1. TAJEMNICA ZAWODOWA
Ograniczenie swobody rozporządzania danymi, które
osoba podejmująca świadczenia lub usługi w ramach
WOLNYCH ZAWODÓW otrzymuje od odbiorcy
świadczenia lub usługi, a niekiedy także od innych
osób,
wypływa
już
KONWENCJI
PRAW
CZLOWIEKA z 1950r. Także UE nie mogła
pozostawić tej dziedziny wyłącznie prawodawstwu
wewnętrznemu państw członkowskich. Zwykle w
prawodawstwie państw członkowskich w UE
ustanawiane są odrębne regulacje dla ograniczenia
rozporządzania danymi dot. organizacji lub
funkcjonowania władzy publicznej
i odrębne
regulacje w ograniczaniu rozporządzaniem danymi
dot. osób prywatnych . W 1 przypadku mowa jest o
tajemnicy państwowej, a w 2 o tajemnicy
zawodowej. W obu przypadkach prawodawstwa
poszczególnych państw powinny określać zarówno
krąg podmiotów ,które mogą pozyskiwać dane ,jak i
zakres ,w którym pozyskiwanie danych jest
dopuszczalne . Nie może też być obojętny cel, dla
którego dane są pozyskiwane . Pozyskiwanie danych
może być uzasadnione zadaniami porządkowymi lub
ewidencyjnymi, ciążącymi na władzy publicznej,
potrzebą reglamentacji stosunków społecznych lub
zapewnienia racjonalnej dystrybucji wartości. Może
być także uzasadnione przedmiotem funkcji
publicznej, która może być wykonywana zawodowo
w ramach zatrudnienia przez władzę publiczną oraz
także z racji bycia podmiotem usługi lub świadczenia
w
ramach
wykonywania
wolnego
zawodu.
Prawodawstwo wewnętrzne państw UE samo określa
uprawnienia władzy publicznej w zakresie tajemnicy
państwowej lub służbowej. Natomiast w zakresie
ochrony
jednostki
przed
nieuzasadnionym
gromadzeniem lub wykorzystywaniem jej danych
personalnych ,w prawodawstwie Unii Europejskiej
zauważalna jest tendencja do ustanawiania takich
samych regulacji prawnych w odniesieniu do władzy
publicznej i w odniesieniu do osób prywatnych .
Ustanawiane są też identyczne bariery wkraczania w
sferę wolności i praw podmiotowych jednostki,
wytyczające treść i zakres ochrony niezależnie od
przedmiotu , któremu pozyskanie danych ma służyć.
2. CECHY STATUTÓW JAKO ŹRÓDEŁ
PRAWA
Zwykle statut jest swoistym źródłem prawa
uzewnętrzniającym w zakresie ,w jakim domaga
się tego praktyka działania ,samodzielność i
niezależność
jednostki
administracji
zdecentralizowanej wobec organów powołanych
do jej nadzorowania. Opracowuje go sama
jednostka podporządkowana, z tym że jest on
zatwierdzany przez organ ,który ja nadzoruje,
Niemniej i w systemie administracji scentralizowanej
organ odpowiedzialny za działalność jednostki
podporządkowanej
może
być
ustawowo
zobowiązany do nadania jej statutu. Wtedy w
jednostce takiej następuje prawne utrwalenie jej
struktury organizacyjnej i wewnętrznego podziału
kompetencji. Statuty są to normatywne akty
wewnętrzne . Dlatego nie stanowią źródeł prawa
powszechnie obowiązującego. Normatywne akty
wewnętrzne
odgrywają
w
funkcjonowaniu
administracji publicznej ograniczoną rolę za względu
na to, że dla administracji publicznej podstawowe
znaczenia ma mimo wszystko prawo powszechnie
obowiązujące. Niemniej jednak są źródłami prawa
obowiązującego w układach kierownictwa w
administracji
publicznej
(w
hierarchicznych
powiązaniach
organów
administracyjnych
na
nadrzędnego i podporządkowanego). Przepisy
zawarte w statutach regulują formy zależności
organizacyjnej i funkcjonalnej danej jednostki
organizacyjnej administracji publicznej oraz status
organizacyjny i podział kompetencji w jej obrębie
3. MAYER I KUMANIECKI
Otto Mayer był pionierem niemieckiego prawa
administracyjnego. Opracował podręcznik ,w którym
po raz pierwszy zamieszczono konsekwentny system
ogólnych instytucji prawa administracyjnego . Autor
uważał ,że przedmiotem prawa administracyjnego
jest
administracja
pojmowana
jako
funkcja
(działalność) państwowa ,która nie jest ani
ustawodawstwem
,ani
sądownictwem.
Adm.
państwowa
miała
być
podporządkowana
ustawodawstwu i różna od sądownictwa – jest to
quasi-negatywna definicja adm. publicznej. Nie
jest ona zwykłą definicja negatywną bo pierwszy jej
człon tj. „administracja jest działalnością państwa”,
wzięty jest z klasycznej definicji Arystotelesa.
Dopiero w drugiej części definicji, w słowach „która
nie jest ustawodawstwem ani sądownictwem”
zawarta jest negacja. Wada tej definicji: 1-
dyskusyjne są założenia na jakich jest oparta ta
definicja. Przyjmuje bowiem, że istnieją trzy rodzaje
działań
publicznoprawnych:
ustawodawstwo,
sądownictwo i administracja, a ponadto, że znane są
treść i zakres ustawodawstwa i sądownictwa. A inni
autorzy: John Locke był zdania, że działalność
państwa należy dzielić tylko na dwa rodzaje działań:
na stanowienie prawa i na wprowadzenie go w
życie.2-nie
daje
ona
wyraźniej
wskazówki
ułatwiającej oddzielenie wzajemne kompetencji
ustawodawcy, kompetencji sądów i kompetencji
administracji publiczne Kolejny ogromny wkład w
naukę o adm. publicznej wniósł Meyer swoją
definicją samorządu. Według O. Mayera samorząd
nie oznacza jednostki, która sama się rządzi, lecz
jednostkę zarządzającą pewnymi sprawami, którymi
zarządzałoby państwo, gdyby się zostały uznane za
jej sprawy. Podmiotem samorządu jest dla niego
korporacja prawa publicznego będąca tworem
państwowego porządku prawnego i posiadająca w
jego ramach publiczne prawa podmiotowe wobec
państwa jak jednostka prywatna, tylko, że dotyczą
sprawowania administracji publicznej. Także do
budowania instytucji prawnych skierował naukę
prawa administracyjnego Otto Mayer. Wyznaczył jej
podstawowe zadania : 1prawo w swojej całości
powinno być systemem prawnym zamkniętym i w
swoim zakresie samowystarczalnym 2Należy założyć
nadrzędność
prawa
przedmiotowego
nad
uprawnieniami i obowiązkami przypisywanymi
różnym
podmiotom.
Tylko
w
warunkach
nadrzędności prawa przedmiotowego nad procesami
jego stosowania i obrotu zagwarantowana jest
możliwość budowania instytucji prawnych. 3Prawo
przedmiotowe musi uznać podmiotowość prawną
jednostki. 4Prawo przedmiotowe determinuje byt
prawny i działalność władzy publicznej. Musi ona
faktycznie istnieć i działać, aby było możliwe
powstanie i stosowanie prawa. 5Miejsce konstrukcji
normy prawnej, powinna zająć konstrukcja normy
upoważniającej lub zobowiązującej do żądania
działania od kogoś innego. Kazimierz Władysław
Kumaniecki - Uważał ,że Państwo przed bezrządem,
przed utratą organizacji państwowej może ustrzec
tylko rząd. Rząd w Polsce nie może być rządem
biernym, lecz musi spełniać wciąż swój główny
obowiązek: mieć jasny i systematyczny plan i dążyć
konsekwentnie do jego urzeczywistnienia przez
nadawanie kierunku pracom sejmowym. Najlepiej
osiągnąć to można - zdaniem prof. Kumanieckiego -
gdy jest to silny rząd demokratyczny. Oznacza to
rząd który rządzi i wprowadza w życie uchwały
władzy ustawodawczej, a nie jest jej cieniem; rząd
umiejący władzę piastować i wobec tej władzy w
granicach
prawa
nakazywać
wszystkim
posłuszeństwo; rząd, który ma inicjatywę i
wytyczoną zgodnie z potrzebami życia i interesem
państwa linię polityczną. A "rząd demokratyczny"?
To taki, który jest wykonawcą woli i myśli
większości narodu, uwzględniający przy tym interesy
i prawa wszystkich grup i warstw, co znajduje wyraz
w uchwałach izb prawodawczych, a więc rząd
parlamentarny.
4.
DEFINICJE
PRZEDMIOTOWE
I
PODMIOTOWE
Definicje
przedmiotowe:
Wśród
określeń
pozytywnych administracji publicznej, wypracowane
zostały definicje przedmiotowe i podmiotowe.
Definicje przedmiotowe zaliczają do adm. publ.
czynności ze względu na wyłącznie im przypisywane
cechy, niezależnie kto jest ich autorem. Niemal
każdy
zwolennik
definicji
przedmiotowych
proponuje własne ustalenia i sformułowania. Z tych
względów celowe jest wyodrębnienie tylko pewnych
podstawowych kierunków, w jakich rozwijały się
definicje przedmiotowe administracji publicznej
.Najwcześniej wykształcił się pogląd nawiązujący do
kryteriów interesu, który wprowadził już na gruncie
prawa
rzymskiego
Ulpian
dla
rozgraniczenia
interesów prywatnych i publicznych. Przy rożnych
szczegółowych odchyleniach w poglądzie tym
przypisywano administracji państwowej spełnianie
zadań leżących w interesie publicznym, gdy sądy
cywilne miały rozstrzygać w przedmiocie interesów
prywatnych. Później rozpowszechnił się pogląd,
według którego szczególną chechą adm. publ. była
nierówność podmiotów występujących w jego
obrębie. W odróżnieniu od prawa cywilnego, w
którym podmioty są sobie równe, w ramach prawa
administracyjnego
przysługuje
administracji
publicznej upoważnienie do posługiwania się
uprawnieniami
władczymi,
jednostronnego
określania praw i obowiązków adresatów jej aktów,
gdy adresat jej aktów jest zobowiązany do
podporządkowania się im. Kolejny kierunek łączy z
prawem administracyjnym bezwzględną moc jego
obowiązywania, podczas gdy prawo cywilne ma
obowiązywać w sposób względny, tj. o tyle o ile
strony w swoich czynności ciach nie postanowią
inaczej. Ostatni kierunek przyjął, że rola sędziego
kończy się na wydawaniu orzeczeń określających
prawa lub obowiązki , natomiast dla adm. publ.
wydanie aktu administracyjnego jest tylko środkiem
do celu jakim jest osiągnięcie pewnych efektów
rzeczowych
np.
budowa
drogi.
Definicje
podmiotowe Definicje podmiotowe nawiązują do
identyfikowania
administracji
publicznej
z
podmiotami : grupą organów lub urzędami, które
właśnie mają ją uosabiać. Według A. Merkla,
jednego
z
najwybitniejszych
przedstawicieli
normatywistycznej szkoły H. Kelsena, administracja
państwowa jest obok sądownictwa powołana do
wprowadzenia w życie ustawodawstwa . Dlatego, tak
jak sądownictwo, należy system jej organów
umiejscowić w stosunku do ustawodawcy na
niższym szczeblu w procesie tworzenia i stosowania
prawa. Natomiast w odróżnieniu od sądownictwa,
które oddane zostało w ręce zawisłych sędziów
podległych tylko ustawie, administracja państwowa
jest wykonywana przez organy podległe nie tylko
ustawie , lecz także instrukcjom i poleceniom
przełożonych tj organom zajmującym wyższy
szczebel
w
ramach
tej
samej
administracji
państwowej. O tym, co jest ustawodawstwem,
administracją i sądownictwem, decydują więc,
według Merkla, znamiona formalno organizacyjne.
5. AKTY WYDAWANE Z URZĘDU I NA
WNIOSEK
Administracja publiczna może być uprawniona lub
zobowiązana do wkraczania w sferę wolności i praw
podmiotowych jednostek lub z urzędu, albo na
wniosek samego adresata aktu, rozróżniamy
dwojakiego rodzaju upoważnienie lub zobowiązanie
administracji publicznej do wkraczania w sferę
wolności i praw podmiotowych jednostek. W
przypadku
upoważnienia
lub
zobowiązania
administracji publicznej do działania z urzędu
jednostka ma być zobowiązana do poddania się
konkretyzacji praw lub obowiązków i znoszenia
związanych z tym ograniczeń w korzystaniu z
uprawnień. Natomiast w przypadku działania
administracji publicznej na wniosek jednostki
jednostka ma być uprawniona do żądania od
administracji publicznej rozpatrzenia sprawy i
wydania autorytatywnego aktu.
W przypadku upoważnienia lub zobowiązania
administracji publicznej do wydania autorytatywnego
aktu mamy do czynienia z normami, które znajdują
zastosowanie do rzeczywistości już istniejącego
stanu faktycznego.
Autorytatywny akt administracyjny, który wkracza w
sferę wolności i praw podmiotowych jednostki,
nakłada na administrację publiczną i jednostki
uprawnienia lub obowiązki co do podjęcia lub
zaniechania pewnego działania lub niedziałania.
Podstawę faktyczną stosunków prawnych mogą
stanowić:1stany
faktyczne,
związane
np.
z
przebywaniem na pewnych terenach lub w pewnych
miejscach. Tak np. osoba przebywająca na terenie
parku narodowego może być adresatem zarządzeń
podejmowanych
z
punktu
widzenia
ochrony
przyrody.2występowanie u adresata normy prawnej
pewnych cech fizycznych lub psychicznych. Na
przykład ukończenie pewnego wieku może otwierać
obowiązek meldunkowy albo obowiązek służby
wojskowej.3stany faktyczne, zdeterminowane w
jakiś sposób zjawiskami klęsk żywiołowych (np.
powodzi, pożaru itp.). W celu ich zwalczania
administracja państwowa może być upoważniona do
wydawania różnych zarządzeń.4Pewne sytuacje
prawne. Mogą to być zwłaszcza sytuacje
cywilnoprawne. Tak np. właściciel może z tytułu
swojego prawa własności pozostawać w różnych
stosunkach administracyjnoprawnych. Może to być
np. pewien stosunek podatkowy z tytułu własności
nieruchomości.
5wynikają z innych praw rzeczowych. Niektóre z
nich łączą się z prawem posiadania (zwłaszcza różne
obowiązki
rejestracyjne),
inne
z
prawem
użytkowania (kierowca prowadzący samochód
podlega przepisom drogowym, niezależnie od tego,
czy jest on właścicielem pojazdu).
6. NA SZCZEBLU WOJEWÓDZKIM: ORGANY
W ZALEŻNOŚCI HIERARCHCZNEJ
Zależność hierarchiczna na szczeblu wojewódzkim
ma miejsce na płaszczyźnie relacji między
wojewodą, a wojewódzką administracją zespoloną
. Zespolenie jest nową konstrukcją wprowadzoną
powtórnie w Polsce w ramach reformy administracji
z 1998roku. Na stopniu wojewódzkim wyraża się w
nazwie zespolona administracja rządowa, a na
stopniu
powiatowym
w
nazwie
powiatowa
administracja zespolona, co jest reminiscencją faktu
iż na stopniu powiatowym nie ma wyodrębnionej
organizacyjnie
administracji
rządowej.
Zwierzchnikiem
wojewódzkiej
rządowej
administracji zespolonej jest wojewoda, który
wykonuje
zadania
głownie
prze
pomocy
kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży
wojewódzkich.
Jako
zwierzchnik
zespolonej
administracji rządowej wojewoda kieruje nią i
koordynuje jej działalność. Zapewnia warunki do
skutecznego jej działania. Odpowiada za rezultaty jej
działania. Ponadto sprawuje zwierzchnictwo w
postaci osobowej i służbowej. Zwierzchnictwu
osobowemu podstawę daje włączenie inspekcji,
straży lub służb w strukturę urzędu wojewódzkiego.
Jednocześnie
całość
układu
organizacyjnego
administracji zespolonej określa statut urzędu
wojewódzkiego nadany przez wojewodę, choć
uzależniony w treści nierzadko od postanowień
ministerialnych
rozporządzeń
w
sprawach
organizacji wojewódzkich inspektoratów. Poza
określonymi wyjątkami (Policja i Straż Pożarna) do
wojewody należy powoływanie i dowoływanie
kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży
wojewódzkich. Osoby te, noszące zazwyczaj nazwy
wojewódzkich komendantów i inspektorów, działają
z ustawowego upoważnienia w imieniu wojewody,
co jest już wyrazem zwierzchnictwa służbowego
popartego uprawnieniem wojewody w zakresie
kierowania, koordynacji, zapewnienia warunków
skutecznego
działania,
wydawania
poleceń
służbowych i pełną własną odpowiedzialnością. Na
stopniu
wojewódzkim
rządowa
administracja
obejmuje: Policję, Państwową Straż Pożarną,
Inspekcję Budowlaną, Inspekcję Sanitarną.
7.
GRANICE
MIĘDZY
DZIAŁALNOŚCI
PRAWNĄ A FAKTYCZNĄ
Podział form działania administracji publicznej na:
czynności prawne i inne działania administracji, nie
polegające na wydawaniu aktów prawnych, nie
będące
czynnościami
prawnymi
opiera
się
skierowaniu działania administracji publicznej na
wywołanie
skutków
prawnych.
Czynności prawne polegają na objawieniu woli
organu
adm.
publicznej
celem
wykonania
określonych skutków prawnych takich jak powstanie,
zmiana lub zniesienie stosunków prawnych. Mamy
dwa rodzaje tych czynności prawnych: 1czynności
administracyjnoprawne- regulowane przez prawo
administracyjne,
gdy
adm.
działa
władczo.
Czynności
administracyjno
prawne
mogą
wywoływać skutki prawne w dziedzinie prawa
cywilnego, ale nie jest to regułą. Regułą jest
natomiast, że obowiązki ustanowione w drodze
czynności administracyjnoprawnych mogą być
egzekwowane w drodze egzekucji administracyjnej
(bez potrzeby występowania do sądu). Adm.
publiczna sama przeprowadza wykonanie aktów
administracyjnych oraz gdy jest potrzeba stosuje
przymus
państwowy
(środki
egzekucyjne). 2czynności
prawa
cywilnego-
regulowane przez prawo cywilne, gdy adm. nie
działa władczo. Stwarzają stosunki prawne, które dla
wyegzekwowania w drodze przymusu państwowego
wymagają orzeczenia Sądu Powszechnego.
8.
INNE
DZIAŁANIA
ADMINISTRACJI
PUBLICZNEJ NIE BĘDĄCE CZYNNOSCIMI
PRAWNYMI
Skutek prawny występuje tylko czasem ale nie jest to
bezpośrednim celem takiego działania. Zaliczmy do
nich:
1 działania społeczno – organizatorskie - są to takie
działania jakie może dokonać również każda
organizacja społeczna. Typ tych działań określany
jest także mianem działań nie władczych, choć
pojęcie to obejmuje również i pewne działania
prawne
np.
czynności
prawa
cywilnego,
organizowanie akcji społecznych nie popartych
przymusem
państwowym,
2 działania materialno – techniczne (faktyczne) – są
to takie działania organów administracji, które ,
oparte są na wyraźnej podstawie prawnej i wywołują
konkretne skutki prawne a zarazem są czynnościami
faktycznymi, np. prowadzenie różnych rejestrów,
ewidencji, kartotek oraz na zewnątrz urzędu, np.
utrzymywanie czystości na ulicach. Istnieją dwa
rodzaje czynności materialno – techniczne,
wewnętrzne np. sporządzanie sprawozdań, statystyki,
czynności kancelaryjne; i czynności materialno –
techniczne
zewnętrzne
np.
przymusowe
doprowadzenie
zwierzęcia
do
szczepienia,
wyburzenie
obiektu
budowlanego,
opróżnienie
lokalu, zajęcie nieruchomości lub rzeczy ruchomej
itp.3 „zwykłe” poświadczenia- nie tworzą, nie
zmieniają i nie znoszą stosunków prawnych. Ich
znaczenie polega na tym, że służy im szczególna moc
dowodowa.
9. DOKUMENTY O SZCZEGÓLNEJ MOCY
PRAWNEJ (DOWÓDW Z DOKUMENTU
URZĘDOWEGO)
Dokumentami o szczególnej mocy prawnej w
administracji publicznej są dokumenty urzędowe.
Dokument urzędowy jest to środek dowody w
postaci dokumentu pochodzącego od powołanego do
jego
sporządzenia organu
państwowego
organizacyjnej lub podmiotu (w
zakresie
poruczonych im z mocy prawa lub porozumienia
spraw
rozstrzyganych
w
drodze decyzji
administracyjnej, czy też wydawania zaświadczeń).
Zgodnie
z Kodeksem
76
kpa)
dokumentem
urzędowym
jest
dokument
sporządzony
w
przepisanej formie przez powołane do tego organy
władzy publicznej i inne organy państwowe w
zakresie ich działania .Przepisy dotyczące formy oraz
ewentualnej treści dokumentu urzędowego zawarte
są
w
przede
wszystkim
administracyjnym(art. 107 kpa) oraz przepisach
szczególnych
regulujących
sposób
działania
danego organu. Dokumentem urzędowym jest także
dokument sporządzony przez organizacje zawodowe,
samorządowe, spółdzielcze i inne organizacje
społeczne
w
zakresie
zleconych
im
przez ustawę spraw
z
dziedziny administracji
publicznej. Dokumenty, które nie są dokumentami
urzędowym i, są dokumentami prywatnymi.
Dokument urzędowy stanowi dowód tego, co zostało
w nim urzędowo stwierdzone. Dowód urzędowy
sporządzony
przez
upoważniony
do
jego
sporządzenia organ w zakresie swojego działania
korzysta
z
domniemania
prawdziwości
(autentyczności dokumentu) oraz zgodności z prawdą
tego, co zostało w nim urzędowo stwierdzone.
Jakkolwiek domniemania te mogą być obalone, to
jednak z tych względów dokument urzędowy staje
się najbardziej wiarogodnym środkiem dowodowym
Za dokumenty urzędowe uznaje się np.: dowód
osobisty,
wojskowy
dokument
osobistego
(książeczka wojskowa), dokument paszportowy
(paszport) pocztowy dowód doręczenia przesyłki,
dyplomy i świadectwa z ukończenia nauki decyzje i
zaświadczenia wydane przez organy administracji
publicznej w tym: dowód rejestracyjny wypis
z ewidencji
gruntów i budynków, akty stanu
motorowerowa
DRUGA WERSJA
Konstytucja posiada szczególną moc prawną.
Szczególna moc prawna konstytucji polega na tym,
że żaden akt niższego rzędu nie powinien być z
konstytucją sprzeczny i powinien być zgodny.
Konstytucja
różni
się
od
innych
aktów
normatywnych i jest to akt prawny o bardzo dużym
stopniu ogólności i w konsekwencji konieczne jest
wydawanie ustaw jako aktów konkretyzujących
konstytucje. W systemie prawnych istnieje zakaz
sprzeczności aktów prawnych z Konstytucją oraz
nakaz spójności z nią i nakaz realizacji norm
konstytutywnych. Konstytucja może służyć za
podstawę prawną wyroków sądowych lub decyzji
organów administracyjnych.
Zgodność ustawy z konstytucją kontroluje Trybunał
Konstytucyjny.
Ustawa ma swoistą moc obowiązującą, może być
zmieniana lub uchylana tylko przez inną ustawę.
Każda norma prawa krajowego może być zmieniana
przez ustawę. Wydanie innych aktów normatywnych
może być tylko na podstawie ustawy i w celu jej
wykonania.
10. Jak ukształtowały się resorty współcześnie
(Premier, Ministrowie)
Zgodnie z zasadą resortowości wykonywanie
administracji państwowej zostało podzielone między
niezależne od siebie piony organizacyjne, tzw.
resorty. Na ich czele postawieni zostali ministrowie,
z których każdy miał mieć w terenie swoich
własnych urzędników, wyłącznie tylko jemu
podporządkowanych. Ministrowie mieli na zasadach
równości wchodzić w skład Rady Królewskiej, która
pod przewodnictwem króla zajmować miała
stanowisko we wszystkich sprawach, jakie król
stawiał na jej obrady. Sprawy objęte porządkiem
obrad referował resortowo właściwy minister.
Zrównanie ministrów sprzyjało wykonywaniu
władzy absolutnej.
Podzielono administracje na pięć resortów:
1.) resort spraw zewnętrznych –resort ten działał
poza granicami państwa.
2.) resort spraw wojskowych –resort ten miał
wypracowywać metody taktyki działania i strategii w
warunkach bojowych, dowodzenia ludźmi itd.
3.)
resort
spraw
wewnętrznych
–resort
odpowiedzialny za porządek publiczny, spokój i
bezpieczeństwo wewnętrzne kraju.
4.) resort skarbu –organami terenowymi resortu
skarbu byli prokuratorowi.
5.) resort wymiaru sprawiedliwości –działał przez
administracje sądów, przez oskarżycieli publicznych i
zakłady karne w sprawach oraz przez komorników.
Po Wielkiej Rewolucji Francuskiej liczba resortów
systematycznie wzrastała.
Obecnie liczba resortów zależnie od krajów jest
różna i liczniejsza niż dawniej.
W Polsce Ministra powołuje Prezydent RP na
wniosek Prezesa RM, który kieruje pracami całej
Rady Ministrów i jest organem zwierzchnim wobec
wszystkich Ministrów.
11. Akty prawa wewnętrznego i zewnętrznego
Akty administracji publicznej skierowane do
jednostki, albo innych podmiotów zrównanych w
obliczu prawa administracyjnego z jednostką zalicza
się do zewnętrznych aktów administracyjnych. Wydane
w sformalizowanym postępowaniu i względnie trwale,
według
zasad
ustanowionych
w
prawie
przedmiotowym określają prawa i obowiązki. Akty
zewnętrzne są to akty które w sferze orzekania
autorytatywnie
określają
uprawnienia
lub
obowiązki jednostki. Autorytatywne akty wydane
przez administracje publiczna w ramach wykonania
nadzoru lub kontroli nad jednostka nazywamy aktami
zewnętrznymi. Aktami zewnętrznymi są akty wydane
w
zakresie
powszechnie
(dwustronnie)
obowiązującego prawa administracyjnego.
Akty wewnętrzne wydawane przez organy nadrzędne
wobec organów podporządkowanych w ramach
wewnętrznej zależności organizacyjnej zachodzącej w
obrębie samej administracji publicznej, oparte na
normach określających zakresy działania i kompetencje
organów administracyjnych , tryb ich powstania ma
być prawnie niesformalizowany, mogą też być bez
prawnego ograniczenia uchylane lub zmieniane.
Aktami wewnętrznymi są akty wydawane w układzie
szczególnej zależności administracyjno prawnej.
Akty wydawane w ramach stosunku egzekucyjnego-
służą doprowadzeniu do wykonania obowiązków
jednostki nałożonych na nią w sferze prawa
materialnego.
Akty
bezpośrednio
zobowiązujące-
od
razu
wprowadzają adresata do którego są skierowane w
obręb stosunku egzekucyjnego. Każdy administracyjny
akt generalny jest zawsze aktem bezpośrednio
zobowiązującym. Tylko akty indywidualne gdy nie są
aktami bezpośrednio zobowiązującymi, mogą być aktami
wydanymi w sferze prawa powszechnie (dwustronnie)
obowiązującego. Indywidualny akt administracyjny ,
wydany
w
zakresie
prawa
powszechnie
obowiązującego, jest również czynnością prawna.
12. Uprawnienia ustawodawcze gminy
Władzą ustawodawczą w gminie jest Rada Gminy
wybierana w wyborach powszechnych na 4 letnią
kadencję. RG jest organem stanowiącym i
kontrolnym w gminie. Mają należeć do niej
wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania
gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej.
Rada gminy została wyposażona w następujące
kompetencje:
1.
organizacyjne,
polegające
m.in.
na:
a)
uchwalaniu
statutu
gminy,
b) zawieraniu porozumienia w sprawie przyjęcia
zadań
z
zakresu
administracji
rządowej,
c) podejmowaniu uchwał w sprawie tworzenia i
przystępowania do spółek lub spółdzielni, ich
rozwiązywania
czy
występowania
z
nich,
d) podejmowaniu uchwał w sprawie współdziałania z
innymi
gminami,
2.)programowe,
polegające
m.in.
na:
a) uchwalaniu miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego,
b)
uchwalaniu
programów
gospodarczych,
c)
uchwalaniu
budżetu
gminy,
3.)finansowo
-
majątkowe,
polegające
na
dysponowaniu
mieniem
gminy,
m.in.:
a) w drodze przekazywania go do korzystania
jednostkom
pomocniczym,
b) poprzez podejmowanie uchwał w sprawach
podatków
i
opłat
gminnych,
c) w drodze podejmowania uchwał o emitowaniu
obligacji
gminnych,
d) przez podejmowanie uchwał o zaciągnięciu
długoterminowych
pożyczek
4.)kreacyjne,
związane
z
wybieraniem
i
odwoływaniem zarządu gminy, sekretarza i skarbnika
gminy,
5.)kontrolne,
polegające
na:
a)
ustalaniu
kierunków
działania
zarządu,
b) przyjmowaniu sprawozdań z tej działalności,
c) udzielaniu zarządowi absolutorium z wykonania
budżetu
gminy,
- podejmowanie uchwał w innych sprawach, m.in.
dotyczących herbu gminy, nazw ulic i placów,
wznoszenia
pomników,
- ponadto do właściwości rady gminy należą
wszystkie sprawy z zakresu działania gminy, które
nie zostały wyraźnie przekazane innym organom.
13. Stosunek Prezesa RM do wojewody
Wojewoda jest zależny od Prezesa Rady Ministrów
osobowo jak i służbowo. Prezes RM powołuje i
odwołuje wojewodę na wniosek ministra MSWiA.
Prezes RM sprawuje nadzór nad działalnością
wojewody i dokonuje okresowej oceny jego pracy.
Jest to nadzór pod względem zgodności działania z
prawem i polityką rządu oraz pod względem
rzetelności i gospodarności. Prezes RM kieruje
działalnością wojewody wydając zarządzenia i
polecenia oraz kontroluje ich wykonywanie.
Wojewoda składa sprawozdania z wykonywanej
działalności Prezesowi RM.
Co ważne Prezes RM rozstrzyga także spory między
wojewodami oraz między wojewodą a właściwym
ministrem.
14. Czy wojewoda może stanowić pewne źródła
prawa?
W zakresie źródeł prawa terenowego powszechnie
obowiązującego wojewoda wydaje akty wykonawcze
prawa miejscowego i rozporządzenia porządkowe.
Akty wykonawcze prawa miejscowego wojewoda
wydaje, ilekroć szczegółowy przepis ustawy go do
tego upoważnia.
Do wydania rozporządzeń porządkowych ustawa o
administracji rządowej w województwie upoważnia
generalnie wojewodę. Wojewoda może wydawać
rozporządzenia porządkowe w zakresie i w sprawach
nieunormowanych w ustawach lub w innych
przepisach, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia,
zdrowia lub mienia oraz zapewnienia porządku,
spokoju
lub
bezpieczeństwa
publicznego.
Rozporządzenie porządkowe wojewody może
przewidywać za naruszenie zawartych w nim
przepisów kary grzywny wymierzane w trybie i na
zasadach prawa o wykroczeniach.
W przypadku aktów prawa miejscowego wydanych
na
podstawie
szczegółowego
upoważnienia
ustawowego następuje z reguły określenie stanów
faktycznych,
w
których
mają
znajdować
zastosowanie
administracyjnoprawne
formy
działania, przewidziane w ustawie.
W przypadku rozporządzeń porządkowych wojewoda
jest upoważniony nie tylko do określenia stanów
faktycznych,
które
maja
być
poddane
administracyjnoprawnej regulacji, lecz także form
działania, jakie w tych stanach faktycznych będą
mogły być zastosowane. Obok wojewody przepisy
prawa miejscowego mogą wydawać także niektóre
organy rządowej administracji specjalnej, np.
dyrektor urzędu morskiego, urzędu celnego.
15. Uznanie administracyjne
Uznanie administracyjne sąd weryfikuje przy
ocenianiu udziałów elementów woli w akcie
wydanym przez administrację publiczna. I w tym
zakresie sąd bada, czy
akt administracyjny, oparty
na elementach woli, nie narusza podstawy prawnej
uzasadniającej jego obowiązywanie. To, czy ustawa
w sposób ogólniejszy albo w sposób bardziej
szczegółowy
upoważnia
bądź
zobowiązuje
administrację publiczną do pewnych działań, nie ma
większego znaczenia dla jej działań w określonym
stanie faktycznym. Dopiero gdy podstawa prawna
jest tak ogólnie sformułowana, że praktycznie nie
daje żądnych wskazań dla działalności administracji
publicznej, trzeba przyjąć, że nie spełnia ona już roli,
jaką porządek prawny jej przypisuje. W ramach
interpretacji przepisów prawnych nie jest wiec
możliwe uznanie administracyjne przy ustaleniu
stanu rzeczywistości, który ma być podstawą
faktyczną autorytatywnego aktu administracyjnego
uznania
administracyjne
są
jedynie
oświadczeniami woli administracji publicznej,
którymi ustawa jest zastosowywana do konkretnego
stanu faktycznego. Właśnie w tych oświadczeniach
woli
może
znajdować
wyraz
uznanie
administracyjne. Ale to, czy i jak w konkretnych
przypadkach może się ono przejawiać zależy od
prawnego określenia stanu faktycznego, w którym akt
administracyjny ma być wydany.
Uznanie administracyjne może wystąpić tylko w
zakresie
stosowania
ustawy
wobec
stanu
faktycznego
mającego
stanowić
przedmiot
obowiązywania aktu administracyjnego.
Również w orzecznictwie sądowo administracyjnym
kontrola
wykonywana
nad
uznaniem
administracyjnym zawartym w aktach woli
wypracowanych przez administrację publiczna
powinna być uważana za odrębny rodzaj kontroli,
który nie powinien być identyfikowany z kontrola
dotycząca interpretacji prawa albo kontrola dotycząca
prawidłowego ustalenia podstawy faktycznej aktu. Sad
powinien zbadać, czy administracja publiczna nie
przekroczyła granic, w jakich ustawa oddała do
zakresu jej objawów woli określenie części
składowych
stanu
faktycznego,
w
którym
autorytatywny
akt
administracyjny
powinien
obowiązywać. Ustawa może nie determinować
bardzo rożnych składników stanu faktycznego, który
ma stanowić podstawę faktyczna autorytatywnego
aktu administracyjnego. Z ustawy może nie wynikać,
na jakim terenie albo w odniesieniu do jakiego
miejsca akt będzie obowiązywał.
Zaś to co nie jest uregulowane przez ustawy należy
do „swobodnego uznania” i na tym obszarze
administracja
publiczna
może
działać
bez
powoływania się na jakąkolwiek podstawę prawną.
Koncepcja ta była związana z okresem państwa
policyjnego i dążeniem do zachowania uprawnień
władzy wykonawczej wówczas, gdy zostały one
poddane władzy ustawodawczej. Współcześnie
nauka prawa administracyjnego odeszła od pojęcia
„swobody”, kładąc nacisk na luzy decyzyjne i
elastyczność administracji.
16. Kto zajmował się tematyką uznania
administracyjnego?
Na pewno Merkl...ale nawet niemieckiej wikipedii
nic o tym nie wiadomo aby był jakimś guru prawa
administracyjnego...
Otto Bahr i Edmund Bernatsik - teorie wewnętrznych
granic swobodnego uznania.
Rudolf von Laun - swobodne uznanie dopuszczone
wszędzie tam, gdzie ustawodawca posługuje się
pojęciem interesu publicznego.
Walter Jelinek – stworzył teorię pojęć nieostrych.
Uznał on, że pojęcia nieostre wprowadza
ustawodawca właśnie po to, by umożliwić
administracji pewną swobodę w działaniu (z racji
wieloznaczności pojęć nieostrych i wielości ich
interpretacji). Teorie te rozwijały się w latach
dwudziestych, trzydziestych ubiegłego wieku,
szczególnie intensywnie w krajach totalitarnych, co
trzeba zaznaczyć – wbrew intencjom autorów.
Friedrich Tezner - każde pojęcie, nawet nieostre ma
treść obiektywną, która wiąże organ administracyjny,
a interpretacja tych pojęć podlega kontroli sądowej.
17. ROZPORZĄDZENIA A ZARZĄDZENIA
Rozporządzenie to akt wykonawczy do ustawy,
upoważniony do jego wydania może być rząd w
całości, Prezes Rady Ministrów, poszczególni
ministrowie z osobna albo łącznie dwóch lub kilku
ministrów. Zarówno to, kto jest upoważniony do ich
wydania, jak i zakres materii, która ma być
uregulowana w rozporządzeniu, powinny być
określone w szczegółowym upoważnieniu, tzw.
Delegacji ustawowej do ich wydania. W praktyce
ustawodawczej nie upoważnia się zwykle do
regulowania w drodze rozporządzenia całej
działalności administracyjnej w pewnej dziedzinie.
Zwykle ustawa sama określa formy działania, jakimi
administracja
publiczna
będzie
mogła
się
posługiwać, natomiast w drodze rozporządzenia będą
miały być określone bardziej szczegółowo zwłaszcza
stany faktyczne, w jakich ustawowo przewidziane
formy działania będą miały znajdować zastosowanie.
Rozporządzenie trzeba traktować jako źródło prawa
wiążące
sędziego
cywilnego
lub
karnego.
Niezależnie od tego sędzia cywilny lub karny będzie
podlegał rozporządzeniu, ilekroć w drodze wyjątku
od zasady jest on kompetentny do rozpatrywania
środków prawnych od decyzji administracyjnych lub
innych form administracyjnoprawnego działania.
Dotyczy to np. prostowania treści aktów stanu
cywilnego. Rozporządzenie wykonawcze wydane
przez rząd lub poszczególnych ministrów podlegają
kontroli Trybunału Konstytucyjnego, który bada ich
zgodność z konstytucją. W odniesieniu do ustawy, w
której jest zawarta delegacja do ich wydania,
spełniają one szczególnie ważną rolę, bowiem
uwalniają ją od regulacji prawnych, które są skazane
na częste zmiany. Tryb zmieniania ustawy jest
sformalizowany i przez to powolny. Natomiast
zmiana rozporządzenie może nastąpić stosunkowo
szybko.
Stąd
łatwiej
jest
dostosowywać
rozporządzenie do zmieniających się warunków
społecznych, technicznych lub innych bez zmiany
ustawy. Można też zmienionym rozporządzeniem
zmienić regulacje, które tylko dla części ustawy mają
większe lub mniejsze znaczenie przy utrzymaniu w
mocy całej reszty ustawowej regulacji. Z drugiej
jednak strony następuje wraz z delegacją ustawową
upoważniającą
administrację
publiczną
do
wypełniania jej treści uzależnienie stosowania
ustawy od administracji publicznej. Niejednokrotnie
ustawa będzie mogła być faktycznie stosowana w
sferze rzeczywistości do stanów faktycznych, które
są nią objęte, tylko łącznie z rozporządzeniami
wykonawczymi. Bez nich ustawa będzie musiała
pozostawać w sferze normatywnej regulacji.
Zgodnie z art. 93 Konstytucji zarządzenia Prezesa
Rady Ministrów mają charakter wewnętrzny i
obowiązują jednostki podległe organowi, który je
wydaje. Tym samym nie mogą one nakładać
obowiązków na adresatów niepodporządkowanych
organizacyjnie autorowi aktu i nie mogą ustanawiać
uprawnień wobec administracji publicznej, o których
mógłby orzekać sąd administracyjny. Ale mogą
zarządzenia będące źródłami prawa w rozumieniu
art. 93 Konstytucji przyznawać prawa jednostce w
ramach, w jakich dla ich skonkretyzowania sama
administracja publiczna ma spełniać zadania poza
sferą
autorytatywnego
działania
administracji
publicznej. Do wydania zarządzeń nie jest potrzebna
szczegółowa delegacja ustawowa przewidziana dla
rozporządzeń wykonawczych. Zarządzenia Prezesa
Rady Ministrów i ministrów mają być wydane nie
tylko w ramach kierunków działania, jakie są dla
nich wyznaczone przez Konstytucję, lecz także w
imię wykonania udzielonych im upoważnień
ustawowych do określonego dostatecznie wyraźnie
działania. Tyle że te upoważnienia do określonego
dostatecznie wyraźnie działania przewidziane w
ustawie nie przybierają analogicznych znamion, aby
mogła być wydana decyzja, innymi słowy – nie
przybierają one analogicznych znamion, jakie muszą
być spełnione, aby mogła być wydana decyzja
administracyjna wobec jednostki, osób prawnych lub
innych
podmiotów.
Zarządzenia
ministrów
przewidziane w art. 93 Konstytucji są źródłami
prawa, które wiążą normatywnie, mogą też
ustanawiać zasady, według których ma nastąpić
strukturalne ukształtowanie podległych jednostek
organizacyjnych albo zasady określające porządek
działania organów administracyjnych. Ostatnio
wymienione zasady wiążą w zakresie prawa
administracyjnego nawet jednostkę zarówno wtedy,
gdy pragnie ona prawnie skutecznie skorzystać z
uprawnień, jak i wtedy, gdy prawnie skutecznie
pragnie ona spełnić obowiązki wobec administracji
publicznej.
Konstytucja
potwierdza
podporządkowanie
zarządzeń
Prezesa
Rady
Ministrów
i
ministrów prawu
powszechnie
obowiązującemu, skoro mają one podlegać kontroli
co do ich zgodności z tym prawem.
18.
AKTY
WZRUSZALNE
A
AKTY
NIEWZRUSZALNE (MERKL)
Akty dotknięte wadami istotnymi dzieli się na:
bezwzględnie nieważne – ex tunc (nieważne od
początku); akty wzruszalne – ex nunc (są skuteczne z
chwilą dokonania korekty). O tym, że dany akt jest
bezwzględnie nieważny czy jest aktem wzruszalnym
decyduje organ władzy publicznej. Organ sięga do
argumentacji oportunistycznej (wygodnej) – nie jest
to do końca zgodne ze szkołą normalistyczną, ale
praktyka nakazuje tak postępować.
19. MERKL – NIE-AKTY I AKTY NIEWAŻNE
Tematyka nie-aktów („akty pozorne”, actus nullus)
tzn. aktów dotkniętych najdalej idącymi brakami. Nie
ma w tym wypadku podmiotowości prawnej, z
drugiej strony nie ma przedmiotowości, np.: akt
wystawiany na scenie w teatrze – pozostaje poza
sferą prawa.
Akty dotknięte wadami nieistotnymi – tymi wadami
zajmuje się KPA. Wady nieistotne to takie, które nie
powodują nieważności danego aktu, organ usuwa je z
urzędu. Do wad nieistotnych zalicza się: omyłka co
do pewnych danych personalnych, omyłka co do
daty; omyłki w zakresie pisowni; dopuszczenie się
błędów gramatycznych, błędów w zapisie (np.:
wpisanie w nieodpowiedniej rubryce). Akt ma być
zrozumiały, jeżeli jest niezrozumiały wówczas nie
może wywołać pożądanych skutków. Czynność
dotknięta wadami nieistotnymi jest ważna, ale należy
wadę usunąć. Usuwanie wad normuje Kodeks
postępowania Administracyjnego.
Wady istotne powodują to, że dotknięty nimi akt nie
będzie wywoływać skutków prawnych. Swoje myśli
wyraził bardzo jasno A. Merkl, według niego akty
bezwzględnie nieważne powinny być uchylone przez
kompetentny organ administracyjny z działaniem ex
tunc, tj. od chwili ich wydania. Są to akty, które
obowiązują tylko pozornie. Ze względu na braki,
jakimi są dotknięte, nie powinny wywoływać
jakichkolwiek skutków prawnych. Dlatego, gdy
zachodzi taka potrzeba, organ administracyjny tylko
stwierdza
ich
nieważność.
Natomiast
akty
wzruszalne obowiązują do chwili ich uchylenia przez
kompetentny organ, tj. tracą moc ex nunc. Do chwili
ich uchylenia wywołują skutki prawne. Podziałowi
temu można zarzucić, że nie zawsze znajduje on
dostateczne oparcie w prawie administracyjnym. A
wtedy
trzeba
pozostawić
w
ręku
organu
administracyjnego rozstrzyganie w konkretnym
przypadku, czy akt ma być uchylony z mocą
wsteczną albo na odwrót – czy ma być uchylony bez
mocy wstecznej.
Wady bezwzględne powoduje naruszenie prawa
materialnego, ale są wyjątki od tej zasady. Gdy akt
narusza podstawę prawną to jest to akt bezwzględnie
nieważny, natomiast gdy akt prawny stan faktyczny
to jest to akt wzruszalny. Ustawodawca w art. 156
KPA wymienia wypadki, w których akt jest
nieważny (1. Nie ma określonego podmiotu, 2. Nie
ma określonej normy prawnej, 3. Każda sprawa może
być rozstrzygnięta tylko raz, 4. Nie ma strony, 5.
Decyzja jest niewykonalna, 6. Jeżeli decyzja
wywołałaby naruszenie prawa karnego, 7. Jeżeli
decyzja byłaby sprzeczna z innymi przepisami.
20. RODZAJE SAMORZĄDU
Samorząd powszechny – terytorialny. Kryterium
mającym najważniejsze znaczenie przy określaniu
pojęcia samorządu terytorialnego jest zamieszkanie
osób na wspólnym terytorium. Tworzy się wtedy
lokalna (terytorialna) wspólnota samorządowa,
nazywana samorządem terytorialnym (komunalnym,
powszechnym). Samorząd terytorialny wprowadza
bezpośrednio sama Konstytucja stanowiąc, że ogół
mieszkańców jednostek zasadniczego podziału
terytorialnego stanowi z mocy prawa wspólnotę
samorządową. Samorząd to społeczność lokalna o
demokratycznej organizacji wewnętrznej, która
została przez ustawę wyodrębniona strukturalnie i
podmiotowo
w
celu
zdecentralizowanego
wykonywania zasadniczej części lokalnych zadań z
zakresu administracji publicznej, z prawem do
korzystania
z
prawnych
form
działania,
charakterystycznych dla administracji publicznej.
Samorządy specjalne – nazwane tak, ponieważ w ich
skład nie wchodzą już wszyscy, ale grupy osób
wyodrębnione na podstawie szczególnego kryterium.
Wśród samorządów specjalnych wyróżnić można
samorząd zawodowy, jednoczący grupy społeczne
wykonujące ten sam zawód. Możliwość tworzenia
takich samorządów przewiduje również sama
Konstytucja,
dopuszczająca
powoływanie
samorządów przez osoby wykonujące zawodu
zaufania publicznego i sprawujące piecze nad
należytym wykonywaniem tych zawodów w
granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.
Katalog samorządów zawodowych jest bardzo
szeroki. Należą tu samorządy: adwokacki, radców
prawnych, lekarski, lekarzy weterynarii, notarialny,
pielęgniarek i położnych, aptekarski, biegłych
rewidentów, rzeczników patentowych, rolniczy,
doradców podatkowych, komorniczy, architektów,
inżynierów budownictwa, urbanistów i psychologów.
Katalog ten nie pokrywa się z listą tzw. wolnych
zawodów. Struktura samorządu zawodowego jest
zbudowana z izb tego samorządu, usytuowanych
zazwyczaj na dwóch szczeblach. Podstawowym
szczeblem są izby okręgowe, wyposażone w
osobowość prawną. Ich organami są zjazdy, rady,
komisje rewizyjne, komisje (sądy) dyscyplinarne i
rzecznicy
odpowiedzialności
zawodowej.
Do
podstawowych zadań samorządu zawodowego
należy współdziałanie z organami władzy i
administracji rządowej i samorządowej oraz z innymi
instytucjami i organizacjami społecznymi w
sprawach związanych z wykonywaniem danego
zawodu, opiniowanie i występowanie z inicjatywami
dotyczącymi
wydawania
aktów
prawnych
dotyczących tego zawodu, prowadzenie szkoleń itp.
Samorząd zawodowy zajmuje się też ustalaniem
zasad etyki danego zawodu, a szczególną domeną
jego działania jest decydowanie o nabywaniu i
pozbywaniu uprawnień członków korporacji (np.:
sprawy wpisu na listę adwokacką lub notarialną) oraz
pociąganie ich do odpowiedzialności dyscyplinarnej.
Inną formą samorządu specjalnego jest samorząd
gospodarczy, stanowiący uzupełnienie działalności
państwa w sferze ekonomicznej. Można go
zdefiniować jako związek publiczno-prawny, którego
uczestnicy są powiązani więzią gospodarczą.
Jednostkami
organizacyjnymi
samorządu
gospodarczego są izby gospodarcze, zorganizowane
na podstawie kryterium regionalnego. Są to
organizacje dobrowolne, reprezentujące interesy
gospodarcze zrzeszonych podmiotów w zakresie ich
działalności wytwórczej, handlowej, budowlanej lub
usługowej, w szczególności wobec organów
państwowych. Izby gospodarcze działają w podobny
sposób do izb samorządu zawodowego, jednak
wśród ich zadań nie ma wykonywania funkcji z
zakresu administracji publicznej. Izby gospodarcze
zrzeszają się w Krajowej Izbie Gospodarczej.
Rodzajem samorządu specjalnego, łączącego w sobie
cechy samorządu zawodowego i gospodarczego są
izby rolnicze. Inne rodzaje samorządów specjalnych
są
wyodrębnione
na
podstawie
kryteriów
wyznaniowych ( kościoły i związki wyznaniowe),
narodowościowych
(organizacje
mniejszości
narodowych) i in.
21. ZASŁUGI PROF. KUMANIECKIEGO
Kazimierz Władysław Kumaniecki - prawnik,
myśliciel polityczny, specjalista w dziedzinie prawa
administracyjnego,
minister
w
rządach II
Jagiellońskiego. W 1922 minister wyznań religijnych
i oświecenia publicznego w rządzie Juliana Nowaka.
Do najbardziej znanych publikacji zalicza się: Akt
administracyjny (1913);
Ustrój
władz
samorządowych
na
ziemiach
Polski
w
zarysie (1921);
Odbudowa
państwowości
polskiej. (1924); W poszukiwaniu suwerena. Wybór
pism. (red. B. Szlachta, M. Zakrzewski),(2006).
Uważał, że Państwo przed bezrządem, przed utratą
organizacji państwowej może ustrzec tylko rząd.
Rząd w Polsce nie może być rządem biernym, lecz
musi spełniać wciąż swój główny obowiązek: mieć
jasny i systematyczny plan i dążyć konsekwentnie do
jego urzeczywistnienia przez nadawanie kierunku
pracom sejmowym. Najlepiej osiągnąć to można -
zdaniem prof. Kumanieckiego - gdy jest to silny rząd
demokratyczny. Oznacza to rząd który rządzi i
wprowadza w życie uchwały władzy ustawodawczej,
a nie jest jej cieniem; rząd umiejący władzę
piastować i wobec tej władzy w granicach prawa
nakazywać wszystkim posłuszeństwo; rząd, który ma
inicjatywę i wytyczoną zgodnie z potrzebami życia i
interesem państwa linię polityczną. A "rząd
demokratyczny"? To taki, który jest wykonawcą woli
i myśli większości narodu, uwzględniający przy tym
interesy i prawa wszystkich grup i warstw, co
znajduje wyraz w uchwałach izb prawodawczych, a
więc rząd parlamentarny.
22. KIEDY AKT NIE MOŻE STAĆ SIĘ
PRAWOMOCNY?
Nie mogą być prawomocne decyzje, które mogą być
w każdym czasie uchylane lub zmienione, gdy na ich
mocy żadna ze stron nie nabyła prawa, jeżeli
przemawia za tym interes społeczny lub słuszny
interes strony. To samo odnosi się do decyzji
przewidzianych w art. 155 KPA w zakresie, w
którym na ich mocy strona nabyła prawo, ale na ich
uchylenie lub zmianę się godzi. W zakresie, w jakim
decyzja nie może się stać materialnie prawomocna,
nie ma znaczenia jej prawomocność formalna.
Dlatego formalna prawomocność decyzji prawnie
bezskuteczna wobec decyzji, które mogą być
uchylane lub zmieniane w trybie art. 154 KPA
(możliwość ich uchylania lub zmieniania, gdy na ich
mocy żadna ze stron nie nabyła praw). To samo
odnosi się do decyzji, które mogą być uchylane lub
zmieniane w trybie art. 155 KPA. Formalna
prawomocność jest bezskuteczna wobec nowych
aktów ustawowych, które uchylają lub zmieniają
dotychczasowe decyzje, podobnie jak jest prawnie
bezskuteczna wobec nowych aktów ustawowych moc
wiążąca dotychczasowych aktów ustawowych. Gdy
w istotnej mierze uległa zmianie podstawa faktyczna
aktu – zarówno jego prawomocność formalna, tak
samo jak prawomocność materialna stają się
bezprzedmiotowe, a do tego stanu rzeczywistości
mogą być wydane nowe decyzje – bez potrzeby
liczenia się z decyzjami wydanymi poprzednio.
Natomiast decyzje mieszczące się w zasięgu, w
którym – generalnie rzecz biorą – na podstawie
prawa materialnego mogą być wydawane decyzje
materialnie prawomocne, stają się prawomocne
formalnie. Ale nie oznacza to, że nie są ograniczone
w różnym zakresie możliwości ich uchylenia lub
zmieniania zanim staną się formalnie prawomocne
23. PODSTAWA PRAWNA I FAKTYCZNA W
PRAWIE ADMINISTRACYJNYM
PODSTAWA PRAWNA. Wszelkie administracyjne
działanie egzekucyjne zmierza do spowodowania
wykonania obowiązków, których treść była już
ostatecznie określona. Dlatego w normach,
upoważniających
administrację
publiczną
do
wdrożenia i przeprowadzenia egzekucji, zawarta jest
formalnoprawna podstawa prawna dla działań, które
są nią objęte. W stadium egzekucji nie podejmuje się
jakiegokolwiek merytorycznego rozstrzygnięcia w
zakresie praw lub obowiązków będących jej
przedmiotem. Nic też nie stoi na przeszkodzie, aby w
każdym przypadku egzekucji administracyjnej uznać
za jej formalną podstawę prawną tylko jedną normę,
tj. normę właśnie zobowiązującą administrację
publiczną do podjęcia, a jednostkę, która uprzednio
była adresatem autorytatywnego aktu, do poddania
się egzekucji.
PODSTAWA FAKTYCZNA. W obliczu normy
prawnej
wydanie
aktu,
który
ostatecznie
skonkretyzował czyjeś prawa lub obowiązki, spełnia
już nie tylko rolę czynności prawnej, ile zwłaszcza
rolę przesłanki faktycznej w ramach stanu
faktycznego, jaki ma zaistnieć, aby mogła być
wszczęta.
Organ,
powołany
do
działań
egzekucyjnych, ma stwierdzić faktyczne istnienie
takiego aktu, podobnie jak stwierdza się różne
zaszłości, w tym, że w akcie określającym
ostatecznie czyjeś prawa lub obowiązki są
jednocześnie
zdeterminowane
inne
elementy
faktyczne, stanowiące łącznie podstawę faktyczną
stosunku
egzekucyjnego.
Natomiast
część
dyspozycyjna normy zobowiązującej administrację
państwową do podjęcia egzekucji, a jednostkę do
poddania się jej, określa środki (formy) działania,
jakie mogą być zastosowane do przeprowadzenia
egzekucji.
24.
ISTOTA I CHARAKTER DZIAŁOW
ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ
Tradycyjne
wyodrębnienie
resortów
administracyjnych niezależnych od siebie i od całości
rządu doznaje istotnego ograniczenia przez oddanie
najważniejszych funkcji rządowych w ręce całego
rządu i przez daleko idące podporządkowanie
ministrów rządowi i Prezesowi Rady Ministrów.
Prezes Rady Ministrów może dowolnie kształtować
liczbę członków Rady Ministrów, przydzielając
ministrowi jeden lub więcej działów. Jedynym
ograniczeniem jest ustawowy wymóg, by działami:
budżet, finanse publiczne i instytucje finansowe
kierował ten sam minister. Ministrowie na mocy
normy konstytucyjnej kierują odpowiednimi działami
administracji rządowej lub wypełniają zadania
wyznaczone im przez Prezesa Rady Ministrów.
Ustawa o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów
upoważnia
i
zobowiązuje
ministrów
do
nadzorowania działalności terenowych organów
administracji rządowej. W stosunku do organów,
urzędów i jednostek organizacyjnych, które ustawa
pozostawia
w
ogólnie
podporządkowanym
podporządkowaniu
charakterystycznym
dla
tradycyjnych struktur resortowych, minister nie tylko
nadzoruje i kontroluje działalność terenowego
aparatu, lecz także nią kieruje.
25. Wolne zawody
Zostały one wyodrębnione w początkach państwa
liberalnego, ich wykonywanie nie może być
szczegółowo regulowane przez prawo, ponieważ
godziłoby to w ich istotę. Nie oznacza to jednak, że
jakieś zawody wolne od regulacji prawnej. Żadna
osoba trzecia(w tym podmiot publiczny) nie może
określać metod działania w obrębie wolnego zawodu
tj.
wiedzy
fachowej,
dorobku
nauki
lub
doświadczenia, zasad stosowania lub dobierania form
działalności itp. – dopóki mieści się to w ramach
obowiązującego prawa. W odróżnieniu od rzemiosła
w ich obrębie podejmowane są działania
skomplikowane, wymagające wysokich kwalifikacji,
zdolności lub przygotowania, dlatego też najczęściej
możliwość ich wykonywania uzależniona jest od
skończenia studiów wyższych. Sam proces ich
świadczenia jest również inny niż w rzemiośle, przy
wykonywaniu wolnych zawodów ma być on
nieskrępowany prawnie a przy rzemiośle jest on
nieistotny. Proces odgraniczenia wolnych zawodów
od rzemiosła nie zawsze jest łatwy, ponieważ opiera
się na kryteriach organizacyjno-socjologicznych a nie
prawnych. Zakres normowania wolnych zawodów w
ustawodawstwach różnych krajów jest różnorodny,
nie ulega jednak wątpliwości, że są one bardziej
zróżnicowane niż rzemiosło i że ustawowa regulacja
powinna zostawiać większe pole działania dla
orzecznictwa niż ustawowa regulacja rzemiosła.
Każdy z wolnych zawodów ma odmienną specyfikę
wykonywania np.: lekarz, adwokat, architekt,
prywatny detektyw, zawody artystyczne itp. Często
wykonywanie pracy w prywatnoprawnym stosunku
pracy lub publicznoprawnego stosunku służbowego
może mieć cech podobne do wykonywania wolnego
zawodu,
jednak
cecha
odróżniającą
jest
niesamodzielność wykonywania pracy. Tymczasem
w wypadku wolnych zawodów domniemanie
powinno przemawiać za swobodą wykonywania
zawodu.
Ustawowe
gwarancje
swobody
ich
wykonywania są zróżnicowane w zależności od
rodzaju zawodu. Ustawa musi regulować istotne
elementy każdego wolnego zawodu tj.: treść i zakres
wolności zawodowej, zasady nabywania i utraty
uprawnień do ich wykonywania, powinna też
przesądzać istnienie i funkcjonowanie samorządu
zawodowego. SZ jest cechą wyłączną WZ, powinien
on być zapewniony rzemiosłu i ewentualnie innym
zawodom. W przypadku WZ powinien on zapewniać
swobodę ich wykonywania. Dla każdego wolnego
zawodu powinien istnieć odrębny SZ uwzględniający
jego
specyfikę.
Tajemnica
zawodowa
przy
świadczeniu usług w ramach WZ nie jest
wyznaczania jedynie przez zleceniodawcę usługi ale
też przez prawo np. Konwencja Praw Człowieka z
1950r.,
ustawodawstwo
państwowe
lub
wspólnotowe. Regulacje państwowe powinny
zawierać krąg podmiotów, które mogą pozyskiwać
dane, zakres w którym pozyskiwanie danych jest
dopuszczalne a także cel ich pozyskiwania. Cele ich
pozyskiwania mogą być różne np. ewidencyjne,
porządkowe.
W polskim ustawodawstwie mamy do czynienia
jedynie ze szczątkowym uregulowaniem WZ.
Rozwinęło się ono głównie po 1989r., jest ono
niejednolite i nie kompleksowe. Nie jest jednak
możliwe stworzenie dla całokształtu WZ jednolitej
kodyfikacji ustawowej. Są one bowiem na tyle
zróżnicowane ze względu na ich przedmiot, że nie da
się ich objąć tymi samymi kategoriami uprawnień i
obowiązków. Nawet w zakresie w jakim aktualnie w
Polsce obowiązują w odniesieniu do wolnych
zawodów ustawowe regulacje prawne, podstawy
prawne
w
nich
zawarte
regulują
tylko
fragmentarycznie materie, jakie w przypadku
wolnych zawodów powinny być ustawowo
normowane.
Wykonywanie
WZ
nie
jest
podporządkowane jedynie przepisom pr cywilnego
ponieważ prawo wykonywania określonego wolnego
zawodu przyznaje, zawiesza i odbiera akt władzy
publicznej. Dlatego ustawa powinna określać
podstawę tego aktu oraz przesłanki warunkujące jego
wydanie. Ustawowo powinny być też określone
przesłanki uzasadniające zawieszenie lub odebranie
tego prawa. Następnie ustawa powinna określać
zakres, w jakim wykonywanie WZ powinno być
poddane administracyjnemu nadzorowi władzy
publicznej. Nadzór taki jest niezbędny wobec
wykonywania WZ i wobec tego że sfera wolnego
jego wykonywania musi być podana kontroli
określonej w prawie przedmiotowym. Zastępowanie
jej kontrolą charakterystyczną dla cywilistycznego
stosunku, jaki zachodzi pomiędzy osobą podejmującą
świadczenie lub usługę w ramach wolnego zawodu a
osobą będącą odbiorcą tego świadczenia lub usługi,
nie jest możliwe i mija się z celem. Jeśli chodzi o
zakres uprawnień samorządu zawodowego to
domniemanie ogólne powinno przemawiać za
Samorządem natomiast kompetencje administracji
rządowej powinny być szczegółowo wymienione
przez ustawę. Do kompetencji administracji rządowej
powinno należeć przede wszystkim wydawanie
świadectw i dyplomów niezbędnych do podjęcia WZ,
wydawanie decyzji ograniczających wykonywanie
WZ
ze
względu
na
potrzeby
porządku,
bezpieczeństwa i zdrowia publicznego itp.
26. Wadliwość aktów
Pojęcie aktu administracyjnego nie jest pojęciem
prawa pozytywnego. Jest ono stworzone przez naukę
prawa , która chciała nim objąć autorytatywne formy
działania władzy publicznej podejmowane w zakresie
prawa administracyjnego. W tak skonstruowanym
ujęciu
akt
administracyjny
jest
czynnością
skierowaną na wywołanie skutków prawnych tj.
czynnością prawną. Musi on więc być podjęty
świadomie i w swym nastawienie na wywołanie
skutków prawnych wyrażać objaw woli. Akt
administracyjny nastawiony jest na autorytatywne
określenie praw lub obowiązków, których nie
wypełnienie będzie skutkować odpowiedzialnością
prawną. Akt administracyjny niesie za sobą w
zakresie
jego
obowiązywania
wyłączność
powodowania
autorytatywnych
następstw
administracyjno-prawnych i trwałość obowiązywania
Jest on zdeterminowany przez prawo przedmiotowe a
administracja państwowa posługując się nim stosuje
to prawo. Czynność, która nie ma tych cech nie jest
aktem administracyjnym. W zakresie wymogów
ważności aktów i uznania ich za wadliwe
analizowane
są
wymagania,
jakie
aktom
administracyjnym
narzucają
przepisy
obowiązującego prawa. Wady jakimi jest dotknięty
mogą wpływać na jego losy. Przepisy prawa
dopuszczają w różny sposób i w różnym zakresie
dowodzenie o jego wadliwości lub niewadliwości.
Akt może być dotknięty wadami istotnymi i
nieistotnym. Akt dotknięty wadą nieistotną jest
obowiązujący, jednakże w razie jej wykrycia
powinien być on sprostowany. W przypadku decyzji
wydanej
w
sformalizowanym
postępowaniu
administracyjnym sprostowanie powinno nastąpić
poprzez wydanie postanowienia z urzędu lub na
wniosek strony. Jego przedmiotem mogą być błędy
pisarskie i rachunkowe oraz inne oczywiste omyłki ,
jakimi decyzja może być dotknięta. Sprostowanie
takie nie następuje poprzez wprowadzenie zmian do
już istniejącej decyzji ale jest dokonywane nowym
aktem. W odróżnieniu od wad nieistotnych wady
istotne aktu adm są wadami, z którymi akt nie
powinien obowiązywać. Wady te mogą mieć dwojaki
charakter ze względu na następstwa jakie powodują.
Można w nich wyodrębnić wady powodujące
nieważność
aktu,
nazywane
bezwzględną
nieważnością aktu(powinny one być stwierdzone
przez administracje), oraz wady, których wystąpienie
powoduje, że akt jest wzruszalny, w szczególności
powinien być uchylony lub zmieniony przez adm
publiczną. Istnieje wiele teorii dotyczących granicy
pomiędzy błędami istotnymi i nieistotnymi. Według
A Merkla akty bezwzględnie nieważne powinny być
uchylone przez kompetentny organ administracyjny z
działaniem ex tunc tj. od chwili ich wydania. Są to
akty, które obowiązują tylko pozornie. Ze względu
na braki, którymi są dotknięte nie powinny
wywoływać jakichkolwiek skutków prawnych.
Dlatego, gdy zachodzi taka potrzeba, organ
administracyjny tylko stwierdza ich nieważność. Wg
teorii A.Merkla akty bezwzględnie nieważne
powinny być uchylane przez kompetentny organ
administracyjny ex tunc czyli od chwili od ich
wydania. Są to akty, które obowiązują tylko pozorni,
nie powinny one wywoływać żadnych skutków
prawnych ze względu na wady, którymi są dotknięte.
Organ adm powinien tylko stwierdzić ich
nieważność. Natomiast akty wzruszalne obowiązują
do chwili ich uchylenia przez organ adm więc tracą
one moc ex nunc. Podział ten nie zawsze znajduje
oparcie w Pr adm i często organ adm musi
zadecydować która forma wadliwości występuje w
konkretnym przypadku. Z kolei podział stanowisko
łączące akty nieważne z naruszeniem norm prawa
materialnego a akty wzruszalne z naruszeniem norm
postępowania administracyjnego, prowadzi do
podziału aktów dotkniętych wadą istotną , który w
prawie
pozytywnym
często
nie
znajduje
potwierdzenia. Jest tak ponieważ akt adm może być
bezwzględnie nieważny zarówno wtedy gdy narusza
Pr materialnego jak i wtedy gdy narusza przepisy
postępowania adm. Wzruszalny może być akt adm
gdy narusza Pr materialne jak i wtedy gdy narusza
prawo proceduralne. Nie ma odrębnych podstaw
prawnych aktu adm, które nie byłyby zawarte w Pr
mat i odwrotnie. Prawo o postępowaniu adm służy
materialnemu
prawu
adm
i
takim
zakresie
współuczestniczy w podstawach prawnych i
podstawach faktycznych aktu adm określonych przez
prawo
materialne.
Kodeks
postępowania
administracyjne rozgranicza akty na nieważne i
wzruszalne w jeszcze inny sposób. Stanowi on że
organ adm publicznej stwierdza nieważność decyzji
która: 1)wydana została z naruszeniem przepisów o
właściwości 2)wydana została bez podstawy prawnej
lub z rażącym naruszeniem prawa 3)dotyczy sprawy
już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją
ostateczną 4)została skierowana do osoby nie będącej
stroną w sprawie 5)była niewykonana w dniu jej
wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały
6)w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony
karą 7)zawiera wadę powodującą jej nieważność z
mocy prawa. Postępowanie w sprawie stwierdzenia
nieważności decyzji wszczyna się z urzędu lub na
wniosek strony a rozstrzygnięcie następuje w drodze
decyzji.
Wynika z tego, że stwierdzenia nieważności decyzji
następuje
w
odrębnym
postępowaniu
o
unieważnieniu aktu, którego rezultat nie jest z góry
przesądzony. Kodeks nie rozstrzyga też z jaką chwilą
następuje unieważnienie – ex tunc czy ex nunc.
Natomiast wznawia się postępowanie w sprawie
zakończonej ostateczną decyzją jeżeli: 1)dowody, na
których podstawie ustalono istotne dla sprawy
okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe 2)
decyzja została wydana w wyniku przestępstwa
3)decyzja została wydana przez pracownika lub
organ który podlega wyłączeniu stosownie do kpa
4)strona bez własnej winy nie brała udziału w
postępowaniu 5)wyjdą na jaw istotne dla sprawy
nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody
istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane
organowi, który wydał decyzję 6)decyzja wydana
została bez uzyskania wymaganego prawem
stanowiska innego organu 7)zagadnienie wstępne
zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd
odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji
8)decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję
lub orzeczenie sądu , które zostało następnie
uchylone lub zmienione. Można również wznowić
postępowanie w wypadku, gdyby TK orzekł o
niezgodności aktu normatywnego z konstytucją,
umową międzynarodową lub ustawą na podstawie
której została wydana decyzja. Odmowa wznowienia
następuje w drodze decyzji, natomiast wznowienie
następuje w drodze postanowienia. W wyniku
wznowienia
postępowania
następuje
wydanie
decyzji,
która a)odmawia uchylenia decyzji
dotychczasowej, gdy stwierdzi brak podstaw do jej
uchylenia albo b)uchyla decyzję dotychczasową, gdy
stwierdzi istnienie podstaw do jej uchylenia i wyda
nową decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy.
Wynika z tego, że wznowienie postępowania
następuje w ramach tego samego postępowania, które
zostało wznowione. Nie powinno też być też
wątpliwości co do tego, że adresat aktu i każda inna
osoba, która w dobrej wierze podporządkowała się
wadliwemu
aktowi,
powinna
mieć
prawo
dochodzenia odszkodowania za poniesione starty nie
tylko wtedy, gdy akt ten został uchylony a także
wtedy gdy w wyniku upływu czasu nie można go już
uchylić. Nie jest podnoszony w nauce Pr
administracyjnego inny podział aktów dotkniętych
wadą istotna, mianowicie ich podział na akty, które
naruszają przepisy prawa, na jakich powinny być
oparte, i akty, dla których stan faktyczny był ustalony
w wadliwy sposób. Akty naruszające przepisy prawa
są dotknięte błędem co do treści i zakresu
obowiązywania prawa. Chodzi tu o błąd popełniony
przez organ, który dany akt wydał. Błąd ten może
dotyczyć istnienia lub nieistnienia w normatywnej
sferze
obowiązywania
prawa
wystarczającej
podstawy prawnej dla wydania aktu , błędnej
interpretacji prawa lub błędnego posługiwania się
nim. Te znamiona odróżniają akty naruszające
obowiązujące przepisy prawne od nie-aktów nie
będących objawami woli władzy publicznej
uzewnętrznionej wobec jednostki, która ma się im
podporządkować. Natomiast akty, dla których stan
faktyczny był ustalony wadliwie, są wydane bez
ostatecznego uwzględnienia –przy ich podejmowaniu
- obiektywnej rzeczywistości w danej sprawie przy
wykorzystaniu dorobku nauki, doświadczenia,
danych
niezależnych
od
normatywnego
obowiązywania prawa a zaczerpniętych z działania
procesów przyrody lub życia społecznego, faktycznie
podjętych działań ludzkich itp. Akty, które naruszają
przepisy
prawne,
w
razie
stwierdzenia
ich
wadliwości w istotnej mierze mogą być uznane tylko
za akty nieważne z mocą ex tunc. Natomiast akty, dla
których stan faktyczny był ustalony wadliwie, gdy
uzupełnienie ustaleń co do stanu faktycznego
wykazało, że są wadliwe w istotnej mierze – też
powinny być uznane za nieważne ex tunc i tylko
wyjątkowo za nieważne ex nunc.
27. Co to jest kodeks?
Kodeks postępowania administracyjnego nie jest
kodeksem w ścisłym tego słowa znaczeniu. Wbrew
ustalonemu w ciągu stuleci znaczenia nazwy
„kodeks” nie stanowi on zbioru przepisów w sensie
„korpus iuris clausum” tj. zbioru przepisów
regulujących wyczerpująco pewną dziedzinę prawa.
Już w przepisach ogólnych rozdziału I kodeks
stanowi, że nie stosuje się jego przepisów do:
1)postępowania w sprawach karnych skarbowych i
2)spraw uregulowanych ordynacją podatkową.
Przepisy kodeksu postępowania administracyjnego
nie
mogą
być
sprzeczne
z
powszechnie
obowiązującym prawem materialnym.
28. Zakład administracyjny
Zakład administracyjny to np. izba wytrzeźwień,
zakład poprawczy, szpital dom opieki społecznej,
areszty śledcze. Zakłady administracyjne są tworzone
w wyniku aktów administracyjnych, które wymagają
szczegółowej podstawy prawnej. Nie tworzy się
zwykły, typowy stosunek administracyjno-prawny
pomiędzy podmiotami powołanymi a zakładem
administracyjnym, ale tworzy się w drodze aktu
wewnętrznego. Organ powołany do wydania aktu
wewnętrznego może odpowiadać za to wydanie, za
niewydajnie, za treść i będzie odpowiadał wobec
organu nadzorczego. Zależność zakładową wytyczają
głównie normy zadaniowe, czyli normy które
zobowiązują zakład do określonych świadczeń na
rzecz użytkowników zakładu i mają doprowadzić do
celu jaki sobie postawił. Istotą zakładu jest spełnianie
świadczeń i cała działalność zakładu ma służyć
realizacji celów jakie zakładowi postawiono na mocy
aktu wewnętrznego. Normy prawa administracyjnego
materialnego mają zapewnić tej działalności
autorytatywne środki, formy dla realizacji celów.
Zakłady administracyjne można podzielić na:
1)zakłady podporządkowane organom nadzoru wg
zasad hierarchicznej zależności np. zakłady karne
2)zakłady działające na zasadzie samodzielności i
niezależności np. instytucje naukowo-badawcze.
Inny podział zakładów na 1)przebywanie w zakładzie
jest obligatoryjne np. areszty śledcze. Stosunek
zależności
powstaje
w
wyniku
aktu
administracyjnego, wyroku, ustawy. Nie można
wydalić takiej osoby, która tam przebywa
2)przebywanie w zakładzie jest fakultatywne,
dobrowolne. Powstaje z woli osoby, która chce tam
przebywać. Można taką osobę wydalić z powodu
naruszenia regulaminu. Zależności między zakładem
a odbiorcą towarzyszy władztwo przekraczające
ramy
władztwa
w
typowych
stosunkach
administracyjnych. Jest to władztwo porządkowe i
temu władztwu podlegają użytkownicy, ale także
osoby znajdujące się przypadkowo na terenie
zakładu. Władztwo zakładu jest po to aby działania
zakładu były faktycznie przeprowadzone np. ustalone
godziny pracy zakładu. Organy zakłady powinny
kierować się następującymi zasadami: a)równego
traktowania
użytkowników
b)obowiązku
udostępniania świadczeń przez organy zakładu
c)działalność ma służyć nie tylko celom, ale także
dobru publicznemu. Działalność organów zakładu
nie jest działalnością normatywną ale wydawane są
akty indywidualne i generalne, ale nie mogą one
stanowić podstawy prawnej do innych aktów
określających
uprawnienia
bądź
obowiązki
użytkowników. Osoba spełniająca funkcje organów
w zakładzie jest urzędnikiem i ma takie same prawa
jak urzędnik samorządowy, gdy jej działalność
narusza prawo to podlega odpowiedzialności
służbowej, dyscyplinarnej. Zakład nie jest organem
administracyjnym ale tworzy się go w celu
wykonywania zadań administracyjnych. Jet to
jednostka publiczna, która została powołana do
wykonywania
zadań
publicznych.
Zakład
administracyjny różni się od organu adm tym, że w
przypadku zakładu nad elementem organizacyjnym
przeważa świadczenie fachowych, merytorycznych
usług.
*Władztwo zakładowe
Jest to ogół uprawnień przysługujących organom
zakładu adm w stosunku do jego użytkowników w
celu jednostronnego ukształtowania wiążących ich
stosunków
prawnych.
Granicą
władztwa
zakładowego jest realizacja celu zakładu. Przejawia
się ono w prawie do wydawania przez organy
zakładu bądź to aktów normatywnych np. regulamin
bądź poleceń kierowanych do użytkowników
zakładu. Czasami przysługuje ono również w
stosunku do osób, które wyłącznie przebywają na
terenie zakładu lecz nie są jego użytkownikami.
29. Prawomocność
Może być ona rozpatrywana w aspekcie materialnym
i formalnym. Prawomocność materialna ma miejsce
wtedy gdy dana decyzja administracyjna jest wiążąca
w odniesieniu do wszystkich podmiotów, które w
swych prawa i obowiązkach mogą się z nią zetknąć a
także wiąże trwale w obrębie form administracyjno-
prawnego działania. Natomiast gdy w sferze w której
decyzja może stać się prawomocna materialnie nie
zostały wykorzystane w przewidzianym terminie
albo zostały wyczerpane środki prawne jakie mogły
służyć jej uchyleniu lub zmianie – mammy do
czynienia z decyzją prawomocną formalnie. Nie będą
prawomocne decyzje które mogą być w każdym
czasie uchylone lub zmienione, gdy na ich mocy
żadna ze stron nie nabyła prawa jeżeli przemawia za
tym interes społeczny. To samo dotyczy decyzji na
mocy których strona nabyła prawo ale na ich
uchylenie lub zmianę godzi się. Prawomocność
materialna ma podstawowe znaczenie, bo gdy nie
występuje to nie ma decyzji. Formalna daje prawne
możliwości dochodzenia uprawnień. Zanim decyzja
stanie się formalnie prawomocna powinna ona być
ostateczna w rozumieniu kpa tzn nie powinno od niej
służyć odwołanie w administracyjnym toku instancji.
Prawomocność w prawie administracyjnym ma
cechy
szczególne,
obowiązuje
powszechnie.
Obowiązuje strony i wszystkie inne podmioty które
mogą się spotkać z rozstrzygnięciem, nie może być
inaczej bo w ramach systemu prawa potrzebne są
autorytatywne działania. Wyjątki od zasady
prawomocności: 1)akty wydane w sformalizowanym
postępowaniu w stosunkach służbowych 2) stosunki
wewnętrzne
zależności
zakładowej
3)akty
przyznające uprawnienia
Decyzja jest prawomocna gdy strona nie może jej
zaskarżyć do sądu: 1)gdy strona nie wniosła w
terminie skargi do WSA 2)gdy sprawę rozstrzygnął
WSA utrzymując decyzję w mocy a nie złożono
skargi do NSA 3)sprawę rozstrzygnął NSA
utrzymując decyzję w mocy.
*Akt nie może się stać prawomocny gdy:
Zanim decyzja stanie się formalnie prawomocna
powinna ona być ostateczna w rozumieniu kpa – nie
powinno
od
niej
służyć
zażalenie
w
administracyjnym toku instancji. Ostateczność ma
zachodzić wtedy gdy jednostka nie może się odwołać
od decyzji, która przez I instancję była wydana.
(Odwołanie trzeba wnieść w ciągu 14 dni – później
już traci się do tego prawo). Prawomocne ma być
rozstrzygnięcie
wydane
przez
władzę
administracyjną. Wtedy gdy nie ma skargi do sądu (
jeżeli strona nie może wnieść skargi do sądu w ciągu
miesiąca – później już traci do tego prawo).
30. Kompetencje wójta
Według ustawy z 1990r. o samorządzie gminnym
mieszkańcy gminy z mocy prawa tworzą wspólnotę
samorządową na odpowiednim terytorium. Gmina
wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na
własną odpowiedzialność i ma posiadać osobowość
prawną. Ustawa ta stworzyła ogólne domniemanie na
rzecz kompetencji gminy. Do jej zakresu działalności
należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu
lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych
podmiotów. Ustawa o bezpośrednim wyborze
wójtów, burmistrzów i prezydentów miast zalicza do
organów gminy: 1)radę gminy 2)wójta(burmistrza,
prezydenta miasta). Rada gminy jest organem
stanowiącym i kontrolnym w gminie. Mają do niej
należeć wszystkie sprawy pozostające w zakresie
działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej.
Wójt(burmistrz, prezydent miasta) ma być organem
wykonawczym
gminy.
Na
mocy
ustawy
o
bezpośrednim jego wyborze ma on kompetencje i
zadani, które wcześniej należały do kompetencji
zarządu gminy oraz jego przewodniczącego. Ustawa
ta dodała również do kompetencjo wójta inicjatywę
uchwałodawczą w odniesieniu do działalności rady
gminy, na wniosek wójta przewodniczący rady
gminy jest obowiązany wprowadzić do porządku
obrad najbliższej sesji RG projekt uchwały, jeżeli
wpłynął on do RG co najmniej 7 dni przed dniem
rozpoczęcia sesji rady. Dalsze zadania i kompetencje
wójta określają przepisy ustawy o samorządzie
gminnym: wójt ma kierować bieżącymi sprawami
gminy i reprezentować ją na zewnątrz. Ma on
kierować pracami urzędu gminy, w tym zakresie
przysługują
mu
uprawnienia
zwierzchnika
służbowego w stosunku do pracowników urzędu oraz
kierowników gminnych jednostek organizacyjnych.
Wójt jest powołany do wydawania decyzji w
indywidualnych sprawach z zakresu administracji
publicznej, o ile przepisy szczególne nie stanowią
inaczej. Może on upoważnić do wydawania tych
decyzji w jego imieniu swoich zastępców lub innych
urzędników gminy, a RG może upoważnić do
załatwieniu indywidualnych spraw z zakresu adm
pub również organy wykonawcze jednostek
pomocniczych tj organy wykonawcze sołectwa,
dzielnic miejskich lub osiedli oraz organy innych
jednostek organizacyjnych, w tym przedsiębiorstwa
utworzonych przez gminę lub podmioty, z którymi
gmina pozostaje w stosunkach umownych. Od
decyzji wydanych przez wójta lub organy przez
niego
upoważnione
służy
odwołanie
do
samorządowego kolegium odwoławczego, jeżeli
przepisy szczególne nie stanowią inaczej.
Wójt w drodze zarządzenia powołuje i odwołuje
swojego zastępcę lub zastępców w liczbie od jednego
do czterech w zależności od wielkości gminy. Wójt
ma również kompetencje do wydawania uchwał
porządkowych ale tylko w wyjątkowych sytuacjach,
jednak uchwały te musi przedstawić do kontroli RG
na najbliższej jej sesji i ich ważność zależy od ich
potwierdzenia przez RG.
31. Rzemiosło
Wg. ustawy o rzemiośle z 1989r. - rzemiosłem jest
zawodowe wykonywanie działalności gospodarczej
przez os. fiz. (ew. s.c. osób fiz. ) z udziałem
kwalifikowanej pracy własnej w imieniu własnym i
na własny rachunek, przy zatrudnianiu do 15
pracowników najemnych. Do liczby pracowników
najemnych
nie
zalicza
się:
pracowników
niezatrudnionych bezpośrednio przy produkcji lub
świadczeniu usług, uczniów, członków rodziny
pozostających we wspólnym z rzemieślnikami gosp.
domowym. Nie można jako rzemiosła zaliczyć
działalności
handlowej,
gastronomicznej,
transportowej,
usług
hotelarskich,
usług
świadczonych w wykonywaniu wolnych zawodów,
usług leczniczych oraz działalności wytwórczej i
usługowej artystów, plastyków i fotografików.
Organami samorządu rzemiosła są: cechy ,
spółdzielnie rzemieślnicze, izby rzemieślnicze,
Związek Rzemiosła Polskiego i ew. inne jednostki
tworzone przez organizacje.
Cechy:
społeczno-zawodowo
i
gospodarcze
organizacje
zrzeszające
rzemieślników
z
uwzględnieniem zasady dobrowolności. Rzemieślnik,
który zgłosi deklarację o przyjęciu i zostanie przyjęty
do cechu otrzymuje status rzemieślnika cechowego.
Podstawowym zadaniem cechu jest utrwalanie więzi
środowiskowych, postaw zgodnych z zasadami etyki
zawodowej, a także prowadzenie na rzecz członków
działalności kulturalnej, oświatowej i gospodarczej
oraz reprezentowanie interesów członków wobec
organów administracji i sądów. Podstawą utworzenia
cechu jest uchwalenia jego statutu przez co najmniej
10 członków.
Spółdzielnie rzemieślnicze działają na zasadach
prawa spółdzielczego. Zadaniem spółdzielni jest w
szczególności organizowanie działalności usługowej
i wytwórczej rzemiosła, udzielanie pomocy własnej
działalności
gospodarczej
i
społeczno
–
wychowawczej.
Izby rzemieślnicze są społeczno zawodowymi
organizacjami
zrzeszającymi
na
zasadzie
dobrowolności cechy i spółdzielnie rzemieślnicze.
Podstawowym
zadaniem
jest
reprezentowanie
zrzeszonych
organizacji
wobec
organów
administracyjnych i instytucji, udzielanie im pomocy,
prowadzenie egzaminów kwalifikacyjnych. Są one
uprawnione do wydawania świadectw i dyplomów
egzaminu zawodowego i opatrywania ich pieczęcią z
godłem państwa.
Związek Rzemiosła Polskiego jest ogólnopolską
reprezentacją rzemiosła, która powołuje cechy,
spółdzielnie i izby rzemieślnicze. W związku mogą
być zrzeszone organizacje rzemieślnicze o zasięgu
ogólnopolskim. Może być utworzony z inicjatywy co
najmniej 10 organizacji samorządu rzemiosła, które
mogą go powołać, gdy zadeklarują w nim
członkostwo w drodze uchwał walnych zgromadzeń.
Podstawowym zadaniem jest zapewnieni zrzeszonym
w nim pomocy w realizacji zadań statutowych,
rozwijanie działalności społeczno – zawodowej oraz
reprezentowanie interesów rzemiosła w kraju i za
granicą.
Wszystkie wyżej wymienione podlegają wpisowi do
rejestru sądowego. Z chwilą wpisu organizacja
uzyskuje os. prawną i może rozpocząć działalność.
32. Akty Administracyjne
Konstytucja jako źródło prawa administracyjnego
Konstytucja ustanawia prawo na najwyższym
szczeblu jego obowiązywania.
Gdy przepis konstytucji ma być bezpośrednio
stosowany przez sądy lub administrację publiczną,
nie może być z tym przepisem sprzeczny jakikolwiek
przepis ustawy zwykłej. Konstytucja może służyć za
podstawę prawną wyroków sądowych lub decyzji
organów administracyjnych. Opierając ustrój RP na
podziale i równowadze władzy ustawodawczej,
władzy wykonawczej i władzy sądowniczej,
Konstytucja z 1997r. oddaje władzę ustawodawczą w
ręce Sejmu i Senatu. Konstytucja nadaje także
pozytywno – prawną regulację rozporządzeniom,
które mają obowiązywać na terenie całego kraju.
Włączenie systemu normatywnych źródeł prawa
powszechnie
obowiązującego
do
materii
konstytucyjnych ma ogromne znaczenie ze względu
na to ,że czyni go w wyższym stopniu stabilnym w
jego obowiązywaniu. W preambule konstytucja z
1997r. wzywa wszystkich, którzy będą ją stosować,
do dbania o zachowanie przyrodzonej godności
człowieka, jego prawa do wolności i obowiązku
solidarności z innymi.
33.
Stosunek
wojewody
do
samorządu
terytorialnego
Wojewoda
w
ramach
swoich
dodatkowych
kompetencji sprawuje nadzór nad działalnością
samorządu
terytorialnego.
Wojewoda
może
powierzyć prowadzenie w jego imieniu niektórych
spraw z zakresu swoje właściwości jednostkom
samorządu teryt. oraz organom innych samorządów z
obszaru województwa. Następuje to na mocy
porozumienia wojewody odpowiednio z zarządem
jednostki sam. teryt., właściwym organem innego
samorządu lub kierownikiem państwowej osoby
prawnej albo innej państwowej jedn. org. W zakresie
spraw powierzonych wojewoda może wstrzymać
wykonanie uchwały organu gminy, powiatu lub
samorządu województwa i przekazać ją do
ponownego rozpoznania, wskazując zaistniałe
uchybienia oraz termin jej ponownego uchwalenia.
Jeżeli uchwała organu samorządowego podjęta w
wyniku ponownego rozpatrzenia nie uwzględni
wskazań, wojewoda może uchylić uchwałę i wydać
w to miejsce zarządzenie, informując o tym
właściwego ministra. Może także wstrzymać na czas
oznaczony czynności każdego organu prowadzącego
egzekucję administracyjną. Wstrzymanie przez
wojewodę egzekucji o charakterze pieniężnym może
być dokonane w odniesieniu do tej samej należności
tylko raz, na okres nie dłuższy niż 30 dni. Wojewoda
jako organ wyższego szczebla w rozumieniu
przepisów o postępowaniu admin. może uchylić lub
zmienić w koniecznym zakresie ostateczne decyzje
wydane
przez
organy
jednostek
samorządu
terytorialnego w sprawach z zakresu administracji
rządowej, jeżeli w inny sposób nie można usunąć
stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu ludzkiemu
albo zapobiec poważnym szkodom dla gospodarki
państwa lub jego ważnych interesów. Kontroluje
wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego
i inne samorządy zadań z zakresu administracji
rządowej. Zapewnia współdziałanie wszystkich
jednostek
organizacyjnych
i
samorządowych
działających na obszarze województwa i kieruje ich
działalnością w zakresie zapobiegania zagrożeniom
życia, zdrowia lub mienia oraz zagrożeniom
środowiska, bezpieczeństwu państwa i utrzymaniu
bezpieczeństwa publ. , ochrony praw obywatelskich, a
także zapobieganiu klęskom żywiołowym oraz
usuwaniu ich skutków. W sytuacjach nadzwyczajnych
wojewoda ma uprawnienie do żądania wszczęcia
postępowania dyscyplinarnego wobec m.in. każdego
pracownika administracji samorządowej, który
dopuścił się naruszenia prawa.
34. Akty indywidualne a akty generalne
Podział ten jest wykorzystywany dla sfery
wewnętrznej administracji publ., a także dla różnych
układów szczególnej zależności administracyjno –
prawnej, które mogą łączyć jednostkę a administracją
publ, w sferze jej praw podmiotowych. Akt
indywidualny to taki, który jest skierowany do
indywidualnie
oznaczonego
adresata,
w
sformalizowanym postępowaniu. Akt generalny
którego adresatem jest każdy, kto znalazł się w stanie
faktycznym, w którym miał obowiązywać. W
przypadku aktów indywidualnych, indywidualizacja
ich adresata nie następuje w wyniku indywidualizacji
przedmiotu aktu. W przypadku aktów generalnych,
stan faktyczny który ma być stworzony w wyniku
aktu, nie pokrywa się nigdy ze stanem faktycznym
który uzasadnia jego wydanie. W przypadku aktów
indywidualnych- oba te stany faktyczne mogą być
rożne. Generalne akty administracyjne są
zawsze aktami bezpośrednio zobowiązującymi.
Nie muszą być wydawane w odrębnym,
sformalizowanym
postępowaniu,
mogą
być
uchylane lub zmieniane. Indywidualne akty mogą
być zarówno aktami nastawionymi na wywołanie
skutków administracyjno- prawnych w sferze
jurysdykcji,
jak
też
aktami
bezpośrednio
zobowiązującymi. Indywidualne akty bezpośrednio
zobowiązujące to takie kiedy adresat musi być
zindywidualizowany odpowiednio do wymagań
przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w
administracji. Akty generalne to takie gdzie w stanie
faktycznym uzasadniającym ich zastosowanie,
niektóre podmioty mogą znajdować się przed ich
wydaniem
i
wtedy
te-podmioty
akt będzie
zobowiązywał do określonego czynienia.
Stan faktyczny, w którym generalny akt
administracyjny może i powinien być wydany, nie
jest identyczny ze stanem faktycznym, w którym
a k t ten ma obowiązywać.
Stan faktyczny, w którym ma się znaleźć adresat
konstytutywnego,
indywidualnego
aktu
administracyjnego, ma być stanem faktycznym, w
którym ma się znaleźć indywidualnie w tym akcie
określony podmiot. Indywidualne akty bezpośrednio
zobowiązujące- nie wykazują cech normatywnego
obowiązywania prawnego. Działania w ich
wykonaniu są autorytatywnie sankcjonowane. W
odróżnieniu od indywidualnych aktów, które w
swym działaniu służą autorytatywnej konkretyzacji
praw lub obowiązków, maja zwykle za podstawę
prawna normy zdaniowe. Nie są też wydawane w
sformalizowanym postępowaniu i mogą być w
każdej chwili uchylane lub zmieniane. Wiążą
wyłącznie w ramach stosunku, w którym były
wydawane.
35. Zasady egzekucji administracyjnej
Zasady ogólne:
Zastosowanie zasady corpus iuris clausum do ustawy
z 1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w
administracji: Ustawa ta wykazuje znamiona tej
zasady. Egzekucji administracyjnej mają podlegać
np.: podatki, opłaty inne należności, grzywny i kary
pieniężne, należności pieniężne pozostające we
właściwości rzeczowej organów administracji
publicznej, wpłaty na rzecz funduszy celowych,
oraz wiele innych wyszczególnionych w ustawie o
postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
RM może w drodze rozporządzenia poddać egzekucji
administracyjnej inne należności pieniężne, jeżeli
przypadają one Skarbowi Państwa lub państwowej
jednostce organizacyjnej. Egzekucje stosuje się do
obowiązków, gdy wynikają -one z decyzji lub
postanowień właściwych organów albo w zakresie
administracji rządowej i administracji samorządu
terytorialnego bezpośrednio z przepisu prawa. Organ,
egzekucyjny stosuje tylko środki egzekucyjne
przewidziane w ustawie.
Zasada obowiązkowego prowadzenia egzekucji: W
razie uchylenia się zobowiązanego do wykonania
obowiązku, wierzyciel powinien podjąć czynności
zmierzające
do
zastosowania
środków
egzekucyjnych.
Egzekucyjny
stosunek
administracyjno-prawny powstaje z mocy prawa,
gdy jest spełniony stan faktyczny. Po stronie
zobowiązanego musi istnieć obowiązek do
działania,
zaniechania
lub
znoszenia
i
zobowiązany uchyla się od tego obowiązku. W
stosunku egzekucyjnym administracja publiczna
jest
uprawniona
lub
zobowiązana
do
egzekwowania faktycznego zachowania jednostki.
Musi tu być odrębna podstawa prawna dla czynności
egzekucyjnych.
Zasada niezależności postępowania egzekucyjnego
od postępowania karnego, postępowania w sprawach
o wykroczenia i postępowań dyscyplinarnych :
Zastosowanie środka egzekucyjnego w postępowaniu
egzekucyjnym nie stoi na przeszkodzie wymierzeniu
kary w postępowaniu karnym, w sprawach o
wykroczenia lub dyscyplinarnym za niewykonanie
obowiązku.
Zasada najłagodniejszego środka egzekucji: Organ
egzekucyjny stosuje środki egzekucyjne, które
prowadzą bezpośrednio do wykonania obowiązku, a
spośród kilku takich środków - środki najmniej
uciążliwe dla zobowiązanego. Czasami jedynym
środki prowadzącym do celu jest środek najsurowszy,
tj. zastosowanie siły fizycznej, a nawet użycie broni.
Zasada
utrzymania
egzekucji
w
granicach
konieczności : Stosowanie środka egzekucyjnego jest
niedopuszczalne, gdy egzekwowany obowiązek o
charakterze pieniężnym lub niepieniężnym został
wykonany albo stał się bezprzedmiotowy.
Zasada minimum egzystencji: Nie podlegają
egzekucji dobra zaliczane do minimum egzystencji.
Nie
podlegają
egzekucji
m.in.:
przedmioty
urządzenia domowego, pościel, bielizna i ubrania,
zapasy żywności i opału, narzędzia i inne przedmioty
niezbędne do pracy zarobkowej itp.
Zasada mediatyzacji (zagrożenia) : Egzekucja
administracyjna
może
być
wszczęta,
jeżeli
wierzyciel, po upływie terminu do wykonania przez
zobowiązanego obowiązku, przesłał mu pisemne
upomnienie, zawierające wezwanie do wykonania
obowiązku z zagrożeniem skierowania sprawy na
drogę postępowania egzekucyjnego, chyba że
przepisy szczególne inaczej stanowią. Postępowanie
egzekucyjne może być wszczęte dopiero po upływie
7 dni od dnia doręczenia tego upomnienia. Koszty
egzekucji wzrastają w miarę jej prowadzenia
zwłaszcza gdy kolejne działania egzekucyjne są
bezskuteczne i obciążają dodatkowo zobowiązanego
Zasada pewnych względów: Egzekucja powinna
przebiegać bez narażenia na zbędne uciążliwości.
Jeśli cel egzekucji tego wymaga, organ egzekucyjny
zezwoli pisemnie egzekutorowi na dokonanie
czynności egzekucyjnej w dni wolne od pracy lub w
porze nocnej pomiędzy godziną 21 a godziną 7.
Egzekutor jest obowiązany okazać zezwolenie
organu egzekucyjnego zobowiązanemu przed
przystąpieniem do czynności egzekucyjnych.
36. W jakim zakresie wójt może stanowić źródła
prawa adm. ?
Wójt jest powołany do wydawania decyzji w
indywidualnych sprawach z zakresu administracji
publicznej, o ile przepisy szczególne nie stanowią
inaczej. Może on upoważnić do wydawania tych
decyzji w jego imieniu swoich zastępców lub innych
urzędników gminy. Od decyzji adm. Wydanych
przez wójta przysługuje odwołanie do SKO, jeżeli
ustawa nie stanowi inaczej. Akty prawa miejscowego
ustanawia rada gminy w formie uchwały. W
przypadku niecierpiącym zwłoki gminne przepisy
porządkowe może wydać wójt w formie zarządzenia.
Zarządzenie takie podlega zatwierdzeniu na
najbliższej sesji przed radę gminy. W razie
nieprzedłożenia go do zatwierdzenia albo odmowy
zatwierdzenia traci ono moc.
37.
Definicja
administracji
i
administracji
publicznej
Administracja - Wyrażenie administracja pochodzi z
języka łacińskiego. Język ten w określeniu
administrare łączył przedrostek ad- z czasownikiem
ministrare. Ministrare miało oznaczać działalność
służebną: usługiwanie, posługiwanie, służenie.
Przedrostek ad- uwydatniał, że ministrare, do którego
był
dodawany,
miało
stanowić
działalność
wykonywaną przez dłuższy okres lub trwale.
Administracja publiczna - Przełomowe znaczenie dla
uznania prawa administracyjnego za odrębny
przedmiot nauki prawa ma zwłaszcza dwutomowy
podręcznik prawa administracyjnego Otto Mayera
wydany w 1895 roku. Mayer był zdania, że
przedmiotem
prawa
administracyjnego
jest
administracja pojmowana jako funkcja państwowa,
która nie jest ustawodawstwem ani sądownictwem.
Administracja państwowa miała być właśnie
podporządkowana ustawodawstwu i różna od
sądownictwa. Ta definicja została nazwana quasi-
negatywną administracji publicznej. Nie jest ona
zwykłą definicja negatywną bo pierwszy jej człon tj.
„administracja jest działalnością państwa”, wzięty
jest z klasycznej definicji Arystotelesa. Dopiero w
drugiej części definicji, w słowach „która nie jest
ustawodawstwem ani sądownictwem” zawarta jest
negacja.
38.
Rola
ustawodawcy
w
prawie
administracyjnym
Trudno jest używać pojęcia racjonalny ustawodawca.
Polski ustawodawca nie jest racjonalny, ma słabe
rozeznanie w kwestii społecznie akceptowanych
wartości, ma rozchwiane preferencje aksjologiczne,
wykazuje braki wiedzy. Ustanawia cele niemożliwe
do realizacji. Ustawodawca powinien prowadzić
racjonalną politykę wydawania aktów, dbać o
porządek , uwzględniać interesy zarówno obywateli
jak i państwa.
Prawnik musi zatem dokonać wykładni prawa,
„korygującej” nieracjonalność ustawodawcy, musi
nadać temu co nieracjonalne – racjonalne kształty.
39. Decentralizacja, centralizacja, koncentracja,
dekoncentracja
Należy zacząć od dwóch zagadnień, pierwszym jest
to jak mają być rozłożone kompetencje pomiędzy
organy reprezentujące administrację państwową w
stosunkach z obywatelami i innymi podmiotami
zrównanymi
z
nimi
w
obliczu
porządku
administracyjnego. Drugim jest zagadnienie jak mają
się kształtować stosunki zależności pomiędzy
organami, występującymi na różnych szczeblach w
organizacji administracji państwowej. W drugim
zakresie organy administracji samorządowej mają
być tylko w wyższym stopniu usamodzielnione
wobec
organów
administracji
rządowej
w
porównaniu z zależnością, jaka zachodzi pomiędzy
organami administracji rządowej różnych szczebli.
Na tym tle w kręgu francuskiej i niemieckiej myśli
prawniczej przedstawia się przedstawia się odtąd
strukturę pionową administracji państwowej głównie
za pomocą dwóch grup pojęć: z jednej strony-
koncentracji i dekoncentracji a z drugiej –
centralizacji i decentralizacji.
Koncentracja zaistnieje gdy kompetencje przyznane
administracji państwowej maja być spełniane przez
szczeble wyższe, w tym zwłaszcza przez szczebel
centralny w jej organizacji. Dekoncentracja zaistnieje
gdy kompetencje administracji państwowej mają być
spełniane przez szczeble terenowe, w tym zwłaszcza
przez szczebel podstawowy. Nie jest możliwe
lokowanie kompetencji administracyjnych tylko na
szczeblu centralnym ani tylko na szczeblu
podstawowym. Z uwagi na powyższe Koncentracja
zaistnieje już, gdy przeważa lub przybiera
decydujące znaczenie gromadzenie kompetencji na
szczeblach wyższych, w tym zwłaszcza na szczeblu
centralnym, a Dekoncentracja gdy przeważa lub
przybiera
decydujące
znaczenie
gromadzenie
kompetencji na szczeblach niższych, zwłaszcza na
szczeblu podstawowym.
Jednak o koncentracji jak i dekoncentracji można
również mówić tylko co do wybranego szczebla w
organizacji administracji państwowej, lub co do
konkretnej jednostki organizacyjnej administracji
państwowej. Wówczas w organizacji administracji
państwowej w skali całego szczebla tematyka
koncentracji i dekoncentracji pokrywa się w dużej
mierze z tematyką zespolenia i specjalizacji w
organizacji administracji państwowej. Co do
konkretnej jednostki organizacyjnej administracji
koncentracja oznacza- ześrodkowanie kompetencji w
ręku centralnego kierownictwa jednostki, a
dekoncentracja oznacza- ich rozłożenie na osoby
kierujące częściami strukturalnymi jednostki a
czasem nawet na jej pracowników.
Drugą grupą pojęć są pojęcia: centralizacji i
decentralizacji, chodzi w nich o stosunki zachodzące
pomiędzy samymi organami administracyjnymi, a
głównie o stosunki łączące organy reprezentujące
całość administracji państwowej lub wyższej
jednostki
organizacyjnej
z
organami
reprezentującymi niższe jednostki organizacyjne.
Samo pojęcie Centralizacji nawiązuje do treści
zakresu zależności hierarchicznej. Składają się na nie
zależność: osobowa i służbowa. Zależność osobowa
– obejmuje zależność w zakresie: decydowania o
przyjęciu do służby, w jej ramach dysponowanie
osobą powołaną do pełnienia funkcji organu
administracyjnego,
upoważnienie
w
sprawie
zawieszenia w urzędowaniu, stosowanie środków
odpowiedzialności
służbowej,
wszczynanie
i
popieranie
postępowania
dyscyplinarnego,
decydowanie w sprawach awansu, urlopów.
Zależność służbowa obejmuje upoważnienie do
wydawania instrukcji i poleceń służbowych,
wyznaczanie celów, kierunków działania oraz zadań
org. podporządkowanych w ramach służby. W
układzie administracji scentralizowanej ustawa
przewiduje obowiązek podporządkowania się org.
niższego org. wyższemu, posługując się przy tym
ogólnymi określeniami wyznaczającymi treść i
zakres zależności służbowej, spełniają tu rolę jedynej
podstawy prawnej, są to określenia: wierności, dobra
służby, interesu publicznego.
W układzie administracji Zdecentralizowanej brak
jest zależności służbowej i osobowej przeciwnie do
adm. scentralizowanej. Zamiast nich występuje
ustawowe domniemanie na rzecz samodzielności i
niezależności
jednostki
zdecentralizowanej.
Samodzielność oznacza ze nie może być ona
adresatem instrukcji i poleceń służbowych, a
niezależność oznacza że jej decyzje nie mogą być
uchylane lub zmieniane w trybie nadzoru.
Potwierdzeniem ustawowym tych domniemań jest
fakt że wszelkie środki prawne jakie org. Nadzoru
może
wobec
jednostki
zdecentralizowanej
zastosować są w ustawie szczegółowo i taksatywnie
określone. Jakikolwiek nadzór nad działalnością
może być prowadzony tylko pod kątem kryteriów
legalności.
Zdarza się że działalność jakiegoś org. może być w
części działalnością zdecentralizowaną a w
pozostałej cz. scentralizowaną. Sytuacja taka ma
miejsce coraz częściej .Ważne jest by przy takim
podziale działalności linia demarkacyjna pomiędzy
częścią
działalności
zdecentralizowanej
a
scentralizowanej była przeprowadzona szczególnie
wyraźnie.
Jeżeli chodzi o układ organizacyjny administracji
państwowej
to
by
był
on
układem
zdecentralizowanym, to musi być w odpowiednim
zakresie układem gdzie z mocy ustawy wykonywanie
kompetencji jest zdekoncentrowane. Mimo to układ
organizacyjny admin. państwowej opartej o zasadę
dekoncentracji może być jednocześnie układem
dalece
scentralizowanym-
w
tym
wypadku
wykonywanie admin. zostało oddane organom
terenowym. W swym działaniu są jednak uzależnione
od org. szczebli wyższych, zwłaszcza org.
centralnych. Natomiast nie jest możliwy układ
administracyjny, który wcielał by w życie
jednocześnie
daleko
idące:
koncentracje
i
decentralizacje w strukturze administracyjnej tego
samego pionu administracyjnego.
40.
Rozporządzenia
wykonawcze
organów
naczelnych
Upoważnieni
do
wydawania
rozporządzeń
wykonawczych mogą być: rząd w całości, Prezes
Rady Ministrów, poszczególni ministrowie z osobna
lub łącznie po dwóch albo kilku. Zarówno zakres
materii, która ma być regulowana rozporządzeniem,
jak i to kto jest upoważniony do ich wydawania
powinny
być
określone
w
szczegółowym
upoważnieniu, tzw. delegacji ustawowej do ich
wydania. Wobec czego zwyciężył pogląd że w
ramach otrzymanego szczegółowego upoważnienia
ustawowego do wydania rozporządzenia rada
ministrów lub ministrowie mogą regulować te same
kwestie, które reguluje ustawa, chyba że konstytucja
lub ustawa stanowią inaczej. Zazwyczaj w praktyce
ustawodawczej nie upoważnia się do regulowania w
drodze
rozporządzenia
całej
działalności
administracyjnej w pewnej dziedzinie. Zazwyczaj
ustawa sama określa formy działania jakimi adm
publiczna będzie mogła się posługiwać, inaczej jest
przy rozporządzeniu, gdzie formy działania maja być
określone bardziej szczegółowo a zwłaszcza stany
faktyczne w jakich ustawowe formy działania będą
miały być zastosowane. Ważne jest iż rozporządzenie
jest źródłem prawa administracyjnego i nie powinno
regulować materii prawa sądowego, cywilnego lub
karnego. Jednak jest źródłem prawa wiążącym
sędziego cywilnego lub karnego, gdy musi on w
swoim
wyroku
uwzględniać
stan
prawny
obowiązujący w zakresie prawa administracyjnego.
Niezależnie od tego sędzia cywilny lub karny będzie
podlegał rozporządzeniu, gdy w drodze wyjątku od
zasady jest on kompetentny do rozpatrywania
środków prawnych od decyzji administracyjnych lub
innych środków administracyjnoprawnego działania.
To dotyczy np. prostowania treści aktów stanu
cywilnego.
Rozporządzenia wykonawcze wydawane przez rząd
lub poszczególnych ministrów podlegają kontroli
TK, który bada ich zgodność z konstytucją. Tryb
zmieniania ustawy jest sformalizowany i przez to
powolny. W przeciwieństwie zmiana rozporządzenia
może nastąpić stosunkowo szybko, dlatego łatwiej
jest dostosować rozporządzenie do zmieniających się
warunków technicznych, społecznych i innych bez
zmiany samej ustawy. Można tez zmiana
rozporządzenia zmienić regulacje, które tylko dla
części ustawy mają większe lub mniejsze znaczenie,
jednocześnie utrzymując w mocy całą resztę
ustawowych regulacji. Jednak z drugiej strony wraz z
delegacją ustawową upoważniająca administrację
publiczną do wypełnienia jej treści, następuje
uzależnienie stosowania ustawy przez admin.
publiczną. Często zdarzy się tak że ustawa będzie
mogła być faktycznie stosowana w sferze
rzeczywistości do stanów faktycznych, które są nią
objęte,
tylko
wraz
z
rozporządzeniami
wykonawczymi. Natomiast bez nich ustawa będzie
musiała pozostawać jedynie w sferze normatywnej
regulacji.
41. Cechy samorządu w odróżnieniu od
administracji rządowej
Zachodzi istotna różnica pomiędzy podmiotowością
administracyjno-prawną
samego
państwa
reprezentowanego przez administrację rządową a
podmiotowością administracyjno-prawną samorządu.
Administracja rządowa wykonuje zwierzchnią
władzę na swoim terytorium. Natomiast samorządy
wykonują władztwo administracyjne tylko w ramach
decentralizacji administracji, której zakres powinien
być determinowany przez prawo przedmiotowe
dążeniem do zapewnienia realnego znaczenia
prawom podmiotowym jednostki, również przez
zagwarantowanie jej pola działania w dokonywaniu
zadań publicznych w ramach samorządu. Mimo to
zdecentralizowana działalność samorządowa podlega
nadzorowi administracji rządowej co do legalności
jej wykonywania. Dlatego w ramach posiadanych
środków nadzoru administracja rządowa odpowiada
za działalność samorządów wobec parlamentu jak i
organizacji i związków na forum międzynarodowym.
W
ramach
podmiotowości
samorządów
reprezentowane są interesy wspólnoty- na tym
gruncie można mówić o prawach podmiotowych
samorządu wobec państwa. Państwo nie może się
sprzeciwić legalnej działalności samorządów, nawet
gdy realizuje on w ramach legalnej działalności
własne cele ,a różne samorządy realizują odmienne
zadania.
Władze
samorządowe,
w
odróżnieniu
od
administracji
rządowej
nie
są
związane
bezpośrednimi poleceniami rządu. Ich głównym
zadaniem jest zaspakajanie podstawowych potrzeb
społeczności lokalnej. Istotą decentralizacji władzy
jest zbliżenie się do obywatela, poznanie jego
potrzeb, dlatego w Polsce istnieje domniemanie
kompetencji na rzecz gminy, jako jednostki
najbliższej mieszkańcom.
Samorząd województwa realizuje zadania o zasięgu
wojewódzkim, niezastrzeżone na rzecz organów
administracji rządowej.
42. Korporacja a Zakład
Korporacja to rodzaj organizacji np. społecznej,
której najważniejszym substratem są jej członkowie.
Zazwyczaj posiadają osobowość prawną. Na
kontynencie amerykańskim terminem tym określa się
duże, rozgałęzione przedsiębiorstwa (spółki), często
o charakterze międzynarodowym. Członkostwo osób
jest tym, co stanowi samą istotę korporacji, bez
członków korporacja nie istnieje. Przy tym
członkostwo musi mieć charakter względnie trwały i
uregulowany wewnętrznym prawem danej korporacji
(w tym znaczeniu korporacją nie jest np.
zgromadzenie publiczne). Korporacja zazwyczaj
zarządza sprawami swoich członków, w takim
zakresie w jakim działają oni jako jej członkowie.
Konkretne uprawnienia członków poszczególnych
korporacji, a także ich struktury organizacyjne i
zakres działania zależą już od określonych rozwiązań
przyjętych przez ustawodawcę. Początkowo mianem
korporacji określano cechy rzemieślnicze a potem
stowarzyszenia studenckie. Etymologicznie wyraz
korporacja pochodzi od łacińskiego corporatio
oznaczającego
związek;
połączenie
części.
Korporacjami
prawa
cywilnego
są
np.
stowarzyszenia, spółdzielnie, związki zawodowe, a
korporacjami prawa publicznego – np. Gminy(o
takiej korporacji mówimy, że jest przymusowa bo nie
ma w niej swobody aktu woli członków co do
rozpoczęcia lub zakończenia przynależności; do
danej gminy przynależy się z mocy prawa przez sam
fakt zamieszkiwania na jej terenie). Potocznie
mianem korporacji określa się także samorządy
zawodowe.
Organizacja typu korporacyjnego przeciwstawia się
organizacjom typu zakładowego - Zakładom, których
istotnym substratem jest składnik nieosobowy np.
kapitał. Zakładem administracyjnym jest np. izba
wytrzeźwień, zakład poprawczy, szpital, dom
dziecka, dom opieki społecznej, areszty śledcze.
Tworzenie zakładów administracyjnych w wyniku
aktów
administracyjnych,
które
wymagają
szczególnej podstawy prawnej. Nie tworzy się
zwykły typowy stosunek administracyjno-prawny
pomiędzy podmiotami powołanymi a zakładem
administracyjnym, ale tworzy się w drodze aktu
wewnętrznego. Organ powołany do wydawania aktu
wewnętrznego może odpowiadać za to wydanie, za
niewydanie, za treść i będzie on odpowiadał wobec
organu nadzorczego. Zależność zakładowa wytycza
główne normy zadaniowe, czyli normy które
zobowiązują zakład do określonych świadczeń na
rzecz użytkowników zakładu i maja doprowadzić do
celu jaki sobie postawił. Istota zakładu jest spełnianie
świadczeń i cała działalność zakładu ma służyć
realizacji celów jakie postanowiono zakładowi na
mocy
aktu
wewnętrznego.
Normy
prawa
administracyjnego materialnego maja zapewnić tej
działalności autorytatywne środki, formy dla
realizacji celów. Zakłady administracyjne można
podzielić na : -zakłady podporządkowane org.
nadzoru wg zasad hierarchicznej zależności np.
zakłady karne.
-zakłady działające na zasadzie samodzielności i
niezależności np. instytucje naukowo-badawcze.
Inny podział zakładów, na te w których : -
przebywanie w zakładzie jest obligatoryjne np.
areszty śledcze. Stosunek zależności powstaje w
wyniku aktu administracyjnego, wyroku, ustawy. Nie
można wydalić takiej osoby która tam przebywa. -
przebywanie
w
zakładzie
jest
dobrowolne,
fakultatywne. Powstaje z woli osoby, która chce tam
przebywać. Można taką osobę wydalić w przypadku
naruszenia regulaminu.
Zależności między zakładem a odbiorca towarzyszy
władztwo, przekraczające ramy władztwa w
typowych stosunkach administracyjnych. Jest to
władztwo porządkowe i temu władztwu podlegają
użytkownicy, ale także osoby znajdujące się
przypadkowo na terenie zakładu. Władztwo zakładu
jest po to by działania zakładu były faktycznie
przeprowadzone np. ustalone godziny pracy zakładu.
Organy zakładu powinny kierować się następującymi
zasadami: równego traktowania użytkowników,
obowiązku udostępniania świadczeń przez organy
zakładu, działalność ma służyć nie tylko celom, ale
też dobru publicznemu. Działalność organów zakładu
nie jest działalnością normatywną ale wydawane są
akty indywidualne i generalne, nie mogą one jednak
stanowić podstawy prawnej dla innych aktów
określających
uprawnienia
bądź
obowiązki
użytkowników. Natomiast osobą spełniająca funkcje
organów w zakładzie jest urzędnikiem i ma takie
same prawa jak urzędnik samorządowy, gdy jej
działalność
narusza
prawo
to
wchodzi
odpowiedzialność służbowa, dyscyplinarna.
43. Uznanie administracyjne a swobodna ocena
dowodów
W stosowaniu przepisów prawnych uznanie
administracyjne może zajmować przyznawane mu
miejsce dopiero po zakończeniu procesu interpretacji
poszukiwanej podstawy prawnej. Może ono
występować dopiero w ramach elementów woli,
jakimi administracja publiczna kształtuje moc
wiążąca aktu administracyjnego. Jednak w tych
ramach akt nie może bezpośrednio albo pośrednio w
zastosowanym procesie interpretacyjnym uzupełniać
podstawy prawnej, na jakiej ma być oparty, są w nim
zawarte znamiona czynności prawnej, które w
różnym stopniu dają wyraz udziału administracji w
określaniu jego treści i zakresu obowiązywania.
Natomiast podstawa prawna może być wyjaśniana
tylko w dedukcyjnym myśleniu. W związku z czym
nie podlega uznaniu administracji publicznej
wszystko co należy do interpretacji podstawy
prawnej i odwrotnie znamiona uznania nie mogą być
stosowane w wykładni przepisów prawnych.
Wszystko co powinno należeć do podstawy prawnej
musi być utrzymane wyłącznie w zakresie
normatywnego
obowiązywania-może
być
uwzględniane przez sąd. Natomiast uznanie
administracyjne sąd weryfikuje przy ocenianiu
udziału elementów woli, nie narusza podstawy
prawnej uzasadniającej jego ab owiązywanie. Nawet
gdy ustawa określa prawa lub obowiązki przy
powoływaniu się na kryteria wartościujące albo
określa je bardzo ogólnie, nie można wysnuwać
wniosku,
administracja
publiczna
otrzymuje
możliwość swobodnego działania. Bowiem również
wtedy odpowiada ona przed sądem za prawidłowe
zastosowanie ustawy, przy jej stosowaniu wiążą ją
reguły wykładni przepisów ustawowych, które mają
determinować zasięg działań opartych na elementach
woli, lecz nie mogą eliminować alimentów woli w
działaniu .Są to działania pochodzące od samej
administracji publicznej w jej dążeniu do osiągania
dozwolonych lub nakazanych skutków prawnych w
sferze rzeczywistości. A sąd w spr przedłożonej mu
do rozstrzygnięcia ma wypowiedzieć się czy
działania te były legalne. Jednak to czy ustawa w
sposób ogólniejszy lub bardziej szczegółowy
upoważnia lub zobowiązuje admin publiczną do
pewnych działań nie ma zbytniego znaczenia dla jej
działań w określonym stanie faktycznym. Dopiero
wówczas gdy podstawa prawna jest tak ogólnie
sformułowana, że praktycznie nie daje żadnych
wskazań dla działalności administracji publicznej to
trzeba przyjąć że nie spełnia ona już roli, jaką
porządek prawny jej przypisuje, co oznacza iż brak
jest podstawy prawnej. Jest wówczas możliwe
uznanie administracyjne.
Ważne jest iż w zakresie w jakim ustawa określa w
sposób wyczerpujący stan faktyczny, w którym akt
admin ma być wydany- uznanie administracyjne nie
jest możliwe. Jednak gdy ustawa nie określa
pewnych składników stanu faktycznego dla którego
akt ma być wydany, lub określa je fragmentarycznie-
wówczas
ich
określenie
pozostawione
jest
administracji publicznej i wtedy właśnie porządek
prawny w różnym zakresie i sposobie upoważnia
admin publiczną do kierowania się uznaniem. Chodzi
tu o jej prawo i obowiązek do podjęcia
autorytatywnego oświadczenia woli o zastosowaniu
ustawy do stanu faktycznego, do którego mają być
wniesione elementy co do danych faktycznych, które
są niezdeterminowane a czasem nawet nie
wymienione w ustawie.
Podsumowując uznanie administracyjne - czyli
uprawnienie organu administracyjnego do wyboru
jednego z kilku możliwych rozwiązań prawnych, nie
świadczy o swobodzie, dowolności działania
administracji. Świadczą o tym takie argumenty: 1)
swobodne uznanie przysługuje administracji tylko
wtedy, jeśli zostało to wyraźnie wskazane w przepisie
ustawy, co wynika z art.98 kpa. 2) zakres uznania
jest ograniczony ogólnymi zasadami postępowania
administracyjnego,
w
szczególności
tymi
określonymi w art. 7 kpa, czyli zasadami
uwzględniania interesu społecznego oraz słusznego
interesu obywateli. 3) Organ administracyjny jest
zobowiązany zatem do wyjaśnienia czym kierował
się podejmując określone rozstrzygnięcie, jakie
okoliczności skłoniły go do wydania takiej, a nie
innej decyzji. 4) decyzje o charakterze uznaniowym
podlegają kontroli sądu administracyjnego. Sąd bada,
czy organ nie przekroczył granic upoważnienia
zawartego w ustawie do wydania tego rodzaju
decyzji, czy nie nadużył uznania, działając wbrew
celowi uznania. Wszystkie powyższe argumenty
wskazują jednoznacznie, iż instytucja uznania
administracyjnego nie jest tożsama z pojęciem
dowolności działania organów administracji.
Należy podkreślić że z drugiej strony wydanie
autorytatywnego aktu administracyjnego, który w
swej istocie jest oświadczeniem woli, nie jest
tożsame z ustaleniem stanu faktycznego, dla którego
akt ma być wydany i odwrotnie. Ustalenie stanu
faktycznego, dla którego autorytatywny akt
administracyjny ma być wydany następuje według
zasad wiedzy fachowej i doświadczenia, które torują
sobie drogę niezależnie od świadomości, woli i
interesów ludzkich. Dlatego środki dowodowe nie
mogą przybierać znamion oświadczeń woli. Przy
ustaleniu stanu faktycznego mamy do czynienia z
myśleniem indukcyjnym i kompetentny organ
powinien dążyć do wykrycia obiektywnej prawdy.
Tylko wyjątkowo prawo wiąże wyższa moc
dowodową z pewnymi dokumentami publicznymi
takimi jak np.: świadectwa, dowody, akty stanu
cywilnego.
44. Historia uznania administracyjnego
Czas monarchii absolutnej był okresem, który
najwięcej wniósł do administracji. Nowożytny
władca chciał skupić całą władzę w swoich rękach.
Wykształciło to instytucje : resortu, ministra, gminy,
dokumentu
publicznego,
elementów
administracyjnego poznania. Monarcha strzegł
władzy
i
w
imię
tego
walczył
pełne
podporządkowanie administracji publicznej. Bowiem
król wolał zginąć niż wyrzec się absolutnej władzy.
Na przykład we Francji dopiero rewolucja
francuska
wprowadziła
nowe
założenia. W
Niemczech w II połowie XIX w, gdzie przyjmowano
że monarsze wolno wszystko a poddany musi się
podporządkować.
Każda decyzja jest aktem łaski a nie aktem prawa,
właśnie te akty łaski miały prawnie obowiązywać a
wola królewska miała być decydująca. Monarcha
dowiadywał się o tym co robią urzędnicy od
poddanych po czym to sprawdzał. W tych
przypadkach, jeżeli uznano że urzędnik działał
przeciwko królowi, monarcha był bardzo surowy,
groziła kara śmierci. Natomiast aktem łaski miało
być sprawiedliwe działanie, król chciał uchodzić za
dobrego władcę.
W początkowych przemianach najpierw wyrwano
władzę królowi przez wprowadzenie wymiaru
sprawiedliwości. W dziale cywilnym król miał płacić
odszkodowania, kary i inne obciążenia wskutek
czego jego skarbiec po jakimś czasie był pusty. We
Francji królowie znaleźli na to sposób, mianowicie
osoby posiadające znaczny majątek oskarżano o
malwersacje przeciwko królowi a następnie
odbierano majątek i wysyłano na banicje. Skutkiem
czego był zawsze pełen skarbiec.
Jednak zagrożeniem dla króla nie był tylko pusty
skarbiec, ale również rodzina, którą stale namawiano
do obalenia króla. Wobec czego musiał on śledzić
całą swoją rodzinę, aby nie spiskowali, np.
Krzywousty został zmuszony do zabicia wszystkich
swoich braci, bowiem bał się że któryś z nich
odbierze mu władzę. W związku z takim
postępowaniem władcy uwolniła się kolejna już
władza – sądownicza. Dokładnie sadownictwo karne
zostało uwolnione z pod władzy króla.
Kolejny okres monarchii absolutnej, w którym król
uznawał konstytucje i pewne prawa z fundamentalne.
Konstytucja była zbiorem aktów uznanie konstytucji
jako obejmującej najważniejsze akty, miało być
wprowadzeniem monarchii konstytutywnej. Tam
gdzie została wprowadzona konstytucja to sądy
działały na jej podstawie, gdzie jej nie wprowadzona
nadal istniał stan poprzedni. Jednak nie stosowało się
konstytucji do: stosunków zagranicznych (bowiem
jest polityka działania zagranicznego), do dowództwa
wojennego,
stanów
nadzwyczajnych,
klęsk
żywiołowych, obsadzania urzędników administracji.
Następnie był okres państwa liberalnego, w którym
następuje odwrócenie poprzednich założeń. Od tej
pory to konstytucja miała regulować wszystko od
początku do końca. Państwo jest teraz państwem
prawnym, państwem ustawy. Policja nie mówiła już
w imię władzy lecz w imię prawa. To ustawa miała
regulować wszystko co opierało się na aktach
administracji publicznej. Również samą formę
działania administracji, to kiedy można wkraczać w
sferę jednostki. Jednostka ma mieć swobodę
działania. W tym celu zaczęto właśnie wprowadzać
Uznanie Administracyjne z inicjatywy sądów
administracyjnych.
Ustawa
miała
wyraźnie
upoważniać administrację do wydawania każdego
autorytatywnego aktu, który był adresowany do
jednostki.
45. Akty konstytutywne a deklaratywne
Akty deklaratoryjne maja stwierdzać że jednostka w
określonym stanie faktycznym korzysta z pewnych
praw, albo ma spełniać pewne obowiązki. Natomiast
akty konstytutywne ma cechować nastawienie na
tworzenie praw lub obowiązków. Akty deklaratywne
wykazują twórcze działanie w zakresie prawa,
dopiero od chwili wydania rodzą skutki prawne. Akty
konstytutywne stwierdzają działanie prawa w
określonym stanie faktycznym na postawie prawa
przedmiotowego. Zdaniem – E.Bernatzik- Akt
deklaratywny wykazuje znamiona materialnej
prawomocności, co pozwala przyrównać go do
wyroków sądowych. Bowiem od uprawomocnienia
wiąże on zarówno adresata jak i władzę publiczną.
Akt konstytutywny różni się od wyroków sądowych i
aktów
deklaratywnych
tym,
że
jego
uprawomocnienie nie może przekroczyć ram
prawomocności, albowiem w jego przypadku ustawa
może w różnym stopniu ograniczać a nawet
eliminować środki prawne, jakimi adresat może
dochodzić ich cofnięcia, uchylenia lub zmiany.
Wedle- A.Merkl'a - akty deklaratywne wywałkują
skutki prawne ex tunc, tj. od powstania stanu
faktycznego, do którego mają zastosowanie (czyli
nawet wstecz). Natomiast akty konstytutywne
wywołują skutki ex nunc tj. od chwili wydania aktu
na przyszłość. Uznaje się wyroki sadowe za akty
deklaratywne, gdy przyjmie się że ich cechą jest
autorytatywne rozstrzygnięcie o prawach lub
obowiązkach, które były ustalone nie autorytatywnie.
Jednak gdy sąd ma określić prawa lub obowiązki na
podstawie konkretnego stanu faktycznego, to mamy
do czynienia z wyrokami konstytutywnymi.
Deklaratywny akt administracyjny reguluje ten sam
stan faktyczny który powoduje że akt może lub ma
być wydany i który jednocześnie stanowi przedmiot
działania tego aktu. Deklaratywny akt admin. ma
upoważniać adresata do korzystania z pewnych
uprawnień albo spełniania pewnych obowiązków.
Konstytutywne akty jednocześnie ustanawiają prawa
jednostki albo nakładają na nią obowiązki. Adresat
aktu i czasem administracja publiczna są
upoważnieni lub zobowiązani do rozwinięcia i
realizacji aktywności, którą akt wytycza a zarazem
limituje.
Wraz
z
wykonaniem
lub
wyegzekwowaniem tych aktywności wygasają prawa
lub obowiązki, jakie z aktu konstytutywnego
wynikały, a tym samym kończy się obowiązywanie
samego aktu. Podsumowując - Akty Deklaratywne
ustalają w sposób wiążący, że w danej sytuacji
wynikają z ustawy dla adresata obowiązki i prawa,
sam jednak tych obowiązków i praw nie tworzy.
Przykładem aktu administracyjnego deklaratywnego
jest
poświadczenie
posiadania
obywatelstwa
polskiego, poświadczenie posiadania kwalifikacji
rolniczych itp.
-Akty Konstytutywne mają charakter twórczy.
Tworzy on zmienia lub uchyla stosunki prawne.
Stosunek prawny następuje tu więc nie z mocy samej
ustawy, lecz z aktu administracyjnego opartego na
ustawie. Do grupy aktów administracyjnym w
ścisłym znaczeniu należą tylko akty administracyjne
konstytutywne, natomiast deklaratywne co do zasady
się do nich nie zaliczają. Przykładem aktu admin.
konstytutywnego
jest
nadanie
obywatelstwa
polskiego cudzoziemcowi. Akt ten stwarza między
państwem a adresatem aktu stosunek prawny, którego
dotąd nie było, ma więc charakter twórczy.
46. Wady nieistotne
W zakresie tematyki wymogów ważności
stawianych aktom i uznawania ich za akty wadliwe
analizowane są wymagania jakie, przepisy prawa
narzucają aktom . Akt mimo wad jakimi jest objęty,
jest uważany za akt administracyjny, w odróżnieniu
od nie-aktów, które pozostają poza ramami aktów
administracyjnych w wyżej ustalonym znaczeniu.
Akt objęty wadą uważany jest za akt administracyjny
, z tym że wady jakimi jest dotknięty z punktu
widzenia przepisów prawnych mogą wpływać na
jego losy. Ale przepisy prawne dopuszczają w różny
sposób i w różnym zakresie zarówno dochodzenie
zasadności, że akt administracyjny jest dotknięty
wadą, jak i dochodzenie nie zasadności, że nie jest
dotknięty wadą. Wśród wad, jakimi może być
dotknięty akt administracyjny rozróżniamy wady
nieistotne i wady istotne. Akt dotknięty wadą
nieistotną obowiązuje. Jednakże w razie stwierdzenia
takiej wady, akt powinien być sprostowany. W
przypadku
decyzji
wydanej
sformalizowanym
postępowaniu
administracyjnym
sprostowanie
powinno nastąpić w drodze postępowania z urzędu
albo na wniosek strony. Jego przedmiotem mogą być
błędy pisarskie i rachunkowe oraz inne oczywiste
omyłki jakimi decyzja może być dotknięta. Na
postanowienie w sprawie sprostowania służy
zażalenie. Tak uregulowane sprostowanie decyzji nie
następuje przez wprowadzenie zmian do decyzji
wydanej poprzednio ale jest dokonywane nowym
aktem . Decyzja jest prostowana postanowieniem.
Obok postanowień o kosztach postępowania i
postanowień wyjaśniających na żądanie organu
egzekucyjnego lub strony wątpliwości dotyczące
treści decyzji jest to przypadek, kiedy materie będące
wynikiem decyzji administracyjnej są przedmiotem
postanowienia. I są zawarte we wniosku o
sprostowanie decyzji o które wnosi strona, elementy
środka prawnego, który rozpatruje organ drugiej
instancji.
47. Umowa administracyjna
Do istotnych znamion umowy administracyjnej
należy
to
prawo
przedmiotowe
określające
świadczenia jakie mają być nią objęte, a osoba
występująca
w
roli
kontrahenta
otrzymuje
autorytatywnie określony status prawny będący
faktyczna podstawa dla jej uprawnień i obowiązków
w wykonywaniu podjętych zadań. Świadczenia
objęte umową mają być wykonywane w sposób
ciągły, nieprzerwany i systematyczny. O każdym
przerwaniu działalności władza publiczna powinna
być wcześniej powiadomiona i wyrazić na nie zgodę.
Władza zatwierdza też regulamin wykonywania
świadczeń i opłaty jakie będą za nie pobierane.
Świadczenia mają być udostępniane każdemu kto
pragnie z nich skorzystać na zasadach równości i na
tych samych zasadach mają być traktowani odbiorcy
świadczeń przez cały czas ich pobierania. Poza tym
osoba występująca w roli kontrahenta z władzą
publiczną może korzystać administracyjno-prawnych
form działania ramach wykonywania umowy
administracyjnej. Spełnienie jej świadczeń jest
nadzorowane przez administrację publiczna i do niej
odbiorca kieruje swoje roszczenia o wadliwe,
niewłaściwe lub nieterminowe ich wykonanie.
Wreszcie spory w przedmiocie objętym umową
administracyjną odbiera świadczenia występujący
właśnie przeciwko administracji publicznej nie może
przedkładać do rozstrzygnięcia sądowi cywilnemu.
Przysługuje jej skarga jedynie do sądu
administracyjnego na nie wywiązywanie się z
obowiązków nadzoru, jaki władza publiczna powinna
wykonywać w stosunku do podmiotu pozostającego
z nią w umowie administracyjnej.
48. Ugoda Administracyjna
Jeżeli w postępowaniu administracyjnym w
charakterze stron uczestniczą co najmniej dwa
podmioty mające sprzeczne interesy w danej sprawie,
KPA dopuszcza załatwienie sprawy drogą ugody
pomiędzy nimi. W ugodzie takiej muszą uczestniczyć
wszystkie
strony biorące udział w danym
postępowaniu. Zawarta przed organem prowadzącym
postępowanie i podpisana przez ten organ ma ona
moc prawną decyzji administracyjnej, którą
zastępuje. Jest to więc w istocie postępowanie
ugodowe stanowiącym alternatywę do postępowania
, w którym ugoda nie jest zawierana i sprawa jest
rozstrzygana decyzją administracyjną. Przy czym z
materialno –prawnego punktu widzenia wynik ma
być analogiczny dla obu postępowań. Ugoda, tak
samo jak decyzja jest nastawiona na określenie praw
lub
obowiązków
podmiotów
w
wyniku
postępowania.
Dlatego
zawarcie
ugody
administracyjnej może nastąpić tylko w sprawie, w
której w oparciu o dostatecznie wyrażoną podstawę
ustawową będzie mogła być wydana decyzja, gdy w
danej sprawie ugoda nie dojdzie do skutku. Ustawa
może również przewidywać w sposób konkludentny,
w jakich sprawach nie jest prawnie dopuszczalne
alternatywne załatwienie sprawy przy zastosowaniu
ugody administracyjnej, skoro ugoda administracyjna
urasta do roli czynności administracyjno – prawnej,
której przypada swoiste miejsce w autorytatywnym
określaniu praw lub obowiązków. Ponadto ugoda
administracyjna może być zawarta tylko na gruncie
tego samego stanu faktycznego, który służy za
podstawę faktyczną dla decyzji administracyjnej, gdy
nie zostanie ona zawarta. Ten stan faktyczny nie jest
zdarzeniem
prawnym
w
rozumieniu
prawa
cywilnego, również ugoda administracyjna nie jest
zdarzeniem
prawnym
w
rozumieniu
prawa
cywilnego. Podobnie jak decyzję administracyjną,
cechuje ją działanie charakterystyczne dla działania
autorytatywnej czynności prawnej nieopartej na
poprzednio zaistniałych zdarzeniach prawnych ,
które nieautorytatywnie określają czyjeś prawa i
obowiązki. Obowiązek podpisania przez organ
ugody administracyjnej nie może umniejszać jej
znaczenia, ponieważ właśnie niej dochodzi do
określenia treści i zakresu praw i obowiązków
stanowiących
przedmiot
postępowania
administracyjnego. Podpis organu wyraża również
ze ugoda została zawarta jako ugoda administracyjna
tj. akt prawa publicznego, który otrzymuje cechy
aktu prawa publicznego otrzymuje dzięki temu , że
powstał przed organem prowadzącym postępowanie
administracyjne. Z tego względu organu tego nie
można zwolnić z odpowiedzialności za jej zawarcie,
zgodnie z wymaganiami ustawowymi. Ugoda określa
prawa lub obowiązki jednostek, które w niej
uczestniczą, do administracji publicznej. Wobec
jednostki
niespełniającej
postanowień
ugody
administracyjnej, do których się zobowiązała, władza
publiczna
powinna
prowadzić
egzekucję
administracyjną. Każdy uczestnik ugody może mieć
wobec innych jej uczestników ewentualnie tylko
roszczenia cywilno-prawne, gdy w wyniku nie
wykonania przez nich postanowień ugody poniósł
szkodę. Nie jest też ugoda administracyjna ugodą
pomiędzy jednostką a władza publiczną co do
spełnienia przez jednostkę świadczenia w zakresie w
jakim obowiązek jego spełnienia nie jest
przewidziany w ustawie. Natomiast władza
publiczna nie może odstąpić od domagania się od
jednostki ustawowo przewidzianego obowiązku
udziału w spełnieniu świadczenia.
49.
Wady
i
zalety
przedmiotowych
i
podmiotowych definicji.
Definicje przedmiotowe opierają się na mało ostrych
kryteriach. Jest to ich wspólna cecha. Trudno w
indywidualnych przypadkach odpowiedzieć na
pytanie na czym polega interes publiczny a na czym
interes prawny. Jeszcze trudniej jest przeprowadzić
linię demokracyjną pomiędzy interesem publicznym
a interesem prywatnym. Jak zresztą dowodzono w
pozytywizmie
a
następnie
zwłaszcza
w
normatywizmie prawniczym, pojęcie interesu jest
pojęciem poza prawnym i dlatego nie mogą jego
kryteria leżeć u podstaw klasyfikacji prawnych.
Podobnie jak ostatnio wymieniony zarzut twórca
normatywistycznej szkoły prawa, H. Kelsen,
skierował
przeciwko
opieraniu
klasyfikacji
prawniczych na kryteriach równości i nierówności
podmiotów. Jego zdaniem można mieć na gruncie
prawa tylko obowiązki lub odpowiadające im
uprawnienie, które mają normatywny charakter.
Tymczasem charakteryzowanie stosunku podmiotów
względem siebie przy opieraniu się na kryteriach
równości lub nierówności jest charakteryzowaniem
go z punktu widzenia wartości ekonomicznych,
obcych
porządkowi
prawnemu.
Bezwzględne
obowiązywanie prawa determinuje tez podstawowe
prawa podmiotowe, na których opiera się obrót
prawa cywilnego i samą podmiotowość tego prawa.
To samo odnosi się do skuteczności prawnej
niektórych czynności prawa cywilnego. Jest ona
uzależniona od zachowania w ich przypadku
określonej formy przewidzianej w bezwzględnie
obowiązujących przepisach prawnych. Również
administracja publiczna działa w zakresie prawa
administracyjnego na wniosek strony albo porządek
administracyjny przewiduje działanie takie jak
umowa administracyjna, ugoda lub porozumienie,
przypominające w swojej strukturze prawnej
dwustronne czynności prawa cywilnego. Stanowisko
wg którego sędzia rozstrzyga wyrokiem o czyichś
prawach lub obowiązkach nie spełnia szerszej funkcji
społecznej , jest nie do pogodzenia z założeniami
wymiaru sprawiedliwości. I odwrotnie, administracja
publiczna
działając
w
ramach
porządku
administracyjnoprawnego
podejmuje
liczne
rozstrzygnięcia, których celem jest określenie
czyichś praw lub obowiązków w imię zapewnienia
porządku prawnego. Organizatorski charakter jest
zapewne w równej mierze udziałem prawodawstwa,
jak i administracji publicznej . Sędzia też swoim
orzecznictwem wypełnia działania niezbędne w
organizowaniu stosunków społecznych. Definicje
podmiotowe
nawiązują
do
identyfikowania
administracji publicznej z podmiotami: grupą
organów
lub
urzędami.
O
tym
co
jest
Ustawodawstwem, administracją i sądownictwem
decydują
wg
Merkla
znamiona
formalno-
organizacyjne. Nie ulega wątpliwości ze znamiona te
odgrywają w bardzo szerokim zakresie zasadniczą
rolę w regulacjach prawnych. Prawo koncentruje się
tak czy inaczej na determinowaniu zakresu czyichś
praw lub obowiązków i ewentualnie procedury, jaka
służy ich realizacji, gdy treści przyświecające
jakiemuś działaniu mają być kształtowane w ramach
porządku prawnego albo na jego podstawie przez
różne podmioty za pośrednictwem udostępnionych
om prawnych form działania. Niemniej definicja
Merkla idzie w kierunku opierania się na znamionach
formalno-organizacyjnych
bardzo
daleko.
Administracja
państwowa,
podobnie
jak
ustawodawstwo i sądownictwo otrzymują u niego
wyłącznie prawno-organizacyjne oblicze. A na
takich podłożu trudno jest uzasadnić cechy
charakterystyczne różnych instytucji prawnych.
Może się tez okazać, że niektóre ograny
administracyjne spełniają jednocześnie różne funkcje
i w ich obrębie zajmują miejsce w formalno-
organizacyjnych
strukturach
państwa,
(np.
parlament-
nie
spełnia
tylko
funkcji
ustawodawczych). Przedmiotowa definicja Merkla
determinuje przedmiot administracji publicznej
wyłącznie na podstawie znamion charakteryzujących
stosunek wykonującego ją organu do wyższych
szczebli w organizacji administracji publicznej, gdy
w rzeczywistości administracja publiczna rozgrywa
się względem jednostek i innych podmiotów
zrównanych
z
nimi
przez
porządek
administracyjnoprawny. Organ występujący w
więzach administracyjnej zależności osobowej i
służbowej może w swojej działalności skierowanej
na zewnątrz administracji publicznej spełniać także
czynności cywilnoprawne, a wtedy jego działalność
jest przedmiotem prawa cywilnego. Z drugiej zaś
strony działalność administracyjna może być zlecona
organowi na podstawie porozumienia albo może być
zlecona na podstawie porozumienia osobie, która
zatrudniona
jest
w
administracji
publicznej,
wyłącznie na podstawie cywilistycznego stosunku
pracy i wtedy w ograniczonym zakresie mamy do
czynienia z adresatem instrukcji z poleceń
służbowych.
50. Kiedy jest podejmowana egzekucja.
Głównym źródłem obowiązków, które podlegają
egzekucji administracyjnej jest indywidualny akt
jurysdykcji administracyjnej wydawany w wyniku
sformalizowanego postepowania administracyjnego.
Ale zgodnie z art.3 postępowania egzekucyjnego
takie obowiązki mogą wynikać także z postanowień
niektórych organów. Wówczas nic nie stoi na
przeszkodzie, aby były to postanowienia, które nie
rozstrzygają o materialno –prawnych uprawnieniach
lub obowiązkach jednostki ani nie kończą
sformalizowanego postępowania. Między innymi
mogą to być postanowienia wydane w toku
postępowania administracyjnego, które rozstrzygają
wyłącznie o procesowych uprawnieniach lub
obowiązkach stron albo postanowienia które
odgrywają analogiczna rolę w postępowaniu
egzekucyjnym. Poza tym zgodnie z art. 3
postępowania egzekucyjnego, obowiązki , które
podlegają egzekucji administracyjnej mogą wynikać
bezpośrednio z przepisu prawa. Obowiązki
podlegające egzekucji mogą wynikać również z
generalnych aktów administracyjnych, wśród nich
zwłaszcza ogólnych zarządzeń administracyjnych
bezpośrednio zobowiązujących , skierowanych do
jednostek. Obowiązki mogę tez wynikać z
indywidualnych
zarządzeń
bezpośrednio
zobowiązujących
skierowanych
do
jednostki.
Podstawa prawna obowiązku, który ma być
egzekwowany jest ustanowiona zawsze przez prawo
materialne. Jeżeli jest to obowiązek określony przez
akt administracyjny jest to ta sama podstawa, która
zobowiązuje lub upoważnia do wydania tego aktu.
Natomiast w przypadku obowiązku określonego
bezpośrednio przez prawo przedmiotowe jest ona
zawarta wyłącznie w tym prawie. Gdy obok
podstawy prawnej jest spełniony stan faktyczny, w
którym istnieje autorytatywnie określony obowiązek
jednostki i obowiązek i obowiązek ten nie jest przez
nią spełniany, mamy do czynienia z egzekucyjnym
stosunkiem administracyjno –prawnym. W tym
stosunku administracja ma spowodować wykonanie
materialno
–prawnego obowiązku, który był
poprzednio
określony
autorytatywnie.
Ten
obowiązek stanowi podstawę faktyczna dla
autorytatywnej działalności administracji publicznej
w nowym egzekucyjnym stosunku administracyjno
prawnym. Podstawę prawną dla jej autorytatywnej
działalności w tym stosunku stanowi norma zawarta
w art. 6 postępowania egzekucyjnego, która i
zobowiązuje do wyegzekwowania niespełnionych
obowiązków administracyjno –prawnych, a także
normy, które uprawniają i zobowiązują do
autorytatywnego działania w kierunku: wydania
tytułu egzekucyjnego, stosowania form egzekucji
administracyjnej itp.
51. Delegacja ustawowa
Do
wydawania
rozporządzeń
wykonawczych
wydawanych przez rząd lub poszczególnych
ministrów upoważniony może być rząd w całości,
Prezes Rady ministrów, poszczególni ministrowie z
osobna albo łącznie dwóch lub kilku ministrów.
Zarówno to, kto jest upoważniony do ich wydawania
jak i zakres materii, która ma być uregulowana w
rozporządzeniu,
powinno
być
określone
w
szczegółowym
upoważnieniu
tzw.
delegacji
ustawowej do ich wydania. Dlatego przeważa
pogląd, że w ramach otrzymywanego szczegółowego
upoważnienia
ustawowego
do
wydania
rozporządzenia Rada Ministrów lub ministrowie
mogą regulować te same materie, które reguluje
ustawa, chyba że konstytucja albo ustawa stanowią
inaczej. W praktyce ustawodawczej nie upoważnia
się zwykle do regulowania w drodze rozporządzenia
całej działalności administracyjnej w pewnej
dziedzinie. Zwykle ustawa sama określa formy
działania, jakimi administracja publiczna będzie
mogła się posługiwać, natomiast w drodze
rozporządzenia, będą miały być określone bardziej
szczegółowo zwłaszcza stany faktyczne, w jakich
ustawowo przewidziane formy działania będą miały
znajdować zastosowanie.
52. Nadzór a kontrola.
W Polskim zakresie nauki prawa administracyjnego
nawiązuje się do pojęcia kontroli w znaczeniu
ukształtowanym we Francji, Kontrola ma zmierzać
do ukształtowania zgodności pewnego stanu rzeczy,
faktycznych zaszłości albo zachowań, z założonymi
wymaganiami. Ma odpowiadać na pytanie: Jak
kształtuje się w badanym zakresie zgodność tego, co
jest z powinnościami prawnymi, postulatami nauki,
wiedzy technicznej lub doświadczenia, normami
użyteczności
lub
wymaganiami
dobrego
administrowania. W takiej konwencji pojęcie
kontroli, to pojęcie korespondujące z jego
znaczeniem w języku potocznym, które ma
stosunkowo elastyczna treść i stosunkowo elastyczne
zakres. Gdy pojęciem kontroli posługuje się prawo,
SA w nim zamieszczone zwykłe normy, które maja
zapewnić
działalności
kontrolnej
skuteczność
faktyczna. Mogą to być np. normy zobowiązujące do
rozpatrzenia środków prawnych wnoszonych na
podmiot kontrolujący. Mogą to być również normy
prawne oddające w ręce podmiotu kontrolującego
odpowiednio
rygorystyczne
możliwości
przeprowadzenia kontroli, jak również mogą to być
sankcje prawne którymi SA zabezpieczane działania
tylko faktyczne , stosowane w procesie kontroli.
Natomiast pojęcie nadzoru w odróżnieniu od pojęcia
kontroli obejmuje prawne formy działania. Są to
formy oddziaływania, jakimi podmiot nadzorujący
dysponuje w stosunku do podmiotu nadzorowanego.
W taki ustawieniu nadzór zawsze jest instytucją
prawa administracyjnego. Związany nierozerwalnie z
tym prawem i niewykonywany poza jego ramami
przybiera znamiona działalności administracyjno-
prawnej i określa go prawo przedmiotowe. Prawo
przedmiotowe nadaje tez czynnościom nadzorczym
w różnym zakresie autorytatywny charakter,
wówczas są one egzekwowane na zasadach
właściwych prawu administracyjnemu.
Stwierdzenie, które z pojęć jest szersze, zależy od
punktu widzenia. Gdy przyjmujemy ze posługiwanie
się formami nadzoru może nastąpić efektywnie tylko
po przeprowadzeniu kontroli, pojęcie nadzoru jest
szersze od pojęcia kontroli, bo obok czynności ściśle
nadzorczych obejmuje także czynności kontrolne.
Gdy jednak przyjmiemy ze w pojęciu kontroli mieści
się szeroka gama działań, które tylko w
ograniczonym zakresie są regulowane przez prawo
przedmiotowe i ze kontrola administracji publicznej
może być wykonana także przez podmioty, które do
administracji publicznej nie należą w tym przez
jednostkę, parlament i sądy – pojęcie kontroli jest
szersze od nadzoru.
53. Akty względnie i bezwzględnie nieważne
Jeżeli akt administracyjny jest objęty wadą istotna ,
akt ten nie powinien obowiązywać . Wyróżniamy
wady które powodują nieważności aktu, lub wady
powodujące bezwzględna nieważności aktu , którą
administracja publiczna powinna jedynie stwierdzić –
z drugiej strony wady powodujące ze akt nimi objęty
jest wzruszalny, w szczególności powinien być
uchylony lub zmieniony przez administrację
publiczną. Według A. Merkla akty bezwzględnie
nieważne powinny być uchylone przez kompetentny
organ administracyjny z działaniem ex tunc, tj.: od
chwili wydania. Są to akty, które obowiązują tylko
pozornie . Ze względu na braki jakimi są dotknięte
nie powinny wywoływać jakichkolwiek skutków
prawnych. Dlatego organ administracyjny stwierdza
tylko ich nieważności, gdy zachodzi taka potrzeba.
Natomiast akty wzruszalne obowiązują do chwili ich
uchylenia przez kompetentny organ, tj. tracą moc ex
nunc. Do chwili ich uchylenia wywołują skutki
prawne. Podziałowi temu można zarzucić ze nie
zawsze znajduje on dostateczne poparcie w prawie
administracyjnym . A wtedy organ administracyjny
rozstrzyga w konkretnym przypadku czy dany akt
ma być uchylony z mocą wsteczną czy od bez mocy
wstecznej. W pierwszym przypadku akt ma być
uznany za akt bezwzględnie nieważny, w drugim za
akt
wzruszalny.
Wybierając organ powinien
kierować się tylko względami praktycznie celowego i
bardziej użytecznego rozwiązania, miedzy innymi
tym, jakie skutki spowodował akt w czasie jego
obowiązywania.
Z kolei stanowisko łączące akty nieważne z
naruszeniem norm prawa materialnego, a akty
wzruszalne
z
naruszeniem
postępowania
administracyjnego prowadzi do podziału aktów
dotkniętych
wadą
istotną, który
w prawi
pozytywnym
bardzo
często
nie
znajduje
potwierdzenia, bowiem akt administracyjny może
być bezwzględnie nieważny, zarówno wtedy gdy
narusza przepisy prawa materialnego np. był wydany
bez ustawowej podstawy prawnej, jak też wtedy gdy
narusza przepisy postępowania administracyjnego
np. był wydane bez liczenia się z przepisami o
właściwości, przepisami określającymi tok instancji,
niektóre wyłączenia organu lub pracownika itp.
Wzruszalny może być tez akt administracyjny,
zarówno wtedy gdy narusza przepisy prawa
materialnego, np. był wydany przy zajęciu
stanowiska w zakresie kwestii prawnej ( tzw. Pytania
wstępnego), którą następnie kompetentny organ
rozstrzygnął odmiennie, jak i wtedy gdy narusza
przepisy postępowania administracyjnego. Np. strona
bez swej winy nie brała udziału w postępowaniu,
które
później
zakończyło
się
wydaniem
zaskarżonego później aktu. Tematykę aktów 1)
nieważnych i aktów wzruszalnych rozwija KPA.
Stanowi on że organ administracji publicznej
stwierdza nieważność decyzji , która 1. Wydana
została z naruszeniem przepisów o właściwości,
2.wydana została bez podstawy prawnej lub z
rażącym naruszeniem prawa, 3.dotyczy sprawy już
poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną ,
4. Została skierowana do osoby niebędącej strona w
sprawi, 5 była niewykonalna w dniu jej wydania, 6.
W razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony
karą, 7. Zawiera wadę powodująca jej nieważność z
mocy prawa.
54. Ne bis in idem i Res iudicata
Zasada ne bis in idem oznacza iż na podstawie prawa
przedmiotowego
nie
mogą
obowiązywać
określonych adresatów w tych samych stanach
faktycznych dwa autorytatywne akty. Głosiło to już
prawo rzymskie. Z drugiej strony wynika z
autorytatywnego aktu exceptio rei iudicate, oznacza
to zarzut rzeczy osądzonej w zasięgu prawa
przedmiotowego, na którym jest oparty- zasadę tę
wyraża art 16§1 kpa, stanowiący ze decyzja od której
nie służy odwołanie w administracyjnym toku
instancji, są ostateczne.
Jeśli chodzi o zasadę ne bis in idem, to prawo
przedmiotowe
odmawia
znaczenia
prawnego
powtórnemu autorytatywnemu decydowaniu o
prawach lub obowiązkach w akcie administracyjnym
tylko wtedy gdy ma ono wkraczać w sferę praw
podmiotowych jednostki. Jednak zasada ta doznaje
ograniczenia w szeregu dziedzin, gdzie władza
publiczna może wkraczać w prawa podmiotowe
jednostki, jednak tylko w zakresie wyznaczonym
przez nadrzędne prawo przedmiotowe. Jednym z tych
ograniczeń jest moment gdy autorytatywne akty
mogą być wydawane bez potrzeby liczenia się z
autorytatywnymi aktami administracyjnymi tej samej
rangi, gdy mamy do czynienia np. z zależnością w
zakładzie administracyjnym, zależnością przy
korzystaniu z urządzeń użyteczności publicznej,
drogi publicznej, obszaru specjalnego, parku
narodowego itp. Zakres podporządkowania jednostki
jest tu określony przez normy zadaniowe, podobnie
jak
w
przypadku
wewnętrznej
zależności
organizacyjnej w obrębie samej administracji
publicznej. Jednak jednostce nie jest przypisywana
rola org. admin, zamiast tego jej działanie jest
ukierunkowane, lecz nie jest zarachowane, na rzecz
administracji publicznej. Zatem w zasięgu układów
szczególnej zależności administracyjno-prawnej pr.
Podmiotowe jednostki doznają dalej idącego
ograniczenia
niż
w
obrębie
powszechnie
obowiązującego
prawa
administracyjnego
(dwustronnego). Jednak żadne ograniczenia nie mogą
być wprowadzane z naruszeniem założeń konstytucji,
a jednostce powinna przysługiwać sadowa ochrona
przeciwko aktom władzy, które w obliczu prawa
przedmiotowego powodują następstwa prawne poza
szczególną
zależnością.
Ponadto
prawo
przedmiotowe może upoważniać administracje
publiczną do wielokrotnego wydawania różnych
aktów dla zorganizowania lub przeprowadzenia
kompleksu działań, przedsięwzięcia lub akcji, np.
zapewnienia
bezpieczeństwa
sanitarnego,
uniemożliwienia handlu w miejscach objętych droga
publiczną, spełnienia obowiązku ochrony granic,
zapobieżenia degradacji środowiska. Również
wszelkie generalne akty administracyjne mogą być
wydawane wielokrotnie w stosunku do podmiotów,
których nie da się z góry określić, a które znalazły
lub znajda się w stanach faktycznych wypełniających
przedmiot poprzedniego aktu. Zatem zasada ne bis in
idem może znajdować zastosowanie tylko w sferze
praw podmiotowych jednostki i tylko wtedy gdy akt
administracyjny później wydany był by wydany
zarówno przy utrzymaniu w mocy wiążącej
poprzedniej podstawy prawnej, jak i odnosiłby się do
tych samych podmiotów i miał by ten sam przedmiot,
co akt wydany wcześniej. Spośród aktów
wydawanych
w
zakresie
sformalizowanego
postępowania, tylko akty które uzasadniają lub
kończą postępowanie, są w pełni indywidualnymi
aktami, do których zasada ne bis in idem ma
zastosowanie,
albowiem
w
wyniku
prawa
przedmiotowego, na którym są oparte, kierowane są
nie tylko do indywidualnie określonych adresatów,
ale tez dotyczą niepowtarzalnego stanu faktycznego
mającego stanowić przedmiot ich praw lub
obowiązków. Podobnie tylko te akty kończące i
uzasadniające postępowanie są objęte mocą wiążącą
tej zasady. Z kolei również przedmiot regulacji
prawnej musi mieć charakter transcendentny, znaczy
iż w obliczu prawa przedmiotowego musi dotyczyć
wszystkich przedmiotów, które mogą się z nim
zetknąć. Przeciwnie w ramach samego postępowania
nie jest to możliwe. Akty uzasadniające i kończące
postępowanie muszą posiadać podstawę prawną
odrębną
dla
każdego
rodzaju
aktów
administracyjnych i oparta na niej podstawę
faktyczną w powszechnie obowiązującym prawie
administracyjnym, które można identyfikować z
materialnym
prawem
admin.
powszechnie
obowiązującym- stanowi ono punkt wyjścia dla
innych regulacji oraz sprawuje względem nich
nadrzędną rolę. Prowadzi to do wniosku, że zasada
ne bis in idem może mieć realne znaczenie tylko dla
indywidualnych aktów administracyjnych, gdy są
nastawione na wywołanie skutków prawnych w
sferze
materialnego
prawa
administracyjnego
powszechnie obowiązującego. Ponadto powyższa
zasada ma istotny wpływ na zasadę res iudicata,
oznacza iż decyzje od których nie przysługuje
odwołanie są ostateczne, a ich uchylenie, zmiana,
stwierdzenie
nieważności
oraz
wznowienie
postępowania może nastąpić jedynie w przypadkach
przewidzianych
w
kodeksie
czy
ustawach
szczególnych. Jednak wobec obowiązywania zasady
ne bis in idem zasada res iudicata nie znajduje
zastosowania do decyzji, z których wynikają tylko
obowiązki. Wtedy działanie decyzji ma rozgrywać
się w stadium jej realizacji (z braku innych procedur,
które były by dla niej przewidziane w prawie
przedmiotowym) przy zastosowaniu, w razie
potrzeby środków przymusu administracyjnego.
Zasada res iudicata nie znajduje również
zastosowania co do decyzji negatywnych, które to
nie przesadzają o możliwości przyznania praw w
przyszłości, np. gdy nie ulega zmianie sytuacja
prawna osoby, która wniosła o zatrudnienie w służbie
publicznej, jednak nie została zatrudniona- nie
wynika z tego że nie może ona być zatrudniona w
przyszłości. Dopiero te decyzje, które albo
ustanawiają prawa jednostki albo nie przyznaniem
praw otrzymują w mocy generalny zakaz ich
posiadania to trzeba uznać, że są objęte zasadą ne bis
in idem.
55. Akty administracyjne – pojęcie i rodzaje
Akt administracyjny jest to wynik działania organu
administracji publicznej(także innego podmiotu)
uzyskany w oparciu o właściwe zastosowanie normy
prawa materialnego, procesowego i w granicach
przyznanej
temu
organowi
samodzielności z
jednoczesnym
odniesieniem
do
tej
normy
wyczerpująco ustalonego stanu faktycznego, w
którym to organ władczy rozstrzyga jednostronnie o
prawach i obowiązkach indywidualnego adresata.
Organ ten musi być właściwy do wydania
aktu(właściwość rzeczowa i miejscowa). Właściwość
ta musi wynikać z ustawy, istnieje zakaz
subdelegacji(przenoszenia tej kompetencji na innym
organ). Poprzez właściwe zastosowanie normy prawa
materialnego należy rozumieć wyczerpujące i
wszechstronne
ustalenie
stanu
faktycznego
właściwego dla sprawy a ponadto organ powinien
działać bez zbędnej zwłoki. Należy również ustalić
normy prawne odnoszące się do konkretnego stanu
faktycznego a następnie dokonać subsumcji czyli
odniesienia ustalonego stanu faktycznego do treści
norm prawnych. Po dokonaniu subsumcji należy
określić skutki prawne tego odniesienia. Akt
administracyjny jest aktem jednostronnym, cechuje
się on władczością. Istnieje przymus egzekwowania
rozstrzygnięć (sankcje przymusu prawnego). Akt
adm tworzy, znosi, modyfikuje stosunek prawny w
zakresie prawa administracyjnego. Rozstrzyga o
przyznaniu lub modyfikacji uprawnień lub o
przyznaniu lub modyfikacji obowiązków na adresata.
Akt adm powinien zostać wydana zawsze wtedy gdy
organ adm rozstrzyga co do istoty sprawy kończąc
postępowanie.
Wtedy
istnieje
obowiązek
zakończenia postępowania przez wydanie aktu adm –
decyzji. W związku z tym sprowadza się to do
obowiązku zakończenia postępowania w drodze
decyzji. Podziały aktów administracyjnych I na akty
konstytutywne
i
deklaratoryjne;
konstytutywne
tworzą, znoszą bądź modyfikują stosunki prawne np.
zmiana nazwiska. Akty te charakteryzują się tym, że
wywołują skutek prawny na przyszłość od chwili
wydania. Akty deklaratoryjne natomiast są to takie
akty które jedynie potwierdzają istnienie określonego
uprawnienia bądź zespołu uprawnień np. świadectwo
szkolne. Działają z mocą wsteczną, ponieważ
stanowią one potwierdzenie tego co już zaszło w
przeszłości. W pewnym sensie mają również
charakter konstytutywny, w takim zakresie w jakim
są niezbędną przesłanką os której spełnienia
uzależnia się realizację innych uprawnień tego
adresata. II podział ze względu na adresata aktu.
Akty zewnętrzne są to takie akty których adresatem
jest
podmiot
usytuowany
poza
strukturą
organizacyjną aparatu publicznego. Adresatem tym
może być osoba fizyczna, osoba prawna prywatna i
inna osoba prawna np. decyzja wojewody, której
adresatem jest gmina. Te akty mogą być wydawane
tylko na podstawie źródeł prawa powszechnie
obowiązującego. Akty wewnętrzne są to akty,
których adresatami są osoby wchodzące w skład
struktur organizacyjnych danego układu bądź
jednostki tworzące ten układ. Mogą być wydawane
wyłącznie na podstawie przepisów normatywnych.
III podział aktów na związane i niezwiązane. Akty
związane są to takie akty, które są wynikiem
działania
organu
podjętego
na
wniosek
zainteresowanej strony. Oznacza to, że samemu
zgłasza się do organu o wydanie aktu. Jest on
związany zakresem wniosku który został złożony.
Akty niezwiązane są to takie akty, które są wynikiem
działania organu podejmowanego z urzędu a więc
takimi, o których strona dowiaduje się następczo.
Postępowanie rozpoczyna się z urzędu. IV Akty
wywołujące bezpośrednie skutki cywilno-prawne i
wywołujące pośrednie skutki cywilno-prawne:akty
adm nie będą zawsze tylko i wyłącznie wywoływały
skutki w sferze prawa adm ale też w innych gałęziach
prawa. V Akty bezpośrednie i pośrednie. Akty
bezpośrednie- kiedy akt adm staje się podstawą
samoistną realizacji uprawnień w sferze cywilnej
albo ich utraty np. decyzja o wywłaszczeniu. Akty
pośrednie natomiast są to takie akty, które stają się
jedną z przesłanek nabycia, utraty lub modyfikacji
uprawnień o charakterze cywilno-prawnym.
56. Decyzje
Decyzja
administracyjna
jest
aktem
woli
administracji publicznej, który na podstawie ustawy i
w obliczu określonego w niej stanu faktycznego
rozstrzyga w przedmiocie przyznania jednostce
prawa albo nałożenia na nią obowiązków. Jednakże
decyzja nie może określać, ze pewne prawa nie są
przyznawane jednostce albo, że pewne obowiązki nie
są na nią nakładane. Decyzje, które rozstrzygają o
przyznaniu jednostce praw albo nałożeniu na nią
obowiązków, odgrywają w Pr adm podstawową rolę,
bo są niezbędne dla realizacji zadań, jakie dla tego
prawa zostały ustanowione. Są w nich zawarte
elementy czynności prawnej nastawionej na
spowodowanie powstania, przekształcenia lub
zniesienia praw lub obowiązków w stosunku
prawnym pomiędzy władzą publiczną a jednostką.
Tym sposobem wnoszą do obowiązującego prawa
treści, których wcześniej w nim nie było. W zakresie
prawono-przedmiotowego upoważnienia do ich
podjęcia wzbogacają prawo administracyjne i pole
prawnie
uregulowanych
działań
faktycznych
administracji publicznej i jednostki. Gdy decyzje
przyznają prawa, o które wnosiła jednostka mamy do
czynienia, z punktu widzenia jednostki, z decyzjami
pozytywnymi. Natomiast decyzje rozstrzygające o
tym, że pewne prawa nie są przyznawane jednostce,
są z jej punktu widzenia decyzjami negatywnymi.
Nie wzbogacają one prawa administracyjnego o
treści, których w nim przedtem nie było, ani nie
otwierają dla adm publ lub jednostek pola działania
dla prawnie uregulowanych czynności faktycznych.
Z tych względów ustawodawca nie upoważnia nigdy
adm publ do posługiwania się w określonych stanach
faktycznych
wyłącznie
kategorią
decyzji
negatywnych. Nie można też wnioskować o
upoważnieniu do ich wydawania wyłącznie z
upoważnienia
do
wydawania
decyzji
rozstrzygających o przyznaniu jednostce praw.
Innymi słowy – upoważnienie do ich wydania
powinno być dostatecznie wyraźne zespolone z
upoważnieniem do wydania decyzji przyznających
prawa.
Decyzja może występować w różnych formach np.
zezwolenie, pozwolenie, zgoda koncesja. Kodeks
postępowania administracyjnego określa elementy,
które
powinna
zawierać
decyzja,
są
one
następujące:1)oznaczenie organu adm publ 2)data
wydania 3)oznaczenie strony lub stron 4)powołanie
podstawy prawnej 5)rozstrzygnięcie 6)uzasadnienie
faktyczne i prawne 7)pouczenie, czy i w jakim trybie
służy od niej odwołanie 8)podpis z podaniem imienia
i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby
uprawnionej do wydania decyzji. Ponadto powinna
zawierać pouczenie co do formy wystąpienia na
drogę sądową, jeżeli istnieje taka możliwość.
Decyzja
NIE
ISTNIEJE,
gdy
nie
zawiera:rozstrzygnięcia,
podpisów,
oznaczenia
organu
i oznaczenia strony. Decyzja może
wywoływać 2 rodzaje skutków: 1) procesowy –
występuje ZAWSZE, polega na tym, że kończy ona
postępowanie oraz 2)materialno-prawne, który
polega na konkretyzacji uprawnień lub obowiązków;
skutek ten nie zawsze występuje np.umorzenie
postępowania gdy stało się ono bezprzedmiotowe.
Decyzja może zawierać klauzulę dotyczącą jej
wykonania w postaci rygoru natychmiastowej
wykonalności(np. dla ochrony życia lub zdrowia
ludzkiego). Rygor ten może być nadany decyzji od
razu przy jej wydaniu albo później w drodze
osobnego postanowienia.
57. Nadzór nad samorządem terytorialnym
Nadzór nad działalnością gminną sprawowany jest na
podstawi kryterium zgodności z prawem. Organami
nadzoru są Prezes Rady Ministrów i wojewoda, a w
zakresie
spraw
finansowych
regionalna
izba
obrachunkowa. Organy nadzoru mogą wkraczać w
działalność gminną tylko w przypadkach określonych
ustawach. Organy nadzoru mają prawo żądania
informacji ii danych dotyczących organizacji i
funkcjonowania
gminy,
niezbędnych
do
wykonywania
przysługujących
im
uprawnień
nadzorczych. Jeżeli prawo uzależnia ważność
rozstrzygnięcia organu administracyjnego od jego
zatwierdzenia, uzgodnienia lub zaopiniowania przez
inny organ, zajęcie stanowiska przez ten organ
powinno nastąpić nie później niż w ciągu 14 dni od
doręczenia mu jego mu rozstrzygnięcia lub jego
projektu.
Termin
ten
wynosi
30
dni,
gdy
zatwierdzenie,
uzgodnienie
lub
zaopiniowanie
wymagane jest od organu stanowiącego samorząd
terytorialny. W razie bezskutecznego upływu tego
terminu, rozstrzygniecie uważa się za przyjęte w
brzmieniu
przedłożonym
do
zatwierdzenia.
Analogiczne zasady stosuje się do zatwierdzania ,
uzgadniania i opiniowania przez organy gminy
rozstrzygnięć innych organów. Wójt obowiązany jest
do przedłożenia wojewodzie uchwał rady w ciągu 7
dni od ich podjęcia. Akty w sprawie przepisów
porządkowych powinny być przekazane w ciągu 2
dni od ich ustanowienia. W ciągu 7 dni wójt
przedkłada RIO uchwałę w sprawie absolutorium
oraz inne uchwały rady i zarządzenia wójta objęte
nadzorem rady. Uchwały lub zarządzenia organu
gminy sprzeczne z prawem SA nieważne. O ich
nieważności w całości lub w części orzeka organ
nadzoru w terminie nie dłuższym niż 30 dni od ich
doręczenia temu organowi. Po upływie tego terminu
organ nadzoru nie może we własnym zakresie
stwierdzić ich nieważności. Jedynie może on
zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu adm. W
toku wykonywania nadzoru może wstrzymać
wykonanie uchwały lub zarządzenia organ nadzoru.
Natomiast w tku postępowania sądowego może
wstrzymać wykonanie uchwały lub zarządzenia tylko
sąd. Rozstrzygnięcie nadzorcze powinno zawierać
uzasadnienie faktyczne i prawne oraz pouczenie o
dopuszczalności wniesienia skargi do sądu adm. W
przypadku nieistotnego naruszenia prawa organ
nadzoru ogranicza się do stwierdzenia, iż nastąpiło
wydanie uchwały lub zarządzenia niezgodnego z
prawem.
Stwierdzenia
przez
organ
nadzoru
nieważności uchwały wstrzymuje jej wykonanie z
mocy prawa w zakresie objętym stwierdzeniem
nieważności z dniem doręczenia rozstrzygnięcia
nadzorczego. Nie stwierdza się nieważności uchwały
lub zarządzenia po roku od jej podjęcia, chyba że
uchybiono obowiązkowi przedłożenia uchwały lub
zarządzenia w terminie organowi nadzoru, albo jeżeli
uchwała jest aktem prawa miejscowego. Jeżeli nie
stwierdzono nieważności uchwały lub zarządzenia z
powodu upływu terminu przewidzianego dla ich
przedłożenia organowi nadzoru, sąd adm orzeka o
ich NIEZGODNOŚĆI Z PRAWEM. Uchwała taka
lub zarządzenie tracą moc prawną z dniem
orzeczenia o ich niezgodności z prawem. W razie
powtarzającego się naruszenia ustaw lub konstytucji
przez radę gminy, Sejm na wniosek Prezesa RM,
może w drodze uchwały rozwiązać radę gminy.
Rozwiązanie RG równoznaczne jest z rozwiązaniem
wszystkich organów gminy. Prezes RM na wniosek
ministra właściwego do spraw adm publ (MSWiA)
wyznacza wówczas osobę, która do czasu wyborów
nowej rady gminy pełni jej funkcje. Jeżeli
powtarzającego się naruszenia Konstytucji lub ustaw
dopuszcza się wójt, wojewoda wzywa wójta do
zaprzestania naruszeń, a jeżeli wezwanie to nie
odnosi skutku, występuje z wnioskiem do Prezesa
RM o odwołanie wójta. W razie odwołania wójta,
jego funkcje do czasu wyboru nowego wójta pełni
osoba wyznaczona przez Prezesa RM na wniosek
ministra do spraw adm publ. W razie nierokującego
nadziei na szybką poprawę i przedłużającego się
braku
skuteczności
w
wykonywaniu
zadań
publicznych przez organy gminy, Prezes RM, na
wniosek ministra właściwego do spraw adm publ,
może zawiesić organy gminy i ustanowić zarząd
komisaryczny na okres dwóch lat, nie dłuższy jednak
niż do wyboru rady oraz wójta na kolejną kadencję.
Ustanowienie
zarządu
komisarycznego
może
nastąpić po uprzednim przedstawieniu zarzutów
organom gminy i wezwaniu ich do niezwłocznego
przedstawienia programu poprawy sytuacji gminy.
Komisarza rządowego powołuje Prezes RM na
wniosek wojewody, zgłoszony za pośrednictwem
ministra właściwego do spraw adm publ.
Rozstrzygnięcie organu nadzorczego dotyczące
gminy, a także jego stanowisko zajęte w zakresie
zatwierdzenia
uzgodnienia
lub
zaopiniowania
nadzorczych rozstrzygnięć – zarówno wtedy, gdy jest
do niego powołany inny organ wobec organu gminy,
jak i wtedy, gdy jest do niego powołany organ gminy
wobec innego organu- podlegają zaskarżeniu do sądu
adm z powodu niezgodności z prawem w ciągu 30
dni od doręczenia. Do złożenia skargi uprawniona
jest gmina lub związek międzygminny, których
interes prawny, uprawnienie albo kompetencja
zostały naruszone. Podstawą do wniesienia skargi
jest uchwała lub zarządzenie organu, który podjął
uchwałę lub zarządzenie albo którego dotyczy
rozstrzygnięcie
nadzorcze.
Rozstrzygnięcia
nadzorcze stają się prawomocne z upływem terminu
do wniesienia skargi bądź z datą oddalenia lub
odrzucenia skargi przez sąd. Przepisy o nadzorze
stosuje się odpowiednio do związków i porozumień
międzygminnych. Każdy, czyj interes prawny lub
uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub
zarządzeniem podjętym przez organ gminy w
sprawie z zakresu adm publ, może po bezskutecznym
wezwaniu do
usunięcia
naruszenia zaskarżyć
uchwałę lub zarządzenie da sądu adm. Skargę tą
można wnieść do SA w imieniu lub reprezentując
grupę mieszkańców gminy, gdy na to wyrażą
pisemną zgodę. W skardze do SA, osoba, która ją
wniosła w imieniu własnym lub reprezentując grupę
mieszkańców gminy, może dochodzić nie tylko tego,
że nastąpiło naruszenie jej własnego interesu
prawnego lub uprawnienia albo interesu prawnego
lub uprawnienia grupy mieszkańców, ale i tego, że
organ gminy nie wykonuje czynności nakazanych
albo przez podejmowane czynności prawne lub
faktyczne narusza prawa osób trzecich. W ostatnich
przypadkach SA może nakazać organowi nadzoru
wykonanie niezbędnych czynności na rzecz
skarżącego na koszt i ryzyko gminy.
Nadzór nad działalnością powiatu jest dokonywany
w oparciu o te same kryteria i w ten sam sposób co
nad gminą przy uwzględnieniu odpowiednich
organów powiatu. Dokonują go również te same
organy, które prowadzą nadzór nad gminą.
Nadzór nad działalnością województwa jest
dokonywany przez te same organy co w gminie i w
powiecie. Jest on również prowadzony w 3 sferach-
nad uchwałami, w przypadku powtarzającego się
naruszenia Konstytucji lub ustaw oraz w braku
skuteczności działania w wykonywaniu zadań
publicznych. Istnieje jednak różnica przy skarżenia
do SA uchwał lub zarządzeń, ponieważ w przypadku
województwa może to dotyczyć jedynie aktów
generalnych, które naruszają nasz interes prawny a
nie wszystkich uchwał i zarządzeń jak to miało
miejsce w przypadku gminy i powiatu. Oparty jest o
to samo kryterium – zgodność z prawem. Marszałek
województwa ma te same uprawnienia i obowiązki
przy nadzorze co wójt. Te same mechanizmy działają
również przy powołaniu zarządu komisarycznego.
SPIS TREŚCI
1.
TAJEMNICA ZAWODOWA
2.
CECHY STATUTÓW JAKO ŹRÓDEŁ PRAWA
3.
MAYER I KUMANIECKI
4.
DEFINICJE
PRZEDMIOTOWE
I
PODMIOTOWE
5.
AKTY WYDAWANE Z URZĘDU I NA
WNIOSEK
6.
NA SZCZEBLU WOJEWÓDZKIM: ORGANY
W ZALEŻNOŚCI HIERARCHCZNEJ
7.
GRANICE
MIĘDZY
DZIAŁALNOŚCI
PRAWNĄ A FAKTYCZNĄ
8.
INNE
DZIAŁANIA
ADMINISTRACJI
PUBLICZNEJ NIE BĘDĄCE CZYNNOSCIMI
PRAWNYMI
9.
DOKUMENTY O SZCZEGÓLNEJ MOCY
PRAWNEJ (DOWÓDW Z DOKUMENTU
URZĘDOWEGO)
10.
Jak ukształtowały się resorty współcześnie
(Premier, Ministrowie)
11.
Akty prawa wewnętrznego i zewnętrznego
12.
Uprawnienia ustawodawcze gminy
13.
Stosunek Prezesa RM do wojewody
14.
Czy wojewoda może stanowić pewne źródła
prawa?
15.
Uznanie administracyjne
16.
Kto
zajmował
się
tematyką
uznania
administracyjnego?
17.
ROZPORZĄDZENIA A ZARZĄDZENIA
18.
AKTY
WZRUSZALNE
A
AKTY
NIEWZRUSZALNE (MERKL)
19.
MERKL – NIE-AKTY I AKTY NIEWAŻNE
20.
RODZAJE SAMORZĄDU
21.
ZASŁUGI PROF. KUMANIECKIEGO
22.
KIEDY
AKT
NIE
MOŻE
STAĆ
SIĘ
PRAWOMOCNY?
23.
PODSTAWA PRAWNA I FAKTYCZNA W
PRAWIE ADMINISTRACYJNYM
24.
ISTOTA
I
CHARAKTER
DZIAŁOW
ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ
25.
Wolne zawody
26.
Wadliwość aktów
27.
Co to jest kodeks?
28.
Zakład administracyjny
29.
Prawomocność
30.
Kompetencje wójta
31.
Rzemiosło
32.
Akty Administracyjne
33.
Stosunek wojewody do samorządu terytorialnego
34.
Akty indywidualne a akty generalne
35.
Zasady egzekucji administracyjnej
36.
W jakim zakresie wójt może stanowić źródła
prawa adm. ?
37.
Definicja administracji i administracji publicznej
38.
Rola ustawodawcy w prawie administracyjnym
39.
Decentralizacja,
centralizacja,
koncentracja,
dekoncentracja
40.
Rozporządzenia wykonawcze organów naczelnych
41.
Cechy samorządu w odróżnieniu od administracji
rządowej
42.
Korporacja a Zakład
43.
Uznanie administracyjne a swobodna ocena
dowodów
44.
Historia uznania administracyjnego
45.
Akty konstytutywne a deklaratywne
46.
Wady nieistotne
47.
Umowa administracyjna
48.
Ugoda administracyjna
49.
Wady i zalety przedmiotowych i podmiotowych
definicji.
50.
Kiedy jest podejmowana egzekucja.
51.
Delegacja ustawowa
52.
Nadzór a kontrola.
53.
Akty względnie i bezwzględnie nieważne
54.
Ne bis in idem i Res iudicata
55.
Akty administracyjne – pojęcie i rodzaje
56.
Decyzje
57.
Nadzór nad samorządem terytorialnym
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Opracowane pytania na kolokwium Nieznany
opracowane pytania 2 id 337625 Nieznany
opracowane pytania ET 1 sciaga Nieznany
Opracowane pytania Rycerz Egzam Nieznany
Opracowane pytania 5 id 337632 Nieznany
Opracowane pytania id 337622 Nieznany
opracowane pytania1 id 337677 Nieznany
opracowane pytania polityka spo Nieznany
7 fiza opracowane pytania id 4 Nieznany (2)
opracowane pytania 1 19 id 3376 Nieznany
biologia opracowane pytaniaa id Nieznany
opracowane pytania na kolosa TW Nieznany
Opracowanie FINAL miniaturka id Nieznany
haran egzamin opracowane pytania
OU pytania id 342624 Nieznany
MG pytania id 297579 Nieznany
więcej podobnych podstron