Publiczne prawo międzynarodowe – ćwiczenia

1. Zasady podstawowe.
- są to powszechnie obowiązujące normy prawa mn. O charakterze podstawowym. Wynikają z nich elementarne prawa i obowiązki dla państw oraz ew. innych podmiotów. Mają charakter bezwzględnie obowiązujący.
- nie ma w pełni miarodajnego, wyczerpującego i definitywnego katalogu. Należy oprzeć się na KNZ.
Deklaracja zasad prawa mn. Dot. Przyjaznych stosunków i współdziałania państw:
a) powstrzymywanie się od groźby lub użycia siły przeciwko integralności terytorialnej lub niepodległości jakiegokolwiek państwa, lub w inny sposób niezgodny z celami ONZ;
b) załatwianie sporów mn. Środkami pokojowymi;
c) zakaz mieszania się bezpośrednio lub pośrednio w wewnętrzne lub zewnętrzne sprawy jakiegokolwiek państwa;
d) obowiązek współdziałania ze sobą, bez względu na różnice, w celu utrzymania pokoju mn., popierania mn. Stabilizacji gospodarczej, postępu, ogólnego dobrobytu narodów;
e) zasada równouprawnienia i samostanowienia narodów – wszystkie narody mają prawo swobodnie określać, bez ingerencji zewnętrznej, swój status polityczny oraz dążyć do rozwoju, a każde państwo ma obowiązek szanować to prawo;
f) zasada równości suwerennej państw obejmuje następujące składniki:
0 wszystkie państwa niezależnie od różnic, są równoprawnymi członkami społeczności mn.;
0 każde państwo korzysta z praw związanych z pełną suwerennością;
0 każde państwo ma obowiązek szanowania osobowości innego państwa;
0 nienaruszalność integralności terytorialnej i niepodległości politycznej;
0 prawo swobodnego wyboru i rozwoju swojego systemu politycznego, społecznego, gospodarczego i kulturalnego;
0 obowiązek stosowania się w dobrej wierze do zobowiązań mn. Oraz współżycia w pokoju z innymi państwami;
g) obowiązek wypełniania w dobrej wierze zobowiązań przez państwa przyjętych zgodnie z KNZ i w oparciu o powszechnie uznane zasady i normy prawa mn.
Podobne katalogi zawierają np. Akt końcowy Konferencji Bezpieczeństwa i współpracy w Europie z 1.08.1975, oraz Karta Praw i Obowiązków Ekonomicznych Państw z 12.12.1974. Niezależnie od szerokości katalogu istnieją zasady stanowiące fundament współczesnego prawa mn.:
A) Zasada suwerenności państw – najważniejsza zasada prawa mn., obejmująca różne elementy. Suwerenność jest samookreśleniem się państw. Można ją określić jako wolność państwa w określonych działaniach, ale nie dowolność. Pojęcie to należy kojarzyć z jego odpowiedzialnością mn, zwłaszcza za zobowiązania umowne. Od strony negatywnej należy powiedzieć, że suwerenność to brak podporządkowania innym państwom. Naruszenia suwerenności to działania sprzeczne z prawem mn., nieszanujące woli państwa. Są one zakazane i powodują odp. Mn. Ograniczenia suwerenności wynikają z woli danego państwa związania się traktatem, bądź tez jest określone przez prawo powszechnie obowiązujące. Suwerenności państwa nie można utożsamiać z wielkością oddziaływania na stosunki mn., zależące od jego ogólnego potencjału. Panuje domniemanie na rzecz suwerenności państwa.
B) Zasada samostanowienia narodów – jej źródło znajduje się w KNZ (art. 1 p.2 i art. 55). Chodzi o swobodne ustanowienie statusu politycznego i rozwój gospodarczy, polityczny i kulturalny. Jest ona organicznie związana z zasadą równouprawnienia narodów, a jej istotnym elementem jest swobodny i prawdziwy wyraz woli narodów. Zasada ta ma charakter antyfaszystowski i nie sprzeciwia się dobrowolnym związkom narodów. Dotyczy ona ich wszystkich bez względu na stopień ich rozwoju i formę bytu politycznego. Powinna być interpretowana w zw. Z innymi postanowieniami KNZ. ONZ w czasie swojej działalności uchwaliła wiele różnego rodzaju aktów dot. Zasady samostanowienia narodów. Szczególne znaczenie mają mn. pakty praw człowieka, które ustanawiają tą zasadę, jako przysługującą wszystkim narodom. Zasada ta nie jest identyczna z zasadą suwerenności, lecz wzajemnie się uzupełniają. Państwa wielonarodowe mogą decydować o swoim ustroju z zastrzeżeniem zasady równouprawnienia narodów. Zasada ta wymaga, by ustrój każdego państwa odpowiadał układowi jego sił wewnętrznych. Nie chodzi tu o petryfikowanie mapy świata – część państwa może się oddzielić od reszty, by stworzyć odrębne państwo lub włączyć się do innego, jeżeli jest to dobrowolne. Secesja powinna być wynikiem masowego ruchu ludności.
C) Zasada ochrony praw człowieka – o charakterze mn. Została ustanowiona w KNZ. Z jednej strony wprowadza się w trybie międzynarodowym prawa człowieka do porządków wewnątrzpaństwowych, a drugiej tworzy się środki mn. Kontroli nad ich przestrzeganiem. KNZ zawiera ogólne sformułowania i dla swej skuteczności wymagają rozwinięcia. W czasie działalności ONZ zawarto wiele umów mn. Oraz wydano rezolucje, które mają na celu polepszenie sytuacji człowieka we współczesnym świecie. Najbardziej specjalne miejsce zajmują przepisy dot. Bezpośredniej ochrony życia i wolności, zwłaszcza godności osobowej człowieka. Te przepisy mają char. Bezwzględny. Mn. Ochrona praw człowieka musi być powiązana z uznaniem prawa narodu do samostanowienia, więc nie jest możliwe ustalenie jednolitego, maksymalnego standardu praw człowieka. Możliwe i pożądane jest ustanowienie minimalnego reżimu tych praw.
D) Zasada ochrony środowiska – jej treścią są prawa i obowiązki państw i innych podmiotów mające na celu przeciwdziałanie wielorakim zagrożeniom dla środowiska naturalnego człowieka. Kształtuje się od niedawna w stosunku do pozostałych zasad. Przełomowe znaczenie miała konferencja NZ z 1972r. pod hasłem „Człowiek i Środowisko”, której owocem jest Deklaracja Konferencji NZ ws. Środowiska Człowieka. Wywarła ona wpływ na wiele umów mn. Kolejna konferencja odbyła się w Rio de Janeiro w 1992r., na której uchwalono Deklarację oraz Globalny Program działań, gdzie określono prawa i obowiązki państw w zakresie ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju – rozwój ludzkości powinien być zrównoważony pod względem gospodarczym, społecznym i ekologicznym. Głównym źródłem są umowy mn. O różnym zakresie podmiotowo-terytorialnym, a także merytorycznym.
E) Zasada pacta sunt servanda – aby mówić o wypełnianiu zobowiązań mn., należy powiedzieć o związkach prawami. Z prawem krajowym. Obie dziedziny oddziałują na siebie w sensie merytorycznym - treść każdej z nich jest w zasadzie determinowana przez treść drugiej. Jeśli chodzi o rozgraniczenie sfer ich obowiązywania istnieją dwie koncepcje: dualistyczna, która zakłada odrębność obu porządków prawnych (nieadekwatna), oraz monistyczna, uznająca jedność obu, lecz wymagająca rozstrzygnięcia, który z porządków ma prymat nad drugim. Powszechnie uznaje się prymat prawa mn. Nad prawem krajowym. Wyraźnie reguluje to KWPT(art.27), a także niektóre normy prawa wewnętrznego kraju(np. odesłania do umów w ustawie p.p.m.). Prawo mn. Nie reguluje kwestii, w jaki sposób państwa powinny zapewnić zgodność prawa krajowego z postanowieniami umów mn. W praktyce stosowane są sposoby: obowiązywanie proprio vigore, ogólna inkorporacja do prawa krajowego, transformacja poszczególnych norm na normy prawnopaństwowe.

2. Stolica Apostolska.
- SA należy rozumieć jako zespół centralnych organów Kościoła rzymskokatolickiego z papieżem na czele, zaś państwo-miasto Watykan jest jednostką geopolityczną utworzoną na podstawie traktatu laterańskiego z 11.02.1929r. Stanowi on, że Watykan jest nieograniczoną własnością SA, która sprawuje nad nim wyłączna i absolutną władze oraz suwerenną jurysdykcję.
- wg powszechnej praktyki, SA jest podmiotem prawa mn. Lecz w świetle tego prawa mamy do czynienia z dwojaki charakterem tego podmiotu:
* SA i Watykan nigdy nie jest stroną tej samej konwencji, członkami tej samej organizacji mn., czy konferencji mn.
* Zdolność traktatowa jest realizowana zarówno przez SA jak i państwo watykańskie. SA jest stroną umów o char. Politycznym lub humanitarnym(także konkordaty), zaś Watykan – umów o char. Administracyjnym.
- Stosunki dyplomatyczne Watykanu są domeną SA – nawiązanie ich ze 173 państwami, z czego w 71 ustanowiło przedstawicielstwa dyplomatyczne.

3. Zakon Kawalerów Maltańskich.
- Suwerenny Zakon szpitalików św. Jana jerozolimskiego zwany Rodyjskim i Maltańskim, posiada długi i historyczny rodowód – powstał w poł. XI w. na bazie istniejącego hospicjum Fundacji Włoskich Kupców państewka Avanti.
- Zakon liczy obecnie ok. 10 tys. Członków i od blisko 200 lat ma swoją siedzibę w Rzymie. Dali się oni poznać jako żarliwi obrońcy chrześcijaństwa, najpierw w Ziemi Św., później na Cyprze, gdzie przenieśli się pod wpływem wydarzeń historycznych(później Rodos i Malta).
- Główne założenia zakonu: niesienie pomocy cierpiącym, bezdomnym i słabym; prowadzenie szpitali i domów opieki w ponad 140 krajach.
- Władze zakonu: Na czele Książę i Wielki Mistrz – jego wybór jest dożywotni i jest on uznawany za głowę państwa, przysługuje mu tytuł Wysokość i jej Eminencja
* Wielki Komandor – sprawuje funkcję tymczasowego namiestnika Zakonu w przypadku śmierci, rezygnacji lub trwałej niezdolności do wypełniania obowiązków Wielkiego Mistrza.
* Wielki Kanclerz – jest odpowiedzialny za sprawy wewnętrzne, zagraniczne oraz politykę informacyjną;
* Wielki Szpitalny – do niego należy nadzór i koordynacja inicjatyw wszelkich instytucji Zakonu na całym świecie dot. Prac charytatywnych.
- Zakon podlega prawu m. – utrzymuje stosunki dyplomatyczne na tych samych zasadach co państwa; ma blisko 100 ambasad na całym świecie; posiada reprezentacje przy organizacjach mn. i obserwatorów biorących udział w Konferencjach mn.; posiada prawo legacji i ius contrahendi.

4. Umowy międzynarodowe.
- postanowienia umowne są z reguły bardziej precyzyjne i jasne w porównaniu z normami zwyczajowymi, a tym samym łatwiej je stosować i dają mniej podstaw do sporów.
- Umowa mn. To wspólne oświadczenie podmiotów prawa mn., które tworzy prawo, a więc uprawnienia i obowiązki. Normalnie ma formę jednego dokumentu, jednakże może być ujęta w dwóch lub większej liczbie związanych ze sobą dokumentów np. umowy w formie wymiany not lub listów.
* jest to zgodne oświadczenie woli stron, musi tworzyć prawo między nimi
- KWPT: traktat oznacza międzynarodowe porozumienie m/y państwami zawarte w formie pisemnej i regulowane przez prawo mn. Niezależnie od tego, czy jest ujęte w jednym dokumencie, czy w dwóch lub więcej dokumentach i bez względu na szczególną nazwę.
- ust. O um. Mn.: porozumienie m/y RP a innym podmiotem lub podmiotami prawa mn., regulowane przez prawo mn., niezależnie od tego, czy jest ujęte w jednym dokumencie czy większej liczbie dokumentów, bez względu na nazwę oraz bez względu na to, czy jest zawierane w imieniu państwa, rządu, czy ministra kierującego działem adm. rządowej właściwego do spraw, których dotyczy umowa mn.
Rodzaje umów mn.
a) ze względu na tryb zawierania: w trybie złożonym lub prostym;
b) ze względu na organ występujący w imieniu państwa: państwowe, rządowe(RM, ratyfikacja prezydenta gdy mają znaczenie dla państwa), resortowe(podpisywane przez ministra);
c) ze względu na liczbę stron: dwustronne i wielostronne;
d) ze względu na możliwość przystąpienia: zamknięte i otwarte(bezwarunkowo i warunkowo);
Budowa umów mn.: brak przepisów dot. Tej kwestii
a) nazwa umowy – nadawane różnorodne lecz nie mają większego znaczenia; spotykane określenie – „tytuł” – chodzi tutaj też o wskazanie przedmiotu umowy np. o stosunkach dyplomatycznych
b) wstęp – obejmuje intytulację, czyli określenie stron umowy, arengę – określenie motywów, z których strony zawarły umowę, narrację – krótki opis okoliczności, w jakich podpisano umowę; zwykle obejmuje stwierdzenie zgody stron, informację o mianowaniu pełnomocników, listę nazwisk i stanowisk służbowych pełnomocników, wzmiankę o wymianie lub okazaniu pełnomocnictwa, stwierdzenie, że pełnomocnicy uzgodnili tekst umowy.
c) postanowienia materialnoprawne – nazywane dyspozycją, różnią się w zależności od przedmiotu umowy. Poszczególne postanowienia ujęte są w artykuły, dłuższe z nich dzielą się na ustępy i paragrafy. W dużych umowach artykuły są pogrupowane w rozdziały, łączone w części lub tytuły. Ważnym elementem uzupełniającym są załączniki (mapy, wykazy, regulaminy wykonawcze, protokoły dodatkowe).
d) postanowienia formalnoprawne – stanowią część końcową umowy. Im więcej jest tych postanowień tym mniej jest nieporozumień przy wykładni i stosowaniu umowy. Ich katalog może być różny:
- postanowienia o sposobach rozstrzygania ewentualnych sporów m/y stronami;
- postanowienia mające zapewnić kontrolę nad wykonywaniem umowy;
- postanowienia określające sposób nabycia przez umowę mocy obowiązującej (np. klauzula ratyfikacyjna) oraz termin i sposób jej wejścia w życie;
- postanowienie pozwalające państwom trzecim na przystąpienie do umowy (klauzula akcesyjna);
- postanowienie dotyczące stosunku do innych umów (np. uchylające zawarte wcześniej określony umowy);
- postanowienie pozwalające ratyfikować umowę z zastrzeżeniami albo niedopuszczające zastrzeżeń;
- postanowienie dotyczące sposobu wygaśnięcia umowy;
- postanowienie zezwalające stronom na wypowiedzenie umowy (klauzula denuncjacyjna);
- postanowienie przewidujące rejestrację umowy np. w ONZ (klauzula rejestracyjna);
- postanowienie przewidujące sposób przeprowadzenia zmian umowy (klauzula rewizyjna);
- postanowienie informujące w jakim języku lub językach umowa została zredagowana
e) podpisy, daty i pieczęcie- są to końcowe elementy umowy. W umowach dwustronnych kolejność składania podpisów określa reguła alternatu. Na egzemplarzu umowy przeznaczonym dla danej strony podpisy jej przedstawicieli znajdują się na pierwszym miejscu. Na drugim egzemplarzu kolejność jest odwrotna. W umowach wielostronnych z reguły podpisy są składane w porządku alfabetycznym nazw państw. Kolejna reguła to pele-mele- podpisy składane są w dowolnej kolejności w dowolnym miejscu.
- KWPT jest to kodyfikacja prawa zwyczajowego odnośnie zawierania traktatów. Traktat ten ma zastosowanie jedynie do państw. Zakres przedmiotowy obejmuje całość spraw związanych z prawem traktatów z wyjątkiem przypadków sukcesji państw ich międzynarodowej odpowiedzialności lub wszczęcia kroków nieprzyjacielskich m/y państwami. Państwa zawierają umowy przez pełnomocników. Pełnomocnictwo oznacza dokument wystawiony przez kompetentną władzę państwową wyznaczający pewną osobę, lub osoby do reprezentowania państwa w negocjowaniu, przyjęciu, lub ustaleniu autentycznego tekstu traktatu. W wyrażeniu zgody państwa na związanie się traktatem, lub dokonywaniu jakiejkolwiek innej czynności związanej z traktatem. Daną osobą uważa się za reprezentującą państwo, jeżeli przedstawi odpowiednie pełnomocnictwo, lub z praktyki państw lub innych okoliczności wynika, że miały zamiar uważać daną osobę za pełnomocnika i zwolnić z przedkładania pełnomocnictw. Pełnomocnictwa nie potrzebują: głowy państw, szefowie rządów i MSZ – prawo ogólne i pełne; szefowie misji dyplomatycznych dla przyjęcia tekstu traktatu; przedstawiciele akredytowani dla przyjęcia tekstu traktatu.
Zawieranie umów międzynarodowych
- wyróżnia się 2 tryby: prosty ( proces kończy się z chwilą podpisania umowy), złożony (wymagana także ratyfikacja lub zatwierdzenie).
1. Faza przygotowań
– pierwszy etap: powstawanie wstępnego projektu traktatu drogą rokowań lub wymiany not. Mogą go przygotować organizacje mn. lub ich organy.
- uregulowanie treści poprzez negocjacje nad projektem w celu wypracowania ostatecznej treści traktatu. Może się odbyć przez głosowanie lub inne oświadczenie. Podstawą przyjęcia tekstu jest jednomyślność.
- umocowanie tekstu: chodzi o ustalenie ostatecznego tekstu autentycznego umowy; odbywa się przez parafowanie lub podpisanie. W trybie prostym będzie to świadczyło także o zgodzie na związanie się traktatem. W trybie złożonym jest to tylko potwierdzenie ostateczności tekstu umowy.
2. Faza związania się umową: jest to ostateczna zgoda państwa na związanie się umową. W trybie prostym następuje to przez podpisanie umowy, która w tym momencie nabiera charakteru prawnie wiążącego strony. W trybie złożonym etap ten wymaga ratyfikacji lub zatwierdzenia – one są zgodą na związanie się postanowieniami umowy. Można też wyrazić zgodę na związanie się umową przez przyjęcie umowy (bez narzucenia formy tej zgody), lub przystąpienie do umowy (gdy państwo nie uczestniczyło w negocjowaniu treści).
- dopełnieniem formalności jest ustanowienie indywidualnej zgody państwa. W trybie złożonym przy umowach dwustronnych istnieje obowiązek wymiany dokumentów ratyfikacyjnych, lub przesłanie noty o zatwierdzeniu, natomiast przy umowach wielostronnych dokumenty lub noty składa się u depozytariusza.
- dojście umowy do skutku: w trybie prostym następuje to, gdy zgodę wyrażą wszystkie, lub określone minimum państw stron umowy, w trybie złożonym umowa dochodzi do skutku w momencie wymiany dokumentów ratyfikacyjnych, lub drugiej z 2 not o zatwierdzeniu, albo złożenia u depozytariusza wszystkich dokumentów lub not przez wszystkie państwa lub przez określone minimum.
- wejście w życie: w trybie prostym jest to czas podpisania umowy, lub moment określony w niej później, w trybie złożonym może dojść w chwili wymiany dokumentów lub not, bądź określony czas po tym zdarzeniu, albo określony czas po złożeniu ostatniego lub ostatniego koniecznego dokumentu, lub noty u depozytariusza.
- Wszyscy członkowie ONZ mają obowiązek rejestrowania umów zawartych po wejściu w życie KNZ; w przypadku braku rejestracji żadna ze stron nie może się powoływać na taki traktat przed którymkolwiek organem Narodów Zjednoczonych.
Zasada pacta sunt servanda – jeśli zgodę wyrażoną we właściwej formie i umowa została zawarta, strony umowy zobowiązane są wykonywać w dobrej wierze jej postanowienia. Żadne państwo nie może być zmuszone do zobowiązania się umową lecz jeśli stało się jej stroną, to zobowiązane jest do jej przestrzegania. Obowiązek ten wynika z powszechnie obowiązujących norm zwyczajowych i znalazł potwierdzenie w wielu umowach i innych aktach mn. (art. 26 i 27 KWPT). Zasada ta ma zastosowanie do wszystkich ważnie zawartych i będących w mocy umów mn.
Nieważność umów mn.
- przyczyny określa KWPT:
a) naruszenie prawa wewnętrznego państwa dotyczącego kompetencji do zawierania umów (ma zasadnicze znaczenie w tej dziedzinie, pogwałcenie musi być oczywiste)
b) przekroczenie upoważnienia przedstawiciela państwa do wyrażenia zgody na objęcie umową (jeżeli ograniczenia były podane do wiadomości pozostałym państwom negocjującym)
c) błąd
d) podstęp
e) przekupstwo przedstawiciela
f) przymus wobec przedstawiciela
g) przymus wobec państwa (spowodowany przez groźbę lub użycie siły z pogwałceniem zasad prawa mn. )
h) niezgodność z prawem bezwzględnie obowiązującym (jeżeli norma bezwzględnie obowiązująca pojawi się po zawarciu umowy każda umowa dawniej zawarta z nią sprzeczna staje się nieważna i wygasa)
- procedura stwierdzenia nieważności
Strona powołująca się na okoliczności nieważności umowy musi notyfikować na piśmie pozostałym stronom swoje roszczenie ze wskazaniem środków jakie proponuje się podjąć oraz ich uzasadnienie. Pozostałe strony mają co najmniej 3 miesiące od otrzymania notyfikacji na ustosunkowanie się do roszczenia. W razie braku żadnego sprzeciwu strona dokonująca notyfikacji może podjąć proponowane przez siebie środki (dokument przekazywany pozostałym stronom). Jeżeli sprzeciw zostanie wniesiony mamy do czynienia ze sporem mn. Strony powinny wtedy szukać rozwiązania za pomocą środków niesądowych wskazanych w art. 33 KNZ. Jeśli w ciągu 12m-cy od dnia wniesienia sprzeciwu nie osiągnięto żadnego rozwiązania za pomocą środków niesądowych każda ze stron sporu może przedłożyć go do rozstrzygnięcia MTS w drodze pisemnej skargi, chyba że strony zgodzą się poddać spór arbitrażowi, a także każda ze stron może wszcząć procedurę przez wniesienie odpowiedniego żądania do sekretarza generalnego ONZ.
- następstwa nieważności
1. Brak mocy prawnej
2. W razie dokonania jakiś czynności prawnych każda ze stron może żądać przywrócenia poprzedniego stanu rzeczy; czynności dokonane w dobrej wierze nie stają się bezprawne.
3. Jeżeli umowa jest niezgodna z ius cogens strony powinny usunąć następstwa wszelkich czynności dokonanych na podstawie postanowień sprzecznych z ius cogens i doprowadzić swoje stosunki do zgodności z prawem powszechnie obowiązującym
Wygaśnięcie umów mn.
- Istnieją 2 grupy przyczyn wygaśnięcia:
a) zgodnie z postanowieniami traktatu: upływ czasu, spełnienie warunku rozwiązującego, wypowiedzenie traktatu, zmniejszenie się stron umowy poniżej ustalonego minimum;
b) w każdym czasie za zgodą wszystkich stron po konsultacji
0 automatycznie: zniknięcie podmiotu lub przedmiotu traktatu, całkowite jego wykonanie, zgodna wola stron za uznanie umowy za wygasłą
0 z inicjatywy stron umowy: pogwałcenie traktatu przez kontrahenta, całkowita i trwała niemożność wykonania traktatu, sprzeczność umowy z nowo powstałą normą ius cogens, zaistnienie zasadniczej zmiany okoliczności oraz wypowiedzenie traktatu nie przewidziane w jego postanowieniach (chodzi o formułę „chyba że”, sam charakter umowy lub zamiar stron pozwala na domniemanie możliwości wypowiedzenia). Art. 63 KWPT przewiduje możliwość wygaśnięcia umowy w przypadku zerwania stosunków dyplomatycznych jeżeli są one niezbędne w pewnym stopniu do stosowania traktatu.
- procedura stwierdzenia wygaśnięcia jest taka sama jak przy nieważności umów
- następstwa wygaśnięcia traktatu: zwolnienie stron z obowiązku dalszego jego wypełniania, brak wpływu na żadne prawa lub obowiązki ani na sytuację prawną stron powstałe w skutek wykonywania traktatu przed jego wygaśnięciem
Zawieszenie stosowania traktatów – przez pewien czas strona (strony) nie korzystają z praw ani nie wykonują obowiązków wynikających z danej umowy. Przyczyny powoływane są z inicjatywy stron, a gdy traktat ma takowe postanowienia za zgodą stron.
0 czasowa niemożność wykonania traktatu
0 zasadnicza zmiana okoliczności
0 naruszenie traktatu przez jednego z kontrahentów
0 zgoda stron
0 zawarcie traktatu późniejszego (jeżeli taki był zamiar stron)
Art. 58 KWPT przewiduje procedurę zawieszenia działania traktatu wielostronnego w drodze porozumienia tylko m/y niektórymi stronami poprzez notyfikację swojego zamiaru pozostałym stronom, jeżeli możliwość taka jest przewidziana w traktacie lub nie jest przez niego zakazana, nie wpływa na korzystanie przez pozostałe strony z ich praw, ani wypełniania obowiązków wynikających z traktatu i nie jest niezgodne z przedmiotem i celem traktatu.
- Następstwa zawieszenia: zwolnienie stron z obowiązku wypełniania traktatu w okresie zawieszenia, brak wpływu na stosunki ustanowione przez traktat, powstrzymywanie się od czynności mogących przeszkodzić przywróceniu działania traktatów.

5. Stosunki dyplomatyczne
- organy występujące w imieniu państwa w stosunkach mn. można podzielić na organy wewnętrzne i zewnętrzne, które swoje siedziby mają poza terytorium własnego państwa.
* Do organów wewnętrznych należy zaliczyć: głowę państwa (należy do niego akredytacja przedstawicieli, przyjmowanie list przedstawicieli państw obcych, uprawnienia reprezentacyjne), szefa rządu (reprezentacja, sprawowanie ogólnego zarządu nad polityką zagraniczną), rząd, parlament i MSZ (zadania z protokołu dyplomatycznego na stronie WWW)
* Organy zewnętrzne dzielą się na:
a) organy stałe: stałe przedstawicielstwa dyplomatyczne(ambasady), stałe przedstawicielstwa przy organizacjach mn., urzędy konsularne (konsulaty generalne, wicekonsulaty, agencje konsularne), przedstawicielstwa handlowe, instytuty polskie (rozpowszechnianie wiedzy o Polsce, działalność promocyjna)
b) organy tymczasowe: misje specjalne, delegacje obserwatorów (do organizacji mn. i na konferencji mn.), organy wewnętrzne tymczasowo przebywające za granicą, misje wojskowe (okręty, samoloty, oddziały),
- funkcje misji dyplomatycznej:
0 reprezentacyjna – ochrony interesów swego państwa i opieki dyplomatycznej nad jego obywatelami
0 mediacyjna
0 informacyjna
0 rozwijania i popierania przyjaznych stosunków kulturalnych, naukowych, gospodarczych, itd.
0 wykonywanie funkcji konsularnych
- członkowie misji dyplomatycznej
członkami misji są wszystkie osoby w nich zatrudnione. Najważniejszą osobą wśród nich jest szef misji. Pozostałe to personel misji, który dzieli się na personel dyplomatyczny, administracyjny i techniczny oraz personel służby misji (nie jest nim służący zatrudniony w służbie domowej członka misji, jeżeli nie jest pracownikiem państwa wysyłającego).
- szef misji dyplomatycznej
stoi na jej czele i kieruje jej pracą; jest akredytowany w państwie przyjmującym. Wybór szefa misji należy w zasadzie do państwa wysyłającego, jednakże państwo przyjmujące może sprzeciwić się mianowaniu pewnych osób na określone stanowiska w misji dyplomatycznej. Przed mianowaniem szefa misji państwo wysyłające powinno upewnić się w drodze poufnej czy osoba przewidziana na to stanowisko będzie mile widziana przez państwo przyjmujące. Odpowiedź twierdząca połączona z wyrażeniem zgody przez państwo przyjmujące na proponowaną osobę nazywa się udzieleniem agrement. Po uzyskaniu agrement państwo wysyłające powinno wystawić nowo mianowanemu przedstawicielowi tzw. listy uwierzytelniające, które następnie wręcza on głowie państwa przyjmującego. Wręczenie listów jest jednoznaczne z oficjalnym rozpoczęciem pełnienia funkcji.
Szefowie misji dzielą się na 3 klasy:
1. Ambasadorów i Nuncjuszów akredytowanych przy głowach państw
2. Posłów, ministrów i internuncjuszów akredytowanych przy głowach państw
3. Charges d’affaires, akredytowanych przy ministrach spraw zagranicznych
*precedencja w obrębie każdej klasy pierwszeństwa przedstawicieli liczy się wg kolejności dat i godzin objęcia funkcji. Nic nie stoi na przeszkodzie aby przedstawiciel SA miał pierwszeństwo w stosunku do pozostałych przedstawicieli niezależnie od daty objęcia funkcji.
*co do zasady szef misji reprezentuje swoje państwo tylko w jednym kraju, ale nie ma przeszkód by reprezentował swoje państwo jednocześnie w kilku krajach.
Zgodnie z art. 8 ustawy o służbie zagranicznej wyróżnia się stopnie dyplomatyczne:
0 ambasador tytularny
0 radca – minister
0 pierwszy radca
0 radca
0 attache specjalny
0 pierwszy sekretarz
0 drugi sekretarz
0 trzeci sekretarz
0 attache
- zakończenie działalności misji dyplomatycznej może nastąpić z przyczyn leżących po stronie państwa przyjmującego, po stronie państwa wysyłającego oraz niezależnie od stron. Art. 44 KWSD wyróżnia koniec działalności dyplomaty jaki i całej placówki dyplomatycznej.
1. Indywidualna działalność dyplomaty:
*odwołanie przez państwo wysyłające (rotacja na stanowiskach lub zastrzeżenia co do sposobu wypełniania funkcji)
*uznanie dyplomaty przez państwo przyjmujące za persona non grata
*rezygnacja dyplomaty (przyczyny zdrowotne, sytuacja rodzinna, itd.)
2. Przedstawicielstwo jako całość:
*zerwanie stosunków dyplomatycznych (np. wojna)
*zawieszenie stosunków dyplomatycznych (ze względu na czasowe pogorszenie się stos. Dyplomatycznych lub ze względów oszczędnościowych)
*przemianowanie misji z klasy wyższej na niższą
*utrata podmiotowości misji dyplomatycznej (np. rozpad państwa)
- przywileje i immunitety dyplomatyczne
przywilejem jest prawo korzystania z czegoś co nie przysługuje innym; immunitetem zaś jest możliwość niezrobienia czegoś do czego inni są zobowiązani.
*teoria reprezentacji – dyplomata jest bezpośrednim reprezentantem głowy państwa, która nie podlega prawu innego państwa.
*teoria eksterytorialności – misja stanowi przedłużenie terytorialne państwa wysyłającego, zatem osoby znajdujące się na jej terenie podlegają tylko prawu państwa wysyłającego
*teoria funkcjonalna – przywileje i immunitety służą temu aby możliwe było wykonywanie funkcji dyplomatycznych
Przywileje i immunitety dzielą się na: osobowe i rzeczowe. Mogą być poszerzone w umowie dwustronnej.

Stałe placówki

Misje specjalne

1. Prawo używania flagi i godła państwa wysyłającego na pomieszczeniach misji 2. Nietykalność pomieszczeń misji 3. Zwolnienie od wszelkich podatków i opłat dotyczących pomieszczeń misji 4. Nietykalność archiwów i dokumentów 5. Nietykalność korespondencji urzędowej 6. Zwolnienie od wszelkich podatków i opłat za czynności urzędowe 7. Nietykalność przedstawiciela dyplomatycznego 8. Immunitet jurysdykcyjny (karny, cywilny i administracyjny; z wyjątkiem powództw z zakresu prawa rzeczowego dotyczących prywatnego mienia nieruchomego na terytorium państwa przyjmującego, powództw dotyczących spadkobrania gdzie występuje w charakterze osoby prywatnej, powództw dotyczących wszelkiego rodzaju działalności zawodowej lub handlowej wykonywanej w państwie przyjmującym poza funkcjami urzędowymi 9. Brak obowiązku składania zeznań w char. świadka 10. Zwolnienie od wszelkich podatków osobistych i rzeczowych 11. Zwolnienia z wszelkich opłat i należności za wywiezienie do państwa przyjmującego przedmiotów przeznaczonych do użytku na terenie misji; zwolnienie bagażu przedstawiciela od rewizji

1. Zwolnienie podatkowe pomieszczeń misji 2. Nietykalność pomieszczeń (można wejść w razie pożaru albo innej klęski żywiołowej) 3. Nietykalność archiwów i dokumentów 4. Swoboda poruszania się po państwie przyjmującym 5. Swoboda porozumiewania się (używanie szyfrów i kodów, nietykalność korespondenci) 6. Nietykalność przedstawicieli dyplomatycznych 7. Nietykalność mieszkań prywatnych 8. Immunitet jurysdykcyjny (karny, cywilny, administracyjny; wyjątki jak przy stałych placówkach, dodatkowo powództwa o wynagrodzenie szkody wynikłej na skutek wypadku spowodowanego przez pojazd używany poza funkcjami urzędowymi) 9. Zwolnienie od przepisów o US, podatków i opłat 10. Zwolnienie od świadczeń osobistych 11. Zwolnienia celne

0 Precedencja misji specjalnej – pierwszeństwo pomiędzy misjami specjalnymi znajdującymi się w jednym państwie określa się wg porządku alfabetycznego nazw państw używanego przez protokół państwa przyjmującego. Decyduje on też o pierwszeństwie m/y misjami specjalnymi przy okazji ceremonii albo uroczystości. Pomiędzy członkami tej samej misji specjalnej stosuje się takie pierwszeństwo jakie zostanie zakomunikowane państwu przyjmującemu.
0 Początek funkcji misji specjalnej – rozpoczynają się one z chwilą wejścia w urzędowy kontakt z MSZ albo innym stosownie do uzgodnienia organem państwa przyjmującego. Nie jest on uzależniony od przedstawienia jej przez stałą misję dyplomatyczną państwa wysyłającego, ani od złożenia listów uwierzytelniających lub pełnomocnictw.
0 Zakończenie funkcji misji specjalnej – następuje w szczególności przez porozumienie zainteresowanych państw, wypełnienie zadania, upływ czasu wyznaczonego misji specjalnej, powiadomienie przez państwo wysyłające, że kładzie ono kres misji specjalnej albo ją odwołuje, powiadomienie przez państwo przyjmujące, że uważa ono misję specjalną za zakończoną. Zerwanie stosunków dyplomatycznych lub konsularnych nie powoduje zakończenia misji specjalnych.
0 Ius legationis – jeden z podstawowych atrybutów państwa; uprawnienie przyjmowania i wysyłania przedstawicieli dyplomatycznych
0 Dyplomacja – oficjalna urzędowa działalność państwa w stosunkach mn. występujących za pośrednictwem swoich stałych i czasowych organów mających na celu realizację jego polityki zagranicznej w drodze prowadzenia rokowań i zawierania umów
0 Korpus Dyplomatyczny – ogół przedstawicieli dyplomatycznych akredytowanych w państwie przyjmującym. Na czele stoi Dziekan sensu stricte obejmuje tylko szefów placówek akredytowanych w danej stolicy, a w sensie szerokim – wszystkie osoby zaliczane do personelu dyplomatycznego. Przysługują mu przywileje i immunitety poprzez wpis do protokołu dyplomatycznego.
0 Dziekan – jest nim szef misji najwyższej klasy, któremu przysługuje pierwszeństwo, z wyjątkiem Nuncjusza SA. Pełni rolę ceremonialną.
0 Misja dyplomatyczna – stały organ państwa wysyłającego mający siedzibę w państwie przyjmującym
0 Ambasador – najwyższy stopniem dyplomata 1 klasy
0 Charge d’affaires – szef 3 klasy; wyróżnia się en pied i ad interim (tymczasowo zastępuje ambasadora)
0 Nuncjusz Apostolski – najwyższy rangą stały przedstawiciel SA
0 Internuncjusz- przedstawiciel SA, szef misji w 2 klasie (nie występuje w praktyce)
0 Attache – jeden z najniższych stopni dyplomatycznych; Attache specjalny w hierarchii występuje przed sekretarzami (wojskowi, morsy i lotniczy)
0 Agrement – wstępna zgoda państwa przyjmującego na przyjęcie osoby na szefa misji dyplomatycznej
0 Akredytacja – oficjalne uznanie przedstawiciela dyplomatycznego państwa wysyłającego za pełniącego funkcje w państwie przyjmującym; uzależnione od złożenia listów uwierzytelniających
0 persona non grata – uznanie przedstawiciela dyplomatycznego za osobę nie mile widzianą
0 ekspulsja – przymusowe wydalenie dyplomaty uznanego za persona non grata w sytuacji odmowy opuszczenia terytorium państwa przyjmującego