MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Jarosław Sadal
Wytwarzanie elementów maszyn 833[01].O1.05
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Teresa Traczyk
mgr inż. Piotr Zarzyka
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Jarosław Sadal
Konsultacja:
mgr inż. Jolanta Skoczylas
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 833[01].O1.05
 Wytwarzanie elementów maszyn , zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu mechanik maszyn i urządzeń drogowych.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 12
5.1. PrzyrzÄ…dy pomiarowe i pomiary warsztatowe 12
5.1.1. Ćwiczenia 12
5.2. Obróbka ręczna 14
5.2.1. Ćwiczenia 14
5.3. Obróbka mechaniczna 16
5.3.1. Ćwiczenia 16
5.4. Połączenia nierozłączne i rozłączne 18
5.4.1. Ćwiczenia 18
5.5. Połączenia ruchowe 20
5.5.1. Ćwiczenia 20
5.6. Podstawowe rodzaje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej 22
5.6.1. Ćwiczenia 22
5.7. Obróbka plastyczna 24
5.7.1. Ćwiczenia 24
5.8. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska podczas wytwarzania elementów maszyn 26
5.8.1. Ćwiczenia 26
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 28
7. Literatura 42
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela Wytwarzanie elementów maszyn, który
będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie
mechanik maszyn i urządzeń drogowych 833[01].
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne,
- wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,
- przykładowe scenariusze zajęć,
- propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,
- ewaluację osiągnięć ucznia.
- wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami
ze szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. pokazu
z objaśnieniem, tekstu przewodniego, metody projektu, ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy
od samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel
może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym
różnego rodzaju zadania.
W tym rozdziale podano również:
- plan testu w formie tabelarycznej,
- punktacje zadań,
- propozycje norm wymagań,
- instrukcjÄ™ dla nauczyciela,
- instrukcjÄ™ dla ucznia,
- kartÄ™ odpowiedzi,
- zestaw zadań testowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
833[01].O1
Podstawy zawodu
833[01].O1.01
Stosowanie przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska
833[01].O1.02
Posługiwanie się dokumentacją techniczną
833[01].O1.03
Stosowanie praw i pojęć z zakresu
mechaniki, mechatroniki oraz technologii
dróg
i mostów
833[01].O1.04
Określanie materiałów konstrukcyjnych
i eksploatacyjnych stosowanych
w drogownictwie
833[01].O1.05
Wytwarzanie elementów maszyn
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć.
- przygotowywać przybory kreślarskie i materiały rysunkowe,
- odczytywać rysunki z uwzględnieniem wymiarowania,
- rozpoznawać symbole graficzne i oznaczenia stosowane w rysunku technicznym,
- odczytywać prostą dokumentację techniczną,
- wykonywać szkice figur płaskich,
- wykonywać szkice typowych części maszyn,
- odczytywać parametry z tabel i katalogów
- określać właściwości fizyczne, mechaniczne i technologiczne materiałów,
- rozpoznawać metale nieżelazne i ich stopy,
- rozpoznawać materiały niemetalowe,
- opracowywać wyniki pomiarów z zastosowaniem technik komputerowych,
- rysować proste schematy elektryczne,
- odczytywać proste schematy elektryczne: blokowe, ideowe i montażowe,
- dobierać tworzywa sztuczne,
- stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony
od porażeń prądem elektrycznym oraz ochrony środowiska obowiązujące na stanowisku
pracy.
- dobierać i stosować odzież ochronną oraz sprzęt ochrony osobistej w zależności od
prowadzonych prac,
- rozróżniać metalowe i niemetalowe materiały konstrukcyjne oraz materiały
eksploatacyjne,
- stosować ogólne zasady bezpiecznej obsługi maszyn i urządzeń elektrycznych,
- charakteryzować podstawowe procesy starzenia się i zużycia materiałów oraz części
maszyn.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć.
- zorganizować stanowisko zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,
- zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska podczas wykonywania pracy,
- sklasyfikować przyrządy pomiarowe,
- określić przeznaczenie typowych przyrządów pomiarowych,
- dobrać przyrządy do pomiaru i sprawdzenia części maszyn,
- wykonać podstawowe pomiary oraz opracować i zinterpretować wyniki pomiarów,
- wykonać podstawowe operacje z zakresu obróbki ręcznej,
- wykonać podstawowe operacje z zakresu obróbki mechanicznej,
- scharakteryzować metody i techniki łączenia metali i materiałów niemetalowych,
- wykonać typowe połączenia w sposób rozłączny lub nierozłączny,
- wykonać typowe połączenia ruchowe części maszyn,
- wyjaśnić istotę obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej,
- wyjaśnić istotę obróbki plastycznej,
- odczytać dokumentację technologiczną,
- sprawdzić jakość wykonanej pracy,
- posłużyć się normami technicznymi i katalogami.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Modułowy program nauczania: Mechanik maszyn i urządzeń drogowych 833[01]
Moduł: Podstawy zawodu 833[01].O1
Jednostka modułowa: Wytwarzanie elementów maszyn 833[01].O1.05
Temat: Pierwsza pomoc przy skaleczeniach.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności udzielania pierwszej pomocy.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
 rozpoznać rodzaj krwotoku,
 psstąpić w przypadku różnego rodzaju skaleczeń,
 przygotować odpowiednie materiały opatrunkowe,
 zdezynfekować ranę,
 opatrzyć symulowaną ranę poszkodowanemu.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
 pokaz z objaśnieniem,
 ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca w grupach 2 3 osobowych.
Czas: 2 godziny dydaktyczne.
Strategia: uczenie się przez doświadczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
- literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela,
- instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy,
- tablice poglÄ…dowe,
- filmy szkoleniowe,
- instrukcja udzielania pierwszej pomocy w nieszczęśliwych wypadkach,
- instrukcja postępowania w przypadku skaleczeń,
- silikonowe naklejki symulujÄ…ce rany,
- apteczka pierwszej pomocy.
Przebieg zajęć:
1. Powitanie uczniów.
2. Sprawy organizacyjne.
3. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
4. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
5. Realizacja zajęć:
 nauczyciel dokonuje pokazu prawidłowego wykonania ćwiczenia,
 uczeń po zapoznaniu z instrukcją gromadzi niezbędne materiały opatrunkowe,
 następnie przystępuje do odkażania i bandażowania rany,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
 nauczyciel nadzoruje wykonanie ćwiczenia, zwracając uwagę na prawidłowość jego
wykonania.
Po wykonaniu zadania uczeń sprawdza jakość wykonanej pracy.
7. Uczniowie prezentują pracę w kolejności wykonywania.
8. Grupa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac.
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: Udzielanie pierwszej pomocy w przypadku
złamań. Zgromadzony materiał przynieś na kolejne zajęcia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadzÄ…ca: ..............................................................................................
Modułowy program nauczania: Mechanik maszyn i urządzeń drogowych 833[01]
Moduł: Podstawy zawodu 833[01].O1
Jednostka modułowa: Wytwarzanie elementów maszyn 833[01].O1.05
Temat: Pomiar mikrometrem uniwersalnym.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności pomiaru wymiarów mikrometrem uniwersalnym.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
 zaplanować przebieg pomiaru,
 zgromadzić niezbędne narzędzia i przyrządy,
 przygotować stanowisko pracy,
 przeprowadzić pomiar i zinterpretować jego wynik,
 zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
 mini wykład,
 pokaz z instruktażem,
 metoda przewodniego tekstu,
 ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
 praca w grupach 2 3 osobowych.
Czas: 4 godziny dydaktyczne.
Strategia: uczenie się przez doświadczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
- stanowisko do wykonania ćwiczenia,
- instrukcja do ćwiczenia,
- mikrometr,
- statyw mikrometru,
- pryzma lub uchwyt dla elementów ciężkich,
- zestaw elementów przestrzennych do wykonania pomiarów zewnętrznych,
- przybory do pisania i kreślenia,
- zeszyt do ćwiczeń.
Przebieg zajęć:
Zadanie dla ucznia
Wykonaj pomiar mikrometrem uniwersalnym.
FAZA WST
PNA
Czynności organizacyjno-porządkowe, wyjaśnienie tematu zajęć, zaznajomienie uczniów
z pracÄ… metodÄ… przewodniego tekstu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
FAZA WA
AÅšCIWA
INFORMACJE
1. Z jakich elementów składa się mikrometr uniwersalny?
2. Jakie funkcje spełniają poszczególne elementy mikrometru?
3. Czy potrafisz odczytywać wymiary z noniusza mikrometru?
4. Czy potrafisz odpowiednio zamocować mikrometr lub mierzony przedmiot do pomiaru?
5. Czy potrafisz wykonać pomiar mikrometrem?
PLANOWANIE
1. Określ miejsce wykonania ćwiczenia.
2. Ustal jakie elementy poddawane będą pomiarowi.
3. Zaplanuj sposób mocowania mikrometru lub elementów.
4. Zaplanuj kolejność czynności wykonania pomiaru.
UZGODNIENIE
1. Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.
2. OdnieÅ› siÄ™ do uwag i propozycji nauczyciela.
WYKONANIE
1. Przygotuj stanowisko pomiarowe.
2. Posegreguj mierzone elementy.
3. Przygotuj tabele pomiarowe.
4. Zamocuj ciężkie elementy w pryz
mie lub uchwycie.
5. Wykonaj pomiary elementów ciężkich.
6. Zapisz wyniki pomiarów w tabeli.
7. Zamocuj mikrometr w uchwycie.
8. Wykonaj pomiary elementów małych.
9. Zapisz wyniki pomiarów w tabeli.
10. Przygotuj siÄ™ do zaprezentowania swojej pracy.
SPRAWDZANIE
1. Czy poprawnie odczytałeś wskazania mikrometru?
2. Czy poprawnie wykonałeś pomiar elementów dużych?
3. Czy prawidłowo wykonałeś pomiary elementów małych
ANALIZA
Uczniowie wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej trudności. Nauczyciel
podsumowuje całe ćwiczenie, określa, jakie nowe umiejętności zostały ukształtowane, jakie
wystąpiły nieprawidłowości i sposoby ich unikania w przyszłości.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
FAZA KOC
COWA
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Na podstawie dostępnej literatury wskaż zastosowanie pomiarów mikrometrem w trakcie
prac warsztatowych, zwłaszcza obsługi i naprawy pojazdów.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
 anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i nabytych umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
5. ĆWICZENIA
5.1. PrzyrzÄ…dy pomiarowe i pomiary warsztatowe
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wskaż, nazwij i opisz poszczególne elementy budowy suwmiarki.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przyrządów pomiarowych,
2) wskazać elementy budowy suwmiarki uniwersalnej,
3) opisz elementy suwmiarki w notatniku,
4) wskazać zadania poszczególnych elementów budowy suwmiarki,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- suwmiarka,
- notatnik,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca przyrządów pomiarowych i pomiarów warsztatowych.
Ćwiczenie 2
Wykonaj pomiary zewnętrzne, wewnętrzne i pomiar głębokości na elemencie
udostępnionym przez nauczyciela za pomocą suwmiarki.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przyrządów pomiarowych,
2) przygotować suwmiarkę,
3) zidentyfikować dokładność pomiarową suwmiarek,
4) wykonać ćwiczenie zgodnie z instrukcją,
5) zapisać wyniki pomiarów w notatniku,
6) uporządkować stanowisko pracy,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- element przygotowany przez nauczyciela,
- suwmiarki uniwersalne z noniuszami o modułach I i II z dokładnością pomiarową
0,1 mm i 0,05 mm,
- notatnik,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca przyrządów pomiarowych i pomiarów warsztatowych.
Ćwiczenie 3
Za pomocÄ… mikrometru wykonaj pomiary elementu wskazanego Ci przez nauczyciela.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przyrządów pomiarowych,
2) przygotować mikrometr,
3) wybrać sposób przeprowadzenia pomiaru,
4) wykonać trzykrotnie pomiary każdego wymiaru,
5) uporządkować stanowisko pracy,
6) zapisać wyniki pomiarów i je zinterpretować,
7) zaprezentować efekt wykonanego zadania.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- mikrometr,
- statyw mikrometru,
- pryzma lub uchwyt dla elementów ciężkich,
- zestaw elementów przestrzennych do wykonywania pomiarów zewnętrznych,
- notatnik,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca przyrządów pomiarowychi pomiarów warsztatowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
5.2. Obróbka ręczna
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie plansz i materiałów poglądowych przygotowanych przez nauczyciela
dobierz pilniki do materiałów poddawanych obróbce piłowania.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące operacji piłowania,
2) przeanalizować plansze i materiały poglądowe,
3) ocenić materiały zgromadzone na stanowisku ślusarskim,
4) dobrać odpowiedni pilnik do rodzaju obrabianego materiału,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- tablice poglÄ…dowe,
- zestaw pilników,
- zestaw materiałów metalowych i niemetalowych stosowanych w budowie maszyn,
- zeszyt do ćwiczeń,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca operacji piłowania materiałów metalowych
i niemetalowych.
Ćwiczenie 2
Wykonaj piłowanie powierzchni płaskich i kształtowych elementów i materiałów
przygotowanych przez nauczyciela.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące operacji piłowania,
2) przeczytać dokumentację techniczną wyrobu  rysunek techniczny,
3) przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
4) dobrać odpowiednie pilniki do piłowanych powierzchni pod względem kształtu
i własności skrawających,
5) wykonać proces piłowania,
6) uporządkować stanowisko pracy,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- stanowisko ślusarskie,
- zestaw pilników,
- suwmiarka,
- liniał krawędziowy,
- rysunek techniczny elementu,
- półfabrykat elementu piłowanego,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca operacji piłowania materiałów metalowych
i niemetalowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
5.3. Obróbka mechaniczna
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dobierz frezy do wykonania procesu frezowania i wykonaj frezowanie powierzchni
płaskich. Wykonaj rysunki poszczególnych metod frezowania.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące obróbki mechanicznej,
2) przeczytać rysunek techniczny wyrobu,
3) przygotować stanowisko zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) dobrać frezy do wykonywanej operacji,
5) wykonać ćwiczenie,
6) uprzątnąć stanowisko pracy,
7) sporządzić rysunek elementu z zaznaczeniem użytych frezów do jego wykonania,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- frezarka uniwersalna, stołowa lub wiertarka elektryczna,
- zestaw frezów,
- pomiarowe narzędzia warsztatowe,
- materiał do obróbki,
- rysunek techniczny wykonawczy prostego elementu,
- przyrządy kreślarskie,
- gotowy element,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca obróbki mechanicznej.
Ćwiczenie 2
Wykonaj ostrzenie narzędzia skrawającego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące obróbki mechanicznej,
2) przeanalizować instrukcję obsługi szlifierki do ostrzenia narzędzi,
3) przygotować stanowisko ćwiczeniowe,
4) wykonać ćwiczenie zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
5) uprzątnąć stanowisko pracy,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- szlifierka do ostrzenia narzędzi,
- instrukcja obsługi szlifierki,
- narzędzie do ostrzenia,
- narzędzie zaostrzone prawidłowo,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca obróbki mechanicznej, dotycząca ostrzenia narzędzi
skrawajÄ…cych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
5.4. Połączenia nierozłączne i rozłączne
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie przedstawionych przez nauczyciela przykładów złącz nazwij poszczególne
metody łączenia i dokonaj podziału na połączenia rozłączne i nierozłączne.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące połączeń i ich
zastosowania w technice,
2) przeanalizować otrzymane próbki połączeń,
3) pogrupować połączenia zgodnie z przyjętymi kryteriami,
4) wyniki przedstawić w dowolnej formie,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- elementy połączone różnymi metodami,
- przybory do pisania,
- arkusz papieru,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca połączeń nierozłącznych i rozłącznych.
Ćwiczenie 2
Określ zastosowanie przedstawionych złączy elektrycznych, przykłady zastosowań
zapisz w notaniku.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące połączeń nierozłącznych
i rozłącznych,
2) rozpoznać rodzaj złącza,
3) określić przeznaczenie poszczególnych złącz,
4) zapisać w notatniku przykładowe zastosowanie poszczególnych złącz,
5) zaprezentować efekty swojej pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- złącza wtykowe różnej konstrukcji,
- przybory do pisania,
- notatnik,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca połączeń nierozłącznych i rozłącznych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
5.5. Połączenia ruchowe
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dokonaj montażu dwóch blach stalowych o grubości 2 mm za pomocą dwóch
nitokoÅ‚ków o Å›rednicy Ø6. Zabezpieczenie przed samoczynnym odkrÄ™ceniem wykonaj
dwoma różnymi sposobami.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące połączeń ruchowych i ich
zastosowania w technice,
2) przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy oraz ochrony przeciwpożarowej,
3) dokonać doboru nitokołków, zgodnie z wymogami ćwiczenia,
4) dobrać narzędzia do montażu,
5) wykonać montaż blach,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 przygotowane elementy do montażu,
 narzędzia pomiarowe,
 zestaw kluczy płasko-oczkowych,
 nitokołki,
 przyrzÄ…dy pomiarowe,
 literatura z rozdziału 7 dotycząca połączeń ruchowych.
Ćwiczenie 2
Wykonaj montaż koła pasowego z wałem za pomocą kołka.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące połączeń ruchowych i ich
zastosowania w technice,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
2) przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy oraz ochrony przeciwpożarowej,
3) zgromadzić niezbędne materiały i narzędzia,
4) dobrać rodzaj i średnicę kołka,
5) wykonać montaż elementów,
6) uprzątnąć stanowisko pracy,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- elementy przeznaczone do łączenia za pomocą kołków,
- narzędzia pomiarowe,
- kołki różnych rozmiarów i typów,
- przyrządy i narzędzia mocujące,
- młotek,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca połączeń ruchowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
5.6. Podstawowe rodzaje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej
5.6.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dokonaj podziału metod obróbki cieplnej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące obróbki cieplnej metali,
2) zdefiniować pojęcie obróbki cieplnej,
3) określić parametry przemian fazowych,
4) określić metody obróbki cieplnej,
5) opisać różnice w zastosowaniu rodzajów obróbki cieplnej w notatniku,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- katalog metali poddawanych obróbce cieplnej,
- Polska Norma,
- notatnik,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca podstawowych rodzajów obróbki cieplnej.
Ćwiczenie 2
Opisz zmiany właściwości metali pod wpływem obróbki cieplnej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące obróbki cieplnej metali,
2) sklasyfikować poszczególne przemiany,
3) przeanalizuj przedstawione przez nauczyciela próbki metali,
4) wypisać zalety i wady obróbki cieplnej,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- katalog stali i stopów,
- próbki metali przed i po obróbce cieplnej,
- notatnik,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca podstawowych rodzajów obróbki cieplnej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
5.7. Obróbka plastyczna
5.7.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Nazwij kształtowniki, a następnie dokonaj pomiarów wymiarów zewnętrznych
kształtowników stalowych przygotowanych na stanowisku pomiarowym. Zapisz otrzymane
wyniki.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące obróbki plastycznej metali,
2) nazwać i sklasyfikować poszczególne przykłady kształtowników,
3) wykonać pomiary wymiarów zewnętrznych kształtowników,
4) wynik pomiarów zapisać w notatniku,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- katalog stali, stopów i wyrobów hutniczych,
- narzędzia pomiarowe, np. suwmiarki, mikrometry, średnicówki,
- notatnik,
- przybory dopisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca podstawowych rodzajów obróbki plastycznej.
Ćwiczenie 2
Wykonaj projekt ramy z kształtowników stalowych służącej do osadzenia podzespołu
maszyny budowlanej, np. silnika zagęszczarki.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące obróbki plastycznej metali,
2) wykonać rysunek roboczy lub poglądowy,
3) wykonać rysunek złożeniowy projektu ramy,
4) zaplanować materiały konstrukcyjne,
5) obliczyć ilości potrzebnego materiału,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
6) wykonać z materiału przygotowanego w pracowni prototyp ramy,
7) zapisać w notatniku niezbędne obliczenia i informacje, dotyczące wykonania ćwiczenia,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- katalog stali, stopów i wyrobów hutniczych,
- zestaw kreślarski,
- płaskowniki, kątowniki, profile o kształcie kwadratowym i prostokątnym, ceowniki,
zetowniki lub rury walcowane,
- narzędzia ręczne lub elektryczne,
- notatnik, przybory do pisania
- literatura dotycząca 7 dotycząca podstawowych rodzajów obróbki plastycznej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
5.8. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas
wytwarzania elementów maszyn
5.8.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie filmu dydaktycznego, plansz i materiałów poglądowych wskaż zagrożenia
bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku ślusarskim oraz zanalizuj sposoby
zapobiegania tym zagrożeniom. Zapisz w notatniku niezbędne informacje i wnioski.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące bezpieczeństwa i higieny
pracy podczas obróbki metali,
2) obejrzeć film dydaktyczny oraz plansze i materiały poglądowe,
3) wskazać zagrożenia oraz sposoby ochrony przed nimi na stanowisku ślusarskim,
4) zapisać zagrożenia i wskazać sposoby im zapobiegania w notatniku,
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- tablice poglądowe, stanowisko multimedialne, film instruktażowy,
- stanowisko ślusarskie z pełnym wyposażeniem,
- notatnik,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca bezpiecznej i higienicznej pracy na stanowisku
ślusarskim.
Ćwiczenie 2
Na podstawie plansz, materiałów dydaktycznych i filmu wskaż strefy występowania
zagrożeń podczas pracy na tokarce.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące toczenia metali,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
2) obejrzeć plansze i materiały poglądowe,
3) obejrzeć film dydaktyczny,
4) przeczytać instrukcję obsługi tokarki,
5) wskazać strefy występowania zagrożeń,
6) wskazać sposoby zapobiegania zagrożeniom podczas prac na tokarkach,
7) spostrzeżenia i wnioski z ćwiczenia zapisać w notatniku,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- materiały poglądowe, plansze,
- film dydaktyczny,
- stanowisko multimedialne,
- tokarka,
- instrukcja obsługi tokarki,
- notatnik,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca przepisów bezpiecznej i higienicznej pracy na
tokarkach stanowisku ślusarskim.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Wytwarzanie elementów
maszyn
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 1 18 sÄ… z poziomu podstawowego,
- zadania 19 20 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. b, 3. c, 4. c, 5. c, 6. b, 7. c, 8. d, 9. c, 10. a, 11. b,
12. d, 13. a, 14. d, 15. b, 16. b, 17. a, 18. b, 19. d, 20. c.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1 Zidentyfikować dokładność narzędzia A P b
2 Zidentyfikować dokładność narzędzia A P b
Zidentyfikować dokładność przyrządu
3 A P c
pomiarowego
4 Określić zasady bezpiecznej pracy C P c
5 Zastosować narzędzie do rodzaju obróbki C P c
6 Określić rodzaj obróbki C P b
7 Określić warunki pracy narzędzia C P c
8 Zastosować narzędzie skrawające C P d
9 Określić rodzaj połączenia C P c
10 Określić budowę połączenia C P a
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
11 Określić budowę połączenia C P b
12 Scharakteryzować operację hartowania B P d
13 Rozróżnić rodzaje lutowania B P a
14 Określić warunki procesu walcowania C P d
Rozróżnić metody produkcji wyrobów
15 B P b
stalowych
16 Określić proces przemiany energii C P b
17 Określić warunki pracy narzędzia C PP a
18 Zastosować narzędzia do pomiaru C PP b
19 Ocenić dokładność narzędzia D PP d
Zastosować narzędzie skrawające do
20 C PP c
rodzaju obróbki
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
5. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
6. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.
7. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
8. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
9. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
10. Sprawdz
wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
11. Przeprowadz
analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
12. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
13. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych  niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadania o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego
wyboru.
5. Za każdą poprawną odpowiedz
możesz uzyskać 1 punkt.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane
są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedz
jest poprawna; zaznacz
jÄ… znakiem X.
7. Staraj siÄ™ wyraz
nie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz odpowiedz
,
otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedz
, którą uważasz za poprawną.
8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie
zadania na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
10. Po rozwiÄ…zaniu testu sprawdz
, czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE
ODPOWIEDZI.
11. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Suwmiarką o przedstawionym noniuszu można dokonać pomiaru z dokładnością do
a) 0,01 mm.
b) 0,05 mm
c) 0,1 mm.
d) 0,02 mm.
2. Mikrometr mierzy z dokładnością
a) do 0,01 mm.
b) do 0,001 mm.
c) do 0,1 mm.
d) zależną od sposobu dokonywania pomiaru.
3. Kątomierz z takim noniuszem pozwala na wykonanie pomiarów kąta z dokładnością
a) 5 minut.
b) 1 stopnia.
c) 60 minut.
d) zależną o wielości mierzonego kąta.
4. Podczas prac na obrabiarkach należy
a) wykonywać pomiary podczas obracania się przedmiotów obrabianych.
b) zdemontować osłony części wirujących jeżeli przeszkadzają w pracy.
c) wióry usuwać jedynie przy pomocy haczyków i szufelek.
d) wyłączać obrabiarkę jedynie, gdy oddalamy się od niej na dłużej niż 1 minutę.
5. Do obróbki niewielkich powierzchni o skomplikowanych kształtach służą pilniki
a) gładziki.
b) zdzieraki.
c) iglaki.
d) jedwabniki.
6. Do obróbki płaszczyzn, powierzchni kształtowych, rowków prostych i śrubowych oraz
nacinania uzębień stosuje się
a) toczenie.
b) frezowanie.
c) szlifowanie.
d) ostrzenie.
7. Podczas szlifowania
a) ściernica jest elementem nieruchomym.
b) ściernica wykonuje powolny ruch obrotowy.
c) ściernica wykonuje szybki ruch obrotowy.
d) ściernica wykonuje tylko ruch postępowo zwrotny.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
8. Frezowanie rowków o przekroju prostokątnym wykonuje się frezem
a) walcowym.
b) czołowym.
c) do kół zębatych.
d) trzpieniowym.
9. Mocowanie żarówki samochodowej wykorzystuje połączenie
a) gwintowe.
b) klinowe.
c) bagnetowe.
d) wielowypustowe.
10. Połączenia ruchowe do łączenia elementów wykorzystują
a) sworznie.
b) spawy.
c) zgrzewy.
d) luty.
11. Do łączenia różnego rodzaju przegubów stosuje się połączenia
a) gwintowe.
b) bagnetowe.
c) sworzniowe.
d) kołkowe.
12. Podczas hartowania stale węglowe chłodzimy w
a) oleju lub powietrzu.
b) wodzie lub roztworach soli.
c) roztworach kwasu.
d) zasadach
10. Lutowanie twarde stosuje siÄ™
a) w elektrotechnice.
b) w celu otrzymania połączeń szczelnych.
c) do łączenia blach, kształtowników, mechanizmów.
d) do Å‚Ä…czenia metali z tworzywami sztucznymi.
14. Otrzymywaniem plastycznie odkształconego metalu, przesuwanego między obracającymi
siÄ™ twardymi walcami, nazywamy proces
a) tłoczenia.
b) prasowania.
c) kucia.
d) walcowania.
15. Pręty, rury i druty otrzymuje się metodą
a) kształtowania.
b) ciÄ…gnienia.
c) nagrzewania.
d) wyoblania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
16. W procesie zgrzewania energia elektryczna zamieniana jest na energiÄ™
a) mechanicznÄ….
b) cieplnÄ….
c) jÄ…drowÄ….
d) chemicznÄ….
17. Tarcza szlifierska nie wymaga ostrzenia, ponieważ
a) podczas skrawania ziarna mikroostrzy wypadają dając miejsce następnym i następuje
zjawisko samoostrzenia.
b) jest wykonana z tak mocnego materiału, że w trakcie pracy nie tępi się.
c) podczas skrawania tarcza wiruje z tak dużą prędkością, że mikroostrza nie mają zbyt
długiego okresu styku z materiałem skrawanym, przez co ich żywotność jest
nieskończenie długa.
d) obraca się tak wolno podczas procesu skrawania, że zużycie ostrzy jest minimalne.
18. Średnice zewnętrzne możemy zmierzyć
a) liniałem krawędziowym.
b) mikrometrem.
c) kÄ…tomierzem.
d) szczelinomierzem.
19. Jeżeli suwmiarka posiada pięćdziesiąt działek noniusza naciętą na czterdziestu
dziewięciu milimetrach skali głównej to jej dokładność wynosi
a) 0,20 mm.
b) 0,10 mm.
c) 0,05 mm.
d) 0,02 mm.
20. Wykonując operację toczenia, aby zwiększyć średnicę otworu tulei, należy użyć noża
a) prostego.
b) do gwintu wewnętrznego.
c) odsadzonego.
d) przecinaka.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Wytwarzanie elementów maszyn
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Wytwarzanie elementów
maszyn
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 1 16 sÄ… z poziomu podstawowego,
- zadania 17 20 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. c, 3. b, 4. a, 5. c, 6. d, 7. b, 8. d, 9. a, 10. c, 11. b,
12. c, 13. d, 14. c, 15. c, 16. b, 17. d, 18. c, 19. b, 20. b.
Plan testu
Nr Cel operacyjny
Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia)
celu wymagań odpowiedz

1 Określić wynik pomiaru narzędzia
C P c
2 Wyjaśnić potrzebę użycia narzędzia
B P c
3 Rozróżniać budowę narzędzi
B P b
4 Wyjaśnić stosowanie operacji
B P a
5 Wyjaśnić własnościhartowania
B P c
6 Zastosować obróbkę cieplną
A P d
7 Wyjaśnić wybór narzędzia
B P b
8 Rozpoznać element narzędzia
B P d
9 Określić narzędzie
C P a
10 Określić wybór narzędzia
C P c
11 Ustalić element narzędzia
C P b
12 Określić rodzaje obróbkimechanicznej
C P c
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
13 Określić budowę połączenia
C P d
14 Określić operację plastyczną
C P c
15 Rozróżniać mocowania blach
C P c
16 Określić kolor elementu ochronnego
C P b
17 Zaplanować dobór narzedzi
D PP d
18 Obliczyć dokładność narzędzia
D PP c
19 Wyjaśnić właściwości obróbki plastycznej
C PP b
20 Wyjaśnić właściwości obróbki cieplnej
C PP b
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
5. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
6. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.
7. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
8. dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdz
wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadz
analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych  niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadania o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego
wyboru.
5. Za każdą poprawną odpowiedz
możesz uzyskać 1 punkt.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane
są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedz
jest poprawna; zaznacz
jÄ… znakiem X.
7. Staraj siÄ™ wyraz
nie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz
odpowiedz
, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedz
, którą uważasz za
poprawnÄ….
8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie
zadania na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
10. Po rozwiÄ…zaniu testu sprawdz
, czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE
ODPOWIEDZI.
11. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Noniusz suwmiarki wskazuje wymiar
a) 83,0 mm.
b) 82,5 mm.
c) 81,4 mm.
d) 80,9 mm.
2. Pilnik o zębach przedstawionych na rysunku służy do
a) piłowania materiałów twardych.
b) piłowania miękkich tworzyw sztucznych i drewna.
c) piłowania metali miękkich, aluminium, cyna
d) zgrubnego piłowania żeliw i stali.
3. Chwyt jest elementem
a) rozwiertaka.
b) noża tokarskiego.
c) frezu.
d) wiertła.
4. Podczas frezowania współbieżnego
a) kierunek obrotu frezu jest zgodny z kierunkiem przemieszcza się materiału.
b) frez pozostaje nieruchomo a materiał wykonuje ruch postępowo zwrotny.
c) kierunek przesuwu przedmiotu jest przeciwny do kierunku ruchu roboczego frezu.
d) materiał wykonuje ruch obrotowy w kierunku ruchu obrotowego frezu.
5. Hartowanie izotermiczne zachodzi w temperaturze
a) poniżej 100ºC.
b) 100 250ºC.
c) 250 400ºC.
d) powyżej 500ºC.
6. Obróbkę cieplną stosuje się do
a) tworzyw sztucznych.
b) materiałów uszczelniających.
c) metali nieżelaznych.
d) stali.
7. Do szlifowania wałków na szlifierce kłowej zastosujesz tarczę szlifierską
a) b) c) d)
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
8. Kabłąk jest elementem
a) suwmiarki.
b) liniału krawędziowego.
c) kÄ…tomierza uniwersalnego.
d) mikrometru.
9. Przedstawione narzędzie skrawające to
a) frez walcowy
b) frez obwodowy.
c) nóż tokarski.
d) ściernica.
10. Pomiar warsztatowy lub trasowanie powinno odbywać się na
a) równej płaszczyz
nie.
b) stoliku metalowym.
c) płycie pomiarowej.
d) dowolnym stole.
11. Powierzchnie natarcia i przyłożenia są elementami części roboczej
a) freza trzpieniowego.
b) noża tokarskiego.
c) liniału krawędziowego.
d) ściernicy.
12. Osiągnięcie dużych dokładności wymiarów obrabianych przedmiotów jest możliwe
podczas
a) toczenia poprzecznego.
b) frezowania.
c) szlifowania.
d) wiercenia.
13. Do połączeń przekładni kierowniczej z kolumną stosowane są połączenia
a) gwintowe.
b) kołkowe.
c) bagnetowe.
d) wielowypustowe.
14. Proces cięcia i kształtowania blach nazywany jest
a) walcowaniem.
b) kuciem.
c) tłoczeniem.
d) prasowaniem.
15. Elementy blaszane często łączone są przez
a) klejenie.
b) nitowanie.
c) rozginanie (odkształcenie).
d) nawiercanie
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
16. Osłony maszyn obrabiarek posiadają kolor
a) czerwony.
b) żółty.
c) biały
d) czarnym
17. Średnica wiertła pod wykonanie gwintu metrycznego 12 mm wynosi
Średnica Skok Średnica wiertła[mm]
a) od 5,5 do 6,5 mm.
gwintu [mm] gwintu najmniejsza największa
b) od 7,6 do 8,5 mm.
M8 1,25 5,5 6,5
c) od 12,0 do 12,8 mm
M10 1,50 7,6 8,5
d) od 9,6 do 10,5 mm.
M12 1,75 9,6 10,5
18. Na rysunku technicznym podano wymiary zewnętrzne elementu z dokładnością
do 0,01 mm. Podczas odczas kontroli wymiarów wykonywanego przedmiotu użyjesz
a) przymiaru kreskowego.
b) suwmiarki uniwersalnej.
c) mikrometru.
d) liniału krawędziowego.
19. Na jakość obróbki plastycznej ma wpływ
a) ciężar stali.
b) skład chemiczny.
c) długość materiału.
d) kształt materiału.
20. Nagrzanie stopu do wysokiej temperatury, wygrzanie go w tej temperaturze i szybkie
chłodzenie to
a) hartowanie.
b) przesycanie.
c) starzenie.
d) wyżarzanie
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Wytwarzanie elementów maszyn
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
7. LITERATURA
1. Grzybek S. (red.): Budowa pojazdów samochodowych. Część I. REA,
Warszawa 2003
2. Janas E. (red.): Poradnik mechanika warsztatowca WNT, Warszawa 1981
3. Mac S. Obróbka metali z materiałoznawstwem WSiP, Warszawa 1994
4. Mac S. Technologia kierunek mechaniczny WSiP, Warszawa 1975
5. Malinowski J. : Pasowania i pomiary. WSiP, Warszawa 1979
6. Okoniewski S. Technologia Metali. WSiP Warszawa 1959
7. Reymer B. Mały poradnik mechanika tom I i II WNT, Warszawa 1984
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42