FIZJOLOGICZNE I PATOLOGICZNE PODSTAWY KIENZY:

Podstawowe prawa:

Ruch jest to aplikowany wysiłek prowadzący do zmęczenia

Ruch jest stymulatorem wielu procesów przez całe życie.

Ruch ma wpływ na fizjologie mięśnie: rośnie ich wytrzymałość i siła, zmienia się przewodnictwo nerwowe, zmienia się układ włókienek mięśniowych.

Zależność rodzaju ćwiczeń od rodzaju schorzenia:

Możliwość wykonania ćwiczenia zależy do wydolności chorego ( serce układ nerwowy i inne układy ), oraz od stanu miejscowego obszaru poddanego leczeniu i stanu toczącego się w nim procesu patologicznego.

Reakcje na ruch są określone. Prawo ArtSzulca mówi o tym że silne bodźce pobudzają procesy życiowe, zbyt silne je jakby uszkadzają a słabe tylko je utrzymują na dotychczasowym poziomie.

Dawkowanie wysiłku fizyczneogo ( sposoby mierzenia ):

1. Można to mierzyć utratą kalorii w trakcie wysiłku.

2. Ocena zużycia tlenu - czyli ilość przetworzonego tlenu przez organizm w jakiejś jednostce czasu

3. Miarą wielkości wykonania ruchu jest możliwa ilość powtórzeń ćwiczenia przy danym obciążeniu. Jest to miara indywidualna.

4. Czas wysiłku

Wysiłek powoduje zwiększenie zdolności adaptacyjnej do pewnyuch rodzajów prac np. sportowcy mogą dłużej wykonywać prace fizyczną.

To może też polegać na tolerancji na większą ilość wysiłku w krótszym czasie ( np. sprinteży ).

Zdolność wysiłkowa polega na:

wydolności tlenowej tj. przerobienia danej ilości tlenu przez minutę

ale także na wytworzenie sobie przez organizm pracy beztlenowej

O wydolności fizycznej organizmu i doborze ćwiczeń decydują:

- zdolność pracy tlenowej

- termolegualcja

- gospodarka wodno - lipidowa - musi być prawidłowa

- poziom koordynacji nerwowo - mięśniowej,

- czynniki patologiczne..

- właściwości budowy ciała.

- czynniki psychologiczne

Tolerancja wysiłkowa - jest miarą pracy która może być wykonana do potrzeby przerwania. U chorych mają wpływ na tą tolerancje czynniki wewnętrzne ( stan serca, wątroby, czy nawet zatrucia ).

ZWIĄZKU Z POWYŻSZYM PAMIĘTAJ PRZY PRACY Z PAJCENTEM!!

1. Podczas ćwiczeń należy kontrolować stan chorego.

2. Opierać się na wiedzy i doświadczeniu wyniesionymi z pracy z pacjentem

3. Korzystać z pomocy lekarze ( on je przepisuje i wrazie wątpliwości rzoomawiać ).

zaś przy doborze ćwiczeń:

1. Uwzględniamy zmian czynnościowych - czyli zmiany/ograniczenie wykonania danej czynności w narządzie ruchu.

2. Uwzględniamy zmiany morfologiczne w narządzie ruchu.

3. Własne możliwosci.

Jeśli o wykonaniu ćwiczenia decyduje dużo układów to w doborze ćwiczeń uwzględniamy ponadto:

1. stan CUN

2. stan nerwów rdzeniowych i obwodowychn ( drogi nerwowe )

3. stan układu mięśnioweogo i biernego aparatu ruchu ( elementy stawów: torebki, więzadła, pow. stawowe ).

Jeśli funkcjonują wszystkie powyższe możliwy: ruch czynny, bierny i odruchy ( badamy możliwość przechodzenia impulsu z obwodu do CUN i na odwrót ).

Jeśli nie funkcjonuje CUN ( głownie mózg ) to:

jest brak możliwości ruchu czynnego z zachowaniem odruchów ( ponieważ łuk odruchowy biegnie tylko przez rdzeń ).

Jeśli wyłączony układ rdzenia kręgowego:

Odruchy zniesione i ruch czynny nie możliwy.

Jeśli nie funkcjonuje układ mięśniowy:

Niemożliwy ruch czynny i osłabienie albo zniesienie odruchów w zależności od choroby.

Jeśli jest problem z aparatem więzadłowo - torebkowym. Mamy przykurcz torebki stawowej albo jej zerwanie.

przy przykurczu torebki: odruchy prawidłowe, ruch czynny i bierny ograniczony.

Jeśli uszkodzenie, zerwanie, naderwanie torebki stawowej i więzadeł:

upośledzenie stabilizacji stawu. Możliwy ruch czynny a ruch bierny jest za duży - tzw. hipermobilność. Odruchy prawidłowe.

Przypadek jeśli jest uszkodzenie chrząstki stawowej ( albo zaawansowane zmiany zwyrodnienie albo choroba uszkadzająca ew. urazy ):

W stawie zawsze następuje ruch poślizgu i przetaczania. Jednak istnieją stawy gdzie ruch przetaczania jest mniejszy od poślizgu ale są takie gdzie jest na odwrót.

Brak ruchu poślizgu skutkuje: ograniczeniem ruchomości.

Staw może ulec zablokowaniu i wtedy nie ma ruchu.

Skala uszkodzeń chrząstki stawowej wg. Sayfryda.

1 stopień

Możliwy ruch z obciążeniem niewielkim. Zmniejszona płynność ruchu. Ruch z pełnym oporem nie możliwy do wykonania.

2 stopień

Chory może wykonać ruch w danym sawie tylko bez obciążenia. Przy najmniejszym obciążeniu zaburzenie płynności i charakterystyczne przeskakiwanie.

3 stopień

Możliwy ruch tylko w odciążeniu. Chrząstka o mniejszej grubości kostropata zniszczona.

4 stopień

Prawie nie ma powierzchni stawowych, towarzyszą przykurcze. Ruch możliwy tylko w odciążeniu i w ograniczonym zakresie.

Dzięki tej skali można wykonać cel rehabilitacji i jej sposób i tak:

1 i 2 stopień leczy się zachowawczo.

3 i 4 stopień leczy się operacyjnie.

Skala zajfryda pozwala ustalić rodzaj ćwiczeń jakie mogą być wykonane, oraz rodzaj i wielkość odciążenia. Pozwala ustalić także ich cel.

Cele ogólne:

1. Przyspieszenie naprawy zmian wynikłych z proc patologicznych.

2. Zapobieganie zmianom ograniczającym wtórnym zmianom w mięśniach, stawach a także układzie nerwowym.

3. Zapobieganie nieprawidłowym procesom kompensacji i wyrobienie prawidłowych.

1 stopień wg. Zayfryda, cele rehabilitacji.

a) poprawa odżywienia chrząstek stawowych

b) poprawa gry związanej ze ślizgiem

c) wzmocnienie mięśni stabilizujących staw

d) ochrona stawu.

środki dla pierwszego stopnia ( przykładowe ):

- ćwiczenia wolne

- ćwiczenia w odciążeniu z dawkowanym oporem

- trakcji i mobilizacje ( poprawiają ślizg stawowy ).

- ćwiczenia izometryczne i w odciążeniu z oporem prowadzimy dla poprawy siły mięśniowej.

- ochronę stawu realizuje się przez zaleceniu pacjentowi wykonywanie lub nie wykonywanie pewnych ruchów albo stosowanie odpowiednich butów, nauczenie chodzenia po schodach ( noga zdrowa wyżej, chora dociągana ).

ad drugi stopień:

cele jak wcześniej ale dochodzi zapobieganie ograniczeniom ruchu przez ćwiczenia. w odciążeniu i mobilizacje, trakcje. Dla ochrony stawu można zaproponować odciążenie zewnętrzne. Ponieważ są zaniki mięśni można robić ćwiczenia izometryczne ( zaniki z bólu i złych bodźców z układu nerwowego ).

3 stopień.

Ważne wyrobienie mechanizmów kompensacji, oraz myślenie o przyszłej operacji tzn. usprawniamy tak żeby nie było po operacji przykurczów. np. wzmocnienie barków i odpowiednich grup miięśni, ćwiczenia oddechowych.

4 stopień.

Cele:

- odciążenie stawu.

- wzmocnienie grup mięśni mających na celu zastąpienie nieraz całej kończyny

- zapobieganie narastania przykurczu stawowego i mięśniowego. Interesujemy się całą okolicą na którą choroba ma wpływ, nauka samoobsługi.

Powyższe propozycje usprawniania to przykłady. Ważne aby zadać sobie pytanie jaki jest problem i co z tym zrobić.

MOTTO REHABILITACJI.

1. Z CZYM MAMY DOCZYNIENIA?

2. CO MAM ZROBIĆ

3. JAKI CEL REHABILITACJI

4. JAK TO ZROBIĆ

Jednym z głównych celów rehabilitacji jest przywrócenie równowagi działania sił oddziaływujących na staw i kości - jej zaburzenie uszkadza staw.

Przywracanie tej równowagi można uzyskać przez:

- odciążenie wewnętrzne. - mięśnie

- odciążenie zewnętrzne. - pomoce ortopedyczne. Może być czasowe lub pozostać na całe życie.

Na układ kostny i stawy działają siły zewnętrzne, które mięśnie ( czynnie ) i więzadła starają się zrównoważyć. Gdy wypada jeden element z niego to mięśnie starają się to zrównoważyć ( mechanizm kompensacji ). Jednak nie zawsze mięśnie są wstanie to zrobić więc potrzebna stabilizacja zewnętrzna.

Ponieważ środek ciężkości jest przez środek kości, to jeśli wypadnie jakaś grupa mięśniowa to występuje działanie sił asymetrycznych i pojawiają się siły ścinające ( są wstanie złamać kość ). Ponieważ organizm stara się nim przeciwdziałać pojawia się wzmożone napięcie mięśniowe (patrz niżej ). Musimy znaleźć powód utraty równowagi i jeślli np. to jest mięsień trzeba go rehabilitować i tak można przywrócić równowagę sił.

Istotą wzmożonego napięcia mięśniowego jest nieskoordynowany skurcz włókien mięśniowych, co oznacza że nie jest to świadomy skurcz ( bez kontroli mózgu ).

W procesie rehabilitacji najpierw należy zlikwidować napięcie mięśniowe ( jieśli jest ) potem usprawniać osłabione mięśnie.

KOMPENSAJNA - zastąpienie pewnych funkcji przez wytworzenie funkicji zastępczych ułatwiających lub umożliwiających uzyskanie jakiegoś celu ( np. podniesienie ręki czy nawet czynności samoobsługi ).

Kompensacja wewnętrzna - wzmocnienie wybranych mięśni albo trikowy sposób wykonania czynności co polega na tym ze np. w wyniku stanu zapalnego nie można odwieźć ramienia to wykonujemy np. kucanie i rucy tłowiem i po coś sięgamy. Wlicza się w to zastąpienie jednym mięśniem drugiego, a także operacyjne przeszczepienie przyczepów.

Kompensacja zewnętrzna - są to protezy kule, zastąpienie długosci kończyn przez obcasy itp.

Dlatego należy patrzeć na chorego, tzn. jak chodzi i jakie me mechanizmy kompensacji i należy ocenić czy te mechanizmy są szkodliwe i jak można je wykorzystać. Musimy zastanowić czy i jak powinniśmy zmienić sposób kompensacji.

Mięśnie agonistyczne - mięśnie współdziałające ze sobą.

PODSTAWOWE URZĄDZENIA I SPRZĘT W KINEZIE

UGUL - ma cztery/trzy ściany z kratkami, do których mocuje się przyżądu głownie podwieszki. Jest leżanka w środku.

Ugule mogą mieć równe przystawki.

RUP - ramowe urządzenie przy łóżkowe. Stoi przy łóżku i daje podobne możliwości do ugulu. Takie wąskie i cienkie.

STÓŁ REHABILITACYJNY - powinien mieć zmienną wysokość. Odmianą jest stół wielofunkcyjny. Mogą one nadawać odpowiednie bierne ułożenie. Istnieje również stoły do ćwiczeń z dziećmi.

STÓŁ PIONIZACYJNY: służy do: nauki utrzymywania pozycji pionowej, pionizacji biernej.

FOTEL DO ĆWICZEŃ - umożliwia ćwiczenia np.. obręczy barkowej. Można dołączyć i regulować obciążenie.

TABORET REHABILITACHNY - stabilny z regulowaną wysokością. Można łączyć z ugulem.

ROTOR DO ĆWICZEŃ KOŃCZYN DOLNYCH - doczepia się stopy. chory leży lub siedzi i robi ćwiczenia. Podobny rotor przykręcany do ściany do drabinki dla kończyn górnych. Są rotory które robią ćwiczenia bierne.

ROWER REHABILITACYJNY - dobrze jak ma regulowane obciążenie.

KOZIOŁEK - urządzenie do ćwiczeń stopy.

ŁAWECZKA REHABILITACYJNA PRZYŚCIENNA - przykręcana do ściany lub do ściany.

PĘTLA GLISONA - pętla dla trakcji w kręgosłupie C

STÓŁ DO TRAKCJI KRĘGOŚŁUPA - Regulujemy: siiłe, charakter ( stały - pulsacyjny ), pasami co ma być roaciągnięte, opcjonalnie wyginanie kątowe.

LUSTRO KOREKCYJNEL.

DRĄŻEK REHABILITACYJNY - do ćwiczeń odcinka Th. drążek unieruchamia obręcz barkową

PRZYRZĄDY DO NAUKI CHODZENIA I TEŻ PO SCHODACH.

AKCESORIA DO UGÓLU:

- linkja

- bloczek

- system podwieszek

- esik

- pętla Glissona

- ciężarki ( mogą dawać opór mięśniom albo robić trackje )

- podgłówki

- poduszki

- pasy do stabilizacji

- pasy do wyciągu.

---