Cele kształcenia

dr Justyna Strykowska

Cele kształcenia, pojęcie i funkcje



Cele – projektowane stany rzeczy,

które uczniowie powinni osiągnąć po

podjęciu działania



Cele – planowane i oczekiwane

osiągnięcia uczniów, czyli wyniki

nauczania i uczenia się

Cele kształcenia, ich rola



Cele ukierunkowują czynności ludzkie



Cele decydują o doborze treści

nauczania i metod pracy



Cele są wyznacznikiem poziomu

motywacji

Rodzaje i kategorie celów kształcenia



Cele poznawcze - wiedza

i umiejętności,



Cele kształcące – kształtowanie

strony intelektualnej człowieka



Cele wychowawcze – kształtowanie

systemu wartości i postaw człowieka

Cele ogólne i operacyjne



Cele ogólne wyrażają intencje

i zamierzenia nauczyciela.

Są przedstawiane za pomocą kategorii

pojęciowych: zapoznać, omówić, objaśnić…



Cele operacyjne wyrażają osiągnięcia uczniów

w formie zachowań werbalnych

i pozawerbalnych. Są przedstawiane

najczęściej: po skończonych zajęciach uczeń

potrafi… powiedzieć, wskazać, rozpoznać,

narysować itd.

Ogólne cele kształcenia



Zapewnienie uczniom warunków do

wszechstronnego rozwoju.



Zapoznanie uczniów

z podstawami usystematyzowanej wiedzy.



Kształtowanie u uczniów określonych umiejętności.



Rozwijanie u uczniów zdolności

i zainteresowań poznawczych.



Kształtowanie u uczniów pożądanych wartości

i postaw.



Przygotowanie uczniów do ustawicznego

kształcenia.

Taksonomia celów nauczania

Poziom

Kategoria

1.

Wiadomości

a.

Zapamiętywanie
wiadomości

b.

Zrozumienie wiadomości

2.

Umiejętności

c.

Stosowanie wiadomości

w sytuacjach typowych

d.

Stosowanie wiadomości w

sytuacjach problemowych

Taksonomia celów nauczania:

a)

Zapamiętywanie wiadomości oznacza

gotowość do przypominania sobie

pewnych terminów, faktów, praw i teorii.

b)

Zrozumienie wiadomości oznacza,

że uczeń potrafi je przedstawić w innej

formie, niż je zapamiętał

(uporządkować i streścić)

Taksonomia celów nauczania:

a)

Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych

oznacza opanowanie przez ucznia praktycznego

posługiwania się wiadomościami, według

podanych mu uprzednio wzorów

b)

Stosowanie wiadomości w sytuacjach

problemowych oznacza opanowanie przez

ucznia umiejętności formułowania problemów,

dokonywania analiz i syntezy nowych dla niego

zjawisk.

Przykłady celów ogólnych:



zapoznanie (uczniów) z historią pisma,



nauczenie samodzielne korzystanie

z edytora tekstu,



kształcenie umiejętności tworzenia prostych

dokumentów – przenoszenie ich,

kopiowanie i wklejanie tekstów etc

Nauczyciel stawia sobie za cel:

Przykłady celów operacyjnych:



wymienić funkcje edytora tekstów,



napisać, skopiować tekst, zmienić jego

wygląd – edytować go,



cofnąć wprowadzone przez siebie zmiany,



zapisać dokumenty na różnych nośnikach,



przenosić i kopiować teksty i pliki,



sprawdzić pisownię w dokumencie

Po zajęciach uczeń będzie umiał, potrafił:

Przykłady celów ogólnych:



zapoznanie uczniów z rodzajami planów

filmowych,



uświadomienie różnic miedzy scenariuszem,

a scenopisem,



wzbogacenie słownictwa uczniów o wyrazy

i wyrażenia związane z filmem,

Nauczyciel stawia sobie za cel:

Przykłady celów operacyjnych:



Wymienić podstawowe cechy scenariusza i

scenopisu,



nazwać (rozróżniać) plany filmowe,



objaśnić terminy związane z filmem

(np. plan filmowy, kadr, czas i miejsce

akcji)

Po zajęciach uczeń będzie umiał, potrafił:

Cel powinien być:

1.

Prosty - jego zrozumienie nie powinno stanowić kłopotu,

sformułowanie powinno być jednoznaczne i nie pozostawiające

miejsca na luźną interpretację.

2.

Mierzalny - a więc tak sformułowany, by można jednoznacznie

sprawdzić jego realizacje.

3.

Osiągalny - inaczej mówiąc realistyczny; cel zbyt ambitny

podkopuje wiarę w jego osiągnięcie i tym samym motywację do

jego realizacji.

4.

Istotny - cel powinien być ważnym krokiem naprzód, jednocześnie

musi stanowić określoną wartość dla tego, kto będzie go

realizował.

5.

Określony w czasie - cel powinien mieć dokładnie określony

horyzont czasowy w jakim zamierzamy go osiągnąć.

Wyznaczanie celów

1. Zawsze w pozytywie
Cele formułowane są w postaci pozytywnej.

2. Jak poznasz, że to osiągnąłeś?
Cele opisane są jako informacja sensoryczna (widzę, słyszę, czuję, etc.) oraz

pokazane z wielu pozycji percepcyjnych. Zrealizowanie celów jest możliwe do

przetestowania i jest potwierdzane w zewnętrznym zachowaniu.

Wyznaczanie celów

3. Co musisz zrobić by cel osiągnąć?
Cel opisywany jest w formie konkretnych czynności do wykonania, na

poszczególnych etapach realizacji celu.

4. Jak, gdzie i z kim?
Cele są osadzone w odpowiednim kontekście: z kim, kiedy, w jakich

sytuacjach, gdzie i w związku z jakim rodzajem aktywności

Wyznaczanie celów

5. Ekologia
Cele są realizowane w sposób ekologiczny (dla siebie,

innych i szerszego kontekstu)
6. Zasoby własne
Opis celu zawiera listę zasobów własnych (materialnych i

niematerialnych) wspomagających jego realizacje.
7. Brak sprzeczności
Istnieje spójna zgoda na obu poziomach (świadomym i

nieświadomym)

Wyznaczanie celów

8. Specyficzny i określony (mierzalny)
Cel musi być określony, konkretnie
9. Określony w czasie
Dokładnie określony termin osiągnięcia celu.
10. Motywujący i zależny od Ciebie
Realizacja celu na każdym etapie powinna być zależna od

Ciebie. Cel powinien być możliwy do realizacji i

motywujący.

Wyznaczanie celów

Mój cel
……………………………………………………………….
…………………………………………………………………

Czy Twój cel jest:

1.

pozytywny

2.

dokładny, konkretny

3.

osiągalny, zgodny z możliwościami

Wyznaczanie celów

Jakie zasoby posiadam, aby go zrealizować?
……………………… …………………………
……………………… …………………………

Jakie zasoby muszę zdobyć, aby osiągnąć cel?
………………………………………… ………………………………………
……………………………………… ………………………………………
………………………………………… ………………………………………

Wyznaczanie celów

Termin realizacji mojego celu

…………………………………………

 Wskaźniki realizacji mojego celu

…………………………………… ……………………………………

…………………………………… ……………………………………

Wyznaczanie celów

Czy Twój cel jest:

1.

pozytywny

2.

dokładny

3.

osiągalny (zgodny możliwościami)

4.

określony w czasie

5.

mierzalny (zawiera wskaźniki pokazujące

jego osiągnięcie)

S.M.A.R.T sprytny

akronim pięciu cech:

Simple. Cel powinien być prosty jasny i przejrzysty. Jeśli cel
jest niezrozumiały, wówczas nie wiadomo jakie konkretne kroki
należy przedsięwziąć, by osiągnąć, a tym bardziej byłby problem
z wyznaczeniem najbliżej akcji.

Measurable. Musimy być w stanie zmierzyć, czy udało się nam
osiągnąć, to co zamierzyliśmy. Dzięki temu będziemy wiedzieć,
czy i kiedy zrealizowaliśmy nasz cel lub ile nam jeszcze brakuje.

S.M.A.R.T sprytny

Achievable. Cel musi być realistyczny. Musimy być ze sobą

szczerzy, znać swoje możliwości i ograniczenia, a także mieć na

uwadze uwarunkowania rynkowe.

Relevant. Czy cel jest na tyle istotny, że zobaczymy jego wpływ

na nasze życie / pracę? Jeśli nie, to po co zaprzątać sobie nim

głowę?

Timely defined. Zdefiniowany w czasie. Ramy czasowe są

ważne, by się zmobilizować i faktycznie zrealizować cel, a nie

wiecznie odkładać go w czasie.