Rozliczenie zakupu towaru od kontrahenta krajowego, gdy zobowiązanie regulowane jest w walucie obcej

Otrzymaliśmy od kontrahenta krajowego fakturę w walucie obcej. Ponieważ nie posiadamy rachunku walutowego, w celu zapłaty za zakupiony towar kupiliśmy walutę w banku, w którym posiadamy rachunek złotówkowy. Jak rozliczyć ww. zakup?

Dla celów podatku dochodowego koszty wyrażone w walucie obcej przelicza się po średnim kursie NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.

Jak wynika z art. 24c ust. 2 pkt 2, ust. 3 pkt 2 i ust. 7 ustawy o PDOF, różnice kursowe powstają m.in. wówczas, gdy wartość poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest wyższa (dodatnie różnice kursowe) lub niższa (ujemne różnice kursowe) od tego kosztu w dniu jego zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia. Przy czym:

• za koszt poniesiony uważa się koszt wynikający z otrzymanej faktury (rachunku) albo innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku),
   

• za dzień zapłaty uważa się dzień uregulowania zobowiązań w jakiejkolwiek formie, w tym w wyniku potrącenia wierzytelności.

Analogiczne uregulowania zawiera również art. 15a ust. 2 pkt 2, ust. 3 pkt 2 i ust. 7 ustawy o PDOP.

W przypadku, o którym mowa w pytaniu, podatnik dokonał zapłaty za zakupiony towar walutą zakupioną w banku, w którym posiada rachunek złotówkowy. Zatem w tym przypadku kursem faktycznie zastosowanym będzie kurs sprzedaży banku, obowiązujący w dniu dokonania transakcji (wymiany waluty i dokonania zapłaty).

Dla celów bilansowych wyrażone w walutach obcych operacje gospodarcze ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia odpowiednio po kursie:

1) faktycznie zastosowanym w tym dniu, wynikającym z charakteru operacji - w przypadku sprzedaży lub kupna walut oraz zapłaty należności lub zobowiązań,

2) średnim ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski z dnia poprzedzającego ten dzień - w przypadku zapłaty należności lub zobowiązań, jeżeli nie jest zasadne zastosowanie kursu, o którym mowa powyżej, w przypadku pozostałych operacji.

Z powyższego wynika, że jeżeli zobowiązanie wyrażone jest w walucie obcej i zapłata również dokonywana jest w tej walucie, powstałe różnice kursowe stanowią zarówno koszt (lub przychód) podatkowy, jak i bilansowy.

Czyli w przypadku faktury wystawionej w walucie obcej, wartość zobowiązania i towarów będzie wyceniona po kursie średnim z dnia poprzedzającego datę z faktury. Natomiast zapłata będzie wyceniona po kursie sprzedaży banku. Powstałe różnice kursowe będą rozliczone podatkowo i bilansowo, jednak nie w zakresie VAT.

Otóż organy podatkowe wyjaśniają, że jeżeli wartość poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote różni się od tego kosztu w dniu jego zapłaty, powstają różnice kursowe, które w części dotyczącej VAT nie stanowią kosztu/przychodu podatkowego.

Wynika to z tego, że faktura wprawdzie może być wystawiona w walucie obcej, lecz kwota VAT powinna być zawsze wykazana w złotych. Wynika to z § 5 ust. 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie m.in. wystawiania faktur (Dz. U. nr 212, poz. 1337). Kwota tego podatku (w złotych) stanowi dla nabywcy podatek naliczony podlegający odliczeniu (jeżeli wydatek związany jest z wykonywaniem czynności opodatkowanych) i podlega ujęciu w rejestrze zakupu i odpowiednio w deklaracji VAT.
 

Przykład Podatnik otrzymał od kontrahenta krajowego fakturę za zakup towaru handlowego. Fakturę wystawiono 3 grudnia 2009 r. na kwotę 2.500 euro plus VAT 550 euro. Średni kurs NBP z 2 grudnia 2009 r. wyniósł 4,1044 zł/euro. Na fakturze ujęto VAT w złotych, który wyniósł: 550 euro x 4,1044 zł/euro = 2.257,42 zł. W dniu 15 grudnia 2009 r. podatnik złożył w banku zlecenie dokonania zapłaty kontrahentowi 3.050 euro z rachunku złotówkowego. Kurs sprzedaży banku w tym dniu wyniósł 4,20 zł/euro. Powstała różnica kursowa ujemna: dotycząca kwoty netto: (4,20 zł/euro - 4,1044 zł/euro) x 2.500 euro = 239 zł,   dotycząca kwoty VAT: (4,20 zł/euro - 4,1044 zł/euro) x 550 euro = 52,58 zł.

Dekretacja:
 

Opis operacji	Kwota (w zł)	Konto		Wpływ na podatek  dochodowy
					Wn	Ma
1. Faktura VAT za zakup towaru:    a) kwota brutto        (3.050 euro x 4,1044 zł/euro):    b) VAT naliczony:    c) kwota netto        (2.500 euro x 4,1044 zł/euro):	12.518,42 2.257,42 10.261,00	22-1 30	21
2. Pz - przyjęcie towaru do magazynu:	10.261,00	33	30
3. WB - zapłata za towar (3.050 euro x 4,20 zł/euro):	12.810,00	21	13-0
4. Rozliczenie różnic kursowych:    a) różnice kursowe od kwoty netto:    b) różnice kursowe od kwoty VAT:	239,00 52,58	75-1 75-1	21 21	stanowi koszt  podatkowy nie stanowi kosztu  podatkowego

Księgowania:

---