrobowe
Jego przyczyny to:
Nasilona niewydolność komory prawej (zwłaszcza zaciskające zapalenie nasierdzia)
Wrodzone zwężenie żyły głównej dolnej nad ujściem żył wątrobowych
Nowotwory wątroby i dróg żółciowych
Nowotwory wątroby.
Niezłośliwe: naczyniak jamisty (często), gruczolak (rzadko).
Złośliwe: najczęściej jako przerzuty.
Pierwotnym nowotworem złośliwym jest rak wywodzący się z:
a) hepatocytów (ca. hepatocellulare)
Powstaje na podłożu marskości po zapaleniu HBV lub HCV. Ma postać dużego guza, licznych guzków lub rozległego nacieku. Komórki guza podobne do hepatocytów (żółć, glikogen w środku). Duży guz może pęknąć (krwotok do j.brzusznej). Może naciekać żyłę wrotną (zakrzep w niej) lub żyły wtrobowe (przerzuty do płuc). AFP w surowicy (alfa fetoproteina).
b) komórek nabłonka przewodów żółciowych (cholangiocarcinoma)
W wątrobie niemarskiej. Cewy rakowe otoczone grubą tk.łączną (twardy guz). Gdy rośnie w przewodach głębi wnęki to guz Klatskina. Rzadko wrasta do żył.
Hepatoblastoma- złośliwy nowotwór rozwijający się w dzieciństwie jako 1 guz lub guzy mnogie. Ma mało dojrzałe komórki (jak kom. wątroby zarodkowej) ale są pola przypominające tkankę chrzęstną, osteoidną i mięśniową poprzecznie prążkowaną.
Nowotwory pęcherzyka i dróg żółciowych.
Rak pęcherza żółciowego:
-częstszy u kobiet
-najczęściej w dnie pęcherzyka
-rośnie egzofitycznie (do światła) lub endofitycznie z naciekaniem ściany i sąsiedztwa (wątroby)
-jest gruczołowy śluzotwórczy
-stanem przedrakowym jest kamica i zapalenie
-przerzuty w wątrobie i okolicznych węzłach
Rak przewodów żółciowych i brodawki dwunastnicy:
-w każdym odcinku zewnątrzwątrobowych przewodów (często w miejscu łączenia w przewód
żółciowy wspólny
-mniej wyraźna przewaga u kobiet
-rośnie egzofitycznie lub endofitycznie
-ujawnia się szybciej niż rak pęcherzyka
Wskazania i przeciwwskazania do biopsji wątroby
Biopsję wykonuje się aby wyjaśnić:
stan wątroby gdy po ostrym zap. wirusowym wyniki badań laboratoryjnych nie wracaja do normy (zapalenie przewlekłe lub markość)
powód powiększenia wątroby (skrobiawica, stłuszczenie, glikogenoza, nowotwór pierwotny lub przerzutowy)
powód żółtaczki z bilirubiną sprzężoną (zwłaszcza w okresie noworodkowym)
stan wątroby przeszczepionej
przyczyny nadciśnienia wrotnego (w przedwątrobowym nie ma zmian w punktacie, w nadwarobowym są cechy przekrwienia biernego)
Przeciwwskazania:
żółtaczka (w obawie przed żółciowym zapaleniem otrzewnej)
Kamica żółciowa
Kamica żółciowa(cholelithiasis)
-chorują przeważnie kobiety(5P-płeć piękna,płodna,pulchna,po czterdziestce)
-kamienie żółciowe składają się z cholesterolu, bilirubinianu wapnia i węglanu wapnia
-10% przypadków - kamienie są (czyste) jednoskadnikowe
kamień cholesterolowy dość duży i zawsze jeden
kamienie bilirubinowe ,zawsze liczne i drobne
kamienie z węglanu wapnia zdarzają się rzadko
-80% przypadków - k. wieloskładnikowe mieszane (głównie cholesterol i bilirubiny)
-10% przypadków - k. wieloskładnikowe warstwowe (na przemian warstwa kryształów cholesterolu i warstwy mieszanej)
Kamienie żółciowe tworzą się zwykle w pęcherzyku żółciowym, skąd mogą się przesunąć do przewodu żółciowego wspólnego. Objawia się to silnym napadem bólu(kolka wątrobowa).
Często przebiega bezobjawowo, ale może być przyczyną powikłań;
-uwięźnięcie kamienia w przewodzie wątrobowym albo żółciowym wspólnym powoduje
żółtaczkę mechaniczną z bilirubiną sprzężoną
-przy zamknięciu przez kamień przewodu pęcherzykowego żółć nie dopływa do
pęcherzyka, barwnik zawarty w żółci ulega wessaniu, natomiast bł. śluzowa pęcherzyka wydziela bezbarwny wodnisty płyn ze śluzem w wyniku tego następuje rozszerzenie pęcherzyka i powstaje wodniak(hydrops vesicae felleae).Utrudnienie odpływu żółci sprzyja
zakażeniom przewodów żółciowych przebiegającym z ich zapaleniem ropnym lub tworzeniem się żółciopochodnych ropni wątroby.
Kamienie z bilirubinianu wapnia powstają w przypadkach utrzymującej się hemolizy ,albo
Gdy bilirubina pochodzi z rozszczepu glukuronianu bilirubiny przez glukuronidazę pochodzenia bakteryjnego (w wypadku zakażenia E.coli).
Kamienie z cholesterolu powstają w wyniku jego wytrącania się z roztworu. Cholesterol
jest nie rozpuszczalny w wodzie ,w żółci znajduje się w micellach ,złożonych także z kw.żółciowych i lecytyny .W warunkach prawidłowych proporcja tych substancji do cholesterolu wynosi 11:1.Gdy stężenie lecytyny i kw. Żółciowych zmniejsza się,cholesterol łatwiej wytrąca się z roztworu.Jest to możliwe, gdy wątroba nie syntetyzuje wymienionych związków w dostatecznej ilości(kamica jest wyrazem jej niewydolności w tym zakresie).
Zapalenie pęcherzyka żółciowego i utrudnienie przepływu żółci ułatwiają tworzenie się jądra kamienia,a także powstaniu kryształów cholesterolu w pęcherzu.
Martwica krwotoczna trzustki
Martwica krwotoczna trzustki (necrosis haemorrhagica pancreatis)
-enzymy wytwarzane przez część zewnątrzwydzielniczą trzustki(amylaza,lipaza,fosfolipaza oraz proteazy) podczas rozwoju martwicy krwotocznej wyciekają z przewodów wyprowadzających do płynu międzykomórkowego, krwi i otrzewnej;
st.amylazy w surowicy wzrasta
lipaza rozszczepia tłuszcze tk. tłuszczowej-powstają białe ogniskowe skupienia mydeł wapniowych (tzw.martwica enzymatyczna tk. tł.,Balser)
proteazy niszczą trzustkę
Aby doszło do martwicy trzustki musi dojść do:
-aktywacji proteaz przed wydostaniem się ich poza przewody trzustki,
-wyjście proteaz z przewodów
-podatność trzustki na działanie proteaz
Martwica krwotoczna trzustki powstaje zwykle w wyniku:
-kamicy żółciowej (częściej u kobiet)
-nadużywania alkoholu(częściej mężczyźni)
-współistnienia zakażeń bakteryjnych lub wirusowych, posocznicy, wstrząsu, niedotlenienia lub niedokrwienia, ewentualnie urazu brzucha.
W przebiegu choroby wyróżnia się 2 fazy:
a) obrzęku śródmiąższowego z nielicznymi granulocytami obojętnochłonnymi
b) przekształcania się trzustki w bezpostaciową rozpadłą masę ,ciemnoczerwoną albo czarną. W tk. tłuszczowej jamy brzusznej nielicznie są rozsiane białe ogniska martwicy enzymatycznej .Stan taki kończy się śmiercią chorego.
Czasem martwica krwotoczna rozwija się ogniskowo, w powtarzających się epizodach.Chory żyje, a strefy martwicze przekształcają się stopniowo w torbiele rzekome .Miejsca te włóknieją- mówi się wtedy o martwicy nawracającej.
Przewlekłe zapalenie trzustki
Przewlekłe zapalenie trzustki(pancreatitis chronica)
-początkowo naciek zapalny zrębu (kom. Jednojądrowe)⇒włóknienie⇒zanik miąższu zewnątrzwydzielniczego(zanik włóknisty)
Zdarza się to po zahamowaniu odpływu z przewodów trzustkowych:
-rak głowy trzustki
-kamica
-bliznowacenie przewodu po jego uszkodzeniu lub po podwiązaniu w wyniku błędu operacyjnego.
Następstwo może mieć nadużywanie alkoholu.Powoduje on pobudzanie wydzielania wody i enzymów przez pęcherzyki wydzielnicze.Nieczynne enzymy( białka) zagęszczają sok trzustkowy i wytrącają się z niego w przewodach jako złogi.Zatykają one drobne przewody.Chory skarży się na uporczywe, tępe pobolewania.W przewlekłym zapaleniu włóknistym wyspy trzustkowe są zachowane.
Wodobrzusze
Wodobrzusze(ascites)-gromadzenie się w jamie brzusznej przesięku .
Wodobrzusza można się spodziewać:
a)w chorobach wątroby(stałe następstwo):
-marskość wątroby
-choroby i zespołu Budda i Chiariego(objaw dominujący od początku)
b)w przebiegu nowotworów zajmujących otrzewna:
-rozsiew raka różnego pochodzenia, często z jajnika,
-mesothelioma,
c)w przebiegu zespołu nerczycowgo,
d)w przebiegu niewydolności prawokomorowej,
e)wodobrzusze gruźlicze- ma cechy zapalne ,duży udział włóknika , bardzo dużo limfocytów
w płynie,
f)w chorobach trzustki:
-zapalenie trzustki na tle nadużywania alkoholu,
-wskutek pęknięcia przewodów trzustkowych albo torbieli rzekomej
Krew w stolcu przyczyny wg częstości występowania
90% przelyk, żoladek, dwunasnica
10% jelito cienkie
9% jelito grube
hematemesis- wymioty fusowe
melena- stolce smoliste, od jamy ustnej do katnicy, >100ml krwi, min 8h aby HCl i bakterie utleniły Hb, jesli pasaż jest szybki to może byc swieża krew, oprócz tego świeża krew gdy w esicy lub odbytnicy
objawy: osłabienie, anemia, wstrząs hipowolemiczny
80%- wrzód trawienny żołądka i dwunastnicy
10%- żylaki przełyku
3-5% zapalenie żołądka
5%nowotwory
inne
zap. i owrzodzenie przelyku
zespol Dieulafoy
tetniak prosowaty
zespół Mallorego i Weisa
przepuklina rozworu przelykowego
uchyłki zoladka
ektopowa trzustka w uchylku Meckela
owrzodzenie blony sluzowej
skazy krwotoczne
polipy
naczyniaki
odcinek dolny
-hemoroidy
-uchyłki jelita grubego
-naczyniaki
-owrzodzenia
-niedokrwienne zap. okreznicy
-rak
APy
dr Bronowicz
kolokwium siódme - układ pokarmowy II
grupa 4,5,6 -2004/05
8