1

Ćw. laboratoryjne:

PROJEKTOWANIE INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ

opracował: Krzysztof Żakowski

1. Wprowadzenie

Domy mieszkalne zasila się w energię elektryczną z sieci rozdzielczej niskiego napięcia, przeważnie o

napięciu 400/230 V. Energia elektryczna jest przeznaczona do oświetlenia, do zasilania małych odbiorników
gospodarstwa domowego, kuchenek, grzejników centralnego ogrzewania, bojlerów itp.

Sposób zasilania zależy głównie od tego, jakiej mocy wymagają odbiorniki elektryczne. Urządzenia

grzejne można zasilać ze wspólnego obwodu z urządzeniami oświetleniowymi, jeśli ich moc nie przekracza
łącznie 2,8 kW przy napięciu 230 V. Urządzenie o mocy większej przyłącza się do oddzielnego obwodu. Gdy
przewidywane obciążenie wewnętrznej linii nie przekracza 4,5 kW przy napięciu 230 V, może być ona
jednofazowa. W urządzeniach odbiorczych jednofazowych prąd znamionowy pojedynczych odbiorników nie
powinien przekraczać 25 A. Dlatego mieszkania mają instalacje podzielone na kilka obwodów prądowych,
zależnie od zapotrzebowania energii. Przykładowo: jeden obwód może stanowić sieć oświetleniowa, drugi -
zasilanie pralki (gniazdo w łazience), trzeci - zasilanie pozostałych gniazdek w całym mieszkaniu. Każdy obwód
musi być wyposażony w oddzielny bezpiecznik.

W instalacji elektrycznej mieszkania można wyróżnić szereg elementów, za pomocą których dokonuje się

połączeń w obwodach lub łączy przewody. Do podstawowych z nich należą:

gniazda wtyczkowe (łączniki wtykowe) - służą do przyłączenia do sieci elektroenergetycznej odbiorników
niewielkiej mocy. W pomieszczeniach, w których wymaga się dodatkowych środków przeciwporażeniowych
(łazienka, kuchnia) stosuje się gniazda wtyczkowe wyposażone w specjalne bolce do przyłączenia przewodu
zerującego (uziemiającego).

łączniki ręczne - służą do załączania, wyłączania i przełączania obwodów elektrycznych. Zmianę położenia
spoczynkowego styków ruchomych tych łączników wykonuje się ręcznie za pomocą przycisków lub dźwigni.

puszki rozgałęźne i łącznikowe - służą do łączenia przewodów za pomocą zacisków nakładkowych lub
szczękowych,

bezpieczniki - przeznaczone są do przerywania prądów zwarciowych i przeciążeniowych (przerwanie obwodu

następuje po przekroczeniu określonej wartości prądu).

W budynkach mieszkalnych w codziennej eksploatacji najczęściej używane są łączniki ręczne. Ze względu na
budowę można je podzielić na: puszkowe (natynkowe, podtynkowe), warstwowe, walcowe, drążkowe. Zależnie
od liczby biegunów i programu łączeń, łączniki dzieli się na szereg typów. Do najważniejszych z nich należą:

wyłącznik jednobiegunowy

Najczęściej stosowany rodzaj wyłącznika.
Łączy lub rozłącza jeden z dwóch przewodów prowadzących prąd:

2

wyłącznik dwubiegunowy

Załącza i wyłącza dwa bieguny obwodu:

przełącznik szeregowy (świecznikowy)

Załącza i wyłącza dwa obwody z jednego miejsca:

przełącznik schodowy

Przełączniki te umożliwiają łączenie i rozłączanie obwodu z różnych miejsc:

3

przełącznik krzyżowy

Przełączniki te w połączeniu z przełącznikami schodowymi umożliwiają łączenie i rozłączanie
obwodu z różnych miejsc:

2.

Cel i zakres ćwiczenia

Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z ogólnymi zasadami projektowania i łączenia obwodów domowej

instalacji elektrycznej.

Zakres ćwiczenia obejmuje:

zaprojektowanie instalacji elektrycznej mieszkania,

zaprojektowanie instalacji oświetleniowej trzypiętrowej klatki schodowej,

wykonanie obwodów według projektów.

3. Instalacja elektryczna mieszkania

Należy wykonać projekt obwodów elektrycznych mieszkania składającego się z trzech pokoi

mieszkalnych, kuchni, łazienki i przedpokoju. Do mieszkania doprowadzona jest z sieci rozdzielczej instalacja
jednofazowa o napięciu 230 V. Doprowadzenie prądu znajduje się na tablicy rozdzielczej umieszczonej w
przedpokoju. Wewnętrzna linia zasilająca projektowana będzie na trzy niezależne obwody, zabezpieczane
oddzielnymi bezpiecznikami.

3.1

Wykonanie ćwiczenia

Projekt instalacji powinien zawierać trzy obwody:

oświetleniowy,

łączący wszystkie gniazdka,

niezależny obwód zasilający pralkę (gniazdko z bolcem zerującym).

4

Projekt należy wykonać na otrzymanym w czasie zajęć planie sytuacyjnym mieszkania. Naniesione są na nim
gniazdka, wyłączniki i przełączniki, łączniki, punkty oświetleniowe. Dla całej instalacji przewidziane są trzy
puszki łącznikowe - dwie z nich znajdują się w pokojach, a jedna na tablicy rozdzielczej.

Po wykonaniu projektu instalacji i jego zatwierdzeniu przez prowadzącego, należy wykonać połączenia

obwodów na tablicy montażowej i sprawdzić poprawność ich działania.

4.

Instalacja oświetleniowa klatki schodowej

Należy zaprojektować instalację oświetleniową trzypiętrowej klatki schodowej. Znajdują się na niej

cztery punkty świetlne (po jednym na każdym poziomie). Projekt powinien przewidywać możliwość włączenia i
wyłączenia światła na każdym poziomie.

4.1

Wykonanie ćwiczenia

Projekt należy wykonać na otrzymanym w czasie zajęć planie sytuacyjnym klatki schodowej. W instalacji

przewidziano dwa przełączniki schodowe i dwa przełączniki krzyżowe. Na każdym poziomie znajduje się puszka
rozgałęźna.

Po wykonaniu projektu instalacji i jego zatwierdzeniu przez prowadzącego, należy wykonać połączenia

obwodów na tablicy montażowej i sprawdzić poprawność ich działania.

5. Sprawozdanie

Sprawozdaniem z realizacji ćwiczenia będą wykonane w czasie jego trwania projekty instalacji

elektrycznej mieszkania i klatki schodowej.




LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA
1. H. Markiewicz: Instalacje elektryczne, WNT, 2008.
2. B. Miedziński: Elektrotechnika. Podstawy i instalacje elektryczne, PWN, 2000.
3. J. Parchański: Miernictwo elektryczne i elektroniczne, WSiP, 2006.
4. H. Markiewicz, Bezpieczeństwo w elektroenergetyce, WNT, 2002.