123

Elektronika Praktyczna 8/2005

B I B L I O T E K A E P

W „Bibliotece EP” prezentujemy książki dotyczące zagadnień związanych z różnymi dziedzinami techniki, jednak zawsze przydatne
w pracy elektronika lub pomocne w uprawianiu elektronicznego hobby. Nasza opinia jest oczywiście subiektywna, ale wynika
z wieloletniego doświadczenia zawodowego i chyba jest zgodna z oczekiwaniami tych, którzy chcą z książek korzystać, a nie
przyozdabiać nimi półki. Aby nie marnować miejsca w EP, nie będziemy publikować recenzji książek ocenianych na jedną lub
dwie “lutownice”. Przyjęliśmy szeroką skalę ocen, aby ułatwić Czytelnikom orientację w potencjalnej przydatności książki. Ze względu
na to, że w książkach wydawanych w Polsce pewne działy elektroniki są wyraźnie pomijane, w dziale Biblioteki EP omawiamy
również pozycje książkowe pochodzące od wydawców światowych. Przy wyborze tych książek kierujemy się ich tematyką,
wartością merytoryczną i subiektywnym odczuciem ich przydatności.
Publikowane w EP recenzje książek można znaleźć w Internecie pod adresem: http://biblioteka.ep.com.pl.
Uwaga! Większość prezentowanych książek można zamówić w Dziale Handlowym AVT. Chcemy w ten sposób udostępnić je
Czytelnikom EP. Pozycje zagraniczne znaleźć można pod adresem: http://www.abe.pl.

123

Eugeniusz Rosołowski, Cyfrowe

przetwarzanie sygnałów

w automatyce elektroenergetycznej.

Akademicka Oficyna Wydawnicza

EXIT, Warszawa 2002

Na polskim rynku wydawniczym

pojawiło się już kilka książek poświę-

conych tematyce cyfrowego przetwa-

rzania sygnałów (CPS). Z reguły są

to pozycje omawiające temat w spo-

sób podręcznikowy, tzn. ich autorzy

rozpoczynają wykład od podstaw i na

różnym poziomie, a także w różnym

zakresie prezentują klasyczne tematy

CPS. Podawane są przy tym rozma-

ite przykłady możliwego zastosowania

cyfrowego przetwarzania sygnałów,

najczęściej do filtracji sygnałów lub

przetwarzania obrazów. Omawiana

książka ma nieco inny charakter. Jest

monografia prezentująca zastosowanie

CPS w jednym, konkretnym dziale

techniki – w automatyce elektroener-

getycznej. Dla nas, elektroników jest

więc ciekawa z dwóch powodów. Po

pierwsze cyfrowe przetwarzanie sy-

gnałów stało się bardzo powszech-

ne. Mimo, że sama teoria CPS ma

większy związek z matematyką niż

z elektronika, to jednak jej realiza-

cje są zwykle elektroniczne. Dzięki

temu cieszy się bardzo dużym zain-

teresowaniem elektroników. Drugi po-

wód to prezentowana aplikacja CPS.

Elektroenergetyka jest ze względu na

poziomy prądów, napięć i mocy dość

odległa od typowej elektroniki, obie

dziedziny mają jednak pewien obszar

wspólny, a także posługują się (przy-

najmniej do pewnego stopnia) tym

samym językiem. Problematyka auto-

matyki elektroenergetycznej jest krót-

ko przedstawiona w rozdziale 1, który

dla elektroników może stanowić en-

cyklopedyczną prezentację jakie są jej

zadania. Ponieważ monografia dotyczy

zastosowania cyfrowego przetwarza-

nia sygnałów, więc wprowadzeniu do

CPS jest poświęcony tylko jeden roz-

dział. W kolejnych rozdziałach autor

omawia metody pomiaru parametrów

sygnałów elektrycznych istotnych

z punktu widzenia automatyki syste-

mu elektroenergetycznego, przedsta-

wiając konkretne algorytmy służące

do wyznaczania parametrów takich,

jak amplituda oraz wartość skuteczna

prądu i napięcia, moc, impedancja,

częstotliwość. Warto tu przypomnieć,

że są to przebiegi trójfazowe, i że

w automatyce istotny jest czas za-

działania np. zabezpieczenia, a więc

i szybkość wyznaczania pewnych pa-

rametrów. Następnie autor analizuje

błędy pomiarowe i ich kompensację.

Książkę zamyka rozdział poświeco-

ny metodom sztucznej inteligencji,

Alan Freeman,

Encyklopedia

komputerów.

Helion, 2004

Jest to bardzo dobra książka dla

każdego. W oryginale angielskim książ-

ka zgodnie ze swoim tytułem jest po-

rządną encyklopedią terminów kompu-

terowych. Zawiera ok. 15000 haseł, na

które składają się nazwy, skróty, pojęcia,

wyrażenia, a nawet całe zdania związa-

ne z techniką komputerową i informa-

tyką. Jeśli chodzi o zakres czasowy, to

niektóre hasła sięgają okresu początków

ery komputerowej, większość jednak jest

współczesna i aktualna. Encyklopedia

jest bogato ilustrowana. Na te ilustracje

składają się zdjęcia, szkice, rysunki, ta-

bele. Stanowią znakomite uzupełnienie

informacji tekstowych. Autor książki ma

wieloletnie doświadczenie w tworzeniu

tego typu publikacji encyklopedycznych

stąd można wnosić, że kolejne wydanie,

Elektronika Praktyczna 8/2005

124

B I B L I O T E K A E P

książka

wybitna,

polecamy!

książka

o dużych

walorach

praktycznych,

polecamy!

może się

przydać

daleka od

doskonałości

nie warto

kupować

Le gen da:

PRENUMERATĘ ELEKTRONIKI PRAKTYCZNEJ

NAJWYGODNIEJ ZAMAWIAĆ SMS-EM!

Wyślij SMS o treści

PREN

na numer

0663889884

,

my oddzwonimy do Ciebie

i przyjmiemy Twoje zamówienie.

(koszt SMS-a według Twojej taryfy)

o którym teraz mówimy jest w komplet-

ne i pozbawione wielu błędów, jako że

bazuje na poprzednich publikacjach. Są-

dzę, że korzystanie z tej książki będzie

dla czytelnika łatwe i jednocześnie do-

starczy mu zadowalających odpowiedzi

na zdecydowaną większość zadawanych

pytań. Polski czytelnik dostał dzięki wy-

dawnictwu Helion i tłumaczom książkę

bogatszą niż oryginał. Oprócz encyklo-

pedii jest to bowiem bardzo przydatny

i obszerny słownik terminów kompu-

terowych. W trakcie tłumaczenia pozo-

stawiono bowiem obok polskich haseł,

które są ułożone w porządku alfabetycz-

nym - hasła oryginalne (wydrukowane

mniejszą czcionką i umieszczone w na-

wiasach). Dzięki temu w sposób natu-

ralny powstał słownik polsko-angielski.

Ale to jeszcze nie wszystko. Na końcu

książki umieszczono indeks haseł angiel-

skich wraz z polskimi odpowiednikami.

W ten sposób polski czytelnik uzysku-

je jednocześnie i encyklopedię i słownik

działający w obie strony. Niektóre hasła

(np. big iron) tłumacze zdecydowali się

pozostawić bez przekładu, jako że w ję-

zyku polskim nie dorobiliśmy się ade-

kwatnych odpowiedników. Jest to sytu-

acja typowa dla nowoczesnej techniki,

której oryginalne słownictwo powstaje

najczęściej w języku angielskim i do-

piero z opóźnieniem powstają (lub nie)

polskie określenia. Na plus polskiego

wydania książki zdecydowanie można

zaliczyć solidną oprawę w twardych

okładkach, co dla pozycji liczącej ponad

1100 stron jest bardzo istotne. Ogólnie

jednak wydawnictwu Helion należą się

duże brawa – przyznajemy 5 lutownic.

Mieczysław Kręciejewski

Władysław Majewski, Układy

logiczne. WNT, Warszawa 2003.

Wydanie 6 rozszerzone

Książka jest podręcznikiem akade-

mickim omawiającym podstawy pro-

jektowania układów logicznych. Jest

książką szczególną – jej pierwsze

wydanie miało miejsce w roku 1974

– 30 lat temu! Od tamtej pory do-

czekała się 6 wydań. Na szczęście

autor dbał o to, aby kolejne wydania

były aktualizowane zgodnie z postę-

pem wiedzy i techniki. Duża część

książki to już klasyka. Algebra Bo-

ole’a, podstawy teorii automatów,

projektowanie układów kombinacyj-

nych i sekwencyjnych (zarówno syn-

chronicznych, jak i asynchronicznych)

a więc metodom ekspertowym, sys-

temom rozmytym i sieciom neurono-

wym. W poszczególnych rozdziałach

autor umieścił przykłady ilustrujące

prezentowane zagadnienia. Trzeba jed-

nak wyraźnie powiedzieć, że książka

chociaż jest bardzo ciekawa, nie jest

łatwa ponieważ rozważania autora są

prowadzone z racji charakteru książki

na dość wysokim poziomie matema-

tycznym. Nie chcę przez to powie-

dzieć, że jest to wada książki, a jedy-

nie przedstawić jej charakter. Dlatego

też w ogólnej ocenie przyznajemy 4

lutownice.

Mieczysław Kręciejewski

są w swoim zakresie podstawowym

dobrze opracowane i ugruntowane.

Są to jednocześnie tematy niezbęd-

ne dla profesjonalnego projektanta

współczesnych układów cyfrowych,

mimo że straciły dużo jeżeli cho-

dzi o ich zastosowanie na co dzień.

Stało się tak za sprawą wszech-

obecnych układów programowalnych

i coraz doskonalszego oprogramowa-

nia służącego projektantom systemów

cyfrowych. Są to jednak podstawy,

które dobry fachowiec powinien po-

znać. Widać tu wyraźnie analogię

z matematyką – pojawienie się pakie-

tów oprogramowania matematycznego

(w tym również do obliczeń symbo-

licznych) nie zwalnia z obowiązku

przejścia tradycyjnego kursu matema-

tyki – mimo, że inżynier nie musi

już w codziennej pracy mozolnie ob-

liczać całek, czy rozwiązywać rów-

nań różniczkowych. Ostatni rozdział

książki jest poświęcony układom

programowalnym. Zgodnie z konwen-

cją całego podręcznika ten temat jest

również potraktowany od strony pod-

staw teoretycznych. Podsumowując,

Czytelnicy EP, którzy pragną szybko

opanować umiejętność projektowa-

nia układów ocenią prawdopodobnie

tę książkę jako mało przydatną ze

względu na brak w niej odniesień

zarówno do występujących na rynku

układów cyfrowych, jak i narzędzi

projektowych. Jeżeli jednak oceniać

ją jako podręcznik dla studentów, to

niewątpliwie ocena musi być pozy-

tywna. W efekcie 3 lutownice.

Mieczysław Kręciejewski