GRYZONIE

WETERYNARIA W PRAKTYCE

76

www.weterynaria.elamed.pl

MARZEC • 3/2011

rozmiary płodów. Liczebność miotu jest
cechą dziedziczną. Przyjmuje się również,
że młode samice mają zwykle mniej liczne
potomstwo niż starsze (1, 2, 13).

P

ARAMETRY

ZWIĄZANE

Z

ROZRODEM

Najważniejsze parametry to:

• dojrzałość płciowa samicy: 6 tygodni;

• dojrzałość płciowa samca: 9-10 tygo-

dni;

• wiek rozrodczy samicy: 2-3 miesiące

(waga 350-450 g);

• wiek rozrodczy samca: 3-4 miesiące

(waga 600-700 g);

• długość cyklu rujowego: 15-17 dni;

• długość rui: 1-16 godzin, średnio 8 go-

dzin w obecności samca;

• długość ciąży: 59-72 dni (zależy od liczby

miotu, większy miot – krótszy okres
ciąży);

• liczba młodych w miocie: 1-6 (przecięt-

nie 3-4);

• masa ciała w momencie urodzenia: 60-

100 g;

• okres rozrodczy samic: 4-5 lat, rodzi

średnio 4-5 miotów w życiu;

• okres rozrodczy samców: 5 lat lub dłu-

żej;

• moment odsadzenia: 3 tydzień;

• czas trwania laktacji: maksimum 5.-

8. dzień po porodzie, trwa do 23 dni
po porodzie;

• skład mleka świnki morskiej: tłuszcz

4%, białko 8%, laktoza 3%, woda 83%
(1, 2, 7, 13).
Świnki morskie są płodne, a zaburzenia

w rozrodzie są związane z nieprawidłową
opieką i żywieniem. Samice świnek do-
skonale zajmują się i opiekują się młodymi.
W warunkach hodowli klatkowej samiec
może przebywać z jedną lub z kilkoma sa-
micami. U dojrzałych płciowo samców
dochodzi często do gromadzenia się wy-
dzieliny gruczołów łojowych o konsysten-
cji wosku, o specyfi cznym cuchnącym za-
pachu w fałdach skóry w okolicy odbytu.
Ta wydzielina jest często zmieszana z ka-
łem, tworząc czopy dochodzące do dużych
rozmiarów, dlatego ujścia gruczołów po-
winny być regularnie czyszczone (8).

Świnki morskie hoduje się w parach lub
w haremach (w hodowli poligamicznej
na jednego samca przypada od 4 do 5 sa-
mic). Młode samice powinno się umie-
ścić razem z samcem, dopiero gdy osią-
gną wiek około 4-5 miesięcy (500 gram),
natomiast po raz pierwszy powinny zajść
w ciążę przed upływem 6.-8. miesiąca życia,
ponieważ po tym okresie kości miednicy
zrastają się, co może utrudnić akcję poro-
dową. Samce powinny być dopuszczone
do kopulacji tak szybko, jak to możliwe,
najlepiej zaraz po ukończeniu 4. miesiąca
życia. Przesunięcie tego momentu powy-
żej pierwszego roku życia może doprowa-
dzić do spadku libido, a nawet niepłodno-
ści (2, 7, 8, 9, 11, 13, 14).

Świnki morskie są zwierzętami poli-

estralnymi. Ruja pojawia się u nich co 10-
18 dni (średnio 16) i trwa 24-48 godzin, przy
czym samica akceptuje samca przez okres
6-11 godzin. Owulacja jest spontaniczna
i występuje około 6 godzin od rozpoczęcia
objawów rujowych. Objawy rujowe mani-
festują się obrzmieniem zewnętrznych na-
rządów płciowych, obskakiwaniem innych
samic oraz odruchem tolerancji (przyjmo-
waniem charakterystycznej postawy: ugi-
nanie grzbietu podczas głaskania). Dzień
przed wystąpieniem rui błona dziewicza
ulega samoistnej perforacji, co umożliwia
kopulację (7, 8).

Rytuał godowy jest krótki. Samiec, chrzą-

kając i kołysząc tylną częścią ciała, obcho-
dzi kilkakrotnie samicę wokół, która re-
aguje na zaloty wyłącznie w czasie rui. Tuż
po kopulacji w pochwie wytwarza się czop
z nasienia, który wypada po około 48 go-
dzinach. W tym czasie ponownie pojawia
się błona dziewicza zasłaniająca światło
pochwy do momentu porodu. Po upływie
6-48 godzin od porodu pojawia się kolej-
na ruja. W związku z tym należy odsepa-
rować samicę od samca, ponieważ ponow-
na ciąża wpływa niekorzystnie na odchów
miotu (11, 14).

W zależności od liczebności miotu ciąża

u świnek trwa 59-74 dni (średnio 63 dni),
w przypadku mniej licznych miotów jest
ona dłuższa i istnieje wówczas ryzyko po-
wikłań porodowych ze względu na duże

dr n. wet. Wiesław Bielas

*

, dr n. wet. Tomasz Piasecki

**

*

Katedra Rozrodu z Kliniką Zwierząt Gospodarskich Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu

**

Katedra Epizootiologii z Kliniką Ptaków i Zwierząt Egzotycznych Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu

Abstract

The article contains information about
the physiology and pathology of guinea
pig reproduction, especially gestosis,
hair loss during pregnancy, superfeta-
tion, lactomania, dystocia, hemorrhagic
syndrome, infant mortality, mastitis and
agalactia.

Key words

guinea pigs, reproduction

Streszczenie

Praca prezentuje wybrane informacje
na temat fi zjologii i patologii rozrodu u świ-
nek morskich. Szczególną uwagę zwró-
cono na zatrucie oraz wypadanie włosów
w czasie ciąży, zapłodnienie dodatkowe,
ciążę urojoną, ciężki poród, syndrom krwo-
toczny, śmiertelność noworodków oraz
przypadłości gruczołów mlekowych.

Słowa kluczowe

świnki morskie, rozród

Fizjologia oraz patologia
rozrodu u świnek morskich

THE PHYSIOLOGY AND PATHOLOGY
OF THE GUINEA PIG REPRODUCTION

GRYZONIE

WETERYNARIA W PRAKTYCE

77

www.weterynaria.elamed.pl

MARZEC • 3/2011

Samice świnki morskiej mają ruję zaraz

po porodzie i mogą zajść w ciążę w ciągu
kilku godzin po urodzeniu młodych, jed-
nak dla dobra samicy należy unikać po-
nownej ciąży. Dlatego zaleca się usunięcie
samca po sezonie godowym i stwierdzeniu
ciąży, aby zapobiec ryzyku ponownego zaj-
ścia w niechcianą ciążę.

Ciążę u samicy można stwierdzić za po-

mocą delikatnego omacywania ściany
jamy brzusznej w 4.-5. tygodni od kopula-
cji. W tym czasie bezpieczniejszą metodą
wykrywania ciąży jest zastosowanie bada-
nia USG. W rozpoznaniu ciąży pomoc-
ny jest stały monitoring wagi samicy, gdyż
w tym czasie dochodzi nawet do podwo-
jenia masy ciała. Od 42. dnia ciąży można
stwierdzić również ruchy płodów poprzez
omacywanie powłok brzusznych zwie-
rzęcia. Ruchy te stają się niewyczuwalne
na około tydzień przed porodem, co zwią-
zane jest z intensywnym wzrostem pło-
dów i brakiem miejsca w jamie brzusznej.
Mniejsze zastosowanie w rozpoznawaniu
ciąży u świnek morskich ma badanie ra-
diologiczne, ponieważ mineralizacja kości
płodów następuje w 6. tygodniu. Badanie
RTG wykonuje się przy znacznym wydłu-
żeniu ciąży powyżej 70 dni, kiedy istnieje
podejrzenie obumarcia lub resorpcji pło-
dów (ryc. 1, str. 78) (11, 14).

Świnki morskie nie przygotowują gniaz-

da tuż przed porodem, jak inne gryzonie,
dlatego ustalenie terminu porodu jest trud-
ne do określenia.

W momencie gdy świnka znajduje się

w ostatnich tygodniach ciąży, jej stan jest
widoczny dla świadomych obserwatorów.
Podczas ciąży samica może podwoić masę
ciała. W miarę zbliżania się do terminu po-
rodu w organizmie wzrasta poziom relak-
syny, która powoduje rozluźnienie spojenia
kości łonowych miednicy.

Kilka dni przed porodem, spojenie ło-

nowe kości miednicy rozszerza się nawet
do szerokości 2,5-3 cm. Rozszerzenie mię-
dzy kośćmi łonowymi można łatwo wyczuć
przez wprowadzenie jednego lub dwóch
palców pod miednicę samicy, w momen-
cie gdy świnka znajduje się w pozycji most-
kowej. Od momentu rozpoczęcia się akcji
porodowej do jej zakończenia mija zazwy-
czaj 30 minut z krótkimi przerwami odpo-
czynku trwającymi do 5 minut między uro-
dzeniem się poszczególnych noworodków.
Po urodzeniu wszystkich płodów samica
dokładnie je wylizuje i oczyszcza oraz zja-
da błony płodowe (3, 4, 5).

W czasie okresu okołoporodowego na-

leży ograniczyć do minimum stres u ro-
dzącej samicy przez wyeliminowanie kon-
taktów z osobami postronnymi lub innymi
zwierzętami.

W czasie ciąży i w pierwszych dwóch

tygodniach po porodzie wzrost zapotrze-

bowania na składniki odżywcze można
zaspokoić poprzez dodatek mieszanek
pełnoporcjowych. Jednak należy przepro-
wadzać to ostrożnie, ponieważ nadmierna
suplementacja karmy prowadzi do otyłości
(jeśli świnka ma ograniczone miejsce ru-
chu) oraz do rozwoju bardzo dużych pło-
dów w jamie macicy (szczególnie, gdy jest
tylko jeden lub dwa), co może doprowadzić
do ciężkiego porodu. W czasie ciąży i lak-
tacji nie należy również zapominać o su-
plementacji witaminy C w karmie samicy
(2, 7, 8, 10, 12, 13).

Z

ATRUCIE

CIĄŻOWE

Intoksykacja krwi w czasie ciąży występuje
zazwyczaj w okresie 4 tygodni (2 tygodnie
przed i 2 tygodnie po porodzie). Zespół
ten występuje w przypadku, gdy znacz-
ne zapotrzebowania na energię na roz-
wój płodów oraz laktację przekracza po-
daż energii w karmie świnki morskiej.
Aby zaspokoić wysokie zapotrzebowanie
kaloryczne, świnka metabolizuje własną
tkankę tłuszczową oraz białka, co prowa-
dzi do produkcji ketonów w jej organizmie.
Sytuacja ta doprowadza w ciągu 3-5 dni
do stopniowego pogorszenia stanu zdro-
wia oraz szybkiego zejścia. Do głównych
objawów ketozy zaliczamy obfi te ślinienie,
a w zaawansowanych procesach można
wyczuć zapach ketonów w wydychanym
powietrzu. Schorzenie może doprowa-
dzić do śmierci poprzedzonej drgawkami.
Objawy świadczące o istnieniu tego stanu
chorobowego to: osłabienie, senność, brak
apetytu, depresja, brak koordynacji ruchu,
duszność, ketonuria, białkomocz, hipogli-
kemia, hiperlipemia, hiperkaliemia i kwa-
śny odczyn moczu. Sekcyjnie stwierdza
się powiększenie, kruchość i zmiany bar-
wy wątroby na jasnożółtą. Przy wczesnym
wykryciu ketozy podanie glukozy lub gli-
kolu propylenowego umożliwia powrót
do zdrowia.

Leczenie jest zwykle nieskuteczne, ale

może obejmować podawanie dożylne pły-
nów, podawanie dożylne lub doustne glu-
kozy oraz parenteralne stosowanie gluko-
nianu wapnia. Jeśli u świnki rozwiną się
objawy wstrząsu, należy aplikować korty-
kosteroidy krótko działające. W celu ob-
niżenia skurczu tętniczych naczyń krwio-
nośnych można aplikować ze zmiennym
skutkiem siarczan magnezu (4). Tok-
semiczne świnki padają jednak często
na skutek ostrego stanu zapalnego jelit,
wywołanego stresem oraz wygłodzeniem
z powodu braku apetytu.

Czynniki predysponujące do rozwoju

zatrucia ciążowego świnek obejmują oty-
łość, głodzenie zwierząt, gwałtowne zmia-
ny diety oraz nieodpowiednie warunki
hodowlane i środowiskowe, brak ruchu,
przeładowanie macicy licznymi płodami

oraz stres cieplny. Jedno doniesienie infor-
mowało, że przyczyną zatrucia krwi w cza-
sie ciąży był niedostateczny dopływ krwi
oraz substancji odżywczych do ciężarnej
macicy pod koniec ciąży. Niedokrwie-
nie łożysk lub macicy może spowodować
uwolnienie tromboplastyny i rozpoczęcia
rozsianego, wewnątrznaczyniowego wy-
krzepiania krwi. Aby zapobiec zatruciu
krwi, należy zminimalizować stres i zapo-
biegać otyłości. Pomocne jest również za-
pewnienie dobrej jakości diety oraz ener-
gii w pożywieniu w późnym okresie ciąży.
Stwierdzono również, że niedobór wap-
nia może doprowadzić do rozwoju ke-
tozy, dlatego wskazane jest uzupełnianie
tego minerału w diecie w ostatnim tygo-
dniu ciąży i w pierwszym tygodniu lakta-
cji (4, 8, 11).

W

YPADANIE

WŁOSÓW

W

CZASIE

CIĄŻY

Ciężarne, źle odżywiane świnki, posiada-
jące wiele płodów w macicy, są podatne
na rozwój rozproszonych, nie swędzących
wyłysień skóry na plecach w okolicy ogo-
nowej oraz na bocznych powierzchniach
ud. Wyłysienia na skórze zanikają osta-
tecznie, gdy świnka zakończy opiekę nad
młodymi. Zapobiec tej przypadłości po-
może poprawa żywienia ciężarnej, cechu-
jąca się wzrostem poziomu składników
odżywczych oraz zapewnieniem odpo-
wiedniej podaży witaminy C. Zapotrze-
bowanie na witaminę C wzrasta w czasie
ciąży z 10 mg do 20-30 mg/kg m.c./dobę
(5, 6, 10, 12).

Z

APŁODNIENIE

DODATKOWE

Ciężarna świnka morska może nosić w ma-
cicy płody wywodzące się z kryć z odręb-
nych cykli rujowych. Świnka morska może
nosić w macicy jednocześnie dwa różne
mioty dzięki dwóm samodzielnym rogom
macicy. Dwa mioty rodzą się w odstępie
35 dni od siebie. Na szczęście zapłodnienie
dodatkowe występuje praktycznie bardzo
rzadko. Hodowcy nie powinni dopuszczać
do tego stanu ze względu na stres samic
związany z przedłużoną ciążą oraz laktacją
i karmieniem młodych (6, 7, 8).

C

IĄŻA

UROJONA

Ciąża urojona jest rzadkim schorze-
niem u świnek morskich, trwającym
od 15 do 17 dni, w czasie którego sami-
ce wykazują laktację przez 1-2 tygodnie.
W czasie trwania ciąży urojonej hodow-
cy muszą pamiętać o higienie oraz czysto-
ści stanowisk świnek, w celu zapobiegania
ewentualnym stanom zapalnym gruczołów
sutkowych. Wyeliminowanie z diety świe-
żej zieleniny pozwala skutecznie zmniej-
szyć nadmierną produkcje wydzieliny gru-
czołów sutkowych (2, 6, 7, 8).

GRYZONIE

WETERYNARIA W PRAKTYCE

78

www.weterynaria.elamed.pl

MARZEC • 3/2011

C

IĘŻKI

PORÓD

Jednym z najczęściej spotykanych proble-
mów w rozrodzie świnek morskich jest
ciężki poród. Przyczyną tego stanu jest
niedostateczne rozluźnienie się spojenia
kości łonowych miednicy, otyłość, rodze-
nie przez samicę pierwszego miotu (świnki
pierwiastki), atonia, bezwład macicy oraz
niska liczba płodów (jeden lub dwa) w ma-
cicy, prowadząca do przeciążenia macicy
w wyniku nadmiernego rozwoju płodów.
Świnki powinny być dopuszczane do roz-
rodu przed ukończeniem 6.-8. miesiąca
życia, ponieważ po tym czasie następu-
je zupełne skostnienie oraz zrost włókni-
stych chrząstek spojenia łonowego kości
miednicy. Po tym czasie miednica nie jest
wystarczająco zdolna do rozszerzania się
w trakcie akcji porodowej, co może zaha-
mować przesuwanie się płodów przez ka-
nał rodny w miednicy.

Objawami informującymi o istnieniu

ciężkiego porodu są nieskuteczne par-
cia, skurcze i bóle porodowe oraz widocz-
ny dyskomfort rodzącej, o czym świadczy
wokalizacja i obgryzanie boków ciała, nie-
pokój, depresja oraz od czasu do czasu,
krwawy lub zielony wypływ z pochwy. Je-
śli świnka nie jest w stanie samodzielnie
urodzić, ale jej miednica jest rozszerzona,
można stosować oksytocynę w dawce 0,2-
0,3 j.m./kg IM. Jeśli w dalszym ciągu (15-
20 minut od podania oksytocyny) brak jest
rezultatu w postaci postępu akcji porodo-
wej, należy rozważyć przeprowadzenie ce-
sarskiego cięcia u samicy (ryc. 2). Właści-
ciele powinni być ostrzeżeni, że rokowanie
w takim przypadku jest ostrożne.

Zdjęcia rentgenowskie mogą być prze-

prowadzone w celu określenia rozmiaru
i położenia płodu. W niektórych przypad-
kach może być udzielana pomoc manual-
na, jeśli płód znajduje się w kanale rodnym.
Jeśli płód jest wydobywany dłońmi, należy
szybko usunąć błony płodowe znajdujące
się na pyszczku płodu, aby zapobiec udu-
szeniu się noworodka (6, 7, 8, 9, 10, 11).

S

YNDROM

KRWOTOCZNY

Zespół krwotoczny jest rodzajem ska-
zy występującej niekiedy w czasie lub tuż
po porodzie. Przypadłość prowadzi zazwy-
czaj do zejścia w wyniku utraty krwi. Ze-
spół ten jest związany z niedoborem wita-
miny K i jest spowodowany karmieniem
świnek nieodpowiednim sianem oraz nad-
mierną ilością granulatów. Terapia obej-
muje pozajelitowe podawanie witaminy
K oraz podtrzymujące leczenie objawowe.
Rokowanie jest złe (3, 5, 12, 13).

Ś

MIERTELNOŚĆ

PŁODOWO

-

NEONATALNA

U świnek morskich występuje dosyć po-
wszechnie resorpcja płodów spowodowana

Ryc. 1. Obraz radiologiczny ciężarnej świnki morskiej w 60. dniu ciąży; Ryc. 2. Cięcie cesarskie u świnki
morskiej, widoczny róg macicy z płodem; Ryc. 3. Zewnętrzne narządy płciowe samicy świnki morskiej;
Ryc. 4. Zewnętrzne narządy płciowe samca świnki morskiej

ry

c. T

. Piasecki

1

2

3

4

GRYZONIE

WETERYNARIA W PRAKTYCE

79

www.weterynaria.elamed.pl

MARZEC • 3/2011

przez stresogenne sytuacje oraz nieodpo-
wiednie warunki środowiskowe w miejscu
bytowania zwierząt. Ciężarne samice nie
są w stanie utrzymać ciąży, jeśli są zarażo-
ne roztoczami, a jednocześnie nieadekwat-
nie odżywiane. W takim przypadku bardzo
często dochodzi do resorpcji płodów. Poro-
nienia u świnek mogą występować w wyni-
ku ogólnoustrojowego zakażenia bakteryj-
nego, spowodowanego np. przez Bordetella,
Streptococcus spp. i Salmonella, wychłodzenia
organizmu oraz zagęszczenia samic w ho-
dowli. Gdy ciężarna świnka znajduje się
w towarzystwie samicy karmiącej, może
rozpocząć opiekę nad jej młodymi. Czysz-
czenie i pielęgnowanie obcych noworod-
ków może stymulować u ciężarnych samic
przedwczesne skurcze i poronienia.

Rodzenie martwych płodów jest dość

powszechną i często występującą przy-
padłością po przebyciu długiego, ciężkie-
go porodu lub gdy ciąża jest wielopłodo-
wa. W takim przypadku, rodząca świnka
jest często zbyt zmęczona, by niezwłocznie
po urodzeniu noworodka sama mogła usu-
nąć błony płodowe. Często w takiej sytu-
acji jej młode umierają. Rodzenie martwych
płodów może być również spowodowane
przez śmiercionośną kombinację genów,
np. w wyniku kojarzenia dwóch osobników
o umaszczeniu dereszowatym (8, 14).

M

ASTITIS

Mokre, zabrudzone, szorstkie, drażniące
obudowy oraz wykładziny klatek lub po-
mieszczeń, w których przebywają karmią-
ce świnki, zranienia sutków podczas ssa-
nia przez młode, zbyt wczesne odsadzenie
noworodków, padnięcie potomstwa bez-
pośrednio po porodzie mogą predyspo-
nować do zakażenia gruczołów sutkowych.
W proces zapalny zaangażowane i uwikła-
ne są zazwyczaj bakterie, takie jak Pasteurel-
la, Klebsiella, E. coli, Staphylococcus, Strepto-
coccus, Pseudomonas spp. Objęte zakażeniem
pakiety gruczołu sutkowego mogą być albo
zaczerwienione, obrzękłe, bolesne i cie-
płe, albo sine i zimne. Leczenie takich sta-
nów powinno być przeprowadzone bardzo
szybko i w odpowiedni sposób, ponieważ
infekcja może uogólnić się na cały orga-
nizm, szybko doprowadzając do śmier-
ci zarówno matki, jak i młodych. Leczenie
obejmuje stosowanie antybiotyków o sze-
rokim zakresie działania, ciepłe kompresy
na gruczoły sutkowe, odsadzenie młodych
od matki oraz żywienie zastępcze. Jeśli za-
palenie gruczołu przechodzi w stan mar-
twiczy, konieczne jest chirurgiczne usunię-
cie zmienionych tkanek (8, 9, 12).

N

EONATOLOGIA

ŚWINEK

MORSKICH

Noworodki świnki morskiej są zagniaz-
downikami. Jednodniowe młode mają już

otwarte oczy, potrafi ą wykazywać aktyw-
ność ruchową (biegać) oraz ssać z dużą czę-
stotliwością. Młode, za zgodą matki, mogą
ssać przez okres od 21. do 28. dni. Pokarm
stały zaczynają jeść od końca pierwszego
tygodnia życia. Ważne jest, aby młodym
świnkom morskim szybko zapewnić do-
stęp do karmy w formie granulatów, sia-
na oraz dostarczyć świeże warzywa, aby
mogły eksperymentować w poznawaniu
oraz wypróbowywaniu smaków nowych
karm i dodatków. Jest to szczególnie waż-
ne w przypadku świnek matek posiada-
jących liczne mioty (powyżej 4 młodych)
lub gdy świnka ma niedostateczną lakta-
cję, produkując zbyt mało mleka na po-
trzeby miotu (6).

Rozróżnianie płci młodych świnek mor-

skich jest stosunkowo łatwe. Polega na oce-
nie wyglądu genitaliów, które u samicy
przypominają kształtem literę „Y”, pod-
czas gdy u samców mają wygląd małej li-
tery „i” (ryc. 3, 4).

Hodowcy powszechnie stosują praktykę

wspólnego przetrzymywania kilku świnek
opiekujących się i karmiących równocze-
śnie swój miot oraz oseski innej samicy.
Młode świnki rozwijają się bardzo szybko,
dlatego w wieku 4 tygodni można je odsa-
dzić od matki. W tym czasie młode są za-
zwyczaj przeznaczane przez hodowców
do sprzedaży (6, 7, 8, 9, 10, 12, 13).

O

DRZUCENIA

MŁODYCH

ORAZ

AGALAKCJA

Ciężki poród albo liczne nieprzewidziane
przerwy podczas akcji porodowej mogą
prowadzić do odrzucenia młodych przez
matkę, szczególnie przez samice młode
oraz niedoświadczone pierwiastki. Gdy
dojdzie do powyższych zaburzeń, sami-
cę należy umieścić z młodymi w małym,
zaciemnionym boksie, zapewnić spokój
oraz pełny dostęp do wody i obfi tego po-
żywienia, co daje szansę na uregulowanie
zachowania samicy oraz uznanie potom-
stwa. Sytuacje stresowe w czasie karmie-
nia młodych mogą zakończyć się agalakcją,
czyli zahamowaniem produkcji mleka. Do-
brym rozwiązaniem jest wtedy dostawienie
młodych do innych matek, które przejmą
rolę mamek dla noworodków.

U świnek morskich w czasie pierwszych

12 godzin po porodzie często obserwuje
się brak opieki oraz zainteresowania no-
worodkami. Najlepszym postępowaniem
w takiej sytuacji jest pozostawienie młodej
matki w spokoju, aby sama przyzwycza-
iła się do młodych i zaczęła nimi opieko-
wać. Jeśli w danym momencie noworod-
kom świnki morskiej nie można zapewnić
opieki mamki, można zacząć podawać
kroplomierzem rozcieńczone zagęszczo-
ne mleko (1 część mleka: 2 części wody)
(2, 7, 8, 13).

Noworodki mogą być karmione przez

pierwsze 5 dni życia mieszanką płynną
w ilości od 0,5 do 1 ml co 2-3 godziny.
Po upływie tego czasu młode powinny sa-
modzielnie pobierać pokarm stały w ilo-
ści 2-3 ml co 4 godziny. Karmienie należy
przeprowadzać bardzo ostrożnie, bez uży-
wania przymusu, ponieważ bardzo łatwo
pokarm zaaspirowany do płuc może wy-
wołać zachłystowe zapalenie. Jeśli mło-
de rozpoczęły przyjmowanie stałego po-
karmu, należy zwrócić szczególną uwagę
na skład diety, która powinna zawierać
chleb oraz granulki zalewane niewielką
ilością rozcieńczonego mleka (7, 8, 10,
13).



Piśmiennictwo
1. Carpenter J.W., Mashima T.Y., Ruppier D.J.:

Exotic Animal Formulary. W.B. Saunders
Company 2001.

2. Gorazdowski J. M.: Świnka morska. EGROS,

Warszawa 1995.

3. Flecknell P.A: Guinea pigs. [W:] Manual

of Exotic Pets. Ames, Iowa State University
Press 1991, 51-62.

4. Harkness J.E., Wagner J.E.: The Biology and

Medicine of Rabbits and Rodents. 4

th

ed. Bal-

timore, Williams and Wilkins 1995, 30-39,
151-154, 235-236, 302-303.

5. Hillyer E.V., Quesenberry K.E.: Ferrets,

Rabbits, and Rodents – Clinical Medicine and
Surgery. Philadelphia, W.B. Saunders 1997,
243-282.

6. Johnson-Delaney C.A.: Exotic Companion

Medicine Handbook. Lake Worth, „Zoological
Education Network”, 2000, 4-6.

7. Johnson-Delaney C.A.: What veterinarians

need to know about guinea pigs. „Exotic Animal
Care”, 2008, 10, 36-43.

8. Nakamura C.: Reproduction and reproductive

disorders in guinea pigs. „Exotic”, 2000, 2, 11-
17.

9. Peters L.J.: The guinea pig: An overview part

I and II. Practical Exotic Animal Medicine.
Trenton NJ, Veterinary Learning Systems,
1997, 156-168.

10. Richardson V.C.G.: Choroby świnek morskich.

SIMA, Warszawa 2007.

11. Riggss S.M.: Świnki morskie. [W:] Zwierzęta

egzotyczne. Elsevier Urban&Partner, Wro-
cław 2010, 486-503.

12. Silvia S.M.: The pet guinea pig. Practical Exotic

Animal Medicine. Trenton NJ, Veterinary
Learning Systems, 1997, 169-174.

13. Steinkamp A.J.: Świnka morska. PWRiL,

Warszawa 1994.

14. Wasel E.: Świnki morskie. [W:] Praktyka

kliniczna: zwierzęta egzotyczne. Galaktyka,
Łódź 2009, 45-83.

dr n. wet. Wiesław Bielas

Katedra Rozrodu z Kliniką Zwierząt

Gospodarskich

Wydział Medycyny Weterynaryjnej

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

50-366 Wrocław, pl. Grunwaldzki 49