MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Jarosław Sadal
Stosowanie praw i pojęć z zakresu mechaniki,
mechatroniki oraz technologii dróg i mostów 833[01].O1.03
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Małgorzata Karbowiak
mgr inż. Dariusz Stępniewski
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Jarosław Sadal
Konsultacja:
mgr inż. Jolanta Skoczylas
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 833[01].O1.03
 Stosowanie praw i pojęć z zakresu mechaniki, mechatroniki oraz technologii dróg i mostów ,
zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu mechanik maszyn i urządzeń
drogowych.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 12
5.1. Elementy statyki, dynamiki i kinematyki 12
5.1.1. Ćwiczenia 12
5.2. Tarcie 14
5.2.1. Ćwiczenia 14
5.3. Elementy wytrzymałości materiałów 16
5.3.1. Ćwiczenia 16
5.4. Mechanika płynów 18
5.4.1. Ćwiczenia 18
5.5. Termodynamika 20
5.5.1. Ćwiczenia 20
5.6. Rodzaje dróg, części składowe drogi i ich zadania 22
5.6.1. Ćwiczenia 22
5.7. Niweleta nawierzchni drogi, robót ziemnych i dna rowów 24
5.7.1. Ćwiczenia 24
5.8. Zabezpieczenie torowiska drogi przed szkodliwym działaniem wody 26
5.8.1. Ćwiczenia 26
5.9. Rodzaje rowów drogowych 28
5.9.1. Ćwiczenia 28
5.10. Typy nawierzchni drogowych, rodzaje warstw w konstrukcji drogi 30
5.10.1. Ćwiczenia 30
5.11. Rodzaje mostów i ich części składowe 32
5.11.1. Ćwiczenia 32
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 34
7. Literatura 48
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela który będzie pomocny
w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie mechanik maszyn
i urządzeń drogowych 833[01].
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne,
- wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas zajęć,
- przykładowe scenariusze zajęć,
- propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,
- wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami
ze szczególnym uwzględnieniem: aktywizujących metod nauczania, np. pokazu
z objaśnieniem, tekstu przewodniego, metody projektu, ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy
od samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może
posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym różnego
rodzaju zadania.
W tym rozdziale podano również:
- plan testu w formie tabelarycznej,
- punktacje zadań,
- propozycje norm wymagań,
- instrukcjÄ™ dla nauczyciela,
- instrukcjÄ™ dla ucznia,
- kartÄ™ odpowiedzi,
- zestaw zadań testowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
833[01].O1
Podstawy zawodu
833[01].O1.01
Stosowanie przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska
833[01].O1.02
Posługiwanie się dokumentacją techniczną
833[01].O1.03
Stosowanie praw i pojęć z zakresu
mechaniki, mechatroniki oraz technologii
dróg
833[01].O1.04
Określanie materiałów konstrukcyjnych
i eksploatacyjnych stosowanych
w drogownictwie
833[01].O1.05
Wytwarzanie elementów maszyn
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- przestrzegać przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska,
- zapobiegać zagrożeniom w środowisku pracy,
- dobierać i stosować odzież ochronną oraz środki ochrony osobistej do określonych prac,
- stosować procedury udzielania pomocy przedlekarskiej poszkodowanym w wypadkach
podczas prac monterskich i obsługiwania maszyn i urządzeń,
- posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu drogownictwa,
- czytać dokumentację techniczno-ruchową oraz budowlaną,
- wykonywać proste szkice budowlane,
- korzystać z różnych z
ródeł informacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:
- zidentyfikować zjawiska stanów równowagi ciał poddanych działaniu sił,
- wyjaśnić zjawiska ruchów ciał pod wpływem działających sił,
- ustalić warunki wytrzymałości elementów,
- określić zjawiska mechaniki płynów,
- określić zjawiska termodynamiczne,
- zidentyfikować obiekty i układy automatycznej regulacji,
- rozróżnić znaki i symbole stosowane na schematach,
- odczytać schematy elektryczne, hydrauliczne oraz pneumatyczne,
- sklasyfikować drogi wg określonych kryteriów,
- rozróżnić części składowe drogi oraz ich zadania,
- rozróżnić elementy drogi w przekroju poprzecznym i podłużnym,
- wyjaśnić zasady i sposoby prowadzenia niwelety robót ziemnych, nawierzchni i dna rowu,
- określić warunki odwadniania dróg,
- rozróżnić rodzaje rowów drogowych i charakteryzować ich zadania,
- rozróżnić typy nawierzchni drogowych i charakteryzować warstwy konstrukcyjne drogi,
- sklasyfikować obiekty mostowe, mosty oraz rozróżnić ich części składowe,
- rozpoznać przebieg niwelety na moście oraz spadki podłużne i poprzeczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Modułowy program nauczania: Mechanik maszyn i urządzeń drogowych 833[01].
Moduł: Podstawy zawodu 833[01].O1
Jednostka modułowa: Stosowanie praw i pojęć z zakresu mechaniki,
mechatroniki oraz technologii dróg i mostów
833[01].O1.03
Temat: Rodzaje dróg i ich części składowe.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności rozpoznawania rodzajów dróg i ich części
składowych.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- rozpoznać rodzaje dróg,
- dokonać klasyfikacji dróg ze względu na funkcjonalność,
- dokonać klasyfikacji dróg ze względu na materiał warstw górnych,
- dokonać klasyfikacji dróg ze względu na jej ogólną dostępność,
- określić części składowe drogi.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- indywidualna.
Czas: 1 godzina dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- film przedstawiający różne rodzaje dróg,
- plansza przedstawiająca części składowe drogi,
- arkusz papieru,
- przybory do pisania.
Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów i przebiegu zajęć.
3. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4. Film przedstawiający rodzaje dróg.
5. Realizacja zajęć:
- nauczyciel pokazuje uczniom planszę przedstawiającą części składowe drogi
i objaśnia ich znaczenie,
- uczniowie oglądają film i wypisują na kartce nazwy dróg, ich warstwy górne
i funkcjonalność,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
- uczeń po wypisaniu na kartce nazw dróg stara się przyporządkować ich
funkcjonalność materiał warstwy górnej (w razie trudności korzysta z pomocy
nauczyciela),
- uczniowie dokonujÄ… korekt na swoich pracach,
- nauczyciel podpowiada najlepsze rozwiÄ…zania.
6. Uczeń próbuje dokonać analizy wykonanego ćwiczenia.
7. Nauczyciel analizuje pracę ucznia i stwierdza czy została poprawnie wykonana.
8. Uczniowie prezentują swoje prace na dużych arkuszach papieru w kolejności
wykonywania.
9. Grupa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac.
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: Rodzajów dróg, części składowych i ich
zadań. Na podstawie zgromadzonych informacji wyszukaj materiały stosowane do wykonania
warstw górnych.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i nabytych
umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Modułowy program nauczania: Mechanik maszyn i urządzeń drogowych 833[01].
Moduł: Podstawy zawodu 833[01].O1
Jednostka modułowa: Stosowanie praw i pojęć z zakresu mechaniki,
mechatroniki oraz technologii dróg i mostów
833[01].O1.03
Temat: Elementy statyki, dynamiki i kinematyki.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności określania zjawisk życia codziennego
w odniesieniu do praw fizyki i mechaniki.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- określić zjawiska podlegające statyce, kinematyce i dynamice,
- dokonać klasyfikacji ruchów ciał,
- dokonać klasyfikacji sił, momentów działających na te ciała,
- dokonać klasyfikacji i zastosować metody obliczeń reakcji i energii ciał.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
- wykład,
- pokaz,
- ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- indywidualna,
- grupowa.
Czas: 2 godziny dydaktyczne.
Uczestnicy: uczniowie kształcący się w zawodzie mechanik maszyn i urządzeń drogowych.
Åšrodki dydaktyczne:
- foliogramy przedstawiajÄ…ce,
- filmy dydaktyczne, Internet,
- plansze przedstawiające zastosowanie wzorów mechanicznych,
- notatnik,
- przybory do pisania,
- komputer z dostępem do Internetu.
Przebieg zajęć:
Zadanie dla ucznia
Rozpoznaj na foliogramach typy i rodzaje ciał, znajdujących się w sytuacjach typowych i
scharakteryzuj je oraz określ zastosowanie wzorów i praw mechanicznych, do ich opisu.
FAZA WST
PNA
Czynności organizacyjno-porządkowe, wyjaśnienie tematu zajęć, zaznajomienie uczniów
z pracÄ… metodÄ… przewodniego tekstu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
FAZA WA
AÅšCIWA
INFORMACJE
1. Jakie jest przeznaczenie poszczególnych dziedzin mechaniki?
2. Jakie rozróżniamy rodzaje ruchów ciał?
3. Jak klasyfikujemy energię ciał?
4. Jak opisujemy poszczególne ruchy ciał?
5. Jakie siły mogą działać na ciała?
PLANOWANIE
1. Ustal typy ruchów ciał stałych.
2. Ustal rodzaje energii, jaką mogą posiadać ciała stałe.
3. Ustal wzory fizyczne, opisujące zachowanie się ciał.
4. Ustal zastosowanie w sytuacjach normalnych praw i zasad wynikajÄ…cych z mechaniki.
UZGODNIENIE
1. Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.
2. OdnieÅ› siÄ™ do uwag i propozycji nauczyciela.
WYKONANIE
1. Dokonaj klasyfikacji ruchów ciał.
2. Dokonaj klasyfikacji energii ciał ze względu na przeznaczenie.
3. SporzÄ…dz
charakterystyki poszczególnych rodzajów ruchów ciał oraz sił na nie
działających.
4. Rozpoznaj i opisz poszczególne nazwy podstawowe, rodzaje ruchów ciał, zastosowanie
wzorów z dziedzin mechaniki do opisu reakcji ciał na siły różnego typu.
5. Zwróć uwagę na estetykę i dokładność twojej pracy.
6. Przygotuj siÄ™ do zaprezentowania swojej pracy.
SPRAWDZANIE
1. Czy poprawnie sklasyfikowałeś typy ciał i ich równania ruchu?
2. Czy prawidłowo zostały określone działające siły ze względu na przeznaczenie?
3. Czy wszystkie reakcje ciał zostały opisane poprawnie?
4. Czy prawidłowo zostały rozpoznane i podpisane rodzaje energii, którymi dysponują ciała?
ANALIZA
Uczniowie wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej trudności. Nauczyciel
podsumowuje całe ćwiczenie, określa, jakie nowe umiejętności zostały ukształtowane, jakie
wystąpiły nieprawidłowości i sposoby ich unikania w przyszłości.
FAZA KOC
COWA
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: typów podpór ciał stałych. Na podstawie
zgromadzonych informacji wypisz w notatniku wszystkie znalezione rozwiÄ…zania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności podczas
realizowania zadania i nabytych umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
5. ĆWICZENIA
5.1. Elementy statyki, dynamiki i kinematyki
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Z podanego zestawu określeń odczytaj i dobierz do odpowiedniego działu nazwy
wielkości, mian, wzorów, praw oraz zasad. Zasady mechaniki opisz w notatniku.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące
podstawowych praw mechaniki,
2) zapisać na kartce ogólny podział pojęć z mechaniki,
3) przyporządkować każdą kartę do ogólnego podziału,
4) podzielić pojęcia z poszczególnych dziedzin na kategorie,
5) zdefiniować pojęcie statyki, kinematyki i dynamiki,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- karty z nazwami wielkości mechanicznych, mian i wzorów,
 przybory do pisania,
 kartka papieru,
 notatnik,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca zagadnień ze statyki, kinematyki i dynamiki.
Ćwiczenie 2
Oblicz wg podanego rysunku reakcje w punktach A i B na siłę P=100N.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące
statyki,
2) oznaczyć reakcję danych punktów A i B,
3) napisać równania wynikające z równowagi sił,
4) napisać równania wynikające z równowagi momentów względem punktu A lub B,
5) wykonać obliczenia,
6) porównać otrzymane wyniki z założeniami, dotyczącymi reakcji w punktach A i B,
7) zadanie zapisać w notatniku,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- rysunek ćwiczeniowy,
- przybory do pisania,
- notatnik,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca zagadnień ze statyki, kinematyki i dynamiki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
5.2. Tarcie
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie dostępnych materiałów dydaktycznych oraz obejrzanego filmu opisz
w notatniku przykłady fizyczne występowania tarcia.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące
zjawiska tarcia i jego występowania w życiu codziennym,
2) obejrzeć film na temat tarcia występującego życiu codziennym,
3) opisać w notatniku przynajmniej trzy przykłady sytuacji fizycznych, w których zachodzi
zjawisko tarcia między dwoma ciałami,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne,
- tekst przewodni.
Åšrodki dydaktyczne:
- notatnik,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca sił tarcia,
- film prezentujący przykładowe scenki z życia codziennego.
Ćwiczenie 2
Na podstawie dostępnych materiałów dydaktycznych opisz w zeszycie i oblicz siły tarcia
rozpatrując przypadek sanek o masie 20 kg zjeżdżających z równi pochyłej o wysokości 5 m i
kÄ…cie nachylenia 30°.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące
zjawiska tarcia i jego występowania w życiu codziennym,
2) wykonać w notatniku rysunek poglądowy,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
3) oznaczyć poszczególne siły na rysunku,
4) obliczyć siły tarcia, uwzględniając dane i warunki danej sytuacji,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne,
- tekst przewodni.
Åšrodki dydaktyczne:
- notatnik,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca zasad mechaniki i obliczania sił tarcia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
5.3. Elementy wytrzymałości materiałów
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj rysunek poglądowy i obliczenia wytrzymałościowe rury stalowej o średnicy
zewnÄ™trznej Ø 60, gruboÅ›ci Å›cianki 5 mm Å›cinanej siÅ‚Ä… T = 25 kN.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące
obliczeń wytrzymałościowych,
2) przygotować niezbędne tablice wytrzymałościowe,
3) wykonać rysunek poglądowy,
4) oznaczyć siły działające na element,
5) obliczyć pola powierzchni przekroju poprzecznego,
6) obliczyć momentu bezwładności,
7) obliczyć naprężeń ścinających,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne,
- tekst przewodni.
Åšrodki dydaktyczne:
- tablice wytrzymałościowe,
- poradniki mechanika lub ślusarza,
- przykładowe profile elementów metalowych,
- przybory do pisania i rysowania,
- notatnik,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca obliczeń wytrzymałościowych
Ćwiczenie 2
Wykonaj rysunek poglÄ…dowy i obliczenia profilu prostokÄ…tnego o wymiarach 40x60 mm
i grubości ścianki 4 mm zginanego momentem Mg = 1800 Nm.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące
obliczeń wytrzymałościowych,
2) przygotować niezbędne tablice wytrzymałościowe,
3) wykonać rysunek poglądowy,
4) oznaczyć wymagane momenty,
5) obliczyć pole powierzchni przekroju poprzecznego,
6) obliczyć wskaz
nik wytrzymałości,
7) obliczyć naprężenia ścinające,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne,
- tekst przewodni.
Åšrodki dydaktyczne:
- tablice wytrzymałościowe,
- poradniki mechanika lub ślusarza,
- przykładowe profile elementów metalowych,
- przybory do pisania i rysowania,
- notatnik,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca obliczeń wytrzymałościowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
5.4. Mechanika płynów
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ ciśnienie wywierane na dno naczynia przez dwie nie mieszające się ciecze
o ciężarach właściwych ł1, ł2.
Rysunek do ćwiczenia 1
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące
mechaniki płynów,
2) rozpoznać zjawisko, opisane w treści ćwiczenia,
3) zastosować wzór, zgodnie z prawem opisującym zależności w nauczyniu,
4) zapisać w notatniku zależność określające ciśnienie panujące na dnie zbiornika,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne,
- tekst przewodni.
Åšrodki dydaktyczne:
- tablice dotyczÄ…ce mechaniki cieczy,
- artykuły piśmiennicze,
- notatnik,
- papier formatu A4,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca mechaniki płynów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Ćwiczenie 2
Oblicz siłę F2 potrzebną do zrównoważenia działania siły F1. Ciężary tłoczków należy
pominąć. Dane: F1 = 100 N, S1 = 0,00785 m², S2 = 0,0314 m².
Rysunek do ćwiczenia 2
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące
mechaniki płynów,
2) rozpoznać zjawisko,
3) odszukać wzory, dotyczące obliczania sił,
4) zapisać zależność na wyliczenie siły F2,
5) wykonać obliczenia,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- tablice dotyczÄ…ce mechaniki cieczy,
- notatnik,
- papier formatu A4,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca mechaniki płynów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
5.5. Termodynamika
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ ilość ciepła dostarczonego do układu w ciągu 2 minut. podczas podgrzewania
wody w czajniku elektrycznym.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące
termodynamiki,
2) przygotować czajnik elektryczny, termometr,
3) przeczytać instrukcję obsługi urządzeń, zwracając uwagę na bezpieczeństwo i higienę
pracy,
4) zmierzyć temperaturę wody przed załączeniem grzałki,
5) podgrzać wodę w ciągu 2 minut,
6) zmierzyć temperaturę wody w czajniku,
7) obliczyć, stosując wzory z termodynamiki ilość ciepła dostarczonego do układu bez
wykonywania pracy,
8) obliczenia i wnioski zapisać w zeszycie do ćwiczeń,
9) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne,
- tekstu przewodniego.
Åšrodki dydaktyczne:
- czajnik elektryczny,
- termometr,
- instrukcja obsługi czajnika elektrycznego,
- stoper,
- notatnik,
- przybory do pisania
- literatura z rozdziału 7 dotycząca zagadnień termodynamiki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Ćwiczenie 2
Gaz znajdujący się w zbiorniku pod pewnym ciśnieniem p1=2MPa w temperaturze
T1=20°C zostaÅ‚ ogrzany do temperatury T2=90°C. Oblicz jakie jest nowe ciÅ›nienie p2 gazu.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące
termodynamiki,
2) zgromadzić tablice z zasadami, wzorami z termodynamiki,
3) wypisać dane oraz ich wartości liczbowe,
4) dokonać wyboru odpowiedniej reguły,
5) według reguły, wybrać wzór i wykonać obliczenia,
6) obliczenia i wnioski wpisać do notatnika,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne,
- tekstu przewodniego.
Åšrodki dydaktyczne:
- tablice i wzory,
- przybory do pisania,
- notatnik,
- kalkulator,
- literatura rozdziału 7 z zakresu termodynamiki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
5.6. Rodzaje dróg, części składowe drogi i ich zadania
5.6.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Sklasyfikuj drogi na podstawie obejrzanego filmu pt.  Drogi i napisz na papierze A0
ogólny podział dróg i podział dróg na kategorie. Zdefiniuj pojęcie droga.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące
rodzaju dróg i ich klasyfikacji,
2) przeanalizować treść filmu dydaktycznego pt.,,Drogi ,
3) napisać na papierze formatu A0 ogólny podział dróg,
4) przyporządkować każdą obejrzaną drogę do ogólnego podziału,
5) podzielić drogi publiczne na kategorie,
6) określić definicje dróg w poszczególnych kategoriach,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 film dydaktyczny  ,,Drogi ,
 przybory do pisania,
 papier formatu A0,
 literatura z rozdziału 7 dotycząca przeznaczenia i klas dróg.
Ćwiczenie 2
Na podstawie rysunku przekroju drogi otrzymanego od nauczyciela, opisz w notatniku
poszczególne jej części.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące
budowy dróg,
2) przeanalizować rysunek przekroju drogi,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
3) opisać w notatniku wszystkie części składowe drogi,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 rysunek przekroju drogi,
 przybory do pisania,
 notatnik,
 literatura z rozdziału 7 dotycząca części składowych drogi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
5.7. Niweleta nawierzchni drogi, robót ziemnych i dna rowów
5.7.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opisz w notatniku zasady prowadzenia niwelety nawierzchni drogi, robót ziemnych i dna
rowów.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące
prowadzenia niwelety nawierzchni drogi, robót ziemnych i dna rowów,
2) opisać w notatniku zasady prowadzenia niwelety nawierzchni drogi, robót ziemnych i dna
rowów,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- notatnik,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca zasad prowadzenia niwelety nawierzchni drogi, robót
ziemnych i dna rowów.
Ćwiczenie 2
Na rysunku przekroju podłużnego drogi odszukaj niweletę osi nawierzchni drogi, dna
rowów oraz niweletę robót ziemnych. Podpisz na rysunku odnalezione elementy
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące
budowy drogi,
2) przeanalizować rysunek przekroju podłużnego drogi,
3) odszukać niweletę osi nawierzchni drogi, dna rowów oraz niweletę robót ziemnych,
4) zaznaczyć odszukane elementy na rysunku,
5) podpisać na rysunku rozpoznane elementy,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- rysunek przedstawiający przekrój podłużny drogi,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca niwelety nawierzchni drogi, robót ziemnych i dna
rowów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
5.8. Zabezpieczenie torowiska drogi przed szkodliwym
działaniem wody
5.8.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na jednej części kartek otrzymanych od nauczyciela masz wypisane rodzaje terenów
w zależności od ukształtowania, a na drugiej częsci opisane sposoby odwodnienia dróg.
Przyporządkuj warunki odwadniania torowiska drogowego w zależności od ukształtowania
terenu. Zaprezentuj wykonane ćwiczenie.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować opisy znajdujące się na kartkach otrzymanych od nauczyciela,
2) rozpoznać opisane sposoby odwodnienia dróg,
3) przyporządkować sposoby odwodnienia dróg do rodzajów terenów,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- kartki z wypisanymi rodzajami terenów,
- kartki z opisami sposobami odwodnienia dróg,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca zabezpieczenia drogi przed szkodliwym działaniem
wody.
Ćwiczenie 2
Po obejrzeniu filmu na temat działania wód na torowisko drogowe, wypisz szkodliwe
działanie poszczególnych rodzajów wód.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) obejrzeć dokładnie film dydaktyczny  ,,Działanie wód na torowisko drogi ,
2) wypisać w notatniku wszystkie rodzaje wód, które pokazana na filmie,
3) wypisać obok szkodliwe działanie poszczególnych wód,
4) przeanalizować wspólnie z nauczycielem wykonanie ćwiczenia,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Åšrodki dydaktyczne:
- film dydaktyczny   Działanie wód na torowisko drogi ,
- notatnik,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca zabezpieczenia drogi przed szkodliwym działaniem
wody.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
5.9. Rodzaje rowów drogowych
5.9.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Podpisz rysunki przygotowane przez nauczyciela, przedstawiające rodzaje rowów
drogowych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące
rowów drogowych,
2) obejrzeć i rozpoznać na rysunkach rodzaje rowów,
3) podpisać rowy rozpoznane na rysunkach,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- rysunki przedstawiajÄ…ce rowy drogowe przygotowane przez nauczyciela,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca rowów drogowych.
Ćwiczenie 2
Dopasuj charakterystyki i zadania rowów, zapisane na samoprzylepnych kartkach
do ich nazw zapisanych na planszy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące
rowów drogowych,
2) przeanalizować charakterystyki i zadania rowów zapisane na kartkach,
3) przeanalizować nazwy rowów zapisane na planszy,
4) dopasować charakterystyki i zadania do ich nazw,
5) przykleić charakterystyki na planszy,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- samoprzylepne kartki z opisem charakterystyk i zadań rowów,
- plansza z nazwami rowów,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca rodzajów i zadań rowów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
5.10. Typy nawierzchni drogowych, rodzaje warstw
w konstrukcji drogi
5.10.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie dokumentacji technicznej dowolnego odcinka drogi, określ rodzaje warstw
drogi i narysuj w notatniku schemat warstw drogi oraz opisz każdą warstwę.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące
rodzajów warstw drogi,
2) przeanalizować dokumentację techniczną wybranego odcinka drogi,
3) określić rodzaje warstw drogi na podstawie przygotowanej dokumentacji,
4) narysować w notatniku schemat warstw drogi,
5) opisać każdą z warstw w notatniku,
6) zaprezentować wykonany schemat na forum klasy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- dokumentacja techniczna,
- notatnik,
- przybory do rysowania i pisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca rodzajów warstw drogi.
Ćwiczenie 2
Na podstawie przygotowanej przez nauczyciela dokumentacji technicznej drogi, odszukaj
warstwy nawierzchni drogi, a następnie wypisz w notatniku, z jakich została zaprojektowana.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące
rodzajów warstw drogi,
2) przeanalizować dokumentację techniczną przygotowaną przez nauczyciela,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
3) rozpoznać na rysunku warstwy nawierzchni drogi,
4) wypisać na kartce warstwy,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- dokumentacja techniczna drogi,
- notatnik,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca rodzajów warstw drogi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
5.11. Rodzaje mostów i ich części składowe
5.11.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Rozpoznaj na rysunkach rodzaje budowli mostowych i podpisz je.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące
rodzajów mostów,
2) obejrzeć rysunki przedstawiające budowle mostowe,
3) rozpoznać na rysunkach rodzaje budowli,
4) podpisać budowle mostowe rozpoznane na rysunkach,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- rysunki przedstawiajÄ…ce budowle mostowe,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca budowli mostowych.
Ćwiczenie 2
Na podstawie dokumentacji technicznej mostu rozpoznaj przebieg niwelety na moście
oraz spadki podłużne i poprzeczne i opisz je w notatniku.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać i przeanalizować informacje zawarte w materiałach dydaktycznych dotyczące
budowy mostów,
2) obejrzeć rysunki dokumentacji technicznej, przedstawiające budowle mostowe,
3) rozpoznać na rysunkach elementy budowy mostu,
4) opisać elementy budowy mostu w notatniku,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- dokumentacja techniczna mostu,
- notatnik,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7 dotycząca budowli mostowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Stosowanie praw i pojęć
z zakresu mechaniki, mechatroniki oraz technologii dróg i mostów
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 1 16 sÄ… z poziomu podstawowego,
- zadania 17 20 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. c, 4. b, 5. d, 6. c, 7. c, 8. a, 9. d, 10. a, 11. a,
12. b, 13. b, 14. a, 15. a, 16. a, 17. a, 18. d, 19. c, 20. c.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1 Rozróżnić rodzaje dróg B P c
2 Rozróżnić drogi o nawierzchniach różnego typu B P a
3 Określić ilości nawierzchni drogi C P c
Określić drogę, której linia terenu znajduje się
4 C P b
ponad liniÄ… niwelety
5 Ustalić punkt zerowy niwelety C P d
6 Rozróżnić rodzaje nawierzchni drogowych B P c
7 Rozróżnić rodzaje rowów w zależności od kształtu B P c
8 Rozróżnić element mostu B P a
9 Rozpoznać element drogi B P d
10 Określić cechy wielkości mechanicznych C P a
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
11 Rozróżnić wielkości mechaniczne B P a
12 Rozróżnić drogi o nawierzchniach różnego typu B P b
13 Rozróżnić zakres działania dziedzin mechaniki B P b
14 Określić rodzaj reakcji w podporach C P a
15 Rozróżnić rodzaj energii przedmiotu B P a
16 Określić parametr wytrzymałości materiału C P a
Przewidzieć ilość cieczy do wyrównania
17 D PP a
temperatury
18 Obliczyć wartość sił reakcji podpory D PP d
19 Określić zmianę stanu skupienia C PP c
20 Zanalizować parametry zjawiska tarcia D PP c
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
5. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
6. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na
udzielanie odpowiedzi.
7. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
8. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
9. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
10. Sprawdz
wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
11. Przeprowadz
analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
12. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
13. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych  niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5. Za każdą poprawną odpowiedz
możesz uzyskać 1 punkt.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane
są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedz
jest poprawna; zaznacz
jÄ… znakiem X.
7. Staraj siÄ™ wyraz
nie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz
odpowiedz
, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedz
, którą uważasz za poprawną.
8. Test składa się z dwóch części. Część I zawiera zadania z poziomu podstawowego,
natomiast w części II są zadania z poziomu ponadpodstawowego i te mogą przysporzyć
Ci trudności, gdyż są one na poziomie wyższym niż pozostałe (dotyczy to zadań
o numerach od 17 do 20).
9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie
zadania na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
11. Po rozwiÄ…zaniu testu sprawdz
, czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE
ODPOWIEDZI.
12. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Drogi dzieli siÄ™ na
a) podatne i twarde.
b) sztywne i twarde.
c) gruntowe i twarde.
d) gruntowe i sztywne.
2. Do dróg o nawierzchniach nieulepszonych należą: brukowcowe, tłuczniowe i
b) żwirowe.
c) asfaltowe.
d) klinkierowe.
e) z kostek kamiennych.
3. Ilość warstw, z których składa się nawierzchnia drogowa to
a) 1.
b) 2.
c) 3.
d) 4.
4. Jeżeli linia terenu znajduje się ponad linią niwelety nawierzchni to droga biegnie
a) w nasypie.
b) w wykopie.
c) w terenie płaskim.
d) w terenie górzystym.
5. Punktem zerowym niwelety jest przecięcie się linii
a) terenu i niwelety nasypu.
b) terenu i niwelety wykopu.
c) nasypu i niwelety wykopu.
d) terenu i niwelety nawierzchni.
6. Nawierzchnie dzielimy na: podatne, sztywne i
a) twarde.
b) miękkie.
c) półsztywne.
d) półpodatne.
7. Rowy w zależności od kształtu dzielimy na: trójkątne, trapezowe i
a) obłe.
b) rombowe.
c) opływowe.
d) kwadratowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
8. Na rysunku mostu cyfrÄ… 1 oznaczony jest
a) filar.
b) łożysko.
c) fundament.
d) przyczółek podporowy.
9. Na rysunku drogi cyfrÄ… 1 oznaczono
a) skarpÄ™.
b) rów stokowy.
c) rów odpływowy.
d) rów przydrożny.
10. Wartość, kierunek, punkt przyłożenia i zwrot to charakterystyczne cechy
a) wektora.
b) skalara.
c) stopnia.
d) miana.
11. Iloczynem siły i ramienia działania tej siły określa się
a) moment siły.
b) parametr.
c) podporÄ™.
d) wektor.
12. Do dróg o nawierzchniach ulepszonych należą
a) brukowcowe.
b) bitumiczne.
c) tłuczniowe.
d) żwirowe.
13. Wielkościami prędkością i przyspieszeniem zajmuje się
a) termodynamika.
b) kinematyka.
c) dynamika.
d) statyka.
14. Na rysunku przedstawionym obok reakcje w podporach A i B
a) RA=RB`"0.
b) RA>RB.
c) RAd) RA=RB=0.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
15. Jeżeli przedmiot znajduje się na określonej wysokości, to mówimy o nim, że ma energię
a) potencjalnÄ….
b) kinetycznÄ….
c) całkowitą.
d) cieplnÄ….
16. Istotnym parametrem wytrzymałościowym materiału jest jego
a) przekrój.
b) długość.
c) kształt.
d) masa.
17. Mamy 1 kg wody o temperaturze 100C. Aby otrzymana mieszanina miała temperaturę
300C należy do niej dolać wrzącej wody około
a) 0,3 kg.
b) 1,7 kg.
c) 2,4 kg.
d) 1 kg.
18. Wartość reakcji podpory w punkcie A na rysunku w zadaniu 14 wynosi
a) 200 N.
b) 300 N.
c) 400 N.
d) 500 N.
19. Rtęć przechodzi ze stanu staÅ‚ego do pÅ‚ynnego w temperaturze -35°C. Proces ten
nazywamy
a) krzepnięciem.
b) skraplaniem.
c) topnieniem.
d) sublimacjÄ….
20. Jeżeli w toczącym się walcu zwiększymy jego promień, to tarcie
a) w takim układzie w ogóle nie występuje.
b) pozostanie na tym samym poziomie.
c) zmniejszy siÄ™.
d) zwiększy się.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Stosowanie praw i pojęć z zakresu mechaniki, mechatroniki oraz technologii
dróg i mostów
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Stosowanie praw i pojęć
z zakresu mechaniki, mechatroniki oraz technologii dróg i mostów
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 1 16 sÄ… z poziomu podstawowego,
- zadania 17 20 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. d, 4. a, 5. b, 6. a, 7. c, 8. c, 9. a, 10. c, 11. d,
12. b, 13. c, 14. c, 15. a, 16. a, 17. b, 18. c, 19. c, 20. b.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1 Rozpoznać zakres stosowania statyki B P b
2 Określić rodzaje siły C P c
3 Rozpoznać rodzaje podpór C P d
4 Określić metody redukcji sił C P a
5 Rozróżnić miana jednostek fizycznych C P b
6 Zidentyfikować zakres kinetyki A P a
7 Rozróżnić prawa stosowane w dynamice ciał C P c
8 Określić stany naprężeń prostych C P c
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
9 Określić rodzaj drogi C P a
10 Określić część składową drogi C P c
Określić szerokość skrajni dróg zamiejskich
11 C P d
Ustalić punkty przecięcia poszczególnych
12 B P b
odcinków niwelety
13 Rozpoznać na rysunku układ odwodnienia B P c
14 Określić stosowanie rowów odprowadzających C P c
15 Wyróżnić główne części mostu B P a
16 Określić prawo Pascala C P a
Zaproponować zastosowanie prawa Pascala
17 D PP b
Określić podstawę wyznaczania niwelety robót
18 C PP c
ziemnych
19 Przewidzieć ilość cieczy D PP c
Zanalizować działanie urządzenia, wykryć
20 D PP b
wykorzystane prawo fizyki
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
5. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
6. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na
udzielanie odpowiedzi.
7. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
8. dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdz
wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadz
analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych  niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5. Za każdą poprawną odpowiedz
możesz uzyskać 1 punkt.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane są
cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedz
jest poprawna; zaznacz jÄ…
znakiem X.
7. Staraj siÄ™ wyraz
nie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz
odpowiedz
, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedz
, którą uważasz za poprawną.
8. Test składa się z dwóch części. Część I zawiera zadania z poziomu podstawowego,
natomiast w części II są zadania z poziomu ponadpodstawowego i te mogą przysporzyć
Ci trudności, gdyż są one na poziomie wyższym niż pozostałe (dotyczy to zadań
o numerach od 17 do 20).
9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie
zadania na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
11. Po rozwiÄ…zaniu testu sprawdz
, czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE
ODPOWIEDZI.
12. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Ciałami będącymi w spoczynku zajmuje się
a) mechanika.
b) statyka.
c) kinematyka.
d) dynamika.
2. Siłę, z jaką Ziemia przyciąga daną masę nazywamy
a) wagÄ….
b) bezwładnością.
c) ciężarem.
d) masą ciała.
3. Sznury, liny i łańcuchy nazywane są
a) podporami ruchomymi.
b) podporami przegubowymi.
c) utwierdzeniami.
d) więzami wiotkimi.
4. Składanie sił przez redukcję wykonuje się metodami graficzną oraz
a) analitycznÄ….
b) syntetycznÄ….
c) kombinowanÄ….
d) wykreślą.
5. JednostkÄ… przyspieszenia liniowego jest
a) m/s.
b) m/s2.
c) N.
d) kg·m/s2.
6. Ciało będące w ruchu z określoną prędkością posiada energię
a) kinetycznÄ….
b) potencjalnÄ….
c) cieplnÄ….
d) dynamicznÄ….
7. Twierdzenie, że każdej akcji towarzyszy reakcja jest podstawą
a) I zasady dynamiki.
b) II zasady dynamiki.
c) III zasady dynamiki.
d) prawa Pascala.
8. Do stanów prostych obciążeń, oprócz rozciągania, zaliczamy
a) ściskanie, zginanie, skręcanie.
b) ścinanie, zginanie, ściskanie.
c) skręcanie, zginanie, ścinanie.
d) zginanie, ściskanie, ścinanie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
9. Drogi o odpowiednio skonstruowanej i umocnionej nawierzchni odpornej na działanie sił
powstających wskutek ruchu pojazdów drogowych oraz na działanie czynników
atmosferycznych nazywamy
a) twardymi.
b) gruntowymi.
c) publicznymi.
d) utwardzonymi.
10. Wykop w górnej części korpusu drogowego, w którym wykonuje się nawierzchnię
nazywamy
a) koronÄ… drogi.
b) korpusem drogi.
c) korytem drogowym.
d) podłożem drogowym.
11. Szerokość skrajni dróg zamiejskich przyjmuje się jako
a) szerokość jezdni.
b) utwardzoną szerokość jezdni.
c) szerokość jezdni i pasów ochronnych.
d) szerokość jezdni powiększoną o szerokość poboczy.
12. Punkty przecięcia poszczególnych odcinków niwelety nazywamy punktami załamania
niwelety
a) zerowymi niwelety.
b) załamania niwelety.
c) wklęsłymi niwelety.
d) wypukłymi niwelety.
13. Na rysunku przedstawiono układ odwodnienia za pomocą rowów drogowych
a) ścieków.
b) rowów i ścieków.
c) rowów drogowych.
d) urządzeń odwadniających.
14. Rowy odprowadzające są stosowane, gdy wodę z rowów w terenie
a) płaskim należy skierować wzdłuż korpusu drogi.
b) a także ze skarp bocznych trzeba skierować w stronę przyległego terenu.
c) płaskim trzeba skierować do odbiorników oddalonych od korpusu drogi.
d) należy przejąć ponad górną krawędzią skarpy wykopu i nie dopuścić jej do wykopu.
15. Do głównych części mostu zaliczamy: fundamenty, przyczółki, łożyska, przęsła i
a) filary.
b) słupy.
c) belki.
d) stopy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
16. Prawo Pascala w życiu codziennym ma postać
a) p=F/S.
b) p=Epၼ.
c) p=m·g·h.
d) p=U·I·t.
17. Typowe zastosowanie zjawisk, określonych przez prawo Pascala to
a) pompa wodna.
b) prasa hydrauliczna.
c) przekładnia zębata.
d) zawór zwrotny.
18. Niweleta robót ziemnych jest wyznaczona na podstawie niwelety
a) pasa drogi.
b) koryta drogi.
c) nawierzchni drogi.
d) podłoża drogowego.
19. Mamy 1 kg wody o temperaturze 1000 C. Aby otrzymana mieszanina miała temperaturę
300C należy do niej dolać wody o temperaturze 200C około
a) 1,8 kg.
b) 4,5 kg.
c) 7 kg.
d) 10 kg.
20. Pompa hamulcowa, stosowana w maszynach, urzÄ…dzeniach i pojazdach wykorzystuje
a) II zasadÄ™ dynamiki.
b) prawo Pascala.
c) zasadÄ™ d Alemberta.
d) twierdzenie o tarciu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Stosowanie praw i pojęć z zakresu mechaniki, mechatroniki oraz technologii
dróg i mostów
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47
7. LITERATURA
1. Czudek H., Jaworowska B., Pisarczyk S.: Budowa mostów. WSiP, Warszawa 1993
2. Rolla S.: Budowa dróg cz. 1 i 2. WSiP, Warszawa 1993
3. Sawicki E.: Technologia robót w budownictwie drogowym cz. 1 3. WSiP, Warszawa
1996
4. Tokarz K.Techniczne podstawy zawodu. Mechanik pojazdów samochodowych, Vogel
Publishing, Wrocław 1997
5. Mały poradnik mechanika. WNT, Warszawa 1994
6. www.wikipedia.pl
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
48