Created by Enny

Finanse publiczne i prawo finansowe –

ć

wiczenia 18.12.12r.

Podatek

– jest świadczeniem pieniężnym na rzecz państwa lub samorządu terytorialnego

(podmiotów publicznoprawnych).

Ma on charakter:

−

jednostronny,

−

ogólny,

−

przymusowy,

−

nieodpłatny,

−

bezzwrotny.

Jednostronność – jest określony wyłącznie przez jedną stronę stosunku - -podmiot
publicznoprawny. Druga strona nie ma wpływu na wysokość podatku.

Ogólność (abstrakcyjność) – ustawy podatkowe w sposób ogólny określają zasady
ustalania i poboru podatku.

Przymusowość – podmiot opodatkowany ma obowiązek zapłaty podatku bez względu
na osobistą ocenę słuszności tego świadczenia.

Nieodpłatność (nie ekwiwalentność) – w związku ze świadczeniem podatku nie
powstaje po stronie podmiotów publicznoprawnych żaden obowiązek świadczenia
wzajemnego.

Bezzwrotność – podatek jest świadczeniem o charakterze definitywnym.

Cechy te pozwalają na odróżnienie podatku od innych świadczeń pieniężnych. Świadczenie
pieniężne zawierające wszystkie wyżej wymienione cechy będzie podatkiem, nawet jeśli nie nosi
takiej nazwy lub nosi inną nazwę.

Elementy konstrukcji podatku

Elementy te pozwalają na odróżnienie poszczególnych rodzajów podatków.

Są to:

−

podmiot podatku

−

przedmiot podatku

−

podstawa opodatkowania

−

stawki podatkowe

−

zwolnienia i ulgi podatkowe.

Podmiot podatku:

−

podmiot bierny

−

podmiot czynny.

Podmiotem czynnym

jest ten na rzecz którego następuje świadczenie pieniężne.

Created by Enny

Podmiotem biernym

jest podmiot świadczący podatek.

Wśród podmiotów biernych przepisy ordynacji podatkowej wyróżniają:

•

podatnika

•

płatnika

•

inkasenta.

Podatnik

– to podmiot na którym ciąży obowiązek zapłacenia podatku. Na ogół łączy się to z

ponoszeniem ekonomicznego ciężaru podatku. Mogą nim być: osoby fizyczne, osoby prawne,
jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej (spółki osobowe).

Płatnik

– to podmiot, który zgodnie z przepisami prawa podatkowego, ma obowiązek obliczenia

podatku, pobrania go i wpłacenia w terminie na odpowiedni rachunek. Mogą nim być:
pracodawca (w podatku dochodowym), notariusz ( w podatku od czynności cywilnoprawnych).

Inkasent

– to podmiot, który zgodnie z przepisami prawa podatkowego, ma obowiązek pobrać

należną kwotę podatku od podatnika i wpłacić ją na odpowiedni rachunek. Przykładem jest
sołtys – w podatku lokalnym.

Przedmiot podatku – to każde zjawisko, stan faktyczny lub stan prawny, z którym ustawodawca
wiąże obowiązek podatkowy.

Podstawa opodatkowania – to ilościowa lub jakościowa, bądź ilościowa i jakościowa
konkretyzacja przedmiotu podatku. Podstawa opodatkowania odniesiona do przedmiotu podatku
daje zindywidualizowaną dla konkretnego podatku podstawę opodatkowania.

(masło maślane?)

Stawka podatkowa – to liczba lub wskaźnik, które odniesione do podstawy opodatkowania
wskazują wielkość podatku. Uporządkowane stawki podatkowe tworzą skalę lub taryfę
podatkową.

Stawka podatkowa

Kwotowe

Mnożnikowe

procentowe

ułamkowe

krotnościowe

stałe

zmienne

progresywne

regresywne

progresj

a liniowa

progresja

przyspiesz

ona

progresja

opóźniona

regresja

liniowa

regresja

przyspiesz

ona

regresja

opóźniona

global

na

szczebl

owa

Created by Enny

Kwotowe –

wyznaczają kwotę podatku na daną jednostkę lub część podstawy

opodatkowania.

Mnożnikowe

– wymagają przemnożenia stawki przez odpowiednią wielkość podstawy

opodatkowania.

Stawki procentowe stałe –

powstają niezmiennie, niezależnie od wzrostu lub spadku

podstawy opodatkowania.

Stawki procentowe zmienne –

zmieniają się wraz ze zmianą podstawy opodatkowania.

Stawki zmienne progresywne –

wzrastają wraz ze zmianą podstawy opodatkowania.

Progresja liniowa –

stawki wzrastają w takim samym tempie jak podstawa

opodatkowania.

Progresja przyspieszona –

stawki rosną szybciej niż podstawa opodatkowania.

Progresja opóźniona –

stawki rosną wolniej niż podstawa opodatkowania.

Istnieje też inny podział na progresję globalną i szczeblową.

Progresja globalna –

coraz większa stawka podatkowa odnosi się do całości podstawy

opodatkowania.

Progresja szczeblowa –

każda kolejna rosnąca stawka odnosi się tylko do kolejnego

podziału podstawy opodatkowania.

Stawki zmienne regresywne –

spadają w miarę wzrostu podstawy opodatkowania.

Regresja liniowa –

stawki spadają w takim samym tempie jak wzrasta podstawa

opodatkowania.

Regresja przyspieszona –

stawki spadają szybciej niż wzrasta podstawa opodatkowania.

Regresja opóźniona –

stawki spadają wolniej niż wzrasta podstawa opodatkowania.

Podstawa opodatkowania

Stawki podatkowe