18 Poslugiwanie sie jezykiem ob Nieznany (2)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Marzena Borowska

Posługiwanie

się

językiem

obcym

działalności

gospodarczej 341[01].Z6.03

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:

mgr inż. Renata Kacperska

mgr Edward Maliszewski

Opracowanie redakcyjne:

mgr Marzena Borowska

Konsultacja:

mgr inż. Marek Rudziński

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczn

programu jednostki modułowej 341[01].Z6.03,

„Posługiwanie si

zykiem obcym w działalno

ci gospodarczej”, zawartego w modułowym

programie nauczania dla zawodu technik agrobiznesu.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Podejmowanie pracy zawodowej

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Zakładanie firmy

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Konwersacja i korespondencja zawodowa

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w posługiwaniu się językiem angielskim w działalności

gospodarczej w agrobiznesie.

Poradnik zawiera:

−

Wymagania wstępne, czyli wykaz umiejętności i wiedzy, które powinieneś opanować,
aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej,

−

Cele kształcenia tej jednostki modułowej,

−

Materiał nauczania, który umożliwia samodzielne przygotowanie się do wykonania
ć

wiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Szczególnie istotnymi treściami są zagadnienia

związane z redagowaniem dłuższych i krótszych form wypowiedzi pisemnej w języku
angielskim, zwłaszcza listu motywacyjnego i życiorysu oraz prowadzenie korespondencji
zawodowej. Poprawne ustne i pisemne wypowiedzi w języku angielskim wymagają
opanowania leksyki i swobodnego operowania słownictwem z zakresu agrobiznesu,
ekonomii, biznesu, handlu, marketingu oraz prawa. Ważnym zagadnieniem jest
umiejętność dokonywania autoprezentacji w rozmowie kwalifikacyjnej o przyjęcie do
pracy oraz konwersacja zawodowa, ponieważ umiejętność ta wymaga opanowania
profesjonalnego słownictwa z danej dziedziny. Poznanie słownictwa z szeroko pojętego
agrobiznesu, opanowanie struktur gramatycznych i leksykalnych języka angielskiego
używanych w tekstach prawno-administracyjnych pozwoli na zdobycie umiejętności,
takich jak redagowanie dokumentów związanych z zatrudnieniem, zawieranie kontraktów
handlowych, wypełnianie formularzy związanych z działalnością gospodarczą oraz
prowadzenie konwersacji i korespondencji zawodowej w języku angielskim. Wykorzystaj
do poszerzenia wiedzy wskazaną literaturę oraz inne źródła informacji,

−

Pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia,

−

wiczenia, które zawierają wykaz materiałów i sprzętu pomocnych w ich realizacji,

−

Sprawdzian postępów,

−

Wykonując sprawdzian postępów powinieneś odpowiadać na pytanie tak lub nie, co
oznacza, że opanowałeś materiał albo nie,

−

Sprawdzian osiągnięć wraz z instrukcją i kartą odpowiedzi,

−

Wykaz literatury,
Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, wówczas poproś

nauczyciela o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz określoną
czynność. Po zrealizowaniu materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki
modułowej.

Jednostka modułowa: Posługiwanie się językiem obcym w działalności gospodarczej,

której treści teraz poznasz, jest jedną z koniecznych do opanowania umiejętności
posługiwania się językiem angielskim w zawodzie technik agrobiznesu w różnorodnych
dziedzinach agrobiznesu.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bhp i higieny

pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych prac.
Przepisy te poznasz podczas trwania nauki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

341[01].Z6.01

Rozwijanie sprawności mówienia

i rozumienia ze słuchu

341[01].Z6.02

Rozwijanie sprawności pisania

i czytania ze zrozumieniem

Moduł 341[01].Z6

Język obcy w agrobiznesie

341[01].Z6.03

Posługiwanie się językiem obcym

w działalności gospodarczej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

posługiwać się słownictwem z zakresu agrobiznesu, prawa, ekonomii, biznesu,
handlu i marketingu w języku angielskim,

−

czytać tekst ze zrozumieniem w języku angielskim,

−

wypowiadać się w języku angielskim na tematy związane z zawodem,

−

wypełniać w języku angielskim formularze związane z działalnością gospodarczą,

−

redagować dłuższą i krótszą wypowiedź pisemną w języku angielskim,

−

posługiwać się właściwymi strukturami gramatycznymi w języku angielskim,

−

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

−

korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

posłużyć się słownictwem związanym z prowadzeniem działalności gospodarczej,

−

nawiązać korespondencję z firmami, instytucjami i osobami prywatnymi w sprawach
zawodowych, przy użyciu poczty tradycyjnej i elektronicznej,

−

przeczytać ze zrozumieniem anglojęzyczną korespondencję otrzymywaną tradycyjnie
i w poczcie elektronicznej,

−

napisać typowy sformalizowany tekst użytkowy,

−

zaprezentować się, przedstawić swoje umiejętności i doświadczenie zawodowe
w rozmowie kwalifikacyjnej o przyjęcie do pracy,

−

rozróżnić formy działalności i umowy o pracę,

−

sporządzić reklamę produktów i usług w agrobiznesie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Podejmowanie pracy zawodowej

4.1.1. Materiał nauczania

Poszukiwanie i podejmowanie pracy zawodowej

Istnieje wiele możliwości poszukiwania pracy zawodowej, między innymi przez: / There

are many possibilities of looking for a job, among other things by:

−

Internet / the Internet,

−

ogłoszenia w mediach / job advertisements in the mass media,

−

oferty Urzędów Pracy / Employment Bureaus’ offers,

−

biuro pośrednictwa pracy / Employment Agency,

−

znajomych / familiars,

−

pracodawcę / an employer.
Po wyszukaniu odpowiednich ofert należy dostarczyć do pracodawcy swą aplikację.

Jeżeli firma zaprasza na spotkanie, wówczas oznacza to, że kwalifikacje kandydata zostały
wstępnie ocenione jako spełniające wymogi stanowiska. Pracodawcy mogą przeprowadzać
kilka etapów rekrutacji. Uzupełnieniem rozmowy mogą być różnego rodzaju testy. Głównym
celem rozmowy kwalifikacyjnej jest weryfikacja informacji zawartych w CV i uzyskanie
informacji o kandydacie, a także przekazanie mu dokładniejszych informacji na temat
obsadzanego stanowiska. Rozmowa kwalifikacyjna jest zatem spotkaniem interaktywnym,
służącym obustronnej wymianie informacji.
Przygotowania do rozmowy kwalifikacyjnej o przyjęcie do pracy:

−

ustal termin i miejsce spotkania / determine a date and a place of meeting,

−

dowiedz się, kto będzie prowadził rozmowę kwalifikacyjną, jaka jest jego funkcja
w firmie / find out who will be carrying on an interview, what is his or her role in the
company,

−

dowiedz się, ile czasu będzie trwało spotkanie, czy należy się do niego w szczególny
sposób przygotować / find out, how long will the meeting take, if it is necessary to
prepare in a particular way,

−

uzyskaj jak najwięcej informacji o firmie, ponieważ taka wiedza ułatwi przekonanie
pracodawcy, że kwalifikacje kandydata odpowiadają wymaganiom firmy / obtain the
most information about the company, because such a knowledge will make easier to
convince the employer that candidate’s qualifications correspond to the company’s
requirements,

−

przygotuj własne pytania, aby ocenić czy proponowane stanowisko odpowiada
oczekiwaniom kandydata / prepare your own questions to assess if offered vacancy
corresponds to candidate’s expectations,

−

zastanów się nad możliwymi odpowiedziami na różne pytania, jakie mogą pojawić się
podczas rozmowy / think about possible answers the different questions, which may
appear during the interview,

−

przygotuj dokumenty dotyczące kwalifikacji, czyli CV, dyplomy, świadectwa pracy,
referencje itp., warto wziąć je na spotkanie, nawet jeśli nie wymaga tego pracodawca /
prepare the documents concerning the qualifications, that is CV, diplomas, employment
certificates, references, etc., it is worth to take them in the meeting, even if the employer
doesn’t demand it,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

upewnij się, czy jesteś w stanie potwierdzić wszystkie umiejętności, o których informacje
zawarte są dokumentach aplikacyjnych, np. znajomość języka obcego lub obsługa
komputera / make sure if you are able to confirm all your abilities, which information
about are contained in the application documents, for example, the knowledge
of a foreign language, using a computer,

−

zadbaj o swój wizerunek, np. o odpowiedni ubiór / take care of your image, for example,
about appropriate clothing.

Przed rozmową / Before the interview:

−

przybądź punktualnie na spotkanie, najlepiej kilka minut przed czasem / arrive punctually
in a meeting, the best a few minutes ahead of time,

−

sprawdź swój wygląd / check your appearance,

−

bądź uprzejmy dla wszystkich osób, które spotkasz w miejscu spotkania / be polite for all
people who you will meet in a place of meeting,

−

wyłącz telefon komórkowy / turn off your mobile phone.

Podczas rozmowy / While interview:

−

słuchaj uważnie pytań osoby prowadzącej rozmowę i odpowiadaj na nie / listen carefully
to interviewer’s questions and answer them,

−

zadawaj pytania tylko wtedy, jeśli zostaniesz o to poproszony lub gdy czegoś nie
rozumiesz/ ask the questions only when you will be asked or if you don’t understand
something,

−

nie krytykuj zbytnio poprzedniego pracodawcy i nie wyjawiaj poufnych informacji
z poprzedniego miejsca pracy / don’t criticise your previous employer and don’t reveal
confidential information from your previous place of work,

−

jeśli pracodawca poprosi o krótki test umiejętności, wykonaj go, np. rozmowa w języku
obcym, obsługa komputera / if the employer ask you about short test, do it, for example,
conversation in a foreign language, using a computer.

−

Podczas rozmowy kwalifikacyjnej, pracodawca może zapytać kandydata nie tylko
o kwalifikacje, doświadczenie zawodowe, umiejętności praktyczne, ale również o cechy
osobowości kandydata, o zainteresowania, plany na przyszłość, sposób spędzania
wolnego czasu.
While interview, the employer can ask the candidate not only about the qualifications,

work experience, practical skills, but also about the candidate’s personal qualities, interests,
plans for the future and the way of spending free time.
Przebieg rozmowy kwalifikacyjnej

Omawiając istotne zagadnienia, takie jak czas pracy i oczekiwania finansowe bądź

elastyczny, panuj nad emocjami, negocjuj, podkreślaj chęć znalezienia rozwiązania
satysfakcjonującego dla obu stron. Udzielaj konkretnych, zwięzłych odpowiedzi, aby
wykazały one, że Twoje kwalifikacje są odpowiednie do wymagań obsadzanego stanowiska.
Używaj języka oficjalnego, profesjonalnego, unikaj języka potocznego i żargonu.

Osoba prowadząca rozmowę powinna umożliwić kandydatowi dokładne zapoznanie się

z informacjami na temat obsadzanego stanowiska oraz firmy. Czas na pytania ze strony
kandydata zwykle jest planowany na koniec spotkania i powinien on zadać kilka pytań,
ponieważ świadczą one o jego zainteresowaniu ofertą. Ponadto na jego korzyść przemawia
wcześniejsze przygotowanie pytań, np. o zakres obowiązków, zasady działania firmy. Istotną
kwestią jest odpowiednia autoprezentacja kandydata.

W trakcie spotkania ważny jest odpowiedni sposób zachowania i postawy kandydata.

Należy panować nad stresem i emocjami, jakie towarzyszą takim rozmowom, kontrolować
gesty i mimikę (język ciała). Warto przekonać pracodawcę, że kwalifikacje i umiejętności
decydują o tym, że jesteś odpowiednim kandydatem na stanowisko. Taka postawa znacznie
bardziej sprzyja uzyskaniu pracy, niż narzekanie na bezrobocie i dokonywanie próby

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wzbudzenia litości. W czasie rozmowy należy okazać pozytywne nastawienie, umiarkowaną
pewność siebie, ale nie arogancję. Zachowanie powinno być swobodne, w ramach ogólnie
przyjętych norm zachowania. Wobec rozmówcy trzeba być uprzejmym, utrzymywać z nim
kontakt wzrokowy, słuchać aktywnie, uśmiechać się.

Na zakończenie spotkania trzeba ustalić termin i sposób otrzymania informacji zwrotnej

o decyzji pracodawcy, ponieważ niezbyt często w czasie rozmowy kwalifikacyjnej wysuwana
jest propozycja zatrudnienia. Należy też podziękować rozmówcy za zaproszenie na rozmowę,
poświęcony czas oraz wyrazić nadzieję na kolejne spotkanie. Po rozmowie warto dokonać
analizy tego, co było pomyślne, a co wypadło źle, które etapy rozmowy lub pytania sprawiły
trudność. Jeżeli nie otrzymasz propozycji pracy, nie zniechęcaj się, a potraktuj takie spotkanie
jak próbę, zdobywanie doświadczenia, które warto wykorzystać w następnych spotkaniach.
Tłumaczenie:

Discussing essential issues, such as time of work, financial expectations, be flexible, have

control over your emotions, negotiate, emphasise the intentions of finding a satisfying
solution for both sides. Give concrete, succinct answers, so as they show that your
qualifications are appropriate to requirements of filling post. Use official, professional
language, avoid colloquial language and jargon.

The interviewer should enable candidate to accurate familiarise with information about

a filling post and company. The time for candidate’s questions is usually planned at the end of
meeting and he should ask some questions, because they show that the candidate is interested
in offer. Moreover, earlier preparation of questions, for example, about range of duties,
principles of the company functioning, shows for his advantage. Thus, the essential issue is
the right candidate’s self- presentation.

While meeting, the candidate’s appropriate way of behaviour and attitude are important.

It is necessary to have control over stress and emotions, that accompany such interviews,
control gestures and facial expressions (body language). It is worth to convince the employer
that the qualifications and abilities decide about that you are an appropriate candidate on the
post. Such an attitude much more encourages obtaining a job than the unemployment
complaining and making an effort of mercy cause. During interview it is necessary to show
a positive bias, moderate self – confidence, but not arrogance. The behaviour should be free,
within the framework of universally accepted norms of behaviour. Towards the interlocutor it
is necessary to be polite, cultural, maintain the eye contact, listen to actively and keep a smile.

At the end of meeting, it is necessary to determine the date and the way of receiving

return information about the employer’s decision, because the proposition of employment is
not put forward very often during the interview. It is also necessary to thank the interlocutor
for invitation on the interview and devoted time and express the hope on the next meeting.
After the interview, it is worth to perform an analysis of that, what was successful, and what
went off badly, which stages of the interview or questions caused difficulties. If you don’t
receive the employment proposition, don’t get discouraged, but treat such a meeting as a test,
experience obtaining, which is worth to use in the next meetings.
Przykładowa rozmowa kwalifikacyjna o przyjęcie do pracy
P – Pracodawca, K – Kandydat
K: Dzień dobry. Nazywam się Maria Kowalska. Byłam umówiona dziś na spotkanie na
godzinę 10.00.
P: Tak, proszę usiąść. Ma Pani odpowiednie kwalifikacje na stanowisko kierownika
sprzedaży w naszej firmie, jednak chciałbym zadać Pani kilka pytań. Proszę wymienić swoje
najważniejsze mocne strony?
K: Moje mocne strony to odpowiedzialność, odporność na stres, kreatywność, szybkie
podejmowania decyzji, umiejętność negocjowania i punktualność.
P: Tak, a jakie są Pani wady?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

K: Myślę, że słaba znajomość języka obcego.
P: Jak często używa Pani języka obcego?
K: Dość rzadko i brak praktyki jest jednym z powodów słabej znajomości języka obcego.
P: Czy byłaby Pani gotowa kontynuować naukę języka obcego, jeśli byłaby taka
konieczność?
K: Tak, oczywiście. Myślę, że to by mnie zmobilizowało do systematycznej nauki.
P: Jakie obowiązki realizowała Pani pracując w poprzedniej firmie?
K: Pracowałam jako asystentka kierownika działu handlowego, więc moimi obowiązkami
było przygotowanie kontraktów, ofert handlowych i wszelkich dokumentów związanych
z handlem.
P: Jakie były Pani ulubione przedmioty na studiach?
K: Lubiłam matematykę, logikę, ekonomię i marketing.
P: Rozumiem. Czy ma Pani jakieś pytania?
K: Tak, chciałabym zapytać o czas pracy w Państwa firmie.
P: Pracujemy po osiem godzin dziennie, soboty są wolne.
K: Jaki jest zakres obowiązków kierownika działu handlowego w Państwa firmie?
P: Podobny do tego, jaki Pani już wykonywała, a ponadto podpisywanie kontraktów,
wybieranie najlepszych kontrahentów, koordynowanie współpracy z nimi i negocjacje. Czy
ma Pani jeszcze jakieś pytania?
K: Nie, to wszystko. Dziękuję.
P: Dziękuję. Skontaktujemy się z Panią telefonicznie w ciągu tygodnia.
K: Dziękuję za rozmowę i za poświęcony mi czas. Mam nadzieję, że jeszcze się spotkamy.
P: Ja również. Do widzenia.
K: Do widzenia.

Tłumaczenie: E – Employer, C – Candidate
C: Good morning. My name is Maria Kowalska. I made an appointment at ten o’clock for
today.
E: Yes, sit down, please. You have appropriate qualifications for a manager post in
a marketing department, but I would like to ask you some questions. Please, list your most
important strong points.
C: My strong points are responsibility, resistance to stress, creativity, fast taking decisions,
the ability to negotiation and punctuality.
E: Yes, and what are your disadvantages, madam?
C: I think that a weak knowledge of foreign language.
E: How often do you use a foreign language?
C: Quite seldom and a lack of practice is one of the reasons of a foreign language’s weak
knowledge.
E: Would you be ready to continue learning a foreign language if there would be such
a necessity?
C: Yes, certainly. I think it would mobilise me to systematic study.
E: What duties did you execute in a previous company?
C: I worked as a marketing department manager’s assistant, so my duties were contracts
preparation, commercial offers and all manner of documents connected with trade.
E: What were your favourite subjects on studies?
C: I liked Maths, Logic, Economy and Marketing.
E: I see. Have you got any questions, madam?
C: Yes, I would like to ask about time of work in your company.
E: We work eight hours per day, Saturdays are free.
C: What is a range of duties for a marketing department manager in your company?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

E: It is similar to this, which have you just carried out and furthermore, contracts signing,
choosing the best partners, coordination of the cooperation with them and negotiations. Have
you got more questions?
C: No, that’s all. Thank you.
E: Thank you. We will contact you by phone within a week, madam.
C: Thank you for the interview and devoted time. I hope that we will meet, yet.
E: Me too. Good bye.
C: Good bye.
Dokumenty związane z zatrudnieniem
1. śyciorys / Curriculum Vitae (CV)

yciorys jest pismem oficjalnym, w którym nie należy używać skrótów, języka

potocznego, ale pełnych form wyrazów i języka oficjalnego. W życiorysie zamieszcza się
dane osobowe i najistotniejsze informacje dotyczące wykształcenia, posiadanych kwalifikacji,
doświadczenia zawodowego, dodatkowych umiejętności i zainteresowań.

Oto przykładowy życiorys w języku angielskim i polskim:

Curriculum Vitae

Personal Information / Dane osobowe

Name / Imię i nazwisko:

Piotr Nowak

Date of Birth / Data urodzenia:

23 February 1986

Place of Birth / Miejsce urodzenia:

Radom, Poland

Address /Adres:

31, Moherowa Street, Radom 26-600, Poland

Marital Status / Stan cywilny:

Single / kawaler

Education and Qualifications /
Wykształcenie i kwalifikacje:

Higher School / Szkoła wyższa:
2001–2005

Secondary School / Szkoła średnia:
1997–2001

Student of Agricultural Academy in Lublin /
Student Akademii Rolniczej w Lublinie

Agricultural Technical College in Radom /
Technikum Rolnicze w Radomiu
Agro Business Technician /
technik agrobiznesu

Experience /Doświadczenie:

2 years’ employment in the Agricultural Social
Insurance Society as a clerk / dwuletnie
zatrudnienie

Kasie

Rolniczego

Ubezpieczenia Społecznego jako referent

Other Skills / Inne umiejętności:

Driving licence B category, using a computer,
First Certificate in English / prawo jazdy
kategorii B, obsługa komputera, dyplom
znajomości języka angielskiego I-go stopnia

Interests / Zainteresowania:

Stock Exchange, cinema, theatre, motoring /
Giełda Papierów Wartościowych, kino, teatr,
motoryzacja

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. List motywacyjny / A Letter of Application

List motywacyjny podobnie jak życiorys jest pismem oficjalnym i w nim również należy

używać języka oficjalnego, bez skróconych form wyrazów. Powinien on składać się
z nagłówka, najczęściej z czterech akapitów, zakończenia, zwrotu grzecznościowego,
własnoręcznego podpisu oraz zawierać następujące informacje:

−

w nagłówku wpisuje się adresata, zwykle Dear Sir / Madam Szanowny Panie / Szanowna
Pani), jeśli zaś znane jest nazwisko, należy je umieścić w nagłówku, np. Dear Mrs
Wilson (Szanowna Pani Wilson);

−

w pierwszym akapicie, który jest wstępem (Introduction), podaje się powody, dla których
pisany jest list;

−

w drugim akapicie zaś zamieszcza się motywacje podjęcia określonej pracy;

−

trzeci akapit powinien zawierać najważniejsze cechy osobowości kandydata oraz jego
dotychczasowe doświadczenie zawodowe, drugi i trzeci akapit stanowią rozwinięcie listu
(Main body);

−

czwarty akapit będący zakończeniem (Conclusion) warto poświęcić na opisanie
dodatkowych umiejętności, podkreślenie, że kwalifikacje, doświadczenie i osobowość
kandydata są adekwatne do obsadzanego stanowiska pracy;

−

zakończenie zwykle zawiera zwrot wyrażający oczekiwanie na odpowiedź;

−

zwrot grzecznościowy, są dwa rodzaje zwrotów grzecznościowych wyrażających
szacunek: Yours faithfully (Z poważaniem) wpisuje się, jeżeli nie jest podane nazwisko
adresata, tylko ogólny zwrot Dear Sir / Madam oraz Yours sincerely (Z poważaniem),
jeżeli podane jest w nagłówku nazwisko adresata, np. Dear Mr Smith. Jeśli są załączniki,
np. życiorys, fotografia, wtedy trzeba zaznaczyć na końcu listu, że je dołączamy.
Oto przykładowy list motywacyjny w języku angielskim i polskim:

Dear Sir / Madam,

I am writing to apply for the position of manager in marketing department, which I saw

advertised in The Market Magazine last week. I would be interested in managing this
department in your company.

I would like to work for you because I am very interested in managing in agricultural

company. I would also like to share my knowledge and experience in this line of business and
develop my abilities. I feel that professional experience and knowledge are extremely
important in marketing.

I am a hard – working and committed to my professional duties person. For the last two

years, I have worked as a clerk in

the Agricultural Social Insurance Society. I have also

participated in several courses and trainings for managerial personnel. I can get well with
employees and colleagues.

I think I could be a good manager due to my education and experience. I enclose a copy

of my Curriculum Vitae and a photograph. I would be glad to attend an interview at any place
and time convenient to you.
I look forward to hearing from you.

Yours faithfully,

Sue Morgan

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tłumaczenie:

Szanowny Panie / Szanowna Pani,

Piszę, aby ubiegać się o stanowisko kierownika działu marketingu, którego ogłoszenie

widziałam w czasopiśmie „Giełda” w ubiegłym tygodniu. Jestem zainteresowana
zarządzaniem tym działem w Państwa firmie.

Chciałabym pracować dla Państwa, ponieważ jestem zainteresowana zarządzaniem

w przedsiębiorstwie

rolniczym.

Chciałabym

również

podzielić

się

mą

wiedzą

i doświadczeniem w tej branży oraz rozwijać umiejętności. Sądzę, że doświadczenie
zawodowe i wiedza są w marketingu niezmiernie istotne.

Jestem osobą pracowitą i zaangażowaną w zawodowe obowiązki. Przez ostatnie dwa lata

pracowałam jako referent w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Uczestniczyłam
również w wielu kursach i szkoleniach dla kadry kierowniczej. Potrafię być w dobrych
stosunkach z pracownikami i kolegami.

Myślę, że mogłabym być dobrym kierownikiem z powodu mojego wykształcenia

i doświadczenia. Dołączam kopię mojego życiorysu i fotografię. Byłabym zadowolona biorąc
udział w rozmowie kwalifikacyjnej w dogodnym dla Państwa miejscu i czasie.
Czekam na wiadomość od Państwa.

Z poważaniem,

Sue Morgan

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1) W jaki sposób można poszukiwać pracy zawodowej?
2) Jak należy przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej o pracę w języku angielskim?
3) Jak przebiega rozmowa kwalifikacyjna o pracę w języku angielskim?
4) Jak należy zachować się podczas rozmowy kwalifikacyjnej o pracę w języku angielskim?
5) Jakie informacje powinien zawierać życiorys w języku angielskim?
6) Jak należy redagować życiorys w języku angielskim?
7) Jakie informacje powinien zawierać list motywacyjny w języku angielskim?
8) Jak należy redagować list motywacyjny w języku angielskim?
9) Jaka jest struktura listu motywacyjnego w języku angielskim?
10) Jakiego słownictwa należy używać w życiorysie i liście motywacyjnym w języku

angielskim?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Po wysłuchaniu rozmowy kwalifikacyjnej o pracę w języku angielskim, uzupełnij tekst

brakującymi wyrazami.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt 4.1.1. w poradniku dla ucznia),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) wysłuchać tekstu ze zrozumieniem w języku angielskim,
4) uzupełnić tekst rozmowy kwalifikacyjnej w języku angielskim,
5) przedstawić rezultat swojej pracy w języku angielskim.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

kartki z tekstem rozmowy kwalifikacyjnej z lukami w języku angielskim,

−

magnetofon z płytą CD lub kasetą z nagranym tekstem w języku angielskim,

−

słowniki dwujęzyczne i branżowe,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 6.

Przykładowy tekst rozmowy do uzupełniania:
C: Good morning. My (1) … is John Simpson.
E: Yes, sit (2) …, please. You have appropriate (3) … for a manager post in a marketing
department, but I would like to (4) … you some questions. Please, list your the most
important strong points.
C: My strong points are (5) … resistance to stress, creativity and punctuality.
E: Yes, and what are your (6) …, sir?
C: I think that I (7) … too much.
E: How do you like spending your (8) … time?
C: I like (9) … activities, especially jogging and riding a bike.
E: I see. Have you got any questions, sir?
C: Yes, I would like to ask about work (10) … in your company.
E: We work eight hours (11) … day, Saturdays are free.
C: What is a (12) … of duties for a marketing department manager in your company?
E: The main duties are: contracts signing, choosing the best partners, coordination of the
cooperation with them and (13) … . Have you got more questions, sir?
C: No, that’s all. Thank you.
E: Thank you. We will contact you by phone (14) … a week, sir.
C: Thank you for the interview and devoted time. I hope that we will (15) … , yet.
E: Me too. Good bye.
C: Good bye.

Ćwiczenie 2

Przygotuj się do rozmowy kwalifikacyjnej o pracę w języku angielskim, a następnie ułóż

i przeprowadź rozmowę kwalifikacyjną o pracę z kolegą / koleżanką.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt 4.1.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej o pracę w języku angielskim,
4) ułożyć tekst rozmowy kwalifikacyjnej o pracę w języku angielskim,
5) przeprowadzić rozmowę kwalifikacyjną o pracę w języku angielskim.

Wyposażenie stanowiska pracy

–

słowniki dwujęzyczne i branżowe,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Uzupełnij tekst życiorysu brakującymi nagłówkami, a następnie zredaguj swoje

Curriculum Vitae w języku angielskim.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt 4.1.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przeczytać tekst ze zrozumieniem w języku angielskim,
4) uzupełnić tekst w języku angielskim,
5) zredagować swoje CV w języku angielskim.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

kartki z CV z lukami w języku angielskim,

−

słowniki dwujęzyczne i branżowe,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 6.

Przykładowy tekst CV do uzupełniania:

Curriculum Vitae

Anna Wolska

11 May 1985

Lipsko, Poland

28, Long Street, Lipsko, Poland

Single

Technical College of Administration in Lipsko
Technician of administration

2 years’ employment in the Crops Company as
a sales representative

Driving licence B category, using a computer

Sport, film, music, books reading

Ćwiczenie 4

Ułóż w odpowiedniej kolejności akapity listu motywacyjnego, a następnie zredaguj

własny list motywacyjny w języku angielskim.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt 4.1.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) ułożyć w odpowiedniej kolejności akapity listu motywacyjnego w języku angielskim,
4) zredagować własny list motywacyjny w języku angielskim.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

kartki z listem motywacyjnym z lukami w języku angielskim,

−

słowniki dwujęzyczne i branżowe,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 6.

Przykładowy list motywacyjny w języku angielskim:
(a) I look forward to hearing from you.
(b) I would like to work for you because I am keen to work in the agricultural company.
I would also like to share my knowledge and experience in the trade area and develop my abilities.
(c) Yours sincerely,
(d) I am a hard – working and committed to my professional duties person. For the last two
years, I have worked as a sales representative in

the Vega Company where I was selling

vegetables. I have also participated in several courses and trainings for sales representatives.
(e) I am writing to apply for the position of a sales representative which I saw advertised in
The Trade Magazine last week. I would be interested in this position in the Fruit Company.
(f) Dear Sir Thomas Black,
(g) Sarah Whitman
(h) I think I could be a good sales representative due to my education and experience.
I enclose a copy of my Curriculum Vitae. I would be glad to attend an interview at any place
and time convenient to you.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej w języku angielskim?

2) przeprowadzić rozmowę kwalifikacyjną w języku angielskim?

3) uzupełnić życiorys w języku angielskim?

4) zredagować swój życiorys w języku angielskim?

5) ułożyć kolejno akapity listu motywacyjnego w języku angielskim?

6) zredagować list motywacyjny w języku angielskim?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Zakładanie firmy

4.2.1. Materiał nauczania

Formalno-prawne podstawy działalności gospodarczej

Zasady

podejmowania, wykonywania i likwidacji (zakończenia) działalności

gospodarczej zostały uregulowane w przepisach prawnych. Wśród wielu aktów prawnych
dotyczących tego zagadnienia dominujące znaczenie mają:
–

ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) –
w odniesieniu do spółek cywilnych,

–

ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. Nr 121, poz.
769 z późn. zm.),

–

ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037
z późn. zm.) – w odniesieniu do spółek handlowych,

–

ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz.
1807 z późn. zm.), która określa czym jest działalność gospodarcza i kim jest
przedsiębiorca. Oto jej fragmenty:

Art. 2. Rozdział 1
Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa,
usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także
działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Art. 4.
1. Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka

organizacyjna nie będąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność
prawną – wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.

2. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie

wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Tłumaczenie:
Art. 2. Chapter 1
The business activity is a paid productive business, building, trade, service and searching,
recognition and extraction of natural resources from deposits and professional activity carried
out in an organized and continuous way.
Art. 4.
1. In the Act understanding, the entrepreneur is a physical person, a legal person and an

organizational unit who is not a legal person, whom a separate act grants the legal ability
– running a business on the own behalf.

2. The partners are also regarded as the entrepreneurs of the civil partnership in the range of

running business.

Etapy zakładania działalności gospodarczej
1. Rejestracja działalności gospodarczej (Urząd Miasta/Gminy lub Sąd Rejestrowy)

Działalność gospodarczą można prowadzić w następujący sposób:

−

pod własnym nazwiskiem jako indywidualną działalność gospodarczą,

−

jako spółkę cywilną np. z innymi osobami fizycznymi,

−

jako spółkę prawa handlowego (osobową lub kapitałową),

−

w innych mniej popularnych formach np. spółdzielnie, stowarzyszenia, fundacje.

Po uzyskaniu wpisu działalności gospodarczej do właściwej ewidencji lub rejestru

otrzymuje się status przedsiębiorcy. Artykuł 14 Ustawy o swobodzie działalności
gospodarczej nakłada obowiązek rejestracji w Ewidencji Działalności Gospodarczej dla
przedsiębiorców prowadzących indywidualną działalność gospodarczą lub w formie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

spółki cywilnej. Jeśli działalność gospodarcza jest prowadzona jako spółka cywilna,
każdy wspólnik rejestruje się osobno w urzędzie gminy/miasta, w którym mieszka.

Od stycznia 2007 roku obowiązuje ujednolicony wniosek o wpis do ewidencji

działalności gospodarczej, w którym należy podać następujące informacje:
–

oznaczenie przedsiębiorcy, czyli imię i nazwisko oraz numer ewidencyjny PESEL
przedsiębiorcy, jeżeli go posiada,

–

oznaczenie miejsca zamieszkania i adresu przedsiębiorcy. Jeżeli działalność będzie
stale wykonywana poza miejscem zamieszkania, to trzeba podać miejsce i adres
zakładu głównego lub oddziału,

–

określić przedmiot wykonywanej działalności gospodarczej, zgodnie z PKD,

–

wskazać datę rozpoczęcia działalności gospodarczej.

Krajowy Rejestr Sądowy

Jeżeli działalność gospodarcza jest prowadzona w formie spółki prawa handlowego,

wówczas należy dokonać rejestracji sądowej. Wszystkie te spółki powstają z chwilą wpisu do
Krajowego Rejestru Sądowego. Wnioski o wpis składa się na specjalnych formularzach
określonych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości, których wzory są dostępne na
stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości: www.ms.gov.pl

Tłumaczenie: Stages of business establishment:
Business registration (City/Commune Office or Registration Court)
The business can be run in a following way:
–

under the own name as an individual business,

–

as a civil partnership, for example with the other physical persons,

–

as a commercial law company (personal or capital),

–

in other less popular form, for example, cooperatives, associations, foundations.
After obtaining the entry of a business to an appropriate record or register, the status of an

entrepreneur is received. The Article 14 of the Economic Freedom Act applies the duty of
registration in the Business Record for the entrepreneurs running their individual business or
in a form of civil partnership. If the business is run as a civil partnership, each of the partners
registers separately in the City/Commune Office, where he lives.

From January 2007, the standardised application about entry to business record has been

in force, in which there should be given the following information:
–

entrepreneur’s mark, that is name, surname and the entrepreneur’s record PESEL
number, if he has it got,

–

place of residence mark and the entrepreneur’s address. If the business is constantly run
beyond the place of residence, the main plant or department place and address should be
given,

–

to determine the object of running business, according to PKD,

–

to point the date of business beginning.
National Court Register
If the business is run in a form of legal trade company, then the court registration should

be done. All these companies originate from the moment of the entry to the National Court
Register. The application for the entry are applied on special forms defined in Minister Justice
Decree, which examples are available on the Minister of Justice web page: www.ms.gov.pl
2. Wojewódzki Urząd Statystyczny

W urzędzie tym składa się na formularzu RG-1 „Wniosek o wpis do krajowego rejestru
urzędowego podmiotów gospodarki narodowej lub o zmianę cech objętych wpisem”
i otrzymuje się numer statystyczny REGON. Zaświadczenie o nadaniu numeru REGON
otrzymuje się w ciągu 14 dni i jest ono bezpłatne. Następnie można wyrobić pieczęć
przedsiębiorstwa i musi ona zawierać: pełną nazwę przedsiębiorstwa, imię i nazwisko,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

adres, pod którym prowadzona jest działalność przedsiębiorstwa, numer identyfikacji
REGON, dodatkowo może być podany numer NIP i telefon kontaktowy.

Tłumaczenie: The Voivodship Statistical Office

In this office on the form RG-1 is applied „The application for the entry to national

official register of the national economy entities or for a change of features included by this
entry” and the statistical REGON number is received and it is complimentary. Then the
company’s seal can be got and it must include:
–

the company’s full name, owner’s name and surname, address, where the business is run,
identification REGON number, additionally the NIP number and telephone may be given.

3. Urząd Skarbowy

W urzędzie tym składa się wniosek o nadanie Numer Identyfikacji Podatkowej (NIP).

Jeżeli osoba zakładająca działalność gospodarczą posiada własny NIP, wówczas prywatny
numer NIP osoby fizycznej staje się w momencie prowadzenia działalności numerem NIP
firmy

Jeśli zaś osoba zakładająca działalność nie posiada numeru NIP, wtedy musi

dołączyć do dokumentacji wypełniony druk NIP-4. Do zgłoszenia o nadanie NIP dla osób
fizycznych prowadzących działalność gospodarczą ma zastosowanie formularz NIP-1,
a dla pozostałych podmiotów NIP-2. W Urzędzie Skarbowym należy też dokonać wyboru
formy opodatkowania.

Tłumaczenie: Inland Revenue

In that office there is applied an application for giving the Tax Identification Number

(NIP). If a person who establishes a business has his own NIP, then a private NIP number
of a physical person becomes the NIP number of the company from the moment of running
business. If a person who establishes a business hasn’t got the NIP number, then he must
attach to documentation filled in print NIP-4. To the application for giving NIP for physical
persons running a business, the form NIP-1 has its application and for the other entities
NIP-2. In the Inland Revenue the choice of the tax form should be also made.

4. Bank

W banku należy założyć konto firmy dla podmiotów prowadzących działalność

gospodarczą. Nie można używać na potrzeby firmy osobistego rachunku
rozliczeniowego. Wszystkie rozliczenia muszą być bezgotówkowe i dokonywane za
pośrednictwem firmowego rachunku.
Tłumaczenie: Bank

In a bank the company account for entities running a business should be found. For

the company needs, the personal bank account cannot be used. All the account must be no
cash and made via the company account.

5. Zakład Ubezpieczeń Społecznych

W ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej, należy zgłosić się do

terenowej jednostki organizacyjnej ZUS w celu sporządzenia i przekazania do Zakładu
odpowiednich dokumentów ubezpieczeniowych, a zwłaszcza zgłoszeń: siebie jako
płatnika składek ubezpieczeniowych i jako osoby ubezpieczonej prowadzącej
działalności. Do zgłoszenia płatnika składek wypełnia się druk ZUS ZFA. Drugim
formularzem składanym do ZUS jest zgłoszenie do ubezpieczeń ZUS ZUA, na którym
osoba prowadząca działalność zgłasza siebie do ubezpieczeń społecznych oraz
ubezpieczenia zdrowotnego. Obydwa druki powinny być złożone w ciągu 7 dni od daty
rozpoczęcia prowadzenia działalności. Jeżeli osoba prowadząca działalność podlega
wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu i nie przystępuje do dobrowolnych ubezpieczeń
emerytalnego i rentowego, zgłasza wniosek tylko do ubezpieczenia zdrowotnego,
składając formularz ZUS ZZA.

Tłumaczenie: Social Insurance Institution

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Within 7 days from starting a business it is necessary to report to the local

organisational ZUS unit with the aim of drawing up and passing on to the: Social
Insurance Institution appropriate insurance documents, especially applications: report
yourself as a premiums payer and as an insured person running a business. For a premium
payer application, the form ZUS ZFA is filled in. The second form applied in ZUS is an
application to insurances ZUS ZUA, in which a person running a business reports
yourself to social securities and to health insurance. Both prints should be applied within
7 days from the date of running business beginning. If a person running business comes
exclusively under the health insurance and does not enter voluntary to retirement and
pension insurance, he proposes a motion only to the health insurance, applying the form
ZUS ZZA.

6. Państwowa Inspekcja Pracy

Jeżeli właściciel firmy zatrudnia pracowników, wówczas musi zgłosić ten fakt

w ciągu 14 dni od rozpoczęcia działalności w Państwowym Inspektoracie Pracy.
Jeśli działalność gospodarczą stanowi gabinet kosmetyczny lub sklep spożywczy,
odbioru siedziby firmy musi dokonać Sanepid. W tym celu należy złożyć wniosek
zawierający inwentaryzację z opisem technologicznym oraz architektoniczne plany
pomieszczenia. Na rozpatrzenie wniosku inspektor ma 14 dni. Po tym czasie następuje
odbioru lokalu i wydanie postanowienia lub decyzji odbioru. Opłata za odbiór
uzależniona jest od czasu trwania oględzin lokalu.
Zgodnie z artykułem 11 ustawy o działalności gospodarczej, stałe miejsce wykonywania
działalności gospodarczej, powinny być oznaczone na zewnątrz, posiadać szyld, a na
nim: oznaczenie przedsiębiorcy, czyli w przypadku osoby fizycznej imię i nazwisko
przedsiębiorcy oraz nazwę firmową, pod którą wykonuje działalność gospodarczą
i zwięzłe określenie przedmiotu wykonywanej działalności gospodarczej.

Tłumaczenie: National Labour Inspectorate

If the company owner employs the employees, then he must report this fact within

14 days from the business beginning in the National Labour Inspectorate. If the business
represents the beauty salon or the grocer’s, Sanepid must make a collection of the
company headquarters. To that end the application containing the cataloguing with
technological description and architectural plans of the room should be applied. The
inspector has 14 days to consider the application. After that time, the room receiving
occurs and issuing of the resolution or the receiving decision. The charge for the
receiving depends on the time of the accommodation examination.

According to Article 11 of the Economic Freedom Act, a constant place of running

business should be marked outside, to have a sign and there should be on it: the
entrepreneur’s mark, that is in a physical person’s case, the entrepreneur’s surname and
name and a brand name under which the business is run and succinct defining of business
object.

Formy prawne przedsiębiorstw

Przedsiębiorca ma prawo swobodnego wyboru formy prawnej. W niektórych sektorach

działalności gospodarczej ustawodawca narzuca formę prawną. Wynika to z konieczności
ochrony interesów państwa i obywateli oraz takich dziedzin usług, które wymagają
wyjątkowej skali profesjonalizmu, np. bankowość i ubezpieczenia.
Tłumaczenie: An entrepreneur has got the law to free choice of legal form. In some sectors
of business, the legislator orders the legal form. It is a result from the necessity of the country
and citizens behalves protection and such services areas which require exceptional scale
of professionalism, for example, banking and insurances.
1. Działalność indywidualna osób fizycznych – prowadzi się ją pod własnym nazwiskiem

oraz na własny rachunek, zawsze jednoosobowo. Jej majątek jest jednocześnie majątkiem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

właściciela, który za zobowiązania zaciągnięte w imieniu firmy odpowiada całym swoim
majątkiem.
Tłumaczenie: An Individual Business of Physical Persons – it is run under the own
surname and on the own account, always one – man business. Its fortune is
simultaneously the owner’s fortune who is responsible by all his fortune for commitments
incurred on behalf of it.

2. Spółka cywilna charakteryzuje się brakiem osobowości prawnej. Podstawą jej działania

jest pisemna umowa między minimum dwoma wspólnikami, którzy solidarnie
ponoszą odpowiedzialność za jej zobowiązania całym swoim majątkiem. Każdy wspólnik
indywidualnie jest opodatkowany podatkiem dochodowym. Spółka cywilna może być
opodatkowana w formie: karty podatkowej, zryczałtowanego podatku dochodowego od
przychodów osób fizycznych (ewidencja sprzedaży), księgi przychodów, ksiąg
handlowych. Rejestracji spółki cywilnej dokonuje się w Urzędzie Gminy, ale każdy
wspólnik rejestruje się osobno. Wspólnicy otrzymują wpisy do ewidencji na swoje
nazwisko, lecz numer REGON otrzymuje spółka cywilna, a nie każdy z wspólników.
Tłumaczenie: A Civil Partnership is characterised by lack of legal personality. The basis
of its operation is a written deal between minimum two partners who are solidly
responsible for its commitments by all their fortune. Each of the partners is individually
taxed by the income tax. The civil partnership can be taxed in a form of a tax card, flat
rate income tax from physical persons’ gross incomes (cash register), incomes books,
trade books. The civil partnership’s registration is made in the Commune Office but
every partner registers himself separately. The partners receive entries to the register on
their own name but REGON number receives the company but not each of the partners.

3. Spółka prawa handlowego powstaje od chwili wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego,

w którym należy złożyć wypełnione formularze rejestracyjne. Sąd rejestrowy wydaje
postanowienie o wpisie spółki do rejestru w ciągu 14 dni od daty złożenia wniosku.
Koszty wpisu spółki wynoszą 1500 zł. W sądzie jest również możliwość łącznego
złożenia dokumentów rejestracyjnych do urzędów statystycznego i skarbowego.
Tłumaczenie: A Commercial Law Company originates from the moment of the entry to
the National Court Register where should be applied filled in registration forms. The
Register Court issues decision about the company’s entry to register within 14 days from
the date of applying the application. The cost of the company’s entry amount to
1500 zlotys. In the court there is also a possibility of inclusive registration documents
applying to The Voivodship Statistical Office and Inland Revenue.

4. Spółka jawna jest spółką osobową, która prowadzi działalność pod własną firmą. Umowa

spółki musi być sporządzona na piśmie pod rygorem nieważności. Każdy wspólnik ma
prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki. Majątkiem spółki jest wszelkie mienie
wniesione jako wkład lub nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia. Każdy wspólnik
odpowiada za zobowiązania całym jego majątkiem. Podstawą działalności spółki jest
praca wspólników.
Tłumaczenie: A Registered Partnership is a personal company which runs the business
under its own firm. The company’s deal must be drawn up in writing under threat of
invalidity. Every partner has the law and duty of leading the company issues. The
company’s fortune is every property made as a contribution to the company or purchased
by the company in a time of its existence. Every partner is responsible for commitments
by all his fortune. The base of a partnership activity is its partners’ work.

5. Spółka partnerska jest specyficznym rodzajem spółki osobowej, ponieważ wspólnikami

są przedstawiciele wolnych zawodów (np. adwokaci, księgowi, doradcy podatkowi).
Wspólnikami spółki mogą być osoby fizyczne. Majątek spółki jest własnością partnerów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

aden ze wspólników nie odpowiada swoim majątkiem osobistym za zobowiązania

spółki wynikające z wykonywania wolnego zawodu przez innych wspólników tej spółki
lub zatrudnionych przez nich pracowników. W umowie spółki może być zapis
zmieniający tę zasadę. Umowa spółki musi być zawarta w formie aktu notarialnego.
Tłumaczenie: A Professional Partnership is a specific kind of a company, because the
partners are representatives of free professions (for example, barristers, accountants, tax
advisers). The partners of the partnership could be physical persons. The company’s
fortune belongs to its partners. None of the partners is not responsible with his personal
fortune for the company’s commitments which are the result of doing free professions by
the other partners of this company or employed workers by them. In the company’s
contract may be a notation changing this principle. The company’s contract must be
entered into a form of a deed.

6. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ma osobowość prawną. Ma prawo

podejmować każdy cel gospodarczy. Podstawą jej działania jest akt notarialny lub akt
założycielski w przypadku spółki jednoosobowej. Spółka musi być zarejestrowana
w Krajowym Rejestrze Sądowym. Minimalny kapitał spółki to 50 000 zł, 1 udział to
minimum 500 zł. Odpowiedzialność za jej zobowiązania ponosi spółka do wielkości
wniesionego kapitału. Spółka płaci podatek od zysku, a wspólnik od swojej dywidendy.
Rachunkowość spółki jest prowadzona w formie ksiąg handlowych.
Tłumaczenie: A Limited Liability Company has a legal personality. It is governed by law
of undertakings in every economic goal. Its activation is legalised by a deed or found act
in a one – man business’ case. The company must be registered in the National Court
Register. Minimum company’s capital is 50 000 zlotys and a minimum share is
500 zlotys. The company is held responsible for its commitments to greatness of its
capital. The company pays the income tax and a partner from his part of dividend. The
company accountancy is led in a form of trade books.

7. Spółka akcyjna ma osobowość prawną i może podejmować każdą działalność dozwoloną

prawem. Działa ona na podstawie statutu spółki w formie aktu notarialnego. Spółka
wymaga rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym. Minimalny kapitał spółki to
500 000 zł, 1 akcja to 1 zł. Odpowiedzialność za jej zobowiązania bezpośrednio ponosi
spółka do wielkości swego kapitału, zaś pośrednio akcjonariusze do wysokości ich akcji.
Opodatkowana jest podatkiem od zysku, a wspólnik od wypłaconej dywidendy.
Rachunkowość spółki stanowią księgi handlowe.
Tłumaczenie: A Joint – Stock Company has a legal personality and can undertake every
activity permitted by the law. It functions on the company’s status basis in a form
of a solicitor deal. The company needs a registration in the National Court Register.
Minimum company capital is 500 000 zlotys, 1 share is 1 zloty. The company is directly
held responsible for its commitments to greatness of its capital, while the shareholders
indirectly to the size of their shares. It is taxed by the income tax and the partner from
paid dividend. The company accountancy constitute trade books.

Tabela 1. Klasyfikacja spółek [opracowanie własne]

Spółki prawa

cywilnego

Spółki prawa handlowego

Spółka cywilna

Spółka jawna

Spółka partnerska

Spółka z ograniczoną

odpowiedzialnością

Spółka akcyjna

Spółki osobowe

Spółki kapitałowe

Organizacja i kierowanie firmą

Każda firma powinna posiadać własną strukturę organizacyjną, w którym pracownicy

mają dokładnie określone stanowisko, funkcję, zakres obowiązków i mogą sprawdzić, kto, za

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

co i przed kim odpowiada. Wobec każdego wspólnika i pracownika powinny być
sprecyzowane:
–

zadania do wykonania z określonym efektem końcowym i czasem wykonania,

–

obowiązki, które określają sposób wykonania zleconych zadań w przyszłości,

–

odpowiedzialność, czyli sankcje za niewykonanie lub niewłaściwe wywiązanie się
z powierzonych obowiązków,

–

uprawnienia, czyli decyzje, które pracownicy mogą podjąć w sprzyjających
okolicznościach, np. kierownik działu handlowego może szukać nowych klientów firmy
bez wyraźnego polecenia właściciela przedsiębiorstwa.
Kierowanie polega zatem na wywoływaniu aktywności pracowników zgodnej z celami

firmy.

Praca

kierownicza

obejmuje:

ustalanie

celów,

organizowanie

działania,

koordynowanie, motywowanie i informowanie pracowników, dokonywanie pomiarów i ocen,
rozwiązywanie problemów. W kierowaniu firmą najbardziej popularnymi formami
zarządzania są struktury:
–

funkcjonalna – grupuje pracowników zgodnie z ich obowiązkami i w ten sposób powstają
poszczególne działy firmy, np. dział kadr, dział handlowy,

–

zadaniowa – na określony czas tworzona jest grupa złożona z osób różnych zawodów
oraz ich przełożonego. Zespół ten wykonuje zlecenie dla konkretnego klienta. Osoby,
które są w grupie, nie muszą być zatrudnione w firmie na stałe, ale na umowę o dzieło
lub umowę zlecenie.
W każdej firmie istotny jest przepływ informacji, aby pracownicy znali stan

wykonywanych prac i zakres swoich zadań. Zapewnienie dobrego przepływu informacji jest
w interesie właściciela firmy i on powinien ustalić terminy spotkań z pracownikami. Podczas
regularnych spotkań można omawiać postęp prac, monitorować je i przydzielać zadania na
najbliższy okres. Jeżeli firma rozwija się, wtedy każda grupa lub dział wykonujący podobne
funkcje powinien mieć swojego przełożonego lub kierownika.
Tłumaczenie:

Every company should have its own organisational structure in which the employees

have precisely definite position, function, range of duties and they can check who, what for
and before who is responsible. Towards every employee and partner there should be
specified:
–

tasks for performing with specific final effect and time of performing,

–

duties which specify a way of performing committed tasks in the future,

–

responsibility, that is sanctions for no performing or improper doing entrusted duties,

–

powers, that is decisions which the employees can take in favourable circumstances, for
example, the manager of the marketing department can look for new customers without
a clear order of the company’s owner,.
Thus, the managing depends on provoking the employees’ activity according to the

company’s goals. The managerial work embraces: goals’ determining, actions’ organisation,
co – ordination, employees’ motivation and informing, making measurements and
assessments and problems solving. In the company managing the most popular forms
of management are the structures:
–

functional – divides into groups the employees according to their duties and in that way
originate individual departments of the company, for example, personnel department,
marketing department,

–

task – a group composed of different jobs persons’ and their superior is created on
a specific time. That team carry out commissions for a concrete customer. The persons
who are in the group, do not have to be employed permanently in the company but on the
work contract or the commission contract.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

In every company, the flow of information is important, in order that the employees

would know the state of carried out works and the range of their tasks. The assurance of good
flow of information is on behalf of the company owner’s and he should fix the dates
of meetings with the employees. During the meetings can be discussed the progress of works,
monitor them and assign tasks on the nearest period. If the company develops, then every
group or department carrying out similar functions should have its own superior or manager.
Zatrudnianie pracowników i umowy o pracę

Planowanie kadr ma na celu zorganizowanie i ustalenie potrzeb firmy w zakresie

zasobów pracy. W tym celu sporządza się plan kadrowy na podstawie następujących
czynników: liczebności i struktury kwalifikacji kadr, źródeł podaży kadr, sposobów
rekrutacji, ruchliwości pracowników, form i metod szkoleń, procedur oceny kadr, systemu
motywacyjnego, stopnia przekwalifikowania się pracowników.

Doboru i oceny pracowników dokonuje się na podstawie rekrutacji, która jest procesem

przyciągania jednostek do ubiegania się o wolne posady. Rekrutacja może przebiegać
wewnątrz firmy (wewnętrzna), podczas której obecni pracownicy ubiegają się o wyższe
stanowisko oraz poza firmą (zewnętrzna) polegająca na pozyskiwaniu nowych kandydatów,
nie będących pracownikami firmy. Główne metody doboru pracowników to: selekcja, analiza
podania o przyjęcie do pracy, sprawdziany, np. testy na inteligencję, osobowość, rozmowy
kwalifikacyjne.

Zanim pracownik przystąpi do pracy, pracodawca powinien otrzymać od niego pisemne

potwierdzenie zapoznania się z treścią:
– regulaminu pracy,
– z informacjami, które pracodawca ma obowiązek wręczyć pracownikowi na piśmie

w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pracę (m.in. o normie czasu pracy,
częstotliwości wypłaty wynagrodzenia, urlopie wypoczynkowym, itp.),

– z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,
– z zakresem informacji objętych tajemnicą zawodową,
– z systemem, rozkładem czasu pracy i okresach rozliczeniowych czasu pracy.
Tłumaczenie:

Planning of staff is aimed at organization and determining of the company’s needs in

a range of work resources. To that end, there is drawn up a personnel plan on the basis the
following factors: number and structure of the staff’s qualifications, sources of the staff’s
supply, the ways of recruitment, forms and methods of trainings, procedure of the staff’s
assessment, motivation system, a degree of employees’ retraining.

A selection and assessment of employees is made on the basis of recruitment which is

a process of units’ attraction to apply for vacancy. The recruitment can proceed internally in
the company (internal) during which there are the employees applying for higher positions
and externally of the company (external) depending on win new candidates, who are not the
employees of the company. The main methods of the employees’ selection are: selection,
analysis of a letter of application, tests, for example, tests of intelligence, personality,
interviews.

Before the employee proceeds to work, the employer should receive from him a written

acknowledgement of familiarising with the contents:
–

work code,

–

with information, that the employer has a duty to present an employee in writing within
7 days from the day of entering into a job contract (among other things, about the norm
of work time, frequency of pay, recreational leave, etc.),

–

with rules of work safety and hygiene,

–

with the range of information covered by the professional secret,

–

with a system, schedule of work time and accounting periods of work time.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Według Kodeksu Pracy rozróżnia się następujące rodzaje umów:

–

umowa na okres próbny – może poprzedzać każdy rodzaj umowy o pracę, zawierana jest
jeden raz na okres nie dłuższy niż trzy miesiące, po wygaśnięciu tej umowy, pracownik
może być zatrudniony na podstawie pozostałych umów o pracę,

–

umowa na czas wykonywania określonej pracy – ma ona charakter terminowy, gdyż jest
zawierana na czas wykonania danego zadania, np. prace sezonowe, wygasa wraz
z wykonaniem prac przez pracownika,

–

umowa na czas określony – określa dokładnie termin, w jakim będzie ona obowiązywała
między pracodawcą i pracownikiem; stosunek pracy jest rozwiązany z dniem, do którego
umowa została zawarta. Po zawarciu dwóch umów na czas określony w odstępie nie
dłuższym niż jeden miesiąc, trzecia umowa musi być zawarta na czas nieokreślony,

–

umowa na czas nie określony – wiąże ona strony umowy bezterminowo, może być
rozwiązana przez pracodawcę w drodze wypowiedzenia tylko z uzasadnionych
powodów,

–

umowa na zastępstwo – to umowa na czas określony zawierana wtedy, gdy zachodzi
konieczność zatrudnienia nowego pracownika w zastępstwie, na czas usprawiedliwionej
nieobecności w pracy dotychczasowego pracownika.
Według Kodeksu Cywilnego, mogą być również zawierane następujące umowy:

–

umowa o dzieło (tzw. umowa rezultatu) – jest umową na czas określony, zawierając tę
umowę wykonawca zobowiązuje się do wykonania określonego w umowie dzieła,
a pracodawca do wypłaty wynagrodzenia określonego w umowie,

–

umowa zlecenie – jest ona zawierana na czas określony, określa produkt lub usługę, którą
zleceniobiorca musi wykonać dla zleceniodawcy, ale nie jest odpowiedzialny za efekt
ostateczny; umowa może być wykonywana płatnie bądź nieodpłatnie, zaś wykonawcą
może być osoba trzecia – zastępca.

Tłumaczenie:

According to The Work Code, there are distinguished the following contracts:

–

a trial period – it can precede each kind of contract, it is signed once on the period not
longer than three months, after expiring of that contract, an employee can be employed
on the basis of other contracts of employment,

–

a contract for the time it takes to complete a specific task – it has a character with
a deadline, because it is signed on time of a given task carrying out, for example, seasonal
works, it expires along with a completion of the work by the employee,

–

a fixed term contract – it defines precisely a deadline in which it will be in force between
an employer and employee; a relation of work is dissolved in a day for which the contract
was signed. After entering into two contracts on a definite time in a distance not longer
than one month, the third contract must be signed indefinitely,

–

a contract for an indefinite term – it connects the contract’s sides with no deadline, it can
be dissolved by the employer in a way of the notice only from justified reasons,

–

a contract to replace an employee – it is a contract on definite time, signed then when
arises the necessity of a new employee’s employment in a substitute, on a time
of justified absence in work of outgoing employee.
According to Civil Code, the following contracts could be also signed:

–

a work contract – (so – called a result contract) – it is a contract on definite time, the
contractor entering into that contract commits himself to performing work defined in the
contract and the employer to pay a salary defined in the contract,

–

a commission contract – it is entered into a definite time, defines a product or service
which a contractor must carry out for a customer, but he is not responsible for the final
effect; the contract can be carried out payable or free, but as a contractor can be third
person – a deputy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Negocjacje i zawieranie kontraktów handlowych

Według Iwony Krzystańskiej [16 b] negocjowanie jest procesem komunikacji, w którym

strony prowadzą rozmowy, wymianę informacji oraz podejmują decyzje, które mają na celu
uzgodnienie stanowiska w danej sprawie. Proces negocjacji składa się z trzech etapów:
1. Rozpoczęcie negocjacji – warto zastosować techniki psychologiczne, takie jak „efekt

pierwszego wrażenia”, aby ukazać siebie z jak najlepszej strony, zwiększyć przychylność
i zaufanie rozmówcy, a także wyeksponować swe zalety.

2. Właściwe negocjacje – składają się z kilku czynności i zasad:

−

przedstawienie współpracowników, jeśli są obecni przy negocjacjach i autoprezentacja,

−

rozmowy wstępne – określenie problemu, a także zasad negocjacji,

−

przedstawienie ofert, dokonywanie ich oceny, przekonywanie rozmówcy do ich
atrakcyjności,

−

myślenie twórcze – wysuwanie propozycji, pomysłów, rozwiązań korzystnych dla
obydwu partnerów,

−

ocena propozycji, ustępstwa na rzecz partnera, propozycje ofert,

−

zgoda na podpisanie kontraktu.

3. Zakończenie negocjacji – finalizacja kontraktu i perspektywy na dalszą współpracę

z partnerem.
Kontrakt handlowy powinien zawierać następujące informacje:

−

część I – informacje formalne, czyli data, miejsce zawarcia umowy, strony kontraktu
i numer kontraktu,

−

część II – warunki podstawowe, czyli przedmiot kontraktu, ilość towaru, opakowanie
i oznakowanie towaru, cena jednostkowa, wartość kontraktu, termin dostawy,
warunki płatności i dostawy,

−

część III – klauzule kontraktowe, czyli klauzule, które zawieszają wejście w życie
kontraktu, klauzule kar umownych, arbitrażowe, itd.,

−

część IV – załączniki, np. oferta kupna – sprzedaży, warunki zamówienia, itd.

Tłumaczenie:

According to Iwona Krzystańska [16 b] negotiations are the process of communication in

which the sides make a conversation, exchange of information and take decisions which are
aimed at agreement of a stand in a given issue. The negotiations’ process consists of three
stages:
1. Beginning of negotiations – it is worth to use psychological techniques, such as “first

impression effect”, so as to show yourself from the best side, to increase the
interlocutor’s favour and confidence, and also to display your own advantages.

2. Proper negotiations – they consists of some acts and rules:

−

associates’ introduction, if they are present at negotiations and yourself presentation,

−

introductory conversations – defining of a problem and also rules of negotiations,

−

presentation of the offers, making their assessment, convincing of an interlocutor to
their attractiveness,

−

creative thinking – putting forward of propositions, ideas, solutions which are
beneficial to both partners,

−

assessment of propositions, making concessions in aid of a partner, propositions of
offers,

−

agreement on the contract signing.

3. Ending of negotiations – contract’s finalising and perspectives on the further cooperation

with a partner.
The trade agreement should contain the following information:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

part I – formal information, that is a date, place of entering into a contract, sides of
a contract and a contract number,

–

part II – basic conditions, that is an object of a contract, amount of a commodity,
packaging and labelling of a commodity, unit price, value of a contract, date of
delivery, conditions of payment and delivery,

–

part III – contractual clauses, that is clauses which suspend coming into effect
of a contract, clauses of conventional penalties, arbitrary clauses, etc.,

–

part IV – enclosures, for example, purchase – sale offer, conditions of the order, etc.

Działalność marketingowa firmy

Najbardziej istotnymi elementami działalności marketingowej firmy są:

1. Oferta handlowa, będąca zarazem narzędziem oddziałującym na klienta. Wszelkie

produkty i usługi zawarte w ofercie powinny być precyzyjnie zdefiniowane i zawierać
większą sumę użyteczności produktu, niż u konkurencji. Warto stosować w ofercie
zachętę cenową, czyli rabaty, indywidualne warunki płatności.

2. Dystrybucja towarów może odbywać się na wiele sposobów, nie tylko w miejscach

sprzedaży, ale też przez Internet, telemarketing, dostawy indywidualne do klienta.

3. Reklama, która może być realizowana w wielu formach, np. ulotki, plakaty, broszury,

ogłoszenia w mediach i zależy ona od zasobów finansowych firmy.

4. Promocja sprzedaży, która polega na prezentacji produktów, oferowaniu korzystnych

warunków sprzedaży, np. raty. Formy promocji sprzedaży:

−

sprzedaż osobista, która polega na prezentacji ofert, spotkaniach handlowych,
pokazach,

−

marketing poczty bezpośredniej – wysyłanie pocztą tradycyjną lub elektroniczną do
klientów specjalnych ofert handlowych.

5. Merchandising – jest to dbałość o miejsce sprzedaży, czyli funkcjonalność, estetykę,

bezpieczeństwo, personel, asortyment, witryny, rozmieszczenie haseł, materiałów
reklamowych, itd.
Reklama produktu czy usługi powinna przyciągać klientów. Warto więc zadbać o jej

estetykę i przejrzystość. Reklama powinna odznaczać się lapidarnością, czyli zawierać mało
słów, a dużo treści, np. hasło, najważniejsze informacje o produkcie lub usłudze, ale takie,
które podkreślają jej atrakcyjność, niepowtarzalność. Istotnym składnikiem reklamy jest cena
i dostępność produktu (miejsce sprzedaży, warunki zakupu). Reklama powinna też zawierać
godziny pracy, adres firmy i numer telefonu.

The most important elements in marketing activity of the company are:

1. Business offer being at the same time a tool affecting a customer. Every products and

services included in the offer should be precisely defined and contain a bigger sum
of usefulness than at the competition. It is worth to use in the offer a price incentive, that
is discounts, individual conditions of payment.

2. The distribution of commodities can be held in different ways, not only in places of sale,

but also by Internet, telemarketing, individual deliveries to the customer.

3. Advertisement which can be executed in different forms, for example, leaflets, posters,

brochures, adverts in mass media and it depends on financial resources of the company.

4. A sales promotion, which depends on products’ presentation, offering favourable

conditions of sale, for example, installments. The forms of a sales promotion:

−

personal sale which consists in offers’ presenting, trade meetings, demonstrations,

−

marketing of direct mail – sending by a traditional or electronic mail special trade
offers to customers.

5. Merchandising – it is taking care of a sale place, that is functionality, aesthetics, safety,

personnel, range, windows, spacing out of slogans, advertising materials, etc.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

The advert of a product or service should attract clients. Thus, it is worth to take care

of its aesthetics and clearness. The advert ought to be characterized by lapidary, that contain
few words and a lot of content, for example, a slogan, the most important information about
a product or service, but such which emphasise its attractiveness and inimitability. The
important constituent of an advert is a product’s price and its availability (a place of sale,
conditions of purchasing). The advert should also contain work hours, the company’s address
and the telephone number.

Oto przykładowe reklamy produktu i usługi w agrobiznesie:

Do you fancy fresh fruit? / Masz ochotę na świeże owoce?
Come to „Green Apple” company and buy the best quality fruit from ecological farms. /
Przyjdź do firmy „Zielone Jabłuszko” i kup najlepszej jakości owoce z ekologicznych
gospodarstw.
We offer the lowest prices in the local market. / Oferujemy najniższe ceny na lokalnym rynku.
For regular consumers special discounts. / Specjalne zniżki dla stałych klientów.
We invite to our company from Monday to Saturday: 13, Cherry Street. / Zapraszamy do
naszej firmy od poniedziałku do soboty: Ulica Wiśniowa 13.
Telephone: (048) 607 432 321 / Telefon: (048) 607 432 321
Food storing up service / Usługi magazynowania żywności
The „Max” Company stores up in the best conditions all food products / Firma „Max”
przechowuje żywność w najlepszych warunkach.
We offer food transport. / Oferujemy transport żywności.
„Max” Company, Radom, 45, Long Street.
Open: every day, from 6 a.m. to 6 p.m. / Otwarte: codziennie od 6 rano do 6 wieczorem.
Contact: tel./fax: (048) 360 12 67, 607 567 089 / Kontakt: telefon/fax: (048) 360 12 67.

4.2.2.

Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1) Jakie są formalno – prawne podstawy działalności gospodarczej?
2) Jakie są etapy zakładania działalności gospodarczej?
3) Jakie znasz formy prawne przedsiębiorstw w języku angielskim?
4) Jakie znasz zasady organizacji i kierowania firmą w języku angielskim?
5) Na jakich zasadach dokonuje się doboru i oceny pracowników?
6) Jak sporządza się plan kadrowy?
7) Jakie znasz etapy prowadzenia negocjacji w języku angielskim?
8) Z czego składa się kontrakt handlowy w języku angielskim?
9) Na czym polega działalność marketingowa firmy?
10) Jak należy sporządzać reklamę produktów i usług?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opracuj plan zakładania działalności gospodarczej w języku angielskim.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt 4.2.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) dokonać analizy formułowanych wniosków do zakładania działalności gospodarczej,
4) opracować plan zakładania działalności gospodarczej w języku angielskim,
5) przedstawić rezultat swojej pracy w języku angielskim.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

formularze wniosków w języku polskim,

–

słowniki dwujęzyczne i branżowe,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 2

Do opisów form prawnych działalności gospodarczej dopasuj ich nazwy: A Professional

Partnership, An Individual Business of Physical Persons, A Joint Stock Company, A Civil
Partnership, A Limited Liability Company.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt 4.2.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przeczytać tekst ze zrozumieniem w języku angielskim,
4) określić formy prawne przedsiębiorstw w języku angielskim,
5) dopasować nagłówki do tekstu w języku angielskim.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

kartki z opisem form prawnych przedsiębiorstw w języku angielskim,

–

słowniki dwujęzyczne i branżowe,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6.

Przykładowy tekst o formach prawnych przedsiębiorstw:
1. The company has a legal personality and can undertake every activity permitted by the

law. It needs a registration in the National Court Register and it is directly held
responsible for its commitments to greatness of its capital but the shareholders indirectly
to the size of their shares.

2. The company has a legal personality. It is governed by law of undertakings in every

economic goal. Its activation is legalised by a deed or found act in a one – man business’
case. The company must be registered in the National Court Register and it is held
responsible for its commitments to greatness of its capital.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. This company is run under own surname and on the own account, always one – man

business. The company’s fortune is simultaneously the owner’s fortune who is
responsible by all his fortune for commitments incurred on behalf of it.

4. This company is characterised by lack of legal personality. The basis of its operation is

a written deal between minimum two partners who are responsible for its commitments
by all their fortune. The registration is made in the Commune Office but every partner
registers himself separately.

5. This is a specific kind of a company, because the partners are representatives of free

professions (for example, barristers, accountants, tax advisers). The partners of the
partnership could be physical persons. The company’s fortune belongs to its partners.
None of the partners is not responsible with his personal fortune for the company’s
commitments which are the result of doing free professions by the other partners of this
company or employed workers by them. In the company’s contract may be a notation
changing this principle. The company’s contract must be entered into a form of a deed.

Ćwiczenie 3

Do opisów umów o pracę dopasuj ich nazwy: A Commission Contract, A Fixed Term

Contract, A Work Contract, A Contract for the Time it Takes to Complete a Specific Task,
A Trial Period, A Contract for an Indefinite Term, A Fixed Term Contract.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt 4.2.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przeczytać tekst ze zrozumieniem w języku angielskim,
4) określićznać rodzaje umów o pracę w języku angielskim,
5) dopasować nagłówki do tekstu w języku angielskim.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

tekst o rodzajach umów o pracę w języku angielskim,

–

słowniki dwujęzyczne i branżowe,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6.

Przykładowy tekst o rodzajach umów:
1. This contract can precede each kind of contract, it is signed once on the period not longer

than three months, after expiring of that contract, an employee can be employed on the
basis of other contracts of employment.

2. This contract has a character with a deadline, because it is signed on time of a given task

carrying out, for example, seasonal works, it expires along with a completion of the work
by the employee.

3. This contract defines precisely a deadline in which it will be in force between an

employer and employee; a relation of work is dissolved in a day for which the contract
was signed.

4. This contract connects the contract’s sides with no deadline, it can be dissolved by the

employer in a way of the notice only from justified reasons.

5. This is a contract on definite time, signed when arises the necessity of a new employee’s

employment in a substitute, on a time of justified absence in work of outgoing employee.

6. This is a contract on definite time, the contractor commits himself to performing work

defined in the contract and the employer to pay a salary defined in the contract.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. This contract is entered into a definite time, defines a product or service which

a contractor must carry out for a customer, but he is not responsible for the final effect;
the contract can be carried out payable or free.

Ćwiczenie 4

Przeprowadź dowolną formę rekrutacji z kolegą / koleżanką w języku angielskim.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt 4.2.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zastosować zasady prowadzenia rekrutacji w języku angielskim,
4) przeprowadzić rekrutację do pracy w firmie w języku angielskim,
5) przedstawić rezultat swojej pracy w języku angielskim.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

słowniki dwujęzyczne i branżowe,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 5

Przeprowadź w języku angielskim negocjacje handlowe z wybranym partnerem, które

kończą się zawarciem kontraktu handlowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt 4.2.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zastosować zasady prowadzenia negocjacji w języku angielskim,
4) przeprowadzić negocjacje w języku angielskim.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

słowniki dwujęzyczne i branżowe,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 6

Opracuj w języku angielskim reklamę wybranego produktu i usługi w agrobiznesie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt 4.2.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zastosować zasady sporządzania reklamy w języku angielskim,
4) sporządzić reklamę produktów i usług w agrobiznesie w języku angielskim,
5) przedstawić rezultat swojej pracy w języku angielskim.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

słowniki dwujęzyczne i branżowe,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) rozpoznawać formy prawne przedsiębiorstw w języku angielskim?

2) określać rodzaje umów o pracę w języku angielskim?

3) opracować w języku angielskim etapy zakładania firmy?

4) przeprowadzić rekrutację z kandydatami na pracowników firmy

w języku angielskim?

5) prowadzić negocjacje handlowe w języku angielskim?

6) opracować reklamę produktu i usługi w języku angielskim?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Konwersacja i korespondencja zawodowa

4.3.1. Materiał nauczania

Prowadzenie konwersacji i korespondencji zawodowej

Konwersacja

korespondencja

zawodowa

wymagają

stosowania

słownictwa

profesjonalnego, branżowego. Należy używać języka oficjalnego, a także poprawnych
struktur gramatycznych i zwrotów grzecznościowych.

Oto przykłady konwersacji i korespondencji zawodowej:

M – Manager (Kierownik), E – Employee (Pracownik)
M: John, have you delivered fruit to the warehouse “Green Onion” yet? / Janie, czy
dostarczyłeś już owoce do hurtowni „Zielona Cebulka”?
E: Yes, I have, but I was a bit late, because we had some problems with loading. / Tak, ale
trochę się spóźniłem, ponieważ mieliśmy problemy z załadunkiem.
M: What happened? / Co się stało?
E: The rough terrain forklift truck has broken, so we had to wait for another free forklift truck.
/ Wózek widłowy się zepsuł więc musieliśmy czekać na inny wolny wózek widłowy.
M: I see. Did you apologise the warehouse’s owner? / Rozumiem. Czy przeprosiłeś
właściciela hurtowni?
E: Yes, certainly. / Tak, oczywiście.

C – Customer (Klient), E – Employee (Pracownik)
E: Good morning, sir. How can I help you? / Dzień dobry. W czym mogę pomóc?
C: Good morning. I would like to buy vegetables. / Dzień dobry. Chciałbym kupić warzywa.
E: What vegetables do you need, sir? / Jakich warzyw Pan potrzebuje?
C: I need fresh cucumbers and tomatoes. / Potrzebuję świeżych ogórków i pomidorów.
E: How much do you need, sir? / Ile Pan potrzebuje?
C: About two tones of cucumbers and one tone of tomatoes. / Około dwóch ton ogórków
i tonę pomidorów.
E: Which class of vegetables do you want, sir? / Jakiej klasy warzyw Pan chce?
C: I want the first class. How much is it one kilo? / Chcę pierwszą klasę. Ile kosztuje
kilogram?
E: We have a special offer for wholesalers, that is the cucumber costs 1 zloty and tomato
2 zlotys for a kilogramme. / Mamy specjalną ofertę dla hurtowników, czyli ogórek kosztuje
1 złotych, a pomidor 2 złote za kilogram.
C: Yes, it is a good price. Do you secure loading? / Tak, to dobra cena. Czy zapewniacie
załadunek?
E: Yes, certainly. / Tak, oczywiście.
C: Good. Thus, I’ll take them. / Dobrze. Zatem wezmę je.

Zaproszenie / Invitation

Zaproszenie może być redagowane w formie listu lub karty. Można sporządzić szablon

zaproszenia i wypełniać go. Zaproszenie pisze się w trzeciej osobie, nie stosuje się na
początku i w zakończeniu zwrotu grzecznościowego, ani nie wpisuje się daty. Trzeba
natomiast używać pełnych form wyrazów, a nie skrótów, ponieważ jest to tekst oficjalny. Na
końcu można zastosować zwrot z języka francuskiego w formie skrótu – RSVP – réspondez
vous s’il vous plaît, który znaczy please reply – proszę o odpowiedź.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Mrs. Mary Smith
requests the pleasure of the Company “Green Garden” to invite Mr and Mrs Black to the
opening of The Subsidiary of the “Green Garden” Company on Saturday, 10 March at 6 p.m.,
34 Long Street, Radom 26-600,
RSVP

Tłumaczenie:
Pani Maria Smith
ma przyjemność w imieniu firmy „Zielony Ogród” zaprosić Państwo Smith na otwarcie filii
firmy„Zielony Ogród” w sobotę 10 maja o godzinie 18 przy ulicy Długiej 35 w Radomiu.
Proszę o odpowiedź

Ogłoszenie

W języku angielskim rozróżnia się następujące rodzaje ogłoszeń, które są krótkimi

tekstami użytkowymi: Advertisement / Advert to ogłoszenie prasowe lub reklama oraz
Announcement, czyli komunikat służący do przekazywania ważnych informacji do większej
liczby osób. W obrębie firmy redaguje się też ogłoszenie, notatkę służbową, tzw.
Memorandum, aby pracownikom pracujących w tej samej placówce lub przedstawicielom
w innych oddziałach, miastach czy nawet krajach przekazać istotne informacje od
przełożonych.

Ogłoszenie prasowe / Advertisement

“The Garden of Eden” Company looks for seasonable workers to picking up fruit in orchards
near to Radom. Good financial conditions. Possibility of the accommodation.
Tel. (0-48) 665 78 90

Tłumaczenie:
Firma „Rajski Ogród” poszukuje pracowników sezonowych do zbioru owoców w sadach
blisko Radomia. Dobre warunki finansowe. Możliwość zakwaterowania.
Tel. (0-48) 665 78 90

Komunikat / Announcement

On Monday 23 rd of March, at 3.00 p.m. in room number 3, the meeting of the managing staff
will take place. Obligatory presence.
Richard Clark
A member of the board

Tłumaczenie:
Dnia 23 marca w poniedziałek o godzinie 15.00 w pokoju numer 3 odbędzie się spotkanie dla
kadry zarządzającej. Obecność obowiązkowa.
Ryszard Clark
Członek zarządu.

Memorandum
To: Employees of marketing department
From: The manager of marketing department
Date: 13 February 2007
Subject: Invoices

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Employees of marketing department who issue our company’s invoices should pay attention
on precisely filling out all of the invoices because in majority of them there is lack of many
customers’ personal details and there are many errors.
Tłumaczenie:
Do: Pracownicy działu sprzedaży
Od: Kierownika działu sprzedaży
Data: 13 lutego 2007
Temat: Faktury

Pracownicy działu sprzedaży, którzy wystawiają faktury naszej firmy powinni zwrócić uwagę
na dokładne wypełnianie faktur, ponieważ w większości z nich brakuje wielu danych
personalnych klientów i znajduje się wiele błędów.

Application / Podanie

Eve Nowak “ChickPol” Poultry Company Radom, 23 February 2007
3, Oak Street, Radom, 26-600
Tel/fax (0-48) 331 56 78
NIP: 945-456-013

To Director of the Second Inland Revenue in Radom

I am turning to the Director with a kindly ask about issue of the document about

“ChickPol” Poultry Company’s revenues for last year 2006 with the aim of submitting it to
appropriate authorities.

Please consider positively my request.

Yours faithfully,
Eve Nowak
The company’s owner

Tłumaczenie:
Ewa Nowak, Firma drobiarska „Chickpol” Radom, 23 lutego 2007
Ulica Dębowa 3, Radom 26-600
Tel/fax (0-48) 331 56 78
NIP: 945-456-013

Do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w Radomiu

Zwracam się z uprzejma prośbą do Naczelnika o wydanie dokumentu o dochodach firmy

drobiarskiej „Chickpol” za ubiegły 2006 rok w celu przedłożenia go odpowiednim władzom.

Proszę o pozytywne rozpatrzenie mojej prośby.

Ewa Nowak
Właściciel firmy

E-mail / Email
To: “Fast Harvest” Company
From: “Agricultural Equipment” warehouse
E-mail address: agrieq@wp.pl
Date: 5 February 2007
Subject: Catalogues and price lists

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

We would like to get to know about your latest agricultural equipment and its current

prices. If you have a wide range of new products and competitive prices, you can count on
regular orders from us. Please send us new catalogues and price lists.
Regards,
Mark Emerald
Marketing manager

Tłumaczenie:
Do: Firma “Szybkie zbiory”
Od: Hurtownia: „Sprzęt rolniczy”
Adres e-mail: agrieq@wp.pl
Data: 5 lutego 2007
Temat: Katalogi i cenniki

Chcielibyśmy dowiedzieć się więcej o Waszym najnowszym sprzęcie rolniczym i jego

aktualnych cenach. Jeśli macie szeroki asortyment produktów i konkurencyjne ceny, możecie
liczyć na nasze regularne zamówienia. Proszę o przesłanie nam nowych katalogów
i cenników.
Pozdrowienia,
Marek Emerald
Kierownik działu sprzedaży

Wypełnianie dokumentów

Przed przystąpieniem do wypełniania formularza dokumentu warto go przeczytać

wraz z instrukcją, jeśli jest ona załączona. Następnie można przystąpić do wypełniania
poszczególnych rubryk, zakreślania stosownych słów i zwrotów. Jeżeli formularz nie zostanie
prawidłowo wypełniony, wówczas instytucja, do której jest on kierowany odeśle go do
poprawy. Dokumenty powinny być wypełniane z należytą starannością, używając czarnego
lub niebieskiego atramentu i wypełniając je drukowanymi literami. Jeśli wymagany jest
podpis, należy złożyć go odręcznie. Niektóre dokumenty wypełniane przy użyciu komputera,
takie jak np. faktura również wymagają odręcznego podpisu.

Sales invoice No. 123 / Faktura sprzedaży numer 123
From: Garden Company / Od: Firmy Ogród
45, Rose Street, Radom 26-600 / ul. Różana 45, Radom 26-600
Ogród REGON No. 698 786 543 / Numer REGON
To: Agricultural Storehouse / Do: Hurtownia Rolnicza
56, Larch Street, Pionki 26-680 / ul. Modrzewiowa 45, Pionki 26-680
Time of sale: 07/02/07 / Data sprzedaży: 07/02/07
Date of issue: 07/02/07 / Data wydania: 07/02/07

Tabela 1. Faktura VAT w języku angielskim i polskim [opracowanie własne]

Quantity/
Ilość

Description and value / Opis i
wartość za kg

Net value /
wartość
netto

VAT rate –7% / stawkaVAT – 7%
Gross value / Wartość brutto

500 kg

potato / ziemniak 0, 80 PLN

400 PLN

428 PLN

240 kg

carrot / marchew 1, 00 PLN

240 PLN

256, 80 PLN

120 kg

onion / cebula 0, 70 PLN

84 PLN

89, 88 PLN

724 PLN

Total VAT / Kwota z VAT

774, 68 PLN

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Invoice issued by: Tom Smith / Fakturę wystawił: Tomasz Smith
Company’s stamp / Pieczęć firmy
Buyer’s signature and date / Podpis odbiorcy i data
Transakcje handlowe

Podczas transakcji handlowych zarówno sprzedawca jak i odbiorca powinni uwzględnić

i przestrzegać kilka głównych czynników: cenę, termin, sposób i warunki dostawy, metody
płatności, zasady zwrotu towaru oraz klauzule arbitrażowe, zwłaszcza wtedy, gdy firma nie
zna zbyt dobrze jej partnera handlowego. Pozwoli to na uniknięcie nieporozumień, zerwania
kontraktu, bo transakcja handlowa jest realizacją kontraktu według ustalonych w nim zasad.
Tłumaczenie: During trade transactions a salesman as well as a buyer should take into
consideration and obey a few main factors: the price, the deadline, the way and conditions
of delivery, methods of the payment, conditions of commodity’s return and arbitrary clauses,
especially when the company does not know so well its commercial partner. It leads to avoid
misunderstandings, breaking of the contract, because the trade transaction is the contract’s
realization according to determined principles in it.

Oto przykładowa transakcja handlowa:

S – Salesman (Sprzedawca), B – Buyer (Nabywca)
S: We can deliver you the commodity today by means of our transport as we established in
our contract, but you also must pay for it today paying cash or by draft. / Możemy dostarczyć
ci towar dzisiaj za pomocą naszego transportu, ale ty również musisz zapłacić za niego
gotówka lub przelewem.
B: Yes, I see. But I don’t have on me such a big amount of money , thus I must go to the bank
and make a draft for your company’s account. I will also pay for the transport. So far, the
price has not changed, has it? / Tak, rozumiem, ale nie mam przy sobie tak dużej sumy
pieniędzy, więc muszę iść do banku i dokonać przelewu na konto twojej firmy. Zapłacę
również za transport. Jak dotąd cena się nie zmieniła, prawdaż?
S: OK. The price for the transport and the commodity is the same like in our contract. The
loading is gratis. At this time we will load the merchandise. You can check the quality and
quantity of the commodity which is put away for you. / W porządku. Cena za transport i towar
jest taka sama jak w naszym kontrakcie. Załadunek jest gratis. W tym czasie będziemy ładować
towar. Możesz sprawdzić ilość i jakość towaru, który jest odłożony dla ciebie.
B: Good. Let’s go and look at the merchandise. … All right. I can see that is the same
commodity like I ordered in your company. My employee will stay and he will be watch over
the loading. See you later. I am going to the bank. / Dobrze. Chodźmy i obejrzyjmy towar. …
W porządku. Widzę, że to ten sam towar, który zamówiłem w twojej firmie. Mój pracownik
zostanie i będzie doglądał załadunku. Do zobaczenia. Jadę do banku.
S: You will be satisfied with the commodity from our company. We will be waiting for you
and loading your commodities. / Będziesz zadowolony z towaru z naszej firmy. Będziemy
czekać na ciebie i ładować towar.
Finansowanie, analiza i ocena działalności

Finansowanie działalności gospodarczej odbywa się na kilka sposobów. Na początek

może to być kapitał wniesiony przez właściciela firmy czy wspólników. Firma ma też prawo
starać się o kredyty bankowe, fundusze z Unii Europejskiej oraz korzystać z leasingu. Jeżeli
przedsiębiorstwo osiąga dochody, wówczas część z nich przeznacza na finansowanie swej
działalności.

Do analizy i oceny działalności gospodarczej warto sporządzić bilans oraz rachunek

porównawczy zysków i strat. Analizy finansowej dokonuje się na podstawie sprawozdań
finansowych firmy i zawiera ona następujące narzędzia pomiaru:
–

analizę porównawczą danych, czyli ustalenia i ocenę wzrostu lub zmniejszenia
składników bilansu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

analiza struktury danych, czyli ocena każdej z pozycji w kwotach ogólnych aktywów
i pasywów, która pozwala na uzyskanie informacji o istocie i zmianach struktury
poszczególnych składników bilansu,

–

analizę wskaźnikową,

–

analizę wybranych obszarów zagadnień i problemów z działalności firmy.

Tłumaczenie: Financing of a business takes place in some ways. At the beginning it can be
a capital invested by the company’s owner or the partners. The company has also a law to try
for bank credits, funds from the European Union and to use leasing. If the company reaches
earnings, then, a part of them allocates on funding its activity.

To analysis and evaluation of business it is worth to draw up a balance and a comparative

calculation of profit and loss. The analysis is made on the basis of the company’s financial
reports and it includes the following instruments of a measurement:
–

a comparative analysis of data, that is arrangement and evaluation of a growth or
decreasing of a balance’s components,

–

analysis of data’s structure, that is an evaluation each of position in general amounts
of assets and liabilities, which allows to get information about essence and changes
of a structure of particular balance’s components,

–

index analysis,

–

analysis of chosen areas of issues and problems from the company’s activity.
We wstępnej analizie powinno się uwzględnić porównanie danych i ich strukturę, które

ma charakter spiralny, polegający na stopniowym dokonywaniu oceny składników bilansu,
przechodzeniu od ogółu do szczegółów badanych elementów. Tak zwane „czytanie bilansu”
będące zarazem analizą wstępną ma na celu zapoznanie się z sytuacja finansową firmy
i wykrycie nieprawidłowości w jej finansach. Analizy bilansu można dokonać:

−

w przekroju poziomym, będącym analizą porównawczą danych, w którym porównuje się
aktywa i pasywa z co najmniej dwóch okresów rozliczeniowych. Można też ustalić
zmiany w kwotach absolutnych zachodzących w danych okresach rozliczeniowych,
ocenić finansową kondycję firmy w przeszłości i prognozować jej rozwój na przyszłość,

−

w przekroju pionowym, będącym uzupełnieniem analizy w przekroju poziomym
i stanowiącym oddzielną analizę aktywów i pasywów. Układ pionowy służy do ustalenia,
analizy struktur aktywów i pasywów przedstawionych w bilansie analitycznym oraz
struktury poszczególnych składników ostatecznego wyniku finansowego firmy. Analiza
pionowa umożliwia ocenę bieżącej sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, ponieważ
oblicza się udział każdego ze składników majątku i kapitału w łącznej sumie bilansu.

Tłumaczenie: In an initial analysis, there should be taken into consideration comparison
of data and their structure which has a spiral character depending on gradual making
evaluation of a balance’s components passing from totality to details of examined elements.
So – called “balance reading” being at the same time an initial analysis, is aimed at
familiarizing with financial situation of the company and detecting irregularities in its
finances. The balance’s analysis can be made:

−

in a horizontal section being a comparative analysis of data, in which there are compared
assets and liabilities from at least two accounting periods. It is possible to establish
changes in absolute amounts occurred in given accounting periods, evaluate financial
standing of the company in the past and forecast its development in the future,

−

in a vertical section being a supplementation of analysis in a horizontal section and
making up a separate analysis of assets and liabilities. The vertical arrangement is used to
establishing of assets and liabilities’ structure presented in an analytic balance and
a structure of particular components of the final financial result of the company.
A vertical analysis makes possible the evaluation of a current financial situation of the

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

company, because the participation each of the fortune and balance components in total
amount of a balance is calculated.

Przykład skonsolidowanego bilansu firmy (opracowanie własne)

Okres rozliczeniowy / Accounting period

30.06.2006

31.12.2006

000 PLN

Aktywa trwałe / Durable assets

Wartości niematerialne / non material values

780

890

Materialne aktywa trwałe / Material durable assets

12, 150

12, 900

Inne aktywa finansowe / other financial assets

Aktywa trwałe razem / Durable assets total

12, 970

13, 830

Aktywa obrotowe / Turnover assets

Zapasy / Reserves

15, 300

15, 400

Należności handlowe i inne / Trade dues and other

28, 500

26, 334

Inne aktywa finansowe / Other financial assets

rodki pieniężne i ich ekwiwalenty / Funds and their

equivalents

4, 600

5, 800

Aktywa obrotowe razem / Turnover assets total

48, 469

47, 609

Aktywa razem / Assets total

61, 439

Kapitał własny / Own capital

Kapitał podstawowy / Basic capital

10, 400

11, 200

Kapitał zapasowy / Reserve capital

34, 000

36, 000

Zysk netto okresu obrotowego / Net profit of turnover period

2, 200

2, 900

Strata okresu obrotowego / Loss of turnover period

970

810

Kapitał własny razem / Own capital total

47, 570

509, 10

Zobowiązania długoterminowe / Long – term commitments

Rezerwy długoterminowe / Long – terms reserves

Zobowiązania długoterminowe – leasing / Long – term
commitments – leasing

880

872

Zobowiązania długoterminowe razem / Long – term
commitments total

891

Zobowiązania krótkoterminowe / Short – term commitments

Zobowiązania handlowe i pozostałe / Trade commitments
and others

10, 400

11, 100

Zobowiązania

tytułem

wiadczeń

pracowniczych

/Commitments by way of employees’ benefits

Zobowiązania krótkoterminowe – leasing / Short – term
commitments - leasing

170

167

Pożyczki i kredyty krótkoterminowe / Loans and short –
term credits

2, 600

2, 000

Rezerwy krótkoterminowe / Short – term reserves

1, 900

1, 800

Rezerwy krótkoterminowe razem / Short – term reserves
total

15, 088

Pasywa razem / Liabilities total

15, 979

Podróże za granicę i przyjmowanie gości zagranicznych

Planując podróż służbową za granicę należy ustalić i obliczyć kwotę diety zagranicznej: /

Planning the business trip abroad the amount of the foreign travelling allowance should be
determined:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

do 8 godzin przysługuje 1/3 stawki podstawowej / till 8 hours is entitled 1/3 of a basic
rate,

–

od 9 do 12 godzin – 1/2 stawki diety / from 9 till 12 hours – 1/2 of a foreign allowance
rate,

–

powyżej 12 godzin – pełna stawka diety / over 12 hours – full rate of a foreign allowance.
Pracownikowi firmy przysługuje 25% diety zgodnie z powyższymi zasadami, jeśli

otrzymuje on podczas podróży służbowej całodzienne bezpłatne wyżywienie lub jeśli jest ono
opłacone i wliczone np. w cenę pobytu w hotelu. / In accordance with above - mentioned
rules, the company’s employee is entitled to 25% of the foreign allowance, if he receives free
full board during the business trip or if it is paid and included, for example, in the price
of stay in the hotel.

Reprezentantowi firmy, który otrzymuje częściowe wyżywienie za granicą, przysługuje: /

For the company’s representative who receives a half – board, is entitled to:
–

niadanie – 15% diety / breakfast – 15% of the foreign allowance,

–

obiad – 30% diety / lunch – 30% of the foreign allowance,

–

kolacja – 30% diety / dinner – 30% of the foreign allowance,

–

pozostałe wydatki – 25% diety / other expenses – 25% of the foreign allowance.
Podróż za granicę wymaga również rezerwacji hotelu, jeśli partner, do którego

planowany jest wyjazd nie zapewnia zakwaterowania.

Oto przykładowa pisemna rezerwacja pokoju hotelowego:

Dear Sir or Madam,
Please reserve one double room with a bathroom from Thursday, 12 April to Saturday,
15 April 2007.
We expect to arrive on Thursday morning and we will leave early on Saturday afternoon.
Please confirm above reservation as soon as it is possible.
Yours faithfully,
Christina Bogacka
Tłumaczenie:
Szanowny Panie lub Szanowna Pani,
Proszę o rezerwacje jednego pokoju dwuosobowego z łazienką od czwartku 12 kwietnia do
niedzieli 15 kwietnia 2007.
Spodziewamy się przybyć w czwartek rano i wyjedziemy wczesnym popołudniem
w niedzielę.
Proszę o potwierdzenie powyższej rezerwacji.
Z poważaniem,
Krystyna Bogacka

Przyjmując gości zagranicznych należy ustalić kwotę wydatków związanych z ich

pobytem, czyli wyżywieniem, zakwaterowaniem, atrakcjami, upominkami, itd. Ponadto warto
sporządzić plan pobytu cudzoziemców na każdy dzień i wręczyć go gościom zagranicznym,
aby wiedzieli, kiedy są wydawane posiłki, o której godzinie jest konferencja, spotkania
firmowe, itd.

Oto przykładowy scenariusz dnia pobytu w firmie dla cudzoziemców:

Monday / Poniedziałek
8.00 a.m. – 9.00 a.m. – breakfast / śniadanie
9.30 a.m. – 11. 30 a.m. – business meeting in the company / spotkanie biznesowe w firmie
11.30 a.m. – 12.30 p.m. – visit the production department in the company / wizyta w dziale
produkcji firmy
12.30 p.m. – 1.00 p.m. – break / przerwa

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1.00 p.m. – lunch / obiad
2.00 p.m. – 4.00 p.m. – The Old Town sightseeing/ zwiedzanie Starego Miasta
4.00 p.m. – 6.00 p.m. – business conference / konferencja biznesowa
6.00 p.m. – 7.00 p.m. – break / przerwa
7.00 p.m. – 8.00 p.m. – dinner / kolacja
8.00 p.m. – 10.00 p.m. – going out to the theatre / wyjście do teatru.

Przyjmując gości zagranicznych trzeba zadbać o właściwy model gościnności,

a w konwersacjach prowadzonych w języku angielskim stosować słownictwo zawodowe
i odpowiednie zwroty grzecznościowe. Oto przykładowe zwroty grzecznościowe na
powitanie:
Welcome to our company / witam(y) w naszej firmie, nice to see you / witam(y), witaj, have
a nice stay / życzę miłego pobytu, I am glad that I can cooperate with you and your company
again / cieszę się, że mogę ponownie współpracować z Państwem i Państwa firmą, I have the
pleasure of welcoming you in our company / mam przyjemność powitać Państwa w naszej
firmie, pleased to meet you / miło mi Panią / Pana poznać.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jak należy prowadzić konwersację zawodową w języku angielskim?
2. Jakie są zasady prowadzenia korespondencji zawodowej w języku angielskim?
3. Jak należy redagować ogłoszenia, zaproszenie i podanie w języku angielskim?
4. Jak należy wypełniać dokumentację zawodową w języku angielskim?
5. Czego należy przestrzegać prowadząc transakcje handlowe w języku angielskim?
6. Jakie są możliwości finansowania działalności gospodarczej?
7. W jaki sposób można dokonać analizy i oceny działalności gospodarczej?
8. Jak należy przygotować zagraniczną podróż służbową?
9. Co trzeba zapewnić gościom zagranicznym?
10. Jakich zwrotów grzecznościowych w języku angielskim należy używać przyjmując gości

zagranicznych?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Po wysłuchaniu tekstu uzupełnij go brakującymi wyrazami. Następnie przeprowadź wraz

z kolegą / koleżanką konwersację zawodową w języku angielskim na wybrany temat.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt 4.3.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zastosować zasady prowadzenia konwersacji zawodowej w języku angielskim,
4) wysłuchać tekstu ze zrozumieniem w języku angielskim,
5) uzupełnić tekst w języku angielskim,
6) przedstawić rezultat swojej pracy w języku angielskim.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

kartki z tekstem konwersacji zawodowej z lukami w języku angielskim,

–

magnetofon z płytą CD lub kasetą z nagranym tekstem konwersacji w języku angielskim,

–

słowniki dwujęzyczne i branżowe,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6.

Przykładowy tekst do słuchania i uzupełniania:
E: Good morning. Can I (1) ... you, sir?
C: Good morning. I (2) ... like to buy meat.
E: (3) ... kind of meat do you need, sir?
C: I need pork, (4) ... and beef.
E: Which (5) ... of meat would do you like, sir?
C: Let me see (6) ... . I want the first class of meat.
E: (7) ... much meat do you need, sir?
C: About ten kilos of pork (8) ..., five kilos of bacon, four kilos of veal, and ten kilos of (9) ....
How much is that altogether?
E: It is 400 zlotys, but we have a special (10) ... for wholesalers, that is 5 per cent for each
kilo of meat, so the meat costs 380 zlotys. Would you like the (11) ... or receipt?
C: (12) ... please.

Ćwiczenie 2

Pracując w parach przeprowadźcie dowolną korespondencję zawodową w języku

angielskim. Użyjcie Internetu do przesyłania sobie korespondencji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt 4.3.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) określić zasady prowadzenia korespondencji zawodowej w języku angielskim,
4) przeprowadzić korespondencję zawodową w języku angielskim,
5) przedstawić rezultat swojej pracy w języku angielskim.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

stanowiska komputerowe z drukarkami i dostępem do Internetu,

–

słowniki dwujęzyczne i branżowe,

–

pakiety multimedialne,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 3

Zredaguj w języku angielskim następujące teksty użytkowe: zaproszenie, ogłoszenie,

podanie związane z działalnością gospodarczą w agrobiznesie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt 4.3.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) określić zasady redagowania krótkich tekstów użytkowych w języku angielskim,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) zredagować krótkie teksty użytkowe w języku angielskim,
5) przedstawić rezultat swojej pracy w języku angielskim.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

stanowiska komputerowe z drukarkami,

–

słowniki dwujęzyczne i branżowe,

–

pakiety multimedialne,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 4

Wypełnij w języku angielskim przykładowe formularze (faktura, firmowy druk

zamówienia, ogłoszenia, podania) związane z działalnością gospodarczą.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt 4.3.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) wypełnić formularze w języku angielskim,
4) przedstawić rezultat swojej pracy w języku angielskim.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

formularze w języku angielskim,

–

słowniki dwujęzyczne i branżowe,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 5

Opracuj w języku angielskim plan kosztów oraz scenariusz jednego dnia pobytu gości

zagranicznych w Twojej firmie. Następnie powitaj ich i przedstaw scenariusz pobytu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt 4.3.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) określić zasady przyjmowania gości zagranicznych,
4) potrafić opracować plan kosztów i scenariusz pobytu gości zagranicznych w języku

angielskim,

5) zastosować zwroty grzecznościowe używane na powitanie w języku angielskim,
6) przedstawić rezultat swojej pracy w języku angielskim.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

słowniki dwujęzyczne i branżowe,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 6

Pracując w grupach lub parach przygotujcie się do transakcji handlowych, a następnie

przeprowadźcie je w języku angielskim.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać fragment materiału nauczania (pkt 4.3.1. w poradniku dla ucznia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) określić zasady prowadzenia transakcji handlowych w języku angielskim,
4) przeprowadzić transakcje handlowe w języku angielskim,
5) przedstawić rezultat swojej pracy w języku angielskim.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

słowniki dwujęzyczne i branżowe,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) prowadzić konwersację zawodową w języku angielskim?

2) prowadzić korespondencję zawodową w języku angielskim?

3) słuchać tekstu ze zrozumieniem w języku angielskim?
4) prawidłowo uzupełnić tekst w języku angielskim?

5) redagować krótkie teksty użytkowe w języku angielskim?

6) wypełnić w języku angielskim formularze związane z działalnością

gospodarczą?

7) opracować w języku angielskim plan kosztów i scenariusz pobytu

gości zagranicznych?

8) powitać w języku angielskim gości zagranicznych w firmie?

9) przeprowadzić transakcje handlowe w języku angielskim?
10) przedstawić rezultat swej pracy w języku angielskim?
11) skorzystać ze słowników dwujęzycznych i branżowych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 35 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Dokończ zdanie – We can look for the job, among other things by

a) the Internet.
b) job advertisements in the mass media.
c) Employment Agency.
d) all mentioned above ways.

2. Dokończ zdanie – Preparing to the job interview it is worth to

a) determine a date and a place of meeting.
b) obtain the most information about the company.
c) prepare your own questions.
d) make all mentioned above preparations.

3. Dokończ zdanie – During the job interview

a) listen to interviewer’s questions and answer them.
b) be nervous.
c) criticise your previous employer.
d) reveal confidential information from your previous place of work.

4. Dokończ zdanie – Towards every employee and partner there should be specified

a) tasks and duties.
b) powers.
c) responsibility – sanctions.
d) all mentioned above rights and duties.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Uzupełnij zdanie – What is the … of duties for a marketing manager in your company?

a) area.
b) scope.
c) range.
d) size.

6. Dokończ zdanie – In a Curriculum Vitae should be placed the following information

a) only personal details.
b) personal details, education and qualifications, experience, other skills, interests.
c) only education and qualifications.
d) only interests.

7. Zwrot „list motywacyjny” należy przetłumaczyć na język angielski jako

a) a letter of application.
b) a letter of complain.
c) a letter of motivation.
d) none of them.

8. Jeżeli list oficjalny rozpoczyna zwrot grzecznościowy „Dear Sir or Madam”, to

w zakończeniu powinien być użyty zwrot
a) Yours faithfully.
b) Yours sincerely.
c) Regards.
d) All the best.

9. Zwrot używany w liście motywacyjnym „I am writing to apply for the position” należy

przetłumaczyć na język polski jako
a) „Piszę, aby dowiedzieć się o stanowisko”.
b) „Piszę, aby dostać to stanowisko”.
c) „Piszę, aby ubiegać się o stanowisko”.
d) „Piszę, aby zapytać o stanowisko”.

10. Zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej z dnia 2 lipca 2004 roku,

przedsiębiorcą jest
a) A physical person and an organizational unit who is not a legal person, whom

a separate act grants the legal ability – running a business on someone’s behalf.

b) A physical person, a legal person and an organizational unit who is not a legal

person, whom a separate act grants the legal ability – running a business on the own
behalf.

c) A physical person, a legal person and an organizational unit who is not a legal

person, whom the same act grants the ability – running a business on the partner’s
behalf.

d) A legal person and an organizational unit who is not a legal person, whom a separate

act allows running a business on the each of behalves.

11. Dokończ zdanie – The business can be run in the following way:

a) under the own name.
b) as a civil partnership and as a commercial law company.
c) in other less popular forms, for example, cooperatives, associations, foundations.
d) in all mentioned above forms.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12. Dokończ zdanie – The standardized application about entry to business record should

include
a) the entrepreneur’s mark and address, PESEL number, object of running business, the

date of business beginning, the company’s address.

b) the entrepreneur’s mark and address, NIP number, the company’s address.
c) the entrepreneur’s personal details.
d) the entrepreneur’s name and address, the company’s name and address.

13. Dokończ zdanie – If a person who establishes a business has his own NIP number, then

a) his private NIP number is replaced by a new NIP number for a business.
b) his private NIP number becomes the company’s NIP number in any time of running

business.

c) his private NIP number becomes the company’s NIP number from the moment of

running business.

d) his private NIP number is kept and given a special NIP number for a business.

14. Dokończ zdanie – The financial report to analysis and evaluation of business includes the

following instruments of a measurement
a) a comparative analysis, analysis of data’s structure, index analysis, analysis

of a chosen area of problems from the company activities.

b) only a comparative analysis.
c) an analysis of data’s structure and analysis of a chosen area of issues from the

company activities.

d) only an index analysis.

15. Definicja – „This kind of a business is run under the own surname an on the own account,

always one – man business. Its fortune is simultaneously the owner’s fortune who is
responsible by all his fortune for commitments incurred on behalf of it” określa
a) A Civil Partnership.
b) A Commercial Law Company.
c) A Limited Liability Company.
d) An Individual Business of Physical Persons.

16. Definicja – „This kind of a contract connects the contract’s sides with no deadline, it can

be dissolved by the employer in a way of the notice only from justified reasons” określa
a) A Commission Contract.
b) A Work Contract (A Result Contract).
c) A Contract for an Indefinite Term.
d) A Trial Period.

17. Dokończ zdanie – The trade agreement should consist of the following information

a) formal information, basic conditions, contractual clauses, enclosures.
b) only formal information and basic conditions.
c) only contractual clauses and enclosures.
d) none of them.

18. Dokończ zdanie – The most important elements in marketing activity of the company are

a) merchandising.
b) business offer and distribution.
c) advertisement and sales offer.
d) all of them.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19. Termin „zaproszenie” należy przetłumaczyć na język angielski jako

a) memorandum.
b) advert.
c) announcement.
d) invitation.

20. Dokończ zdanie – For planning of the business trip abroad the amount of the traveling

allowance should be determined in the following way
a) till 8 hours is entitled 1/3 of a basic rate, form 9 till 12 hours – 1/2 of a rate, over 12

hours – full rate.

b) till 8 hours is entitled 1/4 of a basic rate, from 9 till 12 hours – 1/3 of a rate, over 12

hours – full rate.

c) till 8 hours is entitled 1/2 of a basic rate, from 9 till 12 hours – 3/4 of a rate, over 12

hours – full rate.

d) till 8 hours is entitled 1/8 of a basic rate, form 9 till 12 hours – 1/4 of a rate, over 12

hours – 1/2 of a rate.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko...............................................................................

Posługiwanie się językiem obcym w działalności gospodarczej

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

1. Corbeil J.-C.: Wielojęzyczny słownik wizualny. Polski. Angielski. Niemiecki. Francuski.

Leksykon tematyczny. Wydawnictwo Wilga, Warszawa 1996

2. France C., Mann P., Kolossa B.: Ekonomia. Angielsko-polski słownik tematyczny.

Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002

3. Jastrzębska-Okoń I.: Polsko-angielski słownik tematyczny. Harald G., Warszawa 1997
4. Jaślan J., Jaślan H.: Słownik terminologii prawniczej i ekonomicznej angielsko-polski.

WP, Warszawa, 2004

5. Kienzler I: Słownik terminologii komputerowej angielsko-polski i polsko-angielski. Ivax,

Gdynia 2003

6. Kopestyńska Z.: English for the Capital Market. PWE, Warszawa 1996
7. Lukszyn J.: Wielojęzyczny słownik modułowy. Avans, Warszawa 2001
8. Pawłowska B.: Business Letters. PWE, Warszawa 2001
9. Praktyczny słownik angielsko-polski i polsko-angielski. Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa 2002

10. Rosenbaum O.: Praktyczny słownik komputerowy angielsko-polski i polsko-angielski.

Wydawnictwo REA, Warszawa 2001

11. Słownik handlowy angielsko-polski. PWE, Warszawa 1991
12. Strobel H., Szaro L., Józwiak W.: Niemiecko-angielsko-polski słownik pojęć

ekonomiczno-rolniczych. MRiRW, Warszawa 2004

13. Tittenbrun M.: Duży słownik polsko-angielski i angielsko-polski. Kastor, Warszawa 2001
14. Wielki słownik angielsko-polski i polsko-angielski. Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa 2004

15. Wzory listów angielskich. WP, Warszawa 2002

Strony internetowe:
16. http://www.arimr.gov.pl
17. http://www.csipb.pl