Wyzwania i problemy



Stworzenie stałego związku – założenie

rodziny



Podjęcie pracy



Podjęcie obowiązków obywatelskich



Nowa struktura życia:



- motywacja do działania



- aktywność i energia



- kreatywność



- odczuwanie dumy i satysfakcji



Ciało:



- ustalone proporcje



- maksymalna wydolność fizyczna



- maksymalna wrażliwość zmysłów



- największa masa i sprawność mózgu



- maksymalne zdolności rozrodcze



- szczytowa odporność immunologiczna



- optymalny stan zwapnienia kości



Umysł:



- myślenie dialektyczne



- duża sprawność logicznego myślenia



- łatwość identyfikowania i rozwiązywania

problemów



- szczyt poziomu inteligencji płynnej



1. Młodzi dorośli coraz później wyprowadzają

się z domu (25-30 lat) – zjawisko

ogólnoeuropejskie



2. Coraz później zawierają małżeństwa



3. Coraz później decydują się na pierwsze

dziecko



4. Pojawia się zjawisko przedłużania studiów

(drugi, trzeci kierunek) bez podejmowania

pracy



Sytuacja społeczno-ekonomiczna po

transformacji – większe możliwości, ale i

większe wyzwania



Zmiana oczekiwań – wzrost wartości

materialnych



Styl wychowawczy prowadzący do

ograniczania samodzielności



Modelowanie niechęci do dorosłego życia



Badani: 15, 20, 25 lat (chłopcy i dziewczęta)



Dobór próby przypadkowy – jedyny wyróżnik

– uczniowie i studenci



Zmienne:



schemat poznawczy dorosłości



stosunek do dorosłości



deklarowana chęć bycia dorosłym



Tylko dla 15-latków:



wolność, decydowanie o sobie, posiadanie

pieniędzy, rozpoczęcie życia seksualnego



Starsze grupy:



odpowiedzialność, konieczność zarabiania



Żadna z grup nie chciała być dorosła



Odnaleźć własną tożsamość



Znaleźć pracę i stabilność ekonomiczną



Znaleźć partnera i założyć rodzinę (ponad

60% uważa, że założenie rodziny jest

najważniejsze)



Brak dobrych wzorców



Romantyczna wizja miłości



Brak równowagi między intymnością,

namiętnością a zaangażowaniem



Sprzeczność pomiędzy autonomią a

wspólnotą



Wpływ demografii – brak jasno wytyczonej

ścieżki rozwoju –samotność młodych

dorosłych



Równowaga wspólnoty i autonomii stron



Zakotwiczona – partnerzy autonomiczni,

małżeństwo traktowane jako wsparcie

rozwojowe



Definiowana – tożsamość zdominowana prze

pełniona rolę



Ograniczona – małżeństwo spostrzegane jako

źródło ograniczeń i frustracji



Rozproszona – niepowodzenia obniżają

samoocenę



Brak zaangażowania w role – nierealizowanie

zadań rozwojowych;



Brak niezależności, przede wszystkim

ekonomicznej (mieszkanie, pieniądze)



Nadmiernie silne związki z rodzicami –

rodzina wyręcza we wszystkich lub

większości obowiązków



Brak wsparcia społecznego



Potencjał ludzi dojrzałych:



Troska o innych (rodzice, dzieci)



Troska o instytucje (wytwory, idee, wartości)



Troska o siebie (własny rozwój)



Kierunek rozwoju – od ucznia do eksperta



Najważniejsze procesy:



1. Indywidualizacja ścieżek rozwoju

◦

- zmiany fizyczne

◦

- zmiany poznawcze

◦

- zmiany społeczne

2. Dynamiczna równowaga między braniem a

dawaniem

- troska o siebie

- troska o instytucje, idee, wartości

- troska o innych (dzieci, rodzice)

Właściwe procesy prowadzą do generatywności,

twórczości, produktywności



Fizyczne:



- akceptacja dla zmian



- zmiana nawyków żywieniowych



- zmiana form aktywności



- dbanie o własne zdrowie



Poznawcze:



- automatyzacja czynności



- precyzja w konceptualizacji problemów,

łatwość wydobywania informacji z pamięci



- doświadczenie – wiedza ekspercka



- specjalizacja



- selekcja informacji



1. selekcja



2. optymalizacja



3. kompensacja



Selekcja – zawężanie zakresu czynności –

wybór głównego zadania (wynik zależy od

równowagi: praca – dom - czas wolny)



Optymalizacja – ćwiczenie najważniejszych

umiejętności, powiększenie zakresu

automatyzmów



Kompensacja – wypracowanie własnych

strategii kompensacyjnych



Wiedza na temat wartości i znaczenia

obiektów i zdarzeń.



Świadomość społecznych, kulturowych i

historycznych kontekstów.



Świadomość trudności i wieloznaczności



Efekt może być negatywny –

powstrzymywanie się przed aktywnością



Przyczyny:



- poczucie schyłkowości, brak akceptacji dla

zmian fizycznych



- powrót pytań o sens życia – większa

refleksyjność



- zmiana perspektywy czasowej – więcej za mną

niż przede mną



- świadomość starości i śmierci (opieka nad

rodzicami)



- syndrom „pustego gniazda” – poszukiwanie

nowych aktywności



- aspekt kulturowy – kult młodości



Zmiana relacji rodzice dzieci:



- z własnymi dziećmi



- z własnymi rodzicami



Nowe role: babcia, dziadek



Przygotowywanie się do zmiany –

zakończenie pracy zawodowej



Stagnacja – nieangażowanie się w żadne

nowe aktywności, brak twórczości i

produktywności



Negacja – wycofywanie się z życia rodzinnego

i społecznego.