Pielęgniarstwo epidemiologiczne

Wykład 1

Książka „Procedury higieny w placówkach ochrony zdrowia” Maria Ciuruś

Definicja wg ustawy z dnia 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

Zakażenie szpitalne to zakażenie, które wystąpiło w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w przypadku gdy choroba:

-nie pozostawała w momencie udzielania świadczeń zdrowotnych w okresie wylęgania albo

-wystąpiła po udzielaniu świadczeń zdrowotnych, w okresie nie dłuższym niż najdłuższy okres wylęgania

Po 48 godzinach od przyjęcia lub wykonania procedury inwazyjnej- zakażenie bakteryjne

Do 2 tygodni (postać płucna legionelozy)

6 miesięcy (wirus WZW B,C)

Wiele lat AIDS

Zakażenia szpitalne dotyczą również osób mających kontakt ze środowiskiem szpitalnym dostawcy, odwiedzający również personel.

Zakażenie pozaszpitalne to zakażenie, które jest powikłaniem lub rozwojem infekcji obecnej w dniu przyjęcia pacjenta do szpitala.

Zmiana czynników chorobotwórczych lub objawów chorobowych tych infekcji świadczy o pojawieniu się zakażenia szpitalnego,

Zakażenie egzogenne, każde zakażenie, które nie zostało stwierdzone przy przyjęciu do szpitala oraz nie było w okresie wylęgania a nastąpiło w okresie pobytu w szpitalu lub po wypisaniu do domu i zostało spowodowane florą szpitalną nabytą od innego pacjenta za pośrednictwem personelu medycznego lub innych źródeł zakażenia.

Zakażenia endogenne, każde zakażenie, które wystąpiło w okresie pobytu w szpitalu i zostało spowodowane przez normalną mikroflorę skóry i błon śluzowych pacjenta.

Źródło zakażeń

Miejsce z którego drobnoustrój chorobotwórczy zostaje przeniesiony na wrażliwą osobę.

Źródło

-chory

-personel

-aparatura medyczna, sprzęt medyczny

-sprzęt i przedmioty stosowane do utrzymania higieny placówek

-urządzenia sanitarne

-urządzenia wodociągowe

-itp.

Rezerwuar

To naturalne biologiczne środowisko dla danego mikroorganizmu umożliwiające mu metabolizm i replikację.

-człowiek

-zwierze

-roślina

-materia martwa

Drogi szerzenia

-Powietrzna

• Aerozol (droga kropelkowa, kaszel, kichanie, mówienie, odsysanie dróg oddechowych, inhalacje, wiercenie otworów w tkance kostnej, piłowanie kości, zabiegi higieniczne)

• Cząsteczki kurzu ( z powietrza i bielizny operacyjnej)

• Złuszczony naskórek (skóra personelu i pacjentów)

-Kontaktowa

• Personel medyczny (ręce, ubranie, obuwie, włosy, choroby)

• Owady (muchy itd.)

• Sprzęt medyczny (narzędzia chirurgiczne, igły, cewniki, protezy, dreny itd. Nieskuteczna dezynfekcja i sterylizacja sprzętu medycznego)

• Aparatura medyczna

• Dokumentacja medyczna

• Klawiatura komputerów

• Słuchawki lekarskie

• Aparaty do mierzenia ciśnienia tętniczego krwi

• Łóżka, bielizna pościelowa

• Wózki transportowe itp.

-Krwiopochodna (kontaktowa)

• Przetaczanie zakażonej krwi

• Pobieranie krwi w brudnych rękawiczkach

• Operowanie pacjenta niejałowymi narzędziami

• Wykonywanie wstrzyknięć niezgodnie z zasadami aseptyki

• Przeszczepianie narządów

• Pobieranie wycinków do badań diagnostycznych w trakcie badań endoskopowych

-Pokarmowa

• Nieodpowiednie przechowywanie gotowych posiłków

• Nieprzestrzeganie procedur higienicznych w czasie magazynowania produktów spożywczych oraz przygotowaniu posiłków

• Nieprawidłowe karmienie pacjentów

• Nieodpowiednia higiena naczyń kuchennych

Przyczyny zakażeń

Predyspozycje pacjenta

-wiek ( wcześniaki, noworodki, pacjenci <60 roku życia)

-otyłość

-niedożywienie

-drobnoustroje występujące w fizjologicznej florze bakteryjnej

-nosicielstwo potencjalne patogennych drobnoustrojów

-stres

-przewlekłe choroby

-zły stan higieny osobistej

-przewlekłe niedotlenienie z powodu różnych przyczyn

Procedury medyczne zwiększające ryzyko zakażeń szpitalnych:

Leczenie

-antybiotyki, kortykosteroidy, cytostatyki, promienie jonizujące, leczenie immunosupresyjne

-ciała obce implanty

-czas pobytu pacjenta w szpitalu

-kolonizacja wieloopornym drobnoustrojami w wyniki przedłużonej hospitalizacji

-nieprzestrzeganie zasad aseptyki przy takich zabiegach jak: cewnikowanie, kaniulacja żył krwionośnych, drenowanie ran itd.

-nie przestrzeganie zasad szeroko pojętej higieny szpitalnej

Zbiegi operacyjne

-nieodpowiednie przygotowanie pacjenta do operacji (higiena ciała, sposób usunięcia owłosienia)

-sposób transportu pacjenta na salę

-dezynfekcja pola operacyjnego

-technika wykonania operacji

-czas trwania operacji

-krwotok i wstrząs

-organizacja pracy bloku operacyjnego (planowanie operacji, liczba personelu, kwalifikacje personelu)

Personel medyczny

-higiena rąk

-nie przestrzeganie reżimu sanitarnego

-choroby personelu

-nieodpowiedni ubiór personelu sali operacyjnej

-brudna odzież robocza

Zakażenia szpitalne są przyczyną

-cierpienia pacjenta jego rodziny

-długiej niezdolności pacjenta do pracy

-okresowego lub trwałego kalectwa

-pogorszenie sytuacji ekonomicznej pacjenta

-kosztów utraconych korzyści (finansowych, pozafinansowych, które pacjent by osiągnął gdyby nie chorował itd.)

Konsekwencje zakażeń

-śmierć

-długa hospitalizacja

-wzrost kosztów leczenia

-strat finansowych dla szpitala (koszty odszkodowań, koszty procesowe, realne pogorszenie warunków pracy personelu szpitala, utrata prestiżu placówki medycznej)

Rozwój profilaktyki zakażeń szpitalnych

Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia (CMJ)

Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Epidemiologicznych

Stowarzyszenie Higieny Lecznictwa (SHL)

Eliminacja źródeł zakażeń

-izolacja i leczenie osób chorych, kwarantanna

-eliminacja zwierząt chorych

-dezynsekcja i deratyzacja

Przerwanie dróg szerzenia się zakażenia

-zabiegi sanityzacji, dezynfekcji, dezynsekcji, deratyzacji

-przestrzeganie zasad higieny produkcji żywności

-uzdatnianie wody pitnej

Ochrona osób wrażliwych na zakażenie:

-szczepienia ochronne

-podawanie przeciwciał

-chemioprofilaktyka po ekspozycji na zakażenie- podawanie leków zapobiegających rozwojowi infekcji

---