Promotor 4/05
Ocena ryzyka
zawodowego
Maszynista urządzeń oczyszczalni
mechaniczno-biologicznej
Ryszard Bryła
Główne zagrożenia, jakie występują na wskazanym stanowisku
pracy są spowodowane czynnikami chemicznymi  czyli pojawiającymi
się tutaj metanem i siarkowodorem oraz czynnikami biologicznymi
 działaniem mikroorganizmów znajdujących się w ściekach. Roz-
wiązania konstrukcyjne oczyszczalni mechaniczno-biologicznej są
z reguły podobne do siebie, różnią się jednak w szczegółach, głównie
ze względu na dobową objętość oczyszczanych ścieków oraz rodzaj
i stężenie zanieczyszczeń. Ścieki są oczyszczane wstępnie w budynku
krat mechanicznych. Znajduje się tutaj system ruchomych krat zbiera-
jących zanieczyszczenia, umieszczonych w studniach przepływowych.
Najważniejszym procesem jest jednak w oczyszczalni mineralizowanie
zanieczyszczeń, dzięki działaniu mikroorganizmów (głównie bakterii
tlenowych), występujących w tzw. osadach czynnych. Dokonuje się
tego najpierw w osadnikach wstępnych, w których bakterie są  głodzo-
ne wskutek niedostatecznej ilości tlenu, a następnie w osadnikach
wtórnych, gdzie w wyniku napowietrzenia te  wygłodzone bakterie
powodują przyspieszone mineralizowanie zanieczyszczeń.
Maszynista urządzeń oczyszczalni:
 Obsługuje urządzenia oczyszczania mechanicznego, m.in.
w budynku krat mechanicznych.
 Dokonuje przeglądu piaskowników, urządzeń napowietrzają-
cych, osadników, składowisk osadu odwodnionego.
 Obsługuje pompę pobierającą osad z dna osadnika do koryta
wypływowego.
 Obsługuje prasy taśmowe osadu.
 Dokonuje przeglądu studzienek pomiarowych i studzienek
z zasuwami na wodociągach.
Wszystkie wymienione czynności i związane z nimi zagrożenia
należy uwzględnić przy sporządzaniu karty oceny ryzyka. Kartę
oceny zamieszczoną tutaj należy traktować jako przykładową, gdyż
w zależności od rodzaju i wielkości oczyszczalni, zakres przydzie-
lonych pracownikom czynności może się zmieniać.
Oceny ryzyka dokonamy tutaj w sposób zgodny z Polską Normą
PN-N-18002/2000. W normie tej szacowanie ryzyka zawodowego
odbywa się w skali trójstopniowej  R(1,2,3), zgodnie z zasadami
przedstawionymi w tabeli 1. Według Polskiej Normy ryzyko zawo-
dowe zawiera w sobie dwa najważniejsze elementy:
1. Stopień prawdopodobieństwa wystąpienia niebezpiecznego
zdarzenia (oznaczmy przez  P ).
2. Ciężkość przewidywanych następstw tego niebezpiecznego
zdarzenia (oznaczmy przez  C ).
Ciężkość następstw (C)
Stopień prawdopodobieństwa
(P)
1. Mała (M) 2. Średnia (S) 3. Duża (D)
1. Mało prawdopodobne (M) Małe (1) Małe (1) Średnie (2)
2. Prawdopodobne (S) Małe (1) Średnie (2) Duże (3)
3. Wysoce prawdopodobne (D) Średnie (2) Duże (3) Duże (3)
Tabela 1. Szacowanie ryzyka w skali trójstopniowej
W zależności od oszacowanego ryzyka, pracodawca powinien
podjąć odpowiednie środki profilaktyczne, tym bardziej zdecydowane,
im większe zagrożenie występuje na danym stanowisku.
22 www.elamed.com.pl/promotor
Promotor 4/05
Karta oceny ryzyka zawodowego na stanowisku
maszynista urządzeń oczyszczalni mechaniczno-biologicznej
Po realizacji
Przed oceną
zadań
Uwagi
Możliwe skut-
Lp. Zagrożenie y
ródło zagrożenia Środki profilaktyczne o realizacji
ki zagrożenia
zadań
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Potłuczenia, Wyposażenie pracowników w od-
Upadek na Śliskie i nierówne złamania koń- powiednie obuwie. Utrzymywanie
1 tym samym powierzchnie na czyn, zwich- S S S porządku na terenie zakładu. Oma- S M M
poziomie. terenie oczyszczalni. nięcia, urazy wianie zagrożeń w czasie odprawy
wewnętrzne. codziennej.
Wpadnięcie do Stosowanie przez pracowników
studzienek  krat, właściwego obuwia i zachowanie
Złamania koń-
pomiarowych lub szczególnej ostrożności. Wzajemna
czyn, potłu-
Upadek na z zasuwami na asekuracja pracowników podczas
2 czenia, urazy D S Dprac szczególnie niebezpiecznych. S S S
niższy poziom. wodociągach. Wpad-
wewnętrzne,
nięcie do kanału Wyposażenie stanowisk pracy przy
utonięcie.
piaskownika lub komorach osadników w koła ratunko-
komory osadnika. we i liny.
Urazy spowo- Maszyny i urzą-
dowane będą- dzenia pracujące Zachowanie szczególnej ostrożności.
cymi w ruchu w budynku krat me- Obrażenia Systematyczna kontrola sprawności
3 D S D D M S
elementami chanicznych, pom- ciała, śmierć. zabezpieczeń ochronnych maszyn
maszyn i urzą- powniach, budynku i urządzeń.
dzeń. pras taśmowych.
Używanie detektora gazu podczas
prac, przy których mogą pojawić się
niebezpieczne gazy.
Ulatniające się Sprawna wentylacja zagrożonych
Zatrucie niebezpieczne gazy, pomieszczeń, a w razie konieczności
4 Śmierć. D D D S S S
gazami. m.in. metan i siarko- stosowanie sprzętu ochrony dróg
wodór. oddechowych. Wzajemna asekuracja
pracowników. Stosowanie szelek
i statywów bezpieczeństwa podczas
prac w studzienkach i kanałach.
Stosowanie ochron osobistych, m.in.
rękawic podgumowanych i okularów
ochronnych. Znajomość procedur
Oblanie skóry rąk Przewlekłe
postępowania na wypadek zaist-
lub innych części zakażenia,
nienia niebezpiecznego zdarzenia.
Zakażenia drob- ciała ściekami. Wdy- ropień. Scho-
5 S D D Poddawanie się przez pracownika S S S
noustrojami. chanie zakażonego rzenia układu
wymaganym badaniom lekarskim.
drobnoustrojami oddechowego.
Mikrobiologiczne badanie powietrza
powietrza. Alergie.
i ścieków. Dokonywanie dezynfekcji
urządzeń, m.in. przy pomocy wapna
chlorowego.
Bieżąca kontrola stanu izolacji prze-
Zły stan przewodów wodów. Stosowanie właściwej ochro-
elektrycznych. ny przeciwporażeniowej w zakładzie,
Porażenie Możliwość przebicia m.in. wyłączników różnicowo-prądo-
6 Śmierć. D S D S M M
elektryczne elektrycznego do wych. Systematyczna kontrola stanu
obudowy urządze- zabezpieczeń przeciwporażeniowych.
nia. Okresowa kontrola stanu instalacji
elektrycznej.
Pracujące urządze-
nia w budynkach Stosowanie ochronników słuchu.
Uszczerbek
7 Hałas krat mechanicznych, S D D Rotacja pracowników przy obsłudze S S S
słuchu.
dmuchaw i pras  głośnych urządzeń.
taśmowych.
Wyposażenie pracownika w przy-
Opady deszczu stosowaną do warunków odzież
lub śniegu. Woda i odpowiednie obuwie. Zabezpiecze-
Zmienne wa-
z uszkodzonego nie techniczne prac wykonywanych
8 runki atmosfe- Przeziębienia. S S S M M M
rurociągu. Wpad- w czasie awarii, tzn. armatury,
ryczne. Woda.
nięcie do wykopu materiałów, pomp. Przestrzeganie
z wodą. ogólnych zasad bezpieczeństwa przy-
jętych na terenie oczyszczalni.
www.elamed.com.pl/promotor 23
Prawdopod. (P)
Prawdopod. (P)
Ciężkość (C)
Ciężkość (C)
Ryzyko (R)
Ryzyko (R)