introligator 734[02] z2 01 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO

EDUKACJI NARODOWEJ

Bogusława Radolińska

Wykonywanie opraw jednostkowych i wtórnych
734[02].Z2.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
inż. Marzena Bogajczyk
mgr inż. Małgorzata Borucka

Opracowanie redakcyjne:
mgr Bogusława Radolińska

Konsultacja:
mgr inż. Teresa Jaszczyk

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 734[02].Z2.01
„Wykonywanie opraw jednostkowych i wtórnych”, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu introligator

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Dobieranie materiałów, narzędzi, maszyn do wykonywania produktów

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Szycie ręczne nićmi oraz szycie drutem na zszywarkach

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Wykonywanie ręczne opraw prostych, złożonych i specjalnych

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Proces wykonywania opraw jednostkowych

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Proces wykonywania opraw wtórnych

5.5.1. Ćwiczenia

5.6. Kalkulacje kosztów wykonanego produktu

5.6.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie introligator.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania
-uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika
do nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które

zawierają podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest
zwrócenie uwagi na następujące elementy:

−

materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej
umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu
technicznego ze zrozumieniem,

−

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy
jest przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić
uczniom samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów,
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza,
ponieważ nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

−

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ćwiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę
teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną
propozycję ćwiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia,
uwzględniając różne możliwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które
z zaproponowanych ćwiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu
technodydaktycznym szkoły. Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia, które
sam opracował,

−

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie
odpowiadając na zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć
opanowanie określonego zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel
powinien do tych zagadnień wrócić, sprawdzając, czy braki w opanowaniu materiału są
wynikiem niezrozumienia przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ucznia w trakcie nauczania. W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż
od postawy nauczyciela, sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi
zainteresowanie

ucznia.

Uczeń

nie

zainteresowany

materiałem

nauczania,

wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni umiejętności założonych w jednostce
modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak zwaną „ciekawość wiedzy”.
Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania rozdziału może stanowić
podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności ucznia z tego zakresu.
Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać uwagę na predyspozycje
ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne, czy może lepiej radzi sobie
z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

−

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki
osiągnięte przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej
nauczyciela realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano
określoną liczbę możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa
uzależniona jest od ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według
własnego projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak
przeprowadzić proces oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie
swoich umiejętności.
Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

pokaz,

−

ćwiczenie (laboratoryjne lub inne),

−

projektów,

−

przewodniego tekstu.

Schemat jednostek modułowych w module

734[02].Z2

Introligatorstwo rzemie

ślnicze

734[02].Z2.01

Wykonywanie opraw jednostkowych

i wtórnych

734[02].Z2.02

Wykonywanie galanterii introligatorskiej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępujące do realizacji programu jednostki modułowej uczeń, powinien umieć:

−

posługiwać się nazewnictwem i terminologią stosowaną w poligrafii,

−

rozpoznawać podstawowe materiały i surowce poligraficzne,

−

określać podstawowe szeregi i formaty wyrobów poligraficznych,

−

klasyfikować procesy wykonywania opraw,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

posługiwać się dokumentacją technologiczną,

−

przeliczać jednostki,

−

określać zastosowanie maszyn i urządzeń introligatorskich,

−

współpracować w grupie,

−

uczestniczyć w dyskusji,

−

oceniać swoje umiejętności,

−

analizować i wyciągać wnioski,

−

prezentować siebie i grupę, w której pracuje,

−

przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

wykonywać jednostkowe operacje introligatorskie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

zaplanować proces wykonywania opraw jednostkowych i wtórnych,

–

dobrać narzędzia, urządzenia i maszyny do wykonywania opraw,

–

posłużyć się dokumentacją techniczną i technologiczną,

–

zorganizować stanowisko pracy,

–

zaprojektować oprawę introligatorską,

–

dobrać materiały do wykonywania opraw introligatorskich,

–

wykonać szycie nićmi ręcznie,

–

wykonać szycie drutem na zszywarkach,

–

wykonać ręcznie oprawę prostą,

–

wykonać ręcznie oprawę złożoną,

–

wykonać ręcznie okładkę jednolitą i łączoną,

–

wykonać ręcznie oprawę specjalną,

–

określić zastosowanie opraw wtórnych,

–

ocenić jakość oprawy przeznaczonej do oprawiania wtórnego,

–

określić etapy wykonywania oprawy wtórnej,

–

zaplanować operacje związane z wykonywaniem opraw wtórnych książek, albumów,

–

wykonać czyszczenie grzbietu wkładu,

–

uzupełnić ubytki oraz wzmocnić składki,

–

wykonać szycie wkładu,

–

wzmocnić grzbiet wkładu,

–

określić kryteria oceny jakości opraw wtórnych,

–

ocenić jakość wykonania oprawy,

–

dokonać kalkulacji kosztów wykonanego produktu,

–

dobrać środki ochrony indywidualnej,

–

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska podczas wykonywania opraw introligatorskich.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………………..

Modułowy program nauczania:

Introligator 734[02]

Moduł:

Introligatorstwo rzemieślnicze 734[02].Z2

Jednostka modułowa:

Wykonywanie galanterii introligatorskiej 734[02]Z2.01

Temat: Wykonywanie ręczne oprawy bibliotecznej według zadanych parametrów.

Cel ogólny: Wykonywanie ręczne oprawy bibliotecznej według zadanych parametrów.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

skompletować metodą „składka na składkę”,

−

scharakteryzować proces kontroli kompletowania wkładu,

−

określić zakres zastosowania metody kompletowania „składka na składkę”,

−

scharakteryzować proces szycia przez tasiemki oraz określić uwarunkowanie

technologiczne procesu,

−

wykonać szycie przez tasiemki na szywnicy,

−

określić czynniki wpływające na jakość okrawania,

−

wykonać okładkę do oprawy bibliotecznej,

−

wyregulować maszyny,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny podczas pracy na maszynach,

−

organizować i planować zajęcia,

−

pracować w zespole,

−

oceniać pracę zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda przewodniego tekstu.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w grupach 2-osobowych.

Czas: 180 minut.

Środki dydaktyczne:

−

zestaw ćwiczeń opracowany przez nauczyciela dla każdego ucznia,

−

przykłady opraw szytych ręcznie różnymi sposobami

−

plansze z czynnościami wykonania oprawy bibliotecznej,

−

stanowisko wyposażone w maszynę do prasowania, krajarkę jednonożową,

−

wytwory papiernicze: tektura o grubości 2,5 mm formatu A1 i papier offsetowy

o gramaturze 80 g/m

formatu A3,

−

przymiar liniowy,

−

nożyce introligatorskie,

−

kostka introligatorska,

−

nożyczki,

−

nóż,

−

kątownik.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Uczestnicy:

−

uczniowie klas introligatorskich.

Zadanie dla ucznia:

Zaprojektuj i wykonaj oprawę biblioteczną formatu A5 15-składkową z okładką

tekturową o grubości 2,5 mm, szytą przez tasiemki w liczbie 4 sztuk. Przygotuj i wyreguluj
maszyny i urządzenia. Podczas zajęć stosuj zasady bezpiecznej pracy z urządzeniami
i maszynami.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą tekstu przewodniego.
3. Podział uczniów na zespoły.

Faza właściwa

−

Praca metodą tekstu przewodniego.

Faza I. Informacje

Pytania wprowadzające:

1. Jakie znasz rodzaje opraw złożonych?
2. Jaka jest zasada działania krajarki jednonożowej?
3. Jaka jest zasada działania szywnicy?
4. Jakie znasz zasady bezpiecznej pracy przy maszynach i urządzeniach do oprawy złożonej?
5. Jakie znasz metody kontroli kompletowania wkładu?
6. Jakie czynniki wpływają na jakość okrawania oprawy?

Faza II. Planowanie
1. Ile należy użyć arkuszy papieru offsetowego formatu A3 do wykonania wkładu

15-składkowego formatu A5 w nakładzie 4 sztuk?

2. Ile arkuszy tektury formatu A1 o grubości 2,5 mm należy użyć do wykonania okładki do

oprawy bibliotecznej formatu A5 w liczbie 4 sztuk?

3. Jakie maszyny dobierzesz do wykonania zadania?

Faza III. Ustalenie
1. Uczniowie pracują w zespołach, proponują procesy technologiczne wykonania oprawy.
2. Uczniowie zastanawiają się nad doborem maszyn i urządzeń do wykonania zadania.
3. Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność procesu technologicznego oraz doboru

maszyn i urządzeń.

Faza IV. Wykonanie
1. Uczniowie dobierają materiały zgodnie z zadanymi parametrami.
2. Uczniowie złamują arkusze do odpowiedniego formatu.
3. Uczniowie prasują składki.
4. Uczniowie kompletują wkłady metodą „składka na składkę”.
5. Uczniowie wykonują wkład.
6. Uczniowie wykonują okładki.
7. Uczniowie łączą wkład z okładką.
8. Uczniowie sprawdzają zgodność z procesem technologicznym wykonania oprawy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Faza V. Sprawdzenie
1. Uczniowie

sprawdzają w grupach poprawność zaplanowanych przez siebie

poszczególnych operacji procesu technologicznego. Nauczyciel sprawdza poprawność
wykonanego zadania.

2. Po uzyskaniu aprobaty nauczyciela w poszczególnych etapach procesu technologicznego

uczniowie przystępują do wykonania zadania.

3. Uczniowie sprawdzają poprawność wykonanego zadania.

Faza VI. Analiza końcowa
1. Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy wykonania zadania sprawiły im

trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie. Wskazuje jakie wystąpiły
nieprawidłowości i jak ich unikać w przyszłości.

Zakończenie zajęć:

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych

umiejętności.

Ankieta dla ucznia:

Odpowiedz na poniższe pytania. Udzielone odpowiedzi pozwolą ocenić skuteczność

zajęć i dokonać ewentualnych zmian.

1. Czy potrafisz dobrać odpowiednie surowce do wykonania oprawy bibliotecznej według

zadanych parametrów?

2. Czy potrafisz scharakteryzować operacje kontroli kompletowania wkładów?
3. Czy potrafisz wykonać szycie przez dwie tasiemki przy użyciu szywnicy?
4. Czy potrafisz określić zakres zastosowania oprawy bibliotecznej?
5. Czy potrafisz odczytywać dane z dokumentacji technologicznej?
6. Czy zajęcia spełniły Twoje oczekiwania?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………………..

Modułowy program nauczania:

Introligator 734[02]

Moduł:

Introligatorstwo rzemieślnicze 734[02].Z2

Jednostka modułowa:

Wykonywanie opraw jednostkowych i wtórnych 734[02]Z2.01

Temat: Projektowanie i wykonanie ręczne okładek zeszytowych do oprawy prostej

według zadanych parametrów oprawy. Obliczenie zużycia materiałów
i kosztów wykonanych okładek.

Cel ogólny: Zaprojektowanie, wykonanie okładki zeszytowej i obliczenie zużycia

materiału.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

dobrać odpowiednie materiały introligatorskie do wykonania okładki zeszytowej,

−

obliczyć zużycie materiałów,

−

zaprojektować okładkę zeszytową zgodnie z założeniami technologicznymi,

−

wykonać przegniatanie kostką introligatorską lub bigówką,

−

scharakteryzować materiały introligatorskie do wykonania okładki,

−

scharakteryzować proces technologiczny wykonania okładki,

−

określić czynniki wpływające na jakość i estetykę wykonania okładki,

−

skalkulować koszty zużycia materiałów,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny podczas pracy.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda przewodniego tekstu.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca samodzielna.

Czas trwania zajęć:

−

2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

plansze, schematy przestawiające urządzenia do wykonania okładek,

−

zestaw ćwiczeń opracowanych przez nauczyciela dla każdego ucznia,

−

przykłady okładek,

−

tektura o gramaturze 140 g/m

formatu A1,

−

kostka introligatorska,

−

bigówka,

−

nożyce introligatorskie,

−

przyrząd pomiarowy.

Uczestnicy:

−

uczniowie klas introligatorskich.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zadanie dla ucznia:

Zaprojektuj i wykonaj 10 okładek zeszytowych do oprawy prostej, o grubości grzbietu

8 mm, formatu A5. Przegnieć grzbiety i sprawdź poprawność wykonania okładki. Dokonaj
kalkulacji kosztów zużycia materiału. Podczas pracy stosuj zasady bezpiecznej pracy
z urządzeniami i maszynami przy których będziesz pracował.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom tematu oraz szczegółowych celów kształcenia.
3. Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą tekstu przewodniego.
4. Podział grupy na zespoły.

Faza właściwa

−

Praca metodą tekstu przewodniego.

Faza I. Informacje

Pytania wprowadzające:

1. Jakie znasz rodzaje okładek stosowanych do oprawy prostej?
2. Jaki jest proces technologiczny ręcznego wykonania okładki prostej?
3. Jaka jest zasada działania nożyc introligatorskich?
4. Jaka jest zasada działania bigówki?
5. Jakie znasz rodzaje opraw prostych?
6. Jakie znasz zasady bezpiecznej pracy przy maszynach i urządzeniach do oprawy prostej?
7. Jakie czynniki wpływają na jakość wykonania okładki?
8. Co wpływa na kalkulację kosztów wytworzonego produktu?

Faza II. Planowanie
1. Ile należy użyć tektury formatu A1 do wykonania zadania?
2. Ile będzie wynosić koszt zużycia materiałów do wykonania zadania?
3. Jakie materiały, urządzenia dobierzesz do wykonania zadania?

Faza III. Ustalenie
1. Uczniowie pracują samodzielnie, proponują projekty okładek.
2. Uczniowie zastanawiają się nad doborem materiałów.
3. Uczniowie zastanawiają się nad doborem maszyn i urządzeń.
4. Uczniowie zastanawiają się nad ilością zużycia materiałów.
5. Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność wykonanych projektów oraz procesów

technologicznych.

Faza IV. Wykonanie
1. Uczniowie wykonują projekty okładek na papierze.
2. Uczniowie dobierają materiały do wykonania okładki zgodnie z projektem.
3. Uczniowie wykonują okładki zgodnie z projektem.
4. Uczniowie dokonują kalkulacji zużycia materiałów i kosztów.

Faza V. Sprawdzenie
1. Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność wykonanych projektów. Nauczyciel

sprawdza poprawność wykonanych operacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Po uzyskaniu aprobaty nauczyciela uczniowie wykonują okładki.
3. Uczniowie sprawdzają poprawność wykonanych okładek.
4. Uczniowie sprawdzają poprawność wykonania kalkulacji zużycia materiałów.

Faza VI. Analiza końcowa
1. Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy wykonania zadania sprawiły im

trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie. Wskazuje jakie wystąpiły
nieprawidłowości i jak ich unikać w przyszłości.

Zakończenie zajęć:

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych

umiejętności.

Ankieta dla ucznia:

Odpowiedz na poniższe pytania. Udzielone odpowiedzi pozwolą ocenić skuteczność

zajęć i dokonać ewentualnych zmian.

1. Czy potrafisz dobrać odpowiednie materiały do wykonania okładki zeszytowej według

zadanych parametrów?

2. Czy potrafisz prawidłowo wykonać przegniecenia na okładce?
3. Czy potrafisz określić czynniki wpływające na jakość wykonania okładki?
4. Czy potrafisz dokonać prawidłowo kalkulacji kosztów wykonanego produktu?
5. Czy zajęcia spełniły Twoje oczekiwania?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Dobieranie materiałów, narzędzi, maszyn do wykonywania

produktów

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj narzędzia introligatorskie przedstawione na rysunku i określ ich zakres

zastosowania.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na zastosowanie narzędzi w procesach technologicznych wyrobów
introligatorskich.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) rozróżnić narzędzia,
2) przyporządkować właściwą nazwę narzędzi do rysunku,
3) uzasadnić wybór,
4) zapisać zakres zastosowania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

podstawowe narzędzia introligatorskie,

–

arkusz ćwiczeń z rysunkiem narzędzi – ich budową,

–

poradnik dla ucznia.

Rysunek do ćwiczenia 1

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Z podanych materiałów, narzędzi, urządzeń i maszyn: krajarka jednonożowa, papier

offsetowy, kostka introligatorska, zszywarka, nóż, przymiar liniowy, prasa introligatorska,
szywnica, klej CR, kapitałka, nici, deski, cyrkiel, kolec, drut – wybierz te, które potrzebne
będą do wykonania oprawy zeszytowej zszytej drutem.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na dobór odpowiednich materiałów, narzędzi, urządzeń, maszyn do
procesu technologicznego oprawy zeszytowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) rozróżnić materiały, narzędzia, urządzenia i maszyny introligatorskie,
2) wybrać właściwą nazwę,
3) uzasadnić wybór,
4) zapisać zakres zastosowania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

materiały, narzędzia, urządzenia i maszyny introligatorskie,

−

arkusz do ćwiczeń zawierający próbki materiałów, rysunki narzędzi, urządzeń, maszyn
i ich budowy,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj jakie materiały były użyte do wykonania półproduktu. Na rysunku

przedstawiony jest wkład.

Zapisz nazwy materiałów i określ ich zastosowanie.

Rysunek do ćwiczenia 3

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na rodzaje materiałów używanych we wkładach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) rozróżnić materiały introligatorskie,
2) rozpoznać rodzaj wkładu,
3) określić nazwy,
4) zapisać zakres zastosowania,
5) uzasadnić wybór

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

różne wkłady introligatorskie,

−

materiały introligatorskie,

−

arkusz do ćwiczeń zawierający próbki materiałów, ich nazwy,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Szycie ręczne nićmi oraz szycie drutem na zszywarkach

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj łączenie wkładu kartkowego przez zszycie drutem.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na estetykę i staranność wykonania wkładu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją obsługi maszyny i przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,
2) przygotować zszywarkę do pracy,
3) ustawić grubość szycia,
4) wykonać szycie boczne wkładu,
5) sprawdzić jakość szycia drutem.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

skompletowane wkłady,

−

instrukcje: bezpieczeństwa i higieny pracy oraz obsługi maszyn,

−

narzędzia do regulacji maszyny,

−

zszywarka,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Wykonaj łączenie sposobem broszurowym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na estetykę, staranność wykonania wkładu, oprawy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać odpowiednie nici,
2) przygotować komplet składek i zaznaczyć na grzbiecie nieparzystą liczbę miejsc

przekłucia,

3) wykonać szycie na klamerkę,
4) sprawdzić jakość szycia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

skompletowane wkłady,

−

narzędzia i materiały do szycia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj sposoby szycia nićmi.

Na rysunku przedstawione są różne sposoby ręcznego szycia nićmi. Podpisz rysunki.

Rysunek do ćwiczenia 3

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na różne metody szycia nićmi.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) rozróżnić sposoby szycia ręcznego nićmi,
2) odszukać schematy szycia ręcznego nićmi,
3) scharakteryzować sposoby szycia ręcznego nićmi,
4) podpisać rysunki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

różne schematy sposobów szycia ręcznego,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Dokonaj oceny jakości operacji szycia drutem na zszywarce.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na analizowanie i wyjaśnianie zachodzących zjawisk.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy jakości szycia wkładów kartkowych i jednoskładkowych,
2) opisać występujące błędy,
3) określić sposób eliminacji występujących błędów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

gotowe wkłady zszyte zeszytowo i bocznie,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Wykonaj łączenie składek we wkład sposobem szycia nićmi przez tasiemki.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na prawidłowe i estetyczne wykonanie wkładu wieloskładkowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać odpowiednie nici,
2) przygotować szywnicę do szycia,
3) komplet składek umieścić na szywnicy,
4) zszyć według sposobu podanego w poradniku,
5) przykleić odcinki tasiemki,
6) sprawdzić jakość szycia przez dwie tasiemki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

skompletowane wkłady,

−

narzędzie i materiały do szycia ręcznego,

−

szywnica,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Wykonywanie ręczne opraw prostych, złożonych i specjalnych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj rodzaje opraw przedstawione na rysunku i określ ich zakres zastosowania.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na typy opraw i ich zastosowanie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) rozróżnić rodzaje opraw,
2) przyporządkować właściwą nazwę oprawy do rysunku,
3) uzasadnić wybór,
4) zapisać zakres zastosowania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz do ćwiczeń,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj rodzaje kształtu grzbietów w oprawach przedstawionych na rysunku i określ

ich zastosowanie.

Rysunek do ćwiczenia 2

Rysunek do ćwiczenia 1

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na zastosowanie kształtów grzbietu w oprawach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) rozróżnić rodzaje kształtu grzbietów,
2) przyporządkować właściwą nazwę kształtu grzbietu do rysunku,
3) uzasadnić wybór,
4) zapisać zakres zastosowania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz do ćwiczeń z różnymi kształtami grzbietów, budową, operacjami powstawania
grzbietów,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Wykonaj wzmocnienie grzbietu wkładu o grubości 5,5 cm.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na prawidłowe wykonanie zwijki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać odpowiedni papier,
2) obliczyć wymiary zwijki,
3) wykonać zwijkę,
4) przykleić zwijkę do grzbietu wkładu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

wkład wieloskładkowy,

−

klej,

−

papier o różnej gramaturze,

−

nóż introligatorski,

−

przymiar liniowy,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Proces wykonywania opraw jednostkowych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj ręcznie oprawę pracy dyplomowej z okładką albumową jednorodną formatu A4

z zaklejonego sposobem wachlarzowym wkładu kartkowego według zadanych parametrów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na estetykę i staranność wykonania oprawy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać obliczeń ilości potrzebnych surowców,
2) przygotować wyklejki,
3) przykleić wyklejki,
4) dobrać odpowiednie maszyny, urządzenia i narzędzia,
5) zapoznać się z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcją obsługi maszyn

i urządzeń,

6) wyregulować maszyny,
7) okroić wkład,
8) wzmocnić grzbiet wkładu,
9) przygotować okładzinówki, grzbietówkę,
10) przygotować oklejkę,
11) wykonać okładkę,
12) połączyć wkład z okładką przez wyklejki,
13) zaprasować, wysuszyć oprawę,
14) uzasadnić sposób wykonania zadania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcje: obsługi maszyn i urządzeń oraz bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

zestaw narzędzi do regulacji maszyn i urządzeń,

−

gotowy wkład zaklejony sposobem wachlarzowym,

−

nożyczki,

−

przymiar liniowy,

−

kleje,

−

pędzle, miseczki,

−

gaza introligatorska,

−

kapitałka,

−

kostka introligatorska,

−

materiał na wyklejkę,

−

materiał na okładkę,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

prasa introligatorska,

−

krajarka jednonożowa,

−

nożyce introligatorskie,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Wykonaj oprawę brulionu z gotowych półproduktów według zadanych parametrów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na prawidłowe wykonywanie oprawy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać obliczeń,
2) dobrać odpowiedni materiał,
3) sprasować składki,
4) dobrać odpowiednie urządzenia i narzędzia,
5) wykonać szycie sposobem broszurowym,
6) przygotować wyklejki,
7) przykleić wyklejki,
8) dobrać odpowiednie maszyny, urządzenia i narzędzia,
9) zapoznać się z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcją obsługi maszyn

i urządzeń,

10) wyregulować maszyny,
11) przygotować okładziny i lamówkę,
12) nakleić okładziny w odpowiedniej odległości od grzbietu,
13) okroić wkład z przodu,
14) nakleić na grzbiet lamówkę,
15) przygotować oklejkę,
16) nakleić oklejkę na okładziny i zawinąć do wewnątrz,
17) okroić oprawę z góry i z dołu,
18) zaprasować i wysuszyć oprawę
19) uzasadnić sposób wykonania zadania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcje: obsługi maszyn i urządzeń oraz bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

zestaw narzędzi do regulacji maszyn i urządzeń,

−

składki,

−

nożyczki,

−

przymiar liniowy,

−

kleje,

−

pędzle, miseczki,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

kostka introligatorska,

−

prasa introligatorska,

−

krajarka jednonożowa,

−

nożyce introligatorskie,

−

materiał na wyklejkę,

−

materiał na okładkę,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Wykonaj okładkę biblioteczną do wkładu formatu A5 według zadanych parametrów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na prawidłowy dobór materiałów do wykonania okładki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wykonać obliczenia,
2) dobrać odpowiednie materiały,
3) dobrać odpowiednie urządzenia i narzędzia,
4) zapoznać się z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcją obsługi maszyn

i urządzeń,

5) przygotować okładzinówki, grzbietówkę,
6) przygotować oklejki okładzinowe, oklejkę grzbietową i narożniki z płótna,
7) zmontować okładkę biblioteczną specjalną,
8) zaprasować okładkę i wysuszyć,
9) uzasadnić sposób wykonania zadania,
10) ocenić jakość wykonanej okładki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

materiały na oklejki,

−

materiały na okładzinówkę i grzbietówkę,

−

klej,

−

nożyczki,

−

prasa introligatorska,

−

nożyce introligatorskie,

−

instrukcje: bezpieczeństwa i higieny pracy, obsługi maszyn,

−

pędzle, miski,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Wykonaj ręcznie oprawę albumową formatu A4 z gotowych półproduktów według

zadanych parametrów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na prawidłowe rozmieszczenie elementów okładki na oklejce.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać obliczeń ilości potrzebnych surowców,
2) przygotować kartki tekturowe,
3) przykleić kartki do wkładu kartkowego,
4) przygotować i przykleić listwy przygrzbietowe,
5) dobrać odpowiednie maszyny, urządzenia i narzędzia,
6) zapoznać się z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcją obsługi maszyn

i urządzeń,

7) przygotować okładzinówki, grzbietówkę i listwy przygrzbietowe,
8) przygotować oklejkę,
9) wykonać okładkę,
10) wykroić otworki we wkładzie i okładce,
11) połączyć wkład z okładką za pomocą ozdobnego sznurka,
12) uzasadnić sposób wykonania zadania,
13) ocenić jakość wykonanej oprawy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcje: obsługi maszyn i urządzeń oraz bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

kartki z tektury,

−

materiał na okładkę,

−

sznurek ozdobny,

−

nożyczki,

−

przymiar liniowy,

−

klej,

−

pędzle, miski,

−

wycinak do skór,

−

kostka introligatorska,

−

prasa introligatorska,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 5

Wykonaj okładkę jednolitą zakrywającą z gotowych półproduktów według zadanych

parametrów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na prawidłowy dobór surowca do wykonania okładki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać obliczeń,
2) dobrać odpowiedni materiał,
3) dobrać odpowiednie urządzenia i narzędzia,
4) zapoznać się z instrukcją obsługi i urządzeń oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny

pracy,

5) wykonać przegniecenia w okładce,
6) skompletować wkład z okładką,
7) skleić wkład z okładką,
8) wykonać okrawanie oprawy,
9) uzasadnić sposób wykonania zadania,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

bigówka,

−

kostka introligatorska,

−

klej CR,

−

prasa introligatorska,

−

instrukcje: obsługi urządzeń oraz bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

wkład kartkowy,

−

tektura różnej grubości,

−

nożyce introligatorskie,

−

krajarka jednonożowa,

−

przymiar liniowy,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Proces wykonywania opraw wtórnych

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj naprawę książki, której bardzo zniszczony jest grzbiet okładki i wkładu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na sposób reperacji grzbietu okładki i wkładu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

−

dokonać oceny zniszczenia,

−

dobrać odpowiedni materiał,

−

dobrać odpowiednie urządzenia i narzędzia,

−

oczyścić grzbiet wkładu,

−

przygotować nowe wyklejki,

−

przykleić nowe wyklejki,

−

wzmocnić grzbiet wkładu,

−

przygotować nową oklejkę grzbietową i grzbietówkę,

−

zmontować okładkę,

−

połączyć wkład z okładką,

−

zaprasować i wysuszyć oprawę,

−

uzasadnić sposób wykonania zadania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

materiały introligatorskie,

−

klej CR,

−

prasa introligatorska,

−

deski,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Wykonaj przyklejenie wypadających kartek w nowej książce.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na sposób przyklejenia kartek do oprawy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) ocenić stopień uszkodzenia i ilość kartek, które wypadły,
2) dobrać odpowiednie urządzenia i narzędzia,
3) dobrać odpowiedni klej,
4) rozłożyć książkę,
5) nałożyć klej na krawędzie grzbietów kartek,
6) wkleić kartki,
7) okroić wkład,
8) zaprasować i wysuszyć,
9) uzasadnić sposób wykonania zadania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

materiały introligatorskie,

−

klej CR,

−

miseczki,

−

prasa introligatorska,

−

deski,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Kalkulacje kosztów wykonanego produktu

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj 200 opraw zeszytowych na zszywarce. Oblicz, ile metrów drutu potrzeba do

wykonania opraw, gdy do zszycia 1 egzemplarza oprawy zeszytowej zużywa się 30 mm
drutu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na sposób
obliczania zużycia materiału.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać odpowiedni drut,
2) wykonać oprawy zeszytowe,
3) okroić oprawy,
4) dokonać obliczeń zużytego drutu,
5) uzasadnić sposób wykonania zadania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcje: obsługi maszyn i urządzeń oraz bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

wkłady jednoskładkowe z okładką,

−

zszywarka,

−

drut,

−

krajarka jednonożowa,

−

prasa introligatorska,

−

kostka introligatorska,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Cena arkusza tektury o wymiarach 70x100 cm wynosi 1 zł. Z takiego arkusza wykonano

8 okładek zakrywających. Oblicz koszt papieru użytego do wykonania 200 takich samych
okładek.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na sposób
obliczenia zużycia materiału i koszt materiału.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać obliczeń zużytego papieru,
2) dokonać obliczeń kosztu papieru,
3) uzasadnić obliczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz do ćwiczeń,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie opraw
jednostkowych i wtórnych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

–

zadania 4, 6, 9, 11, 18 są z poziomu ponadpodstawowego,

–

zadania 1, 2, 3, 5, 7, 8, 10, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 19, 20 są z poziomu podstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą poprawną odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie co najmniej 16 zadań, w tym przynajmniej 1 z poziomu
ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 19 zadań, w tym 2 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. a, 3. c, 4. d, 5. c, 6. a, 7. d, 8. c, 9. b, 10. b, 11. a,
12. c, 13. b, 14. d, 15. a, 16. d, 17. a, 18. b, 19. b, 20. a.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Rozpoznać narzędzie do wykonywania

złamania

Rozróżnić właściwości papieru

Rozpoznać zastosowanie krajarki

jednonożowej

Dokonać analizy operacji

technologicznej zdobienia okładek

Zidentyfikować podstawowe

zastosowanie materiałów
introligatorskich

Wyjaśnić operację łączenia oprawy

Rozróżnić podstawowe zastosowanie

materiałów introligatorskich

Rozpoznać właściwy materiał

introligatorski

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dokonać analizy sytuacji zagrożenia

i zastosować właściwą zasadę bhp

Nazwać podstawowe narzędzie

introligatorskie

Zaplanować zużycie materiału

Rozróżnić maszynę i określić jej

zastosowanie

Wytłumaczyć, jaka operacja

jednostkowa wpływa na dobrą
otwieralność oprawy

Rozpoznać zastosowanie tektury

w produktach

Dokonać wyboru łączenia kartek we

wkład za pomocą grzebienia

Wyjaśnić, czym charakteryzuje się

okładka zakrywająca

Rozpoznać sposoby kontroli

kompletowania wkładu

Obliczyć koszty zużycia materiałów

Rozróżnić metody reperacji opraw

Opisać sposoby zdobienia opraw

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania.
3. Podkreśl wagę samodzielnego rozwiązywania zadań testowych.
4. Rozdaj uczniom przygotowane dla nich materiały (instrukcję, zestaw zadań testowych,

kartę odpowiedzi).

5. Udziel odpowiedzi na pytania formalne uczniów.
6. Przypomnij o upływającym czasie na 10 i 5 minut przed zakończeniem sprawdzianu.
7. Jeżeli uczeń zakończy test przed czasem, to podnosi rękę i czeka aż nauczyciel odbierze

od niego pracę.

8. Po upływie czasu sprawdzianu poproś uczniów o odłożenie przyborów do pisania.
9. Zbierz od uczniów karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudności, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.
9. Po zakończeniu testu podnieś rękę i zaczekaj aż nauczyciel odbierze od Ciebie pracę.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Ręczne złamywanie arkuszy wykonuje się przy użyciu

a) zaciskarki.
b) kostki introligatorskiej.
c) nożyczek.
d) młotka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Podłużny kierunek włókien papieru, równoległy do grzbietu wkładu, powinien być

zachowany
a) we wszystkich elementach oprawy.
b) tylko w oklejkach.
c) w żadnym z elementów oprawy.
d) tylko w zwijce.

3. Do okrawania wkładu z trzech stron stosuje się

a) nożyce introligatorskie.
b) noże krążkowe.
c) krajarki jednonożowe.
d) wykrawarki.

4. Folie do tłoczenia mają zastosowanie w procesie

a) kształtowania grzbietu.
b) wykonywania obwolut.
c) lamowania pudełka.
d) zdobienia okładek.

5. W celu uzyskania bardzo dużej wytrzymałości sklejenia, do zaklejenia zszytego grzbietu

stosuje się kleje
a) kostne.
b) zwierzęce.
c) emulsyjne.
d) roślinne.

6. W oprawie albumowej wkład łączy się z okładką za pomocą

a) sznurka.
b) spirali.
c) grzebienia.
d) drutu.

7. Płótno lniane wykorzystuje się w introligatorstwie do wykonywania

a) wyklejek.
b) wklejek.
c) przyklejeń.
d) oklejek.

8. Paski grzbietowe wykonuje się

a) z papieru kredowego.
b) z bibuły.
c) z gazy introligatorskiej.
d) z płótna lnianego.

9. Nagłe uszkodzenie krajarki jednonożowej wymaga

a) wezwania karetki.
b) wyłączenia maszyny.
c) naprawienia samemu uszkodzenia.
d) wyłączenia maszyny następnie włączenia i dalszej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10. Narzędziem, za pomocą którego zaokrąglisz grzbiet wkładu, jest

a) kostka introligatorska.
b) młotek.
c) kolec.
d) krosno.

11. Do wykonania 160 sztuk okładzinówek formatu B5 należy użyć

a) 20 arkuszy tektury formatu B2.
b) 17 formatu tektury B2.
c) 40 formatu tektury B2.
d) 5 formatu tektury B2.

12. W oprawie zeszytowej wkład łączy się z okładką za pomocą

a) bindownicy.
b) niciarki.
c) zszywarki.
d) oklejarki.

13. Łączenie składek we wkład za pomocą nici gwarantuje

a) złą otwieralność oprawy.
b) dobra otwieralność oprawy.
c) średnią otwieralność oprawy.
d) nie gwarantuje otwieralności.

14. Tektura znajduje zastosowanie w technologii wykonywania

a) wkładów.
b) opasek.
c) torebek.
d) okładek.

15. Połączenie kompletu kartek we wkład za pomocą grzebienia jest sposobem łączenia

a) specjalnego.
b) złożonego.
c) prostego.
d) broszurowego.

16. Okładka zakrywająca charakteryzuje się liczbą przegnieceń równą

a) 1.
b) 2.
c) 3.
d) 4.

17. Kontrolę kompletowania ułatwiają

a) znaki grzbietowe i sygnatura arkusza.
b) sygnatura arkusza i znaki boczne.
c) marginesy i znaki boczne.
d) norma i znaki grzbietowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18. Cena 1 arkusza tektury formatu B1 jest równa 1 zł, to koszty materiału na okładzinówki

niezbędne do wykonania 320 opraw złożonych o formacie B5 wynoszą
a) 120 zł.
b) 40 zł.
c) 60 zł.
d) 150 zł.

19. W technologii wykonywania reperacji książek nie występuje operacja

a) łatania.
b) satynowania.
c) szycia.
d) oczyszczania.

20. Zdobienie boków wkładów i opraw wykonywane ręcznie sposobem rzemieślniczym to

a) mechacenie, polerowanie, marmurkowanie.
b) złocenie, barwienie, zadrukowywanie.
c) barwienie, złocenie, mechacenie.
d) barwienie, złocenie, marmurkowanie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ………………………………………………

Wykonywanie opraw jednostkowych i wtórnych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie opraw
jednostkowych i wtórnych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

–

zadania 1–9, 12–17, 19 są z poziomu podstawowego.

–

zadania 10, 11, 18, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą poprawną odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie co najmniej 16 zadań, w tym przynajmniej jednego z poziomu
ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 19 zadań, w tym dwóch z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. a, 3. a, 4. c, 5. a, 6. b, 7. b, 8. c, 9. b, 10. b, 11. d,
12. b, 13. b, 14. d, 15. b, 16. d, 17. d, 18. a, 19. a, 20. b.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić podstawowe zastosowanie
kostki introligatorskiej

Rozróżnić właściwy kierunek włókien
papieru

Dobrać sposób okrawania wkładu
w oprawach

Dokonać analizy operacji
technologicznej zdobienia okładek

Rozpoznać podstawowe narzędzia
introligatorskie

Rozróżnić operację technologiczną
łączenia wkładu z okładką

Nazwać właściwy materiał
introligatorski

Określić operację jednostkową
wykonywaną na zszywarce

Wyróżnić oprawę wzmacnianą za
pomocą zwijki

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dokonać analizy operacji łączenia
wkładów

Uzasadnić zastosowanie materiału
pokryciowego z płótna

Wymienić zagrożenia podczas
obsługiwania krajarki jednonożowej

Określić nazwę odpowiedniego
urządzenia wspomagającego szycie
ręczne

Dobrać rodzaj okładki do oprawy

Wyjaśnić sposób wzmocnienia grzbietu
wkładu

Rozróżnić operacje stosowane przy
reperacji książek

Rozpoznać okładkę jednolitą

Dokonać analizy zużycia materiału

Wybrać właściwy rodzaj
zabezpieczenia bhp

Przeanalizować proces technologiczny
wykonania oprawy złożonej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

kartę odpowiedzi).

od niego pracę.

8. Po upływie czasu sprawdzianu poproś uczniów o odłożenie przyborów do pisania.
9. Zbierz od uczniów karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

Instrukcja dla ucznia

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudności, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.
9. Po zakończeniu testu podnieś rękę i zaczekaj aż nauczyciel odbierze od Ciebie pracę.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Do złamywania ręcznego wyrobu papierniczego należy zastosować

a) nożyce introligatorskie.
b) nożyczki.
c) nóż.
d) kostkę introligatorską.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Kierunek ułożenia włókien papieru w wyklejce w stosunku do grzbietu wkładu powinien

być
a) równoległy.
b) ukośny.
c) prostopadły.
d) dowolny.

3. W technologii wykonywania opraw złożonych, połączenie wkładu z okładką należy

poprzedzić okrawaniem
a) wkładu z 3 stron.
b) grzbietu wkładu z 1 strony.
c) wkładu z 1 strony.
d) grzbietu wkładu z 2 stron.

4. Urządzenie umożliwiające złocenie okładek twardych to

a) bindownica.
b) szywnica.
c) prasa do tłoczenia.
d) perforówka.

5. Narzędzie służące do ręcznego nanoszenia kleju na grzbiet wkładu to

a) pędzel.
b) pistolet.
c) kostka introligatorska.
d) szpachelka.

6. Operacja polegająca na wykonaniu otworków, ułatwiających połączenie wkładu z okładką

to
a) perforowanie.
b) wykrawanie.
c) przekrawanie.
d) frezowanie.

7. Do wykonania oklejek okładek jednorodnych używa się

a) gazy introligatorskiej.
b) materiału pokryciowego.
c) kapitałki.
d) bibuły.

8. Zszywarka to maszyna, która służy do

a) zawieszenia wkładu w okładce.
b) łączenia wkładu z okładką za pomocą kleju.
c) łączenia wkładu z okładką za pomocą drutu.
d) tłoczenia okładek twardych.

9. Zwijka to element oprawy

a) prostej.
b) złożonej.
c) zeszytowej.
d) specjalnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10. Materiał introligatorski gwarantujący wysoką jakość łączenia składek we wkład z

jednoczesną otwieralnością oprawy, to
a) klej introligatorski.
b) nić introligatorska.
c) grzebień.
d) drut introligatorski.

11. Materiał pokryciowy z płótna może być zastosowany do wykonania okładki

a) przylegającej.
b) zakrywającej.
c) zeszytowej.
d) łączonej lamówką.

12. Typowym zagrożeniem dla życia i zdrowia obsługującego krajarkę jednonożową podczas

wykonywania wkładów jest
a) choroba górnych dróg oddechowych.
b) uraz mechaniczny kończyn górnych.
c) uszkodzenie słuchu.
d) porażenie prądem.

13. Urządzenie wykorzystujące sznurek, wspomagające ręczne szycie składek, to

a) zszywarka.
b) szywnica.
c) bigówka.
d) prasa introligatorska.

14. Okładkę biblioteczną stosuje się do opraw

a) przylegających.
b) zakrywających.
c) broszurowych.
d) złożonych.

15. W oprawach wtórnych stosuje się wzmocnienie grzbietu wkładu, są to

a) przyklejki, paski grzbietowe bez skrzydełek, zwijkę.
b) kapitałki, paski grzbietowe ze skrzydełkami, zwijkę.
c) paski grzbietowe, wyklejki, opaski.
d) oklejki, kapitałki, nici.

16. Operacje przydatne przy reperacji książek to

a) perforowanie, czyszczenie, rozbieranie.
b) wyrównywanie, kalibrowanie, naklejanie.
c) szycie, wymiarowanie, klejenie.
d) czyszczenie, łatanie, naklejanie.

17. Okładka jednolita wykonana z jednego kawałka materiału to

a) jednorodna, jednolita, zakrywająca.
b) przylegająca, jednorodna, łączona lamówką.
c) biblioteczna, zeszytowa, przylegająca.
d) przylegająca, zakrywająca, zeszytowa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18. Do wykonania 10 egzemplarzy 16-stronicowych wkładów o formacie A4 należy użyć

arkuszy A1 w liczbie
a) 10 sztuk.
b) 20 sztuk.
c) 50 sztuk.
d) 15 sztuk.

19. Przed rozpoczęciem krojenia dużej ilości papieru obsługujący powinien założyć

a) ubranie robocze.
b) obuwie zmienne.
c) nakrycie głowy.
d) osłony uszu.

20. Przy doborze grubości materiału, przeznaczonego na grzbietówki w oprawie złożonej,

należy brać pod uwagę
a) grubość wkładu, szerokość okładzinówek, kształt grzbietu.
b) grubość wkładu, kształt grzbietu, zdobienie.
c) kształt grzbietu, wysokość okładzinówek, barwienie.
d) kształt grzbietu, format wkładu, grubość wkładu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ………………………………………………

Wykonywanie opraw jednostkowych i wtórnych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Biernacka M., Korba J., Smutek Z.: Podstawy przedsiębiorczości. Wydawnictwo Operon

Sp. z o. o.

2. Czyżycki W.: Prace z papieru, kartonu, tektury. Introligatorstwo. Państwowe Zakłady

Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1986

3. Czyżycki W., Marek A., Zabierowska J.: Zajęcia praktyczno-techniczne. Państwowe

Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1986

4. Jakucewicz S.: Papier w poligrafii. Inicjał, Warszawa 2005
5. Jefimow, W.: Pracownia introligatorska w szkole i w domu. WSiP, Warszawa 1986
6. Magdzik S.: Introligatorstwo przemysłowe. WSiP, Warszawa 1992
7. Mały słownik encyklopedyczny. Współczesne polskie introligatorstwo i papiernictwo,

Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 1986

8. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. BKKK, Warszawa 1997
9. Zjawiński Z.: Introligatorstwo. Wydawnictwo Przemysłu Lekkiego i Spożywczego,

Warszawa 1976

10. Ornatowski T., Figurski J. Praktyczna nauka zawodu. Wydawnictwo i Zakład Poligrafii

Instytutu Technologii Eksploatacji, Radom 2000

11. Poligrafia ogólna. Praca zbiorowa pod red. K. Boratyńskiego. WSiP, Warszawa 1988
12. Sołtys D., Szmigel M.K. Doskonalenie kompetencji nauczycieli w zakresie diagnozy

edukacyjnej. Wydawnictwo >>Zamiast Korepetycji<<, Kraków 2000

13. Krajowy standard kwalifikacji zawodowych dla zawodu Introligator poligraficzny

734502. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa 2007

Czasopisma:

–

Poligrafika,

–

Poligrafia polska,

–

Print Publishing,

–

Przegląd Papierniczy,

–

Opakowania,

–

Świat Druku,

–

Świat Poligrafii.

Literatura metodyczna:

1. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. Biuro Koordynacji Kształcenia

Kadr, Fundusz Współpracy, Warszawa 1997

2. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000
3. Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. ITeE, Wyższa Szkoła

Inżynierska, Radom 1998