2. TEORIE ZABAW
Teorie zabaw
Zabawa - podstawowa forma aktywności dziecka. Wpływa na wszechstronny rozwój dziecka a także spełnia funkcję edukacyjną. Zabawa najczęściej jest rozrywką
a) teoria psychoanalityczna - Freuda
cel zabawy - zaspokojenie istniejących w ukrytej formie sfrustrowanych potrzeb dziecka. Rozwój osobowości dziecka
b) teoria zabawy - J. Piaget
celem jest rozwój umysłowy. Kontakt dziecka między otoczeniem to proces Adaptacji przybiera dwie formy:
~asymilacja - organizm zmienia swoje otoczenie - dziecko dostosowuje rzeczy do siebie
~akomodacja - organizm dopasowuje do siebie otoczenie - akomodacja - dziecko uczy się w toku naśladowania innych ponieważ chce być takie samo jak dorośli, z którymi przebywa
c) teoria Mary Sheridon
cel zabawy- rozwój wszystkich funkcji. 4 zakresy ćwiczeń (rozwijające się po kolei)
-pozycji ruchów ciała
-zmysłów
-mowy i myślenia
-społecznego rozwoju
Uważa się, że dziecko ćwiczy te funkcje podczas zabawy ale po kolei i to doprowadza do całego rozwoju organizmu dziecka
d) teoria Elkonina
cel- uspołecznienie dziecka. Rola otoczenia - daje możliwości rozwijania indywidualnych zdolności
e) teoria szersza - „symulacji kultury” Brunnera i Catherine Garvey
cel zabawy - nie tylko rozwój społ. (j.w) ale ćwiczenia wszystkich zachowań i emocji przynależnych do danej kultury
rola otoczenia- daje możliwość rozwijania indywidualnych zdolności
- określa jak się bawić. Stawia w obliczu problemów które dziecko bawiąc się rozwiązuje. Dziecko staje się uczestnikiem kultury.
Cechy zabaw
a) bezinteresowność
b)dobrowolność (działanie podejmowane spontanicznie bez przymusu z zewnątrz, niż pod wpływem wymagań ani nacisków innych ludzi) zabawa traci sens gdy jest narzucana
c)przyjemność ( dziecko bawi się oddając się przyjemności bawienia się. Przyjemność to jaka bawienie sprawia dziecku jest ważnym motywem.
d) fikcyjność - zabawa przebiega w sytuacji umownej „na niby”. Fikcyjność dotyczy czterech elementów - przestrzeni do bawienia się, rekwizytów, czasu zabawy, fikcyjność roli.
Stadia rozwoju roli:
-naśladowanie czynności
-wykonywanie pewnych czynności w porównaniu z obiektem naśladowanej roli np. jeżdżę samochodem jak tato
-pełne przyjęcie pełnionej roli przez dziecko jak i danej czynności
e) napięcie - bawiącego występuje duże zaangażowanie w to, co się dzieje i związane z tym emocje
f) zabawa jest ujęta w normy- rządzą nią pewne reguły, tworzy ona pewien porządek
Funkcje zabaw:
a) kształcąca - m.in. kształcenie zmysłów, wszechstronnej aktywności poznawczej- wzbogacenie wiedzy o świecie, o samym sobie, rozwój mowy, myślenia, wyobraźni, pamięci, doskonalenie sprawności matematycznych
b) wychowawcza - dziecko przyswaja normy, uczy się przestrzegania reguł i omów, nawiązywania i podtrzymywania kontaktów społecznych, wyrażania swoich myśli i uczuć w aprobowany społecznie sposób, współdziałania i współżycia z innymi.
c) terapeutyczna - możliwość uwalniania od napięć, emocji, uczenie się rozwiązywania osobistych problemów oraz różnych sposobów wyrażania swoich uczuć
d) projekcyjna (diagnostyczna) poznawanie wychowanków w toku zabaw, wnikliwa ich obserwacja.
Miejsce dorosłego w zabawie:
-nauczyciel nie ma prawa narzucać dziecku zabaw za wyjątkiem zabaw dydaktycznych
-zachęcenie dziecka do zabawy przez organizację przestrzeni (dużo zabawek, skrzynia skarbów)
-umiejętność komunikowania się z dzieckiem w toku zabawy
-zapewnienie warunków do zabawy
-nieograniczanie dziecku zabaw ruchowych
-zapewnienie bezpieczeństwa
-stworzenie atmosfery sprzyjającej zabawie
-inspirowanie do różnych zabaw, podsuwanie pomysłów
-twórcza postawa nauczyciela