T: Wysiłek. Zmiany pracy serca.
SERCE:
- to mięśniowy narząd układu krążenia (mięśnie poprzecznie prążkowane),
- zbudowane z 2 komór i przedsionków,
- unerwione przez układ współczulny i przywspółczulny,
- ma działanie pompy (dostarcza tlen poprzez hemoglobinę do innych części ciała),
tworzy się energia w formie ATP a reszta jest wydalana w formie ciepła,
energia wykorzystana jest do metabolizmu wewnątrzkomórkowego i do pracy układu
nerwowego,
energia wytarzana jest w oparciu o tlen i nie tylko:
- reakcje tlenowe: Cykl Krebsa, łańcuch oddechowy
- reakcje beztlenowe (mniej wydajne): glikoliza,
organizm wykorzystuje 20 % energii na pracę np. mięśni,
- oprócz tlenu, transportuje dwutlenek węgla (tlen i CO2 to główne gazy oddechowe),
CO2 - nadmiar wydalany jest poprzez wydychanie (płuca),
do płuc transportowany jest w postaci głównie HCO3 - 75% (jon wodorowęglanowy,
powstaje w erytrocycie po wpływem enzymów), inne transportowane postacie to:
karbaminiany (12%) i osocze.
ROLA SERCA:
- pełni funkcję pompy, przepompowuje krew,
- jest narządem który pracuje bez odpoczynku - kurczy się przez całe życie,
- produkuje ANP.
RODZAJE NACZYŃ KRWIONOŚNYCH:
- transportujące (duże i średnie tętnice),
- oporowe (tętniczki i żyłki),
- wymiany gazowej i odżywczej (naczynia włosowate),
- pojemnościowe (żyły, zatoki śledziony),
- zespolenia tętniczo - żylne.
WYSIŁEK FIZYCZNY - stan, w którym znajduje się organizm, powoduje on przyspieszenie przemiany
materii (więcej CO2, duże stężenie jonów HCO3).
STANY, W KTÓRYCH ZNAJDUJE SIĘ ORGANIZM:
- stan spoczynku (podstawowy) - przed wysiłkowy, reakcje są na optymalnym poziomie,
- stan wysiłkowy (funkcje fizjologiczne ulegają zmianie),
- stan zmęczenia - po wysiłki, konsekwencja pracy fizycznej,
- stan wypoczynku (restytucja).
CZĘSTOŚC SKURCZÓW SERCA:
1. W stanie spoczynku :
- skurcz - 70 razy/min u osób młodych -ok. 20 lat, bez bodźca stresogennego i osoby
nie zaadaptowane do wysiłku,
PRACA SERCA
Normokardia Bradykardia Tachykardia
(prawidłowa praca serca (spowolnienie serca, np. (przyspieszenie pracy
Ok. 70 u/min) podczas snu ) serca, wysiłek fizyczny
- praca serca wraz z wiekiem maleje,
- płód ma skurcze serca 140 u/min,
- 90-100 u/min: dziecko przedszkolne,
- 80-90 u/min: dziecko szkolne,
- 70 u/min: młodzież ok. 20 lat,
- 70 i mniej u/min: osoby starsze nie biorące leków i bez chorób.
2. W stanie wysiłkowym:
- skurcz 70 - 240 u/min,
- podczas wysiłku częstość skurczów serca ulega przyspieszeniu,
- każdy stres mobilizuje organizm, objawem stresu jest wzrost skurczów serca
(odzwierciedlenie wysiłku),
- częstość skurczów serca zależy od:
- intensywności wysiłku,
- charakteru wysiłku (ćw. siłowe - większa, wytrzymałościowe - mniejsza),
- stopień zaadaptowania (adaptacja - egzamin!),
- czasu trwania bodźca.
- OCENA CZĘSTOŚCI SKURCZÓW SERCA MPODCZAS WYSIŁKU: najprostsza
forma oceny intensywności wysiłku : HR max (tętno maksymalne) = 220 - wiek
REGULACJA PRACY SERCA:
SERCE:
- charakterystyczna budowa (2 komory i 2 przedsionki),
- samoistne skurcze i rozkurcze,
- charakteryzuje się autonomią dzięki istnieniu tkanki samoistnie pobudzającej się,
- występują komórki mięśnia sercowego kurczliwe i rozkurczające,
- wyróżniamy 3 węzły:
- 1 - rzędu - rozrusznik (72 skurcze na min.),
- 2 - rzędu - (50-60 skurczy na min.).
- komórki te budują tkankę bodźcowo-przewodząca, skupiają się w węzłach zdolność skurczów,
- pod jest wpływem układu autonomicznego,
- poddane jest wpływom wielu czynników,
- jeśli serce nie odbiera bodźców, to samoistnie kurczy się (informacje zmieniają dynamikę pracy serca),
- SYNCYTIUM - pobudzenie jednej komórki powoduje skurcz innych (kurczy się cały obszar),
- ciśnienie tętnicze: 120(skurczowe)/70 (rozkurczowe):
- normotonia - prawidłowa wartość ciśnienia tętniczego,
- hipotonia - obniżona wartość ciśnienia,
- hipertonia - podwyższona wartość ciśnienia.
PARAMETRY MOGĄCE SŁUŻYC DO PRACY SERCA:
- tętno - (wartość 140),
- pojemność minutowa serca - objętość krwi, która przepływa przez serce w ciągu krwi (4,5-5,5 litra),
- objętość krwi, która jest przeznaczona do obiegu w ciągu skurczu.
CZYNNIKI WPŁYWAJACE NA PROCES PRACY SERCA:
1. Regulacja nerwowa.
2. Regulacja humoralna (chemiczna).
3. Regulacja miejscowa.
1. Regulacja NERWOWA:
- komórki mięśnia sercowego działają na układ nerwowy,
- w skład układu nerwowego (autonomicznego) wchodzi :
- ukł. współczulny (sympatyczny):
- przyspiesza pracę serca,
- reakcje fizjologiczne,
- mediatory: adrenalina, noradrenalina.
- ukł. przywspółczulny (parasympatyczny):
- spowalnia pracę serca,
- wyciszenie funkcji fizjologicznej,
- mediator: acetylocholina (rozszerza
naczynia).
- Tropizmy dodatnie (potęgujące): w układzie współczulnym:
- chronotropizm - zmiana pobudzenia w 1 węźle (przyspiesza),
- dromotropizm - szybkość przewodzenia informacji (zwiększa),
- batmotropizm - wrażliwość komórek na bodziec,
- monotropizm - stopień napięcia,
- inotropizm - siła skurczów (zwiększa).
- Odruchy zmieniające pracę serca :
- odruch Bezolda - Jarisha (spowolnienie pracy serca na skutek depresji),
- odruch Cuchinga.
2. Regulacja HUMORALNA:
- wydzielana przez nadnercza (rdzeń nadnerczy),
- substancje krążące we krwi, które wywierają wpływ na serce, to:
- hormony (- przyspieszające: adrenalina, noradrenalina, T3, T4, TSH,
ACTH, kortyzol, aldosteron, renina,
angiotensyna, wazopresyna
- spowalniające: tlenek azotu),
- związki chemiczne :
- tlen, CO2,
- kwas mlekowy,
- hipoksantyna.
3. Regulacja MIEJSCOWA:
- wydzielanie przez śródbłonek naczyń krwionośnych substancji naczynio-kurczących i rozszerzających (Skórcz mięśni gładkich - wzrost ciśnienia - szybsza praca serca).