2012-03-18

1

Prawo cywilne I

Wykonywanie własności

nieruchomości I

Rodzaje nieruchomości

Kataster i księgi wieczyste

Zagadnienia ogólne

• Zakres regulacji

– Przepisy ewidencyjne
– Obowiązki właścicieli nieruchomości
– Regulacja funkcjonalnie wyodrębnionych

rodzajów własności

• Kompleksowy charakter regulacji

– Normy cywilnoprawne
– Przepisy prawa publicznego

Rodzaje nieruchomości

• Grunty
• Budynki lub ich części

– Wzniesione przez

• użytkownika wieczystego
• spółdzielnię na gruncie państwowym

– Lokale
– Na mocy przepisów dawnych

• Kodeks Napoleona (własność piętra)
• Grunty warszawskie (dzierżawa wieczysta)

2012-03-18

2

Granice przestrzenne

nieruchomości

• Planimetrycznie

– Wyznaczają znaki geodezyjne
– Ujawnione w katastrze

• Granice w pionie

– Społeczno – gospodarcze przeznaczenie

prawa

– Problem własności kopalin

Identyfikacja nieruchomości -

kataster

• Regulacja w prawie geodezyjnym i

kartograficznym

• Na potrzeby

– Zagospodarowania przestrzennego
– Wymiaru podatków
– Gospodarki gruntami
– Ochrony interesów majątkowych stron

• Nie są dowodem prawa własności

Kataster II

• Identyfikacja nieruchomości
• Przedmiot ewidencji: działki i budynki
• Dane wynikające ze stanów

– Prawnych
– Faktycznych

• Podział na działki ≠ podział na

nieruchomości

• Ograniczony dostęp do danych

2012-03-18

3

Księgi wieczyste

• Prowadzi się w celu ustalenia stanu

prawnego nieruchomości

• Rejestr

– Przedmiotowy
– Wpis do rejestru powoduje szczególne

skutki prawne

• Funkcje

– Stabilizacja stosunków własności
– Bezpieczeństwo obrotu

Księgi wieczyste II

• Dążenie do powszechności KW
• Księgi związane są z nieruchomością, a

nie osobą właściciela

• Ujawnia się w nich

– prawo własności
– niektóre inne prawa rzeczowe
– niektóre prawa obligacyjne związane z

nieruchomością

Księgi wieczyste III

• Treść księgi wieczystej: wpisy

– Adnotacja wskazująca zmianę stanu

prawnego lub na

– ustalenie tego prawa zgodnie z

rzeczywistością

– Wykreślenie to też wpis

• Wpisy

– Ostateczne
– Tymczasowe

2012-03-18

4

Księgi IV

• Wpisy tymczasowe

– Hipoteka przymusowa ustanowiona w

postępowaniu zabezpieczającym

– Ostrzeżenie
– Wzmianka o wniosku
– Wzmianka o środku prawnomaterialnym

• Księgi prowadzone są w systemie

informatycznym

Zasady ksiąg wieczystych

• Zasada wpisu

– Wpisy co do zasady deklaratoryjne
– Wyjątkowo: konstytutywne

• Odrębna własność lokali
• Ustanowienie i przeniesienie użytkowania

wieczystego

• Przeniesienie/zrzeczenie się ograniczonego

prawa rzeczowego wpisanego do księgi

– Wpis nie jest przesłanką przeniesienia

własności

Zasady KW II

• Wpis – cd

– Obowiązek wpisu
– Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną

nieujawnieniem prawa

• Rozbieżność między wpisem a stanem

prawnym

– Ryzyko obrotu
– Uzgodnienie stanu prawnego z jawnym
– Ochrona zaufania do wpisu

2012-03-18

5

Zasady KW III

rękojmia wiary publiczne

• Ochrona osób trzecich na wypadek

– Nabycia prawa rzeczowego
– Innego rozporządzenia tym prawem
– Spełnienia świadczenia przez osobę

trzecią na rzecz wpisanego do księgi
uprawnionego

• Chroni nabycie w drodze czynności

prawnej

• Nie chroni sukcesji uniwersalnej

Zasady KW IV

Rękojmia - cd

• Nie chroni w przypadku rozporządzeń

nieodpłatnych

• Rękojmię wyłącza zła wiara osoby

trzeciej

• Negatywne działanie rękojmi: nabycie

wolne od obciążeń nieujawnionych w
księdze

Zasady KW V
Rękojmia - cd

• Rękojmia nie działa przeciwko

– Prawom obciążającym nieruchomość z

mocy ustawy

– Prawu dożywocia
– Służebnościom

• Ustanowionym decyzją adminisracyjną
• Drogi koniecznej, w związku z przekroczeniem

granic, przesyłu

• R. wyłącza wzmianka / ostrzeżenie

2012-03-18

6

Zasady KW VI

• Domniemania związane z wpisem

– Prawo jawne z KW jest wpisane zgodnie z

rzeczywistym stanem prawnym

– Prawo wykreślone nie istnieje

• Niezgodność KW z rzeczywistym

stanem rzeczy

– Ostrzeżenie
– Powództwo o uzgodnienie

Zasady KW VII

• Pierwszeństwo praw

– Kolizja praw rzeczowych
– Prawo wpisane ma pierwszeństwo przed

nie wpisanym

– O kolejności praw wpisanych decyduje

chwila złożenia wniosku

• Rozszerzona skuteczność ppraw

osobistych wpisanych do księgi

Zasady KW VIII

• Zasada formalnej jawności KW

– Są powszechnie dostępne
– Każdy może przeglądać księgę i jej akta

• Zasada materialnej jawności

– Nie można zasłaniać się nieznajomością

wpisu

– Nie można zasłaniać się nieznajomością

wniosków, o których uczyniono wzmiankę

2012-03-18

7

Struktura KW

• Działy

– I oznaczenie nieruchomości i prawa

związane z własnością

– II prawo własności i użytkowanie wieczyste
– III ograniczone prawa rzeczowe, prawa

osobiste, ograniczenia w rozporządzaniu

– IV hipoteki

• Łamy