Podstawy Prawa

Administracyjnego

mgr Aleksandra Matukin-Szumlińska

Katedra Kształtowania i Ochrony Środowiska

Rok akademicki 2013/2014

AGENDA NA DZISIAJ

1. Kwestie informacyjne związane z kolokwium
2. Kontrola administracji, czyli

organizacja i funkcjonowanie

sądownictwa administracyjnego

w Polsce

3. Pozostałe formy kontroli

administracji publicznej

2

KWESTIE

INFORMACYJNE

ZWIĄZANE

Z KOLOKWIUM

3

Terminy kolokwium

• kolokwium

w

terminie

podstawowym:

26 maja 2014 r. (poniedziałek), s. 301, godz.

18.30-20.00

– grupa A-Ł: 18.30-19.15
– grupa M-Ż: 19.30-20.15

• kolokwium poprawkowe:

16 czerwca 2014 r.

(poniedziałek), s. 301, godz. 18.30-20.00

4

Jak wygląda kolokwium?

5

Kolokwium – cz. I

• 1 | - odpowiedź prawidłowa
• 0 O – odpowiedź nieprawidłowa

6

Kolokwium – cz. II

• II. Włodzimierz W., prężny przedsiębiorca z Krakowa, złożył

mailowo podanie z prośbą o wydanie decyzji środowiskowej,

bowiem planował wybudować sklep wielobranżowy na

terenie zalewowym. Po 4 miesiącach oczekiwania na decyzję

otrzymał pismo z Urzędu Miasta, że: „Jego pismo nie może

zostać rozpatrzone”. Po kolejnym miesiącu namysłu złożył

również mailowo odwołanie od otrzymanego pisma,

wskazując, że jest niezadowolony ze sposobu załatwienia

sprawy.

• Omów pojawiające się w podanym stanie faktycznym

problemy.

• Wskaż jakie wymogi formalne musi spełniać decyzja

administracyjna.

7

KONTROLA ADMINISTRACJI,

CZYLI ORGANIZACJA

I FUNKCJONOWANIE

SĄDOWNICTWA

ADMINISTRACYJNEGO

W POLSCE

8

Nadzór nad działalnością organów

administracji samorządowej

Art. 171 Konst:
1. Działalność samorządu terytorialnego podlega

nadzorowi z punktu widzenia legalności.

2. Organami nadzoru nad działalnością jednostek

samorządu terytorialnego są Prezes Rady

Ministrów i wojewodowie, a w zakresie spraw

finansowych regionalne izby obrachunkowe.

3. Sejm, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może

rozwiązać

organ

stanowiący

samorządu

terytorialnego, jeżeli organ ten rażąco narusza

Konstytucję lub ustawy.

9

Nadzór nad działalnością organów

administracji samorządowej

• regulacja kompetencji nadzorczych stanowi

materie

ustawową

• nadzór nad samorządem ma charakter przedmiotowy - dotyczy

działalności podmiotów samorządowych, a nie samych

podmiotów

• nadzór jest nieograniczony przedmiotowo, dotyczy całej

działalności

• środki nadzoru:

– akty nadzorcze – w każdej formie
– rozstrzygnięcia nadzorcze – kończy postepowanie:



odwołanie organu



stwierdzenie nieważności uchwały (zarządzenia)



stwierdzenie, że uchwała (zarządzenie) zostały wydane z

naruszeniem prawa

10

Podstawy prawne

Organizację i działalność sądów administracyjnych w Polsce regulują

trzy akty prawne:
• Konstytucja RP (art. 10, art. 45, art. 77-79, art. 165 ust. 2, art.

166 ust. 3 i artykuły 173-187),

• ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów

administracyjnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1269 z późn.

zm.)

• Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu

przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270

z późn. zm.)

– normuje postępowanie sądowe w sprawach z zakresu kontroli

działalności administracji publicznej oraz w innych sprawach, do których

jego przepisy stosuje się z mocy ustaw szczególnych (sprawy

sądowoadministracyjne)

– do rozpoznawania spraw sądowoadministracyjnych powołane są sądy

administracyjne

11

Organizacja sądownictwa w Polsce

12

Organizacja sądów

administracyjnych

Art. 184 Konst.

Naczelny Sąd

Administracyjny oraz inne

sądy administracyjne

sprawują, w zakresie

określonym w ustawie,

kontrolę działalności

administracji publicznej.

Kontrola ta obejmuje

również orzekanie o

zgodności z ustawami

uchwał organów

samorządu

terytorialnego i aktów

normatywnych

terenowych organów

administracji rządowej.

Naczelny Sąd

Administracyjny

Wojewódzki Sąd

Administracyjny

ostateczna decyzja

administracyjna

skarga do WSA

skarga kasacyjna do NSA

13

Przedmiot kontroli

• Kontrola działalności administracji publicznej przez sądy

administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg

w szczególności na:

1)decyzje administracyjne;
2) pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego

wydawane w indywidualnych sprawach;

3)akty prawa miejscowego organów jednostek

samorządu terytorialnego i terenowych organów

administracji rządowej;

4) inne akty organów jednostek samorządu terytorialnego

i ich związków;

5) akty nadzoru nad działalnością organów jednostek

samorządu terytorialnego.

14

Skarga do sądu administracyjnego

• od decyzji wydanych po rozpatrzeniu odwołania

lub wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy oraz

od postanowień o niedopuszczalności odwołania

i uchybieniu terminu do wniesienia odwołania

przysługuje skarga do wojewódzkiego sądu

administracyjnego

• właściwy jest sąd właściwy dla siedziby organu;

• skargę wnosi się za pośrednictwem organu

w terminie 30 dni od dnia doręczenia

rozstrzygnięcia stronie

15

Wymogi formalne skargi do WSA

1. oznaczenie skarżącego,
2. miejsce zamieszkania lub siedziby, a w razie ich

braku - adres do doręczeń,

3. wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia,

innego aktu lub czynności,

4. oznaczenie organu, którego działanie lub

bezczynność skarga dotyczy,

5. określenie naruszenia prawa lub interesu

prawnego,

6. podpis osoby wnoszącej skargę, a w przypadku

wniesienia jej przez pełnomocnika - jego podpis

z załączeniem do skargi pełnomocnictwa;

16

POZOSTAŁE FORMY

KONTROLI

ADMINISTRACJI

PUBLICZNEJ

17

Istota kontroli

• polega na badaniu, czy działania administracji są

zgodne z prawem i formułowaniu wniosków

w wypadku odstępstw w tym zakresie; jest

konieczna

dla

należytego

funkcjonowania

administracji publicznej

• kryteria kontroli:

– legalność
– celowość
– rzetelność
– gospodarność

18

Istota kontroli

• cechy kontroli

– obiektywna, bezstronna
– fachowa
– aktywna
– efektywna

19

Rodzaje kontroli

• zewnętrzna:

– kontrola parlamentarna
– kontrola państwowa (NIK)
– kontrola sądów i trybunałów (TK, TS)
– kontrola prokuratorska
– kontrola sprawowana przez Rzecznika Praw

Obywatelskich

– kontrola społeczna
– kontrola sprawowana przez inne podmioty

• wewnętrzna

20

Kontrola parlamentarna

• Sejm sprawuje kontrolę nad działalnością Rady

Ministrów

w

zakresie

określonym

przepisami

Konstytucji i ustaw (art. 95 ust 2 Konst. 2):

– kontrola w ramach debaty budżetowej i dyskusji nad

udzieleniem rządowi absolutorium

– kontrola podczas prac komisji sejmowych
– kontrola poprzez komisje śledcze
– kontrola poprzez działalność posłów i senatorów:

interpelacja,

zapytania

poselskie

i

pytania

w sprawach bieżących

21

Kontrola państwowa NIK

• Najwyższa Izba Kontroli jest naczelnym organem kontroli

państwowej, podlega Sejmowi, działa na zasadach kolegialności

1) kontroluje działalność organów administracji rządowej, NBP,

państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek

organizacyjnych

z

punktu

widzenia

legalności,

gospodarności, celowości i rzetelności

2) może

kontrolować

działalność

organów

samorządu

terytorialnego, komunalnych osób prawnych i innych

komunalnych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia

legalności, gospodarności i rzetelności

3) może również kontrolować z punktu widzenia legalności i

gospodarności działalność innych jednostek organizacyjnych i

podmiotów gospodarczych w zakresie, w jakim wykorzystują

one majątek lub środki państwowe lub komunalne oraz

wywiązują się z zobowiązań finansowych na rzecz państwa

22

Kontrola państwowa NIK

• NIK przedkłada Sejmowi:

1) analizę wykonania budżetu państwa i założeń

polityki pieniężnej,

2) opinię w przedmiocie absolutorium dla Rady

Ministrów,

3) informacje o wynikach kontroli, wnioski

i wystąpienia, określone w ustawie,

4) coroczne sprawozdanie ze swojej działalności.

23

Kontrola sądów i trybunałów

• kontrola sądów administracyjnych
• kontrola sądów powszechnych:

– kontrola sądów karnych
– kontrola sądu pracy i ubezpieczeń społecznych
– kontrola

sądu

ochrony

konkurencji

i konsumentów

• kontrola aktów normatywnych przez TK
• kontrola konkretnych organów państwa

przez TS

24

Kontrola prokuratorska w k.p.a.

• prokuratorowi służy prawo:

– zwrócenia się do właściwego organu o wszczęcie postępowania

w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem,

– udziału w każdym stadium postępowania (k.p.a. i p.p.s.a.) w

celu zapewnienia, aby postępowanie i rozstrzygnięcie sprawy

było zgodne z prawem

– wniesienia sprzeciwu od decyzji ostatecznej, jeżeli przepisy

k.p.a. lub przepisy szczególne przewidują wznowienie

postępowania, stwierdzenie nieważności decyzji albo jej

uchylenie lub zmianę.

• prokurator może także wnieść skargę, skargę kasacyjną,

zażalenie oraz skargę o wznowienie postępowania, jeżeli

według ich oceny wymagają tego ochrona praworządności

lub praw człowieka i obywatela

25

Kontrola państwowa RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich:
• stoi na straży wolności i praw człowieka i obywatela

określonych w Konstytucji oraz w innych aktach

normatywnych

• wypełnia 4 funkcje: prewencyjną, diagnostyczną, kontrolną,

kreującą

• jest powoływany przez Sejm za zgodą Senatu na 5 lat
• jest w swojej działalności niezawisły, niezależny od innych

organów państwowych i odpowiada jedynie przed Sejmem

na zasadach określonych w ustawie

• corocznie informuje Sejm i Senat o swojej działalności oraz o

stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela

26

Inne rodzaje kontroli

• kontrola sprawowana przez Rzecznika Praw

Dziecka

• kontrola

sprawowana

przez

Generalnego

Inspektora Ochrony Danych Osobowych w

celu zgodności przetwarzania danych osobowych z

przepisami o ochronie danych osobowych

• kontrola

sprawowana

przez

Państwową

Inspekcję Pracy w celu przestrzegania przez

pracodawców prawa pracy, w tym przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy

27

Kontrola społeczna

• zagwarantowane każdemu w Konstytucji prawo

składania petycji, skarg i wniosków do organów

państwowych,

organów

jednostek

samorządu

terytorialnego, organów samorządowych jednostek

organizacyjnych oraz do organizacji i instytucji

społecznych realizowane jest na zasadach określonych

przepisami Działu VIII k.p.a.

• petycje, skargi i wnioski mogą być składane do

organizacji i instytucji społecznych w związku z

wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu

administracji publicznej

• petycje, skargi i wnioski można składać w interesie

publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą

28

Kontrola społeczna

• prawo prasowe i informacja publiczna
• wpływ wspólnot samorządowych, np. udział w

referendum, w zebraniach wiejskich

• organizacje społeczne

29

Kontrola społeczna

• Przedmiotem

skargi

może

być

w

szczególności

zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez

właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie

praworządności lub interesów skarżących, a także przewlekłe

lub biurokratyczne załatwianie spraw.

• Przedmiotem wniosku mogą być w szczególności sprawy

ulepszenia

organizacji,

wzmocnienia

praworządności,

usprawnienia pracy i zapobiegania nadużyciom, ochrony

własności, lepszego zaspokajania potrzeb ludności.

30

Kontrola wewnętrzna

• kontrola w administracji rządowej: ustawa z 15 lipca

2011 r. o kontroli w administracji rządowej (Dz. U. Nr 185,

poz. 1092) – określa zasady i tryb przeprowadzania kontroli

wykonywanej wobec organów administracji rządowej, jej

urzędów i jej aparatu pomocniczego, a także wobec

jednostek organizacyjnych podległych organom administracji

rządowej lub przez nie nadzorowanych;

– kontroli podlegają także organy samorządu terytorialnego

w sprawach dotyczących zadań z zakresu administracji

rządowej oraz inne podmioty wykonujące zadania w zakresie,

w jakim te zadania finansowane są z budżetu państwa

• inne formy kontroli wewnętrznej:

– kontrola resortowa
– kontrola międzyresortowa

31

Kontrola międzyresortowa

• Organy wykonujące taką kontrolę:

1. Inspekcja Sanitarna
2. Inspekcja Handlowa
3. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego
4. Inspekcja Ochrony Środowiska
5. Inspekcja Ochrony Roślin
6. Inspekcja Nasienna
7. Inspekcja Weterynaryjna
8. Inspekcja Farmaceutyczna
9. Inspekcja Celna
10.organy kontroli skarbowej
11.organy nadzoru technicznego
12.organy nadzoru geodezyjnego i kartograficznego

32

Dziękuję za uwagę.