HIGIENA PROCESU NAUCZANIA

LOKALIZACJA

Szkoła powinna być

zlokalizowana

na równym,

dobrze nasłonecznionym
terenie, zabezpieczonym od
silnych wiatrów, o gruncie
suchym, przepuszczalnym.

Działka

– ogrodzona,

właściwie oświetlona,
otoczona pasem zieleni.

Plac rekreacyjny -

² / 1ucznia.

Przy sprzyjających warunkach

atmosferycznych uczniowie powinni przebywać w czasie

przerw międzylekcyjnych na świeżym powietrzu

Podwórze gospodarcze

- oddzielone pasem zieleni.

Boiska sportowe

o mało pylącej nawierzchni. Zajęcia

wychowania fizycznego należy prowadzić na świeżym

powietrzu, a tylko przy złych warunkach atmosferycznych
- na sali gimnastycznej.

OTOCZENIE BUDYNKU

WARUNKI BUDYNKU

Budynek

– z łatwym dostępem światła i powietrza

ze wszystkich stron, podzielony na zespoły

funkcjonalne, których organizacja względem

siebie uzależniona jest od organizacji pracy
i nauki.

Umożliwienie prawidłowego
rozwiązania:



akustyki,



oświetlenia naturalnego,



sposobu nasłonecznienia,



organizacji przerw i rekreacji,



dożywiania itp.

WNĘTRZA – SALE LEKCYJNE

W sali lekcyjnej powinno przypadać na 1 ucznia:



>1,25 m

² podłogi w klasach młodszych



>1,5 m

² w klasach starszych



4,0-4,5 m

³ powietrza z zachowaniem wysokości co najmniej 3,2 m.

Maksymalna szerokość

klasy uzależniona jest od wysokości okien

(kąt padania - min 30º),

maksymalna długość

– od możliwości

odczytywania znaków na tablicy - 8,6 m.

•

Ściany

gładkie,

sufity

białe i

podłogi

łatwe

do utrzymania w czystości.

•

Okna

z górnymi wywietrznikami uchylanymi

z poziomu podłogi. Poziom

parapetu

powinien

znajdować się na wysokości blatu stołu i nie

przekraczać 90cm. Filarki między oknami mogą

mieć najwyżej 75cm szerokości. Okna od strony

nasłonecznionej powinny mieć możliwość

ograniczenia operacji słonecznej (np. żaluzje,

podciągane w dni pochmurne). Firanki nie są

wskazane (kurz, ograniczenie oświetlenia
naturalnego).

•

Od wszystkich materiałów wykończeniowych

wymagane są

atesty zdrowotne.

WNĘTRZA – SALE LEKCYJNE

Salę szkolną należy wyposażyć w

ławki

szafki

regały

i inne

urządzenia specjalistyczne. Ilość drobnego sprzętu

(np. obrazków) trzeba ograniczyć ze względu na gromadzenie

się kurzu, który obok hałasu należy w szkole do

najgroźniejszych czynników szkodliwych dla zdrowia. Każda

klasa powinna mieć własną salę, a każde dziecko dostosowane

do wysokości ciała stanowisko pracy (krzesło i stolik),

spełniające wymogi ergonomii. Przymusowa pozycja

w nieprawidłowej ławce prowadzi do powstawania i utrwalania

się wad postawy.

WNĘTRZA – SALE LEKCYJNE

Istnieje

6 numerów ławek

, zmieniających

się co 14 cm wysokości ciała ucznia - od

98 do 172cm.W prawidłowo dobranej ławce

uczeń siedzący

"głęboko"

na siedzisku

(siedzenie na skraju krzesła nie jest
wskazane) i

wyprostowany ma całe

stopy oparte o podłogę, kolana nieco
uniesione

nad brzeg siedziska (by

uniknąć ucisku tętnicy podkolanowej);

poziom pulpitu znajduje się na wysokości

opuszczonych łokci

. Uczeń siedzący na krześle

powinien być

lekko wsunięty

pod blat stołu.

Zaleca się, by praca odbywała się w pozycji

wyprostowanej zbliżonej

maksymalnie do stojącej (zgięcie stawu
biodrowego >90

º).

O kolejności siedzenia uczniów w ławkach w izbie

lekcyjnej decyduje: wysokość ciała, ostrość słuchu

i wzroku, względy wychowawcze itp.

MIKROKLIMAT

Nieprawidłowości w zakresie



temperatury,



wilgotności,



ruchu powietrza, jego cech
organoleptycznych i stanu zjonizowania

mają niekorzystny wpływ na zdrowie

ucznia i nauczyciela.

Parametry te powinny

spełniać wymagania

określone w Polskiej

Normie i przepisach

sanitarnych.

MIKROKLIMAT

– TEMPERATURA I

WILGOTNOŚĆ



pomieszczenie do nauki powinna wynosić 20ºC



sala gimnastyczna, szatnie, korytarze 16

ºC,



ustępach 16-18ºC, natryski 25ºC.



Nie jest wskazane ani przegrzewanie, ani

niedogrzanie pomieszczeń.



Wilgotność względna

powinna wynosić w

salach do nauki przy temperaturze 16-20

ºC 40-

60%, przy temperaturze powyżej 20ºC i poniżej
16

ºC 30-40%.



Powietrze

zbyt suche

nie jest wskazane ze

względu na niekorzystny wpływ na górne drogi
oddechowe. Powietrze

zbyt wilgotne

sprzyja

rozwojowi pleśni.

MIKROKLIMAT

– RUCH POWIETRZA

W pomieszczeniach do nauki

powinien wynosić

0,1m/s

Konieczny do wymiany

powietrza zużytego w trakcie
lekcji. Powstaje w wyniku

nieszczelności otworów
i wentylacji grawitacyjnej

(uchylne okna, kanały
wentylacyjne powinny

zapewniać 3-krotną wymianę

powietrza w ciągu 1 godziny).

Razem z temperaturą

i wilgotnością stwarza odczucie

ciepła określane mianem

temperatury efektywnej

MIKROKLIMAT

– ŚWIATŁO

Izby szkolne należy oświetlać światłem naturalnym
o parametrach:



współczynnik geometryczny

min 1:5 (na 1m

powierzchni świetlnej przypada 5m² podłogi)



kąt padania

minimum 30

º (utworzony przez prostą

poziomą i poprowadzoną z miejsca pracy do górnej

krawędzi okna),



kąt otwarcia

minimum 5

º (utworzony przez proste

łączące punkt płaszczyzny pracy ucznia z górną krawędzią przeciwległego

budynku lub wierzchołkami drzew oraz z górną krawędzią okna),



WON

wskaźnik oświetlenia naturalnego - 1,5% (stosunek natężenia

oświetlenia danego miejsca izby do równoczesnego natężenia oświetlenia

płaszczyzny poziomej pod odkrytym niebem).



Wymagane natężenie oświetlenia sztucznego

w pomieszczeniu do nauki

wynosi 300 1x (ma być równomierne, rozproszone, o ciepłej barwie),

w sali gimnastycznej - 200 1x, na korytarzu 100 1x.

MIKROKLIMAT

– HAŁAS

Hałas na terenie zabudowy związanej ze stałym lub

wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży

nie powinien

przekraczać 50dB

, a

maksymalnie (krótkotrwały) 75dB

Dopuszczalny hałas w izbie lekcyjnej to 40dB. Jest on
poważnym czynnikiem szkodliwym w szkole. Nowe rozwiązania
budowlane pozwalają na polepszenie warunków
akustycznych wewnątrz klas.

HIGIENA NAUCZANIA OBEJMUJE:

ZAJĘCIA SZKOLNE:

•

Równomierne rozłożenie zajęć w ciągu tygodnia

•

Stała godzina rozpoczęcia zajęć

•

Właściwe rozłożenie zajęć w stosunku tygodniowym

(najbardziej sprzyjającymi dniami do nauki są

poniedziałek, wtorek, środa, najmniej – piątek)

•

Odpowiednie rozłożenie przedmiotów w ciągu dnia (przedmioty

„trudne” powinny być na 2 i 3 lekcji, „średnio trudne” na 1 i 4, a łatwe
na dalszych lekcjach).

PRACE DOMOWE:

Czas na wykonanie prac domowych
nie powinien przekraczać 0,5 – 3 godz.

0,5

– 1 godz. -> klasa

0,75

– 2 godz. -> klasa

– IV

2,0

– 2,5 godz. -> klasa

– VI

3 godz. ->

gimnazjum

HIGIENA NAUCZANIA OBEJMUJE:

SEN:

Normy higieniczne czasu snu ucznia wynoszą:

10,5

– 11 godz. -> kl.

– III

– 10,5 godz. -> kl.

– 10 godz. -> kl.

– VI

– 9,5 godz. -> kl.

I i II gimnazjum

8,5

– 9,5 godz. -> kl.

III gimnazjum

– 8,5 godz. ->

liceum

HIGIENA NAUCZANIA OBEJMUJE:

PRZEMĘCZENIE:

To inaczej przeciążenie, zmęczenie przewlekłe. Jest to stan

wyczerpania umysłowego, w którym zwykły wypoczynek

(spacer, zabawa, sen) nie jest w stanie doprowadzić organizmu

do stanu „normy”. Stan ten charakteryzuje się zmniejszoną

wydajnością pracy, nadpobudliwością, bólami głowy,

zaburzeniami snu, utratą łaknienia, itp…

ZMĘCZENIE:

Jest to stan fizjologiczny towarzyszący każdej pracy, czynności,

który po krótkim odpoczynku zanika.

Pomiarowi stanu zmęczenia ucznia służą:

test wykreślania liter

test zadań arytmetycznych

metoda ergograficzna

tremometria

ocena aktywności ucznia

HIGIENA NAUCZANIA OBEJMUJE:

CZAS AKTYWNEJ UWAGI DZIECKA:

15 min. -> 5

– 7 lat

20 min. -> 8

– 10 lat

25 min. -> 11

– 12 lat

30 min. -> 13

– 16 lat

PRZERWY MIĘDZY LEKCJAMI:

Przerwy powinny wynosić 10 min., a po każdej 3 lekcji 20 min.

PRZERWY ŚRÓDLEKCYJNE:

Są zalecane w klasach młodszych i powinny wynosić 3 – 5

min. ćwiczeń fizycznych przy otwartych oknach lub powinna
nastąpić zmiana tematu lekcji. Maksymalna długość lekcji
w klasie I szkoły podstawowej wynosi 35 min.

URZĄDZENIA SANITARNE

Do utrzymania higieny niezbędne są urządzenia sanitarne:



1 miska ustępowa i 1 pisuar na 36 chłopców



2 miski ustępowe na 36 dziewcząt oraz 1 umywalka
na 2 przybory.



Wykonanie techniczne pomieszczeń i sprzętu powinno

umożliwić utrzymanie czystości poprzez mycie i dezynfekcję.



Szkołę powinna też stworzyć warunki techniczne

i organizacyjne do sporządzania posiłków i napojów.

Wielogodzinny pobyt dziecka w szkole bez napoju i pożywienia

(przynajmniej śniadania) ma nieodwracalnie szkodliwy wpływ
na zdrowie.

WYPOSAŻENIE GABINETU
LEKARSKIEGO W SZKOLE

Wyodrębnionym miejscem sprawowania

profilaktycznej opieki zdrowotnej nad
uczniami przez higienistów szkolnych jest
gabinet profilaktyczny w szkole. Powinien
on spełniać warunki określone
w obowiązujących przepisach i posiadać
podane wyposażenie:



Meble:

szafka na leki, kozetka, stolik

zabiegowy, parawan, biurko, dwa krzesła,
taboret obrotowy, szafa na dokumentację,
szafa na ubrania, wieszak na ubrania.



Srzęt i pomoce do wykonywania testów

przesiewowych i interpretacji ich wyników

WYPOSAŻENIE GABINETU
LEKARSKIEGO W SZKOLE



Sprzęt do wykonywania i zabezpieczenia

szczepień ochronnych

w przypadku

wykonywania ich w gabinecie profilaktycznym

w szkole: lodówka z termometrem, torba-termos,

lampa bakteriobójcza, igły i strzykawki

jednorazowego użytku, pojemniki na zużyty sprzęt

jednorazowego użytku, zestaw przeciwwstrząsowy,

program szczepień ochronnych na dany rok kalendarzowy

(ustalony przez Głównego Inspektora Sanitarnego).



Sprzęt i leki do udzielania

pomocy medycznej

: szyny Kramera

(lub pneumatyczne); termometr, nożyczki, miska nerkowa,

kieliszki do leków, kieliszek do płukania oka, woreczki z lodem

w zamrażalniku lodówki; leki, środki do użytku zewnętrznego

i artykuły sanitarne.

WYPOSAŻENIE GABINETU
LEKARSKIEGO W SZKOLE



Środki i sprzęt do nadzorowanej, grupowej profilaktyki próchnicy

zębów

W szkołach podstawowych:

preparaty fluorkowe do szczotkowania zębów: 1,0% - 2,0 % fluorku

sodowego lub związków aminofluorków w postaci płynu lub żelu,

kubki plastikowe lub papierowe jednorazowego użytku,

pomoce do demonstracji metody szczotkowania zębów.

W szkołach specjalnych

dodatkowo 0,12 % roztwór glukonianu

chlorheksydyny do płukania jamy ustnej (ewentualnie żel
chlorheksydynowy do aplikacji.



Inny sprzęt i materiały:

umywalka z bieżącą, ciepłą i zimną wodą, mydło

w płynie, koc, jednorazowe ręczniki, dezynfekcyjne

środki, wiadro pedałowe (z workami foliowymi),

czajnik elektryczny, prześcieradła, fartuchy,

łączność telefoniczna.



Dokumentacja medyczna

uczniów i gabinetu

profilaktycznego w szkole