Obrzędy rodzinne

Narodzenie dziecka

Wspominanie dnia urodzin nie ma większego znaczenia, dopiero od niedawna zaczęto je

świętować w miastach. Narodzenie dziecka ma jednak duże znaczenie społeczne i jest

wydarzeniem wielkiej wagi dla rodziców, zwłaszcza narodziny syna. Urodzenie syna daje

kobiecie szczególną pozycję w rodzinie, a mężczyźnie – poważanie w społeczności. Z

narodzinami dziecka związanych jest wiele lokalnych obrzędów, ale powszechnie przyjętym

obrzędem muzułmańskim jest wyszeptanie przez ojca (ewentualnie innego mężczyznę, nigdy

przez kobietę) do ucha dziecka wezwania na modlitwę (azan). Są różne wersje tej praktyki:

czasem do jednego ucha szepcze się azan, a do drugiego podobną do niego ikamę –

zapowiedź początku modlitewnego nabożeństwa. Innym zwyczajem jest włożenie noworodkowi

do ust odrobiny przeżutego przez uczonego męża daktyla lub innego pożywienia jako symbolu

przekazania mu mądrości. Gdy ojcu zakomunikuje się narodziny dziecka, obdarowuje on swoją

żonę prezentami. Wydaje też przyjęcie dla rodziny, krewnych i przyjaciół.

Obrzęd nadania imienia

Nie ma ściśle określonego czasu, kiedy trzeba nadać dziecku imię. Czasem robi się to już

podczas przecinania pępowiny, czasem kilka dni później. Często nadawane są pobożne imiona,

takie jak Mahomet (arab. Muhammad, pers. Mohammed, tur. Mehmet), Ahmad, Ali, Fatima oraz

inne imiona występujące w rodzinie Proroka. Szyici bardzo chętnie nadają też prócz imienia Ali

imię Husajn. Rodzice mogą używać przydomka z imieniem dziecka: np. ojciec – Abu Ahmad

(„ojciec Ahmada”), matka – Umm Fatima („matka Fatimy”).

W niektórych krajach nadanie imienia nie jest specjalnie celebrowane. W wielu rodzinach w

szóstym lub siódmym dniu goli się dziecku całą głowę, a włosy waży się i przeznacza

równoważną im ilość srebra lub złota dla biednych. Zgodnie z tradycją w tym dniu składa się

ofiarę z jagnięcia lub koźlęcia (jednorocznej owieczki lub dwuletniej kozy). Gdy urodzi się

dziewczynka, ojciec składa w ofierze jedno zwierzę, a gdy chłopiec – dwa. Zwierzętom nie

wolno połamać kości nawet przy gotowaniu. Część mięsa zostaje ofiarowana biednym, a część

przeznaczona na przyjęcie dla rodziny i krewnych. W czterdziestym dniu po połogu matka

przechodzi obrzęd oczyszczenia, co jest okazją do kolejnego świętowania. Według przepisów

Koranu dziecko powinno być karmione piersią dwa lata.

1 / 3

Obrzędy rodzinne

Obrzezanie

Obrzezanie praktykuje się w niemal całym świecie muzułmańskim, chociaż Koran o nim nie

wspomina. Wiek, w którym dokonuje się obrzezania, jest różny zależnie od kraju i waha się

między siódmym dniem a czternastym rokiem życia. Zabiegu dokonuje lekarz lub specjalnie

przygotowany do takich czynności rzezak. Obrzezanie włącza chłopca do społeczności

wiernych, zostaje on też tym samym uznany za mężczyznę. Jest to ważne rodzinne święto.

Uroczystości związane z obrzezaniem są kosztowne, więc przyjął się zwyczaj urządzania ich

wspólnie dla kilku chłopców z rodziny bliższej i dalszej. W niektórych krajach kilka dni przed

uroczystością chłopcy chodzą odświętnie ubrani i dostają od rodziny prezenty. Obchody trwają

dwa dni – pierwszy to wieczór henny – chłopcu maluje się na czerwono henną trzy palce. Ten

wieczór spędza jeszcze wśród kobiet. Następnego dnia rozpoczyna się święto mężczyzn.

Recytuje się Koran, odmawia modlitwę, idzie się do meczetu. Powrót z meczetu to swoista

procesja przez miasto. Chłopcy, którzy mają zostać obrzezani, odróżniają się strojem – są

ubierani w białe, długie koszule. Potem dokonuje się obrzędu obrzezania. Po nim jeszcze przez

kilka dni chłopiec chodzi ubrany w ten strój. Wszyscy, którzy widzą tak ubranego chłopca,

pozdrawiają go, dają mu słodycze i pieniądze.

Obrzezanie kobiet jest praktykowane w 28 krajach Afryki. Jest to starożytny obrzęd, który sięga

XX w. p.n.e. Nie jest to, jak się często twierdzi, zwyczaj muzułmański, lecz czysto afrykańska

tradycja, praktykowana także przez wyznawców innych religii. Obrzezanie to ma służyć

zachowaniu dziewictwa i zmniejszeniu doznań seksualnych – islam zaś jest bardzo pozytywnie

nastawiony do satysfakcji i przyjemności płynących z pożycia seksualnego, pod warunkiem, że

odbywa się ono w ramach małżeństwa.

Śmierć i pogrzeb

Śmierć w świetle islamu nie jest czymś złym czy negatywnym. Jest traktowana jako przejście do

drugiego życia pod bezpośrednią opiekę Boga. Nie jest też następstwem grzechu ani karą dla

człowieka. Zmarłego obmywa się, recytując przy tym 36. surę Koranu. Następnie ciało owija się

w biały całun i przenosi do meczetu lub na cmentarz, a pogrzeb zazwyczaj odbywa się w ciągu

24 godzin od śmierci. Ciało niosą zmieniający się żałobnicy. Zmarłego chowa się tak, by leżał

na prawym boku, a twarz miał zwróconą w kierunku Mekki. Jednak w wielu krajach, zwłaszcza

europejskich, muzułmanie chowają swoich zmarłych także w trumnach. Nie ma zwyczaju

zdobienia grobu kwiatami ani zapalania na nim lampek. Przez czterdzieści dni rodzina zmarłego

recytuje w meczecie Koran, a także rozdaje pokarm biednym i potrzebującym.

2 / 3

Obrzędy rodzinne

Agata Marek

3 / 3