Polityka rachunkowoĹ›ci

Krystyna Jankowska

WZORCOWE ZARZĄDZENIE

W SPRAWIE ZASAD (POLITYKI)

RACHUNKOWOŚCI

rodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o.

Gda

sk 2004

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie ......................................................................................................................... 3

Zarządzenie w sprawie zasad rachunkowości ...................................................................... 4

Załącznik Nr 1 ......................................................................................................................... 10

Załącznik Nr 2 ....................................................................................................................... 119

Załącznik Nr 3 ....................................................................................................................... 125

Załącznik Nr 4 ....................................................................................................................... 127

Załącznik Nr 5 ....................................................................................................................... 130

Bibliografia .......................................................................................................................... 133

WPROWADZENIE

Podstawę prowadzenia ksiąg rachunkowych stanowi własna dokumentacja przyjętych zasad
rachunkowości, sporządzona w oparciu o zasady określone w ustawie z dnia 29 września
1994 r. o rachunkowości (t.j.: Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn. zm.).

Mając na uwadze, że księgowi w związku z nowelizacją ustawy o rachunkowości muszą
skupić się na wprowadzeniu szeregu nowych rozwiązań, postanowiliśmy pomóc im w tym
zadaniu opracowując dokumentację zasad (polityki) rachunkowości.

Z doświadczeń wynikających z badań sprawozdań finansowych, zwłaszcza małych i średnich
jednostek wynika, że problem przygotowania dokumentacji zasad rachunkowości jest istotny.
Brak bowiem dokumentacji opisującej zasady (politykę) rachunkowości może być powodem
nieuznania ksiąg rachunkowych za prowadzone zgodnie z zasadami ustawy.

Przedstawione opracowanie stanowi przykładową dokumentację przyjętych zasad i może
zostać wykorzystane przez podmioty gospodarcze dla wypełnienia obowiązków nałożonych
przez ustawę.

Układ publikacji został przedstawiony w sposób pozwalający na własną modyfikację i uzu-
pełnienia ZPK. W tym celu należy dokonać wyboru metod wyceny i ewidencji w miejscach
zaznaczonych przypisem i uzupełnić o własne numery kont.

Niniejsze opracowanie z pewnością rozwiąże problem własnych zasad rachunkowości. Po-
mocny w tym zakresie będzie zaproponowany format, który w przypadku zmian przyjętych
zasad będzie mógł być uzupełniany i aktualizowany.

Krystyna Jankowska

ZARZĄDZENIE Nr

Prezesa Zarządu/Dyrektora

.......................................................................................................................................................

(nazwa jednostki)

z dnia .................................

w sprawie zasad rachunkowości

Zarządzenie w sprawie zasad rachunkowości

Stosownie do postanowień art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości
(t.j.: Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn. zm.), ustalam co następuje:

1. Rokiem obrotowym jest okres kolejnych 12 miesięcy począwszy od ..........................

Zgodnie z zapisami zawartymi w umowie, pierwszym rokiem obrotowym jest okres
od ................................................................ do ................................................... (wypełnić
w przypadku powstania jednostki w drugim półroczu roku obrotowego).

2. W skład roku obrotowego wchodzą okresy sprawozdawcze. Za okres sprawozdawczy

przyjmuje się

•

okres jednego miesiąca

•

okres jednego kwartału

•

okres jednego półrocza

3. Księgi jednostki prowadzi się:

•

w siedzibie jednostki:

.......................................................................................................................................................

(adres siedziby)

•

w siedzibie oddziałów

.......................................................................................................................................................

(adres siedziby)

•

w siedzibie oddziałów

.......................................................................................................................................................

(adres siedziby)

•

w siedzibie oddziałów

.......................................................................................................................................................

(adres siedziby)

Niepotrzebne skreślić. Jednostka powinna przyjąć okres sprawozdawczy nie dłuższy niż miesiąc z uwagi na sporządzanie

miesięcznych rejestrów zakupu i sprzedaży, jeśli jest podatnikiem podatku od towarów i usług, miesięczne rozliczanie
zobowiązań podatkowych związanych z wynagrodzeniami, jeśli sporządza deklaracje podatku dochodowego za okresy
miesięczne oraz wówczas kiedy po zakończeniu miesiąca sporządza jakiekolwiek sprawozdania.

Zarządzenie w sprawie zasad rachunkowości

•

w innym miejscu

.......................................................................................................................................................

(adres)

4. Rachunek zysków i strat sporządza się według wariantu kalkulacyjnego/porównaw-

czego

5. Rachunek przepływów pieniężnych sporządza się według metody bezpośredniej/po-

redniej

6. Metody wyceny aktywów i pasywów (art. 10 ust. 1 pkt 2 UoR) ustala się przyjmując

założenie, że jednostka będzie kontynuowała działalność w dającej się przewidzieć
przyszłości, w niezmienionym istotnie zakresie, bez postawienia jej w stan upadłości lub
likwidacji.

7. Ustala się trzycyfrowy symbol kont syntetycznych określonych w załączonym do Planu

kont Wykazie kont.

8. Konta ksiąg pomocniczych (analityka) zawierają zapisy będące uszczegółowieniem

i uzupełnieniem zapisów kont księgi głównej. Prowadzi się je w ujęciu systematycznym,
jako wyodrębniony system ksiąg, kartotek (zbiorów kont), komputerowych zbiorów
danych uzgodniony z saldami i zapisami na kontach księgi głównej. Konta analityczne
tworzy się w miarę potrzeb stosując system dziesiętny. Prowadzona bieżąca aktualizacja
kont analitycznych i syntetycznych nie wymaga odrębnego zarządzenia.

9. W ramach przyjętych zasad rachunkowości nie stosuje się/stosuje się

uproszczeń okreś-

lonych w art. 4 ust. 4 ustawy o rachunkowości (jeśli stosuje się uproszczenia określić ich
zakres i szczegółowość).

10. W przypadku uzasadnionego braku możliwości uzyskania zewnętrznych obcych dowo-

dów źródłowych stosuje się dowód zastępczy w postaci dokumentu poświadczającego
przyjęcie dostawy lub wykonanie usługi, wystawionego przez uprawnioną osobę,
sprawdzonego i podpisanego przez kierownika właściwego działu oraz zaakceptowanego
przez kierownika jednostki.

W przypadku powierzenia ich prowadzenia osobie fizycznej, prawnej lub nie posiadającej osobowości prawnej, a po-

siadającej uprawnienia do usługowego prowadzenia ksiąg.

Niepotrzebne skreślić.

Niepotrzebne skreślić. Należy pamiętać, że w przypadku wyboru metody bezpośredniej w informacji dodatkowej należy

przedstawić rachunek przepływów środków pieniężnych metodą pośrednią.

Niepotrzebne skreślić.

Zarządzenie w sprawie zasad rachunkowości

Dowody zastępcze mają zastosowanie w przypadku

a) zakupu materiałów w celach reprezentacyjnych,

b) kosztów związanych z przyjmowaniem kontrahentów,

c) kosztów związanych z konsumpcją w trakcie podróży,

d) ryczałtu z tytułu korzystania z prywatnych samochodów w celach służbowych.

Dowód zastępczy powinien posiadać:

a) datę dokonania operacji gospodarczej,

b) miejsce i datę wystawienia dowodu,

c) przedmiot, cenę i wartość dokonanego zakupu,

d) nazwisko, imię i podpis osoby uczestniczącej bezpośrednio w transakcji,

e) określenie osoby zlecającej zakup i jego przeznaczenie.

11. Jednostka zobowiązuje się do stosowania określonych ustawą zasad rachunkowości,

rzetelnie i jasno przedstawiających jej sytuację majątkową i finansową oraz wynik
finansowy.

12. Przy dokonaniu wyboru zasad i metod oraz sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych

spośród dopuszczonych ustawą, dostosowując je do potrzeb jednostki, zachowano:

a) zasadę rzetelnego obrazu wynikającą z zapisów (art. 4 ust. 1 UoR),

b) zasadę przewagi treści nad formą prawną (art. 4 ust. 2 UoR),

c) zasadę ciągłości (art. 5 ust. 1 UoR),

d) zasadę kontynuacji działalności (art. 5 ust. 2 UoR),

e) zasadę współmierności – memoriału (art. 6 ust. 1 UoR),

f) zasadę kosztu historycznego uwzględniając zasadę ostrożnej wyceny (art. 7 UoR),

g) zasadę kompletności (art. 20 ust. 1 UoR).

13. W sprawach nieuregulowanych przepisami ustawy o rachunkowości oraz nieokreślonych

w niniejszym zarządzeniu stosuje się (określić w jakich przypadkach i w jakim zakresie)
krajowe standardy rachunkowości, a w przypadku ich braku – Międzynarodowe
Standardy Rachunkowości.

Można wybrać wszystkie pozycje lub te, które mają zastosowanie.

Zarządzenie w sprawie zasad rachunkowości

14. Podstawową działalnością jest

...........................................................................................

...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

15. Działalnością pomocniczą dla działalności podstawowej jest

...........................................

16. Do zagadnień nieuregulowanych w niniejszym zarządzeniu, a dotyczących typowych

zapisów na kontach syntetycznych i analitycznych, a także powiązań pomiędzy kontami
stosuje się rozwiązania przyjęte we wzorcowych planach kont.

17. Zasady (polityka) rachunkowości podlega okresowym weryfikacjom w zależności od

zmian wprowadzonych w ustawie o rachunkowości, ustawach podatkowych czy sposobie
prezentacji danych. Zmiany te wymagają formy pisemnej wraz z określeniem daty, od
której obowiązują.

18. Inwentaryzacja składników aktywów i pasywów przeprowadzana jest według zasad

i z częstotliwością określoną w art. 26 UoR.

19. Integralną częścią zarządzenia jest:

−

Załącznik Nr 1 – Opis stosowanych metod wyceny aktywów i pasywów oraz zasady

ewidencji zdarzeń i operacji gospodarczych.

−

Załącznik Nr 2 – Wykaz stosowanych kont.

−

Załącznik Nr 3 – Wykaz ksiąg rachunkowych, a przy prowadzeniu ksiąg przy po-

mocy komputera – wykaz zbiorów tworzących księgi rachunkowe
z określeniem ich struktury, wzajemnych powiązań oraz ich funkcji
w organizacji całości ksiąg rachunkowych i w procesie przetwa-
rzania danych.

−

Załącznik Nr 4 – Opis systemu przetwarzania danych, a przy prowadzeniu ksiąg ra-

chunkowych przy użyciu komputera – opis systemu informa-
tycznego, zawierającego wykaz programów, procedur lub funkcji,
w zależności od struktury oprogramowania, wraz z opisem algo-

Opisz rodzaj prowadzonej działalności.

Opisz rodzaj prowadzonej działalności pomocniczej.

Zarządzenie w sprawie zasad rachunkowości

rytmów i parametrów oraz programowych zasad ochrony danych,
w tym w szczególności metod zabezpieczenia dostępu do danych
i systemu ich przetwarzania, a ponadto określenie wersji opro-
gramowania i daty rozpoczęcia jego eksploatacji.

−

Załącznik Nr 5 – Opis systemu służącego ochronie danych i ich zbiorów, w tym

dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych i innych dokumentów
stanowiących podstawę dokonanych w nim zapisów.

Zarządzenie obowiązuje od ..........................................

Zarząd

ZAŁĄCZNIK Nr 1

Opis stosowanych metod wyceny aktywów i pasywów

oraz zasady ewidencji zdarzeń i operacji gospodarczych

Załącznik nr 1

SPIS TREŚCI

ZESPÓŁ „0” AKTYWA TRWAŁE .................................................................................................. 15

1.1. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu „0” ............................................................................. 16

1.2. Środki trwałe ............................................................................................................................. 17

1.2.1. Definicje ........................................................................................................................ 17

1.2.2. Wycena .......................................................................................................................... 18

1.2.3. Amortyzacja................................................................................................................... 19

1.2.4. Odpis z tytułu trwałej utraty wartości............................................................................ 21

1.2.5. Zasady tworzenia kont analitycznych............................................................................ 21

1.2.6. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej .............. 22

1.2.7. Umorzenie środków trwałych........................................................................................ 23

1.3. Środki trwałe użytkowane na podstawie umowy leasingu i innych o podobnym znaczeniu.... 23

1.3.1. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej .............. 24

1.3.2. Umorzenie środków trwałych użytkowanych na podstawie umowy leasingu .............. 24

1.4. Wartości niematerialne i prawne............................................................................................... 25

1.4.1. Definicje ........................................................................................................................ 25

1.4.2. Wycena ......................................................................................................................... 25

1.4.3. Amortyzacja................................................................................................................... 26

1.4.4. Odpis z tytułu trwałej utraty wartości............................................................................ 27

1.4.5. Zasady tworzenia kont analitycznych............................................................................ 27

1.4.6. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej ............. 28

1.4.7. Umorzenie wartości niematerialnych i prawnych.......................................................... 29

1.5. Inwestycje długoterminowe ...................................................................................................... 29

1.5.1. Definicje ........................................................................................................................ 29

1.5.2. Wycena .......................................................................................................................... 29

1.5.3. Zasady tworzenia kont analitycznych............................................................................ 30

1.5.4. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej ............. 30

1.6. Odpisy aktualizujące wartość inwestycji długoterminowych ................................................... 31

1.6.1. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej ............. 31

Załącznik nr 1

1.7. Środki trwałe w budowie .......................................................................................................... 32

1.7.1. Wycena ......................................................................................................................... 33

1.7.2. Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.......................................................................... 34

1.7.3. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej ............. 34

ZESPÓŁ „1” ŚRODKI PIENIĘśNE, RACHUNKI BANKOWE ORAZ INNE

KRÓTKOTERMINOWE AKTYWA FINANSOWE ............................................. 36

1.8. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu „1” ............................................................................. 37

1.9. Środki pieniężne i inne aktywa pieniężne................................................................................. 38

1.9.1. Wycena i klasyfikacja zdarzeń ...................................................................................... 38

ZESPÓŁ „2” ROZRACHUNKI I ROSZCZENIA ......................................................................... 45

1.10. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu „2” ............................................................................. 46

1.10.1. Definicje ........................................................................................................................ 47

1.10.2. Wycena .......................................................................................................................... 48

1.10.3. Odpisy aktualizujące należności.................................................................................... 48

1.10.4. Zasady tworzenia kont analitycznych, klasyfikacja zdarzeń

gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej ................................................. 50

ZESPÓŁ „3” MATERIAŁY I TOWARY ....................................................................................... 60

1.11. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu „3” ............................................................................. 60

1.11.1. Wycena ......................................................................................................................... 61

1.11.2. Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.......................................................................... 61

1.11.3. Zasady rozchodu rzeczowych składników majątku obrotowego................................... 62

1.11.4. Metody prowadzenia ksiąg pomocniczych, klasyfikacja zdarzeń ................................ 62

ZESPÓŁ „4” KOSZTY WEDŁUG RODZAJÓW I ICH ROZLICZENIE.................................. 66

1.12. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu „4” ............................................................................. 66

ZESPÓŁ „5” KOSZTY WEDŁUG TYPÓW DZIAŁALNOŚCI I ICH ROZLICZENIE .......... 73

1.13. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu „5” ............................................................................. 74

ZESPÓŁ „6” PRODUKTY I ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE ...................................... 78

1.14. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu „6” ............................................................................. 78

Załącznik nr 1

1.15. Produkty gotowe ........................................................................................................................79

1.15.1. Definicje .........................................................................................................................79

1.15.2. Wycena .......................................................................................................................... 79

1.15.3. Ewidencja ...................................................................................................................... 80

1.15.4. Zasady rozchodu produktów.......................................................................................... 81

1.15.5. Odpis aktualizujący wartość produktów........................................................................ 81

1.15.6. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej ............. 82

1.16. Produkty w toku – produkcja niezakończona .......................................................................... 83

1.16.1. Definicje ........................................................................................................................ 83

1.16.2. Wycena ......................................................................................................................... 84

1.16.3. Odpis aktualizujący wartość produktów w toku produkcji............................................ 84

1.16.4. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej ............. 85

1.17. Usługi w okresie realizacji dłuższym niż 6 miesięcy, w tym usługi budowlane ...................... 85

1.17.1. Definicje ........................................................................................................................ 85

1.17.2. Wycena ......................................................................................................................... 86

1.17.3. Odpis aktualizujący wartość produktów w toku produkcji

w okresie dłuższym niż 6 miesięcy................................................................................ 87

1.17.4. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej ............. 88

1.18. Rozliczenia międzyokresowe kosztów ..................................................................................... 88

1.18.1. Wycena ......................................................................................................................... 89

1.18.2. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej ............. 90

1.19. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ...............................................................91

1.19.1. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej ..............91

ZESPÓŁ „7” PRZYCHODY I KOSZTY ZWIĄZANE Z ICH OSIĄGNIĘCIEM ..................... 92

1.20. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu „7” ............................................................................. 93

ZESPÓŁ „8” KAPITAŁY (FUNDUSZE), FUNDUSZE SPECJALNE,

REZERWY I WYNIK FINANSOWY.................................................................... 106

1.21. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu „8” ........................................................................... 106

1.22. Kapitał (fundusz) zakładowy .................................................................................................. 107

1.22.1. Wycena ....................................................................................................................... 108

Załącznik nr 1

1.23. Kapitał (fundusz) zapasowy.................................................................................................... 108

1.23.1. Wycena ....................................................................................................................... 109

1.24. Kapitał (fundusz) rezerwowy.................................................................................................. 109

1.24.1. Wycena ....................................................................................................................... 110

1.25. Pozostałe kapitały ................................................................................................................... 110

1.25.1. Wycena ....................................................................................................................... 111

1.26. Rozliczenie wyniku finansowego ........................................................................................... 111

1.26.1. Wycena ....................................................................................................................... 111

1.27. Rozliczenia międzyokresowe przychodów ............................................................................. 112

1.27.1. Wycena ....................................................................................................................... 112

1.28. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego........................................................... 114

1.28.1. Wycena ....................................................................................................................... 114

1.29. Rezerwa na zobowiązania....................................................................................................... 115

1.29.1. Wycena ....................................................................................................................... 116

1.30. Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego .................................................................... 117

Załącznik nr 1

ZESPÓŁ „0”

AKTYWA TRWAŁE

Do aktywów trwałych zalicza się te aktywa jednostki, które nie mają charakteru aktywów
obrotowych co oznacza, że są wykorzystywane w działalności przez okres dłuższy niż
12 miesięcy od dnia bilansowego. Do aktywów trwałych zaliczamy: środki trwałe, wartości
niematerialne i prawne, długoterminowe aktywa finansowe, środki trwałe w budowie.
Zadaniem kont zespołu „0” jest odzwierciedlenie wartości początkowej i korygujących ją
odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych oraz odpisów aktualizujących wartości
poszczególnych grup składników aktywów trwałych, ich stanów, przychodów i rozchodów.

Konta zespołu „0” przeznaczone są do ewidencji:

•

rodków trwałych,

•

wartości niematerialnych i prawnych,

•

długoterminowych aktywów finansowych,

•

rodków trwałych w budowie,

•

umorzenia środków trwałych,

•

umorzenia wartości niematerialnych i prawnych,

•

odpisów aktualizujących wartość środków trwałych,

•

odpisów aktualizujących wartość wartości niematerialnych i prawnych,

•

odpisów aktualizujących wartość długoterminowych aktywów finansowych,

•

pozabilansowych składników majątku trwałego.

Załącznik nr 1

1.1. Wykaz kont ksi

gi głównej dla zespołu „0”

Poniżej przedstawiono proponowane konta bilansowe syntetyczne. Analityka do kont synte-
tycznych tworzona jest według potrzeb indywidualnych i stanowi załącznik do wykazu kont
księgi głównej.

Konto

proponowane

Konto

stosowane

NAZWA

010

rodki trwałe własne

012

Odpisy aktualizujące wartość środków trwałych

015

rodki trwałe używane na podstawie umowy

leasingowej

020

Wartości niematerialne i prawne

022

Odpisy aktualizujące wartości niematerialne

i prawne

030

Inwestycje długoterminowe

070

Umorzenie środków trwałych

078

Umorzenie wartości niematerialnych

i prawnych

079

Odpisy aktualizujące wartość długoterminowych

aktywów finansowych

080

rodki trwałe w budowie

084

Rozliczenie środków trwałych w budowie

087

Odpisy aktualizujące wartość środków trwałych

w budowie

Załącznik nr 1

1.2.

rodki trwałe

1.2.1. Definicje

rodki trwałe to rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie

użyteczności powyżej jednego roku, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby
jednostki. Do wprowadzenia środków trwałych do ksiąg i ujęcia w bilansie nie jest konieczne,
aby środki trwałe stanowiły własność lub współwłasność. Środki trwałe oddane do używania
na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, zalicza się
do aktywów trwałych jednej ze stron umowy, zgodnie z warunkami określonymi w art. 3
ust. 4 ustawy o rachunkowości.

Środki trwałe dzielą się na 10 grup:

0) grunty, w tym prawo wieczystego użytkowania gruntów,

1) budynki i lokale, w tym spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub

użytkowego,

2) obiekty inżynierii lądowej i wodnej,

3) kotły i maszyny energetyczne,

4) maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania,

5) specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty,

6) urządzenia techniczne,

7) środki transportu,

8) narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie,

9) inwentarz żywy.

Dokumentami ewidencjonującymi stan i ruch środków trwałych są:

•

dowody OT – przyjęcie środka trwałego,

•

dowody OR – przyjęcie do kapitalnego remontu,

•

dowody PT – przekazanie środka trwałego,

•

dowody LT – likwidacja środka trwałego,

•

dowody MT – zmiana miejsca użytkowania.

Załącznik nr 1

Dla poszczególnych momentów zmian przyjmuje się następujące daty:

•

przyjęcie środka trwałego w budowie – datę zakończenia środka trwałego w bu-
dowie, tzn. protokolarnego przyjęcia środka do użytkowania. Jeżeli faktyczne
przyjęcie do użytkowania nastąpiło wcześniej od przyjęcia protokolarnego, za datę
przyjęcia środka trwałego do ewidencji uważa się datę przyjęcia protokolarnego,

•

przyjęcie środka z bezpośredniego zakupu – datę przyjęcia do eksploatacji,

•

likwidacja – datę zatwierdzenia protokołu likwidacji przez kierownika jednostki,

•

nieodpłatne przyjęcie lub przekazanie – datę sporządzenia protokołu zdawczo-
-odbiorczego,

•

przeszacowanie – datę urzędowej aktualizacji wyceny środków trwałych określoną
w przepisach,

•

aktualizacja – datę dokonania odpisu aktualizującego,

•

ujawnienie niedoboru lub nadwyżki – datę ujawnienia różnicy inwentaryzacyjnej
wynikającej z protokołu komisji,

•

sprzedaż – datę dokonania sprzedaży,

•

zmiana miejsca użytkowania – datę protokołu odbioru przez nowego użytkownika.

1.2.2. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego środki trwałe wycenia się według ceny nabycia lub kosztu

wytworzenia, zgodnie z postanowieniami art. 31 ust. 1 UoR. Przy czym cena nabycia
obejmuje cenę zakupu powiększoną o cło – w przypadku nabycia środka trwałego z im-
portu – oraz o nie podlegający odliczeniu podatek akcyzowy, pomniejszoną o rabaty
i opust. Natomiast koszt wytworzenia środka trwałego obejmuje koszty bezpośrednio
wpływające na jego wartość oraz uzasadnioną cześć kosztów pośrednich. Ponadto, war-
tość początkową środka trwałego powiększają koszty jego ulepszenia polegającego na
przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji i powodującego, że wartość
użytkowa tego środka po zakończeniu ulepszenia przewyższa posiadaną przy przyjęciu
do używania wartość użytkową, mierzoną okresem używania, zdolnością wytwórczą,
jakością produktów uzyskiwanych przy pomocy ulepszonego środka trwałego, kosztami
eksploatacji lub innymi miarami. Dodatkowo cenę nabycia oraz koszt wytworzenia
zwiększają koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych na zakup rzeczowych aktywów
trwałych (art. 28 ust. 8 UoR) do czasu ich oddania do użytkowania, takie jak:

•

prowizje od kredytów i pożyczek,

•

odsetki od kredytów i pożyczek,

Załącznik nr 1

•

różnice kursowe od pożyczek i kredytów zarówno dodatnie, jak i ujemne.

W przypadku nabycia nieodpłatnego – np. w wyniku darowizny – wycena w ciągu roku
obrotowego następuje według ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego środka
trwałego.

B. Na dzień bilansowy środki trwałe wycenia się według ceny nabycia lub kosztu

wytworzenia lub wartości przeszacowanej, pomniejszonej o odpisy amortyzacyjne lub
umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.

1.2.3. Amortyzacja

Odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych dokonuje się drogą systematycznego, plano-
wanego rozłożenia ich wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Okres amorty-
zacji podlega okresowej weryfikacji. Z przeprowadzonej weryfikacji sporządza się protokół,
który zatwierdza kierownik jednostki. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od pierwszego
miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek wprowadzono do ewidencji.

Uznając za ekonomicznie uzasadnione, stawki amortyzacyjne mogą być podwyższane lub
obniżane. W tym celu kierownik jednostki podejmuje stosowne zarządzenie stanowiące
uzupełnienie zarządzenia wprowadzającego zasady rachunkowości.

Ustala się podstawowe wysokości stawek amortyzacyjnych dla wszystkich grup środków
trwałych (za wyjątkiem gruntów) na poziomie stawek zamieszczonych w załączniku do ustaw
o podatku dochodowym.

Stawki, okres i metody amortyzacji ustala się na dzień przyjęcia środka trwałego do
ewidencji.

Przy ustalaniu stawki amortyzacyjnej środków trwałych bierze się pod uwagę:

•

liczbę zmian, na których pracuje dany środek trwały,

•

tempo postępu techniczno-ekonomicznego,

•

wydajność środka trwałego mierzoną liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytwo-
rzonych produktów albo innym stosownym miernikiem,

•

prawne lub inne ograniczenia czasu używania,

•

przewidywaną przy likwidacji cenę sprzedaży istotnej pozostałości po środku trwałym
– tzw. wartość krańcową.

Załącznik nr 1

Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się

a) w równych ratach co miesiąc,

b) w równych ratach co kwartał,

c) jednorazowo na koniec roku podatkowego – z tym, że suma odpisów amortyzacyjnych

dla środków trwałych wprowadzonych do ewidencji w ciągu roku ustalana jest w pro-
porcji do okresu użytkowania w danym roku.

Metodę amortyzacji liniową stosuje się do:

a) wszystkich środków trwałych,

b) innych (wymień jakie)

Metodę amortyzacji degresywną stosuje się do:

Metodę amortyzacji liniowej z podwyższeniem stawek amortyzacyjnych stosuje się do:

Dla środków trwałych o wartości początkowej

....................................... stosuje się odpis

amortyzacyjny w wysokości 100% od miesiąca wprowadzenia środka trwałego do użytko-
wania/od następnego miesiąca wprowadzenia środka trwałego do użytkowania

Niskocenne składniki majątkowe długotrwałego użytkowania o wartości do kwoty

................................ zalicza się do materiałów i księguje bezpośrednio w zużycie materiałów
z pominięciem ewidencji bilansowej.

Zakreśl wybrany okres.

Podaj kwotę.

Niepotrzebne skreślić.

Należy określić kwotę.

Załącznik nr 1

Dla grup środków trwałych zbliżonych rodzajem i przeznaczeniem, takich jak:

a) ..................................................................................................................................,

b) ..................................................................................................................................,

c) ..................................................................................................................................,

ustala się odpisy amortyzacyjne w sposób uproszczony dokonując odpisów zbiorczych.

Ustalona metoda amortyzacji pozostaje niezmienna przez cały okres użytkowania środka
trwałego.

1.2.4. Odpis z tytułu trwałej utraty warto

Odpisu aktualizującego powodującego możliwość zwiększenia wartości środka trwałego
dokonuje się jedynie na podstawie odrębnego rozporządzenia Ministra Finansów. Operacji
dokonuje się na koncie 012.

W przypadku kiedy środek trwały przestanie być kontrolowany przez jednostkę z powodu
jego planowanej likwidacji lub gdy nie przynosi spodziewanych efektów ekonomicznych,
a także w przypadku zmiany technologii, ma miejsce trwała utrata wartości.

W takim przypadku dokonuje się odpisu aktualizującego. O jego wysokości decyduje kie-
rownik jednostki, jednak nie może być ona niższa od ceny sprzedaży netto tego środka
trwałego. W przypadku braku informacji co do ceny sprzedaży, należy zastosować wycenę
według wartości godziwej.

W sytuacji gdy ustanie przyczyna, dla której dokonano odpisu z tytułu trwałej utraty wartości,
dokonuje się przywrócenia wartości pierwotnej środka trwałego.

Odpisów aktualizujących dokonuje się w korespondencji z kontem pozostałych kosztów
operacyjnych.

1.2.5. Zasady tworzenia kont analitycznych

Do konta 010 – Środki trwałe własne analityki na kontach tworzy się w odniesieniu do grup

rodków, według klasyfikacji rodzajowej środków trwałych, na podstawie rozporządzenia

Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych,
uwzględniając zmiany w ustawie o rachunkowości.

Załącznik nr 1

Szczegółowe informacje o każdym środku trwałym zawierają prowadzone odrębnie:

•

karty inwentarzowe poszczególnych obiektów,

•

tabele umorzeniowo-amortyzacyjne,

•

książka inwentarzowa,

•

w zakresie gruntów i prawa wieczystego użytkowania szczegółowa informacja
powinna zapewnić podział na nabyte, wniesione aportem, otrzymane na podstawie
decyzji administracyjnej.

Księgi pomocnicze dla środków trwałych prowadzi się w formie tabel amortyzacyjnych oraz
obiektów inwentarzowych. Okresowo dokonuje się uzgodnień pomiędzy wartością brutto
a saldami i obrotami kont 010, wartością umorzenia a saldami i obrotami kont 07 oraz
pomiędzy umorzeniem rocznym a wartością amortyzacji w zespole „4” Koszty rodzajowe.

1.2.6. Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

głównej

•

Po stronie WN konta 010 – Środki trwałe własne księguje się wszelkie przychody
ś

rodków trwałych oraz zwiększenia ich wartości początkowej, a w szczególności:

Przyjęcie do eksploatacji środków trwałych nie wymagających

montażu z zakupu

304

Przyjęcie do eksploatacji środków trwałych wymagających

montażu lub budowy

084

Otrzymane aporty

zespół „2”

Ujawnienie środka trwałego – również w przypadku późniejszego

jego wprowadzenia – jeśli dowód OT zostanie wystawiony

później aniżeli moment faktycznego użytkowania środka trwałego

242

Ulepszenie, przebudowa, rekonstrukcja, adaptacja (nakłady

sumuje się w ciągu roku łącznie z nakładami na części peryferyjne

– obowiązek gdy łączna wartość przekracza 3500,00 zł)

084, zespół „2”

Przyłączenie do innego środka trwałego w miesiącu połączenia

010 analitycznie

Załącznik nr 1

•

Po stronie MA konta 010 – Środki trwałe własne księguje się wszelkie zmniejszenia
stanu i wartości początkowej, a w szczególności:

Konto 070 do wysokości

dotychczasowego umorzenia,

konto zespołu „7” wartość

nieumorzona

rozchód na skutek sprzedaży, likwidacji, niedoboru

lub darowizny

Zespół „7” straty i zyski

nadzwyczajne

likwidacja na skutek zdarzenia losowego

Konta 010 analitycznie

odłączenie środka trwałego od następnego miesiąca

po odłączeniu w wysokości różnicy między ceną

nabycia (kosztem wytworzenia) odłączonej części

a przypadającą na nią w okresie połączenia sumą

odpisów amortyzacyjnych

1.2.7. Umorzenie

rodków trwałych

Konto 070 – Umorzenie środków trwałych służy do ewidencji umorzeń stanowiących korektę
wartości początkowej środków trwałych na skutek ich zużycia.

Bieżące umorzenie środków trwałych księgowane jest po stronie MA konta 070 w ko-
respondencji ze stroną WN konta zespołu „4” Amortyzacja.

Umorzenie oblicza się od tej samej daty i przez ten sam okres jak amortyzację. Dla ustalenia
wartości amortyzacji w poszczególnych okresach mają zastosowanie tabele amortyzacyjne.

Dla umorzenia środków trwałych stosuje się takie same konta analityczne, jak dla konta

rodki trwałe.

1.3.

rodki trwałe u

ytkowane na podstawie umowy leasingu

i innych o podobnym znaczeniu

Konto 015 służy do ewidencji wartości środków trwałych użytkowanych na podstawie umów
leasingu operacyjnego (uznawanych z punktu widzenia ustawy o rachunkowości za leasing
finansowy) oraz leasingu finansowego. Podstawą do ujęcia w księgach jest zawarta umowa
o odpłatne korzystanie ze środka trwałego.

Załącznik nr 1

1.3.1. Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

głównej

•

Po stronie WN konta 015 – Środki trwałe użytkowane na podstawie umów
leasingu księguje się:

Wszelkie przychody środków trwałych oraz zwiększenia

ich wartości początkowej

zespół „2”

•

Po stronie MA konta 015 – Środki trwałe użytkowane na podstawie umów
leasingu księguje się:

010

wszelkie zmniejszenia stanu i wartości początkowej

1.3.2. Umorzenie

rodków trwałych u

ytkowanych na podstawie umowy

leasingu

Konto 075 – Umorzenie środków trwałych użytkowanych na podstawie umowy leasingu
służy do ewidencji umorzeń stanowiących korektę wartości początkowej środków trwałych
użytkowanych na podstawie leasingu na skutek ich zużycia.

Bieżące umorzenie środków trwałych księgowane jest po stronie MA konta 075 w ko-
respondencji ze stroną WN konta zespołu „4” Amortyzacja.

Umorzenie oblicza się od tej samej daty i przez ten sam okres jak amortyzację. Dla ustalenia
wartości amortyzacji w poszczególnych okresach mają zastosowanie tabele amortyzacyjne.
Stawki amortyzacyjne dla środków trwałych użytkowanych na podstawie leasingu ustala się
uwzględniając okres trwania umowy.

Konta analityczne dla umorzenia środków trwałych stosuje się takie same, jak dla konta

rodki trwałe.

Załącznik nr 1

1.4. Warto

ci niematerialne i prawne

Do ewidencji zmian w zakresie wartości niematerialnych i prawnych służy konto 020.

1.4.1. Definicje

Za wartości niematerialne i prawne uznaje się nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów
trwałych, prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym
okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby
jednostki, a w szczególności:

autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje,

prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz

zdobniczych,

know-how.

W przypadku wartości niematerialnych i prawnych oddanych do używania na podstawie
umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, wartości niematerialne
i prawne zalicza się do aktywów trwałych jednej ze stron umowy, zgodnie z warunkami
określonymi w art. 3 ust. 4 ustawy o rachunkowości. Do wartości niematerialnych i prawnych
zalicza się również nabytą wartość firmy oraz koszty zakończonych prac rozwojowych.

Dokumentami ewidencjonującymi stan i ruch wartości niematerialnych i prawnych
są:

dowody OT – przyjęcie wartości niematerialnych i prawnych,

dowody LT – likwidacja wartości niematerialnych i prawnych.

1.4.2. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego WNiP wycenia się według ceny nabycia lub kosztu

wytworzenia. Dodatkowo cenę nabycia oraz koszt wytworzenia zwiększają koszty
obsługi zobowiązań zaciągniętych na zakup wartości niematerialnych i prawnych, do
czasu ich oddania do użytkowania, takie jak:

prowizje od kredytów i pożyczek,

odsetki od kredytów i pożyczek,

różnice kursowe od pożyczek i kredytów zarówno dodatnie, jak i ujemne.

Załącznik nr 1

W przypadku nabycia nieodpłatnego – np. w wyniku darowizny – wycena w ciągu roku
obrotowego następuje według ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego środka
trwałego.

Z uwagi na fakt, że w zakresie wartości niematerialnych i prawnych nie występują pojęcia
ulepszenia, każde rozszerzenie wartości niematerialnych i prawnych, jeśli nie ma związku
z uzupełnieniem lub korektą, traktowane jest jako osobny tytuł.

B. Na dzień bilansowy WNiP wycenia się według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia

uwzględniając odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, odpisy amortyzacyjne lub umo-
rzeniowe.

1.4.3. Amortyzacja

Odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych dokonuje się drogą systematycznego,
planowanego rozłożenia ich wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Okres
amortyzacji podlega okresowej weryfikacji. Z przeprowadzonej weryfikacji sporządza się
protokół, który zatwierdza kierownik jednostki. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od
pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym wartość niematerialna i prawna
została wprowadzona do ewidencji.

Stawki, okres i metody amortyzacji ustala się na dzień przyjęcia wartości niematerialnej
i prawnej do ewidencji.

Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się

•

w równych ratach co miesiąc,

•

w równych ratach co kwartał,

•

jednorazowo na koniec roku podatkowego – z tym, że suma odpisów amortyzacyj-
nych dla wartości niematerialnych i prawnych wprowadzonych do ewidencji w ciągu
roku ustalana jest w proporcji do okresu użytkowania w danym roku.

Dla wartości niematerialnych i prawnych o wartości początkowej

....................................

stosuje się odpis amortyzacyjny w wysokości 100% od miesiąca wprowadzenia wartości
niematerialnej i prawnej do ewidencji/od następnego miesiąca wprowadzenia wartości
niematerialnej i prawnej do ewidencji

Zakreśl wybrany okres.

Podaj kwotę.

Niepotrzebne skreślić.

Załącznik nr 1

Dla grup wartości niematerialnych i prawnych zbliżonych rodzajem i przeznaczeniem, takich
jak:

•

................................................................................................................................,

•

................................................................................................................................,

•

................................................................................................................................,

ustala się odpisy amortyzacyjne w sposób uproszczony dokonując odpisów zbiorczych.

Ustalona metoda amortyzacji pozostaje niezmienna przez cały okres użytkowania wartości
niematerialnej i prawnej.

Dla wartości niematerialnych i prawnych mają zastosowanie metody takie same, jak dla

rodków trwałych.

1.4.4. Odpis z tytułu trwałej utraty warto

Dla ewidencji zmian w zakresie odpisów z tytułu trwałej utraty wartości wartości niema-
terialnych i prawnych stosuje się konto 022.

Przyczyną trwałej utraty wartości wartości niematerialnych i prawnych może być:

zmiana technologii,

przeznaczenie do likwidacji,

wycofanie z użytkowania.

W takim przypadku dokonuje się odpisu aktualizującego. O jego wysokości decyduje
kierownik jednostki. W sytuacji gdy ustanie przyczyna, dla której dokonano odpisu z tytułu
trwałej utraty wartości, dokonuje się przywrócenia wartości pierwotnej wartości niema-
terialnej i prawnej.

Do konta 022 – Odpisy aktualizujące wartości niematerialne i prawne stosuje się zasady
ewidencji i podziału analitycznego, jak do konta 020 – Wartości niematerialne i prawne.

Załącznik nr 1

1.4.5. Zasady tworzenia kont analitycznych

Do konta 020 – Wartości niematerialne i prawne konta analityczne tworzy się w odnie-
sieniu do grup poszczególnych praw i tytułów, wyróżniając co najmniej:

1 – inne prawa majątkowe,

2 – wartość firmy,

3 – koszty prac rozwojowych,

4 – oprogramowanie komputerowe,

5 – licencje.

Księgi pomocnicze dla wartości niematerialnych i prawnych prowadzi się w formie tabel
amortyzacyjnych oraz obiektów inwentarzowych. Okresowo dokonuje się uzgodnień
pomiędzy wartością brutto a saldami i obrotami kont 020, wartością umorzenia a saldami
i obrotami kont 078 oraz pomiędzy umorzeniem rocznym a wartością amortyzacji w zespole
„4” Koszty rodzajowe.

1.4.6. Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

głównej

•

Po stronie WN konta 020 – Wartości niematerialne i prawne księguje się wszelkie
przychody wartości niematerialnych i prawnych, a w szczególności:

Przychody z zakupów

zespół „1”, „2”

Otrzymane aporty

zespół „8”

Ujawnienie wartości niematerialnych i prawnych, również

w przypadku późniejszego jego wprowadzenia – jeśli dowód OT

zostanie wystawiony później aniżeli moment faktycznego

użytkowania wartości niematerialnej i prawnej

242

Załącznik nr 1

•

Po stronie MA konta 020 – Wartości niematerialne i prawne księguje się wszelkie
zmniejszenia stanu i wartości początkowej, a w szczególności:

Konto 07 do wysokości

dotychczasowego umorzenia,

konto zespołu „7” wartość

nieumorzona

rozchód na skutek sprzedaży, likwidacji,

niedoboru lub darowizny

Zespół „7” straty i zyski

nadzwyczajne

likwidacja na skutek zdarzenia losowego

1.4.7. Umorzenie warto

ci niematerialnych i prawnych

Na koncie 078 – Umorzenie wartości niematerialnych i prawnych dokonuje się odpisów
umorzeniowych w korespondencji z kontem Koszty rodzajowe. Analityka tworzona jest
w sposób podobny, jak do konta Wartości niematerialne i prawne.

1.5. Inwestycje długoterminowe

Do ewidencji zmian na koncie Inwestycje długoterminowe służy konto 030.

1.5.1. Definicje

Inwestycje długoterminowe to takie aktywa trwałe, których okres dysponowania jest dłuższy
niż 12 miesięcy. Są one nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych, które wynikają
z przyrostów ich wartości w postaci odsetek, dywidend lub innych pożytków. Zaliczamy do
nich: udziały i akcje, inwestycje w dłużne papiery wartościowe, jednostki uczestnictwa itp.

1.5.2. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego udziały w innych jednostkach, inne inwestycje długoter-

minowe, w tym wartości niematerialne i prawne, wycenia się według ceny nabycia albo
według ceny zakupu, jeżeli koszty przeprowadzenia transakcji są nieistotne; pożyczki
wycenia się według wartości nominalnej; inwestycje długoterminowe w walutach obcych
wycenia się po kursie średnim NBP na dzień powstania.

B. Na dzień bilansowy inwestycje długoterminowe wycenia się według ceny nabycia

uwzględniając odpisy z tytułu trwałej utraty wartości lub według wartości godziwej.

Załącznik nr 1

Wartość aktywów finansowych w walutach obcych na dzień bilansowy wycenia się po
kursie kupna stosowanym w tym dniu przez bank, z którego usług korzysta jednostka,
nie wyższym jednak od kursu średniego ustalonego dla danej waluty przez NBP na dzień
bilansowy. Jeśli bank, z którego usług korzysta jednostka nie ustala kursu na dzień
bilansowy, to kurs tych walut określa się w relacji do wskazanej przez jednostkę waluty
odniesienia, której kurs jest ustalany przez NBP.

1.5.3. Zasady tworzenia kont analitycznych

Do konta 030 – Inwestycje długoterminowe tworzy się konta analityczne w odniesieniu do
grup aktywów finansowych, obiektów oraz ich tytułów. Ewidencja szczegółowa zapewnia
możliwość ustalenia wartości poszczególnych aktywów finansowych z podziałem na krajowe
i zagraniczne oraz w podmiotach powiązanych i pozostałych podmiotach.

1.5.4. Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

głównej

•

Po stronie WN konta 030 – Inwestycje długoterminowe księguje się wszelkie
przychody inwestycji długoterminowych oraz zwiększenia ich wartości początkowej:

Zakup inwestycji długoterminowych

zespół „1”, „2”

Zwiększenie wartości inwestycji długoterminowych

zespół „1”, „2”

Przekwalifikowanie inwestycji krótkoterminowych w inwestycje

długoterminowe

zespół „1”

Założenie lokaty długoterminowej

zespół „1”

Załącznik nr 1

•

Po stronie MA konta 030 – Inwestycje długoterminowe księguje się wszelkie
zmniejszenia stanu i wartości początkowej, a w szczególności:

Zespół „7”

sprzedaż inwestycji długoterminowych (udziałów, akcji,

papierów wartościowych, nieruchomości)

Zespół „1”

przekwalifikowanie inwestycji krótkoterminowych

w inwestycje długoterminowe

Zespół „1”

likwidacja lokaty długoterminowej

1.6. Odpisy aktualizuj

ce warto

ść

inwestycji długoterminowych

Konto 079 używane jest do zmian wartości inwestycji długoterminowych spowodowanych
trwałą utratą wartości, przywróceniem utraconej wartości, przeszacowaniem do poziomu cen
rynkowych.

Przy przekwalifikowaniu inwestycji długoterminowych w krótkoterminowe nadwyżkę z ty-
tułu przeszacowania odnosi się do kosztów lub przychodów finansowych.

Analityka prowadzona jest na poszczególne tytuły inwestycji długoterminowych, podobnie
jak do konta 030.

1.6.1. Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

głównej

•

Po stronie WN konta 079 – Odpis aktualizujący inwestycje długoterminowe
księguje się w szczególności:

Aktualizację wartości inwestycji do wysokości ceny

rynkowej ponad cenę zakupu lub nabycia

zespół „8” fundusz

z aktualizacji wyceny

Przekwalifikowanie inwestycji długoterminowych do

krótkoterminowych (zapis w kwocie trwałej utraty

wartości)

030

Załącznik nr 1

•

Po stronie MA konta 079 – Odpis aktualizujący inwestycje długoterminowe
księguje się w szczególności:

030

przekwalifikowanie inwestycji krótkoterminowych

w inwestycje długoterminowe (zapis w kwocie

podwyższenia wartości do poziomu cen rynkowych)

„7” koszty finansowe

obniżenie wartości inwestycji poniżej ceny nabycia lub

zakupu

Zespół „8” fundusz

z aktualizacji wyceny

obniżenie wartości inwestycji do wysokości kwoty, o którą

podwyższono fundusz z aktualizacji wyceny

1.7.

rodki trwałe w budowie

Do ewidencji wszelkich kosztów związanych z tworzeniem, budową, rozbudową aktywów
trwałych, bez względu na rodzaj i źródła finansowania, służy konto 080.

Do wydatków związanych z ewidencją środków trwałych w budowie zalicza się koszty:

•

nabycia gruntów i innych składników majątku trwałego oraz koszty ich budowy
i montażu,

•

opłat z tytułu użytkowania gruntów i terenów w okresie budowy środków trwałych
oraz z tytułu uzyskanych lokalizacji pod budowę,

•

odszkodowań za dostarczenie obiektów zastępczych i przesiedlenie osób z terenów
zajętych na potrzeby budowy środków trwałych,

•

założenia stref ochronnych,

•

założenia zieleni,

•

napraw i remontów wykonanych przed przekazaniem środka trwałego do użytko-
wania,

•

dokumentacji projektowej,

•

badań geologicznych, geofizycznych oraz pomiarów geodezyjnych,

•

przygotowania terenu pod budowę, w tym również koszty likwidacji pomniejszone
o koszty z likwidacji budynków i budowli zlikwidowanych w związku z wykonywa-
niem nowych inwestycji oraz nieumorzonej wartości początkowej tych obiektów,

Załącznik nr 1

•

robót niezbędnych do realizacji własnych nakładów wykonywanych w środkach trwa-
łych należących do innych osób prawnych lub fizycznych,

•

nadzoru autorskiego, inwestorskiego i generalnego wykonawcy,

•

prób montażowych, jeżeli należność za te czynności nie jest uwzględniona w cenie
robót,

•

ubezpieczeń majątkowych budowanych środków trwałych,

•

odsetek, prowizji i różnic kursowych od kredytów i pożyczek za okres realizacji
ś

rodków trwałych w budowie,

•

inne, bezpośrednio związane ze środkami trwałymi w budowie.

Do konta 084 – Rozliczenie środków trwałych w budowie prowadzi się konta analityczne
według zadań inwestycyjnych, wyróżniając w ramach każdego z nich obiekty (nakłady):

1) zwiększające wartość środków trwałych,

2) zwiększające wartość środków obrotowych (wyroby gotowe, towary, materiały

w przypadku pozostałości po budowie),

3) zwiększające wartość wartości niematerialnych i prawnych,

4) stanowiące środki trwałe przekazywane nieodpłatnie,

5) stanowiące środki trwałe przekazywane odpłatnie,

6) zwiększające wartość rzeczowych aktywów trwałych,

7) zwiększające wartość obcych środków trwałych (ulepszenia w obcych środkach).

1.7.1. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego środki trwałe w budowie wyceniane są według rzeczywiście

poniesionych nakładów, uwzględniając koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu
ich sfinansowania oraz ewentualne różnice kursowe.

B. Na dzień bilansowy środki trwałe w budowie wyceniane są według rzeczywiście

poniesionych nakładów, uwzględniając koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu
ich sfinansowania oraz ewentualne różnice kursowe pomniejszone o odpisy z tytułu
trwałej utraty wartości.

Załącznik nr 1

1.7.2. Odpisy z tytułu trwałej utraty warto

Do ewidencji zmian w zakresie odpisów aktualizujących wartość środków trwałych w bu-
dowie służy konto 087. Odpisów aktualizujących wartość dokonuje się w przypadku podjęcia
decyzji o częściowym lub całkowitym zaniechaniu ponoszenia nakładów na ich realizację.
Głównym powodem do dokonania odpisów jest prawdopodobieństwo, iż budowany składnik
aktywów nie przyniesie w przyszłości korzyści.

W wyniku ustania przyczyny powodującej utratę wartości środka trwałego w budowie
koryguje się wcześniej dokonany odpis.

1.7.3. Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

głównej

•

Po stronie WN konta 080 – Środki trwałe w budowie księguje się w szczególności:

Wartość zużytych materiałów do budowy środków trwałych

zespół „2”

Wartość usług świadczonych przy budowie środków trwałych

zespół „2”

Odsetki, prowizje, ujemne różnice kursowe od kredytów,

pożyczek i zobowiązań w walucie obcej za okres realizacji

budowy

zespoły „1”, „2”

•

Po stronie MA konta 080 – Środki trwałe w budowie księguje się w szczególności:

084

przeniesie kosztów po zakończeniu budowy środka trwałego

Zespoły „1”, „2”

dodatnie różnice kursowe od kredytów, pożyczek i zobowiązań

w walucie obcej za okres realizacji budowy

Konta pozabilansowe

Konto 090 – Środki trwałe w likwidacji

Do konta 090 – Środki trwałe w likwidacji prowadzi się konta analityczne według poszcze-
gólnych rodzajów środków trwałych, zgodnie z Klasyfikacją Rodzajową Środków Trwałych,
jak do konta 010, a w ich ramach – według poszczególnych, likwidowanych obiektów.

Załącznik nr 1

Konto 091 – Środki trwałe najmowane, dzierżawione

Do konta 091 – Środki trwałe najmowane, dzierżawione prowadzi się konta analityczne
według grup, zgodnie z Klasyfikacją Rodzajową Środków Trwałych (inne niż ujęte na
koncie 010).

Konto 093 – Środki trwałe dzierżawione

Do konta 093 – Środki trwałe dzierżawione prowadzi się konta analityczne według
miejscowości, w których znajdują się dzierżawione środki trwałe.

Załącznik nr 1

ZESPÓŁ „1”

RODKI PIENI

Ęś

NE, RACHUNKI BANKOWE

ORAZ INNE KRÓTKOTERMINOWE AKTYWA FINANSOWE

Konta zespołu „1” Środki pieniężne, rachunki bankowe oraz inne krótkoterminowe aktywa
finansowe służą do ewidencji:

•

aktywów pieniężnych w formie krajowych i zagranicznych środków płatniczych
przechowywanych w kasie jednostki,

•

aktywów pieniężnych w formie krajowych i zagranicznych środków pieniężnych
lokowanych na rachunkach bankowych,

•

kredytów udzielonych przez banki w krajowych i zagranicznych środkach płatni-
czych,

•

rodków pieniężnych w drodze,

•

aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu, w tym aktywów pieniężnych
mających postać weksli obcych, czeków i innych aktywów finansowych,

•

instrumentów kapitałowych, a w szczególności udziałów i akcji,

•

udziałów i akcji własnych przeznaczonych do zbycia lub umorzenia.

Konta zespołu „l” służą również do ewidencji różnego rodzaju innych krótkoterminowych
aktywów finansowych, w tym przeznaczonych do obrotu instrumentów kapitałowych wyemi-
towanych przez inne jednostki.

Załącznik nr 1

1.8. Wykaz kont ksi

gi głównej dla zespołu „1”

Poniżej przedstawiono proponowane konta bilansowe syntetyczne. Analityka do kont
syntetycznych tworzona jest według potrzeb indywidualnych i stanowi załącznik do wykazu
kont księgi głównej.

Konto

proponowane

Konto

stosowane

NAZWA

101

Kasa krajowych środków pieniężnych

102

Kasa zagranicznych środków pieniężnych

123

rodki pieniężne w drodze

131

Bieżący rachunek bankowy

132

Lokaty terminowe

133

Inne rachunki bankowe

134

Walutowe rachunki bankowe

135

Czeki obce

136

Kredyty w walutach obcych

137

Kredyty bankowe

138

Rachunek funduszu socjalnego

146

Inne aktywa pieniężne

148

Inne krótkoterminowe aktywa finansowe

150

Inne inwestycje krótkoterminowe

Konta pozabilansowe

Konto

proponowane

Konto

stosowane

NAZWA

196

Kredyty w walutach obcych

198

Rachunki bankowe w walutach obcych

Załącznik nr 1

1.9.

rodki pieni

ęż

ne i inne aktywa pieni

ęż

1.9.1. Wycena i klasyfikacja zdarze

Krajowe środki pieniężne (gotówka i środki zgromadzone na rachunkach bankowych)
wykazuje się w ich wartości nominalnej (odsetki od środków na rachunkach bankowych
dopisuje się do stanu rachunku, drugostronnie ujęte jako przychody finansowe; z wyjątkiem
odsetek od środków ZFŚS, które naliczone przez bank zwiększają ten fundusz).

Weksle obce ujmuje się w księgach rachunkowych w ich wartości nominalnej, różnice z dys-
konta odnosi się na przychody finansowe w momencie przyjęcia dokumentów.

Waluty obce na rachunku bankowym wycenia się: wpływy – po kursie kupna z dnia wpływu
banku prowadzącego rachunek, rozchody – według kursu sprzedaży tego banku. Na dzień
bilansowy waluty obce na rachunkach bankowych wycenia się według kursu kupna banku
prowadzącego rachunek, nie wyższym od kursu średniego ustalonego przez NBP na ten
dzień. Te same zasady stosuje się do walut obcych w kasie jednostki.

Wykorzystane kredyty bankowe ujmuje się w ich wartości nominalnej i wycenia się według
kursu sprzedaży z dnia wykorzystania kredytu banku obsługującego jednostkę. Na dzień
bilansowy niespłacone kredyty w walutach obcych wycenia się po kursie sprzedaży
stosowanym przez bank obsługujący jednostkę, nie niższym od kursu średniego ustalonego
przez NBP na ten dzień.

Różnice kursowe z tytułu wyceny walut w ciągu roku obrotowego, jak i na dzień bilansowy,
zalicza się odpowiednio do przychodów (dodatnie) lub do kosztów (ujemne) finansowych.

Wartość nabytych lub powstałych w ciągu roku obrotowego krótkoterminowych aktywów
finansowych ujmuje się w księgach rachunkowych:

•

według ceny nabycia lub ceny zakupu, jeżeli koszty przeprowadzenia i rozliczenia
transakcji są nieistotne,

•

według ceny rynkowej.

W pierwszym przypadku – nie rzadziej niż na dzień bilansowy – wycenia się je według cen
nabycia (względnie zakupu) nie wyższych od cen rynkowych albo według cen rynkowych.
Jeżeli cena rynkowa jest niższa od ceny nabycia (zakupu), to różnicę tę odpisuje się w koszty
finansowe. W sytuacji gdy cena nabycia jest niższa od ceny rynkowej, to nie podlegają one
przecenie.

Załącznik nr 1

W drugim przypadku, gdy wycena krótkoterminowych aktywów finansowych następuje po
cenach rynkowych, to różnice spowodowane spadkiem lub wzrostem ich wartości w stosunku
do ceny nabycia zalicza się odpowiednio do przychodów lub kosztów finansowych.

Jeżeli aktywa finansowe zostały nabyte za waluty obce, wówczas ujmuje się je w księgach
pod datą ich zakupu, po kursie średnim ustalonym przez NBP na ten dzień. Na dzień bilan-
sowy aktywa finansowe w walutach obcych wycenia się po kursie kupna banku, z którego
usług korzysta jednostka, nie wyższym niż kurs średni ustalony przez NBP na ten dzień.
Różnice kursowe z wyceny na poziomie cen rynkowych zalicza się do przychodów lub
kosztów finansowych.

Jeżeli wycena krótkoterminowych aktywów finansowych następuje po cenie nabycia nie
wyższej od ceny rynkowej, to różnice kursowe zalicza się do kosztów finansowych.

Konto 101 – Kasa krajowych środków pieniężnych

Konto 102 – Kasa zagranicznych środków pieniężnych

Konta te są przeznaczone do ewidencji własnej gotówki w walucie polskiej i obcej
znajdującej się w kasach.

Po stronie WN – konta 101 i 102 księguje się w szczególności:

Wpływy gotówki do kasy

123, zespół „2”

Nadwyżki kasowe ujawnione podczas spisu z natury

242

Dodatnie różnice kursowe z wyceny środków pieniężnych

w walucie obcej

752

Po stronie MA księguje się w szczególności:

123, zespół „2”, „4”

wypłaty gotówki z kasy

242

niedobory kasowe stwierdzone podczas spisu z natury

751

ujemne różnice kursowe z wyceny środków pieniężnych

w walucie obcej

Załącznik nr 1

Różnice kursowe dotyczące gotówki w walucie obcej zalicza się:

•

ujemne – do kosztów finansowych,

•

dodatnie – do przychodów finansowych.

Obroty gotówkowe księguje się pod datą rzeczywistego wpływu lub rozchodu gotówki.

Ewidencja szczegółowa prowadzona do kont powinna zapewnić ustalenie:

•

stanu gotówki w walucie polskiej,

•

stanu gotówki w walutach obcych – wyrażonego w walucie polskiej i obcej z podzia-
łem na poszczególne waluty obce,

•

wartości gotówki powierzonej poszczególnym osobom za nie odpowiedzialnym.

Konta mogą wykazywać tylko saldo debetowe, które wyraża stan gotówki w kasie. Stan
na ostatni dzień każdego roku obrotowego powinien być potwierdzony spisem z natury.

Konto 123 – Środki pieniężne w drodze

Konto 123 służy do ewidencji środków pieniężnych w obrocie między kasą a bankiem.

Po stronie WN księguje się w szczególności:

Pobranie gotówki z banku

131, 132, 133

Przelewy między rachunkami bankowymi

131, 132, 133

Po stronie MA księguje się w szczególności:

101, 131

wpływ do kasy lub na rachunek bankowy środków pieniężnych

w drodze

131, 132, 133

przelewy między rachunkami bankowymi

Konto 123 może wykazywać zarówno saldo debetowe, jak również kredytowe.

Załącznik nr 1

Konto 131 – Bieżący rachunek bankowy

Konto 132 – Lokaty terminowe

Konto 133 – Inne rachunki bankowe

Konto 134 – Walutowe rachunki bankowe

Konto 137 – Kredyty bankowe

Konto 138 – Rachunek funduszu socjalnego

Konta służą do ewidencji środków pieniężnych na rachunkach bankowych jednostki.

Na kontach dokonuje się księgowań operacji wyłącznie na podstawie dokumentów banko-
wych – wyciągów i dołączonych do nich dowodów.

Po stronie WN kont rachunków bankowych księguje się w szczególności:

Wpłaty należności od kontrahentów jednostki

zespół „2”

Wpłaty utargów sklepowych

zespół „2”

Kredyty bankowe przelane przez bank na rachunek jednostki

w momencie ich przyznania

136, 137

Odsetki od środków na rachunku bankowym

752

Wpłaty deklarowanych udziałów

zespół „2’

Spłaty kredytów

131

Po stronie MA kont rachunków bankowych księguje się w szczególności:

Zespół „2”

spłatę zobowiązań wobec kontrahentów

Zespół „2”

z tytułu pożyczek

231

przelewy wynagrodzeń na rachunki bankowe pracowników

Załącznik nr 1

Ewidencja szczegółowa do kont umożliwia m.in. ustalenie:

stanu środków pieniężnych na poszczególnych rachunkach bankowych,

stanu poszczególnych wykorzystanych kredytów,

podziału rachunków bankowych według poszczególnych walut obcych, a także wyra-

enie ich stanu w walucie polskiej.

Konta mogą wykazywać:

•

saldo debetowe, które oznacza stan środków na rachunku bieżącym,

•

saldo kredytowe oznaczające zadłużenie na rachunku bieżącym wobec banku
z tytułu pozostałego kredytu do spłaty.

Konto 146 – Inne aktywa pieniężne

Konto służy do ewidencji naliczanych memoriałowo odsetek od aktywów krótkotermi-
nowych, do których zalicza się między innymi odsetki od lokat, udzielonych pożyczek,
obligacji, bonów skarbowych.

Ewidencja szczegółowa do konta powinna umożliwić podział na poszczególne tytuły.

Na kontach dokonuje się księgowań operacji wyłącznie na podstawie dokumentów banko-
wych – wyciągów i dołączonych do nich dowodów.

Po stronie WN konta 146 – Inne aktywa pieniężne księguje się w szczególności:

Naliczanie odsetek od aktywów finansowych

752

Po stronie MA konta 146 – Inne aktywa pieniężne księguje się w szczególności:

131

wpływy odsetek

Konto 148 – Inne krótkoterminowe aktywa finansowe

Konto służy do ewidencji krótkoterminowych aktywów finansowych wyrażonych w walucie
polskiej, jak też obcej, które są wymagalne w okresie powyżej 3 miesięcy do 1 roku.

Załącznik nr 1

Do krótkoterminowych aktywów finansowych zalicza się:

•

przeznaczone do obrotu instrumenty kapitałowe wyemitowane przez inne jednostki,
takie jak: udziały, obligacje i inne papiery wartościowe,

•

zobowiązania innych jednostek mające postać bonów, certyfikatów, listów zastaw-
nych,

•

aktywa pieniężne mające postać czeków i weksli obcych.

Po stronie WN konta 148 – Inne krótkoterminowe aktywa finansowe księguje się
w szczególności:

Zakup innych krótkoterminowych aktywów finansowych

zespół „1”, „2”

Dodatnie różnice z wyceny innych krótkoterminowych aktywów

finansowych w walutach obcych

752

Założenie lokaty terminowej

131

Przekwalifikowanie długoterminowych aktywów finansowych

do krótkoterminowych

030

Po stronie MA konta 148 – Inne krótkoterminowe aktywa finansowe księguje się
w szczególności:

751

sprzedaż krótkoterminowych aktywów finansowych

751

ujemne różnice z wyceny innych krótkoterminowych aktywów

finansowych w walutach obcych

131

likwidacja lokat

030

przekwalifikowanie krótkoterminowych aktywów finansowych do

długoterminowych

Załącznik nr 1

Ewidencja szczegółowa powinna umożliwić ustalenie poszczególnych składników krótko-
terminowych aktywów finansowych, a zwłaszcza:

aktywów pieniężnych i innych krótkoterminowych aktywów finansowych w sposób

umożliwiający określenie daty ich płatności lub wymagalności,

wyrażonego w walucie polskiej i obcej stanu poszczególnych krótkoterminowych

aktywów finansowych.

Konto wykazuje tylko saldo debetowe, które oznacza stan przeznaczonych do obrotu
aktywów finansowych.

Konto 150 – Inne inwestycje krótkoterminowe

Konto służy do ewidencji innych inwestycji krótkoterminowych, do których zalicza się
między innymi zakup dzieł sztuki, metali szlachetnych.

Po stronie WN konta 150 – Inne inwestycje krótkoterminowe księguje się w szcze-
gólności:

Zakup innych inwestycji krótkoterminowych

zespół „1”

Wzrost wartości inwestycji krótkoterminowych do wartości

rynkowej

752

Otrzymane darowizny w formie innych inwestycji

krótkoterminowych

762

Po stronie MA konta 150 – Inne inwestycje krótkoterminowe księguje się w szczególności:

751

sprzedaż innych inwestycji krótkoterminowych

751

odpis z tytułu utraty wartości

761

przekazane inwestycje krótkoterminowe w formie darowizny

Załącznik nr 1

ZESPÓŁ „2”

ROZRACHUNKI I ROSZCZENIA

Konta zespołu „2” Rozrachunki i roszczenia służą do ewidencji wszelkich krajowych
i zagranicznych rozrachunków i roszczeń.

Ponadto, konta zespołu „2” służą do ewidencji rozliczeń wynagrodzeń, rozliczeń niedoborów,
szkód i nadwyżek oraz wszelkich innych rozliczeń związanych z rozrachunkami i roszcze-
niami spornymi, rozrachunkami z urzędem skarbowym z tytułu podatków oraz ZUS.

Na kontach zespołu „2” ewidencjonuje się w szczególności:

1) bezsporne należności i zobowiązania z tytułu:

•

dostaw, robót i usług,

•

podatków opłat, rozliczenia wyniku finansowego, finansowania działalności i wszel-

kich innych rozrachunków z budżetami,

•

wynagrodzeń za pracę i wszelkich innych rozrachunków z pracownikami,

•

ubezpieczeń i wszelkich innych tytułów,

•

niedoborów szkód i nadwyżek powstałych w rzeczowych składnikach majątku oraz

w środkach pieniężnych,

2) roszczenia sporne (należności dochodzone w postępowaniu sądowym),

3) rozliczenia związane z rozrachunkami i roszczeniami spornymi,

4) odpisy aktualizujące wartość należności.

Ewidencja szczegółowa prowadzona do kont zespołu „2” umożliwia wyodrębnienie poszcze-
gólnych grup rozrachunków, rozliczeń i roszczeń spornych, ustalenie ich przebiegu oraz stanu
należności, rozliczeń, roszczeń spornych i zobowiązań z podziałem według kontrahentów
oraz – jeśli dotyczą rozliczeń w walutach obcych – według poszczególnych walut, a także ich
ustalenie w walucie polskiej. Ponadto, zapewnia się podział na rozrachunki w podmiotach
powiązanych i pozostałych podmiotach.

Załącznik nr 1

1.10. Wykaz kont ksi

gi głównej dla zespołu „2”

Poniżej przestawiono konta bilansowe syntetyczne. Analityka do kont syntetycznych
tworzona jest według potrzeb indywidualnych i stanowi załącznik do wykazu kont księgi
głównej.

Konto

proponowane

Konto

stosowane

NAZWA

201

Rozrachunki z dostawcami krajowymi

202

Rozrachunki z odbiorcami krajowymi

203

Rozrachunki z dostawcami zagranicznymi

204

Rozrachunki z odbiorcami zagranicznymi

206

Zobowiązania wekslowe

220

Rozrachunki publicznoprawne

221

Podatek VAT naliczony

222

Podatek VAT należny

223

Rozrachunki z tytułu podatku VAT

224

Rozrachunki z tytułu ZUS

225

Rozrachunki z urzędem celnym

226

Inne rozrachunki publicznoprawne

227

Rozrachunki z tytułu ubezpieczeń

231

Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń

234

Inne rozrachunki z pracownikami

242

Rozliczenie niedoborów, szkód i nadwyżek

244

Roszczenia sporne

245

Rozrachunki wewnątrzzakładowe

Załącznik nr 1

247

Rozrachunki z tytułu umów leasingowych

248

Rozrachunki dotyczące pożyczek mieszkaniowych

249

Pozostałe rozrachunki

260

Rozliczenie wynagrodzeń

280

Odpisy aktualizujące należności

Konta pozabilansowe

Konto

proponowane

Konto

stosowane

NAZWA

291

Zobowiązania warunkowe

292

Weksle obce

1.10.1. Definicje

Należności krótkoterminowe obejmują ogół należności z tytułu dostaw i usług oraz całość lub
część należności z innych tytułów niezaliczonych do aktywów finansowych, a które stają się
wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego. Pozostałe należności zalicza się do
długoterminowych.

Zobowiązaniem jest wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń
o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub
przyszłych aktywów jednostki.

Obowiązek wykonania świadczeń musi wynikać z przeszłych zdarzeń, np. dokonanie zaku-
pów materiałów, towarów, usług, wypłata wynagrodzeń, rezerwy na świadczenia urlopowe,
nagrody jubileuszowe, świadczenia emerytalne, naprawy gwarancyjne.

Zobowiązania krótkoterminowe jest to ogół zobowiązań z tytułu dostaw i usług, a także
całość lub ta część pozostałych zobowiązań, które stają się wymagalne w ciągu 12 miesięcy
od dnia bilansowego. Pozostałe zobowiązania zalicza się do długoterminowych.

Załącznik nr 1

1.10.2. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego bieżąca wycena operacji gospodarczych rozrachunkowych,

polegających na imporcie lub eksporcie towarów, materiałów, dóbr inwestycyjnych,
następuje po kursie z dokumentu SAD lub z innego wiążącego jednostkę dokumentu.
W pozostałych przypadkach (np. zakup lub sprzedaż usług) wycena następuje według

redniego kursu NBP. Operacje sprzedaży i kupna walut obcych oraz wpływy i rozchody

walut obcych w wyniku spłaty należności lub zobowiązań w ciągu roku wycenia się
odpowiednio według kursu kupna lub sprzedaży walut stosowanego przez bank, z które-
go usług korzysta jednostka.

Jeżeli przedmiotem zakupu lub sprzedaży jest usługa nie przechodząca odprawy celnej,
wówczas stosuje się kurs średni ustalony przez NBP dla danej waluty obcej z dnia operacji.

Za datę wykonania usługi uważa się datę stwierdzającą moment wykonania usługi, datę
przekroczenia granicy.

B. Na dzień bilansowy operacje gospodarcze rozrachunkowe wycenia się w kwocie

wymagającej zapłaty z uwzględnieniem zasady ostrożności. Zasadę tę stosuje się do
wyceny rozrachunków również i w ciągu roku w wyniku systematycznej analizy sald,
uwzględniając odsetki umowne lub ustawowe.

Na dzień bilansowy należności w walutach obcych wycenia się według kursu kupna
stosowanego w tym dniu przez bank, z którego usług jednostka korzysta, nie wyższym od
kursu średniego ustalonego dla danej waluty na ten dzień przez NBP.

Na dzień bilansowy zobowiązania w walutach obcych wycenia się według kursu sprzedaży
stosowanego w tym dniu przez bank, z którego usług jednostka korzysta, nie niższym od
kursu średniego ustalonego dla danej waluty na ten dzień przez NBP.

Różnice kursowe ustalone w trakcie roku lub na moment bilansowy odnosi się na koszty lub
przychody finansowe.

1.10.3. Odpisy aktualizuj

ce nale

Do ewidencji zmian odpisów aktualizujących należności służy konto 280.

Kierownik jednostki podejmuje decyzję, o wysokości odpisu po zapoznaniu się ze stanem
spraw i możliwością płatniczą dłużnika.

Odpisów aktualizujących dokonuje się na należności, których ściągalność jest wątpliwa.

Załącznik nr 1

Odpisów aktualizujących wartość należności dokonuje się uwzględniając stopień prawdo-
podobieństwa ich zapłaty stosując następujące zasady:

•

co najmniej w wysokości należności nieobjętej gwarancją lub innym zabezpieczeniem
należności, zgłoszonej likwidatorowi lub sędziemu komisarzowi w postępowaniu
upadłościowym, od należności od dłużników postawionych w stan likwidacji lub
w stan upadłości,

•

w pełnej wysokości należności, od należności od dłużników w przypadku oddalenia
wniosku o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek dłużnika nie wystarcza na zaspoko-
jenie kosztów postępowania upadłościowego,

•

co najmniej do wysokości niepokrytej gwarancją lub innym zabezpieczeniem
należności, od należności kwestionowanych przez dłużników oraz z których zapłatą
dłużnik zalega, a według oceny sytuacji majątkowej i finansowej dłużnika spłata
należności w umownej kwocie nie jest prawdopodobna,

•

w wysokości tych kwot, do czasu ich otrzymania lub odpisania, od należności
stanowiących równowartość kwot podwyższających należności, w stosunku do
których uprzednio dokonano odpisu aktualizującego,

•

w wysokości wiarygodnie oszacowanej kwoty odpisu, w tym także ogólnego, na
nieściągalne należności od należności przeterminowanych lub nieprzeterminowanych
o znacznym stopniu prawdopodobieństwa nieściągalności, w przypadkach uzasadnio-
nych rodzajem prowadzonej działalności lub strukturą odbiorców.

Odpisane należności umorzone, przedawnione lub nieściągalne zmniejszają dokonane
uprzednio odpisy aktualizujące ich wartość zaliczając je w części dotyczącej odsetek do kosz-
tów finansowych, a w pozostałych przypadkach – do pozostałych kosztów operacyjnych.

W przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego wartość na-
leżności dokonuje się odpisu odwrotnego przywracając tym samym ich pierwotną wartość.

Załącznik nr 1

1.10.4. Zasady tworzenia kont analitycznych, klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

gi głównej

Do rozrachunków tworzy się analitykę z podziałem na poszczególnych kontrahentów,
zarówno dla osób prawnych, jak i fizycznych, oraz tytuły. Wymagany jest podział na
powiązane i pozostałe.

Konto 201 – Rozrachunki z dostawcami krajowymi

Konto 202 – Rozrachunki z odbiorcami krajowymi

Konto 203 – Rozrachunki z dostawcami zagranicznymi

Konto 204 – Rozrachunki z odbiorcami zagranicznymi

Konta służą do ewidencji wszelkich bezspornych rozrachunków związanych z:

•

zakupem materiałów, towarów, usług oraz zaliczek na poczet dostaw,

•

sprzedażą materiałów, towarów, produktów, usług oraz przekazaniem zaliczek na
poczet dostaw,

•

odsetkami, karami i odszkodowaniami,

•

różnicami kursowymi zarówno z wyceny bieżącej, jak i z wyceny bilansowej.

Po stronie WN obciąża się za powstałe należności oraz spłatę i zmniejszenie zobowiązań,
między innymi:.

Należności z tytułu sprzedaży

zespół „7”

Należność z tytułu sprzedaży, gdy została dokonana przedpłata

w wysokości ponad 50% ceny umownej

845

Naliczenie odsetek ustawowych

752

Załącznik nr 1

Po stronie MA uznaje się za powstałe zobowiązania oraz spłatę i zmniejszenie należności,
między innymi:

101, 131

wpływ należności do kasy lub na rachunek bankowy

761

spisanie należności, gdy nie dokonano aktualizacji

761

sprzedaż wierzytelności

Ewidencja szczegółowa powinna zapewnić możność ustalenia należności z tytułu faktur nie-
zgłoszonych do rozrachunku oraz podziału należności i zobowiązań na krajowe i zagraniczne
oraz dotyczące podmiotów powiązanych i pozostałych.

Konta mogą mieć dwa salda. Saldo WN oznacza stan należności, zaś saldo MA oznacza
stan zobowiązań.

Konto 220 – Rozrachunki publicznoprawne

Konto 220 obciąża się po stronie WN za powstałe należności oraz spłatę i zmniejszenie
zobowiązań, między innymi:

Spłaty zobowiązań z tytułu podatków, opłat celnych

zespół „1”

Zarachowanie należnych dotacji

752, 845

Po stronie MA uznaje się za powstałe zobowiązania oraz spłatę i zmniejszenie należności,
między innymi:

870, 231

naliczenie zobowiązań z tytułu podatku dochodowego (deklaracja)

870

inne obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego

Załącznik nr 1

Ewidencja szczegółowa prowadzona do konta 220 powinna zapewnić możliwość ustalenia
stanu należności lub zobowiązań z każdego tytułu rozrachunków oraz z jednostką, z którą
dokonuje się rozliczeń, a w szczególności:

•

podatku dochodowego od osób prawnych,

•

podatku dochodowego od osób fizycznych.

Konto 220 może wykazywać dwa salda. Saldo WN oznacza stan należności, a saldo MA
oznacza stan zobowiązań.

Konto 221 – Podatek VAT naliczony

Konto 222 – Podatek VAT należny

Konto 223 – Rozrachunki z tytułu podatku VAT

Konto 221 służy do ewidencji rozrachunków w zakresie podatku VAT naliczonego. Po
stronie WN księguje się naliczenie podatku VAT naliczonego. Po stronie MA księguje się
wartość podatku naliczonego przeniesionego na stronę WN konta 223 – Rozrachunki z tytułu
VAT. Ewidencja analityczna do konta zapewnia podział na poszczególne stawki podatkowe.

Konto 222 służy do ewidencji rozrachunków w zakresie VAT należnego. Po stronie MA
księguje się naliczenie podatku VAT należnego, a po stronie WN – jego przeniesienie na
stronę MA konta 223. Ewidencja do konta 222 zapewnia podział na poszczególne stawki
podatkowe.

Na koncie 223 ustala się stan zobowiązań lub należności miesięcznych z tytułu podatku VAT.
Saldo strony WN oznacza należność z tytułu podatku VAT, a saldo strony MA – zobowiąza-
nie z tytułu tego podatku.

Konto 224 – Rozrachunki z ZUS

Konto 224 – Rozrachunki z ZUS służy do ewidencji naliczonych składek ZUS, jak i wypłat

wiadczeń dokonywanych w imieniu ZUS.

Ewidencja analityczna zapewnia podział na:

•

składki z tytułu ubezpieczeń społecznych,

•

składki z tytułu ubezpieczeń zdrowotnych,

•

składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Saldo WN konta oznacza stan należności od ZUS, natomiast saldo MA tego konta oznacza
zobowiązanie wobec ZUS.

Załącznik nr 1

Konto 225 – Rozliczenie z urzędem celnym

Na koncie tym ujmuje się rozliczenia z urzędem celnym z tytułu zapłaconego VAT, cła i po-
datku akcyzowego. Saldo konta oznacza stan zobowiązań lub należności wobec urzędu
celnego.

Konto 226 – Inne rozrachunki publicznoprawne

Konto 226 – Inne rozrachunki publicznoprawne służy do ewidencji pozostałych tytułów
rozliczeń publicznoprawnych.

Do konta 226 prowadzi się ewidencję analityczną w rozbiciu na poszczególne tytuły, jak:

•

podatek drogowy,

•

podatek od nieruchomości,

•

PFRON,

•

opłata skarbowa.

Saldo WN konta oznacza stan należności, natomiast saldo MA tego konta oznacza stan
zobowiązań z tytułu innych rozrachunków publicznoprawnych.

Konto 227 – Rozrachunki z tytułu ubezpieczeń

Konto służy do ewidencji rozrachunków z tytułu wszelkiego rodzaju ubezpieczeń. Ewidencja
do konta zapewnia podział rozrachunków na:

•

rozrachunki z tytułu ubezpieczeń majątkowych,

•

rozrachunki z tytułu ubezpieczeń osobowych.

Saldo WN konta oznacza stan należności z wymienionych wyżej tytułów, a saldo MA konta
oznacza stan zobowiązań.

Konto 231 – Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń

Konto 231 służy do ewidencji rozrachunków z pracownikami i osobami nie będącymi pra-
cownikami z tytułu wszelkich wypłat pieniężnych oraz świadczeń w naturze bądź ich
ekwiwalentów pieniężnych, zaliczanych zgodnie z obowiązującymi przepisami do wyna-
grodzeń, w tym również odpłatność na rzecz członków rady nadzorczej za udział w po-
siedzeniach rady nadzorczej. Na koncie 231 dokonuje się zapisów na podstawie list płac pod
datą ich sporządzenia lub dokonania wypłaty.

Załącznik nr 1

Ewidencji w zakresie rozliczania wynagrodzeń dokonuje się przy pomocy konta 260.

Istnieje obowiązek prowadzenia kart zarobkowych pracowników, które zapewnią prawidłowe
ustalenie:

•

wymiaru ustawowo przysługujących zasiłków, emerytur i rent,

•

wynagrodzenia pracowników za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy, urlopu
wypoczynkowego,

•

podatku dochodowego od osób fizycznych.

Ewidencja analityczna zapewnia podział na:

•

rozrachunki z tytuły wypłat wynagrodzeń osobowych,

•

wynagrodzenia bezosobowe,

•

niepodjęte wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę,

•

niepodjęte wynagrodzenia z tytułu umów zlecenia,

•

zaliczki na wynagrodzenia.

Po stronie WN konta 231 – Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń księguje się w szcze-
gólności:

Wypłaty wynagrodzeń i zaliczek na poczet wynagrodzeń

zespół „1”

Potrącenia dokonywane na liście płac

220, 234

Odpisanie przedawnionych zobowiązań z tytułu wynagrodzeń

762

Załącznik nr 1

Po stronie MA konta 231 – Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń księguje się w szcze-
gólności:

405

naliczenie według list płac wynagrodzeń

084

naliczenie wynagrodzeń obciążających nakłady na środki trwałe

w budowie

761

spisanie należności przedawnionych z tytułu wynagrodzeń

Konto 231 może wykazywać dwa salda. Saldo WN oznacza należności z tytułu
wynagrodzeń (podjęte zaliczki na wynagrodzenia), a saldo MA oznacza płace niepodjęte
w terminie.

Konto 234 – Inne rozrachunki z pracownikami

Konto 234 służy do ewidencji wszelkich bezspornych rozrachunków z pracownikami, z wy-
jątkiem wynagrodzeń ujmowanych na koncie 231 oraz niedoborów i nadwyżek ujmowanych
na koncie 242.

Na koncie 234 księguje się w szczególności rozrachunki z tytułu:

•

wypłaconych pracownikom zaliczek, np. na koszty podróży, sum do rozliczenia oraz
dokonywanych przez pracowników w imieniu przedsiębiorstwa wydatków na cele
administracyjne, gospodarcze oraz reprezentacyjne,

•

wiadczeń odpłatnych na rzecz pracowników, sprzedaży wyrobów, towarów handlo-

wych czy usług na rzecz pracowników, zwrotów za rozmowy telefoniczne i inne.

Odpisywanie przedawnionych zobowiązań oraz umarzanie należności od pracowników, jak
również kontrola ich spłaty następują według ogólnie przyjętych zasad.

Ewidencja szczegółowa do konta 234 powinna zapewnić ustalenie sum należności i zobo-
wiązań w odniesieniu do każdego pracownika.

Załącznik nr 1

Po stronie WN konta 234 – Inne rozrachunki z pracownikami księguje się w szcze-
gólności:

Wpłaty sum do rozliczenia

zespół „1”

Dodatnie różnice kursowe z rozliczenia zaliczek na delegacje

zagraniczne

752

Odpisanie zobowiązań wobec pracowników

762

Po stronie MA konta 234 – Inne rozrachunki z pracownikami księguje się w szcze-
gólności:

Zespół „4”

rozliczenie pobranych przez pracowników zaliczek

751

ujemne różnice kursowe z rozliczenia delegacji zagranicznej

761

odpisanie bezspornych należności od pracowników

Konto 234 może mieć dwa salda. Saldo strony WN oznacza stan należności, a saldo
strony MA oznacza stan zobowiązań wobec pracowników.

Konto 244 – Roszczenia sporne

Konto 244 służy do ewidencji należności dochodzonych drogą sądową. Ewidencja anali-
tyczna do konta zapewnia podział na poszczególnych kontrahentów.

Konto 245 – Rozrachunki wewnątrzzakładowe

Konto służy do ewidencji rozliczeń między jednostką macierzystą a oddziałami jako
wyodrębnionymi jednostkami.

Załącznik nr 1

Konto 247 – Rozrachunki z tytułu umów leasingowych

Konto 247 służy do rozliczenia umów leasingowych. Ewidencja analityczna do konta
zapewnia podział na:

•

rozliczenie z tytułu używanego środka na podstawie umowy leasingowej,

•

rozliczenie opłat leasingowych.

Po stronie WN konta 247 – Rozrachunki z tytułu umów leasingowych księguje się
w szczególności:

Wartość raty leasingowej

zespół „2”

Po stronie MA konta 247 – Rozrachunki z tytułu umów leasingowych księguje się
w szczególności:

247 analitycznie

wartość amortyzacji środka trwałego użytkowanego

na podstawie umowy leasingowej

247 analitycznie

część odsetkową zawartą w racie leasingowej

Obroty strony WN konta analitycznego – rozliczenie opłat leasingowych – stanowią o kosz-
tach podatkowych, natomiast obroty strony MA konta analitycznego – rozliczenie opłat
leasingowych – stanowią o kosztach bilansowych. Różnica pomiędzy obrotami roku na tym
koncie stanowi podstawę do ustalenia rezerwy na podatek dochodowy.

Konto 248 – Rozrachunki z tytułu pożyczek mieszkaniowych

Konto 248 służy do ewidencji pożyczek mieszkaniowych otrzymywanych z funduszu
socjalnego. Konto uznaje się za pobrane pożyczki, a obciąża się ich spłatami.

Saldo WN konta oznacza stan niespłaconych pożyczek.

Załącznik nr 1

Konto 249 – Pozostałe rozrachunki

Konto 249 służy do ewidencji wszelkich pozostałych bezspornych rozrachunków krajowych
z różnymi osobami fizycznymi, przedsiębiorstwami, instytucjami i organizacjami, jeżeli roz-
rachunki te nie dotyczą dostaw robót i usług ujmowanych na koncie 20, rozrachunków z pra-
cownikami i innych ujmowanych na koncie 231 i 234 oraz należności i roszczeń z tytułu
niedoborów i szkód ujmowanych na koncie 242.

Ponadto, na koncie 249 księguje się bieżące rozrachunki:

•

z udziałowcami, akcjonariuszami i członkami rady nadzorczej nie będącymi pra-
cownikami (z wyjątkiem wynagrodzeń za udział w posiedzeniu rady nadzorczej
ujętych na koncie 231),

•

z tytułu gotówkowych i bezgotówkowych rozliczeń m.in. za wkłady kapitałowe,
dywidendy.

Po stronie WN konta 249 – Pozostałe rozrachunki księguje się w szczególności:

Polecenie przelewu z tytułu zakupu papierów wartościowych

zespół „1”

Ujęcie błędów i pomyłek w wyciągach bankowych

zespół „1”

Naliczenie należnych jednostce dywidend

752

Ujęcie zaciągniętych pożyczek

zespół „1”

Po stronie MA konta 249 – Pozostałe rozrachunki księguje się w szczególności:

Zespół „1”

wpływy należności potwierdzone wyciągami bankowymi z tytułu

sprzedaży papierów wartościowych

820

zarachowanie dywidendy dla własnych udziałowców

752

naliczenie odsetek od udzielonych pożyczek

Szczegółowa ewidencja do konta 249 zapewnia podział rozrachunków według kontrahentów
i tytułów.

Załącznik nr 1

Konto 249 może wykazywać dwa salda. Saldo WN oznacza należności od kontrahentów,
a saldo MA oznacza stan zobowiązań.

Konta pozabilansowe

Konto 291 – Zobowiązania warunkowe

Ewidencja analityczna do konta zapewnia podział na poszczególne rodzaje zobowiązań i kon-
trahentów.

Konto 292 – Weksle obce

Ewidencja analityczna do konta zapewnia podział na poszczególne rodzaje weksli obcych
według kontrahentów.

Załącznik nr 1

ZESPÓŁ „3”

MATERIAŁY I TOWARY

Konta zespołu „3” przeznaczone są do ewidencji materiałów nabytych w celu zużycia na
własne potrzeby oraz towarów nabytych w celu odprzedaży w stanie nieprzetworzonym.

1.11. Wykaz kont ksi

gi głównej dla zespołu „3”

Poniżej przedstawiono konta bilansowe syntetyczne. Analityka do kont syntetycznych
tworzona jest według potrzeb indywidualnych i stanowi załącznik do wykazu kont księgi
głównej.

Konto

proponowane

Konto

stosowane

NAZWA

301

Rozliczenie zakupu materiałów

302

Rozliczenie zakupu usług

303

Rozliczenie zakupu towarów

304

Rozliczenie zakupu środków trwałych

310

Materiały w magazynach

319

Materiały w przerobie

330

Towary

320

Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów

340

Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów

380

Odpis aktualizujący wartość zapasów

Konta pozabilansowe

Konto

proponowane

Konto

stosowane

NAZWA

391

Zapasy obce

Załącznik nr 1

1.11.1. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego rzeczowe aktywa obrotowe wycenia się

materiały i towary – według ceny nabycia,

materiały i towary – według ceny zakupu,

materiały i towary – według cen ewidencyjnych z uwzględnieniem różnic pomiędzy

ceną nabycia lub wytworzenia a ceną ewidencyjną.

Do wyceny zapasów przyjętych nieodpłatnie – np. w drodze darowizny – należy zastosować
cenę sprzedaży takiej samej lub podobnej rzeczy.

B. Na dzień bilansowy materiały i towary wycenia się według cen nabycia lub kosztów

wytworzenia, nie wyższych niż ceny sprzedaży netto. Przy wycenie stosuje się zasadę
ostrożnej wyceny.

Cena nabycia obejmuje cenę zakupu (bez podlegającego odliczeniu podatku VAT oraz
podatku akcyzowego) powiększoną o cło (jeśli zakup jest z importu) oraz o nie podlegający
odliczeniu podatek akcyzowy, pomniejszoną o rabaty i opusty oraz koszty bezpośrednie
związane z zakupem lub przystosowaniem do obrotu, łącznie z kosztami transportu,
załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu.

1.11.2. Odpisy z tytułu trwałej utraty warto

Na dzień bilansowy ustala się, czy nie nastąpiła utrata wartości rzeczowych aktywów obro-
towych na skutek utraty nad nimi kontroli (w wyniku kradzieży, bankructwa) lub w przy-
padku zmniejszenia lub nawet utraty spodziewanych korzyści na skutek utraty wartości
handlowej lub użytkowej (w wyniku zepsucia, uszkodzenia, zniszczenia, przeterminowania,
braku zbytu, zmiany mody, wahań koniunktury, rosnącego postępu technicznego).

Odpis z tytułu trwałej utraty wartości zapasów dokonywany jest, w przypadku stwierdzenia
ich zniszczenia, zepsucia, uszkodzenia, przeterminowania, nieprzydatności lub braku
możliwości zbytu, nie później niż na dzień bilansowy. Dokonanie odpisu aktualizującego
doprowadza wartości księgowe zapasów do ich cen sprzedaży netto.

W przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego wartość
zapasów dokonuje się odpisu odwrotnego przywracając tym samym ich pierwotną wartość.

Zakreśl stosowane zasady wyceny.

Załącznik nr 1

1.11.3. Zasady rozchodu rzeczowych składników maj

tku obrotowego

W przypadku gdy ceny nabycia albo zakupu, albo koszty wytworzenia jednakowych albo
uznanych za jednakowe, ze względu na podobieństwo ich rodzaju i przeznaczenie, są różne,
wartość stanu końcowego materiałów i towarów wycenia się w zależności od przyjętej przez
jednostkę metody ustalania wartości ich rozchodu, w tym zużycia, sprzedaży

•

według cen przeciętnych, to jest ustalonych w wysokości średniej ważonej cen
(kosztów) danego składnika aktywów,

•

przyjmując, że rozchód składnika aktywów wycenia się kolejno po cenach (kosztach)
tych składników aktywów, które jednostka najwcześniej nabyła (wytworzyła), tzw.
FIFO,

•

przyjmując, że rozchód składników aktywów wycenia się kolejno po cenach (kosz-
tach) tych składników aktywów, które jednostka najpóźniej nabyła (wytworzyła),
tzw. LIFO,

•

w drodze szczegółowej identyfikacji rzeczywistych cen (kosztów) tych składników
aktywów, które dotyczą ściśle określonych przedsięwzięć, niezależnie od daty ich
zakupu lub wytworzenia.

1.11.4. Metody prowadzenia ksi

g pomocniczych, klasyfikacja zdarze

Ustala się następującą metodę prowadzenia ksiąg pomocniczych dla materiałów i towarów
(art. 17 ust. 2 UoR)

•

ewidencję ilościowo-wartościową ujmującą obroty i stany w jednostkach naturalnych
i pieniężnych,

•

ewidencję ilościową obrotów i stanów w jednostkach naturalnych z obowiązkiem
wyceny na koniec okresu sprawozdawczego, za który następują rozliczenia z budże-
tem z tytułu podatku dochodowego według danych rzeczywistych,

•

ewidencję wartościową obrotów i stanów towarów i opakowań prowadzoną
w punktach obrotu detalicznego lub miejscach składowania, gdzie przedmiotem
ewidencji są tylko przychody, rozchody i stan całego zapasu,

•

odpisywania w koszty zakupionych materiałów i towarów na dzień zakupu w mo-
mencie ich wytworzenia wraz z wyceną, wprowadzeniem wartości tych aktywów do
ksiąg oraz korektą kosztów – nie później niż na dzień bilansowy.

Wybierz metodę stosowaną w jednostce.

Zaznacz właściwą, stosowaną metodę.

Załącznik nr 1

Konto 301 – Rozliczenie zakupu materiałów

Konto 302 – Rozliczenie zakupu usług

Konto 303 – Rozliczenie zakupu towarów

Konto 304 – Rozliczenie zakupu środków trwałych

Konta służą do ewidencji rozliczenia zakupu materiałów, usług, towarów, środków trwałych
oraz innych operacji gospodarczych.

Rozliczenie zakupu polega na porównaniu danych dotyczących dostaw przyjętych na
podstawie odpowiednich dokumentów z fakturami od dostawców w celu ustalenia:

•

zgodności wartości przyjętych składników majątkowych z wartością ujętą w otrzy-
manej fakturze,

•

odchyleń od cen ewidencyjnych,

•

składników majątkowych w drodze, za które uważa się faktury od dostawców za
dostawy jeszcze niezrealizowane,

•

dostaw niefakturowanych, którymi są dowody PZ, dla których nie otrzymano
dotychczas faktury.

Analityka do kont – Rozliczenie zakupu pozwala na ustalenie wartości dostaw w drodze
(saldo WN) i dostaw niefakturowanych (saldo MA).

Konto 310 – Materiały w magazynach

Konto 319 – Materiały w przerobie

Konto 330 – Towary

Konto 310 służy do ewidencji własnej zapasów materiałów przeznaczonych do zużycia,
znajdujących się w magazynach własnych i obcych, jak również zapasów materiałów
przekazanych do produkcji, ale nieużytych do końca okresu sprawozdawczego i niezwró-
conych fizycznie na tę datę do magazynu.

Drobne zakupy materiałów nie są ewidencjonowane w magazynie, lecz bezpośrednio
odnoszone w koszty działalności eksploatacyjnej jednostki.

Ewidencja szczegółowa materiałów na składzie powinna umożliwić rozliczenie osób
odpowiedzialnych za powierzone im zapasy.

Załącznik nr 1

Po stronie WN konta 310 – Materiały w magazynie księguje się w szczególności:

Przyjęcie materiałów z zakupu do magazynu

301

Ujawnienie nadwyżek

242

Po stronie MA konta 310 – Materiały w magazynie księguje się w szczególności:

Zespół „4”, „7”, 084

wydanie materiałów do zużycia, sprzedaży, na rzecz

rodków trwałych w budowie

242

stwierdzenie niedoborów

761

nieodpłatne przekazanie materiałów

Saldo WN konta 310 oznacza wartość zapasów magazynowych materiałów.

Konto 319 służy do ewidencji materiałów przeznaczonych na potrzeby działalności gospo-
darczej, a wydanych z magazynu na zewnątrz – do przerobu obcego. Konto to obciąża się
wartością materiałów wydanych na zewnątrz wraz z kosztami tego przerobu, a uznaje się
łączną wartością na podstawie wystawionego dowodu PZ w oparciu o dowód WZ otrzymany
wraz z przetworzonym materiałem od kontrahenta.

Ewidencja szczegółowa do konta 319 określa asortymenty, materiały oraz miejsca oddania
obcego przerobu.

Konto 330 służy do ewidencji składników majątkowych przeznaczonych do dalszej od-
sprzedaży. Po stronie WN księguje się przychody towarów do magazynu, po stronie MA – ich
rozchody. Ewidencja jak do konta 310.

Saldo konta oznacza wartość zapasów magazynowych towarów.

Załącznik nr 1

Konto 320 – Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów

Konto 340 – Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów

Konta służą do ewidencji różnic pomiędzy ceną ewidencyjną materiałów, towarów a ich
wartością w cenach zakupu lub nabycia.

Ujęte na kontach odchylenia (różnice) od cen ewidencyjnych materiałów i towarów
rozliczane są miesięcznie na poszczególne kierunki rozchodu proporcjonalnie do wartości
zapasów na początek okresu obliczeniowego i przychodów zapasów w danym okresie przy
zastosowaniu rzeczywistego, procentowego wskaźnika narzutu odchyleń. W oparciu o tak
ustalony wskaźnik ustala się kwotę odchyleń przypadającą na zapas na koniec okresu
sprawozdawczego. Pozostałą kwotę odchyleń odnosi się w koszt własny sprzedaży lub
zużycie na potrzeby własne.

Sposób obliczania wskaźnika odchyleń na zapas

[(odchylenia na początek okresu + odchylenia za okres sprawozdawczy) x 100]

Wso = –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

(wartość zapasów na koniec okresu + rozchody zapasów w okresie)

gdzie:
Wso – wskaźnik narzutu odchyleń.

W oparciu o tak ustalony wskaźnik oblicza się kwotę odchyleń i kosztów zakupu przypa-
dającą na zapas na koniec okresu sprawozdawczego. Pozostałą kwotę odchyleń (różnicę)
odnosi się w koszty działalności i koszt własny sprzedaży proporcjonalnie do wartości
ewidencyjnej zużytych i sprzedanych zapasów.

Konto 380 – Odpis aktualizujący wartość zapasów

Po stronie MA w korespondencji z kontem Pozostałe koszty operacyjne dokonuje się odpisów
aktualizujących wartość zapasów. W przypadku odtworzenia pierwotnej wartości lub przy-
wrócenia wartości częściowo, dokonuje się zapisów po stronie WN w korespondencji z kon-
tem Pozostałe przychody operacyjne.

Konto może wykazywać saldo WN lub saldo MA oznaczające korektę wartości zapasów
prezentowanych w bilansie.

Konta pozabilansowe

Konto 391 – Zapasy obce

Konto 391 – Zapasy obce służy do ewidencji ilościowej obcych zapasów będących na stanie
jednostki.

Załącznik nr 1

ZESPÓŁ „4”

KOSZTY WEDŁUG RODZAJÓW I ICH ROZLICZENIE

Konta zespołu „4” służą do ewidencji kosztów prostych z podziałem według ich ro-
dzajów. Za koszty proste uważa się ogół poniesionych w danym okresie sprawozdawczym
kosztów materialnych i niematerialnych nie dających się rozłożyć na elementy składowe
z punktu widzenia jednostki, bez względu na to, jakiego okresu dotyczą.

1.12. Wykaz kont ksi

gi głównej dla zespołu „4”

Analityka do kont syntetycznych tworzona jest według potrzeb indywidualnych i stanowi
załącznik do wykazu kont księgi głównej.

Konto

proponowane

Konto

stosowane

NAZWA

401

Amortyzacja

402

Zużycie materiałów i energii

403

Usługi obce

404

Podatki i opłaty

405

Wynagrodzenia

406

Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia

407

Koszty reprezentacji i reklamy

408

Koszty podróży służbowych

409

Pozostałe koszty

490

Rozliczenie kosztów

Załącznik nr 1

Konto 401 – Amortyzacja

Konto 401 – Amortyzacja służy do ewidencji kosztów amortyzacji zarówno środków
trwałych, jak i wartości niematerialnych i prawnych, wykorzystywanych w działalności
operacyjnej.

W ciągu roku konto wykazuje saldo WN, które z końcem roku obrotowego przenosi się na
konto 860 – Wynik finansowy lub konto 490 – Rozliczenie kosztów w zależności od przyję-
tego rachunku zysków i strat.

Ewidencja analityczna do konta Amortyzacja zapewnia podział na poszczególne tytuły
poniesionych kosztów, takie jak:

•

amortyzacja środków trwałych amortyzowanych w czasie,

•

amortyzacja środków trwałych dokonywana jednorazowo,

•

amortyzacja środków trwałych przyjętych w leasing operacyjny,

•

amortyzacja środków trwałych użytkowanych na podstawie umów leasingu
finansowego,

•

amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych,

•

amortyzacja nie stanowiąca kosztów uzyskania przychodów.

Konto 402 – Zużycie materiałów i energii

Konto 402 służy do ewidencji kosztów zużytych materiałów i energii po uwzględnieniu
zwrotów i materiałów niezużytych.

Na koncie 402 ujmuje się również:

•

wartość materiałów i opakowań przekazanych do produkcji,

•

energię cieplną, elektryczną, zużycie wody,

•

zużycie paliwa,

•

zużycie części zamiennych maszyn i urządzeń.

Załącznik nr 1

Ewidencja analityczna do konta 402 zapewnia podział kosztów na poszczególne tytuły, ze
szczególnym uwzględnieniem wydzielenia kosztów paliwa.

Konto 403 – Usługi obce

Konto 403 służy do ewidencji rzeczywistych kosztów usług obcych, a w szczególności:

•

usług transportowych,

•

usług remontowych,

•

usług prawnych,

•

usług księgowych,

•

usług projektowo-programowych dotyczących automatycznego przetwarzania infor-
macji,

•

opłat leasingowych,

•

opłat telekomunikacyjnych, kosztów opłat pocztowych, tj. opłaty za rozmowy te-
lefoniczne, telegramy, telefaksy, dalekopisy, zakupy znaczków pocztowych, koszty
podłączenia do sieci telefonicznej,

•

utrzymania i eksploatacji osobowych samochodów służbowych,

•

innych kosztów administracyjnych,

•

kosztów usług bankowych,

•

kosztów wynajmu maszyn i urządzeń,

•

kosztów sprzątania pomieszczeń, mycia okien, dezynfekcji, deratyzacji,

•

kosztów obróbki obcej,

•

pozostałych kosztów.

W ciągu roku konto 403 wykazuje saldo WN przenoszone pod datą zamknięcia ksiąg na
konto 860 – Wynik finansowy lub konto 490 – Rozliczenie kosztów w zależności od przyję-
tego rachunku zysków i strat.

Konto 404 – Podatki i opłat

Na koncie 404 księguje się podatki i opłaty obciążające koszty działalności gospodarczej
przedsiębiorstwa.

Załącznik nr 1

Ewidencja analityczna do konta 404 zapewnia podział między innymi na:

•

podatek od nieruchomości,

•

podatek od środków transportowych,

•

opłaty na rzecz PFRON,

•

opłaty skarbowe, notarialne, sądowe,

•

opłaty na rzecz administracji centralnej i terenowej,

•

opłaty z tytułu ochrony środowiska,

•

podatek VAT nie podlegający odliczeniu,

•

inne.

W ciągu roku konto 404 wykazuje saldo WN przenoszone pod datą zamknięcia ksiąg na
konto 860 – Wynik finansowy lub konto 490 – Rozliczenie kosztów w zależności od przyję-
tego rachunku zysków i strat.

Konto 405 – Wynagrodzenia

Konto 405 – Wynagrodzenia służy do ewidencji wypłaconych wynagrodzeń zaliczanych
w koszty jednostki oraz wszelkiego rodzaju wypłat pieniężnych lub świadczeń w naturze
zaliczanych, zgodnie z obowiązującymi przepisami, do wynagrodzeń.

Ewidencja analityczna do konta 405 zapewnia podział poniesionych kosztów na poszczególne
tytuły, takie jak:

•

wynagrodzenia osobowe,

•

wynagrodzenia bezosobowe,

•

zasiłek chorobowy wypłacany przez zakład pracy,

•

ekwiwalent za urlop.

W ciągu roku konto 405 wykazuje saldo WN przenoszone pod datą zamknięcia ksiąg na
konto 860 – Wynik finansowy lub konto 490 – Rozliczenie kosztów w zależności od przyję-
tego rachunku zysków i strat.

Załącznik nr 1

Konto 406 – Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia

Konto 406 służy do ewidencji innych niż wynagrodzenia kosztów ponoszonych na rzecz
pracowników, do których zalicza się:

•

składki z tytułu ubezpieczenia społecznego w części obciążającej pracodawcę,

•

składki na Fundusz Pracy oraz na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracow-
niczych,

•

wiadczenia rzeczowe związane z bezpieczeństwem i higieną pracy,

•

odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych,

•

odzież ochronną i roboczą,

•

koszty szkolenia pracowników,

•

inne wydatki na rzecz pracowników.

W ciągu roku konto 406 wykazuje saldo WN przenoszone pod datą zamknięcia ksiąg na
konto 860 – Wynik finansowy lub konto 490 – Rozliczenie kosztów w zależności od przyję-
tego rachunku zysków i strat.

Konto 407 – Koszty reprezentacji i reklamy

Konto 407 służy do ewidencji kosztów reprezentacji i reklamy ze szczególnym uwzględnie-
niem kosztów reprezentacji w części limitowanej i nielimitowanej.

Do kosztów reprezentacji i reklamy zalicza się:

•

koszty związane z przyjmowaniem i utrzymywaniem delegacji kontrahentów zagra-
nicznych,

•

koszty poczęstunków dla uczestników konferencji, przyjęć, posiedzeń,

•

koszty imprez artystycznych organizowanych z okazji świąt branżowych, państwo-
wych, wręczania nagród i odznaczeń,

•

wartość upominków i nagród rzeczowych służących reprezentacji i reklamie,

•

koszty propagowania sprzedaży produktów (ogłoszeń prasowych, radiowo-telewi-
zyjnych, zdjęć, afiszy),

•

koszty udziału w krajowych i zagranicznych imprezach reklamowych (targach,
wystawach, giełdach, konferencjach, pokazach) i opłaty za uczestnictwo w tych
imprezach oraz koszty urządzenia i obsługi stoisk wystawowych,

Załącznik nr 1

•

koszty wyjazdu pracowników w związku z reklamą produktów.

Koszty reprezentacji i reklamy limitowane są przepisami ustawy o podatku dochodowym.
Nadwyżka ponad określony limit stanowi koszt nieuzasadniony podlegający obligatoryjnemu
opodatkowaniu.

Ewidencja analityczna do konta 407 powinna zapewnić podział na poszczególne tytuły
poniesionych kosztów, takie jak:

•

reprezentacja limitowana,

•

reprezentacja nielimitowana.

W ciągu roku konto 407 wykazuje saldo WN przenoszone pod datą zamknięcia ksiąg na
konto 860 – Wynik finansowy lub konto 490 – Rozliczenie kosztów w zależności od przyję-
tego rachunku zysków i strat.

Konto 408 – Koszty podróży służbowych

Konto 408 służy do ewidencji kosztów krajowych i zagranicznych podróży służbowych oraz
ryczałtów samochodowych.

Ewidencja analityczna powinna zapewnić podział kosztów na poszczególne ich rodzaje, np:

•

koszty delegacji krajowych (diety, koszty noclegów oraz koszty przejazdów),

•

koszty delegacji zagranicznych wraz z innymi kosztami,

•

koszty ryczałtów za używanie własnych pojazdów do celów służbowych.

W ciągu roku konto 408 wykazuje saldo WN przenoszone pod datą zamknięcia ksiąg na
konto 860 – Wynik finansowy lub konto 490 – Rozliczenie kosztów w zależności od przyję-
tego rachunku zysków i strat.

Konto 409 – Pozostałe koszty

Konto 409 służy do ewidencji kosztów według rodzajów nieujętych na innych kontach
zespołu „4”, a w szczególności koszty ubezpieczeń majątkowych.

Załącznik nr 1

Konto 490 – Rozliczenie kosztów

Konto 490 – Rozliczenie kosztów służy do bieżącego lub okresowego przenoszenia na
konta zespołu „5” i „6” kosztów według rodzajów zaewidencjonowanych pierwotnie na
kontach 401–409.

W ciągu roku obrotowego konto 490 wykazuje saldo MA, a na koniec okresu – saldo WN lub
MA oznaczające zmianę stanu produktów.

Załącznik nr 1

ZESPÓŁ „5”

KOSZTY WEDŁUG TYPÓW DZIAŁALNO

I ICH ROZLICZENIE

Konta zespołu „5” służą do ewidencji i rozliczania kosztów działalności eksploatacyjnej
w układzie miejsc ich powstawania.

Na kontach zespołu „5” ujmuje się rozliczone koszty proste według rodzaju – przenoszone
z zespołów „4” i „6”, rozliczenia kosztów złożonych – przenoszone z poszczególnych kont
zespołu „5” lub „6” na inne konta zespołu „5”, „6”, „7”.

Zbiór zapisów na kontach zespołu „5” otrzymywany jest w wyniku automatycznego
księgowania w oparciu o rozwinięty dekret zespołu „4”.

Po stronie WN księguje się zwiększenie kosztów, a po stronie MA księguje się ich
przeniesienie na konto Koszt własny sprzedaży.

Na kontach zespołu „5” księguje się koszty według poszczególnych kierunków działalności
operacyjnej, a w szczególności:

•

działalności podstawowej (produkcji podstawowej, działalności usługowej, działal-
ności handlowej),

•

działalności pomocniczej,

•

działalności zarządu.

Załącznik nr 1

1.13. Wykaz kont ksi

gi głównej dla zespołu „5”

Analityka do kont syntetycznych tworzona jest według potrzeb indywidualnych i stanowi
załącznik do wykazu kont księgi głównej.

Konto

proponowane

Konto

stosowane

NAZWA

501

Produkcja podstawowa

502

Koszty wydziałowe

503

Koszty zakupu

507

Koszty sprzedaży

530

Produkcja pomocnicza

550

Koszty ogólnego zarządu

580

Rozliczenie produkcji

Konto 501 – Produkcja podstawowa

Konto 501 służy do ewidencji kosztów bezpośrednich działalności podstawowej polegającej
na wytwarzaniu wyrobów i świadczeniu usług.

Po stronie WN konta 501 księguje się bezpośrednie koszty proste poniesione w okresie,
koszty bezpośrednie rozliczane w czasie, koszty wydziałowe produkcji podstawowej w ko-
respondencji z kontem 490, 530, 640.

Po stronie MA konta 501 księguje się koszt wytworzenia produkcji zakończonej w ko-
respondencji z kontem 580 – Rozliczenie produkcji oraz z kontami zespołu „7”.

Saldo WN konta oznacza stan produkcji niezakończonej.

Do konta 501 prowadzi się analitykę z podziałem na:

rodzaj (wytwarzanie wyrobów, świadczenie usług),

numer zlecenia, asortyment wyrobów,

pozycję kalkulacyjną kosztów.

Załącznik nr 1

Konto 502 – Koszty wydziałowe

Konto 502 służy do ewidencji kosztów pośrednich wytworzenia powstałych w wydziałach
produkcji podstawowej.

Koszty wydziałowe obejmują koszty produkcji ponoszone na poszczególnych wydziałach,
których nie można powiązać na podstawie dokumentów źródłowych bezpośrednio z obiek-
tami kalkulacji kosztów.

Na koniec okresu sprawozdawczego uzasadniona część kosztów wydziałowych obciąża
koszty produkcji podstawowej.

Na koniec okresu konto 502 nie powinno wykazywać salda.

Konto 503 – Koszty zakupu

Konto 503 służy do ujęcia rzeczywistych kosztów zakupu materiałów i surowców nieobjętych
ceną zakupu, a ponoszonych przez przedsiębiorstwo do momentu, gdy zapasy te zostaną
przekazane do pierwszego miejsca składowania.

Koszty zakupu obejmują:

•

usługi transportowe,

•

ubezpieczenia transportu,

•

koszty składowania,

•

koszty załadunku i wyładunku,

•

prowizje pośredników.

Koszty zakupu dotyczące materiałów są rozliczane w ciężar kosztów miejsca powstawania,
w proporcji do wartości zużytych materiałów.

Koszty zakupu mogą podlegać rozliczeniu w czasie.

Na koniec okresu konto 503 – Koszty zakupu nie wykazuje salda.

Załącznik nr 1

Konto 507 – Koszty sprzedaży

Konto 503 obejmuje bezpośrednie koszty sprzedaży oraz koszty reklamy i usług posprze-
dażnych.

W ciągu roku konto 507 wykazuje saldo WN, które na dzień bilansowy podlega przeniesieniu
na konto 490 – Rozliczenie kosztów – w przypadku sporządzania rachunku zysków i strat
w wariancie porównawczym lub na konto 860 – Wynik finansowy – w przypadku sporządza-
nia rachunku zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym.

Konto 530 – Produkcja pomocnicza

Konto 530 służy do ewidencji kosztów działalności pomocniczej, która obejmuje świadczenie
usług na rzecz innych jednostek wewnątrzzakładowych, np. zarządu, produkcji podstawowej
lub dla odbiorców zewnętrznych.

Do wydziałów pomocniczych zalicza się:

•

wydziały energetyczne,

•

wydziały transportowe,

•

wydziały remontowe,

•

biura konstrukcyjne.

Na koniec okresu sprawozdawczego konto nie wykazuje salda.

Konto 550 – Koszty ogólnego zarządu

Konto 550 służy do ewidencji kosztów związanych z zarządzaniem i administrowaniem
jednostką jako całością.

W szczególności do kosztów zarządu zaliczamy:

•

wynagrodzenia wraz z narzutami na rzecz pracowników zarządu i administracji,

•

koszty reprezentacji i reklamy,

•

koszty funkcjonowania organów nadzorczych,

•

koszty zużytych materiałów biurowych,

•

koszty podróży służbowych pracowników, zarządu i administracji.

Załącznik nr 1

W ciągu roku obrotowego konto 550 wykazuje saldo WN, które na dzień bilansowy podlega
przeksięgowaniu w ciężar Kosztu własnego sprzedaży na konto zespołu „7”.

Konto 580 – Rozliczenie produkcji

Konto 580 służy do bieżącej ewidencji rzeczywistego kosztu wytworzenia wyrobów
gotowych, porównania tych kosztów z planowanym kosztem wytworzenia według cen
ewidencyjnych oraz do ustalenia odchyleń od cen ewidencyjnych.

Załącznik nr 1

ZESPÓŁ „6”

PRODUKTY I ROZLICZENIA MI

DZYOKRESOWE

Konta zespołu „6” przeznaczone są do ewidencji wyrobów gotowych, produkcji niezakoń-
czonej oraz rozliczeń międzyokresowych kosztów, a także aktywów z tytułu odroczonego
podatku dochodowego.

1.14. Wykaz kont ksi

gi głównej dla zespołu „6”

Analityka do kont syntetycznych tworzona jest według potrzeb indywidualnych i stanowi
załącznik do wykazu kont księgi głównej.

Konto

proponowane

Konto

stosowane

NAZWA

601

Produkty gotowe

603

Półprodukty

620

Odchylenia od cen ewidencyjnych

630

Produkty w toku produkcji – produkcja

niezakończona w okresie krótszym niż 6 miesięcy

631

Produkty w toku produkcji – produkcja

niezakończona w okresie realizacji powyżej

6 miesięcy

640

Rozliczenia międzyokresowe kosztów

643

Aktywa z tytułu odroczonego podatku

dochodowego

680

Odpis aktualizujący wartość produktów, produkcji

niezakończonej

Załącznik nr 1

1.15. Produkty gotowe

Konto 601 – Produkty gotowe

Konto 603 – Półprodukty

1.15.1. Definicje

Produkty gotowe są to wytworzone przez jednostkę wyroby przeznaczone do sprzedaży
odbiorcom zewnętrznym lub we własnych placówkach. Są to produkty pracy, które przeszły
pełen cykl produkcyjny i spełniają wymagania jakościowe właściwych norm technicznych.

1.15.2. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego wyroby wycenia się według kosztów wytworzenia, na które

składają się koszty bezpośrednie oraz uzasadniona część kosztów pośrednich związanych
z wytworzeniem tego produktu.

Do uzasadnionej części kosztów pośrednich zalicza się:

zmienne, pośrednie koszty produkcji,

część stałych, pośrednich kosztów produkcji, które odpowiadają poziomowi tych

kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych. Zalicza się do nich
koszty utrzymania powierzchni produkcyjnych, amortyzację budynków i budowli,
a więc takie koszty, których wysokość nie jest uzależniona od wielkości produkcji.

Normalny poziom zdolności produkcyjnych to taki poziom, przy którym w określonych
warunkach jednostka jest w stanie wykonać określoną wielkość produkcji. Można go określić
jako możliwość wykonania przeciętnej ilości produktów z uwzględnieniem posiadanego
potencjału produkcyjnego.

Normalne wykorzystanie zdolności produkcyjnych mierzone jest

pracochłonnością wyrażoną w roboczo- lub maszynogodzinach,

ilością wyprodukowanych wyrobów,

ciężarem wyprodukowanych wyrobów,

wartością wyprodukowanych wyrobów,

w inny sposób.

Określ sposób mierzenia zdolności produkcyjnych.

Załącznik nr 1

Jeżeli wykonana produkcja jest w wysokości co najmniej ustalonych zdolności produkcyj-
nych lub większa, to wówczas koszty produkcji obciążane są pełną wielkością poniesionych
kosztów pośrednich stałych. W przypadku kiedy wykonana produkcja jest niższa od usta-
lonego normatywu, wówczas koszty produkcji obciążane są proporcjonalnie do wskaźnika
wykonanej produkcji, pozostała część kosztów stałych zwiększa koszty produkcji sprzedanej.

Do kosztów wytworzenia nie zalicza się:

•

kosztów powstałych w wyniku niewykorzystania zdolności produkcyjnych,

•

strat produkcyjnych,

•

kosztów ogólnego zarządu w części, w jakiej nie mają związku z doprowadzeniem
produktu do postaci i miejsca, w jakim się znajduje na dzień wyceny,

•

kosztów magazynowania wyrobów gotowych i półfabrykatów, chyba że ich poniesie-
nie jest niezbędne w procesie produkcji,

•

kosztów sprzedaży produktów.

Koszty te wpływają na wynik finansowy okresu sprawozdawczego, w którym zostały
poniesione.

B. Na dzień bilansowy produkty gotowe wycenia się według kosztów wytworzenia nie

wyższych od ich cen sprzedaży netto. W przypadku stosowania cen ewidencyjnych,
ustalenie kosztów wytworzenia nie wyższych od ich cen sprzedaży netto wymaga
rozliczenia odchyleń od cen ewidencyjnych. Sposób rozliczania odchyleń przedstawia się
podobnie, jak do konta 320.

1.15.3. Ewidencja

Ustala się następującą metodę prowadzenia ksiąg pomocniczych dla wyrobów gotowych
(art. 17 ust. 2 UoR)

•

ewidencję ilościowo-wartościową – ujmującą obroty i stany w jednostkach natural-
nych i pieniężnych,

•

ewidencję ilościową obrotów i stanów w jednostkach naturalnych z obowiązkiem
wyceny na koniec okresu sprawozdawczego, za który następują rozliczenia z bud-
ż

etem z tytułu podatku dochodowego według danych rzeczywistych,

Wybierz właściwą, stosowaną metodę.

Załącznik nr 1

•

odpisywanie w koszty wartości produktów gotowych w momencie ich wytwo-
rzenia wraz z wyceną, wprowadzeniem wartości tych aktywów do ksiąg oraz korektą
kosztów – nie później niż na dzień bilansowy.

1.15.4. Zasady rozchodu produktów

W przypadku gdy ceny nabycia albo zakupu, albo koszty wytworzenia jednakowych albo
uznanych za jednakowe ze względu na podobieństwo ich rodzaju i przeznaczenie są różne,
wartość stanu końcowego produktów wycenia się w zależności od przyjętej przez jednostkę
metody ustalania wartości ich rozchodu, w tym zużycia, sprzedaży

•

według cen przeciętnych, to jest ustalonych w wysokości średniej ważonej cen
(kosztów) danego składnika aktywów,

•

przyjmując, że rozchód składnika aktywów wycenia się kolejno po cenach (kosztach)
tych składników aktywów, które jednostka najwcześniej nabyła (wytworzyła), tzw.
FIFO,

•

przyjmując, że rozchód składników aktywów wycenia się kolejno po cenach (kosz-
tach) tych składników aktywów, które jednostka najpóźniej nabyła (wytworzyła), tzw.
LIFO,

•

w drodze szczegółowej identyfikacji rzeczywistych cen (kosztów) tych składników
aktywów, które dotyczą ściśle określonych przedsięwzięć, niezależnie od daty ich
zakupu lub wytworzenia.

1.15.5. Odpis aktualizuj

cy warto

ść

produktów

Dla ewidencji odpisów aktualizujących wartość produktów stosuje się konto 680.

W przypadku obniżenia wartości produktów z powodu trwałej utraty ich wartości użytkowej,
np. zepsucia, zniszczenia, wahań koniunktury, zalegania zapasów nie znajdujących nabywcy
itp., dokonuje się odpisów aktualizujących do wysokości cen sprzedaży netto możliwych do
uzyskania.

Ustalenia odpisów dokonuje się w oparciu o określone oddzielnie kryteria uwzględniające
rodzaj działalności jednostki.

Odpis aktualizujący obciąża koszt wytworzenia sprzedanych produktów bieżącego okresu.

Wybierz właściwą, stosowaną metodę.

Załącznik nr 1

W przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego następuje
przywrócenie wartości w korespondencji z kontem Pozostałe przychody operacyjne.

1.15.6. Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

głównej

Po stronie WN konta 601 – Produkty gotowe księguje się w szczególności:

Przekazanie wyrobów gotowych do magazynu

580

Nadwyżki inwentaryzacyjne

762 poprzez

konto 242

Zmiany cen ewidencyjnych

620

Przywrócenie wartości użytkowej towarów

762

Po stronie MA konta 601 – Produkty gotowe księguje się w szczególności:

Zespół „7”

sprzedaż wyrobów

761 poprzez konto 242

niedobory inwentaryzacyjne

620

różnice z wyceny bilansowej

761

obniżenie wartości użytkowej

Załącznik nr 1

Konto 620 – Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów

Konto służy do ewidencji odchyleń pomiędzy ceną ewidencyjną a kosztem wytworzenia.

Po stronie WN konta 620 – Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów księguje się
w szczególności:

Odchylenia debetowe od cen ewidencyjnych

580

Zmiany stałych cen ewidencyjnych

601

Rozliczenie odchyleń kredytowych

zespół „7”

Po stronie MA konta 620 – Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów księguje się
w szczególności:

580

odchylenia kredytowe od cen ewidencyjnych

601

zmiany stałych cen ewidencyjnych

Zespół „7”

rozliczenie odchyleń debetowych

Rozliczanie odchyleń dokonywane jest w taki sam sposób, jak dla materiałów.

1.16. Produkty w toku – produkcja niezako

czona

Konto 630 – Produkty w toku – produkcja niezakończona

1.16.1. Definicje

Produkty w toku produkcji są to wytworzone lub nabyte produkty rozpoczęte, wymagające
dalszej obróbki i przeznaczone do zużycia w następnej fazie produkcji, nie posiadające cech
produktu gotowego.

Załącznik nr 1

1.16.2. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego produkty w toku o przewidywanym czasie wykonania do

3 miesięcy wycenia się w wysokości

•

bezpośrednich kosztów wytworzenia,

•

tylko materiałów bezpośrednich,

•

nie wycenia się w ogóle, jeśli nie zniekształca to stanu aktywów oraz wyniku

finansowego jednostki; uproszczonej metody wyceny nie stosuje się do wyceny
produkcji przeznaczonej do sprzedaży oraz środków trwałych w budowie bez
względu na przewidywany okres wykonania,

•

według stałych cen ewidencyjnych ustalonych na poziomie kosztów planowanych

lub normatywnych skorygowanych o odchylenia w stosunku do kosztów rzeczy-
wistych.

B. Na dzień bilansowy produkty w toku produkcji wycenia się według kosztu wytworzenia,

nie wyższych od ich cen sprzedaży netto.

1.16.3. Odpis aktualizuj

cy warto

ść

produktów w toku produkcji

Dla stosowania ewidencji odpisów aktualizujących wartość produkcji niezakończonej stosuje
się konto 680. W przypadku obniżenia wartości produktów w toku produkcji z powodu
trwałej utraty ich wartości użytkowej, np. zepsucia, zniszczenia, wahań koniunktury, zalega-
nia zapasów nie znajdujących nabywcy, dokonuje się odpisów aktualizujących do wysokości
cen sprzedaży netto możliwych do uzyskania.

Zasady ustalania odpisów dokonuje się w oparciu o określone oddzielnie kryteria uwzględ-
niające rodzaj działalności jednostki.

Odpis aktualizujący obciąża koszt wytworzenia sprzedanych produktów bieżącego okresu.

W przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego następuje
przywrócenie wartości w korespondencji z kontem Pozostałe przychody operacyjne.

Wybierz stosowaną metodę.

Załącznik nr 1

1.16.4. Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

głównej

Po stronie WN konta 630 – Produkty w toku – produkcja niezakończona księguje się
w szczególności:

Produkcja i usługi w toku na koniec okresu sprawozdawczego

501, 530

Nadwyżki inwentaryzacyjne

242

Odtworzenie utraconej wartości

762

Po stronie MA konta 630 – Produkty w toku – produkcja niezakończona księguje się
w szczególności:

501, 530

produkcja i usługi w toku na koniec okresu

sprawozdawczego

242

nadwyżki inwentaryzacyjne

„7” koszt własny sprzedaży

odtworzenie utraconej wartości

1.17. Usługi w okresie realizacji dłu

szym ni

6 miesi

cy, w tym usługi

budowlane

Konto 631 – Produkty w toku – usługi w okresie dłuższym niż 6 miesięcy

1.17.1. Definicje

Do długotrwałych umów o usługi, w tym usługi budowlane, zalicza się usługi objęte umową
w okresie od dnia zawarcia umowy do zakończenia realizacji dłuższym niż 6 miesięcy.

Załącznik nr 1

1.17.2. Wycena

Koszty wytworzenia niezakończonej usługi, w tym budowlanej, obejmują koszty poniesione
od dnia zawarcia odpowiedniej umowy do dnia bilansowego.

Koszty poniesione przed zawarciem umowy, związane z realizacją jej przedmiotu, zaliczane
są do aktywów, jeżeli pokrycie w przyszłości tych kosztów przychodami uzyskanymi od
zamawiającego jest prawdopodobne.

Przychody z tytułu niezakończonych usług, o ile wyrażają one w sposób wiarygodny stopień
ich zaawansowania, ustala się w oparciu o

•

udział kosztów poniesionych od dnia zawarcia umowy do dnia ustalenia przychodu
w całkowitych kosztach wykonania usługi,

•

liczbę przepracowanych godzin bezpośrednich wykonania usługi,

•

obmiar wykonanych prac,

•

inną metodę.

W zależności od zawartych umów przychody z tytułu długotrwałych umów o usługi ustala
się:

1) jeżeli cenę za usługę ustala się w wysokości kosztów powiększonych o narzut zysku,

to przychód z wykonania niezakończonej usługi ustala się w wysokości kosztów
odpowiadających wykonanej części usługi, powiększonych o narzut zysku,

2) jeżeli cenę za usługę ustala się w wysokości ryczałtu, to przychód z wykonania nieza-

kończonej usługi ustala się proporcjonalnie do stopnia zaawansowania wykonania usługi,
o ile stopień zaawansowania usługi na dzień bilansowy może zostać ustalony w sposób
wiarygodny,

3) jeżeli stopień zaawansowania niezakończonej usługi, w tym budowlanej, nie może być

na dzień bilansowy ustalony w sposób wiarygodny, to przychód ustala się w wy-
sokości poniesionych w danym okresie sprawozdawczym kosztów, nie wyższych jednak
od kosztów, których pokrycie w przyszłości przez zamawiającego jest prawdopodobne,

4) jeżeli przychody są ustalane odpowiednio do stopnia zaawansowania niezakończonej

usługi w inny sposób aniżeli mierzenie udziału kosztów poniesionych od dnia zawarcia
umowy do dnia ustalenia przychodu w całkowitych kosztach wykonania usługi, to koszty

Wybierz odpowiednią metodę. Wybór metody winien uwzględniać specyfikę jednostki.

Załącznik nr 1

wpływające na wynik finansowy jednostki ustala się w takiej części całkowitych kosztów
umowy, jaka odpowiada stopniowi zaawansowania usługi, po odliczeniu kosztów, które
wpłynęły na wynik finansowy w ubiegłych okresach sprawozdawczych, po uwzględ-
nieniu przewidywanej straty związanej z wykonaniem usługi; różnicę pomiędzy kosz-
tami faktycznie poniesionymi a kosztami wpływającymi na wynik finansowy zalicza
się do rozliczeń międzyokresowych,

5) jeśli udział przychodów z niezakończonych długotrwałych umów w całości przychodów

operacyjnych uzyskiwanych w okresie sprawozdawczym jest nieistotny, koszty ustala się
w wysokości rzeczywiście poniesionych, a przychody – w wysokości wystawionych
faktur uwzględniając zasadę współmierności.

Bez względu na przyjęty i zastosowany sposób ustalania przychodów, na wynik finansowy
jednostki wpływają przewidywane straty związane z wykonaniem usługi objętej umową.

Koszty wytworzenia, które można jedynie w sposób pośredni przyporządkować przychodom
lub innym korzyściom osiąganym przez jednostkę wpływają na wynik finansowy jednostki
w części, w której dotyczą danego okresu sprawozdawczego, zapewniając ich współmierność
do przychodów lub innych korzyści ekonomicznych.

Na dzień bilansowy weryfikuje się poprawność przyjętych metod ustalania stopnia zaawan-
sowania usługi, a także przewidywanych całkowitych kosztów i przychodów z wykonania
usługi.

Powstałe w wyniku weryfikacji korekty wpływają na wynik finansowy tego okresu, w którym
przeprowadzono weryfikację.

1.17.3. Odpis aktualizuj

cy warto

ść

produktów w toku produkcji w okresie

dłu

szym ni

6 miesi

Do ewidencji zapisów dotyczących aktualizacji wyceny produktów w toku produkcji służy
konto 680. W przypadku obniżenia wartości produktów w toku produkcji i półproduktów
z powodu utraty ich wartości użytkowej, w wyniku np. zepsucia, zniszczenia, dokonuje się
odpisów aktualizujących do wysokości cen sprzedaży netto możliwych do uzyskania. Odpis
aktualizujący obciąża koszt wytworzenia sprzedanych produktów bieżącego okresu.

W przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego następuje
przywrócenie wartości w korespondencji z kontem Pozostałe przychody operacyjne.

Załącznik nr 1

1.17.4. Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

głównej

Po stronie WN konta 631 – Produkty w toku – usługi w okresie dłuższym niż 6 miesięcy
księguje się w szczególności:

Produkcja i usługi w toku na koniec okresu sprawozdawczego

501, 530

Nadwyżki inwentaryzacyjne

242

Odtworzenie utraconej wartości

762

Po stronie MA konta 631 – Produkty w toku – usługi w okresie dłuższym niż 6 miesięcy
księguje się w szczególności:

501, 530

produkcja niezakończona na początek okresu

242

niedobory inwentaryzacyjne

„7” koszt własny sprzedaży obniżenie wartości użytkowej produkcji niezakończonej

1.18. Rozliczenia mi

dzyokresowe kosztów

Konto 640 – Rozliczenia międzyokresowe kosztów

Konto to służy do rozliczania kosztów pomiędzy różnymi okresami sprawozdawczymi w celu
zapewnienia zasady współmierności kosztów z osiąganymi przychodami.

Rozliczenia międzyokresowe kosztów czynne dokonywane są wówczas, jeżeli poniesione
przez jednostkę koszty w danym okresie sprawozdawczym dotyczą przyszłych okresów
sprawozdawczych i dopiero w przyszłości będą pomniejszały wynik finansowy. Należą do
nich, np. koszty opłaconego z góry czynszu, koszty przygotowania nowej produkcji, odpisy
na ZFŚS.

Rozliczenia międzyokresowe bierne ujmowane są w księgach w wysokości prawdopo-
dobnych zobowiązań przypadających na dany okres sprawozdawczy, wynikających w szcze-

Załącznik nr 1

gólności ze świadczeń wykonanych na rzecz jednostki przez kontrahentów jednostki, a kwotę
zobowiązania można oszacować w sposób wiarygodny, a także w przypadku obowiązku
wykonania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń wobec nieznanych
osób, których kwotę można oszacować mimo, że data powstania zobowiązania nie jest
jeszcze znana, w tym z tytułu napraw gwarancyjnych i rękojmi za sprzedane produkty
długotrwałego użytku.

Zobowiązania ujęte jako bierne rozliczenia międzyokresowe zmniejszają koszty okresu
sprawozdawczego, w którym stwierdzono, że zobowiązania te nie powstały.

Odpisy czynnych i biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów mogą następować sto-
sownie do upływu czasu lub wielkości świadczeń. Czas i sposób rozliczenia powinien być
uzasadniony charakterem rozliczanych kosztów z zachowaniem zasady ostrożności.

Ewidencja analityczna zapewnia podział na długo- i krótkoterminowe rozliczenia kosztów
oraz według tytułów kosztów. Za kryterium podziału przyjmuje się termin rozliczania
– w przypadku rozliczania do 12 miesięcy po dniu bilansowym – zalicza się je do krótko-
terminowych, a w pozostałych przypadkach – do długoterminowych.

1.18.1. Wycena

Zarówno czynne, jak i bierne, rozliczenia międzyokresowe winny być rozliczane z zacho-
waniem zasady ostrożności.

A. W ciągu roku obrotowego wycenia się je w wysokości poniesionych kosztów, które

dotyczą przyszłych okresów sprawozdawczych.

B. Na dzień bilansowy wycenia się je w wysokości poniesionych kosztów, które dotyczą

przyszłych okresów sprawozdawczych, pomniejszonych o odpisy aktualizujące.

Załącznik nr 1

1.18.2. Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

głównej

Po stronie WN konta 640 – Rozliczenia międzyokresowe kosztów księguje się w szcze-
gólności:

Przeniesienie kosztów zakupu do rozliczenia w czasie

490

Ustalenie na dzień bilansowy nadwyżki rzeczywiście poniesionych

kosztów wytworzenia wynikających z długotrwałych,

niezakończonych usług nad kosztami tych usług zarachowanymi

na wynik finansowy

580

Przeniesienie różnicy pomiędzy zarachowanymi a poniesionymi

rzeczywiście kosztami wytworzenia długotrwałych umów,

zakończonych w danym okresie sprawozdawczym

zespół „7”

koszt

wytworzenia

Po stronie MA konta 640 – Rozliczenia międzyokresowe kosztów księguje się w szcze-
gólności:

Zespół „5”

zaliczenie kosztów podlegających rozliczeniu w czasie

Zespół „7”

przychody

przeniesienie różnicy pomiędzy zarachowanymi a rzeczywiście

poniesionymi kosztami wytworzenia długotrwałych umów

o usługi, zakończonych w danym miesiącu sprawozdawczym

Załącznik nr 1

1.19. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

Konto 643 – Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

W związku z przejściowymi różnicami między wykazywaną w księgach rachunkowych
wartością aktywów i pasywów a ich wartością podatkową oraz stratą podatkową możliwą do
odliczenia w przyszłości, tworzy się rezerwę i ustala aktywa z tytułu odroczonego podatku
dochodowego.

Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ustala się w wysokości kwoty przewi-
dzianej w przyszłości do odliczenia od podatku dochodowego w związku z ujemnymi róż-
nicami przejściowymi, które spowodują w przyszłości zmniejszenie podstawy obliczenia po-
datku dochodowego oraz straty podatkowej możliwej do odliczenia, ustalonej przy uwzględ-
nieniu zasady ostrożności.

Wysokość aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego ustala się przy uwzględ-
nieniu stawek podatku dochodowego obowiązujących w roku powstania obowiązku podatko-
wego.

Każdorazowo decyzja o utworzeniu aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego,
ustalana jest w oparciu o analizę prognozowanego wyniku podatkowego w przyszłych latach,
w celu określenia możliwości dokonania w przyszłości pomniejszeń w podatku dochodowym.

1.19.1. Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

głównej

Po stronie WN konta 643 – Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego księguje
się w szczególności:

Zwiększenia aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego

871

Po stronie MA konta 643 – Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego księguje
się w szczególności:

871

zmniejszenia aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego

Załącznik nr 1

ZESPÓŁ „7”

PRZYCHODY I KOSZTY ZWI

ZANE Z ICH OSI

GNI

CIEM

Konta zespołu „7” służą do ewidencji:

•

przychodów i kosztów ich osiągnięcia z tytułu sprzedaży:

wyrobów gotowych,

usług,

towarów,

materiałów,

składników majątkowych,

•

kosztów i przychodów z operacji finansowych,

•

pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych,

•

strat i zysków nadzwyczajnych,

•

kosztów wytworzenia świadczeń na własne potrzeby.

Załącznik nr 1

1.20. Wykaz kont ksi

gi głównej dla zespołu „7”

Analityka do kont syntetycznych tworzona jest według potrzeb indywidualnych i stanowi
załącznik do wykazu kont księgi głównej.

Konto

proponowane

Konto

stosowane

NAZWA

701

Przychody ze sprzedaży na kraj

702

Przychody ze sprzedaży na eksport

706

Koszt własny sprzedaży na kraj

707

Koszt własny sprzedaży na eksport

731

Przychody ze sprzedaży towarów

732

Wartość sprzedanych towarów

741

Przychody ze sprzedaży materiałów

742

Wartość sprzedanych materiałów

751

Koszty operacji finansowych

752

Przychody z operacji finansowych

761

Pozostałe koszty operacyjne

762

Pozostałe przychody operacyjne

770

Zyski nadzwyczajne

771

Straty nadzwyczajne

790

Koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby

(koszty)

791

Koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby

(przychody)

Załącznik nr 1

Konto 701 – Przychody ze sprzedaży na kraj

Konto 701 służy do bieżącej ewidencji przychodów ze sprzedaży wyrobów gotowych,
półfabrykatów, robót budowlano-montażowych, usług materialnych i niematerialnych dla
odbiorców krajowych na podstawie faktur VAT i faktur korygujących.

W ciągu roku konto wykazuje saldo MA oznaczające wartość przychodów ze sprzedaży.

Pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych saldo przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.

Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej.

Po stronie WN konta 701 – Przychody ze sprzedaży na kraj księguje się w szczególności:

Zmniejszenie przychodów ze sprzedaży w wyniku dokonanych korekt

zespół „2”

Przeniesienie na koniec roku salda

860

Po stronie MA konta 701 – Przychody ze sprzedaży na kraj księguje się w szczególności:

Zespół „1”, „2”

ujęcie przychodów netto (bez podatku VAT)

845

ujęcie przychodów rozliczanych w czasie

Zespół „2”

ujęcie korekt

Konto 702 – Przychody ze sprzedaży na eksport

Konto 702 służy do ewidencji przychodów ze sprzedaży wyrobów gotowych, półfabrykatów,
usług dla odbiorców zagranicznych.

Faktury dla odbiorców zagranicznych wycenia się według ustalonego przez NBP kursu dla
danej waluty.

W ciągu roku konto wykazuje saldo MA oznaczające wartość przychodów ze sprzedaży.

Pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych saldo przenosi się na konto 860 – Wynik
finansowy.

Załącznik nr 1

Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

gi głównej

Po stronie WN konta 702 – Przychody ze sprzedaży na eksport księguje się w szcze-
gólności:

Zmniejszenie przychodów ze sprzedaży w wyniku dokonanych korekt

zespół „2”

Przeniesienie na koniec roku salda

860

Po stronie MA konta 702 – Przychody ze sprzedaży na eksport księguje się w szcze-
gólności:

Zespół „1”, „2”

ujęcie przychodów netto (bez podatku VAT)

845

przeniesienie przychodów wstępnie ujętych na koncie 845

– przed otrzymaniem dokumentu SAD

Zespół „2”

ujęcie korekt

Konto 706 – Koszt własny sprzedaży na kraj

Konto 706 służy do ewidencji kosztu własnego sprzedaży ewidencjonowanej na koncie 701.

W ciągu roku konto 706 wykazuje saldo WN, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 490 – Rozliczenie kosztów.

Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

gi głównej

Po stronie WN konta 706 – Koszt własny sprzedaży na kraj księguje się w szczególności:

Wartość sprzedanych produktów

601, 603, 501

Koszty sprzedaży, koszty zarządu

507, 550

Załącznik nr 1

Po stronie MA konta 706 – Koszt własny sprzedaży na kraj księguje się w szczególności:

601, 603, 501

zmniejszenie wartości sprzedanych produktów

620

odchylenia kredytowe

860

przeniesienie na koniec roku salda dla rachunku kalkulacyjnego

490

przeniesienie na koniec roku salda dla rachunku porównawczego

Konto 707 – Koszt własny sprzedaży na eksport

Konto 707 służy do ewidencji kosztu własnego sprzedaży eksportowej ewidencjonowanej na
koncie 702.

W ciągu roku konto 707 wykazuje saldo WN, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 490 – Rozliczenie kosztów lub na konto 860 – Wynik finansowy.

Księgowania jak do konta 706 – Koszt własny sprzedaży na kraj.

Konto 731 – Sprzedaż towarów

Konto 731 służy do ewidencji przychodów ze sprzedaży towarów handlowych.

W ciągu roku konto 731 wykazuje saldo WN, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.

Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

gi głównej

Po stronie WN konta 731 – Sprzedaż towarów księguje się w szczególności:

Zmniejszenie przychodów ze sprzedaży w wyniku dokonanych korekt

zespół „2”

Przeniesienie na koniec roku salda

860

Załącznik nr 1

Po stronie MA konta 731 – Sprzedaż towarów księguje się w szczególności:

Zespół „1”, „2”

ujęcie przychodów netto (bez podatku VAT)

845

ujęcie przychodów rozliczanych w czasie

Zespół „2”

ujęcie korekt

Konto 732 – Wartość sprzedanych towarów

Konto 732 służy do ewidencji wartości sprzedanych towarów handlowych, których przycho-
dy ewidencjonowane są na koncie 731.

W ciągu roku konto 732 wykazuje saldo WN, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.

Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

gi głównej

Po stronie WN konta 732 – Wartość sprzedanych towarów księguje się w szczególności:

Wartość sprzedanych towarów

330

Zarachowane koszty zakupu obciążające sprzedane towary

503, 507, 550

Po stronie MA konta 732 –Wartość sprzedanych towarów księguje się w szczególności:

320

odchylenia kredytowe

860

przeniesienie na koniec roku wartości sprzedanych towarów

Załącznik nr 1

Konto 741 – Przychody ze sprzedaży materiałów

Konto 741 służy do ewidencji przychodów ze sprzedaży materiałów.

W ciągu roku konto 741 wykazuje saldo MA, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.

Księgowania jak do konta 731 – Przychody ze sprzedaży towarów.

Konto 742 – Wartość sprzedanych materiałów

Konto 742 służy do ewidencji wartości sprzedanych materiałów w cenie zakupu lub nabycia,
których przychody ewidencjonowane są na koncie 741.

W ciągu roku konto 742 wykazuje saldo WN, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.

Księgowania jak do konta 732 – Wartość sprzedanych towarów.

Konto 751 – Koszty operacji finansowych

Konto 751 służy do ewidencji kosztów operacji finansowych, a w szczególności:

•

odsetek i prowizji od kredytów i pożyczek,

•

nadwyżki ujemnych różnic kursowych nad dodatnimi przy wycenie ewidencyjnej i bi-
lansowej należności i zobowiązań, środków pieniężnych i inwestycji w walucie obcej,

•

wartości księgowej wniesionego aportu,

•

rat kredytu leasingowego przypadających na bieżący okres sprawozdawczy,

•

odpisów aktualizujących wartość inwestycji,

•

odpisanych, udzielonych pożyczek i należności z tytułu odsetek uznanych za prze-
dawnione, nieściągalne, umorzone,

•

pokrycia strat w innych jednostkach, których jednostka jest udziałowcem,

•

różnic między wartością sprzedażną a kwotą, według której następuje wykup włas-
nych obligacji,

•

wartości nabycia lub zakupu sprzedanych udziałów,

•

wartości nabycia lub zakupu sprzedanych papierów wartościowych,

•

potrąconego dyskonta,

Załącznik nr 1

•

aktualizacji wyceny posiadanych udziałów,

•

aktualizacji wyceny posiadanych papierów wartościowych.

Po stronie WN konta 751 – Koszty operacji finansowych księguje się w szczególności:

Pobranie lub naliczenie odsetek od kredytów i pożyczek

zespół „1”

Dyskonto przy sprzedaży weksli, czeków

zespół „1”, „2”

Odpisy z aktualizacji wyceny wartości aktywów

finansowych

079

Ujęcie strat z likwidacji spółki, której jednostka jest

udziałowcem

030

Ujęcie kosztów finansowych rozliczanych w czasie w części

przypadającej na bieżący okres

640

Ujęcie ujemnych różnic kursowych

zespół „1”, „2”

Ujęcie należnych lub uiszczonych dopłat wnoszonych przez

spółkę

131, 240

Po stronie MA konta 751 – Koszty operacji finansowych księguje się w szczególności:

820

ujęcie korekt kosztów finansowych odniesionych w poprzednich

latach na wynik finansowy

860

przeniesienie na wynik finansowy

W ciągu roku konto 751 wykazuje saldo WN, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.

Załącznik nr 1

Konto 752 – Przychody z operacji finansowych

Konto 752 służy do ewidencji przychodów z operacji finansowych, a w szczególności:

•

posiadania udziałów w innych jednostkach (dywidendy),

•

posiadania papierów wartościowych (odsetki),

•

sprzedaży udziałów,

•

sprzedaży papierów wartościowych,

•

odsetek od udzielonych pożyczek,

•

odsetek od należności, w tym także za zwłokę w zapłacie,

•

odsetek od lokat,

•

odsetek od środków na rachunkach bankowych, z wyjątkiem odsetek od środków
zakładowych funduszy świadczeń socjalnych,

•

otrzymanego dyskonta,

•

dodatnich różnic kursowych,

•

rozwiązania zbędnych rezerw służących aktualizacji wyceny udziałów i długotermi-
nowych papierów wartościowych,

•

aktualizacji wyceny posiadanych udziałów,

•

aktualizacji wyceny posiadanych papierów wartościowych.

Po stronie WN konta 752 – Przychody z operacji finansowych księguje się w szcze-
gólności:

Ujęcie korekt zmniejszających wartość przychodów z operacji

finansowych

zespół „2”

Przeniesienie na wynik finansowy

860

Załącznik nr 1

Po stronie MA konta 752 – Przychody z operacji finansowych księguje się w szcze-
gólności:

Zespół „1”, „2”

ujęcie otrzymanych lub należnych odsetek od pożyczek

Zespół „1”, „2”

ujęcie lub naliczenie odsetek od należności

845

otrzymane odsetki ujęte uprzednio na przychodach przyszłych

okresów

079

zmniejszenie odpisów aktualizujących wartość aktywów

finansowych

W ciągu roku konto 752 wykazuje saldo MA, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.

Konto 761 – Pozostałe koszty operacyjne

Konto 761 służy do ewidencji kosztów niezwiązanych bezpośrednio z działalnością opera-
cyjną jednostki, a w szczególności:

•

likwidacji lub nieplanowanych odpisów amortyzacyjnych środków trwałych, z wyjąt-
kiem likwidacji zorganizowanej części jednostki,

•

odpisania inwestycji, która nie dała zamierzonego efektu gospodarczego,

•

likwidacji lub nieplanowanych odpisów amortyzacyjnych wartości niematerialnych
i prawnych,

•

odpisów z tytułu dodatniej wartości firmy,

•

odpisania należności przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych,

•

rozwiązania rezerw,

•

odpisów aktualizujących wartość zapasów rzeczowych składników majątku obrotowe-
go, w tym zarówno z tytułu zastosowania zasad ostrożnej wyceny, z uwagi na
nieprzewidzianą utratę wartości użytkowej lub obniżkę cen rynkowych, jak również
z tytułu odpisania zaniechanej lub niepodjętej produkcji, remontów, niedoborów,
szkód, jeżeli nie stanowią one korekty kosztów lub zdarzeń losowych,

•

zapłaty odszkodowań, kar i grzywien,

•

przekazania darowizn łącznie z VAT,

Załącznik nr 1

•

przekazania dotacji, subwencji i dopłat na inne cele niż nabycie lub wytworzenie
ś

rodków trwałych albo wykonanie prac rozwojowych.

Po stronie WN konta 761 – Pozostałe koszty operacyjne księguje się w szczególności:

Amortyzację środków trwałych przekazanych w leasing

070

Dokonanie odpisów aktualizujących należności

280

Ujęcie kosztów postępowania spornego

zespół „1”

Wartość netto sprzedanych, zlikwidowanych środków trwałych

010

Wartość sprzedanych środków trwałych w budowie

080

Wartość netto przekazanego obiektu w formie aportu

010, 020, 080

Po stronie MA konta 761 – Pozostałe koszty operacyjne księguje się w szczególności:

Różne konta

ujęcie korekt pozostałych kosztów operacyjnych

860

przeniesienie na wynik finansowy

W ciągu roku konto 761 wykazuje saldo WN, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.

Konto 762 – Pozostałe przychody operacyjne

Konto 762 służy do ewidencji przychodów niezwiązanych bezpośrednio z działalnością
operacyjną jednostki, a w szczególności:

•

przychodów ze sprzedaży środków trwałych, z wyjątkiem sprzedaży lub likwidacji
zorganizowanej części jednostki,

•

przychodów ze sprzedaży środków trwałych w budowie,

•

przychodów ze sprzedaży wartości niematerialnych i prawnych,

•

odpisów z tytułu ujemnej wartości firmy,

Załącznik nr 1

•

odpisów zobowiązań przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych,

•

utworzenia rezerw,

•

odpisów aktualizujących wartość zapasów rzeczowych składników majątku obroto-
wego, w tym zarówno z tytułu zastosowania zasad ostrożnej wyceny z uwagi na nie-
przewidziany wzrost wartości użytkowej lub podwyżki cen rynkowych, jak również
z tytułu nadwyżek, jeżeli nie stanowią one korekty kosztów lub zdarzeń losowych,

•

otrzymanych odszkodowań, kar i grzywien,

•

otrzymanych darowizn,

•

otrzymanych dotacji, subwencji i dopłat na inne cele niż nabycie lub wytworzenie
ś

rodków trwałych albo wykonanie prac rozwojowych.

Po stronie WN konta 762 – Pozostałe przychody operacyjne księguje się w szczególności:

Ujęcie korekt zmniejszających wartość pozostałych przychodów

operacyjnych

różne konta

Przeniesienie na wynik finansowy

860

Po stronie MA konta 762 – Pozostałe przychody operacyjne księguje się w szczególności:

010, 020

otrzymanie dotacji, darowizn na nabycie środków trwałych

podlegających amortyzacji

310

wartość odzyskanego złomu z likwidacji składników

majątkowych

845

dokonywanie odpisów ujemnej wartości firmy

842

rozwiązanie rezerwy na zobowiązania

W ciągu roku konto 762 wykazuje saldo MA, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.

Załącznik nr 1

Konto 770 – Zyski nadzwyczajne

Konto 770 służy do ewidencji dodatnich skutków finansowych zdarzeń losowych trudnych do
przewidzenia, poza działalnością operacyjną, a w szczególności:

•

otrzymanych od zakładów ubezpieczeń odszkodowań za straty w składnikach mająt-
kowych spowodowane zdarzeniami losowymi, takimi jak: powódź, pożar, kradzież
z włamaniem, huragan,

•

przychodów ze sprzedaży jednostki gospodarczej lub zorganizowanej jej części.

W ciągu roku konto 770 wykazuje saldo WN, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.

Konto 771 – Straty nadzwyczajne

Konto 771 służy do ewidencji ujemnych skutków finansowych zdarzeń losowych trudnych do
przewidzenia, poza działalnością operacyjną, a w szczególności:

kosztów usuwania skutków zdarzeń losowych nieobjętych odszkodowaniem,

niedoborów i szkód w majątku z przyczyn losowych,

usług obcych i własnych związanych z usuwaniem skutków zdarzeń losowych.

W ciągu roku konto 771 wykazuje saldo WN, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.

Konto 790 – Koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby (koszty)

Konto 790 służy do ewidencji operacji uzupełniających, dokonywanych na kontach zespołów
„5” i „6” z tytułu zmniejszeń lub zwiększeń stanów produktów oraz rozliczeń międzyokre-
sowych kosztów w korespondencji z innymi kontami niż 490.

Na stronie WN konta 790 księguje się kwoty równoważne zwiększeniom stanu produktów,
np. nadwyżki inwentaryzacyjne wyrobów gotowych, na stronie Ma – ujęte zapisy towarzyszą-
ce zmniejszeniu stanu produktów, np. niedobory inwentaryzacyjne wyrobów gotowych.

W ciągu roku konto 790 wykazuje saldo MA będące równowartością kosztów, które z kont
zespołów „5” lub „6” zostały przeksięgowane poza „krąg kosztowy”.

W końcu roku obrotowego saldo podlega przeksięgowaniu na konto 490 – Rozliczenie kosz-
tów lub 860 – Wynik finansowy w zależności od przyjętego rachunku zysków i strat.

Załącznik nr 1

Konto 791 – Koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby (przychody)

Konto 791 służy do ewidencji przychodów z tytułu wytworzenia świadczeń na własne
potrzeby.

Na stronie MA konta 791 księguje się kwoty stanowiące wartość przychodów z tytułu

wiadczeń na własne potrzeby. Po stronie WN księguje się przeniesienie sum na konto 860

– Wynik finansowy.

Obroty kont 790 i 791 wykazują te same wartości.

Załącznik nr 1

ZESPÓŁ „8”

KAPITAŁY (FUNDUSZE), FUNDUSZE SPECJALNE,

REZERWY I WYNIK FINANSOWY

Konta zespołu „8” przeznaczone są do ewidencji:

•

kapitałów (funduszy) zasadniczych,

•

kapitałów (funduszy) specjalnych,

•

ustalania wyniku finansowego,

•

rozliczenia wyniku finansowego,

•

rezerw,

•

przychodów przyszłych okresów,

•

ewidencji zysków i strat nadzwyczajnych.

1.21. Wykaz kont ksi

gi głównej dla zespołu „8”

Analityka do kont syntetycznych tworzona jest według potrzeb indywidualnych i stanowi
załącznik do wykazu kont księgi głównej.

Konto

proponowane

Konto

stosowane

NAZWA

801

Kapitał zakładowy

802

Kapitał zapasowy

804

Kapitał rezerwowy

805

Kapitał z aktualizacji wyceny

806

Pozostałe kapitały (fundusze)

820

Rozliczenie wyniku finansowego roku bieżącego

821

Rozliczenie wyniku finansowego lat poprzednich

842

Rezerwy na straty pewne i prawdopodobne (ryzyko

gospodarcze)

Załącznik nr 1

843

Rezerwa na zobowiązania

844

Rezerwa z tytułu odroczonego podatku

dochodowego

845

Rozliczenia międzyokresowe przychodów

851

Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych

852

Inne fundusze specjalne

860

Wynik finansowy

871

Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego

1.22. Kapitał (fundusz) zakładowy

Konto 801 – Kapitał (fundusz) zakładowy

Konto 801 – Kapitał (fundusz) zakładowy służy do ewidencji zmian z tytułu zwiększeń
i zmniejszeń dotyczących kapitału (funduszu) podstawowego jednostki.

Po stronie WN konta 801 – Kapitał (fundusz) zakładowy księguje się w szczególności:

Zmniejszenie kapitału (funduszu)

240, 820

Po stronie MA konta 801 – Kapitał (fundusz) zakładowy księguje się w szczególności:

Zespół „0”, „1”, „2”, „3” utworzenie kapitału (funduszu) zakładowego

Zespół „2”

podwyższenie kapitału (funduszu) zakładowego

Analityka konta 801 zapewnia w miarę możliwości ustalenie wysokości kapitału (funduszu)
na poszczególne osoby.

Saldo MA konta 801 wyraża stan kapitału zakładowego na koniec okresu sprawozdawczego.

Załącznik nr 1

1.22.1. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego wycenia się kapitał (fundusz) zakładowy, jak również

należne wpłaty na poczet kapitału, w wysokości określonej w umowie i wpisanej do
odpowiedniego rejestru.

B. Na dzień bilansowy kapitał (fundusz) zakładowy wycenia się w wartości nominalnej.

1.23. Kapitał (fundusz) zapasowy

Konto 802 – Kapitał (fundusz) zapasowy

Konto 802 – Kapitał (fundusz) zapasowy służy do ewidencji zmian w zakresie kapitału
(funduszu) tworzonego z odpisów z zysku lub innych tytułów, np. dopłat do kapitału.

Po stronie WN konta 802 – Kapitał (fundusz) zapasowy księguje się w szczególności:

Wykorzystanie kapitału (funduszu) na pokrycie straty

820

Przeznaczenie kapitału (funduszu) zapasowego na zwiększenie

kapitału (funduszu) zakładowego

801

Pokrycie z kapitału zapasowego kosztów założenia spółki akcyjnej

zespół „1”, „2”

Po stronie MA konta 802 – Kapitał (fundusz) zapasowy księguje się w szczególności:

820

odpis z zysku

803

przeniesienie części kapitału z aktualizacji w części dotyczącej

zlikwidowanych środków trwałych objętych aktualizacją na dzień

1 stycznia 1995 r.

Analityka zapewnia podział na tytuły i okresy tworzenia kapitału (funduszu) zapasowego.

Saldo Ma konta 802 wyraża stan kapitału (funduszu) zapasowego na koniec okresu spra-
wozdawczego.

Załącznik nr 1

1.23.1. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego wycenia się:

kapitał (fundusz) zapasowy tworzony z zysku po opodatkowaniu w wysokości

wynikającej z uchwał,

kapitał zapasowy (agio) w wysokości nadwyżki wartości emisyjnej nad nominalną

wartością akcji, pomniejszonej o koszty emisji.

B. Na dzień bilansowy kapitał (fundusz) zapasowy wycenia się w wartości nominalnej.

1.24. Kapitał (fundusz) rezerwowy

Konto 804 – Kapitał (fundusz) rezerwowy

Konto 804 – Kapitał (fundusz) rezerwowy służy do ewidencji zmian w zakresie kapitału
(funduszu) rezerwowego.

Po stronie WN konta 804 – Kapitał (fundusz) rezerwowy księguje się w szczególności:

Wykorzystanie kapitału (funduszu) na pokrycie straty

820

Przeznaczenie kapitału (funduszu) rezerwowego na zwiększenie

kapitału (funduszu) zakładowego

801

Po stronie MA konta 804 – Kapitał (fundusz) rezerwowy księguje się w szczególności:

820

utworzenie kapitału (funduszu) rezerwowego

010

wzrost wartości długoterminowych aktywów finansowych do

ceny rynkowej

Załącznik nr 1

Analityka zapewnia podział co najmniej na:

1) kapitał rezerwowy tworzony w spółkach akcyjnych,

2) kapitał (fundusz) rezerwowy z aktualizacji wyceny środków trwałych na podstawie

odrębnych przepisów,

3) kapitał (fundusz) rezerwowy z aktualizacji wyceny inwestycji długoterminowych.

Saldo Ma konta 804 wyraża stan kapitału (funduszu) rezerwowego na koniec okresu
sprawozdawczego.

1.24.1. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego wycenia się:

kapitał (fundusz) rezerwowy tworzony w spółkach akcyjnych – w wysokości wynika-

jącej z podjętych uchwał,

kapitał (fundusz) rezerwowy z aktualizacji wyceny środków trwałych na podstawie

odrębnych przepisów – w wartości netto przeszacowania środków trwałych doko-
nanego zgodnie z odrębnymi przepisami,

kapitał (fundusz) rezerwowy z aktualizacji wyceny inwestycji długoterminowych

– w wysokości wzrostu wartości rynkowej ponad wartość w cenie nabycia.

B. Na dzień bilansowy wycenia się:

kapitał rezerwowy tworzony w spółkach akcyjnych – w wartości nominalnej,

kapitał (fundusz) rezerwowy z aktualizacji wyceny środków trwałych na podstawie

odrębnych przepisów – w wartości netto przeszacowania środków trwałych dokona-
nego zgodnie z odrębnymi przepisami,

kapitał (fundusz) rezerwowy z aktualizacji wyceny inwestycji długoterminowych

– w wysokości wzrostu wartości rynkowej ponad wartość w cenie nabycia.

1.25. Pozostałe kapitały

Konto 806 – Pozostałe kapitały (fundusze)

Konto 806 – Pozostałe kapitały (fundusze) służy do ewidencji zmian w zakresie pozostałych
kapitałów i funduszy niewymienionych wyżej.

Analityka zapewnia podział co najmniej na tytuły pozostałych kapitałów (funduszy).

Załącznik nr 1

Saldo Ma konta 806 wyraża stan kapitału (funduszu) pozostałego na koniec okresu
sprawozdawczego.

1.25.1. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego pozostałe kapitały (fundusze) wycenia się w wysokości wy-

nikającej z podjętych uchwał.

B. Na dzień bilansowy pozostałe kapitały (fundusze) wycenia się w wartości nominalnej.

1.26. Rozliczenie wyniku finansowego

Konto 820 – Rozliczenie wyniku finansowego roku bieżącego

Konto 821 – Rozliczenie wyniku finansowego z lat ubiegłych

Konta służą do ewidencji zmian w zakresie wyniku roku z lat ubiegłych, jak i roku bieżącego,
a także do ujęcia skutków tzw. błędów podstawowych.

1.26.1. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego rozliczenie wyniku finansowego wycenia się w wysokości

wynikającej z rachunku zysków i strat.

B. Na dzień bilansowy rozliczenie wyniku finansowego wycenia się w wysokości wynika-

jącej z rachunku zysków i strat.

Analityka zapewnia podział co najmniej na poszczególne tytuły.

Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

gi głównej

Po stronie WN księguje się w szczególności:

Przeniesienie straty bilansowej

860

Podział zysku na mocy podjętych uchwał przez organ

zatwierdzający sprawozdanie finansowe

801, 802, 804

Skutki błędów podstawowych z lat ubiegłych powodujące

obniżenie zysku, wykazane w sprawozdaniach z lat ubiegłych

różne konta

Załącznik nr 1

Po stronie MA księguje się w szczególności:

860

przeniesienie zysku bilansowego

Różne konta

skutki błędów podstawowych powodujących zwiększenie zysku

z lat ubiegłych

Konto może wyrażać saldo WN – oznaczające niepokrytą stratę lub saldo Ma – wyrażające
niepodzielony zysk z lat ubiegłych.

1.27. Rozliczenia mi

dzyokresowe przychodów

Konto 842 – Rozliczenie międzyokresowe przychodów

Konto służy do rozliczania przychodów w czasie, w szczególności obejmujących:

1) równowartości otrzymanych lub należnych od kontrahentów środków z tytułu świadczeń,

których wykonanie nastąpi w następnych okresach sprawozdawczych,

2) środki pieniężne otrzymane na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia środków trwa-

łych, w tym także środków trwałych w budowie oraz prac rozwojowych, jeżeli stosownie
do innych ustaw nie zwiększają one kapitałów (funduszy) własnych,

3) ujemną wartość firmy.

1.27.1. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego rozliczenia międzyokresowe przychodów wycenia się

w wartości nominalnej.

B. Na dzień bilansowy rozliczenia międzyokresowe przychodów wycenia się w wartości

nominalnej.

Załącznik nr 1

Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

gi głównej

Po stronie WN konta 842 – Rozliczenie międzyokresowe przychodów księguje się w szcze-
gólności:

Rozliczenie międzyokresowych przychodów w wysokości odpisów

amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwałych lub

kosztów prac rozwojowych sfinansowanych z tych źródeł

762

Zarachowanie przychodów do rozliczenia w czasie po wykonaniu

wiadczenia

zespół „7”

Podatek VAT ujęty w fakturach po otrzymaniu zaliczki

przekraczającej 50% świadczenia brutto

222

Wpłatę należności traktowanych jako przychody rozliczane w czasie

zespół „7”

Po stronie MA konta 842 – Rozliczenie międzyokresowe przychodów księguje się w szcze-
gólności:

Zespół „2”

faktury VAT po przekroczeniu progu 50% wartości świadczenia

brutto

Zespół „1”

otrzymanie środków pieniężnych na sfinansowanie środków

trwałych

Zespół „2”

przewidywane do umorzenia zobowiązania objęte

postępowaniem układowym lub naprawczym do czasu spełnienia

warunków umowy

Analityka zapewnia podział na poszczególne tytuły oraz kontrahentów. Konto wykazuje saldo
MA oznaczające stan przychodów rozliczanych w czasie.

Załącznik nr 1

1.28. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

Konto 843 – Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

Konto służy do ewidencji zmian w zakresie rezerw na odroczony podatek dochodowy tworzo-
nej w związku z przejściowymi różnicami między wykazywaną w księgach rachunkowych
wartością aktywów i pasywów a ich wartością podatkową oraz stratą podatkową możliwą do
odliczenia w przyszłości, wyniku roku z lat ubiegłych, jak i roku bieżącego, a także do ujęcia
skutków tzw. błędów podstawowych.

Rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego tworzy się w wysokości kwoty podatku
dochodowego wymagającej w przyszłości zapłaty, w związku z występowaniem dodatnich
różnic przejściowych, to jest różnic, które spowodują zwiększenie podstawy obliczenia
podatku dochodowego w przyszłości.

1.28.1. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego wysokość rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodo-

wego ustala się przy uwzględnieniu stawek podatku dochodowego obowiązujących w ro-
ku powstania obowiązku podatkowego.

B. Na dzień bilansowy wysokość rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego

ustala się przy uwzględnieniu stawek podatku dochodowego obowiązujących w roku
powstania obowiązku podatkowego.

Analityka zapewnia podział co najmniej na poszczególne tytuły, które stanowiły podstawę do
utworzenia rezerwy.

Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

gi głównej

Po stronie WN konta 843 – Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego księguje
się w szczególności:

Rozwiązanie rezerwy na podatek dochodowy

871

Rozwiązanie rezerwy utworzonej w ciężar kapitału własnego

805

Załącznik nr 1

Po stronie MA konta 843 – Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego księguje
się w szczególności:

871

utworzenie rezerwy na podatek dochodowy

805

utworzenie rezerwy na podatek odroczony rozliczanej z kapitałem

własnym

Konto wyraża saldo MA oznaczające stan nierozwiązanych rezerw.

1.29. Rezerwa na zobowi

zania

Konto 844 – Rezerwa na zobowiązania

Konto służy do ewidencji zmian w zakresie rezerw na zobowiązania.

Rezerwy tworzy się na pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowią-
zania, których kwotę można w sposób wiarygodny oszacować, a w szczególności na:

•

straty z transakcji gospodarczych w toku, w tym z tytułu udzielonych gwarancji,
poręczeń, operacji kredytowych,

•

skutki toczącego się postępowania sądowego,

•

rezerwy na urlopy,

•

rezerwy na odprawy emerytalne,

•

rezerwy na nagrody jubileuszowe,

•

przyszłe zobowiązania spowodowane restrukturyzacją, jeżeli na podstawie odrębnych
przepisów jednostka jest zobowiązana do jej przeprowadzenia lub zawarto w tej
sprawie wiążące umowy, a plany restrukturyzacji pozwalają w sposób wiarygodny
oszacować wartość tych przyszłych zobowiązań.

Zasady ustalania, wyceny i sposób rozliczenia rezerw na zobowiązania jednostki ustalają
indywidualnie. Opis zasad stanowi załącznik do niniejszego zarządzenia.

Załącznik nr 1

1.29.1. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego rezerwy na zobowiązania wycenia się w uzasadnionej wia-

rygodnie wartości.

B. Na dzień bilansowy rezerwy na zobowiązania wycenia się w uzasadnionej wiarygodnie

wartości.

Analityka zapewnia podział na poszczególne tytuły, które stanowiły podstawę do utworzenia
rezerwy.

Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

gi głównej

Po stronie WN księguje się między innymi: rozwiązanie rezerwy w korespondencji z kon-
tami przychodów finansowych, pozostałych przychodów operacyjnych czy zysków nadzwy-
czajnych.

Po stronie MA księguje się między innymi: utworzenie rezerwy na zobowiązania w ko-
respondencji z kontami kosztów finansowych, pozostałych kosztów operacyjnych czy
stratami nadzwyczajnymi.

Konto wyraża saldo MA oznaczające stan nierozwiązanych rezerw.

Konto 851 – Fundusz świadczeń socjalnych

Konto służy do ewidencji zmian zachodzących w obrębie funduszu świadczeń socjalnych.

Fundusz świadczeń socjalnych tworzony jest z odpisów w koszty oraz odpisów z zysku z od-
setek od udzielonych pożyczek i innych źródeł.

Fundusz świadczeń socjalnych przeznaczony jest na finansowanie potrzeb socjalnych pracow-
ników i ich rodzin, a także emerytów i rencistów, w zakresie takim jak:

wypoczynek, turystyka, kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży,

działalność kulturalno-oświatowa, sport i kultura fizyczna,

zapomogi dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej.

Fundusz świadczeń socjalnych przeznaczony jest także na dofinansowanie potrzeb mieszka-
niowych pracowników, a w szczególności na pomoc w postaci pożyczek mieszkaniowych.

Od udzielonych pożyczek naliczane są odsetki stanowiące dochód funduszu świadczeń
socjalnych. Umorzenie pożyczek powoduje zmniejszenie funduszu świadczeń socjalnych.

Załącznik nr 1

Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

gi głównej

Po stronie WN konta 851 – Fundusz świadczeń socjalnych księguje się w szczególności:

Faktury obce za usługi

zespół „2”

Umorzenie pożyczek mieszkaniowych

248

Pokrycie kosztów utrzymania własnych obiektów socjalnych

762

Po stronie MA konta 851 – Fundusz świadczeń socjalnych księguje się w szczególności:

406

naliczenie odpisów na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych

820

odpis z zysku

248

oprocentowanie pożyczek mieszkaniowych

Ewidencja analityczna do konta 851 powinna zapewnić ustalenie stanu funduszu oraz jego
zwiększeń i zmniejszeń według źródeł tworzenia i kierunków wykorzystania.

Saldo MA określa wysokość funduszu.

Konto 860 – Rozliczenie wyniku finansowego

Konto 860 służy do ewidencji rozliczenia wyniku finansowego za rok bieżący.

Przeniesienie wyniku finansowego netto ustalonego na koncie 860 następuje po zatwierdzeniu
sprawozdania finansowego przez organ do tego upoważniony.

1.30. Obowi

zkowe obci

ąż

enia wyniku finansowego

Konto 871 – Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego

Konto 871 – Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego służy do ewidencji podatku
dochodowego od osób prawnych zarówno w części dotyczącej bieżącego okresu, jak i części
odroczonej, oraz innych obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego.

Załącznik nr 1

Ewidencja analityczna zapewnia podział na:

1) podatek dochodowy bieżący,

2) podatek dochodowy odroczony,

3) pozostałe obowiązkowe obciążenia.

Na koniec roku saldo konta 871 przenosi się na konto 860.

Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

gi głównej

Po stronie WN konta 871 – Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego księguje się
w szczególności:

Naliczenie zobowiązań z tytułu obowiązkowych obciążeń wyniku

finansowego

220

Utworzenie rezerwy na odroczony podatek dochodowy

843

Realizacja aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego

643

Po stronie MA konta 871 – Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego księguje się
w szczególności:

860

przeniesienie na koniec roku obowiązkowych obciążeń wyniku

finansowego

643

utworzenie aktywów z tytułu odroczonego podatku odroczonego

843

rozwiązanie rezerwy na odroczony podatek dochodowy

ZAŁĄCZNIK Nr 2

Wykaz stosowanych kont

Załącznik nr 2

ZESPÓŁ „0” – AKTYWA TRWAŁE

010

rodki trwałe własne

012

Odpisy aktualizujące wartość środków trwałych

015

rodki trwałe używane na podstawie umowy leasingowej

020

Wartości niematerialne i prawne

022

Odpisy aktualizujące wartości niematerialne i prawne

030

Inwestycje długoterminowe

070

Umorzenie środków trwałych

078

Umorzenie wartości niematerialnych i prawnych

079

Odpisy aktualizujące wartość długoterminowych aktywów finansowych

080

rodki trwałe w budowie

084

Rozliczenie środków trwałych w budowie

087

Odpisy aktualizujące wartość środków trwałych w budowie

ZESPÓŁ „1” – ŚRODKI PIENIĘśNE, RACHUNKI BANKOWE

ORAZ INNE KRÓTKOTERMINOWE AKTYWA FINANSOWE

101

Kasa krajowych środków pieniężnych

102

Kasa zagranicznych środków pieniężnych

123

rodki pieniężne w drodze

131

Bieżący rachunek bankowy

132

Lokaty terminowe

133

Inne rachunki bankowe

134

Walutowe rachunki bankowe

135

Czeki obce

136

Kredyty w walutach obcych

137

Kredyty bankowe

138

Rachunek funduszu socjalnego

146

Inne aktywa pieniężne

148

Inne krótkoterminowe aktywa finansowe

150

Inne inwestycje krótkoterminowe

Konta pozabilansowe

196

Kredyty w walutach obcych

198

Rachunki bankowe w walutach obcych

Załącznik nr 2

ZESPÓŁ „2” – ROZRACHUNKI I ROSZCZENIA

201

Rozrachunki z dostawcami krajowymi

202

Rozrachunki z odbiorcami krajowymi

203

Rozrachunki z dostawcami zagranicznymi

204

Rozrachunki z odbiorcami zagranicznymi

206

Zobowiązania wekslowe

220

Rozrachunki publicznoprawne

221

Podatek VAT naliczony

222

Podatek VAT należny

223

Rozrachunki z tytułu podatku VAT

224

Rozrachunki z tytułu ZUS

225

Rozrachunki z urzędem celnym

226

Inne rozrachunki publicznoprawne

227

Rozrachunki z tytułu ubezpieczeń

231

Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń

234

Inne rozrachunki z pracownikami

242

Rozliczenie niedoborów, szkód i nadwyżek

244

Roszczenia sporne

245

Rozrachunki wewnątrzzakładowe

247

Rozrachunki z tytułu umów leasingowych

248

Rozrachunki dotyczące pożyczek mieszkaniowych

249

Pozostałe rozrachunki

260

Rozliczenie wynagrodzeń

280

Odpisy aktualizujące należności

Konta pozabilansowe

291

Zobowiązania warunkowe

292

Weksle obce

Załącznik nr 2

ZESPÓŁ „3” – MATERIAŁY I TOWARY

301

Rozliczenie zakupu materiałów

302

Rozliczenie zakupu usług

303

Rozliczenie zakupu towarów

304

Rozliczenie zakupu środków trwałych

310

Materiały w magazynach

319

Materiały w przerobie

330

Towary

320

Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów

340

Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów

380

Odpis aktualizujący wartość zapasów

Konta pozabilansowe

391

Zapasy obce

ZESPÓŁ „4” – KOSZTY WEDŁUG RODZAJÓW I ICH ROZLICZENIE

401

Amortyzacja

402

Zużycie materiałów i energii

403

Usługi obce

404

Podatki i opłaty

405

Wynagrodzenia

406

Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia

407

Koszty reprezentacji i reklamy

408

Koszty podróży służbowych

409

Pozostałe koszty

490

Rozliczenie kosztów

ZESPÓŁ „5” – KOSZTY WEDŁUG TYPÓW DZIAŁALNOŚCI I ICH ROZLICZENIE

501

Produkcja podstawowa

502

Koszty wydziałowe

503

Koszty zakupu

507

Koszty sprzedaży

530

Produkcja pomocnicza

550

Koszty ogólnego zarządu

580

Rozliczenie produkcji

Załącznik nr 2

ZESPÓŁ „6” – PRODUKTY I ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE

601

Produkty gotowe

603

Półprodukty

620

Odchylenia od cen ewidencyjnych

630

Produkty w toku produkcji – produkcja niezakończona w okresie krótszym niż 6 miesięcy

631

Produkty w toku produkcji – produkcja niezakończona w okresie realizacji powyżej 6 miesięcy

640

Rozliczenia międzyokresowe kosztów

643

Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

680

Odpis aktualizujący wartość produktów, produkcji niezakończonej

ZESPÓŁ „7” – PRZYCHODY I KOSZTY ZWIĄZANE Z ICH OSIĄGNIĘCIEM

701

Przychody ze sprzedaży na kraj

702

Przychody ze sprzedaży na eksport

706

Koszt własny sprzedaży na kraj

707

Koszt własny sprzedaży na eksport

731

Przychody ze sprzedaży towarów

732

Wartość sprzedanych towarów

741

Przychody ze sprzedaży materiałów

742

Wartość sprzedanych materiałów

751

Koszty operacji finansowych

752

Przychody z operacji finansowych

761

Pozostałe koszty operacyjne

762

Pozostałe przychody operacyjne

770

Zyski nadzwyczajne

771

Straty nadzwyczajne

790

Koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby (koszty)

791

Koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby (przychody)

Załącznik nr 2

ZESPÓŁ „8” – KAPITAŁY (FUNDUSZE),

FUNDUSZE SPECJALNE, REZERWY I WYNIK FINANSOWY

801

Kapitał zakładowy

802

Kapitał zapasowy

804

Kapitał rezerwowy

805

Kapitał z aktualizacji wyceny

806

Pozostałe kapitały (fundusze)

820

Rozliczenie wyniku finansowego roku bieżącego

821

Rozliczenie wyniku finansowego lat poprzednich

842

Rezerwy na straty pewne i prawdopodobne (ryzyko gospodarcze)

843

Rezerwa na zobowiązania

844

Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

845

Rozliczenia międzyokresowe przychodów

851

Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych

852

Inne fundusze specjalne

860

Wynik finansowy

871

Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego

ZAŁĄCZNIK Nr 3

Wykaz ksiąg rachunkowych,

a przy prowadzeniu ksiąg przy pomocy komputera – wykaz zbiorów

tworzących księgi rachunkowe z określeniem ich struktury,

wzajemnych powiązań oraz ich funkcji

w organizacji całości ksiąg rachunkowych

i w procesie przetwarzania danych

Załącznik nr 3

Lp.

Nazwa programu księgowego

Wersja

Nazwa

katalogu

Ścieżka dostępu

do katalogu

Rozwiązania szczegółowe zawarte są w instrukcji obsługi oprogramowania dostarczonej
przez producenta w następujących opracowaniach:

1. .........................................................................................................................................

2. .........................................................................................................................................

ZAŁĄCZNIK Nr 4

Opis systemu przetwarzania danych,

a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera

– opis systemu informatycznego zawierającego wykaz programów,

procedur lub funkcji, w zależności od struktury oprogramowania,

wraz z opisem algorytmów i parametrów

oraz programowych zasad ochrony danych,

w tym w szczególności metod zabezpieczenia dostępu do danych

i systemu ich przetwarzania, a ponadto określenie wersji oprogramowania

i daty rozpoczęcia jego eksploatacji

Załącznik nr 4

Lp.

Wykaz programów

Wersja

oprogramowania

Miejsce kopii

bezpieczeństwa

Numer dysku

Załącznik nr 4

OKREŚLENIE WERSJI OPROGRAMOWANIA

I DATY ROZPOCZĘCIA JEGO EKSPLOATACJI

Lp.

Wykaz programów

Wersja

oprogramowania

Data rozpoczęcia eksploatacji

oprogramowania

OPIS ALGORYTMÓW (przykład)

Algorytmy opisane są w podręcznikach stanowiących integralną część zasad (polityki)
rachunkowości:

a) ........................................................................................................................................,

b) .........................................................................................................................................

Przykładowy sposób sporządzenia załącznika Nr 4.

ZAŁĄCZNIK Nr 5

Opis systemu służącego ochronie danych i ich zbiorów,

w tym dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych

i innych dokumentów stanowiących podstawę dokonanych w nich zapisów

Załącznik nr 5

Warunkiem zapewnienia bezpieczeństwa danych i programów komputerowych jest stosowa-
nie zasad ochrony określonych w niniejszym dokumencie.

Celem wprowadzonych zasad ochrony danych i ich zbiorów jest:

•

zabezpieczenie się przed utratą danych lub ich uszkodzeniem uniemożliwiającym
dalszą pracę, które może nastąpić w wyniku awarii sprzętu lub wprowadzenia
wirusów,

•

uniemożliwienie dostępu do danych i oprogramowania osobom nieuprawnionym,
które może doprowadzić do kradzieży, uszkodzenia lub utraty informacji,

•

zabezpieczenie się przed kradzieżą sprzętu, a tym samym przed utratą danych,

•

ustalenie procedur związanych z awarią sieci czy zasilania.

Wprowadza się obowiązek:

•

wykonywania kopii bezpieczeństwa przy użyciu specjalnego oprogramowania na
dyskietkach lub innych bezpiecznych nośnikach danych, np.: CD,

•

wykonywania kopii bezpieczeństwa w okresach co najmniej tygodniowych (można
częściej) po zakończeniu pracy oraz jeden raz – na koniec każdego miesiąca,

•

wykonywania kopii bezpieczeństwa wersji instalacyjnych programów wymienionych
w wykazie programów, o ile brak informacji o tworzeniu takich kopii przez
producenta,

•

kontrolowania wszelkich nośników na obecność wirusów przy pomocy specjalnego
oprogramowania i ich uaktualnionych wersji każdorazowo, gdy zachodzi podejrzenie
zawirusowania.

Sprzęt komputerowy znajduje się w miejscach zamkniętych, dostęp do komputera – jedynie
za pomocą haseł – mają osoby upoważnione.

Bez zgody kierownika jednostki nie wolno przesyłać danych księgowych poza jednostkę.
Jeżeli dokonuje się przesyłu danych, to wówczas muszą być one zabezpieczone przed
dostępem osób nieupoważnionych.

Kopie bezpieczeństwa przeznaczone do archiwizacji posiadają zabezpieczenie hasłem
uniemożliwiającym odczyt przez osoby nieupoważnione.

W celu zabezpieczenia sprzętu przed zdarzeniami losowymi należy przestrzegać podstawo-
wych zasad bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Zabrania się palenia papierosów oraz picia
napojów na stanowiskach obsługi komputerowej.

Załącznik nr 5

Sprzęt komputerowy obsługiwany jest przez osoby przeszkolone i zgodnie z obowiązującymi
zasadami określonymi w instrukcji ich użytkowania. Nie wolno instalować oprogramowania
nie będącego własnością jednostki, na które jednostka nie posiada licencji. Nie wolno bez
zgody producenta wprowadzać zmian w oprogramowaniu.

Komputery zabezpieczone są przed awariami spowodowanymi nagłym brakiem zasilania
przez zewnętrzny system podtrzymujący napięcie (ups), umożliwiający spokojne zamknięcie
systemu.

Wydruki z programu finansowo-księgowego sporządza się na koniec każdego okresu spra-
wozdawczego. Na koniec roku obrotowego sporządza się wydruki ze wszystkich ksiąg
rachunkowych.

Dokumenty bieżące obejmujące okres 3 lat przechowywane są w szafach zabezpieczonych
przed dostępem osób niepowołanych. Pozostałe dokumenty zabezpieczone są w specjalnym
do tego przeznaczonym archiwum.

Miejscem przechowywania dokumentów księgowych i sprawozdań finansowych jest siedziba
zarządu spółki.

Okres przechowywania ksiąg jest zgodny z zapisami zawartymi w art. 74 UoR.

BIBLIOGRAFIA

1. Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j.: Dz.U. z 2002 r. Nr 76,

poz. 694 z późn. zm.).

2. Jerzy Gierusz, Plan kont z komentarzem. Handel – Produkcja – Usługi 2002, ODDK,

Gdańsk 2002.

3. Krystyna Jankowska, Jadwiga Urbańska-Dąbek, Ustawa o rachunkowości z komenta-

rzem, Ośrodek Badania Bilansów i Analiz Ekonomicznych „PARTNER” Spółka z o.o.,
2001.

4. Krystyna Jankowska, Jadwiga Urbańska-Dąbek, Rachunkowość 2002, Ośrodek Badania

Bilansów i Analiz Ekonomicznych „PARTNER” Spółka z o.o., 2002.

5. Praca zbiorowa pod redakcją prof. dr hab. Gertrudy Świderskiej, Wzorcowy plan kont,

„MAC” Spółka z o.o., 2001.

6. Zeszyty Metodyczne „Rachunkowość”, rocznik 2002.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
BIB Polityka rachunkowosci
pl wikipedia org wiki Zasady (polityka) rachunkowoś
Polityka rachunkowości w przedsiębiorstwie
Polityka rachunkowości
Przykładowa polityka rachunkowości, INFORMACJA DODATKOWA
Polityka rachunkowości
Dokumentacja polityki rachunkowości w jednostkach budżetowych(1)
Korekta sprawozdania finansowego, Polityka rachunkowości w firmie
polityka rachunkowosci lista 2
968 W1 Polityka rachunkowosci wyklad dla studentow (1)
808 Wyklad 1 Polityka rachunkowosci
POLITYKA RACHUNKOWO¦CI wzor II
Elementy polityki rachunkowości
POLITYKA RACHUNKOWOŚCI, Księgowość - przepisy
Polityka rachunkowosci, STUDIA, UG I stopień, UG FiR (III rok), Semestr VI, Rach. jednostek budżetow
POLITYKA RACHUNKOWOŚCI - Apteka, Rachunkowość małych i średnich przedsiębiorstw

więcej podobnych podstron