Wykład 12

11.03.2011

Parkinson – metody leczenia
Jest to choroba degradacyjna ośrodkowego układu nerwowego, giną komórki nerwowe
produkujące dopaminę oraz hamowane jest jej wchłanianie w receptorach D.
Choroba jest diagnozowana dopiero po zaniku 20-30% komórek nerwowych.
Etiologia – nie do końca poznana, do rozwoju przyczyniają się w różnym stopniu:

- zakażenia i zatrucia

- predyspozycje genetyczne

- po lekowa odmiana – po neuroleptykach – (para-parkinson)

Istota choroby :
- choroba przewlekła
- spowolnienie ruchowe powodowane wzmożonym napięciem mięśni
- drżenie mięśni (pingwini chód, liczenie dolarów)
- maskowatość twarzy
- spowolnienie umysłowe
- niekontrolowane ruchy, ssanie, mlaskanie
- nadmiernie aktywny układ przywspółczulny – wzmożona potliwość, ślinotok

Leczenie

Są dwie główne drogi leczenia

I – działanie substytucyjne

II – cholinolityki

- zwiększenie ilości i dostępności

- leczenie wspomagające

endogennej dopaminy

prowadzące do zmniejszania

- dostarczanie dopaminy w lekach

aktywności układu

(Prekursor L-Dopa)

przywspółczulnego.

Dopamina jest aminobiogennym neuroprzekaźnikiem, wytwarzana jest w tkance nerwowej
(mózgu) i wysyłana na obwód. Nie ma możliwości dostarczania czystej dopaminy egzogennej
(z zewnątrz w postaci leku).

I – działanie substytucyjne:

Główne założenia tej drogi leczenia:

1 - dostarczanie prekursora Levodopy:
- z inhibitorami obwodowej dekarboksylazy
- z inhibitorami MAO B
- z inhibitorami COMT

2 – zwiększanie dopaminy własnej – agoniści receptorów dopaminergicznych

Najnowsze wytyczne – najlepsze efekty daje podawanie L-DOPY wraz z inhibitorami
obwodowej dekarboksylazy oraz inhibitorami COMT.
W preparacie – STALEVO

1 - dostarczanie prekursora LEVODOPY wraz z inhibitorami

Prekursor – substancja wyjściowa – z niej powstaje produkt ostateczny.
L-dopa przenika przez barierę krew – mózg, sama L-dopa ma dużo działań niepożądanych
oraz aby kuracja miała sens musiałaby być podawana w sposób ciągły i w bardzo dużych
ilościach.
Działania niepożądane L-dopy:
- pobudzenie lub bezsenność
- pobudzenie ruchowe
- zmiany nastroju
Niepożądane objawy obwodowe:
- zaburzenia rytmu serca
- nadmierna potliwość
- zaburzenia hormonalne

Nie wolno podawać z witaminą B6!! Witamina B6 jest składową częścią enzymów
(kofaktorem) rozkładających dopaminę.
3 enzymy rozkładające dopaminę w ludzkim organizmie to:

1 – obwodowa dekarboksylaza

2 – monoaminooksygenaza (MAO) typu B

3 – katecholo-o-metylotransferaza (COMT)

Połączenie L-dopy z inhibitorami tych enzymów było przełomem w leczeniu Parkinsona,
można dzięki temu podawać mniejsze dawki, które skuteczniej działają.

1- inhibitory obwodowej dekarboksylazy:

1) Benzerazyd

L-dopa + Benzerazyd = preparaty: - Madopar

- Madopar HBS (o przedłużonym działaniu)

2) Karbidopa

L-dopa + Karbidopa =preparaty: - Nakom

- Izikom

- Sinemet

- Sinemet CR

2- inhibitory monoaminooksygenazy:
mamy 2 enzymy monoaminooksygenazy (MAO), oba rozkładają neuroprzekaźniki

MAO typu A

MAO typu B

ten musi być

rozkłada noradrenalinę i

rozkłada dopaminę

hamowany

serotoninę

tyraminę

podczas leczenia

Parkinsona

W lecznictwie używamy inhibitorów MAO B i są to:
1 – Seleginina – preparaty to:
- Jumex
- Apo-Selin

leki zmniejszają objawy choroby ale nie

- Selerin

wolno jeść produktów bogatych w

- Segan

tyraminę – cheese efect – skoki ciśnienia.

- Selegres

2 – Rosagilina – preparat to - Azilect

3 – inhibitory katecholo-o-metylotransferazy (COMT):
Enzym rozkładający dopaminę, działa głównie w mózgu – wprowadzenie leków będących
inhibitorami tego enzymu przyniosło bardzo dobre efekty.
Inhibitory to:
1- Tolkapon – preparat z L-dopą to – Tasmar
2- Entekapon – preparat z L-dopą - > Comtan

Zabarwia mocz na czerwono-brunatno

2 – zwiększanie dopaminy własnej – agoniści receptorów
dopaminergicznych

- metoda skuteczna na początku terapii
- przy obecności endogennej dopaminy
- receptory są pobudzane do intensywnego wydzielania i wchłaniania dopaminy

1 – Amantadyna:
- Amantix
- Viregyd K

Leczenie może trwać max 6 tygodni – potem dochodzi do utraty tolerancji a w

efekcie do sinicy siateczkowej kończyn dolnych.

2 –Bromokryptyna
- Bromergon – jest to pochodna kwasu lizergowego, alkaloidy sporyszu
- wpływa na wydzielanie prolaktyny, wzbudza laktacje – stosowany w ginekologii
- w akromegalii
- początek Parkinsona

II – Cholinolityki – leczenie wspomagające:

Hamowanie układu przywspółczulnego (parasympatycznego) – mediatorem jest
acetylocholina
Metoda stosowana w początkowej fazie i jako leczenie wspomagające
Cholinolityki – znoszą objawy:
- nadmiernego napięcia mięśni
- drżenia mięśniowego
- łagodzą objawy nadprodukcji gruczołów ślinowych, łojowych i potowych (suchość
atropinopodobna) dodatkowym działaniem jest utrudnione oddawanie moczu i zaparcia,
przeciwwskazania to: prostata i hemoroidy). Preparaty:

1 – Trihexyfenidyl -> Parkopan (parkinsonizm polekowy –po neuroleptykach)

2 – Piribedil -> Pronoran

3 – Ropinirol -> Roquipt

4 – Pramipeksol - > Mirapexin

5 – Rotygotyna –> Neupro (plastry transdermalne)

6 – Biperiden - > Akineton

NEUROLEPTYKI - leki przeciwpsychotyczne

Leki używane we wszystkich psychozach, schizofrenii, stanach maniakalnych, fobiach,
nerwicach. Wszystkich stanach których cechą główną są urojenia, omamy (objawy
wytwórcze) oraz podniecenie ruchowe.
Neuroleptyki służą tez do leczenia alkoholików i narkomanów u których występują urojenia i
inne objawy wytwórcze.

Schizofrenia – choroba o predyspozycjach dziedzicznych, za dużo dopaminy,

dwa rodzaje objawów

pozytywne

negatywne

- życie w bogatszym świecie

- odizolowanie ze społeczeństwa

- więcej widza i słyszą

- spłycone uczucia i emocje

- barwy i dźwięki

- brak wyczucia miejsca i czasu

I – główny mechanizm działania:
- hamują przekaźnictwo dopaminergiczne – blokują receptory dla dopaminy
(zmniejszają ilość dopaminy!!!)
- hamują popęd ruchowy, nastrój, objawy wytwórcze
- po przedawkowaniu – parkinsonizm polekowy i zjawisko katalepsji u zwierząt

II – inne działanie farmakologiczne:
- uspokajające
- hamują procesy kojarzeniowe – ,,uspokaja myśli’’
- wpływają na gospodarkę hormonalną zwiększając ilość prolaktyny –mlekopędnie i utrudnia
zajście w ciążę
- zmniejszają ilość wydzielanego hormonu wzrostu
- działają na ośrodek łaknienia – zwiększają apetyt – leczenie anoreksji
- bardzo silnie przeciwwymiotnie – leczenie objawów choroby lokomocyjnej
- zaburzają ośrodek termoregulacji – hipotermia polekowa
- nasilają działanie leków przeciwbólowych
- w dużych dawkach drgawkotwórczo

Neuroleptyki działają również na inne receptory:
1- na receptory H – histaminowe:
-działania niepożądane – zaburzenia koncentracji i senność
2 – na receptory α
- uspokajająco
- obniża ciśnienie
- tachykardia
3- na receptory cholinergiczne
- suchość błon śluzowych, suchość w ustach
- trudności w oddawaniu moczu, zaparcia,

III – zastosowanie
- głównie choroby psychiczne
- schizofrenia
- choroba lokomocyjna – ze względu na działanie przeciwwymiotne

- anoreksja i inne zaburzenia łaknienia
- wyciszające pobudzenia nerwicowe
- stany podniecenia z agresją,
- zespoły maniakalne

IV – zasady stosowania:
- dawkowanie indywidualnie dobrane,
- leczenie zaczyna się od małych dawek, poprawa powinna nastąpić po 6-8 tygodniach jeśli
brak leki są powoli odstawiane
- nie można odstawić ich nagle – zespół odstawienny
- w trakcie leczenia konieczne kontrolne próby wątrobowe i nerkowe oraz morfologia krwi.

V – przeciwwskazania
- choroby szpiku
- Parkinson
- choroby krwi
- miastenia
- niewydolność wątroby i nerek
- ciąża

VI – działania niepożądane
1 - w układzie nerwowym:
- ospałość, sedacja, senność
- osłabienie procesów poznawczych
- osłabienie koncentracji
- parkinsonizm polekowy
- depresja polekowa
- drgawki
- Zespół Tourette'a
2- w układzie krążenia:
- obniżenie ciśnienia
- odruchowa tachykardia
3-inne:
- zmiany hormonalne
- ginekomastia
- zaburzenia miesiączki
- przyrost masy i wagi
- hipotermia
- alergie skórne
- fotosensybilacja – nadwrażliwość na światło
- polekowe zmiany w pigmentacji skóry

VII – złośliwy zespół neuroleptyczny
- po przedawkowaniu szybko rozwija się zespół o typie Parkinsona
- katalepsja
- bardzo silna hipotermia
- zaburzenia oddychania
- zaburzenia świadomości
- spadek ciśnienia i tachykardia

VIII – interakcje
- wszystkie neuroleptyki z innymi lekami układu nerwowego
- z alkoholem – zaburzenia oddechu, ospałość
- z papierosami (bo to są indykatory enzymów mikrosomalnych) – obniżona skuteczność leku
- soki owocowe, kawa, herbata, mleko – zmniejszają wchłanianie leku