Innowacja językowa (

łac.

innovatio - odnowienie) nowy element

systemu językowego

, który zaistniał

w

tekście

,

uzusie

lub też

normie językowej

. Innowacje powstają albo wskutek nieznajomości przez

użytkowników reguł językowych, albo też jako efekt celowego działania mającego na celu nazwanie nowych
zjawisk lub uproszczenie sposobu wyrażania myśli. Jeśli innowacja rozprzestrzeni się, wchodzi do uzusu i z
czasem staje się akceptowana przez normę językową, stając się zmianą językową. Ocena innowacji jest
jednym z głównych zadań

językoznawstwa normatywnego

. Jeśli innowacja nie zostanie zaakceptowana w

normie językowej, funkcjonuje jako

błąd językowy

.

Formalny podział innowacji językowych

•

Innowacje

fonetyczne

;

•

innowacje

gramatyczne

(

fleksyjne

i

składniowe

);

•

innowacje

leksykalne

(

słowotwórcze

, wyrazowe,

semantyczne

i

frazeologiczne

);

•

innowacje

stylistyczne

.

•

Funkcjonalny podział innowacji językowych

•

Innowacje uzupełniające mają charakter leksykalny i służą wypełnieniu braków w systemie nazewniczym,

nazywając nowo powstałe

desygnaty

np. walentynki, dekomunizacja; zaspokajają nową potrzebę wyrażenia

stanów emocjonalnych, np.: oszołom, superatrakcyjny. Powstają najczęściej
poprzez

neosemantyzację

,

zapożyczenia

, a także w wyniku tworzenia

neologizmów

(słowotwórczych lub

frazeologicznych).
•

Innowacje regulujące służą usuwaniu z języka zjawisk wyjątkowych, dotyczą głównie systemu

gramatycznego, np.: forma gałęziami (uznawana przez normę), koniami, przyjacielami (błędy fleksyjne).

•

Innowacje rozszerzające powstają poprzez rozszerzenie zakresu stosowania schematu gramatycznego,

np.: cztery dziewczęta zamiast czworo dziewcząt wskutek czego następuje
poszerzenie

łączliwości

liczebników

głównych kosztem zbiorowych.

•

Innowacje alternatywne wskutek nasilania sie mód i tendencji tworzą alternatywne określenia dla tego

samego zjawiska np.: zapożyczone z angielskiego lider obok dawnego przywódca.
•

Innowacje nawiązujące tworzą nowe formy językowe w analogii do form już istniejących, np.: uznawane za

błędne protokół z zebrania zamiast protokół zebrania nawiązuje do fraz relacja z zebrania, sprawozdanie z
zebrania lub również błędne przywiązywać do czegoś uwagę zamiast przywiązywać wagę powstało w analogii
do zwracać na coś uwagę.

•

Innowacje skracające służą ekonomizacji języka, mają charakter

skrótu

lub

skrótowca

, np.: inż., Pekao, albo

też powstają poprzez uniwerbizację: budżetówka (od strefa budżetowa). Skróceniu może podlegać także
składnia: Dawno wiedział o tym, że go zdradza.

•

Innowacje precyzujące mają charakter ściśle znaczeniowy, służą likwidowaniu

zbędnej

synonimii

np.: romanse (przygody miłosne) i romansy (typ powieści).