MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Bogusław Staniszewski
Określanie właściwości materiałów konstrukcyjnych
i eksploatacyjnych stosowanych w drogownictwie
833[01].O1.04
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Małgorzata Kapusta
mgr inż. Jarosław Sadal
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Bogusław Staniszewski
Konsultacja:
mgr inż. Jolanta Skoczylas
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 833[01].O1.04
 Określanie właściwości materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych stosowanych
w drogownictwie , zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu mechanik
maszyn i urządzeń drogowych.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 12
5.1. Podział materiałów budowlanych. Właściwości materiałów budowlanych
stosowanych w drogownictwie 12
5.1.1. Ćwiczenia 12
5.2. Stopy żelaza i metali nieżelaznych 14
5.2.1. Ćwiczenia 14
5.3. Materiały kamienne 16
5.3.1. Ćwiczenia 16
5.4. Spoiwa mineralne 18
5.4.1. Ćwiczenia 18
5.5. Betony 20
5.5.1. Ćwiczenia 20
5.6. Lepiszcza bitumiczne 22
5.6.1. Ćwiczenia 22
5.7. Gospodarka materiałami budowlanymi 24
5.7.1. Ćwiczenia 24
6. Ewaluacja osiągnięć 26
7. Literatura 40
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie mechanik maszyn i urządzeń
drogowych.
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne,
- cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,
- przykładowe scenariusze zajęć,
- propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,
- ewaluację osiągnięć edukacyjnych,
- wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki,
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami
ze szczególnym uwzględnieniem:
- pokazu z objaśnieniem,
- tekstu przewodniego,
- metody projektów,
- ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może
posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym różnego
rodzaju zadania.
W tym rozdziale podano również:
- plan testu w formie tabelarycznej,
- punktację zadań,
- propozycje norm wymagań,
- instrukcjÄ™ dla nauczyciela,
- instrukcjÄ™ dla ucznia,
- kartÄ™ odpowiedzi,
- zestaw zadań testowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
833[01].O1
Podstawy zawodu
833[01].O1.01
Stosowanie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska
833[01].O1.02
Posługiwanie się dokumentacją
technicznÄ…
833[01].O1.03
Stosowanie praw i pojęć z zakresu
mechaniki, mechatroniki oraz
technologii dróg
833[01].O1.04
Określanie materiałów
konstrukcyjnych
i eksploatacyjnych stosowanych
w drogownictwie
833[01].O1.05
Wytwarzanie elementów maszyn
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
 korzystać z różnych z
ródeł informacji,
 uczestniczyć w dyskusji, prezentacji i obronie prezentowanego przez siebie stanowiska,
 poczuwać się do odpowiedzialności za zdrowie i życie własne oraz innych,
 stosować podstawowe zasady etyczne (rzetelnej pracy, punktualności, uczciwości,
odpowiedzialności),
 współpracować w grupie z uwzględnieniem podziału zadań.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- sklasyfikować materiały budowlane,
- określić właściwości materiałów przeznaczonych do budowy dróg i obiektów mostowych,
- ocenić jakość materiałów budowlanych,
- scharakteryzować właściwości metali oraz ich stopów,
- określić właściwości stopów żelaza i metali nieżelaznych,
- scharakteryzować właściwości materiałów kamiennych,
- scharakteryzować właściwości spoiw mineralnych,
- scharakteryzować właściwości betonu,
- scharakteryzować właściwości lepiszczy bitumicznych,
- zastosować zasady racjonalnego i oszczędnego stosowania materiałów budowlanych,
- zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska podczas prac
z materiałami stosowanymi w budownictwie dróg i mostów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Modułowy program nauczania: Mechanik maszyn i urządzeń drogowych 833[01]
Moduł: Podstawy zawodu 833[01].O1
Jednostka modułowa: Określanie materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych
stosowanych w drogownictwie 833[01].O1.04
Temat: Lepiszcza bitumiczne.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności badania cech materiałów bitumicznych.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- wymienić cechy materiałów bitumicznych,
- rozpoznać różne cechy materiałów bitumicznych,
- skorzystać z instrukcji do wykonywania ćwiczeń laboratoryjnych,
- zinterpretować wyniki badań,
- określić, do jakich celów można stosować dany materiał,
- współpracować w grupie.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca w grupach dwuosobowych.
Åšrodki dydaktyczne:
- próbka asfaltu,
- penetrometr,
- sito,
- suszarka laboratoryjna,
- termostat z wodÄ…,
- stoper
- instrukcja do wykonania ćwiczenia,
- notatnik,
- przybory do pisania.
Czas: 2 godziny dydaktyczne.
Zadanie dla ucznia:
Wykonaj pomiar penetracji asfaltu na próbce, którą otrzymasz od nauczyciela. Zanotuj
otrzymany wynik, a następnie zinterpretuj go.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom szczegółowych celów kształcenia.
3. Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą ćwiczenia praktycznego.
4. Podział uczniów na zespoły.
Faza właściwa
Praca metodą ćwiczenia praktycznego.
Faza I. Informacje
Pytania prowadzÄ…ce:
1. W jakim celu wykonuje się badania laboratoryjne materiałów drogowych?
2. Jaka cecha asfaltu będzie badana?
3. W jaki sposób należy przeprowadzić badanie?
4. Jak należy interpretować wynik badania?
Faza II. Planowanie
1. Określ miejsce wykonania ćwiczenia.
2. Zaplanuj materiały do wykonania ćwiczenia.
3. Zaplanuj warunki do prezentacji ćwiczenia.
Faza III. Ustalenie
1. Uczniowie pracując w zespołach oglądają przygotowaną próbkę asfaltu.
2. Uczniowie zastanawiają się, jakie czynności należy wykonać, aby przeprowadzić badanie.
3. Uczniowie proponują sposób przygotowania stanowiska laboratoryjnego do wykonania
badania.
4. Uczniowie proponują kolejność działań.
5. Uczniowie proponują sposób interpretacji wyniku badania.
6. Uczniowie konsultujÄ… z nauczycielem swoje ustalenia.
Faza IV. Wykonanie
1. Uczniowie przygotowują stanowisko laboratoryjne, sprzęt, próbkę do badań
2. Uczniowie wykonujÄ… badanie.
3. Uczniowie prezentują wykonane ćwiczenie.
Faza V. Sprawdzanie
1. Uczniowie sprawdzają w zespołach, czy poprawnie wykonano ćwiczenie.
Faza VI. Analiza końcowa
Uczniowie wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej trudności. Nauczyciel
podsumowuje całe ćwiczenie, określa jakie nowe umiejętności zostały ukształtowane, jakie
wystąpiły nieprawidłowości i w jaki sposób można uniknąć ich w przyszłości.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Zakończenie zajęć
Nauczyciel podsumowuje zajęcia, zwraca uwagę na mocne i słabe strony wykonanego
ćwiczenia.
Praca domowa
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat właściwości i zastosowania asfaltu.
Na podstawie uzyskanych informacji, wykonaj notatkÄ™
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności podczas
realizowania zadania i nabytych umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Modułowy program nauczania: Mechanik maszyn i urządzeń drogowych 833[01]
Moduł: Podstawy zawodu 833[01].O1
Jednostka modułowa: Określanie materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych
stosowanych w drogownictwie 833[01].O1.04
Temat: Spoiwa mineralne.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności badania cech spoiw mineralnych.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- rozróżnić spoiwa mineralne,
- przeprowadzić badanie cech spoiw mineralnych,
- zinterpretować wyniki badań,
- współpracować w grupie.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca w grupach dwu lub trzyosobowych.
Åšrodki dydaktyczne:
- instrukcja do wykonania ćwiczenia,
- woda,
- gips budowlany,
- naczynia i sprzęt laboratoryjny,
- waga laboratoryjna,
- aparat Vicata,
- notatnik,
- przybory do pisania.
Czas: 2 godziny dydaktyczne.
Zadanie dla ucznia:
Przeprowadz
oznaczanie czasu wiązania gipsu budowlanego na próbce otrzymanej
od nauczyciela. Zaprezentuj otrzymany wynik.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom szczegółowych celów kształcenia.
3. Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą ćwiczenia praktycznego.
4. Podział uczniów na zespoły.
Faza właściwa
Praca metodą ćwiczenia praktycznego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Faza I. Informacje
1. Pytania prowadzÄ…ce:
2. W jakim celu przeprowadza siÄ™ badania cech spoiw mineralnych?
3. Jakie należy postępować podczas przeprowadzania badań laboratoryjnych?
4. Jak należy interpretować wyniki badan?
Faza II. Planowanie
1. Określ miejsce wykonania ćwiczenia.
2. Zaplanuj zestaw sprzętu laboratoryjnego do wykonania ćwiczenia.
3. Zaplanuj warunki do prezentacji ćwiczenia.
Faza III. Ustalenie
1. Uczniowie pracując w zespołach oglądają przygotowane materiały do badań, aparaturę
laboratoryjnÄ… i przyrzÄ…dy,
2. Uczniowie zastanawiają się, jak należy przygotować stanowisko do wykonania ćwiczenia.
3. Uczniowie proponują sposób wykonania ćwiczenia.
4. Uczniowie proponują interpretację wyników ćwiczenia.
5. Uczniowie konsultujÄ… z nauczycielem swoje ustalenia.
Faza IV. Wykonanie
1. Uczniowie uzgadniają sposób wykonania ćwiczenia.
2. Uczniowie wykonujÄ… badanie.
3. Uczniowie prezentują wykonane ćwiczenie.
Faza V. Sprawdzanie
Uczniowie sprawdzają w zespołach, czy poprawnie przeprowadzono badanie i właściwie
zinterpretowano wyki badania.
Faza VI. Analiza końcowa
Uczniowie wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej trudności. Nauczyciel
podsumowuje całe ćwiczenie, określa jakie nowe umiejętności zostały ukształtowane, jakie
wystąpiły nieprawidłowości i w jaki sposób można uniknąć ich w przyszłości.
Zakończenie zajęć
Nauczyciel podsumowuje zajęcia, zwraca uwagę na mocne i słabe strony wykonanego
ćwiczenia.
Praca domowa
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat spoiw mineralnych. Na podstawie uzyskanych
informacji, opisz zastosowanie spoiw mineralnych w drogownictwie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
5. ĆWICZENIA
5.1. Podział materiałów budowlanych. Właściwości materiałów
budowlanych stosowanych w drogownictwie
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Z zestawu próbek materiałów budowlanych otrzymanych od nauczyciela, wybierz
te, które są materiałami naturalnymi i te, które powstały w wyniku przetworzenia materiałów
naturalnych. Uzasadnij swój wybór.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące materiałów budowlanych,
2) obejrzeć próbki materiałów budowlanych i przeanalizować ich cechy,
3) wybrać z zestawu materiałów te, które powstały w wyniku przetworzenia materiałów
naturalnych,
4) uzasadnić swój wybór.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- zestaw próbek materiałów budowlanych,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca materiałów budowlanych.
Ćwiczenie 2
Oceń przydatność otrzymanych od nauczyciela materiałów do robót drogowych
na podstawie ich cech zewnętrzach i informacji, które zostały do nich dołączone. Zaprezentuj
swoje spostrzeżenia.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące materiałów budowlanych
do robót drogowych,
2) obejrzeć próbki materiałów do robót drogowych i przeanalizować ich cechy,
3) ocenić przydatność materiałów zgodnie z poleceniem w treści ćwiczenia,
4) zaprezentować swoje spostrzeżenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- zestaw materiałów do robót drogowych,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca materiałów do robót drogowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
5.2. Stopy żelaza i metali nieżelaznych
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ gatunek stali, na podstawie oznaczenia wskazanego przez nauczyciela. Wyjaśnij
wszystkie symbole widniejÄ…ce w znaku stali.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące stali,
2) przeanalizować zadane przez nauczyciela oznaczenie stali,
3) wyjaśnić wszystkie symbole widoczne w znaku stali.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- plansza zawierajÄ…ca oznaczenia stali,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca stopów żelaza i metali nieżelaznych.
Ćwiczenie 2
Określ właściwości żeliwa i jego cechy techniczne, na podstawie oznaczenia wskazanego
przez nauczyciela. Wykorzystaj w tym celu niezbędne tabele, które odnajdziesz w materiałach
dydaktycznych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące żeliwa,
2) przeanalizować wskazane przez nauczyciela oznaczenie żeliwa,
3) określić właściwości żeliwa i jego cechy techniczne, posługując się tabelami zawartymi
w materiałach dydaktycznych.
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie praktyczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Åšrodki dydaktyczne:
- tabele właściwości mechanicznych i cech technicznych żeliwa,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca stopów żelaza i metali nieżelaznych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
5.3. Materiały kamienne
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przeprowadz
oznaczenie uziarnienia kruszywa wskazanego przez nauczyciela.
Zaprezentuj wynik ćwiczenia.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące badania kruszyw,
2) przygotować stanowisko laboratoryjne do oznaczania uziarnienia kruszywa zgodnie
z warunkami bezpieczeństwa i higieny pracy,
3) przygotować trzy próbki kruszywa do badania, zgodnie z normą i instrukcją wykonywania
badania,
4) wysuszyć każdą z próbek do stałej masy, a następnie zważyć,
5) podzielić każdą próbkę na części, kolejno umieszczać na sicie o największych oczkach
i stopniowo przesiewać,
6) zważyć kolejno wszystkie otrzymane frakcje i pozostałość ze skrzynki dolnej,
7) obliczyć kolejno procentowy udział każdej fakcji w ogólnej masie próbki,
8) powtórzyć badanie trzykrotnie,
9) wyliczyć średnią arytmetyczną z trzech oznaczeń,
10) uprzątnąć stanowisko pracy,
11) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- próbka kruszywa,
- znormalizowany zestaw sit,
- suszarka laboratoryjna,
- naczynia laboratoryjne i sprzęt pomocniczy (łopatka),
- waga laboratoryjna,
- notatnik,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca kruszyw i badań laboratoryjnych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Ćwiczenie 2
Przeprowadz
oznaczenie zawartości pyłów mineralnych w kruszywie wskazanym przez
nauczyciela. Zaprezentuj wynik ćwiczenia.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia:
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące badania kruszyw,
2) przygotować stanowisko laboratoryjne do oznaczania uziarnienia kruszywa zgodnie
z warunkami bezpieczeństwa i higieny pracy,
3) przygotować trzy próbki kruszywa do badania, zgodnie z normą i instrukcją wykonywania
badania,
4) wysuszyć do stałej masy każdą z próbek, a następnie zważyć,
5) wsypać próbkę do zestawu sit o oczkach 0,063 mm,
6) przemyć próbkę wodą,
7) wysuszyć pozostałość na sicie,
8) zważyć pozostałość na sicie,
9) przesypać do zlewki pozostałe kruszywo i przepłukać,
10) wysuszyć je do stałej masy i zważyć,
11) obliczyć procentową zawartość w próbce cząstek pylastych,
12) powtórzyć badanie dwukrotnie,
13) uprzątnąć stanowisko pracy,
14) zaprezentować wynik ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- próbka kruszywa,
- woda,
- zestaw do przemywania kruszywa,
- suszarka laboratoryjna
- naczynia laboratoryjne i sprzęt pomocniczy (łopatka),
- waga laboratoryjna,
- notatnik,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca kruszyw i badań laboratoryjnych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
5.4. Spoiwa mineralne
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przeprowadz
oznaczanie czasu wiązania gipsu budowlanego na próbce otrzymanej
od nauczyciela. Zaprezentuj otrzymany wynik.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące spoiw mineralnych,
2) przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
3) odmierzyć ilość wody i gipsu niezbędne do przeprowadzenia badania,
4) dodać gips do wody i wymieszać,
5) wypełnić zaczynem gipsowym pierścień aparatu Vicata,
6) opuścić swobodnie igłę aparatu i obserwować jej zanurzenie w badanej próbce (zgodnie
z instrukcją do ćwiczenia),
7) określić początek i koniec wiązania gipsu,
8) zanotować wynik,
9) powtórzyć badanie dwukrotnie i wyznaczyć średnią arytmetyczną badań,
10) uprzątnąć stanowisko pracy,
11) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- instrukcja do wykonania ćwiczenia,
- woda,
- gips budowlany,
- naczynia i sprzęt laboratoryjny,
- waga laboratoryjna,
- aparat Vicata,
- notatnik,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca spoiw mineralnych i przeprowadzania badań
laboratoryjnych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Ćwiczenie 2
Przeprowadz
oznaczanie czasu wiązania cementu na próbce otrzymanej od nauczyciela.
Zaprezentuj otrzymany wynik.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące spoiw mineralnych,
2) przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
3) odmierzyć ilość wody i cementu niezbędne do przeprowadzenia badania,
4) dodać wodę do cementu i wymieszać,
5) wypełnić zaczynem cementowym pierścień aparatu Vicata,
6) opuścić swobodnie igłę aparatu i obserwować jej zanurzenie w badanej próbce (zgodnie
z instrukcją do ćwiczenia),
7) określić początek i koniec wiązania cementu,
8) zanotować wynik,
9) powtórzyć badanie dwukrotnie i wyznaczyć średnią arytmetyczną badań,
10) uprzątnąć stanowisko pracy,
11) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- instrukcja do wykonania ćwiczenia,
- woda,
- cement,
- naczynia i sprzęt laboratoryjny,
- waga laboratoryjna,
- aparat Vicata,
- notatnik,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca spoiw mineralnych i przeprowadzania badań
laboratoryjnych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
5.5. Betony
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wez
udział w wycieczce na plac budowy, gdzie układana jest mieszanka betonowa.
Zaobserwuj sposób jej układania przez pracowników. Zasięgnij informacji o rodzaju układanej
mieszanki i klasie zaprojektowanego betonu. Zanotuj swoje spostrzeżenia i zaprezentuj je po
powrocie do pracowni.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące betonów,
2) wziąć udział w wycieczce na plac budowy,
3) wykonać obserwacje i zasięgnąć informacji, zgodnie z zaleceniami nauczyciela,
4) sporządzić notatki z obserwacji,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- wyposażenie stanowiska pracy na budowie, na którym układana jest mieszanka betonowa,
- notatnik,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca betonów.
Ćwiczenie 2
Obejrzyj film dydaktyczny, przedstawiający sposoby pielęgnowania świeżego betonu.
Zapisz sposoby pielęgnowania betonu.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące pielęgnowania betonów,
2) obejrzeć film przedstawiający sposoby pielęgnowania świeżego betonu,
3) wynotować zauważone sposoby pielęgnowania świeżego betonu,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- metoda projektów.
Åšrodki dydaktyczne:
- zestaw do projekcji filmów,
- film dydaktyczny, przedstawiający sposoby pielęgnowania świeżego betonu,
- notatnik,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca sposoby pielęgnowania świeżego betonu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
5.6. Lepiszcza bitumiczne
5.6.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj pomiar penetracji asfaltu na próbce, którą otrzymasz od nauczyciela. Zanotuj
otrzymany wynik, a następnie zinterpretuj go.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące lepiszczy bitumicznych,
2) przygotować stanowisko laboratoryjne do badania penetracji asfaltu zgodnie z warunkami
bezpieczeństwa i higieny pracy,
3) przygotować próbkę asfaltu  napełnić naczynie roztopionym i przesączonym przez sitko
asfaltem,
4) umieścić naczynie z próbką w suszarce  kolejno w temperaturach przewidzianych
instrukcją, w którą wyposażone jest stanowisko laboratoryjne,
5) zanurzyć naczynie w termostacie z wodą na czas określony w instrukcji, w którą
wyposażone jest stanowisko laboratoryjne,
6) umieścić naczynie z próbką na stoliku penetrometru,
7) doprowadzić igłę penetrometru do zetknięcia z powierzchnią próbki asfaltu,
8) ustawić tarczę penetrometru na punkt zerowy,
9) jednocześnie uruchomić stoper i zwolnić sworzeń penetrometru (przez 5 sekund),
10) odczytać wynik na tarczy,
11) zanotować wynik,
12) zinterpretować wynik wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- penetrometr,
- sito,
- suszarka laboratoryjna,
- termostat z wodÄ…,
- stoper,
- instrukcja do wykonania ćwiczenia,
- notatnik,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca lepiszczy bitumicznych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Ćwiczenie 2
Wykonaj pomiar ciągliwości asfaltu na próbkach, które wskaże Ci nauczyciel. Zanotuj
otrzymany wynik, a następnie zinterpretuj go.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące lepiszczy bitumicznych,
2) przygotować stanowisko laboratoryjne do badania ciągliwości asfaltu zgodnie
z warunkami bezpieczeństwa i higieny pracy,
3) przygotować trzy próbki asfaltu  napełnić trzy foremki roztopionym i przesączonym
przez sitko asfaltem,
4) ustawić foremki z próbkami na płytce posmarowanej mieszaniną gliceryny i talku
i pozostawić w temperaturze pokojowej na jedną godzinę,
5) wyrównać, ścinając rozgrzanym nożem powierzchnię próbek,
6) włożyć próbki do termostatu z wodą o temperaturze 25oC,
7) napełnić duktylometru wodą o temperaturze 25oC,
8) przenieść foremki z asfaltem z termostatu do duktylometru,
9) zaczepić foremki w mechaniz
mie rozciÄ…gajÄ…cym,
10) uruchomić mechanizm napędowy duktylometru,
11) obserwować nić rozciąganego asfaltu,
12) odnotować położenie wskaz
nika w chwili zerwania próbki,
13) zinterpretować wynik wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- foremki,
- sito,
- płyta laboratoryjna,
- mieszanina gliceryny z talkiem,
- nóż,
- termostat z woda,
- duktylometru,
- notatnik,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca lepiszczy bitumicznych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
5.7. Gospodarka materiałami budowlanymi
5.7.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie tabeli z katalogu KNR, którą otrzymasz od nauczyciela, odczytaj zużycie
materiałów drogowych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące gospodarowania materiałami
budowlanymi,
2) przeanalizować tabelę otrzymaną od nauczyciela,
3) wysłuchać objaśnień nauczyciela o zawartości tabeli i sposobie korzystania z niej,
4) odczytać nazwy materiałów drogowych ujętych w tabeli,
5) odczytać normy zużycia tych materiałów.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- metoda projektów.
Åšrodki dydaktyczne:
- tabela z katalogu KNR,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca gospodarowania materiałami budowlanymi.
Ćwiczenie 2
Uzasadnij w formie pisemnej celowość racjonalnego gospodarowania materiałami.
Wykorzystaj w tym celu różne z
ródła informacji i posłuż się przykładami. Zaprezentuj
wykonane ćwiczenie.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące gospodarowanie
materiałami,
2) skorzystać z różnych z
ródeł informacji do opracowania zagadnienia,
3) wykonać pracę w formie pisemnej,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu,
- fachowa literatura z zakresu budownictwa i drogownictwa,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca gospodarowania materiałami.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Określanie właściwości
materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych w drogownictwie
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
 zadania od 1 do 13 sÄ… z poziomu podstawowego,
 zadania od 14 do 20 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego,
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. d, 3. a, 4. c, 5. a, 6. d, 7. d, 8. d, 9. c, 10. b, 11. d,
12. d, 13. d, 14. b, 15. c, 16. d, 17. a, 18. a, 19. a, 20. d.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

Rozpoznać znak bezpieczeństwa wyrobu
1 A P d
budowlanego
2 Rozpoznać materiały A P d
3 Rozpoznać materiały A P a
Zakwalifikować dany materiał budowlany
4 B P c
do określonej grupy materiałów
Wskazać podstawowy składnik wyrobów
5 B P a
ceramicznych
Zakwalifikować dany materiał budowlany
6 B P d
do określonej grupy materiałów
Przeanalizować grupy materiałów i wybrać
7 materiał o żądanych parametrach C P d
wytrzymałościowych
8 Rozróżnić cechy materiałów B P d
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Zidentyfikować proces otrzymywania wapnia
9 B P c
hydretyzowanego
10 Wskazać zastosowanie aparatury badawczej B P b
11 Wybrać szkodliwy czynnik dla cementu B P d
12 Zidentyfikować parametry betonu B P d
13 Zanalizować i dobrać składniki betonu B P d
Zanalizować procesy technologiczne i określić
14 skutki błędów popełnianych podczas D PP b
wykonywania prac betoniarskich
Ustalić przyczyny uszkodzenia mieszanki, które
15 D PP c
mogą nastąpić w różnych okolicznościach
Zanalizować procesy technologiczne i określać
16 skutki błędów popełnianych podczas D PP d
wykonywania prac betoniarskich
Ocenić, jakie skutki może wywołać niewłaściwe
17 D PP a
zastosowanie chlorku wapnia
Zanalizować, co się stanie, kiedy nie spełni się
18 warunków technologicznych przy wytwarzaniu D PP a
mieszanki
19 Rozpoznać rodzaj badania D PP a
20 Rozpoznać rodzaj badania D PP d
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej
jednotygodniowym wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadz
z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,
jakie będą w teście.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, określ czas
przeznaczony na udzielanie odpowiedzi.
8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym
się czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdz
wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadz
analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych  niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5. Za każdą poprawną odpowiedz
możesz uzyskać 1 punkt.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane są
cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedz
jest poprawna; wybierz jÄ…
i zaznacz kratkÄ™ z odpowiadajÄ…cÄ… jej literÄ…, znakiem X.
7. Staraj siÄ™ wyraz
nie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz odpowiedz
,
otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedz
, którą uważasz za poprawną.
8. Test zawiera zadania z poziomu podstawowego oraz zadania z poziomu ponadpodstawowego,
które mogą przysporzyć Ci trudności, gdyż są one na poziomie wyższym niż pozostałe
(dotyczy to zadań od 14 do 20).
9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie zadania
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
11. Po rozwiÄ…zaniu testu sprawdz
, czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE
ODPOWIEDZI.
12. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Znak bezpieczeństwa wyrobu budowlanego widoczny jest na rysunku
a) a.
b) b.
c) a i b.
d) b i c.
2. Kruszywo naturalne, grunty spoiste, drewno, to
a) półfabrykaty.
b) prefabrykaty.
c) materiały sztuczne.
d) surowce w stanie naturalnym.
3. Kruszywo Å‚amane, wyroby kamienne, wyroby ceramiczne, to
a) półfabrykaty.
b) prefabrykaty.
c) materiały sztuczne.
d) surowce w stanie naturalnym.
4. Keramzyt to
a) spoiwo.
b) lepiszcze.
c) kruszywo.
d) wypełniacz organiczny.
5. Podstawowym składnikiem wyrobów ceramicznych jest
a) glina.
b) piasek.
c) wapno.
d) cement.
6. Metalem żelaznym jest
a) stal.
b) cyna.
c) miedz
.
d) mosiÄ…dz.
7. Największą wytrzymałość na ściskanie ma kruszywo ze skał
a) magmowych.
b) metamorficznych.
c) osadowych mineralnych.
d) osadowych organicznych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
8. Cechą mechaniczną materiału nie jest
a) ciężar objętościowy.
b) wytrzymałość na zginanie.
c) wytrzymałość na ściskanie.
d) wytrzymałość na rozciąganie.
9. Wapno hydratyzowane otrzymuje siÄ™ w wyniku
a) wypalania skał wapiennych.
b) gaszenia wapna palonego małą ilością wody.
c) gaszenia wapna palonego dużą ilością wody.
d) jako produkt uboczny przy produkcji acetylenu.
10. Za pomocÄ… aparatu Vicata bada siÄ™
a) ciągliwość asfaltu.
b) czas wiÄ…zania gipsu.
c) wytrzymałość gipsu na zginanie.
d) wytrzymałość cementu na ściskanie.
11. Cement powinien być chroniony w czasie przechowywania przede wszystkim przed
a) mrozem.
b) słońcem.
c) wiatrem.
d) wilgociÄ….
12. Beton zwykły ma gęstość pozorną
a) Áp= 600 kg/m3.
b) Áp= 600÷2000 kg/m3.
c) Áp= 2000÷2600 kg/m3.
d) Áp>2600 kg/m3.
13. Do produkcji betonu stosuje siÄ™
a) spoiwo i wodÄ™ zarobowÄ….
b) spoiwo, dodatki i wodÄ™ zarobowÄ….
c) kruszywo, dodatki i wodÄ™ zarobowÄ….
d) kruszywo, spoiwo, wodÄ™ zarobowa i dodatki.
14. Świeżo wykonany element betonowy, który nie był zraszany wodą może ulec
a) pełzaniu.
b) skurczowi.
c) skruszeniu.
d) rozsadzeniu.
15. Rozwarstwienie składników mieszanki betonowej może nastąpić w przypadku
a) niskiej temperatury otoczenia.
b) wysokiej temperatury otoczenia.
c) krótkiego mieszania składników.
d) zbyt długiego transportu mieszanki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
16. Ręczne zagęszczanie sztychówką elementu o dużym zagęszczeniu zbrojenia może
doprowadzić do
a) zniszczenia betonu.
b) zniszczenia zbrojenia.
c) poprawienia struktury mieszanki.
d) poprawienia wiÄ…zania mieszanki.
17. Gdyby zastosować chlorek wapnia w nadmiarze o mieszanki przeznaczonej do wykonania
elementów zbrojonych, to
a) skorodowałoby zbrojenie elementu.
b) opóz
niłoby się wiązanie mieszanki.
c) element miałby większą wytrzymałość.
d) mieszanka miałaby większą plastyczność.
18. Gdyby nie uwzględnić wilgotności kruszywa składowanego na placu i wykonać mieszankę
według recepty laboratoryjnej, to w mieszance byłby
a) nadmiar wody.
b) niedobór wody.
c) nadmiar kruszywa i nadmiar spoiwa.
d) niedobór kruszywa, a nadmiar spoiwa.
19. Pomiar głębokości zanurzenia igły penetracyjnej (ważącej wraz z obciążnikiem 100
gramów), w próbce & o temperaturze +25oC w czasie 5 sekund od chwili ustawienia jej
na powierzchni próbki, służy do badania
a) penetracji asfaltu.
b) twardości asfaltu.
c) ciągliwości asfaltu.
d) temperatury mięknienia asfaltu.
20.  Wysuszoną próbkę należy wsypać do zestawu metalowych sit o oczka 0,063 mm
i przemywać wodą. Po zakończeniu przemywania pozostałość na sicie należy wysuszyć
i zważyć. Wysuszyć i zważyć należy też kruszywo pozostałe po przemywaniu. Następnie
oblicza się procentowy ubytek masy próbki czyli& 
Przedstawiony wyżej opis dotyczy oznaczania
a) gęstości pozornej.
b) gęstości objętościowej.
c) współczynnika filtracji.
d) zawartości zanieczyszczeń pyłów mineralnych w kruszywach.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko................................................................................................
Określanie właściwości materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych
stosowanych w drogownictwie
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Określanie właściwości
materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych w drogownictwie
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
 zadania od 1 do 13 sÄ… z poziomu podstawowego,
 zadania od 14 do 20 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego,
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. d, 3. a, 4. c, 5. d, 6. d, 7. d, 8. d, 9. c, 10. b, 11. d,
12. d, 13. d, 14. b, 15. c, 16. d, 17. a, 18. a, 19. a, 20. d.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1 Rozpoznać znak przedstawiony na rysunku A P d
2 Rozpoznać materiały A P d
3 Rozpoznać materiały A P a
4 Rozróżnić materiał budowlany B P c
5 Określić skład betonu B P d
Rozpoznać materiał należący do metali
6 B P d
nieżelaznych
Przeanalizować i wybrać materiał najmniejszej
7 B P d
wytrzymałości
8 Rozróżnić cechy mechaniczne materiałów B P d
Zidentyfikować proces otrzymywania ciasta
9 B P c
wapiennego
10 Wskazać zastosowanie aparatu Vicata B P b
11 Wybrać czynnik szkodliwy dla gipsu B P d
12 Zidentyfikować parametry betonu B P d
13 Zanalizować i dobrać składniki betonu B P d
14 Zanalizować procesy technologiczne C PP b
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
Ustalić przyczyny uszkodzenia mieszanki
15 D PP c
betonowej
Ustalić przydatność zastosowanej metody
16 technologicznej w określonym przypadku D PP d
produkcji elementów
Ocenić, jakie skutki może wywołać niewłaściwe
17 zastosowanie wymienionego składnika do D PP a
betonów
Określić, co się stanie, kiedy nie spełni się
18 warunków technologicznych przy wytwarzaniu D PP a
mieszanki
19 Rozpoznać rodzaj opisanego badania C PP a
20 Rozpoznać rodzaj opisanego badania D PP d
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadz
z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie
będą w teście.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, określ czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.
8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym
się czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdz
wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadz
analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych  niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5. Za każdą poprawną odpowiedz
możesz uzyskać 1 punkt.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane
są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedz
jest poprawna; wybierz
jÄ… i zaznacz kratkÄ™ z odpowiadajÄ…cÄ… jej literÄ… znakiem X.
7. Staraj siÄ™ wyraz
nie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz
odpowiedz
, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedz
, którą uważasz za poprawną.
8. Test zawiera zadania z poziomu podstawowego oraz zadania z poziomu
ponadpodstawowego, które mogą przysporzyć Ci trudności, gdyż są one na poziomie
wyższym niż pozostałe (dotyczy to zadań od 14 do 20).
9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie
zadania na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
11. Po rozwiÄ…zaniu testu sprawdz
, czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE
ODPOWIEDZI.
12. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 minut.
Powodzenia
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Na rysunku oznaczonym literÄ… b), przedstawiony jest znak
a) znak europejski.
b) zgodności z Polską Normą.
c) dopuszczenia wyrobu do użytku.
d) bezpieczeństwa wyrobu budowlanego.
2. Piasek drobny, grunty gliniaste, drewno, to
a) półfabrykaty.
b) prefabrykaty.
c) materiały sztuczne.
d) surowce w stanie naturalnym.
3. Kruszywo Å‚amane, wyroby kamienne, to
a) półfabrykaty.
b) prefabrykaty.
c) materiały sztuczne.
d) surowce w stanie naturalnym.
4. Glinoporyt to
a) spoiwo.
b) lepiszcze.
c) kruszywo.
d) wypełniacz organiczny.
5. Składnikiem betonów zwykłych nie jest jest
a) glina.
b) piasek.
c) wapno.
d) cement.
6. Metalem nieżelaznym jest
a) stal.
b) żeliwo.
c) staliwo.
d) mosiÄ…dz.
7. Najmniejszą wytrzymałość na ściskanie ma kruszywo ze skał
a) magmowych.
b) metamorficznych.
c) osadowych mineralnych.
d) osadowych organicznych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
8. Cechą mechaniczną materiału jest
a) porowatość.
b) mrozoodporność.
c) ciężar objętościowy.
d) wytrzymałość na zginanie.
9. Ciasto wapienne otrzymuje siÄ™ w wyniku
a) wypalania skał wapiennych.
b) gaszenia wapna palonego małą ilością wody.
c) gaszenia wapna palonego dużą ilością wody.
d) jako produkt uboczny przy produkcji acetylenu.
10. Za pomocÄ… aparatu Vicata bada siÄ™
a) ciągliwość asfaltu,
b) czas wiÄ…zania gipsu,
c) wytrzymałość gipsu na zginanie,
d) wytrzymałość cementu na ściskanie.
11. Gips powinien być chroniony w czasie przechowywania przede wszystkim przed
a) mrozem.
b) słońcem.
c) wiatrem.
d) wilgociÄ….
12. Beton ciężki ma gęstość pozorną
a) Áp= 600 kg/m3.
b) Áp= 600÷2000 kg/m3.
c) Áp= 2000÷2600 kg/m3.
d) Áp>2600 kg/m3.
13. Do produkcji betonu stosuje siÄ™
a) kruszywo i wodÄ™ zarobowÄ….
b) spoiwo, dodatki i wodÄ™ zarobowÄ….
c) kruszywo, dodatki i wodÄ™ zarobowÄ….
d) kruszywo, spoiwo, wodÄ™ zarobowa i dodatki.
14. Świeżo wykonany element betonowy, który nie był okryty folią podczas wysokich
temperatur może ulec
a) pełzaniu.
b) skurczowi.
c) skruszeniu.
d) rozsadzeniu.
15. Rozsegregowanie składników mieszanki betonowej może nastąpić w przypadku
a) niskiej temperatury otoczenia.
b) wysokiej temperatury otoczenia.
c) zbyt długiego transportu mieszanki.
d) zbyt dużej ilości dodatków napowietrzających.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
16. Zagęszczanie powierzchniowe elementów wielkogabarytowych
a) jest szkodliwe.
b) jest bardzo korzystne.
c) poprawia strukturÄ™ elementu.
d) nie daje całkowitego zagęszczenia elementu.
17. Gdyby zastosować chlorek wapnia w nadmiarze o mieszanki przeznaczonej do wykonania
elementów zbrojonych, to
a) skorodowałoby zbrojenie elementu.
b) przyspieszyłoby się wiązanie mieszanki.
c) element miałby bardzo małą wytrzymałość.
d) mieszanka miałaby bardzo dobrą plastyczność.
18. Gdyby nie uwzględnić wilgotności kruszywa składowanego na placu i wykonać mieszankę
według recepty laboratoryjnej, to w mieszance byłby
a) nadmiar wody.
b) niedobór spoiwa.
c) nadmiar kruszywa i nadmiar spoiwa.
d) niedobór kruszywa i niedobór spoiwa.
19. Pomiar głębokości zanurzenia igły penetracyjnej (ważącej wraz z obciążnikiem 100
gramów), w próbce & o temperaturze +25oC w czasie 5 sekund od chwili ustawienia jej
na powierzchni próbki, służy do badania
a) penetracji asfaltu.
b) twardości betonu.
c) temperatury mięknienia asfaltu.
d) wytrzymałości gipsu na przebicie.
20.  Wysuszoną próbkę należy wsypać do zestawu metalowych sit o oczka 0,063 mm
i przemywać wodą. Po zakończeniu przemywania pozostałość na sicie należy wysuszyć
i zważyć. Wysuszyć i zważyć należy też kruszywo pozostałe po przemywaniu. Następnie
oblicza się procentowy ubytek masy próbki czyli& 
Przedstawiony wyżej opis dotyczy oznaczania
a) wilgotności kruszywa.
b) gęstości objętościowej.
c) współczynnika wodoprzepuszczalności.
d) zawartości zanieczyszczeń pyłów mineralnych w kruszywach.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko ................................................................................................
Określanie właściwości materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych
stosowanych w drogownictwie
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
7. LITERATURA
1. Kuczyński A., Lenkiewicz W.: Zarys budownictwa ogólnego. WSiP, Warszawa 1988
2. Nowy poradnik majstra budowlanego. ARKADY, Warszawa 2003
3. Praca zbiorowa: Technologia budownictwa. WSiP, Warszawa 1994
4. Rolla S.: Technologia robót w budownictwie drogowym. WSiP, Warszawa 1997
5. Rolla S., Sawicki Eugeniusz.: Technologia robót w budownictwie drogowym. WSiP,
Warszawa 1992
6. Rolla S., Rolla M., Żarnoch W.: Budowa dróg. cz. 1. Warszawa 1998
7. Szymański E.: Materiały budowlane. WSiP, Warszawa 2003
8. Tauszyński K.: Budownictwo z technologią. cz. 1. WSiP, Warszawa 1992
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40