596

Matylda GWO

ŹDZICKA-PIOTROWSKA

Wy

ższa Szkoła Bezpieczeństwa w Poznaniu

OBOWI

ĄZEK ZAPEWNIENIA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONA KONSUMENTA

W PRZYPADKU UPAD

ŁOŚCI BIURA PODRÓŻY NA TLE DYREKTYWY

TURYSTYCZNEJ I JEJ WDRO

ŻEŃ

Sytuacja konsumenta na gruncie prawa wspólnotowego
Na tle przepisu art. 7 dyrektywy 90/314 dyrektywa 90/314 z dnia 13 czerwca

1990r. o podró

żach i wycieczkach świadczonych w formie kombinacji usług tury-

stycznych za cen

ę zryczałtowaną

1

(dalej: dyrektywa 90/314) organizator i/lub

sprzedawca jako strona umowy powinien zapewni

ć wystarczający dowód zabez-

pieczenia zwrotu wp

łaconych pieniędzy i powrotu konsumenta do kraju na wypa-

dek jego niewyp

łacalności.

2

Przepis art. 7 stanowi zarówno o obowi

ązkowym ubezpieczeniu, jak i o dodat-

kowym zabezpieczeniu klienta – funduszu gwarancyjnym, na wypadek upad

łości

organizatora. Dyrektywa ta zezwala Pa

ństwom Członkowskim dokonać wybory

w

łasnego systemu zabezpieczenia. Istnieje potrzeba stworzenia w każdym Pań-

stwie Cz

łonkowskim funduszu gwarancyjnego chroniącego konsumenta na wypa-

dek niewyp

łacalności organizatora. Przed przyjęciem Dyrektywy takie gwarancje

stworzono w Danii, Holandii, Irlandii i Wielkiej Brytanii.

3

Obowi

ązek implementacji przepisu, zgodnie z którym organizator musi wyka-

za

ć, że w przypadku jego upadłości istnieje zabezpieczenie zwrotu kwot wpłaco-

nych przez klienta oraz jego powrotu do kraju, by

ł jednym z głównych powodów

opó

źnionego przyjęcia Dyrektywy w większości krajów. Jak wskazano, konsumen-

towi przed rozpocz

ęciem podroży przysługuje ochrona na wypadek upadłości or-

ganizatora, który za

żądał od niego dokonania przedpłaty na poczet podróży. Musi

on tak

że mieć zapewnioną ochronę w trakcie wykonywania podroży (na miejscu

pobytu, podczas transportu), gdy dostawcy us

ług turystycznych wchodzących w

sk

ład kombinacji, którymi się organizator posługuje, odmawiają ich świadczenia,

poniewa

ż organizator nie zapłacił im za te usługi. Państwa Członkowskie UE przy-

j

ęły jeden z trzech sposobów implementacji art. 7 dyrektywy 90/314:

- stworzenie funduszu gwarancyjnego albo
- przyj

ęcie obowiązkowego ubezpieczenia albo

- powy

ższe rozwiązania jako alternatywa (decyzję pozostawiono branży tu-

rystycznej).

4

1

Dz. Urz. WE Nr L 158 , 23/06/1990 str. 0059 – 0064

2

Na mocy art. 7: istnieje potrzeba ochrony konsumenta przed rozpocz

ęciem podróży na wypadek

upad

łości organizatora, który zażądał przedpłaty na poczet podróży; konsument musi być również

chroniony w trakcie podró

ży na wypadek, gdyby dostawcy usług odmówili świadczenia ich ponieważ

niewyp

łacalny organizator im nie zapłacił

3

M. Goyens, H. de Concinck: Rapport final. Etude concernant les aspects pratiques de la mise en

oeuvre de l'article 7 de la directive 90/314/ CEE concernant les voyages, vacances et circuits á forfait,
s. 28

4

W sprawie Ambry dot. zabezpieczenia w innych Pa

ństwach Członkowskich, ETS orzekł, że sprzeczny

z art. 7 dyrektywy 90/314 jest wymóg prawa krajowego by w celu obj

ęcia ubezpieczeniem/daniem

zabezpieczenia finansowego w jednostce kredytowej (banku) lub towarzystwie ubezpieczeniowym z
siedzib

ą w innym Państwie Członkowskim, dający zabezpieczenie musiał zawierać dodatkową umo-

w

ę z bankiem lub towarzystwem ubezpieczeniowym mającym siedzibę w jego kraju pochodzenia,

597

- W wi

ększości Państwa Członkowskie wprowadziły do swojego ustawo-

dawstwa instytucje funduszy gwarancyjnych albo obowi

ązkowe ubezpie-

czenie, a ponadto samo prowadzenie dzia

łalności polegającej na świad-

czeniu us

ług turystycznych poddano wymogowi uzyskania odpowiedniego

zezwolenia lub licencji.

Przeniesienie art. 7 do prawa krajowego spowodowa

ło wiele problemów, które

by

ły głównym powodem opóźnienia jej przyjęcia.

5

W sprawach Francovich

6

, Bras-

serie du P

êcheur

7

Europejski Trybuna

ł Sprawiedliwości (dalej: ETS) przyznał oby-

watelom Wspólnoty, przy spe

łnieniu określonych przesłanek, roszczenia odszko-

dowawcze wobec Pa

ństwa Członkowskiego, jeżeli naruszyło ono prawo wspólno-

towe i w wyniku tego jednostka ponios

ła szkodę. Może przy tym chodzić o naru-

szenie prawa pierwotnego lub wtórnego wywo

łującego skutek bezpośredni albo o

naruszenie maj

ących skutek pośredni dyrektyw, które nie zostały implementowane

w terminie lub których implementacja nie by

ła wystarczająca.

8

Spó

źnione przyjęcie dyrektywy 90/314 skłoniło Europejski Trybunał Sprawie-

dliwo

ści do wydania wyroku zasadzającego od rządu niemieckiego odszkodowanie

na rzecz podró

żnych, którzy ucierpieli w wyniku upadłości organizatora podróży,

który nie zapewni

ł im ochrony na wypadek swojej niewypłacalności. Pierwszą

spraw

ą była sprawa z 1993 r., kiedy to upadło niewielkie niemieckie biuro podróży

MP Travel Line. Niektórym jego klientom nie zwrócono wp

łaconych przedpłat po-

czynionych na wycieczki, poczynionych wielu ponios

ło dodatkowe koszty związane

z op

łatą za przelot powrotny do kraju albo pozostaniem za granicą (koszty repa-

triacji klienta). Klienci biura podró

ży wnieśli pozew do sądu krajowego w Bonn

(Landgericht Bonn). W czerwcu 1994 r. s

ąd ten, na podstawie art. 177 Traktatu o

WE, zwróci

ł się do ETS o wydanie w sprawie orzeczenia wstępnego, czy doktryna

Francovich, która przes

ądza, że nie implementowanie dyrektywy w przepisanym

czasie jest naruszeniem obowi

ązku członkowskiego, ma zastosowanie i w tym

przypadku. W rezultacie Trybuna

ł wydał 8 października 1996 r. orzeczenie Dillen-

kofer

9

. S

ąd podtrzymał w nim stanowisko, że „nie implementowanie dyrektywy w

ETS, 1.12.1998, RS C-410/96 – Ambry, Slg. I 1998, 7875; EuZW 1999, 317; EWS 1999, 21; RiW
1999, 135; WM 1998, 2517; Tonner, RRa 1999, 50

5

Sonda

ż w sprawie implementacji art.7 dyrektywy 90/314 – H. Halbhuber, E. Hondius, Guarantee fund

for the travel industry, Journal of Consumer Policy, 1996 str. 305 i n., 308 i b321 i n

6

Wyrok ETS z 19.11.1991, Andrea Francovich, Daniela Bonifacy i in. Przeciwko W

łochom, sprawy

po

łączone C-6 I 9/90, str. 5357, nb. 31 i n. Tezy: 1. Przysługujące państwom członkowskim, do któ-

rych adresowana jest dyrektyw, prawo wyboru spo

śród kilku możliwych środków osiągnięcia celu wy-

znaczonego w dyrektywie, nie wyklucz mo

żliwości egzekwowania przed sądami krajowymi przez

podmioty indywidualne praw, których tre

ść można ustalić dostatecznie precyzyjnie w oparciu o prze-

pisy samej dyrektywy. (…) 3. pe

łna skuteczność norm prawa wspólnotowego oraz ochrona wynikają-

cych z nich praw by

łaby osłabiona, gdyby podmioty indywidualnie nie mogły uzyskać odszkodowania

w przypadku wyrz

ądzenia im szkód wskutek naruszenia prawa wspólnotowego, za które państwo

cz

łonkowskie ponosi odpowiedzialność (…)

7

Wyrok ETS z 5.3.1996, Brasserie de Peucher przeciwko RFN oraz The Queen Secretary of State for

Transport, ex parte: Factor Tame Ltd i inni, sprawy po

łączone C-178, 179, 188-190/94, str. 4845, nb.

21 i n. Teza: (…) Prawo jednostki do powo

łania się na przepisy bezpośrednio skuteczne przed sądem

krajowym stanowi minimaln

ą tylko gwarancję i samo przez się nie wystarczy do zapewnienia pełnego

i ca

łkowitego wykonania prawa wspólnotowego (…)

8

Wkrótce potem Trybuna

ł rozciągnął te zasady na niewłaściwą implementację dyrektyw, British Tele-

communicatios, ECT C-392/93, I-1631

9

Erich Dillenkofer et al./BRD ECR 1996, I-4845, orzeczenie ETS z 8.10.1996, Rs C-178/94 NJW 1996,

3141; NJWE-VHR 1996, 222 L; NVwZ 1997, 157 L; EuZW 1996, 654; BayVerwBl 1997, 464; DB
1996, 2218; DVBl 1997, 111; DZWir 1997, 107; IStR 1996, 545; JABl 1997, 539; Eidenmüller, JZ

598

przepisanym czasie jest merytorycznym pogwa

łceniem obowiązku Państwa Człon-

kowskiego wzgl

ędem Wspólnoty”. W tej sytuacji roszczenie o odszkodowanie jed-

nostki ma podstawy, o tyle, o ile Dyrektywa uznaje uprawnienie konsumenta, któ-
rego tre

ść jest precyzyjna i istnieje związek przyczynowy pomiędzy naruszeniem

obowi

ązku przez Państwo Członkowskie a powstaniem szkody. Przepis art. 7 Dy-

rektywy 90/314 przyznaje jednostce takie uprawnienie. Równie

ż dokonane przez

klienta przedp

łaty (wpłata przy rezerwacji) podpadają pod zakres ochrony w przy-

padku niewyp

łacalności organizatora.

10

Na tle implementacji komentowanego artyku

łu, przed ETS toczyła się również

sprawa austriackiego organizatora podró

ży Karthago, który upadł latem 1996 r.

Najwi

ększe problemy mieli turyści spędzający wakacje na Krecie. Hotelarz, który

nie otrzyma

ł zapłaty za pobyt grupy niemieckich turystów, zmusił ich do zapłaty za

noclegi po raz drugi, pod gro

źbą uniemożliwienia im opuszczenia hotelu. Austriacki

ubezpieczyciel odmówi

ł refundacji tych kosztów. Konsumenci, w porozumieniu z

organizacjami konsumenckimi (Verein Konsumenteninformation), wnie

śli sprawę

do s

ądu handlowego, Bezirksgericht für Handelssachen w Wiedniu, a sąd ten

zwróci

ł się do ETS o wydanie orzeczenia wstępnego. W grudniu 1997 r. adwokat

generalny Tesauro przedstawi

ł swoją opinię, w której wskazał, że klienci organiza-

tora podró

ży muszą otrzymać zwrot poniesionych kosztów na mocy art. 7 i nie jest

wyt

łumaczeniem fakt, iż nie mieli prawnego obowiązku dokonania powtórnej zapła-

ty za hotel. ETS orzek

ł, że sytuacja opisana powyżej podpada pod zakres stoso-

wania art. 7 dyrektywy 90/314.

11

Druga austriacka sprawa przed ETS dotyczy

ła klientów austriackiego organi-

zatora podró

ży Arena, który upadł w 1996 r. Klienci nie otrzymali pełnego odszko-

dowania, mimo

że organizator podróży był ubezpieczony, zgodnie z austriackim

aktem wdra

żającym Dyrektywę 90/314, a ubezpieczyciel wypłacił odszkodowanie

zgodnie z przepisami. Zgodnie jednak z postanowieniami rozporz

ądzenia w spra-

wie Ubezpieczenia biur podró

ży, Reisebüro-Sicherungsverordnung, ubezpieczyciel

ma obowi

ązek ubezpieczyć biuro podróży do wysokości 5% obrotu biura za trzy-

miesi

ęczny okres w roku poprzedzającym. Ubezpieczenie do takiej kwoty okazało

si

ę niewystarczające. Klienci biura wnieśli sprawę przeciwko Republice Austrii

przed s

ąd krajowy w Linz (Landgericht Linz), który zwrócił się do ETS o wydanie

orzeczenia wst

ępnego. Na tle sprawy Arena rodzi się pytanie, czy Państwo Człon-

kowskie odpowiada w ten sam sposób za nie implementowanie Dyrektywy, co za
jej niew

łaściwą implementację. ETS udzielił odpowiedzi na to pytanie już w sprawie

Telecommunications.

12

Co do zasady, Pa

ństwo Członkowskie jest odpowiedzialne

równie

ż za „niewystarczającą implementację” Dyrektywy. Nie ponosi ono jednak

odpowiedzialno

ści, jeśli przepisy Dyrektywy 90/314 zostały implementowane w

sposób zrozumia

ły. Opinia ta prowadzi do sformułowania jasnej odpowiedzi w

sprawie Arena. Przepis art. 7 Dyrektywy 90/314 zapewnia pe

łną kompensację

1997, 198; KTS 1997, 75; MDR 1997, 41; TranspR 1997, 26; Tonner, VuR 1996, 396; WM 1996,
2115; ZIP 1996, 1832; Fischer, WiB 1997,106

10

ETS oddali

ł argumenty podniesione przez rząd niemiecki, że konsument był chroniony zasadą tzw.

Tagespreis, prepayment case przyj

ętą przez niemiecki Sąd Najwyższy.

11

Orzeczenie ETS z 14.5.1998 w sprawie Doppelzahlung, Rs C-364/96 – Konsumenteninformation, Slg.

I 1998, 2949; NJW 1998, 2201; DZWir 1998, 322; EuGRZ 1998, 373; EWS 1998, 260; Huff, RRa
1998, 131; Bracker, TranspR 1998, 347; Tonner, EuZW 1998, 440

12

Orzeczenie ETS z 26.03. 1996 r., case C-392/93, The Queen/ H.M. Treasury, ex parte: British Tele-

communications, ECR 1996 I

599

konsumenta, a jakiekolwiek ograniczenie mo

że jej przeszkodzić i będzie sprzeczne

z zaleceniami Dyrektywy.

Ostatni

ą toczącą się sprawą przed ETS i najbardziej aktualną sprawą jest

sprawa wniesiona przez s

ąd fiński. Pytanie dotyczyło kwestii, czy organizator wy-

miany studenckiej jest organizatorem podró

ży i zobowiązany jest do zabezpiecze-

nia swej wyp

łacalności oraz udzielenia gwarancji klientom. Rzeczony organizator

dzia

łał w celach zarobkowych, wybierał rodziny goszczące dla studentów fińskich

w USA. Studenci ci nie p

łacili za zakwaterowanie, lecz tylko za przelot, który i tak

by

ł sponsorowany przez fiński rządowy program wymiany. Sąd fiński uznał, że

goszczenie studentów w prywatnych domach nie jest form

ą „zakwaterowania” w

rozumieniu przepisów dyrektywy 90/314, klienci bowiem nie musieli za nie p

łacić.

Za us

ługę turystyczną będącą zakwaterowaniem należy się zapłata ceny. W tej

sytuacji nie mamy do czynienia z „kombinacj

ą usług turystycznych“, na którą miały

sk

ładać się transport i zakwaterowanie. Sąd zwrócił się do ETS z zapytaniem, czy

jednak mo

żna tę usługę traktować jak „inną usługę turystyczną” w rozumieniu dy-

rektywy 90/314, gdy

ż organizator podróży zobowiązał się dokonać wyboru rodzin

goszcz

ących, z zachowaniem należytej staranności.

Regulacje wybranych Pa

ństwach Członkowskich

Niemcy by

ły jedynym Państwem Członkowskim, które przed przyjęciem Dy-

rektywy 90/314 nie zapewnia

ło konsumentowi ochrony na wypadek upadłości or-

ganizatora. W pó

źnych latach siedemdziesiątych Stowarzyszenie Ochrony Kon-

sumenta, Verbraucherschutzverein

13

bez powodzenia próbowa

ło wynegocjować

wprowadzenie systemu gwarancji dla konsumenta na wypadek niewyp

łacalności

organizatora podró

ży. Na podstawie przepisów Ustawy o Ogólnych Warunkach

Umów wnios

ło powództwo przeciwko klauzulom przedpłaty w umowie o podróż,

twierdz

ąc, że klauzula taka jest niedozwolona, ponieważ w Niemczech nie istnieje

żaden system zabezpieczenia przedpłat konsumenckich. Niemiecki Sąd Najwyższy
próbowa

ł ograniczyć stosowanie tych klauzul, jednak zaakceptował je co do zasa-

dy.

14

Na tle orzeczenia niemieckiego S

ądu Najwyższego z 1987r.

15

ograniczenia

mo

żliwość stosowania przedpłat na poczet podróży. Sąd ten nie zakazał całkowi-

cie stosowania w umowach o podró

ż klauzul o przedpłatach, lecz uznał ich stoso-

wanie za zgodne z prawem tylko „w krótkim okresie” (nie doprecyzowano, jaki to
okres) przed rozpocz

ęciem podróży. Sąd Najwyższy RFN przyjął takie rozwiązanie

w zwi

ązku z potrzebą ochrony konsumenta na wypadek wystąpienia szkody mająt-

kowej, jak

ą mógłby konsument ponieść w przypadku niewypłacalności organizato-

ra podró

ży. Kwestia przedpłat był powodem poważnej dyskusji na temat klauzul w

umowach o podró

ż.

16

Ustawodawca niemiecki, jak ju

ż wspomniano, spóźnił się z transpozycją Dy-

rektywy 90/314. Implementacja, która znowelizowa

ła istniejącą w niemieckim Ko-

deksie cywilnym

17

(dalej: BGB) umow

ę o podróż, weszła w życie już po ostatecz-

13

Stowarzyszenie Ochrony Konsumenta w Berlinie, posiadaj

ący kompetencje podejmowania działań

prawnych przeciwko nieuczciwej konkurencji i nieuczciwym warunkom umownym

14

Orzeczenie BGH 12.3. 1987, BGHZ vol. 100, str. 157 i n., „Advanced payments” - tak: ETS

15

Orzeczenie BGHZ vol. 100, s. 157

16

K. Tonner: Die Entwicklung des Reisevertragsrechts durch Rechtsprechung, Gesetzgebung und

Verbandsverhandlungen, AcP (Archiv für die zivilistische Praxis) 1989, s. 122 i n, s. 146 i n

17

Kodeks cywilny, ustawa z dnia 18 sierpnia 1986r., RGHBL, s. 195

600

nym terminie przyj

ęcia Dyrektywy 90/314.

18

Rz

ąd niemiecki nie chciał dopuścić do

implementacji omawianej dyrektywy, zanim bran

ża turystyczna nie przygotowała

si

ę do przyjęcia obowiązku ochrony konsumentów na wypadek upadłości organiza-

torów i utworzy

ła w tym celu prywatne stowarzyszenie.

Zgodnie z prawem niemieckim, organizator musi pokry

ć swoje zobowiązania

albo ubezpieczeniem albo gwarancj

ą bankową. Przypuszczalnie w przyszłości

powstan

ą w Niemczech dwa systemy ochrony na wypadek upadłości organizatora.

W tym celu, Niemiecki Zwi

ązek Biur Podroży, Deutscher Reisebüro-Verband utwo-

rzy

ł specjalne towarzystwo ubezpieczeniowe. Już istniejące towarzystwa zapropo-

nowa

ły utworzenie specjalnego turystycznego funduszu gwarancyjnego.

19

Agencje turystyczne musz

ą ubiegać się o ubezpieczenie swojej działalności.

Organizatorzy podró

ży mają inną pozycje, ponieważ Niemcy implementowały Dy-

rektyw

ę 90/314. Nie ma innych wymogów dotyczących ubezpieczenia w turystyce.

Podró

żujący indywidualnie może wykupić ubezpieczenie o dowolnym zakresie

(ubezpieczenie zdrowotne, ubezpieczenie baga

żu, od nieszczęśliwych wypad-

ków)

20

. Konsumenci mog

ą również ubezpieczyć się od ryzyka odpowiedzialności

za op

łaty po odstąpieniu od umowy o podróż

21

. Odszkodowanie to wchodzi w gr

ę

tylko w sytuacji, gdy konsument mia

ł usprawiedliwiony powód do odstąpienia od

umowy. Wykupienie ubezpieczenia OC i AC wynajmowanego przez klienta samo-
chodu jest obowi

ązkowe. Dostępne są również ubezpieczenia od szkód spowodo-

wanych kolizj

ą i tzw. dritte Personversicherung.

22

Niezale

żnie od aktów prawnych skierowanych szczególnie do organizatora

podró

ży, agencji turystycznych, linii lotniczych i operatorów autobusów, należy

bra

ć pod uwagę przepisy BGB odnoszące się do sprzedaży więcej niż jednej usłu-

gi turystycznej, cho

ć są to tylko obowiązki wynikające z umowy.

Na tle przepisów BGB (§ 651 k) organizator podró

ży musi zapewnić, że zwróci

podró

żnemu zapłaconą cenę podróży, jeśli nie może wykonać swojego zobowią-

zania z powodu niewyp

łacalności lub upadłości oraz koszty powrotu do kraju, które

podró

żny poniósł podróży z powodu niewypłacalności lub upadłości organizatora.

Obowi

ązki te organizator może wypełnić tylko przez ubezpieczenie w jednym z

upowa

żnionych towarzystw ubezpieczeniowych, lub gwarancję finansową instytucji

kredytuj

ącej (banku).Ubezpieczyciel lub instytucja kredytująca (bank) może ogra-

18

Termin up

łynął 31.12.1992 r., Niemcy implementowały dyrektywę dopiero 1 listopada 1994r.

19

K. Tonner, op.cit., s. 306

20

Nast

ępuje to zwykle przy zawieraniu umowy o podróż, ubezpieczenie nie jest zawarte w cenie wy-

cieczki. Por np. TUI Reisebedingungen 2007, pkt. 8.1 i 8.2

21

Allgemeine Reisebedingungen Reiselinie, pkt. 3, www.reiselinie.de

22

W Niemczech dzia

łalność linii lotniczych jest szczegółowo uregulowana, w tym zakresie obowiązują

nast

ępujące akty prawne: Luftverkehrgesetz - ustawa regulująca kwestię wydawania zezwoleń i zgo-

dy; Luftverkehrszulassungordnung – rozporz

ądzenie dotyczące szczegółów technicznych i organiza-

cyjnych, których nale

ży przestrzegać, aby uzyskać niezbędne zezwolenie; Gesetz über Rechte an

Luftfahrzeugen – ustawa ta zawiera przepisu dotycz

ące finansowania i świadczenia usług lotniczych.

Federalny Urz

ąd ds. Transportu jest odpowiedzialny za wszystkie sprawy związane z ruchem lotni-

czym w Niemczech. Prowadzenie wycieczek autokarowych równie

ż podlega restrykcji. Bezpieczeń-

stwo techniczne autokarów jak równie

ż wiarygodność operatorów wycieczek autokarowych jest pod

obserwacj

ą. Odpowiednim aktem prawnym jest Personenbeförderungsgestez, która określa warunki,

na których mo

żna prowadzić wycieczkę autokarową, decyduje o udzieleniu zezwolenia. Zezwolenia

udziela si

ę tylko o ile zagwarantowane są bezpieczeństwo i kwalifikacje zawodowe organizatora po-

dró

ży. Regulacja ta ma zastosowanie także do wycieczek zagranicznych. Szczegółową listę wymo-

gów zawiera rozporz

ądzenie Verordnung über den Zugang zum Beruf des Straßenpersonenver-

kehrsunternehmers - Berufszugangs-Verordnung PbefG

601

niczy

ć swoją odpowiedzialność za zabezpieczone w ciągu roku sumy do 110 mln

EUR. Je

śli przekroczą one w roku tę kwotę, zmniejszą się poszczególne roszcze-

nia o zwrot, w takim stosunku, w jakim pozostaje ogólna suma roszcze

ń do kwoty

110 mln EUR.

W celu wype

łnienia obowiązku przewidzianego powyżej organizator podróży

ma bezpo

średnie roszczenie względem zabezpieczającemu, które musi zostać

potwierdzone przez wydanie za

świadczenia o posiadaniu zabezpieczenia (Siche-

rungsschein). Daj

ący zabezpieczenie nie może się powołać względem podróżne-

go, któremu wydano za

świadczenie o zabezpieczeniu na zastrzeżenie zawarte w

umowie zabezpieczenia,

że dowód zabezpieczenia zostanie wystawiony po za-

ko

ńczeniu umowy. W tej sytuacji roszczenie podróżnego względem organizatora

podró

ży przechodzi na dającego zabezpieczenie, o tyle o ile interes podróżnego

zostanie zaspokojony. Po

średnik podróży jest zobowiązany w chwili wydawania

polisy (czy te

ż innego dokumentu będącego potwierdzeniem), sprawdzić jej waż-

no

ść. Organizator podróży i pośrednik podróży mogą żądać lub przyjmować wpła-

ty od podró

żnego na poczet ceny przed zakończeniem podróży, jeśli wydadzą mu

dowód zabezpieczenia. Po

średnik podróży uznaje się za upoważnionego przez

organizatora podró

ży do pobierania tych wpłat, jeśli wyda dowód zabezpieczenia

lub istniej

ą inne okoliczności po stronie organizatora podróży, z których wynika, że

jest on jego po

średnikiem w zawieraniu umów o podróż. Nie ma to zastosowania w

przypadku, gdy przyj

ęcie zapłaty przez pośrednika podróży jest wyłączone.

Je

śli w chwili zawarcia umowy organizator podróży ma główną siedzibę w in-

nym Pa

ństwie Członkowskim UE lub OBWE, ciąży na nim zobowiązanie zapew-

nienia wy

żej opisanego zabezpieczenia, także wtedy, kiedy zapewnia je w zgodzie

z przepisami innego pa

ństwa, które to przepisy odpowiadają wymogom wskaza-

nym powy

żej. Wymogi te nie mają zastosowania, gdy organizator podróży organi-

zuje podró

że okazjonalnie i nie w ramach swojej działalności gospodarczej; po-

dró

ży trwa nie dłużej niż 24 h, nie zawiera noclegu a jej cena nie przekracza 75

EUR; gdy organizator podró

ży jest osobą prawną prawa publicznego, względem

której niedopuszczalne jest post

ępowanie upadłościowe. Warto zwrócić uwagę na

orzeczenie niemieckie, na tle którego podró

żny nie powinien polegać na sformuło-

waniu zawartym w broszurze,

że ubezpieczenie podróży odnosi się do „wszystkich

us

ług”. Takie sformułowanie jest nieprawidłowe.

23

We Francji organizatorzy turystyki musz

ą posiadać licencje.

24

Licencja jest za-

twierdzana przez kompetentnego ministra, który wcze

śniej ma obowiązek konsul-

tacji z Komisj

ą, której członkowie reprezentują organy administracji, organizatorów

podró

ży, dostawców usług turystycznych i stowarzyszenia turystyczne. Osoba

ubiegaj

ąca się o licencję musi wykazać się profesjonalnymi umiejętnościami.

25

Organizator musi wskaza

ć dowód swojej wypłacalności albo poprzez depozyt,

fundusz gwarancyjny albo gwarancj

ę bankową. Suma zabezpieczenia winna sta-

nowi

ć co najmniej 5% jego obrotu za poprzedni rok. Jeśli instytucja poręczająca

odmawia przyj

ęcia odpowiedzialności, wierzyciel może wnieść powództwo bezpo-

średnio przeciwko niej. Organizator jest także zobowiązany pokryć swoja odpowie-
dzialno

ść ubezpieczeniem. Ubezpieczenie musi pokrywać szkodę lub uszczerbek,

23

Orzeczenie AG München , 261 C 30505/97

24

P.Couvrat: Dalloz, Agence de voyage. Pary

ż 1991, s. 25

25

Oznacza to 5 lat praktycznego do

świadczenia, w tym trzy lata na stanowisku kierowniczym, a także

przed

łożenie odpowiednie świadectwa i zaświadczenia.

602

które organizator lub jego pracownicy spowodowali klientowi poprzez niewykona-
nie lub nienale

żyte wykonanie usług turystycznych albo z powodu upadłości lub

opó

źnienia powstałego z winy dostawców. Klient może wnieść powództwo bezpo-

średnio przeciwko towarzystwu ubezpieczeniowemu, dlatego też francuskie kata-
logi zawieraj

ą adres ubezpieczyciela.

W Hiszpanii agent turystyczny musi posiada

ć ubezpieczenie pokrywające jego

odpowiedzialno

ść, uzależnione od tego, czy usługi są świadczone z jego własnych

środków, czy zewnętrznych.

26

Ubezpieczenie to obejmuje:

- odpowiedzialno

ść wynikającą z operacji handlowych;

- odpowiedzialno

ść uboczną, oraz

- odpowiedzialno

ść za szkodę na mieniu.

Wysoko

ść ubezpieczenia każdej z tych dziedzin to co najmniej 30.050’605

EUR, obejmuje przypadki szkody na osobie, szkody materialnej oraz straty finan-
sowej. W razie braku ubezpieczenia, agent turystyczny b

ędzie pozbawiony licencji

na wykonywanie swej dzia

łalności. Ubezpieczenie to pokrywa tylko roszczenia

osób trzecich wzgl

ędem agenta (nie konsumenta), np. dostawców. Konsumenci

obj

ęci są szczególnym systemem gwarancji. Na hiszpańskim agencie turystycznym

ci

ąży obowiązek utworzenia w porozumieniu z kompetentnym organem ds. turysty-

ki systemu gwarancji. Gwarancja winna zosta

ć ustalona w gotówce, poprzez gwa-

rancj

ę bankową, polisą ubezpieczeniową bądź specjalnym depozytem. Ustawa

przewiduje dwa typy gwarancji: gwarancje syngularne (jednostkowe) i gwarancje
zbiorowe (kolektywne)

27

. Gwarancje syngularne wynosz

ą:

- 60.101’21 EUR dla agencji turystycznych-detalistów;
- 120.202’42 EUR dla agencji-hurtowników i zagranicznych agencji tury-

stycznych;

- 180.303’63 EUR dla agencji hurtowników-detalistów.
Zasadniczo, zaspokojenie roszcze

ń konsumenta z funduszu gwarancyjnego

nast

ępuje albo poprzez końcowe orzeczenie sądu powszechnego bądź w drodze

26

Legislación catalana sobre agencias de viajes Resumen comentado de los decretos de la Generalitat

de Catalunya 168/1994, 219/1995 y 300/1998 sobre agencias de viajes, de la Ley 13/2002 de Tur-
isme de Catalunya y del documento denominado “Clausulado 2000”, firmado por las agencias de via-
jes catalanas, 1126 DECRETO 99/1996, de 27 de junio, por el que se regula el ejercicio de activi-
dades propias de las Agencias de Viajes de Ia Comunidad de Madrid, DECRETO 176/1997, de 24 de
julio, por el que se regulan las agencias de viajes, La Ley 7/1995, de 6 de abril, de Ordenación del
Turismo de Canarias.

27

Gwarancje zbiorowe dotycz

ą sytuacji, w których różne agencje turystyczne tworzą zgodnie z prawem

hiszpa

ńskim stowarzyszenie mające na celu utworzenia tzw. solidarnego funduszu odszkodo-

wawczego. Na gwarancj

ę tę musi składać się 50% sumy gwarancji syngularnych, które każdy członek

stowarzyszenia (agencja turystyczna) wniós

ł indywidualnie. Minimalna kwota funduszu to 2,404.048’4

EUR dla ka

żdego stowarzyszenia (regionalnego i krajowego). Powyższe gwarancje przewidują utwo-

rzenie nie wi

ęcej niż sześciu instytucji. W hiszpańskiej praktyce turystycznej system gwarancji zbio-

rowych nie istnieje. Stowarzyszenia agencji turystycznych utworzone na poziomie krajowym napotka-
łyby bowiem na poważny problem – Communidad Autonoma jest przecież upoważniona do zarzą-
dzania funduszami agencji turystycznych zarejestrowanych na jej terenie, krajowe stowarzyszenie
agencji turystycznych zmuszone by

łoby więc podzielić gwarancje pomiędzy władze pro rata, zgodnie

z liczb

ą i typem ich członków, co byłoby zupełnie niepraktyczne. Co więcej, minimalna kwota gwaran-

cji zbiorowych wymaga, by stowarzyszenia regionalne dzia

łały w określonym rozmiarze, jeśli mają być

ekonomicznie op

łacalne. Warunek ten nie jest łatwy do spełnienia. Istotne jest, iż gwarancja pokrywa

odpowiedzialno

ść za świadczenie usług zarówno konsumentowi, jak i ostatecznemu korzystającemu

(poprzednio tylko konsumentowi)

603

rozstrzygni

ęcia sądu polubownego powołanego w autonomicznych gminach, na

podstawie przepisów reguluj

ących system gwarancji.

28

We W

łoszech rozporządzenie w sprawie utworzenia Funduszu Gwarancyjne-

go dla konsumentów zawieraj

ących umowy o podróż w przypadku niewypłacalno-

ści agencji turystycznych lub organizatorów,

29

wydane przez departament ds. Tu-

rystyki, Ministerstwa Przemys

łu i Handlu stanowi o obowiązku utworzenia funduszu

gwarancyjnego na wypadek niewyp

łacalności bądź upadłości organizatora turysty-

ki b

ądź pośrednika/sprzedawcy – ma on zapewnić zwrot zapłaconej za podróż

ceny b

ądź powrót podróżnego do kraju wyjazdu, a także, w sytuacjach nagłych,

pomoc finansow

ą w przypadku wymuszonego powrotu do kraju podróżnych z

Pa

ństw nie będących członkami Unii Europejskiej. Rada Ministrów nie wydała jed-

nak jeszcze w tej sprawie stosownego rozporz

ądzenia.

30

Art. 5 wyznacza zasady ubiegania si

ę o objęcie danej umowy gwarancją fi-

nansow

ą Funduszu – w ciągu 3 miesięcy od daty zawarcia umowy należy złożyć

wniosek, wraz z za

łączeniem umowy w oryginale, kopii otrzymania agencji tury-

stycznej oraz wszelkie dowody

świadczące o „wadach” kombinacji usług turystycz-

nych.

Umow

ę ubezpieczenia regulują przepisy art. 1882-1927 włoskiego Kodeksu

cywilnego.

31

Najcz

ęściej oferowane ubezpieczenia to:

- ubezpieczenie na wypadek odwo

łania podróży;

- ubezpieczenie baga

żu;

- ubezpieczenie chorobowe.
- ubezpieczenie od nast

ępstw nieszczęśliwych wypadków.

Wi

ększość włoskich organizatorów automatycznie zapewnia ubezpieczenie w

chwili zap

łaty za podróż – nie ma potrzeby zawierania odrębnej polisy. Włoski or-

ganizator nie ma jednak obowi

ązku ubezpieczenia podróżnego.

W Wielkiej Brytanii od 1972 r. organizatorzy podró

ży i agenci turystyczni mu-

sz

ą posiadać licencje.

32

W 1965 r., Association of British Travel Agencies, (dalej:

ABTA) utworzy

ła specjalny fundusz gwarancyjny. W przypadku upadłości organi-

zatora, ABTA zajmuje si

ę najpierw przypadkami podróżnych, którzy utknęli w miej-

scu wakacyjnego pobytu. Nast

ępnie zwraca koszty podróży klientom, których po-

dro

ż jeszcze się nie zaczęła. ABTA stworzyła także drugi system gwarancji dla

dzia

łalności, które nie podlegają licencjonowaniu CAA, mianowicie przedsiębior-

com zajmuj

ącym się świadczeniem usług autobusowych i rejsów morskich. Dwu-

dziestu wi

ększych operatorów turystyki założyło w ramach ABTA Travel Operators'

Study Group (TOSG). Grupa ta ustanowi

ła Fundusz Powierniczy TOSG. W brytyj-

skiej regulacji refundacja zwrotu przedp

łat poczynionych przez klienta na poczet

podró

ży nie została całkowicie zagwarantowana. Jest to pogwałcenie przepisu art.

7 Dyrektywy 90/314.

28

Trybuna

ły te istnieją tylko w kilku autonomiach, np. w Walencji

29

Dekret z 23.07.1999r. nr 349, Dm Industria 349/99, G.U. 240 z 12.10.1999 r.

30

Zasi

ęg obowiązywania Funduszu -wyłącznie w przypadkach, w których umowa o podróż została

zawarta w kraju organizatora i sprzedawcy, posiadaj

ącym stosowne upoważnienie do wykonywania

dzia

łalności turystycznej

31

Kodeks cywilny z 16 marca 1942r., publ.w Gaz. Urz. 4 kwietnia 1942r.

32

W tym roku uchwalono tzw. regulacje w sprawie lotnictwa cywilnego (Civil Aviation Authority (Air

Travel Organiser Licensing), CAA

604

Z drugiej strony dozwolone jest oferowanie us

ługi przelotu bez posiadania li-

cencji,

33

w sytuacji, gdy dzia

ła jako agent posiadacza licencji

34

. Ubiegaj

ący się o

przyznanie licencji to osoby prawne: spó

łki (osoby prawne): z ograniczoną odpo-

wiedzialno

ścią lub inne (partnerships), czy też osoby fizyczne prowadzące działal-

no

ść gospodarczą. Nie ma ograniczeń podjęcia działalności turystycznej w Wielkiej

Brytanii.

35

Osoby, które uzyska

ły licencję muszą wykazać się odpowiednim pozio-

mem w zakresie tzw. przydatno

ści i mocy, stałości finansowej, odpowiednio do

skali dzia

łalności, którą chcą prowadzić na podstawie licencji.

36

Odno

śnie wymogu

przydatno

ści CAA bierze pod uwagę to, czy możliwe jest, by wnioskujący prowa-

dzi

ł, w przypadku udzielenia mu licencji działalność w odpowiedni sposób.

37

W

kwestii sta

łości finansowej na gruncie regulacji 3 ust. 2 odmawia się udzielenia

licencji, je

śli wnioskujący nie wykaże, że środki finansowe, którymi dysponuje są

adekwatne do jego faktycznych i potencjalnych zobowi

ązań wynikających z pro-

wadzonej przez niego dzia

łalności oraz pozostających w związku z działalnością,

któr

ą rozpocznie, jeśli uzyska licencję. CAA opiera swoją ocenę stałości finansowej

wnioskuj

ącego na ostatnich sprawozdaniach finansowych oraz stosunku pomiędzy

ściągalnymi aktywami netto a przewidywanym obrotem z działalności nie licencjo-
nowanej, jak i podlegaj

ącej licencji. Ocena ta uwzględnia również sytuację finan-

sow

ą przedsiębiorstw powiązanych lub macierzystych.

38

Wnioskuj

ący musi także podjąć odpowiednie kroki w celu uzyskania gwaran-

cji. Poziom gwarancji zazwyczaj wynosi 10% obrotu organizatora wynikaj

ącego z

licencjonowanej dzia

łalności. Dla nowych członków wynosi on 15% i może ulec

podwy

ższeniu, jeśli działanie bądź zaniechanie organizatora spowoduje wysoką

szkod

ę. Gwarancje muszą być zdeponowane w CAA i dostarczone przez banki,

które s

ą członkami British Bankers' Association, jak również przez towarzystwa

ubezpieczeniowe utworzone na mocy postanowie

ń Insurance Companies Act

1982. Zapewniaj

ący gwarancję muszą być "bankami lub towarzystwami ubezpie-

czeniowymi z siedzib

ą w Wielkiej Brytanii, których status reguluje prawo krajowe, a

kapita

ł akcyjny objęty przez subskrybentów wraz z kapitałem rezerwowym stanowi

minimum 50 mln

£". Jeśli CAA odmawia przyjęcia zabezpieczenia przedstawione-

go przez bank b

ądź towarzystwo ubezpieczeniowe, do którego zastosowanie mają

przepisy i który ma siedzib

ę w innym Państwie Członkowskim, to jest to decyzja

bezprawna

39

. Wniosek o licencj

ę musi zostać złożony co najmniej sześć miesięcy

przed rozpocz

ęciem jej obowiązywania.

40

Wnioskuj

ący sam określa warunki licen-

cji. CAA mo

że jednak je zmienić.

41

Jest równie

ż uprawniony do wyszczególnienia

towarów i us

ług objętych licencją.

42

Licencje podlegaj

ą odnowieniu w terminie do 3

33

Paragraf 11, CAA: Explanatory Notes, Document Nr. 221, kwiecie

ń 1992r., patrz: B. Bradford, op. cit.

s. 535

34

B. Bradford: European Travel Law, London 1997, s. 536

35

Ibidem, s. 537

36

Regulacja 3(1) SI 1972/223

37

CAA Memorandum do HL European Select Committee, czerwiec1988r.

38

Regulacja 3(1) SI 1972/223

39

Ibidem regulacja 3(4)

40

Ibidem, Licencja zostaje przyznana na rok i okre

ślona w ramach działalności, jaką ma wykonywać

licencjobiorca, wyra

żona w liczbie oferowanych miejsc wyjazdowych oraz przewidywanego zysku, op.

cit., regulacja 6(2)

41

Ibidem

42

B. Bradford, op. cit., str. 537, regulacja 8

605

miesi

ęcy przed ich datą wygaśnięcia.

43

CAA jest zobowi

ązane do odwołania, za-

wieszenia b

ądź zmianę licencji za trzytygodniowym wypowiedzeniem, jeśli przed-

stawi,

że licencjobiorca nie jest już w kondycji finansowej bądź, że środki finanso-

we nie s

ą już wystarczające.

44

W szczególnym przypadku upowa

żniony organ

mo

że zawiesić licencję w ciągu 72 godzin.

45

Od decyzji CAA odmawiaj

ącej przy-

znania licencji na takiej podstawie,

że wnioskujący nie spełnia tylko wymogów fi-

nansowych

46

przys

ługuje zażalenie do sądu hrabstwa, sąd ten może dokonać kon-

troli w przypadku, gdy licencji odmówiono bez powodów b

ądź została przyznana

na tle nierozs

ądnych warunków bądź ograniczeń, które są sprzeczne z prawem

Wspólnoty

47

. W Wielkiej Brytanii istnieje ca

łkowita swoboda „sprzedaży” ofert tury-

stycznych, bior

ąc pod uwagę jedynie ustalenia finansowe wynikające z postano-

wie

ń regulacji 16.

48

Nie stosowanie przepisów regulacji 16 jest przest

ępstwem

49

.

Przepisy te przewiduj

ą, że każdy, kto świadczy na rzecz konsumenta podróż w

formie kombinacji us

ług turystycznych nieokazjonalnie, powinien w każdym czasie

przedstawi

ć wystarczający dowód zabezpieczenia zwrotu kwot już przez konsu-

menta wp

łaconych oraz powrotu konsumenta do kraju w przypadku upadłości or-

ganizatora. Sprzedawca musi te

ż zapewnić, że przestrzega jedno z wielu ustaleń

obj

ętych regulacjami ochrony konsumenta na wypadek upadłości organizatora

50

Ustalenia te to:

- zabezpieczenie obligacjami gwarantowanymi przez wiarygodn

ą instytucję

finansow

ą, zagwarantowanie wypłaty do określonej wysokości, wyliczonej

albo na 25% rocznej spodziewanej warto

ści "sprzedaży" podróży w formie

kombinacji us

ług turystycznych bądź kwoty odpowiadającej maksymalnej

wysoko

ści wszystkich wpłat uzyskanych przez sprzedawcę w jakimkolwiek

czasie z tytu

łu określonych, niewykonanych umów o podróż;

51

- zabezpieczenie obligacjami gwarantowanymi przez wiarygodn

ą instytucję

finansow

ą funduszem rezerwowym bądź ubezpieczeniem, gwarantującym

zap

łatę kwoty odpowiadającej tylko 10% spodziewanej wartości zysku z

kombinacji us

ług turystycznych bądź maksimum 1000% wszystkich wpłat

uzyskanych przez sprzedawc

ę w jakimkolwiek czasie z tytułu określonych,

niewykonanych umów o podró

ż;

52

- wykupienie ubezpieczenia w celu zabezpieczenia konsumenta przed utrat

ą

kwot wp

łaconych na poczet umowy na wypadek upadłości organizatora;

53

- utworzenie depozytu, w którym przechowywane s

ą wszystkie wpłacone

przez konsumentów z tytu

łu umów o podróż, do momentu całkowitego wy-

43

Regulacja 16, Security in event of insolvency –requirements and offences. SI 1992/3288, Posiadacz

licencji mo

że ubiegać się o odwołanie, zawieszenie bądź zmianę warunków licencji - za 6 miesięcz-

nym wypowiedzeniem wzgl

ędem CAA.

44

Ibidem, regulacja 16(3)

45

B. Bradford, op. cit., s.538

46

Ibidem, Regulacja 20, Regulacja 21 przewiduje utworzenie specjalnego „depozytu”, je

śli „sprzedaw-

ca” nie wykonuje czynno

ści w związku ze swoją działalnością zarobkową, str. 538.

47

Ibidem, s. 9

48

Op. cit., regulacja 16(1) i (2), SI 1992/3288

49

Ibidem, regulacja 18

50

Cz

łonkostwo w AITO jest równoznaczne z udzieleniem gwarancji na działalność

51

CPT zabezpiecza dzia

łalność przedsiębiorcy z momentem jego wstąpienia do tej organizacji

52

Op. cit., regulacja 17, SI 1992/3288, niezb

ędne członkostwo

53

Ibidem, regulacja 17

606

konania umów, tak by w przypadku upad

łości organizatora fundusze z de-

pozytu mog

ły zostać spełnić żądania konsumentów.

54

"Sprzedawca" podró

ży w formie kombinacji usług turystycznych nie musi

spe

łniać wymogu określonego w regulacji 16.2, jeśli spełnia wymogi zapewniające

ochron

ę konsumenta na wypadek upadłości w innym Państwie Członkowskim,

b

ądź jeśli kombinacja wymaga licencji ATOL. Warunki nałożone przepisami regu-

lacji 16 maj

ą zastosowanie tylko do organizatorów, którzy zawierają z konsumen-

tem umow

ę o podroż na własny rachunek.

W 1965 r. ABTA utworzy

ło specjalny Fundusz Upadłościowy.

55

W przypadku

niewyp

łacalności organizatora, Fundusz zapewnia pokrycie kosztów wyjazdu po-

dró

żnych, którzy już rozpoczęli podróż, a w przypadku, gdy jest to niemożliwe do

zrealizowania, zapewnia im powrót do kraju. W nast

ępnej kolejności refundowane

s

ą wydatki poniesione przez klientów, których podróż jeszcze się nie rozpoczęła.

Agent turystyczny mo

że sam zaspokoić roszczenia klientów, a następnie zwrócić

si

ę z roszczeniem zwrotnym do funduszu. Postanowienia Regulations 1992 nakła-

daj

ą na „sprzedawców” podróży w formie kombinacji usług turystycznych wymóg

zawarcia odpowiednich porozumie

ń finansowych z różnymi stowarzyszeniami

bran

żowymi w związku z zapewnieniem ochrony konsumentowi na wypadek ich

upad

łości.

56

Wdro

żeniem przepisów karnych The Regulations 1992 są tzw. Trading Stan-

dards Officers (Local Weights and Measures Authorities) b

ądź, w Irlandii Pół-

nocnej, tzw. Trading Standards Branch (Department of Economic Development).
Ich uprawnienia uzupe

łniają postanowienia Trade Descriptions Act z 1968r. oraz

Consumer Protection Act z 1987r.

57

Przest

ępstwem jest oferowanie podróży

w formie kombinacji us

ług turystycznych bez wymaganego zabezpieczenia finan-

sowego.

58

Na tle postanowie

ń Regulacji 1992 przestępstwem jest nie przedstawie-

nie w broszurze okre

ślonych informacji dotyczących wymogu uzyskania wizy

59

oraz

w odpowiednim czasie innych szczególnych informacji dotycz

ących programu po-

dró

ży.

60

54

Op. cit., regulacja 16(3) SI 1992/3288

55

K. Tonner, Basic legal problems arising from Directive 90/314/EEC on package travel, package holi-

days and package tours, Study carried out under the commission of the Commission of the European
Communities B5-1030/91/009567/1992 – raport niepubl, s. 8

56

Nast

ępujące stowarzyszenia branżowe otrzymały zezwolenie na zarządzanie obligacjami na tle Re-

gulacji 1992:

1.The Association of British Travel Agents Limited (ABTA), które prowadzi system obligacji na podsta-

wie regulacji 18;

2.The Association of Independent Tour Operator's (AITO), które prowadzi system obligacji na podstawie

regulacji 18,

3.The Confederation of Passenger Transport (CPT), które prowadzi system obligacji a podstawie regu-

lacji 18;

4.The Federation of Tour Operators (FTO), które prowadzi system obligacji a podstawie regulacji 17;
5.The Association of Bonded Travel Organisers Trust Limited (ABTOT), jedyne stowarzyszenie, które

nie jest stowarzyszeniem bran

żowym, więc nie ma obowiązku być członkiem ABTOT, aby uzyskać;

prowadzi system obligacji na podstawie regulacji 18

57

Cz

ęść III ustawy o ochronie konsumenta, Consumer Protection Act 1987, która reguluje kwestię

wprowadzaj

ącego w błąd oznaczenia ceny, nie obowiązuje w Irlandii Północnej, gdzie stosuje się po-

dobne postanowienia rozporz

ądzenia w sprawie ochrony konsumenta, Część III, Consumer Protec-

tion Order (NI) z 1987 r., SI 1987/2049

58

Op. cit., Regulacja 16(3)

59

Ibidem, regulacja 5(3)

60

Ibidem, regulacja 7(3) i 8(3)

607

W Danii nie istniej

ą prawne czy też branżowe reguły dotyczące wymogu uzy-

skania przez biura podró

ży ubezpieczenia. Indywidualne ubezpieczenia podróżne

oraz ubezpieczenia wynaj

ętych przez turystów samochodów reguluje duńska tury-

styczna ustawa ubezpieczeniowa.

61

Pewne podstawowe prawa zapewnione w

ustawie musz

ą stać się częścią umowy ubezpieczenia. Umowy ubezpieczenia

b

ędą zazwyczaj podlegać podobnym do siebie ogólnym warunkom ubezpieczenia

towarzystw ubezpieczeniowych (w tym ubezpieczenie podró

ży).

62

W Danii oraz w Szwecji obowi

ązują specjalne regulacje prawne w sprawie

utworzenia Turystycznych Funduszy Gwarancyjnych. Na tle tych regulacji organi-
zator musi przedstawi

ć wystarczający dowód zabezpieczenia zwrotu kwot wpłaco-

nych przez konsumenta na poczet podró

ży oraz zapewnić mu powrót do kraju w

przypadku niewyp

łacalności organizatora. W obu tych państwach zakres ustaw w

sprawie Turystycznego Funduszu Gwarancyjnego, obejmuje wszelkie

świadczenia

turystyczne w formie kombinacji (tak

że te nie obejmujące transport

63

). Du

ńska

ustawa w sprawie utworzenia Turystycznego Funduszu Gwarancyjnego,

64

który ma

zastosowanie do wszystkich wyjazdów wakacyjnych b

ądź podróży w formie kom-

binacji, zapewnia podró

żnemu prawo odstąpienia od umowy w przypadku wystą-

pienia trudno

ści finansowych organizatora i sprzedawcy,

65

gdy wyjazd zosta

ł odwo-

łany bądź faktycznie nie spełnia ustalonych w umowie warunków podróży. Jeśli
agent turystyczny musi odwo

łać wyjazd przed rozpoczęciem podróży, podróżny

mo

że domagać się zwrotu wpłaconych agentowi kwot od Funduszu. W przypadku,

gdy podró

ż już się zaczęła, lecz podróżny nie może powrócić do kraju z powodu

trudno

ści finansowych organizatora, Fundusz musi zapewnić taki transport w roz-

s

ądnym czasie. Jeśli trudności finansowe powodują w rezultacie poważne naru-

szenie umowy o podró

ż.

66

Fundusz mo

że wypłacić klientowi odszkodowanie.

Wniosek o odszkodowanie musi zosta

ć złożony co najmniej na trzy miesiące od

dnia zako

ńczenia podróży.

61

Ustawa nr 129 z 1930r., z pozn. zm.

62

S. Bradford, op. cit., s. 201

63

Ibidem, s. 202

64

Ustawa - Lov nr. 315 af 14. maj 1997 om en rejsegarantifond,, zm. lov nr 207 af 29/03/2004

65

„Trudno

ści finansowe” należy tu rozumieć jako niewypłacalność w związku z ogłoszeniem upadłości

b

ądź wszczęciem postępowania o ogłoszenie upadłości lub też okoliczności, z których wynika, że nie

jest on w stanie wype

łnić swoich zobowiązań finansowych

66

Np. je

śli podróżnemu nie zapewniono miejsca w hotelu (przyp. aut.)