Forfaiting jako alternatywna forma zarządzania finansami

Jedną z alternatywnych form finansowania wykorzystywaną przez przedsiębiorstwa jest usługa
forfaitingu. W stosunku do tradycyjnych rodzajów forfaiting w swojej istocie jest metodą pozyskiwania
środków finansowych, bowiem bazuje na wierzytelności, a ściślej, na jej sprzedaży/przelewie. Z tytułu
sprzedaży wierzytelności zbywca otrzymuje zapłatę, co stanowi dla przedsiębiorstwa źródło
finansowania. Przedmiotem transakcji jest wierzytelność średnio- lub długoterminowa i wraz z
przeniesieniem praw do niej na rzecz instytucji forfaitingowej zbywca pozbywa się ryzyka
niewypłacalności pierwotnego dłużnika.

Istotne i charakterystyczne dla tego alternatywnego wobec kredytu źródła finansowania jest to, że środki
są wypłacane (a mówiąc ściślej, pożyczane) dostawcy, natomiast spłata jest realizowana przez inny,
niezależny od niego podmiot - mianowicie dłużnika. Nie należy więc w kontekście forfaitingu (ani też
innego rodzaju wykupu wierzytelności) utożsamiać dłużnika z kredytobiorcą, jak to jest w przypadku
standardowego kredytu.

W wyniku cesji następuje zmiana wierzyciela ze zbywcy na forfaitera. Dłużnikiem w dalszym ciągu
pozostaje kupujący dobra lub usługi, z tym, że jest on zobowiązany do zapłaty na rzecz forfaitera.
Obowiązek ten powstaje z chwilą poinformowania dłużnika o dokonanej cesji wierzytelności, chyba że
już w samym kontrakcie wskazany jest rachunek bankowy należący do forfaitera jako rachunek do spłaty
zobowiązania. Nabywca wierzytelności w swoim własnym interesie zastrzega sobie prawo do
poinformowania dłużnika o cesji wierzytelności lub uzależnia wypłatę od udokumentowania przez
zbywcę tego, że to on poinformował dłużnika.

Teoria mówi, że forfaiting realizowany jest bez regresu w stosunku do zbywcy wierzytelności. Co w
praktyce oznacza to sformułowanie? Inaczej mówiąc, nabywca wierzytelności (forfaiter) przejmuje
odpowiedzialność i ryzyko niewypłacalności dłużnika forfaitingowego. Dlatego też, jeśli dłużnik nie
dokona płatności w wymaganym terminie forfaiter nie może się domagać od zbywcy zwrotu
wypłaconych uprzednio kwot. Jedynym źródłem dochodzenia roszczeń forfaitera jest odbiorca
towaru/usługi. Nie oznacza to jednak, że forfaiter całkowicie pozbywa się prawa do roszczeń w stosunku
do zbywcy Pozostaje pewne pole do działań prawnych forfaitera w stosunku do zbywcy, gdyby okazało
się, że np. zbywca wprowadził go w błąd lub złożył fałszywe oświadczenie dotyczące wierzytelności.
Katalog przypadków, w których forfaiter ma prawo regresu (tzw. regresu deliktowego), powinien być
wskazany w umowie forfaitingowej. Jak od każdej reguły od tej też są pewne wyjątki. I tak w niektórych
instytucjach można spotkać usługę pod nazwą forfaiting realizowaną z prawem regresu forfaitera wobec
zbywcy. Nie oznacza to jednak, że forfaiter całkowicie pozbywa się prawa do roszczeń w stosunku do
zbywcy.

Podmioty transakcji forfaitingowej

W transakcji forfaitingowej biorą udział trzy podmioty:

zbywca wierzytelności, zwany również forfetystą (forfaitystą), cedentem - to przedsiębiorstwo
korzystające z usługi forfaitingu, sprzedawca dóbr lub dostawca usług (w obrocie zagranicznym -
eksporter), które skutkują powstaniem wierzytelności;
forfaiter, bank kupujący wierzytelność - to instytucja oferująca usługi forfaitingowe, przejmująca
wierzytelność od zbywcy i wypłacająca z tego tytułu przed terminem płatności określoną kwotę
na rzecz sprzedawcy;
dłużnik forfaitingowy - to pierwotny dłużnik wierzytelności (w obrocie zagranicznym - importer),
czyli podmiot, który jest zobowiązany do zapłaty za dobra lub usługi dostarczone/zrealizowane
przez zbywcę wierzytelności.

Forfaiting w warunkach polskich oferowany jest głównie przez banki, ale teoria mówi też o instytucji
forfaitera będącego instytucją finansową (bądź prowadzącą m.in. działalność finansową), lecz niebędącą
bankiem. Ograniczeniem wynikającym z charakteru usługi oraz ze sposobu percepcji ryzyka transakcji
przez forfaiterów jest to, że dłużnik nie może być kapitałowo, organizacyjnie lub osobowo powiązany ze
zbywcą, czyli np. nie może być spółką zależną od zbywcy (spółką córką).

Rodzaje wierzytelności wykupywanych w ramach forfaitingu

Pojęcie forfaitingu nie jest jednolite w praktyce rynkowej. W rozmaitych instytucjach finansowych
wykupy różnego rodzaju wierzytelności mogą być nazywane forfaitingiem. W ramach szeroko
pojmowanej definicji tej usługi mogą być za jej pomocą finansowane wierzytelności o różnorodnym
charakterze. Mogą to być:

cały kontrakt handlowy,
weksel własny dłużnika lub weksel trasowany (trata) klienta, zabezpieczony gwarancją lub
awalem (poręczeniem) banku importera,
płatność odroczona w ramach nieodwołalnej akredytywy dokumentowej,
wierzytelność zabezpieczona gwarancją bankową/akredytywą stand-by,
wierzytelność powstała na tle umowy leasingowej.

Forfaiting wierzytelności handlowych

Zbywca z dłużnikiem podpisują umowę/kontrakt handlowy, w ramach którego zbywca zobowiązuje się
dostarczyć przedmiot kontraktu, a dłużnik zapłacić za niego w określonym terminie lub terminach
(harmonogram spłat). Przed upływem daty określonej w kontrakcie bądź w trakcie realizacji dostawy (lub
usług), bądź też nawet w ciągu trwania okresu spłat (w przypadku płatności ratalnych) zbywca zawiera z
bankiem umowę forfaitingową, na podstawie której na bank zostaje scedowana wierzytelność. W
praktyce dobrze jest rozpocząć negocjacje z bankiem już na etapie konstruowania umowy, co może w
znaczący sposób przyspieszyć procedury i lepiej skonstruować umowę forfaitingową.

W ramach tego modelu można wyróżnić pewne typy forfaitingu ze względu na kategorię dłużnika.
Pewnymi specyficznymi cechami charakteryzuje się wykup wierzytelności, których płatnikiem jest
podmiot skarbu państwa lub inna jednostka publiczna czy też jednostka samorządu terytorialnego. W
ramach tego rodzaju forfaitingu stosunkowo często w ostatnim okresie finansowane są kontrakty

zawiązane w celu dokonania inwestycji publicznych, np. zakup taboru transportu publicznego, zakup
sprzętu informatycznego (komputeryzacja urzędów czy też szkół), budowa obiektów użyteczności
publicznej itp. Wyjątkowość tego typu transakcji polega na tym, że w inny sposób jest oceniane przez
forfaitera ryzyko niewypłacalności takiego specyficznego dłużnika. W pozostałych przypadkach
dłużnikiem jest inne przedsiębiorstwo.

Forfaiting wierzytelności wekslowych

Klientem forfaitingu jest w tym wypadku przedsiębiorstwo, będące wystawcą weksla trasowanego lub
odbiorcą (trasatem) weksla własnego. Od tradycyjnej usługi oferowanej przez banki - dyskonta weksli -
forfaiting wierzytelności wekslowych różni się zabezpieczeniem. Mianowicie weksel, będący
przedmiotem wykupu w ramach omawianej usługi, jest opatrzony awalem banku dłużnika (importera). W
takiej transakcji kontrahenci umawiają się, że płatność z tytułu sprzedaży będzie zabezpieczona wekslem
wystawionym (weksel własny) lub też zaakceptowanym (weksel trasowany) przez dłużnika. Aby
umożliwić dokonanie skupu (dyskonta) takiego weksla przez bank eksportera (dostawcy), importer
(odbiorca) wnioskuje do swojego banku o poręczenie weksla. W tym modelu najczęściej mamy do
czynienia z transakcjami zagranicznymi, w takich wypadkach banki są w stanie dyskontować weksle
oceniając ryzyko banków zagranicznych, na które mają z góry przyznane limity kredytowe.

Forfaiting wierzytelności leasingowych

Podmiotem korzystającym z tego rodzaju forfaitingu jest leasingodawca, który udzielając swoim
klientom finansowania w formie leasingu, staje się wierzycielem. Zatem na mocy umowy leasingu
leasingodawca ma prawo do żądania zapłaty w postaci przyszłych rat leasingowych. W ramach
forfaitingu następuje zmiana wierzyciela, czyli w miejsce leasingodawcy wchodzi bank, który od
momentu przelewu wierzytelności uzyskuje prawo do otrzymania rat leasingowych od leasingobiorcy
(leasingobiorców).

Ogólna zasada mówi, że forfaiting oznacza skup wierzytelności bez prawa regresu wobec zbywcy. Gdy
jednak przedmiotem tej usługi są wierzytelności leasingowe, często zdarza się skupowanie ich z prawem
regresu. W związku z tym w razie braku zapłaty ze strony leasingobiorcy jednej lub wielu rat
leasingowych bank (forfaiter) ma prawo żądać od leasingodawcy (zbywcy) zwrotu wypłaconych
uprzednio kwot (wraz z pobranymi odsetkami). Przedmiotem przelewu mogą być wierzytelności
wynikające zarówno z leasingu operacyjnego, jak i finansowego.

Warunki, jakie muszą spełniać wierzytelności

Podstawowym warunkiem jest to, aby wierzytelność była handlowa. Dlatego usługa skierowana jest do
przedsiębiorstw sprzedających towar lub realizujących usługi wobec innych przedsiębiorstw (ewentualnie
wobec osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą) i oczekujących z tego tytułu zapłaty
(zobowiązanie ma charakter pieniężny). Wierzytelność ta musi być zbywalna, czyli może być
przedmiotem obrotu. Co do zasady, wierzytelności handlowe spełniają ten warunek, chyba że kontrahenci
w kontrakcie zastrzegą cesję praw z kontraktu. Cesja może być zakazana w całości lub uzależniona od
zgody dłużnika bądź też mogą być wskazane określone podmioty, na rzecz których cesja może być
dokonana. Bank/forfaiter przed wykupem powinien sprawdzić, czy przelew wierzytelności nie jest
ograniczony przepisami prawa i czy charakter zobowiązania tego nie uniemożliwia.

Wbrew obiegowej opinii, przedmiotem forfaitingu nie muszą być jedynie należności zagraniczne, a więc
takie, których dłużnikiem jest nierezydent. Jeśli mówimy o wierzytelnościach powstałych „przy okazji"
akredytywy dokumentowej, można jednak przyjąć, że są to kontrakty zagraniczne, gdyż akredytywa
praktycznie zawsze jest stosowana w rozliczeniach międzynarodowych.

Należności przelewane przez zbywcę powinny być udokumentowane fakturą (VAT, eksportową). W
zdecydowanej większości wypadków tak jest. Jednak niektóre banki umożliwiają cesję wierzytelności
udokumentowanych w inny sposób (np. kontrakt handlowy lub umowa sprzedaży).

W celu zabezpieczenia swoich interesów, a zatem możliwości dochodzenia zapłaty od dłużnika, forfaiter
oczekuje, że zbywca udokumentuje w jakiś sposób, że należności są bezsporne (w szczególności co do
faktu ich istnienia, wartości oraz terminu płatności). Przykładami mogą być potwierdzenie zobowiązania
przez dłużnika (najczęściej podpis na fakturze), potwierdzenie odbioru lub wręcz podpisanie przez niego
odrębnego oświadczenia.

W obiegowej opinii produkty typu faktoring i forfaiting służą do ściągania należności czy też ich
windykacji. Jest to przekonanie błędne, gdyż są to instrumenty mające głównie funkcje finansowania oraz
(szczególnie w faktoringu) realizacji usług dodatkowych. W związku z tym do wykupu przyjmowane są
jedynie wierzytelności niewymagalne (których termin płatności jeszcze nie minął) i nieprzedawnione.

Literatura przedmiotu pokazuje, że przedmiotem forfaitingu są zazwyczaj należności płatne jednorazowo.
Jednak z praktyki wynika, że równie częste są należności płatne w ratach, w szczególności dotyczy to
transakcji wysokokwotowych, długoterminowych, powstałych na podstawie kontraktów handlowych.

Ze względu na skomplikowanie transakcji, konieczność niejednokrotnie długotrwałych procedur oceny
ryzyka (ze względu na przejęcie ryzyka niewypłacalności przez forfaitera) przeważnie do forfaitingu
przyjmowane są wierzytelności średnio- i długoterminowe, czyli takie, których termin wymagalności
(bądź też długość okresu finansowania) przekracza rok. W przypadku kontraktów o znacznej wartości
wykupywane są wierzytelności zapadające nawet w ciągu kilkunastu lat. Jednak w forfaitingu, w którym
są skupowane weksle opatrzone awalem banku, nie ma przeciwwskazań, aby transakcje były
krótkoterminowe.

Podstawowe warunki wierzytelności:

pieniężna,
niewymagalna,
handlowa,
średnio-, długoterminowa,

bezsporna.

Zabezpieczenia - ograniczenia

Jedną z podstawowych funkcji forfaitingu jest przejęcie ryzyka związanego ze sprzedażą z odroczonym
terminem płatności, czyli ryzyka niewypłacalności dłużnika. Wynika ona z tego, że jest to usługa
niedająca prawa regresu wobec zbywcy wierzytelności w przypadku, gdy w terminie płatności
wierzytelności dłużnik nie dokona zapłaty. Bank (forfaiter) w takiej sytuacji może dochodzić zapłaty
jedynie od dłużnika forfaitingowego.

Niewątpliwie przejęcie ryzyka niewypłacalności jest dla zbywcy największą zaletą tej usługi. Otrzymuje
on środki finansowe z tytułu sprzedaży w krótkim czasie po zrealizowaniu dostawy (bądź transzy),
pozbywając się tym samym problemów z ewentualnym dochodzeniem zapłaty w przyszłości. Szczególnie
istotne wydaje się to w przypadku długoterminowych kontraktów, zwłaszcza że dostawca nie ma
odpowiednich narzędzi oceny i wyceny ryzyka związanego z niewypłacalnością swoich kontrahentów (de
facto ryzyka kredytowego) lub nie dysponuje potrzebnymi danymi. Bank/forfaiter natomiast ma
odpowiednie instrumentarium dotyczące badania zdolności kredytowej i ryzyka związanego z transakcją.

W praktyce bank ma dwie opcje, aby wykup wierzytelności bez prawa regresu był możliwy: bank oceni
sytuację ekonomiczno-finansową dłużnika (odbiorcy), albo otrzyma odpowiednie zabezpieczenie spłaty.

Z istoty usługi wynika, że umowa forfaitingowa jest podpisywana między bankiem a zbywcą. Dłużnik w
większości przypadków nie uzyskuje w wyniku tej umowy żadnych dodatkowych korzyści, w związku z
tym nie jest zainteresowany, żeby przekazywać dane o swojej sytuacji ekonomiczno-finansowej i być
poddanym ocenie przez podmiot trzeci. Stanowi to istotny problem dla forfaitera. W praktyce decyduje
się on na zaoferowanie skupu wierzytelności w przypadku, jeśli dłużnik jest jego klientem. Dzięki temu
ma możliwość zbadania jego historii płatniczej oraz bieżącej zdolności kredytowej na podstawie
informacji pozyskanych od niego z tytułu innych umów i relacji. Poza tą opcją istnieje również szansa
szybkiego przeprowadzenia transakcji, jeśli dłużnik jest powszechnie znaną firmą o dobrej sytuacji
finansowej. Dotyczy to np. spółek giełdowych, spółek krajowych i zagranicznych podlegających
ratingowi przeprowadzanemu przez uznaną agencję ratingową (np. Fitch, Standard & Poor's, Moody's).
W części transakcji dłużnik jest zainteresowany wydłużeniem terminu płatności z tytułu zakupionego
przez siebie dobra bądź usługi lub rozłożeniem płatności na raty, czego sam dostawca nie jest w stanie
zaoferować swojemu kontrahentowi. W takiej sytuacji wszystkie trzy podmioty transakcji forfaitingowej
uzyskują korzyści z jej zawarcia. Dzięki współpracy z dłużnikiem forfaiter może pozyskać jego dane
finansowe i podjąć decyzję odnośnie wykupu wierzytelności bez regresu wobec zbywcy.

W pozostałych przypadkach transakcje forfaitingowe przeprowadzane są po uzyskaniu zabezpieczenia,
które satysfakcjonuje forfaitera. Ponieważ ten sposób finansowania nie jest kredytem, nie mogą być
zastosowane standardowe zabezpieczenia ustanawiane pod tradycyjne kredyty. Wynika to m.in. z tego, że
zabezpieczenie spłaty powinno być udzielone przez dłużnika forfaitingowego, którego przecież nie wiąże

z bankiem żadna umowa, poza samym stosunkiem prawnym z tytułu wierzytelności. Można też potocznie
powiedzieć, że bank wobec dłużnika nie wykonuje czynności bankowej. Katalog dostępnych
zabezpieczeń jest zatem ograniczony. Zarówno teoria, jak i praktyka wskazują, że najczęściej są
stosowane:

gwarancja bankowa wystawiona przez bank dłużnika,
akredytywa stand-by (paragwarancja bankowa stosowana np. w USA) wystawiona przez bank
dłużnika,
weksel z awalem banku importera - weksel poręczony, zagwarantowany przez bank dłużnika,
ubezpieczenie kontraktu handlowego w eksportowej agencji ubezpieczeniowej z gwarancjami
Skarbu Państwa.

Są to zabezpieczenia, które w przypadku banków pozwalają (przy zachowaniu pewnych warunków)
skupić od zbywcy wierzytelność bez prawa regresu. Pozwala to przy tym uniknąć żmudnej, a często
niemożliwej do dokonania oceny sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika forfaitingowego. Nie jest to
unikanie oceny, ale zastąpienie jej oceną sytuacji ekonomiczno-finansowej wystawcy zabezpieczenia,
czyli banku importera (dłużnika). Dzieje się tak w przypadku gwarancji bankowej, akredytywy stand-by
czy też weksla z awalem banku. Instytucje finansowe wspierające finansowanie handlu zagranicznego
mają rozwiniętą współpracę z bankami na całym świecie, dzięki czemu mogą transakcje forfaitingowe
obsługiwać sprawnie (pod warunkiem dostępności limitów). Innym rodzajem zabezpieczenia
ustanawianego pod forfaiting jest polisa ubezpieczeniowa kontraktu eksportowego wystawiona przez tzw.
ECA (Export Credit Agency), którą w Polsce jest KUKE SA (Korporacja Ubezpieczeń Kredytów
Eksportowych SA), uprawnioną do udzielania ubezpieczeń z gwarancjami Skarbu Państwa. O
ubezpieczenie tego typu wnioskuje bądź sam eksporter, i w ramach forfaitingu dokonywana jest cesja na
bank praw do tego ubezpieczenia, bądź sam bank.

Rodzaje forfaitingu

Literatura przedmiotu wyróżnia wiele rodzajów forfaitingu. Jednak z punktu widzenia przedsiębiorstwa
chcącego skorzystać z tej usługi warto wymienić jedynie poniższe typy:

forfaiting wierzytelności (itp) - wyróżniany ze względu na rodzaj wierzytelności finansowanej w
ramach forfaitingu (omówione powyżej);
forfaiting cichy (tajny) - transakcja, w której dłużnik nie jest informowany o dokonanej cesji
wierzytelności;
forfaiting z promesą - umowa forfaitingowa jest podpisywana, zanim powstanie wierzytelność. W
ramach umowy forfaiter zobowiązuje się do wykupu wierzytelności w przyszłości, tj. w
momencie jej powstania;
linia forfaitingowa - forfaiter przyznaje odnawialny limit forfaitingowy, w ramach którego
wykupywane są wierzytelności obciążające limit; po ich spłacie limit zostaje odnowiony.

Formy finansowania

Najczęściej stosowaną formą finansowania w forfaitingu jest tzw. dyskonto. Oznacza to, że forfaiter
dokonuje wykupu wierzytelności w pełnej kwocie, jednak z tego tytułu wypłaca zbywcy kwotę
wierzytelności potrąconą o odsetki dyskontowe (dyskonto). W związku z tym odsetki z tytułu
udzielonego finansowania płacone są z góry przez zbywcę. Dzięki temu po przelaniu wierzytelności i
przejęciu przez forfaitera ryzyka niewypłacalności dłużnika zbywca może zapomnieć o tej należności już

w momencie jej cesji. Zaletą odsetek dyskontowych jest również stała stopa finansowania, tj. koszty
odsetkowe są znane z góry i stałe w całym okresie do terminu płatności wierzytelności, nawet jeśli ten
termin jest bardzo odległy w czasie.

W nielicznych przypadkach, w których do transakcji forfaitingu dochodzi na bazie trójstronnych
uzgodnień między zbywcą, dłużnikiem i bankiem, możliwe jest naliczanie odsetek z dołu, tak jak w
tradycyjnym kredycie bankowym. W takiej sytuacji dłużnik podpisuje z bankiem stosowne porozumienie,
w którym płatności z tytułu wierzytelności zostają rozłożone na raty i dłużnik zobowiązuje się je spłacać
wraz z odsetkami naliczanymi według określonych reguł.

Koszty forfaitingu

W różnych instytucjach mogą występować rozmaite rodzaje tych kosztów. Z tytułu forfaitingu pobierane
są odsetki oraz prowizje. Najczęściej z tytułu finansowania pobierane są odsetki dyskontowe (czyli
naliczone i pobrane z góry), których wysokość zależy od takich czynników, jak:

wartość wierzytelności,
okres finansowania (od momentu wypłaty środków do terminu płatności wierzytelności),
stawka referencyjna (np. WIBOR, LIBOR, EURIBOR, w zależności od waluty),
marża banku/forfaitera - odpowiadająca wysokości ryzyka związanego z transakcją.

Oprócz tego pobierane są również prowizje. W przypadku skupu jednorazowego (pojedyncza, oznaczona
wierzytelność) pobierana jest prowizja przygotowawcza będąca wynagrodzeniem za obsługę i
przygotowanie transakcji.

W przypadku umów o linię forfaitingową najczęściej jest pobierana prowizja przygotowawcza (lub za
ustanowienie limitu), uzależniona od wysokości limitu, oraz dodatkowo prowizja operacyjna pobierana w
momencie skupu konkretnej wierzytelności w czasie obowiązywania tego limitu (wyrażona procentowo
w stosunku do wartości wierzytelności). W umowie może być również określona prowizja za
niewykorzystanie limitu, naliczana podobnie jak w przypadku niewykorzystania innych linii
kredytowych. Ponadto w forfaitingu z promesą, z tytułu jej udzielenia, może być pobierana tzw. prowizja
za gotowość. Jeśli w ramach forfaitingu wykorzystywane są inne instrumenty finansowe (np. dla
zabezpieczenia), do całkowitego kosztu forfaitingu należy doliczyć jeszcze koszty związane z obsługą
tego instrumentu. Może to być np. opłata za awizację akredytywy.

Koszty związane z forfaitingiem zazwyczaj są ponoszone przez zbywcę; dotyczy to w szczególności
prowizji oraz odsetek dyskontowych. W związku z tym jednak, że są one ponoszone z góry, mogą być i
najczęściej są przenoszone na dłużnika, przez uwzględnienie w cenie sprzedawanego dobra lub usługi.
Inną metodą przeniesienia ciężaru finansowania na dłużnika jest ustalenie w samym kontrakcie
handlowym odsetek za płatności odroczone w czasie (po uzyskaniu oczywiście od forfaitera wiążącej
oferty w zakresie stopy procentowej i trybu ich naliczania).

Korzyści związane z usługą forfaitingu to:

poprawa płynności finansowej zbywcy wierzytelności, zamiana należności terminowych na
gotówkę;
eliminacja ryzyka handlowego, politycznego (forfaiter przejmuje ryzyko braku zapłaty od
dłużnika od momentu wykupu);
eliminacja ryzyka kursowego (eksporter po przekazaniu wierzytelności forfaiterowi otrzymuje z
góry kwotę wierzytelności, którą może w tym momencie przewalutować pozbywając się ryzyka
niekorzystnej zmiany kursu walutowego w przyszłości);
eliminacja ryzyka stóp procentowych (forfaiter stawia do dyspozycji środki po ustalonej z góry
stałej stopie procentowej, niezmiennej nawet w przypadku długich terminów płatności);
możliwość finansowania pełnej wartości kontraktu, czyli uzyskania z góry środków ze sprzedaży
(przed terminem płatności);
możliwość oferowania odbiorcom korzystnych warunków płatności, co pozwala na udzielanie
kontrahentom długich kredytów kupieckich i tym samym polepsza konkurencyjność
eksportu/sprzedaży;
uproszczenie rozliczeń kontraktowych (zbywca/dostawca otrzymuje środki raz, nawet jeżeli
kontrakt przewiduje rozliczenia transzowe);
nieangażowanie limitów kredytowych w banku i zdolności kredytowej zbywcy/sprzedającego.

Forfaiting jest więc przeznaczony dla dostawców, eksporterów, producentów i wykonawców kontraktów,
którzy:

rozliczają się z dłużnikiem za pomocą akredytywy dokumentowej, weksla;
potrzebują finansowania realizacji poszczególnych etapów inwestycji/kontraktów;
mają trudność z uzyskaniem kredytu lub wykorzystane limity kredytowe;
chcą poprawić wskaźniki finansowe.

Jako alternatywne źródło finansowania forfaiting powinien być zdecydowanie częściej wykorzystywany
przez przedsiębiorstwa. Daje on wiele możliwości, które w tradycyjnym kredycie bankowym nie są
możliwe.

Słowniczek:

Wykup, skup, cesja - przeniesienie wierzytelności przez wierzyciela (cedenta) na inny podmiot
(cesjonariusza), z tytułu czego cedent otrzymuje wynagrodzenie od cesjonariusza.

Akredytywa dokumentowa - usługa bankowa, która jest samodzielnym pisemnym zobowiązaniem
banku otwierającego (banku importera) wobec beneficjenta (eksportera) do zapłaty (lub zabezpieczenia
tej zapłaty) określonej kwoty w zamian za dokumenty prezentowane w ramach akredytywy, ściśle zgodne
z jej warunkami. Gwarancja (bankowa) - to jednostronne zobowiązanie banku-gwaranta, że po
spełnieniu przez beneficjenta gwarancji określonych warunków zapłaty (np. w przypadku niewywiązania
się zleceniodawcy z warunków kontraktu), bank ten wykona świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta
gwarancji - bezpośrednio albo za pośrednictwem innego banku.

Wierzytelność - prawo wierzyciela do domagania się od dłużnika spełnienia świadczenia pieniężnego lub
rzeczowego.

Dyskonto - odsetki potrącone z wypłacanej kwoty (odsetki pobrane z góry); operacja dyskonta polega na
wypłacie przez bank kwoty wierzytelności z potrąceniem z potrąceniem odsetek.

Promesa - dokument potwierdzający zobowiązanie banku do udzielenia finansowania po spełnieniu
przez wnioskodawcę warunków określonych w tym dokumencie w określonym terminie.

Michał Wójcik

kierownik Zespołu Produktów Finansowych

Biuro Produktów Finansowania Handlu Bank Pekao SA

Artykuł pochodzi z wrześniowego Biuletynu Euro Info 2009.