Unix - pliki i kartoteki - komendy.

'tedd' T. K dzierski

str. 1/1 (ost. akt.: 14-02-05)

Wymagania.we: przerobiony rozdział "ogólne zasady"

Kartoteki

Cho niektórym trudno w to uwierzy - dawno, dawno temu kiedy nie było jeszcze Ms Windows Unix wprowadził poj cie kartotek, u ywane obecnie w

ka dym systemie operacyjnym. Dlatego zasady ich tworzenia / u ycia / modyfikacji s takie same jakie pó niej wprowadzono do pozostałych systemów

operacyjnych. Zajmiemy si tylko

ró nicami dotycz cymi Unixa

•

wszystkie 'zasoby dyskowe' w Unixie (partycje lokalnych dysków twardych, dyski sieciowe, lokalne urz dzenia - drukarka, pami , karta d wi kowa, etc.)

s w Unixie dost pne poprzez kartoteki

•

kartoteka korzenia - od której zaczyna si drzewo kartotek - jest w Unixie oznaczana sleshem - / a nie backslashem jak to ma miejsce np. w Ms

Windows

•

to Unix - du e i małe litery w nazwach kartotek nie s uto samiane

•

ka dy u ytkownik zdefiniowany w Unixie ma zdefiniowan

kartotek bazow - kartotek , która staje si jego bie c kartotek po zaloginowaniu si

•

symbole

. (kropka) i .. (dwie kropki) oznaczaj odpowiednio bie c kartotek (kropka) oraz kartotek nadrz dn (dwie kropki) - dokładnie tak samo jak

przyj to w innych systemach operacyjnych

•

we wszystkich komendach Unixowych zawsze działaj prawa dost pu do obiektu - je eli u ytkownik próbuje na przykład skopiowa plik do kartoteki do

której nie ma praw pozwalaj cych na zapisywanie informacji - operacja kopiowania nie powiedzie si wy wietlaj c odpowiedni komunikat o bł dach (w

tym przypadku zwykle komunikat

Access denied)

Komendy działaj ce na kartotekach:

Unix - pliki i kartoteki - komendy.

'tedd' T. K dzierski

str. 2/2 (ost. akt.: 14-02-05)

twórz (pod)kartotek o podanej nazwie

mkdir [-p] nazwa [ ... nazwa

n

]

Tworzy kartoteki o podanych nazwach. Opcje:

-p je eli zostanie u yta - tworzone s równie wszystkie (pod)kartoteki których nazwy wyst pi w nazwie kartoteki. Te dwie komendy s sobie

równowa ne:

mkdir -p ./Bilanse/Kwartalne/2001

oraz

mkdir Bilanse; cd Bilanse; mkdir Kwartalne; cd Kwartalne; mkdir 2001; cd ../../..

Komenda

'cd ../../..

' na ko cu drugiej wersji tworzenia kartotek z podkartotekami jest potrzebna - je eli obie te komendy maj by sobie

równowa ne - poniewa komenda '

mkdir -p ./Bilanse/Kwartalne/2001'

nie zmienia bie cej kartoteki

wy wietl nazw bie cej kartoteki

pwd

Na terminalu u ytkownika wy wietlana jest pełna cie ka dost pu opisuj ca bie c kartotek .

Unix - pliki i kartoteki - komendy.

'tedd' T. K dzierski

str. 3/3 (ost. akt.: 14-02-05)

usu puste kartoteki

rmdir [-p] wzornik [ ..., wzornikn]

Usuwa kartoteki których nazwy pasuj do wzorników - o ile te kartoteki s 'puste' (nie ma w nich adnych plików ani podkartotek). Opcje:

-p je eli w wyniku kasowania kartotek kartoteka nadrz dna stanie si 'pusta' - ta kartoteka te zostanie usuni ta. Ta operacja usuwania 'pustych

kartotek nadrz dnych' b dzie powtarzana tak długo, jak długo takie puste kartoteki b d odnajdowane.

zmie bie c kartotek

cd nazwa

Przejd do podkartoteki o podanej nazwie. W stosunku do MsDOS / Windows wyst puj nast puj ce ró nice:

•

zamiast nazwy mo na poda

wzornik

(wyra enie regularne). O ile tylko taki wzornik wyznacza jednoznacznie pojedyncz kartotek - przejdziemy do niej

•

nast puj ce nazwy kartotek s traktowane 'specjalnie':

•

.. - kartoteka nadrz dna (kartoteka 'ojca')

•

/ - kartoteka korzenia

•

je eli nazwa (lub wzornik) wyst puj ca w komendzie

cd zaczyna si od / (slash) - Unix szuka kartoteki pocz wszy od korzenia. W przeciwnym wypadku -

szuka podkartoteki bie cej kartoteki.

Unix - pliki i kartoteki - komendy.

'tedd' T. K dzierski

str. 4/4 (ost. akt.: 14-02-05)

Komenda cd

bez nazwy kartoteki

- powoduje powrót do kartoteki 'bazowej' u ytkownika - to jedna z cz stszych i denerwuj cych pomyłek

u ytkowników którzy wcze niej pracowali w Ms DOS / Ms Windows. W Ms DOS / Windows komenda

cd nie zmienia bie cej kartoteki.

Bazowa kartoteka u ytkownika

Ka dy u ytkownik posiada swoj kartotek '

bazow

' - to ta kartoteka w której znajdujemy si bezpo rednio po zaloginowaniu. Kartoteki zakładane przez

u ytkownika s zwykle tworzone jako podkartoteki jego kartoteki bazowej. Do kartoteki bazowej mo emy zawsze 'wróci ' w nast puj cy sposób:

cd

komenda cd bez nazwy kartoteki powoduje powrót do kartoteki bazowej

cd $HOME

istnieje zmienna systemowa -

HOME - pami taj ca nazw kartoteki bazowej. Konstrukcja $HOME powoduje 'pobranie' tej nazwy

cd ~username

ta komenda powoduje przej cie do kartoteki bazowej u ytkownika

username. Je eli jako nazw u ytkownika wpiszemy 'nasz nazw

u ytkownika' - równie wrócimy do własnej kartoteki bazowej.

Pliki - podstawowe komendy

listuj zawarto kartotek

ls [-F] [-R] [-a] [-A] [-l] [-h] [-r] [-t] [-u] wzornik [ ..., wzornikn]

Unix - pliki i kartoteki - komendy.

'tedd' T. K dzierski

str. 5/5 (ost. akt.: 14-02-05)

Wy wietla informacje o plikach, których nazwy s zgodne z wzornikami. Je eli nie podamy wzornika - wy wietla informacje o wszystkich plikach w bie cej

kartotece - z wyj tkiem plików ukrytych. Najcz ciej u ywane opcje:

-F kategoryzuj nazwy - wy wietlaj * po nazwach programów, / po nazwach kartotek

-R wy wietlaj równie informacje o plikach znajduj cych si w podkartotekach tych kartotek których nazwy pasuj do wzorników

-a wy wietlaj równie pliki ukryte (zaczynaj ce si od kropki)

-A jak '-a', ale kartoteka bie ca (. (kropka)) i kartoteka nadrz dna (.. (dwie kropki)) nie s wy wietlane

-l '

pełny listing

' - wy wietlane s nast puj ce informacje o plikach:

typ pliku (kartoteka, plik, link)

prawa dost pu,

ilo linków do pliku

nazwa wła ciciela i wła ciciela grupowego

wielko pliku (w bajtach)

data i czas ostatniej modyfikacji pliku

nazwa pliku

-h u ycie tego parametru spowoduje, e rozmiar pliku zostanie wy wietlony w bardziej czytelny sposób - zamiast podawa rozmiar zawsze w

bajtach wy wietlany b dzie przybli ony rozmiar pliku:

w bajtach dla plików o rozmiarze mniejszym ni 1KB, w postaci

nnnb

w kilobajtach - dla plików o rozmiarze mniejszym ni 1 MB, w postaci

nnnK

Unix - pliki i kartoteki - komendy.

'tedd' T. K dzierski

str. 6/6 (ost. akt.: 14-02-05)

w megabajtach - dla pozostałych plików, w postaci

nnnM

-r odwraca porz dek sortowania nazw

-t sortuje nazwy według czasu ostatniej modyfikacji ('

najstarszy najpierw

')

-u sortuje według czasu ostatniego dost pu do pliku

Omówimy dokładniej poszczególne kolumny 'pełnego' opisu plików na przykładzie komendy

ls -aFsl

total 8

drwxr-xr-x 5 tedd users

1024 Nov 5

22:31

./

drwxr-xr-x 8 root root

1024 Nov 3

02:42

../

-rw-r--r-- 1 tedd users

144

Nov 5

22:30

.cshrc

-rw-r--r-- 1 tedd users

163

Nov 24

12:12

.kermrc

-rw-r--r-- 1 tedd users

34

Jun 6

00:23

.less

-rwxr--r-- 1 tedd users

114

Nov 24

02:03

.skrypt1

drwxr-xr-x 2 tedd users

1024 Nov 3

01:11

.term/

drwxr-xr-x 2 tedd users

1024 Nov 5

22:33

KURS

lrwxr-xr-x 1 tedd users

23

Aug 26

18:31

err_exit.c -> ./C_Programms/errexit.c

Unix - pliki i kartoteki - komendy.

'tedd' T. K dzierski

str. 7/7 (ost. akt.: 14-02-05)

Pierwsza kolumna definiuje rodzaj 'obiektu':

d opis dotyczy kartoteki. W powy szym przykładzie kartotekami s . (kropka, kartoteka bie ca), .. (dwie kropki, kartoteka nadrz dna), .term oraz

KURS

-

(my lnik) - opis oznacza plik. Plikami s

.cshrc, .kermrc, .less, .skrypt1

l

link do pliku. W Unixie link jest tym, czym - pó niej - stał si w Ms Windows 'skrót do pliku': oznacza 'dodatkow ' nazw pliku. W powy szym

przykładzie linkiem jest

err_exit.c. Ten link jest dodatkowym odno nikiem do pliku errexit.c znajduj cym si w podkartotece C_Programms.

Je eli wykonamy jak operacj na pliku err_exit.c (kopiowanie, edycja, etc.) operacja ta zostanie wykonana na pliku errexit.c z podkartoteki

C_Programming. Nie dotyczy to kasowania pliku - kasowanie linku do pliku nie kasuje pliku docelowego, usuwa tylko sam link. Komenda ln

zostanie omówiona dalej.

Linki s najcz ciej u ywane do dwóch celów:

'skrócenia' cie ki dost pu do pliku

stworzenia mo liwo ci dost pu do tego samego pliku lub kartoteki przez wi cej ni jedn nazw - np. wtedy kiedy nazwa pliku jest 'zaszyta' w

oprogramowaniu i nie mo emy jej zmieni a chcemy 'podstawi ' jaki plik w miejsce tego, którego u ywa b dzie oprogramowanie

Kolejnych 9 znaków to prawa dost pu do pliku lub kartoteki. Prawa dost pu s pogrupowane w kolejno ci wła ciciel (ten, kto stworzył obiekt), grupa

(członkowie grupy, do której nale ał wła ciciel obiektu w momencie, kiedy go tworzył) oraz inni (u ytkownicy nie b d cy wła cicielem obiektu ani nie nale cy

do grupy u ytkowników, do której nale ał wła ciciel obiektu w momencie, kiedy go tworzył). W ka dym przypadku nast puj ce prawa dost pu mog by

zdefiniowane:

r

(read) prawo do odczytu zawarto ci pliku lub nazw plików w kartotece

w (write) prawo do utworzenia, zmodyfikowania lub usuni cia pliku lub pliku w kartotece

x

(execute) prawo do wykonania pliku (ten plik jest przez Unix traktowany jako program lub skrypt - mo na go uruchomi ) lub 'wej cia' do kartoteki -

je eli kartoteka nie ma atrybutu x nie b dziemy w stanie wykona komendy cd aby 'wej ' do tej kartoteki

Unix - pliki i kartoteki - komendy.

'tedd' T. K dzierski

str. 8/8 (ost. akt.: 14-02-05)

-

(prawo dost pu nie zdefiniowane) je eli zamiast litery oznaczaj cej prawo dost pu, na pozycji zwi zanej z t liter , pojawi si my lnik (

-) - to

prawo dost pu nie jest zdefiniowane

Nast pna kolumna to ilo linków do tego pliku - pokazuje informacj o tym, poprzez ile nazw mo emy si odwoła do bie cej nazwy.

Kolejne dwie kolumny podaj nazw wła ciciela pliku lub kartoteki oraz nazw grupy, do której nale ał wła ciciel w momencie tworzenia tego obiektu.

Pi ta kolumna to rozmiar obiektu, zwykle podawany w bajtach - chyba e u yjemy parametru -h w komendzie ls.

Kolejne dwie kolumny to data i czas ostatniej modyfikacji obiektu.

I wreszcie ostatnia kolumna to nazwa pliku lub kartoteki. Je eli ta nazwa jest linkiem do innego obiektu - wy wietlana jest równie pełna nazwa (ze

cie k dost pu) obiektu na który wskazuje link.

usu pliki

rm [-f] [-i] [-r] wzornik [ ..., wzornikn]

Usuwa pliki których nazwy pasuj do podanych wzorników.

Unix - pliki i kartoteki - komendy.

'tedd' T. K dzierski

str. 9/9 (ost. akt.: 14-02-05)

Kasowanie plików w Unixie jest nieodwracalne!!! Nie ma komendy która odtwarzała by skasowane pliki. Jedyna mo liwo odtworzenia

skasowanych plików to odzyskanie ich z backupu danych - o ile go posiadamy.

Opcje:

-f kasuje bez ostrze enia wszystkie pliki - niezale nie od tego, czy s zabezpieczone przed zapisem. Dokładniej:

administrator mo e w ten sposób skasowa

wszystkie pliki

u ytkownik mo e skasowa tylko te pliki których jest wła cicielem lub te dla których ich wła ciciel udzielił mu pozwolenia na zapis / modyfikacj

plików

je eli próbujemy skre la własne pliki dla których odebrali my sobie prawa modyfikacji / zapisu

bez parametru -f komenda rm wy wietli

odpowiedni komunikat ("Plik tylko do odczytu - czy skasowa ?") - je eli u ytkownik naci nie klawisz

y - ten plik zostanie skasowany pomimo tego,

e nie mamy do niego praw zapisu / modyfikacji. Parametr

-f powoduje kasowanie takich plików be adnych komunikatów / pyta

-i dla ka dego pliku którego nazwa pasuje do wzornika z komendy rm zostanie wy wietlona nazwa tego pliku - je eli u ytkownik naci nie y - plik

zostanie skasowany, je eli n - nie.

Parametry

-f oraz -i wykluczaj si wzajemnie. Je eli w linii komendy rm wyst pi oba z tych parametrów - działa ten, który wyst pił pó niej.

-r powoduje kasowanie wszystkich plików pasuj cych do wzornika (zworników) we wskazanej kartotece i wszystkich jej podkartotekach

Najbardziej niebezpieczn kombinacj parametrów komendy

rm jest:

rm -fr <nazwa kartoteki>/*

Unix - pliki i kartoteki - komendy.

'tedd' T. K dzierski

str. 10/10 (ost. akt.: 14-02-

Po wykonaniu tej komendy tracimy

wszystkie dane w kartotece o podanej nazwie i jej podkartotekach!!!

Je eli nazwa niepustej (== s w niej pliki lub podkartoteki) kartoteki pasuje do wzornika - ta kartoteka nie zostanie skasowana, chyba e u yjemy w

komendzie

rm parametru

-s. Nazwy plików 'ukrytych' pasuj do wzorników zaczynaj cych si od kropki, nie pasuj do wzornika *. To znaczy, e kasowanie

wszystkich plików w kartotece wymaga podania dwóch wzorników:

* .*

kopiuj pliki

cp plik nowy_plik

cp wzornik [ ... wzornikn] kartoteka

Kopiuje pliki. W pierwszej postaci kopiuje

plik na nowy plik tworz c jego kopi . W drugim przypadku (ostatnia nazwa musi by nazw kartoteki) kopiuje

grup plików do wskazanej kartoteki.

Uwaga!!! Komenda cp bez ostrze enia niszczy - o ile takie pliki ju istniej - zawarto plików do których kopiowana jest informacja!!!

Konstrukcji

~username mo emy równie u ywa do kopiowania danych - komenda

cp ~nowak/* .

Unix - pliki i kartoteki - komendy.

'tedd' T. K dzierski

str. 11/11 (ost. akt.: 14-02-

skopiuje wszystkie pliki u ytkownika

nowak do bie cej kartoteki (o ile mamy pozwolenie na czytanie z kartoteki nowak)

zmie nazw pliku lub 'przesu ' pliki

mv nazwastara nazwanowa

mv wzornik [ ... wzornikn] katalog

w pierwszej postaci - komenda

mv zmienia nazw pliku lub kartoteki. Tylko pojedyncze nazwy (nie wzorniki) mog wyst pi w takiej sytuacji.

Je eli plik o nazwie

nazwa

nowa

ju istnieje i nie jest zabezpieczony przed zapisem - jest

skre lany bez ostrze enia

w drugiej postaci - komenda

mv przenosi pliki o nazwach zgodnych z wzornikami do kartoteki, której nazwa wyst puje jako ostatni parametr.

Komenda mv bez ostrze enia skre la pliki w docelowej kartotece - o ile nie s one

zabezpieczone przed zapisem.

.

.(kropka) u yta jako nazwa kartoteki docelowej oznacza danie przeniesienia plików do bie cej kartoteki.

Unix - pliki i kartoteki - komendy.

'tedd' T. K dzierski

str. 12/12 (ost. akt.: 14-02-

utwórz link do pliku

ln [-s] [-i] [-f] plik ródłowy plikdocelowy

Komenda tworzy link o nazwie plik

docelowy

do pliku plik

ródłowy

. Je eli plik

ródłowy

istnieje komend

ln nadpisuje go bez ostrze enia - chyba e prawa dost pu na

to nie pozwalaj . Je eli nie mamy prawa nadpisania pliku (ale mamy prawo do tworzenia plików w docelowej kartotece) komenda

ln zapyta, czy plik ma by

nadpisany. Parametry komendy

ln działaj nast puj co:

-i

je eli plik docelowy istnieje - zawsze pytaj, czy go nadpisa

-f

nadpisuj plik bez pytania (musimy mie prawo tworzenia plików w kartotece docelowej)

-s

pozwala tworzy link pomi dzy

plik

docelowym

i

plikiem

ródłowym

je eli te pliki nie znajduj w na tym samym systemie plikowym (systemy plikowe

omówimy dokładniej podczas omawiania NFSu)

porównaj pliki

cmp plik1 plik2

porównuje dwa pliki, wy wietlaj c napotkane ró nice

Unix - pliki i kartoteki - komendy.

'tedd' T. K dzierski

str. 13/13 (ost. akt.: 14-02-

wy wietlaj zawarto pliku

cat wzornik [ ... wzornik

n

]

more wzornik [ ... wzornik

n

]

less wzornik [ ... wzornik

n

]

lub

...

komenda | more | ...

... komenda | less | ...

Komenda

cat po prostu wy wietla (po kolei) zawarto wszystkich plików których nazwy s zgodne z wzornikiem (wzornikami). Komendy more i less

wy wietlaj zawarto plików których nazwy s zgodne z wzornikami

stronicuj c

wy wietlanie. Stronicowanie polega na wy wietleniu tylu linii ile mie ci si na

ekranie (zwykle 24), wy wietlanie zostaje wstrzymane. Dalsze wy wietlanie zawarto ci plików zale y od tego, jaki klawisz naci niemy na klawiaturze:

wspólne dla

more i less:

spacja

nast pna strona

Enter

nast pna linia

q

zako cz przegl danie pliku

Unix - pliki i kartoteki - komendy.

'tedd' T. K dzierski

str. 14/14 (ost. akt.: 14-02-

Poniewa Unix od pocz tku swego istnienia był ' miertelnie powa nym systemem operacyjnym' jedyn nazw jakiej mo na było u y dla komendy która

potrafi wi cej ni komenda

more mogła by tylko jedna nazwa - less. Komenda less stała si na tyle popularna, e w niektórych systemach Unixowych

nazwa

more jest tylko linkiem do komendy less.

dodatkowe klawisze kontrolne komendy

less:

PgUp

poprzednia nast pna strona

PgDn

nast pna strona

poprzednia linia

nast pna linia

<

pierwsza linia pliku

>

ostatnia linia pliku

/tekst

szukaj linii z takim teksem, wyszukiwanie w kierunku ko ca pliku

/

powtórz wyszukiwanie

?tekst

szukaj linii z takim teksem, wyszukiwanie w kierunku pocz tku pliku

?

powtórz wyszukiwanie

Drugi sposób u ycia komend

more i less pozwala na przegl danie za ich pomoc wyników działania komend lub ich sekwencjii.

Unix - pliki i kartoteki - komendy.

'tedd' T. K dzierski

str. 15/15 (ost. akt.: 14-02-

u ywaj c tylko komendy cat (nie u ywaj c innych komend Unixa) skopiuj plik dane1 do pliku dane2

Prze wicz praktycznie nast puj ce operacje:

załó własn kartotek

wy wietl wszystkie nazwy plików z własnej kartoteki

przekopiuj kilka plików z Twojej bazowej kartoteki do tej nowo utworzonej

przejd do tej nowej kartoteki

wylistuj i skasuj wszystkie pliki z nowo utworzonej kartoteki

Prawa dost pu

Ka dy plik i kartoteka w systemie Unix posiada atrybuty, okre laj ce prawa dost pu do takiego obiektu. Prawa dost pu s definiowane w momencie

tworzenia obiektu - według maski ustawionej przez administratora systemu lub u ytkowniak (zob. komenda

umask). Wła cicielem obiektu jest ten, kto go

stworzył. Wła ciciel obiektu mo e w ka dej chwili zmieni prawa dost pu do obiektu - zarówno dla siebie jak i dla innych u ytkowników.

Prawa dost pu s zdefiniowane na trzech poziomach:

Unix - pliki i kartoteki - komendy.

'tedd' T. K dzierski

str. 16/16 (ost. akt.: 14-02-

•

dla wła ciciela obiektu (

u)

•

dla grupy, do której nale y wła ciciel obiektu (

g)

•

dla pozostałych u ytkowników (

o)

Z punktu widzenia u ytkownika systemu Unix ka dy obiekt mo e posiada zawsze jakie prawa dost pu, zdefiniowane przez wła ciciela obiektu. Prawa te s

najcz ciej kombinacj nast puj cych praw dost pu:

r

prawo do czytania obiektu

w

prawo do wpisywania danych do obiektu. Pozwala to równie na skre lenie obiektu

x

prawo wykonania obiektu (program lub kartoteka)

zmiana praw dost pu:

chmod komu jak prawa wzornik

chmod trybabsolutny_ósemkowo wzornik

gdzie:

komu

dowolna kombinacja liter u, g i o oznaczaj cych kolejno wła ciciela pliku, członków grupy do której nale y wła ciciel pliku (z wył czeniem

wła ciciela obiektu) oraz pozostałych u ytkowników. Dodatkowo mo na u y litery

a która oznacza 'wszystkich u ytkowników' (jak zapewne

pami tamy z lekcji matematyki w szkole:

a=ugo)

Unix - pliki i kartoteki - komendy.

'tedd' T. K dzierski

str. 17/17 (ost. akt.: 14-02-

jak

jeden ze znaków

+, - lub = oznaczaj cych kolejno:

+

dodaj wymienione w komendzie chmod prawa do ju istniej cych praw dost pu

-

usu wymienione w komendzie

chmod prawa dost pu ze zbioru praw dost pu do obiektu

=

usu wszystkie wcze niej ustawione prawa dost pu do obiektu, po usuni ciu - nadaj

wył cznie

te prawa, które s wymienione w komendzie

chmod

prawa

dowolna kombinacja liter

r, w, i x. Znaczenie - jak opisano to wcze niej

wzornik obiekty których nazwy s zgodne z wzornikiem b d tymi obiektami, dla których zmieniamy prawa dost pu

Prawa dost pu mog by równie definiowane "absolutnie" - jako liczby ósemkowe (druga posta komendy chmod):

0400

wła ciciel mo e czyta

0200

wła ciciel mo e pisa

0100

wła ciciel mo e wykonywa (

execute

)

0040

grupa mo e czyta

0020

grupa mo e pisa

0010

grupa mo e wykonywa (

execute

)

0004

inni mog czyta

0002

inni mog pisa

0001

inni mog wykonywa (

execute

)

Unix - pliki i kartoteki - komendy.

'tedd' T. K dzierski

str. 18/18 (ost. akt.: 14-02-

Je eli rozpiszemy te liczby binarnie - ich warto ci stan si jasne. Proponuje zrobi to samodzielnie, dla dowolnej grupy plików z dowolnej kartoteki.

chmod u-w *a

odbierz wła cicielowi prawa zapisu i kasowania do wszystkich plików i podkartotek z bie cej kartoteki, których nazwy ko cz si liter

a.

Uwaga!!! Ta zmiana

nie b dzie dotyczy obiektów których nazwa ko czy si liter a ale zaczyna si od kropki.

chmod g=r .*z

odbierz u ytkownikom, nale cym do tej samej grupy co u ytkownik wydaj cy komend

chmod, wszystkie prawa z wyj tkiem praw do czytania dla

obiektów z bie cej kartoteki, których nazwy zaczynaj si od kropki a ko cz liter

z

chmod go-wx ~nowak/*

odbierz wszystkim u ytkownikom - z wyj tkiem wła ciciela obiektów - prawa do zapisu i wykonywania wszystkich plików i podkartotek z kartoteki

bazowej u ytkownika

nowak. Zmiana ta nie dotyczy obiektów w kartotece ~nowak których nazwy zaczynaj si od kropki

Uwagi:

bie co ustawione prawa dost pu mo emy wy wietli u ywaj c komendy ls -l

w Unixie inaczej ni w MsDOSie zdefiniowane s

programy. Programem jest plik o atrybucie x - niezale nie od tego jak ma nazw . Nie ma adnych

standardowych typów (rozszerze ) nazw dla programów - atrybut

x decyduje czy plik jest programem (lub skryptem) czy plikiem z danymi

kartoteka równie musi posiada atrybut

x - je eli usuniemy atrybut x z kartoteki to nie b dziemy w stanie przej do tej kartoteki (komend

cd)

Unix - pliki i kartoteki - komendy.

'tedd' T. K dzierski

str. 19/19 (ost. akt.: 14-02-

ustawienie pocz tkowych praw dost pu:

umask octal

Ta komenda pozwala zdefiniowa pocz tkowe prawa dost pu, nadawane plikom i kartotekom w momencie ich tworzenia.

ooo to zapisana oktalnie maska

praw dost pu, tworzona nast puj co:

załó my, e nowo tworzone pliki i kartoteki maj mie nast puj ce prawa dost pu:

•

wła ciciel: czytaj i pisz

•

grupa: tylko czytaj

•

pozostali nie maj mie adnych praw dost pu

Zapisane symbolicznie (tak, jak listuje je komenda

ls prawa dost pu miały by posta :

rw-r-----

zamieniamy te prawa dost pu na liczb binarn , wstawiaj c

1 w miejsce wyst pienia prawa a 0 - w miejsce gdzie odebrali my prawo dost pu. Otrzymujemy

110100000

wykonujemy negacj bitow tej liczby. Otrzymujemy:

001011111

zapisujemy t liczb jako liczb oktaln . Otrzymujemy: 137. Tej liczby u ywamy jako parametru komendy umask.

Unix - pliki i kartoteki - komendy.

'tedd' T. K dzierski

str. 20/20 (ost. akt.: 14-02-

umask 137

Ustawiona maska praw dost pu b dzie obowi zywa do momentu wydania kolejnej komendy

umask lub do wylogaoutowania si z systemu. Aby zawsze

mie zdefioniowane prawa dost pu tak jak chcemy je ustawia musimy komend

umask wstawi do którego z plików inicjuj cych nasze rodowisko

u ytkownika (zob. dalej opis shelli.

Komenda

umask bez adnych parametrów wy wietla bie c mask praw dost pu.

wylistuj prawa dost pu do plików w swojej kartotece

odbierz sobie prawo write do pliku a nast pnie spróbuj go skre li

wy wietl informacje o Twoich prawach dost pu do kartoteki kolegi. Popro go o odebranie praw dost pu. Ponownie wy wietl swoje prawa

dost pu do jego obiektów. Zrób to samo dla kolegi - odbierz mu prawa dost pu do Twoich plików

ukryj swoja kartotek przed innymi

wy wietl cz

obiektów z kartoteki /usr/bin - powiedz, które z nich s programami

Nast pny rozdział:

edytory.doc