3. Cykl Pracy serca

Cykl pracy serca trwa 0,8 sek. Możemy wyróżnić cztery okresy cyklu sercowego:

1.

Pauza

2.

Skurcz przedsionków

3.

Skurcz komór

4.

Rozkurcz komór

Pauza (0,3 sek.) – W czasie jej trwania zastawki przedsionkowo-komorowe są otwarte, a

półksiężycowate zamknięte. Do prawego przedsionka napływa krew żyłami głównymi i zatoką

wieńcową, do lewego – żyłami płucnymi. Z przedsionków krew swobodnie wpływa do komór. Pod

koniec tego okresu komory są w znacznym stopniu wypełnione krwią, również przedsionki zawierają

jej znaczną ilość. W tym momencie z węzła zatokowo-przedsionkowego zostaje wyrzucony impuls i

proces depolaryzacji obejmuje błyskawicznie cały przedsionek.

Skurcz przedsionków (0,1 sek.) – powoduje dopełnianie krwią komór krwią. Ciśnienie w czasie

skurczu wzrasta w prawym przedsionku do wartości 5-6 mm Hg, 8-10 mm Hg w lewym. Podobną

wartość w tym okresie osiąga ciśnienie w komorach – ciśnienie rozkurczowe. Impuls dochodzi do

węzła przedsionkowo-komorowego, w którym szybkość przewodzenia jest bardzo mała, dlatego

przedsionki są w stanie opróżnić się z krwi.

Skurcz komór (~0,3 sek. Skurcz izowolumetrycznym 0,05 sek., skurcz izotoniczny ok. 0,22 sek.) –

Składa się z dwóch faz. Faza pierwsza zwana skurczem izowolumetrycznym lub podokresem

napinania. Początkowo wzrasta podciśnienie wewnątrz komór. Ten wzrost ciśnienia przesuwa płatki

zastawek przedsionkowo-komorowych w stronę przedsionków, ale przeciwstawiają się temu

skutecznie struny ścięgniste. Komory zostają zamknięte. Ciśnienie w komorach narasta równomiernie

we wszystkich kierunkach. W fazie izowolumetrycznej nie zmienia Się pojemność, natomiast ciśnienie

wzrasta. Nad zamkniętymi zastawkami półksiężycowatymi panują ciśnienie rozkurczowe: w tętnicy

płucnej przeciętnie 15 mm Hg, w aorcie 80 mm Hg. Jedynymi punktami, które mogą ustąpić przed

wzrastającym ciśnieniem w komorach, są ujścia wielkich tętnic. W fazie drugiej skurczu komór,

zwanej fazą skurczu izotonicznego, krew jest wyrzucana z komór. Faza ta rozpoczyna się otwarciem

zastawek półksiężycowatych. Ciśnienie wzrosło w prawej komorze przeciętnie do 25 mm Hg, a w

lewej do 120 mm Hg, ten nadmiar ciśnienia warunkuje otwarcie zastawek półksiężycowatych i

wyrzucenie krwi z prawej komory do pnia płucnego a z lewej do aorty.

W fazie izotonicznego skurczu komór obniża się ciśnienie w przedsionkach co jest wynikiem rozkurczu

i rozciągnięcia przedsionków oraz przesunięcia się pierścieni przedsionkowo-komorowych w stronę

koniuszka. Zjawisko to ma duży wpływ na zasysanie przez przedsionki krwi z żył wpadających do niej i

na wypełnienie przedsionków krwią.

Rozkurcz komór (0,1 sek.) – rozpoczyna się w momencie zaprzestania wyrzucania krwi z komór do

wielkich tętnic na skutek zwiotczenia mm sercowego. Jednocześnie następuje zamknięcie zastawek

półksiężycowatych przez krew. Ciśnienie w komorach spada bardzo szybko i otwierają się zastawki

przedsionkowo-komorowe, powoduje to szybkie wypełnianie komór krwią. Pierwszy okres jest tak

zwanym okresem szybkim wypełniania komór krwią, następnie wypełnianie zwalnia.

Bibliografia:

Władysław Z. Traczyk – Fizjologia człowieka w zarysie (str. 271-274)

K. Kucharczyk, M. Nowak – Anatomia i fizjologia człowieka (str, 303-304)