Polityka zrównoważonego rozwoju

transportu w UE i w Polsce

Autorzy:
Konrad Baran
Mateusz Remer

Log. Inż. Gr 12

Transport

•

Transport jest jednym z najważniejszych czynników
determinujących rozwój gospodarczy kraju.

•

Nowoczesna infrastruktura (w tym przede wszystkim
połączenia kolejowe i drogowe pomiędzy głównymi
miastami krajów) oraz efektywnie funkcjonujący system
transportowy sprzyjają rozprzestrzenianiu się wzrostu
gospodarczego silnych ośrodków na te części Polski oraz
Europy, które z uwagi na brak dobrej dostępności
terytorialnej pozostają obecnie w stagnacji.

•

W przypadku Polski dobrze rozwinięta infrastruktura
transportowa wzmacnia spójność społeczną, ekonomiczną i
przestrzenną kraju oraz przyczynia się do wzmocnienia
konkurencyjności naszej gospodarki.

Zrównoważony rozwój

•

doktryna ekonomii politycznej, zakładająca jakość
życia na poziomie na jaki pozwala obecny rozwój
cywilizacyjny, w przeciwieństwie do "żelaznej
reguły ekonomii" Malthusa.

•

ideę zrównoważonego rozwoju streszcza pierwsze
zdanie raportu WCED z 1987 r. – "Nasza Wspólna
Przyszłość: Na obecnym poziomie cywilizacyjnym
możliwy jest rozwój zrównoważony, to jest taki
rozwój, w którym potrzeby obecnego pokolenia
mogą być zaspokojone bez umniejszania szans
przyszłych pokoleń na ich zaspokojenie.

Zrównoważony rozwój

Zrównoważony rozwój transportu

Zrównoważony rozwój tranportu –

ujęcie modelowe

•

model procesu równoważenia rozwoju
transportu stanowi próbę syntezy
najważniejszych elementów
koncepcji zrównoważonego rozwoju
transportu, tj. wzmacniania korzyści i
ograniczania kosztów funkcjonowania tego
sektora gospodarki, w warunkach
postępujących procesów jego
liberalizacji i integracji.

Koncepcja zrównoważonego rozwoju

•

1969 r. Raport U Thanta

•

1987 r. Raport Brundtland: „Nasza wspólna

przyszłość”

•

1992 r. „Szczyt Ziemi” ONZ w Rio de Janeiro -
Deklaracja z Rio + Agenda 21

•

1972 r. Raport Klubu Rzymskiego : „Granice

wzrostu” Æ pojęcie „wzrostu zerowego”

•

2002 r. „Szczyt Ziemi” ONZ w Johannesburgu –
Rio+10

Raport u Thanta

•

raport przedstawiony na sesji Zgromadzenia
Ogólnego w dniu 26 maja 1969 przez
Sekretarza generalnego Organizacji Narodów
Zjednoczonych U Thanta, zatytułowany
Problemy ludzkiego środowiska (ang. The
problems of human environment) wyrażony w
rezolucji nr 2390.

Raport u Thanta

Najważniejsze zagadnienia poruszone w tym raporcie:

•

brak powiązania wysoko rozwiniętej techniki i
technologii z wymogami środowiska

•

wyniszczenie ziem uprawnych

•

bezplanowy rozwój stref miejskich

•

zmniejszanie się powierzchni wolnych, otwartych
terenów

•

znikanie wielu form życia zwierzęcego i roślinnego

•

zatruwanie i zanieczyszczanie środowiska

•

konieczności ochrony takich elementów środowiska jak
gleba, woda i powietrze.

Raport Brundtland

•

zrównoważony rozwój to taki rozwój, który
„zaspokaja potrzeby obecne, nie pozbawiając
przyszłych pokoleń możliwości zaspokojenia
ich potrzeb, w którym eksploatacja zasobów,
kierunki inwestowania, postępu technicznego i
zmiany instytucjonalne pozostają w harmonii i
zachowują bieżąco i na przyszłość możliwość
zaspokojenia ludzkich potrzeb i aspiracji”.

Raport Brundtland

Trzy warunki, jakie musi spełniać rozwój
zrównoważony:

•

używający odnawialne źródła energii nie mogą
przekraczać możliwości ich odnowy;

•

zużywający nieodnawialne źródła energii muszą
zużywać je wolniej niż rosną możliwości
zastąpienia ich przez odnawialne substytuty;

•

emisja zanieczyszczeń nie może przekraczać
pojemności asymilacyjnej środowiska.

Raport Klubu Rzymskiego

•

Raport analizował przyszłość ludzkości wobec
wzrostu liczby mieszkańców Ziemi oraz
wyczerpujących się zasobów naturalnych

5 niekorzystnych trendów:

•

przyspieszająca industrializacja

•

szybki wzrost zaludnienia

•

powszechne niedożywienie

•

wyczerpywanie się zasobów nieodnawialnych

•

pogarszający się stan środowiska naturalnego

Zrównoważony rozwój transportu w

Polsce

Zrównoważony rozwój transportu w

Polsce

Transport drogowy

Transport drogowy

•

w Polsce w latach 2000-2010 długość sieci dróg
utwardzonych wzrosła o 9,6%, podczas gdy PKB wzrósł
o 46,1%, ale jeszcze bardziej (o 63,3%) wzrosła liczba
pojazdów silnikowych (licząc razem osobowe,
ciężarowe, autobusy i ciągniki rolnicze);

•

oznacza to, że przyrost sieci dróg utwardzonych
pozostawał w tyle zarówno za wzrostem liczby
pojazdów w ruchu, jak i za wzrostem PKB;

•

w efekcie, w 2010 r. powstała sytuacja, w której na 1
km sieci dróg utwardzonych w Polsce przypadało
więcej pojazdów niż średnio w UE-27 (odpowiednio 84
i 54).

Transport kolejowy

Transport kolejowy

•

W latach 2001–2006 prędkość obowiązującą
na liniach kolejowych została zwiększona na 4
476 km torów, natomiast zmniejszona na 13
151 km torów. W latach 2007-2009 ta
negatywna tendencja uległa odwróceniu;

•

W 2010 roku prędkość 160 km/h była
osiągalna na około 6,7% długości
eksploatowanych, głównych szlaków
kolejowych.

Transport śródlądowy morski

Transport śródlądowy morski

•

Udział żeglugi śródlądowej w całkowitej wielkości pracy
przewozowej ładunków w 2010 r. wynosił 0,3%;

•

najsprawniejszym wodnym ciągiem komunikacyjnym w
Polsce jest Odrzańska Droga Wodna (wraz z kanałami
Gliwickim i Kędzierzyńskim), jednak warunki
nawigacyjne na środkowym odcinku swobodnie
płynącym od Brzegu Dolnego do ujścia Warty
sprawiają, że przez większość okresu nawigacyjnego nie
jest możliwe uprawianie żeglugi pomiędzy górnym i
dolnym odcinkiem Odry.

Transport sródlądowy morski

•

Wisła (ze względu na fragmentaryczną
zabudowę) posiada najlepsze parametry
eksploatacyjne na skanalizowanym górnym
odcinku od ujścia rzeki Przemszy do stopnia
wodnego Przewóz oraz na dolnym odcinku od
Płocka do stopnia wodnego Włocławek i w dół
od Tczewa do ujścia Zatoki Gdańskiej.

Transport lotniczy

Transport lotniczy

•

rozbudowy wymaga infrastruktura połączeń
drogowych i kolejowych umożliwiających
zwiększenie dostępności do istniejących portów
lotniczych;

•

inwestycje w infrastrukturę lotniskową, oprócz
wskazanego zwiększenia efektywności i
przepustowości, muszą także być dostosowane
do realnych potrzeb poszczególnych
użytkowników portów lotniczych (w szczególności
pasażerów oraz przewoźników lotniczych).

Rozwój transportu w liczbach

Polityka zrównoważonego rozwoju

transportu w Europie

•

stabilna liczba ludności;

•

malejąca powierzchnia upraw rolnych;

•

wzrost areału obszarów prawnie chronionych;

•

względny dobrobyt;

•

wysoki poziom edukacji;

•

sprzyjająca filozofia wartości;

•

ponadnarodowa władza.

Czy Unia Europejska jest na ścieżce prowadzącej

ku zrównoważonemu rozwojowi?

Ocena zmian w obszarze transportu zorganizowanego z

poszanowaniem zasady zrównoważonego rozwoju (UE-27, od

2000 r.)

Materiały źródłowe

•

Główny Urząd Statystyczny;

•

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego;

•

Minsterstwo Transportu Budownictwa i
Gospodarki Morskiej;

•

Eurostat European Commission;

•

Materiały dla studentów z Politechniki
Warszawskiej, wydział transportu.