Patologia

Prof. dr hab. med. Krzysztof Sładek

Pielęgniarstwo II Rok studiów stacjonarnych

Patologia - podręczniki

• Zahorska-Markiewicz B, Małecka-Tendera

E.: Patofizjologia kliniczna. Elsevier
Urban&Partner Wrocław 2009.

• Thor P: Podstawy patofizjologii człowieka.

Wydawnictwo Vesalius, Kraków 2007.

• Kruś S, Skrzypek-Fakhoury E:

Patomorfologia kliniczna. PZWL, Warszawa
2007.

Patologia

Podstawowe pojęcia

Choroba

Podstawowe pojęcia

• Patologia to nauka zajmująca się ogółem

zagadnień związanych z chorobami

organizmów żywych. Zajmuje się badaniami

przyczyn, mechanizmów (patogeneza) i

skutków chorób.

• Patomorfologia – zajmuje się

rozpoznawaniem, klasyfikacją oraz czynnikami

prognostycznymi chorób na podstawie zmian

morfologicznych w tkankach i narządach

• Patofizjologia – zajmuje się badaniem zmian

i zaburzeń w pracy komórek, narządów i

układów (pokarmowego, nerwowego,

limfatycznego itd.) organizmu będących

wynikiem choroby.

Choroba

(Prof. P. Thor)

• Choroba jest to dynamiczny stan organizmu, w

którym następują nieprawidłowe reakcje

układów lub narządów na bodźce środowiska

zewnętrznego lub wewnętrznego.

• Stan taki prowadzi do zmian anatomicznych i

zakłóceń mechanizmów regulacyjnych ustroju.

• Czynniki prowadzące do rozwoju choroby

możemy podzielić na:

– zewnętrzne, które mogą być proste lub

złożone

– oraz wewnętrzne, uwarunkowane zmianami

genetycznymi środowiska wewnętrznego.

Choroba

(Prof. P. Thor)

•

Przyczyną uszkodzeń komórki funkcjonującej

prawidłowo w wąskich granicach homeostazy

mogą być:

–

hipoksja (spowodowana utrudnieniem lub

spadkiem przepływu krwi),

–

czynniki fizyczne (jak uraz mechaniczny, zmiany

temperatury, zmiany ciśnienia atmosferycznego,

promieniowanie, porażenie prądem),

–

czynniki chemiczne i leki,

–

infekcje (obejmujące całą gamę wirusów, riketsji,

bakterii, grzybów oraz pasożytów),

–

reakcje immunologiczne (autoimmunologiczne),

zaburzenia genetyczne oraz

–

niedobory pokarmowe.

Choroba

Czynniki chorobotwórcze.
• czynniki fizyczne
• starzenie się organizmu
• uraz mechaniczny
• uraz psychiczny
• wada genetyczna
• czynniki chemiczne (zatrucia)
• czynniki zakaźne
• czynniki środowiskowe

Choroba

Podział chorób.
• choroby zakaźne
• choroby genetyczne
• choroby wywołane urazem lub

przeciążeniem

• choroby psychiczne
• choroby autoimmunologiczne
• choroby z niedożywienia, przekarmienia lub

niedoborów pokarmowych

• choroby hormonalne
• choroby pasożytnicze parazytozy
• choroby o nieznanej przyczynie (etiologii)

Opis choroby

• Epidemiologia

• Etiologia - co daną jednostkę wywołuje

• Patogeneza - mechanizmy powstawania i

rozwoju choroby

• Symptomatologia - nauka o objawach

• Diagnoza różnicująca - odróżniająca

jednostki chorobowe.

• Przebieg choroby

• Zejście chorobowe- np. wyzdrowienie,

powikłania

• Powikłania- czyli tzw. Zejście choroby

• Leczenie

Etiologia

• Etiologia- nauka o przyczynach i

uwarunkowaniach chorób.

• Czynniki etiologiczne- czyli

sprawcze są to pewne, najczęstsze,
zewnątrzustrojowe czynniki.

• Choroba idiopatyczna (samoistna)

– nieznane czynniki zewnętrzne

Etiopatogeneza

• Etiopatogeneza – czynniki

etiologiczne powodujące określoną
patologię.

• Etiopatogenezą jakiejś choroby

nazywamy chronologiczny zespół
przyczynowo-skutkowy będący
przyczyną jej powstania.

Czynniki etiologiczne

Czynniki zewnętrzne:

• Biologiczne - wirusy, priony, bakterie , pasożyty

• Fizyczne - promieniowanie, prąd elektryczny,

podwyższone bądź obniżone ciśnienie

• Chemiczne - kwasy, ługi, gazy

• Społeczne - stres , niedożywienie

• Jatrogenne - wywołujące działaniem lekarza

• Mieszane - toksyny bakteryjne
Czynniki wewnętrzne - uwarunkowane

genetycznie

( mutacje). Choroba psychosomatyczna wywołana
czynnikami psychicznymi ( stres- wrzód żołądka)

Symptomatologia

Symptomatologia- nauka o objawach choroby
• Objawy podmiotowe- czyli subiektywne takie ,

które odczuwa pacjent.

• Choroba- określana przez pewnie zespół objawów.
• Podział objawów na

– swoiste ( pewne)
– i nieswoiste (prawdopodobne)

• Objawy prodromalne ( zwiastunowe) – powstają

przed okresem początkowym w czasie narastania
choroby.

Przebieg choroby

Przebieg choroby

• Ostry ( od 3-4 tyg.)

• podostry ( od 6-8 tyg.)

• przewlekły ( 8 tygodni)

Objawy choroby mogą ulegać:

• Zmniejszeniu

• Zaostrzeniu

• Przepuszczaniu- okres zanikowi

• Nawrotowi

• Wyleczeniu

Zejście choroby

Zejście choroby:

• 1. Zupełne

a) sposób łagodny stopniowy
b) sposób przełomowy

• 2. Zejście śmiertelne

Metody badań choroby:

• Metody doświadczalne z udziałem zwierząt

• metody kliniczne

• badania epidemiologiczne

Choroba

• Przyczyny umieralności dorosłych

– Choroby układu krążenia

50%

– Choroby nowotworowe

30%

– Choroby infekcyjne

układu oddechowego

10%

– Wypadki

9%.

Czynniki ryzyka choroby

wieńcowej

• Starzenie się
• Płeć męska
• Wywiad rodzinny choroby wieńcowej
• Nadciśnienie tętnicze
• Otyłość
• Palenie papierosów
• Cukrzyca
• Hiperlipidemia
• Dieta o wysokiej zawartości tłuszczów

nasyconych

Palenie tytoniu a choroby płuc

• Palenie tytoniu jest najczęstszą przyczyną

chorób układu oddechowego.

• Ryzyko wystąpienia POChP u palaczy jest

sześć razy większe, a raka płuc - dziesięć
razy większe, niż u osób niepalących.

• 80–90% wszystkich zgonów na skutek

przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP)
wynika z palenia tytoniu.

• Spośród wszystkich zgonów na skutek

nowotworów najwięcej jest wynikiem raka
płuc, do którego przyczynia się palenie tytoniu