Projekt „OPERACJA SUKCES – unikatowy model kształcenia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Medycznego w Łodzi odpowiedzią na potrzeby

gospodarki opartej na wiedzy” współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, w ramach Programu Operacyjnego

Kapitał Ludzki.

1. Nazwa przedmiotu

PATOFIZJOLOGIA

2. Numer kodowy

PHY02c

3. Język, w którym prowadzone są zajęcia

polski

4. Typ kursu

obowiązkowy

5. Grupa treści kształcenia

nauki podstawowe

6. Poziom studiów według klasyfikacji bolońskiej

studia magisterskie

7. Rok studiów/semestr

II rok/ semestr 3-4

8. Formuła przedmiotu

wykłady/ćwiczenia

9. Liczba godzin zajęć

75

10. Rodzaj zajęć z uwzględnieniem podziału godzin

wykłady w wymiarze 55 godzin, ćwiczenia w wymiarze 20 godzin

11. Liczba punktów ECTS

7

KARTA PRZEDMIOTU

12. Jednostka dydaktyczna prowadząca przedmiot

Katedra Fizjologii Doświadczalnej i Klinicznej

13. Imię i nazwisko osoby zaliczającej przedmiot

dr hab. n. med. Piotr Białasiewicz

14. Osoby prowadzące zajęcia

dr hab. n. med. Piotr Białasiewicz, dr n. med. Maciej Król

15. Wymagania wstępne i wymagania równoległe

Wymagania wstępne: wiedza z anatomii prawidłowej, histologii z cytofizjologią i
embriologią, chemii i biofizyki, tam gdzie ma to zastosowanie.
Na ćwiczeniach z patofizjologii wymagana jest znajomość materiału z wykładów
z fizjologii i patofizjologii z danego zagadnienia.

16. Zaliczenie przedmiotu jest wymagane przed rozpoczęciem zajęć z:

patologii, farmakologii ogólnej i toksykologii, oraz zajęć klinicznych

17. Cele i założenia nauczania przedmiotu

Zrozumienie podstawowych procesów chorobowych w oparciu o wiedzę
z chemii, biologii, biochemii i fizjologii. Rozpoznawanie zależności między
procesami patologicznymi na poziomie komórki, tkanki/narządu a efektami
ogólnoustrojowymi i obrazem klinicznym. Przygotowanie do wykorzystania
wiedzy patofizjologicznej w analizie problemów klinicznych. Poznanie znaczenia
badań czynnościowych w ujawnianiu podłoża patofizjologicznego objawów
klinicznych. Poznanie reguł i zasad procesu diagnostycznego – znaczenie testów
diagnostycznych w oparciu o ich czułość i swoistość.

18. Metody dydaktyczne

Wykłady multimedialne; ćwiczenia z prezentacją podstawowych badań
czynnościowych ujawniających związki patofizjologiczne w diagnostyce
wybranych przypadków klinicznych; prezentacje multimedialne pozwalające na
analizę roli wybranych testów diagnostycznych w procesie diagnostycznym;

interaktywne programy komputerowe pozwalające na pogłębienie wiedzy na
temat zależności patofizjologicznych w wybranych problemach klinicznych oraz
racjonalnej interwencji farmakologicznej.

19. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej

Literatura podstawowa:

-

Patofizjologia człowieka w zarysie (wybrane zagadnienia), J. Guzek PZWL,
Warszawa 2008.

Literatura uzupełniająca:

-

Interna Harissona – Część 2. Główne oznaki i objawy początkowe chorób
(wybrane zagadnienia), Czelej, Lublin 2009.

20. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu

Obecność na ćwiczeniach i wykładach obowiązkowa i jest warunkiem
dopuszczenia do egzaminu. Więcej niż dwie nieobecności powodują
niedopuszczenie do egzaminu i konieczność powtarzania kursu.
Egzamin: testowy (wspólny z fizjologią).

21. Treści merytoryczne budujące wiedzę

Wykłady z fizjologii i patofizjologii zostały całkowicie zintegrowane, co zostało zaznaczone przez
wprowadzenie wspólnej numeracji.

Wykład 5: Podstawowe pojęcia: homeostaza, choroba i zdrowie; czynniki
chorobotwórcze – środowisko a predyspozycja genetyczna; mechanizmy
uszkodzenia i rodzaje odpowiedzi komórkowej. Znaczenie patologii jako
dziedziny medycyny – komplementarność wiedzy z patofizjologii i anatomii
patologicznej i ich znaczenie w procesie diagnostycznym. Pojęcie testu
diagnostycznego, ocena jego wartości w procesie diagnostycznym.
Wykład 8: Gorączka a hipertermia; hipotermia – różnicowanie i czynniki
wywołujące. Patogeneza i rola bólu, najczęstsze zespoły bólowe w praktyce
lekarskiej.
Wykład 11: Wstrząs – etiopatogeneza a obraz kliniczny, mediatory, rodzaje
wstrząsu, pojęcie odwracalności, autopropagacja po załamaniu czynników
homeostatycznych na przykładzie wstrząsu hipowolemicznego.

Wykład 13: Obrzęki – mechanizm powstawania (prawo Starling’a), obrzęki
uogólnione i zlokalizowane na przykładach klinicznych.
Wykład 17: Duszność: definicja i rodzaje, mechanizmy prowadzące do
odczuwania duszności, różnicowanie duszności w chorobach układu
odechowego i serca. Niewydolność krążenia: przyczyny, mechanizmy
kompensujące, pojęcia wyrównanej i niewyrównanej niewydolności krążenia,
rezerwa sercowa; obrzęk płuc: definicja, mechanizmy obrzęku kardiogennego i
niekardiogennego (ARDS) z przykładami klinicznymi.
Wykład 18: Patogeneza miażdżycy, czynniki ryzyka rozwoju blaszki
miażdżycowej; powikłania procesu miażdżycowego: lokalne niedokrwienie na
przykładzie m. sercowego i mózgu. Niedokrwienie i zawał mięśnia sercowego;
sekwencja zdarzeń, powikłania zawału.
Wykład 19: Wektorowa analiza EKG – koncepcja prądu uszkodzenia; lokalizacja
zmian niedokrwiennych w sercu na podstawie badania EKG.
Wykład 20: Zaburzenia rytmu serca – mechanizmy powstawania, zaburzenia
nad- i komorowe – różnicowanie na podstawie zapisu EKG. Bloki przewodzenia w
oparciu o zapis EKG.
Wykład 21: Zaburzenia regulacji ciśnienia tętniczego: nadciśnienie i hipotonia;
koncepcje patogenetyczne rozwoju nadciśnienia; nadciśnienie pierwotne i
wtórne.
Wykład 24: Hipoksja, hipoksemia, sinica: definicje; wpływ hipoksji na metabolizm
komórek; pojęcia centralnej i obwodowej sinicy. Pojęcie niewydolności
oddechowej, rodzaje i diagnostyka.
Wykład 25: Mechanizmy zaburzonej wymiany gazowej: zaburzenia wentylacji
(hiper- i hipo-wentylacja), zaburzenia dyfuzji i perfuzji; zaburzenia stosunku
wentylacji do perfuzji jako podstawowy mechanizm hipoksemii w przebiegu
chorób płuc.
Wykład 26: Zjawisko nadciśnienia płucnego, patogeneza serca płucnego,
zatorowość płucna.
Wykład 29: Ostra i przewlekła niewydolność nerek i inne częste zespoły
nefrologiczne, koncepcja niewydolności nerek przednerkowej, nerkowej i
zanerkowej.
Wykład 30: Zmiany jakościowe i ilościowe moczu (anuria i poliuria, hematuria,
proteinuria, pyuria) – definicje i ich znaczenie w diagnostyce chorób nerek.

Wykład 31: Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej: przewodnienie i
odwodnienie, hiper- i hipo-natremia, hiper- i hipo-kaliemia.
Wykład 34: Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej (RKZ). Kwasice i
zasadowice metaboliczne, oraz oddechowe pierwotne i wtórne; luka anionowa
i jej znaczenie diagnostyczne; wzajemna kompensacja zaburzeń RKZ oraz
towarzyszące zaburzenia elektrolitowe.
Wykład 38: Anemia i policytemia. Diagnostyka anemii w oparciu o zmiany
morfologiczne (mikro-, normo- i makrocytarna) oraz etiopatogenetyczne
(przewlekła utrata krwi, hemoliza i zaburzenia erytropoezy). Policytemie
pierwotna i wtórne (różnice etiopatogenetyczne).
Wykład 40: Skazy krwotoczne (osoczowe, płytkowe i naczyniowe). Zakrzepica –
mechanizmy nadkrzepliwości.
Wykład 41: Leukopenia i leukocytoza. Mechanizmy leukopenii i agranulocytozy.
Leukocytoza odczynowa oraz w przebiegu chorób rozrostowych układu
białokrwinkowego.
Wykład 42: Zapalenie – uniwersalna odpowiedź organizmu na czynnik
uszkadzający; mechanizmy i mediatory zapalenia ostrego i przewlekłego;
przykłady kliniczne: płatowe zapalenie płuc i gruźlica; uogólniona reakcja
zapalna - wstrząs septyczny.
Wykład 46: Pojęcie nadczynności i niedoczynności, oddziaływania auto-, para- i
endokrynne; pętle sprzężeń zwrotnych. Zarys patologii przysadki, tarczycy,
przytarczyc (gospodarka i regulacja stężenia wapnia)
Wykład 47: Patologia kory i rdzenia nadnerczy. Zespoły nadczynności i
niedoczynności kory nadnerczy (zespół i choroba Cushinga, pierwotny
hiperaldosteronizm, ostra niewydolność kory nadnerczy, pierwotny i wtórne
zespoły niedoborowe). Guz chromochłonny.
Wykład 48: Patologia wysp trzustki – patomechanizm cukrzycy; zespoły
chorobowe w przebiegu gruczolaków wysp trzustki.
Wykład 52: Zaburzenia czynnościowe układu pokarmowego – dyspepsja,
wymioty, biegunka, zaparcia.
Wykład 54: Patogeneza żółtaczki. Niewydolność wątroby; marskość i jej
powikłania.
Wykład 55: Niewydolność zewnątrzwydzielnicza trzustki i inne zespoły
upośledzonego wchłaniania. Etiopatogeneza niedoborów soku trzustkowego w
przewodzie pokarmowym – przewlekłe zapalenie trzustki. Mukowiscydoza,

choroba trzewna, sprue tropikalna, niedobór laktazy.
Wykład 58: Przemiana materii i bilans energetyczny. Czynniki wpływające na
zmiany podstawowej przemiany materii. Niedożywienie, wyniszczenie, marazm i
kwashiorkor; etiopatogeneza otyłości; aktywność wewnątrzwydzielnicza
adipocyta - adipokiny.
Wykład 59: Otyłość typu centralnego i zespół metaboliczny – definicja,
elementy składowe i ich wzajemne zależności; zaburzenia snu jako czynnik
ryzyka zespołu metabolicznego.

22. Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje

Student po zakończeniu kursu patofizjologii powinien:
w części ogólnej:
− rozumieć pojęcia i definicje: homeostaza, czynniki chorobotwórcze; choroba i

zdrowie; rozróżniać pojęcie choroby i zespołu chorobowego; rozumieć rolę
patofizjologii i anatomii patologicznej w procesie diagnostycznym: mieć
świadomość różnic pomiędzy zmianami strukturalnymi (morfologicznymi) a
czynnościowymi i wynikającymi z nich odmiennościami diagnostycznymi
w różnych jednostkach chorobowych; posiadać umiejętność wyboru
pomiędzy badaniami czynnościowymi i morfologicznymi z podaniem
przykładów klinicznych;

− rozumieć znaczenie biologiczne zapalenia; rozpoznawać typowe objawy,

wymieniać przykładowe czynniki etiologiczne; znać rolę różnych typów
komórek i czynników osoczowych w propagacji reakcji zapalnej, wymieniać
podstawowe mediatory zapalenia i omówiać ich działanie zarówno
miejscowe jak i ogólnoustrojowe, omawiać patogenezę zespołu wstrząsu
septycznego jako przykładu załamania mechanizmów homeostatycznych w
przebiegu reakcji zapalnej; opisywać cechy zapalenia ostrego i przewlekłego
na wybranych przykładach klinicznych (płatowe zapalenie płuc i gruźlica) z
uwzględnieniem różnic (różne typy komórek i mediatory nacieku zapalnego);

− rozumieć mechanizmy prowadzące do gorączki i hipertermii – przeprowadzać

różnicowanie z uwzględnieniem różnych czynników wywołujących; omawiać
rolę gorączki w utrzymaniu homeostazy, wymieniać możliwe zagrożenia
wynikające z nadmiernej reakcji gorączkowej, w tym omawiać mechanizm
śmierci z przegrzania; rozumieć pojęcie hipotermii i znać czynniki ją

wywołujące oraz mechanizm śmierci z wychłodzenia;

− opisywać wstrząs i jego etiopatogenezę, etapy wstrząsu hipowolemicznego,

opisywać obraz kliniczny, znać rodzaje i rolę mechanizmów kompensujących,
opisywać rolę układu adrenergicznego, osi RAA, ADH w ostrej i podostrej
kompensacji hipowolemii;

− rozumieć patogenezę i rolę bólu w homeostazie, wymieniać częste zespoły

bólowe w praktyce lekarskiej;

− rozumieć mechanizmy prowadzące do powstawania obrzęków uogólnionych

i lokalnych, nazywać patologiczny płyn w jamach ciała – omawiać
różnicowanie pomiędzy wysiękiem i przesiękiem;

w części dotyczącej serca, układu krążenia i oddechowego:
− charakteryzować duszność, wymieniać jej rodzaje, podawać mechanizmy

prowadzące do odczuwania duszności, zaproponować różnicowanie
duszności w chorobach płuc i serca, znać pojęcie duszności psychogennej;

− opisywać niewydolność krążenia: podawać najczęstsze przyczyny, rozumieć

znaczenie i znać rodzaje mechanizmów kompensujących (znać działanie i
składowe układu renina-angiotensyna-aldosteron), rozumieć pojęcia
wyrównanej i niewyrównanej niewydolności krążenia i rezerwy sercowej;

− opisywać obrzęk płuc: rozumieć mechanizmy obrzęku kardiogennego i

niekardiogennego (ARDS) w oparciu o prawo Starling’a;

− rozumieć mechanizmy prowadzące do zaburzeń regulacji ciśnienia

tętniczego: opisywać nadciśnienie tętnicze i hipotonię, podawać
konsekwencje podwyższonego ciśnienia tętniczego - ostre i przewlekłe,
wymieniać najczęstsze przyczyny nadciśnienia wtórnego;

− rozumieć patogenezę i wymieniać czynniki ryzyka miażdżycy; wymieniać

typowe powikłania procesu miażdżycowego: omawiać przebieg lokalnego
niedokrwienia na przykładzie mięśnia sercowego i mózgu;

− rozumieć wektorową analizę EKG – przeprowadzić analizę osi elektrycznej

serca w płaszczyźnie czołowej i poprzecznej, rozumieć pojęcie prądu
uszkodzenia; wymieniać najczęstsze zmiany w zapisie EKG w przebiegu
niedokrwienia mięśnia sercowego z umiejętnością lokalizacji uszkodzenia;

− wymieniać najczęstsze zaburzenia rytmu serca – rozumieć mechanizmy

powstawania zaburzeń nad- i komorowych – przeprowadzać różnicowanie na
podstawie zapisu EKG; opisywać podstawowe bloki przewodzenia i podać ich
typy w oparciu o zapis EKG;

− rozumieć pojęcia: hipoksja, hipoksemia, sinica, omawiać wpływ hipoksji na

metabolizm, różnicować centralną i obwodową sinicę, rozumieć ich
przyczyny;

− rozumieć pojęcie i mechanizmy zaburzonej wymiany gazowej: rozróżniać

zaburzenia wentylacji (hiper- i hipo-wentylacja), dyfuzji i perfuzji oraz
zobrazować je przykładami klinicznymi; rozumieć znaczenie zaburzonego
stosunku wentylacji do perfuzji jako najczęstszej przyczyny hipoksemii;

− rozumieć pojęcia obturacji i restrykcji i ich znaczenie w diagnostyce chorób

płuc; interpretować badanie spirometryczne oraz podawać przykłady innych
badań czynnościowych i ich zastosowanie w diagnostyce chorób płuc;

− rozumieć pojęcie niewydolności oddechowej, wymieniać jej rodzaje;
− podawać definicję nadciśnienia płucnego oraz opisywać mechanizmy

etiopatogenetyczne; opisywać zespół serca płucnego i jego objawy;
rozumieć mechanizmy powstawania zatorowości płucnej, jej kliniczne
konsekwencje oraz wymieniać czynniki ryzyka;

w części dotyczącej nerek:
− rozumieć i opisywać zespoły kliniczne ostrej i przewlekłej niewydolności nerek

oraz inne zespoły nefrologiczne; omawiać patomechanizm niewydolności
nerek, w tym niewydolności przednerkowej, nerkowej i zanerkowej; rozumieć
przyczyny zmian jakościowych i ilościowych w moczu (anuria i poliuria,
hematuria, proteinuria, pyuria);

− rozumieć pojęcia związane z zaburzeniami gospodarki wodno-elektrolitowej:

przewodnienie i odwodnienie, hiper- i hipo-natremia, hiper- i hipo-kaliemia,
wymieniać najczęstsze zaburzenia w praktyce klinicznej;

− omawiać typy i patomechanizm zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej;

rozumieć mechanizm wzajemnej kompensacji zaburzeń metabolicznych i
oddechowych, wymieniać najczęstsze zaburzenia w praktyce klinicznej;

w części dotyczącej hematologii:
− opisywać mechanizmy prowadzące do rozwoju anemii i jej etiopatogenezę

w połączeniu z podstawowym podziałem morfologicznym, przeprowadzać
różnicowanie przez celowane badania dodatkowe;

− opisywać policytemię i różnice patogenetyczne pomiędzy czerwienicą

prawdziwą a zaburzeniami wtórnymi;

− różnicować skazy krwotoczne (osoczowe, płytkowe i naczyniowe) na

podstawie prostych testów diagnostycznych, wykorzystując wiedzę z fizjologii i
biochemii na temat osoczowego układu krzepnięcia, roli i mechanizmów
aktywacji płytek krwi oraz śródbłonka; umiejscawiać defekty w najczęściej
występujących skazach krwotocznych i rozumieć ich znaczenie w leczeniu
przyczynowym; wymieniać najczęściej występujące skazy krwotoczne i
opisywać ich patomechanizm;

− omawiać kliniczny problem zakrzepicy – podawać najczęstsze związane z nią

zespoły kliniczne; omawiać mechanizmy nadkrzepliwości z uwzględnieniem
wiedzy z fizjologii i biochemii; wymieniać najczęstsze defekty wrodzone
prowadzące do zwiększonego ryzyka zakrzepicy;

− opisywać mechanizmy prowadzące do leukopenii i leukocytozy, opisywać

najczęstsze zespoły kliniczne w ich przebiegu; opisywać leukocytozę
odczynową;

w części dotyczącej układu wydzielania wewnętrznego:
− rozumieć pojęcia nadczynności i niedoczynności, wymieniać przykłady

oddziaływań auto-, para- i endokrynnych; rozumieć pętle sprzężeń zwrotnych
w regulacji wydzielania i działania hormonów;

− wymieniać zespoły kliniczne wynikające z niedoboru lub nadmiaru stężenia

hormonów przysadki, tarczycy, przytarczyc (omawiać gospodarkę i regulację
stężenia zewnątrzkomórkowego jonu wapnia), kory nadnerczy, wysp trzustki –
omawiać patomechanizm cukrzycy; opisywać mechanizmy działania
hormonów i umieć powiązać ich działanie z elementami składowymi
zespołów chorobowych;

w części dotyczącej układu pokarmowego:
− opisywać patomechanizm najczęstszych zaburzeń czynnościowych –

wymioty, biegunka, zaparcia;

− omawiać rodzaje żółtaczek, wykorzystując znajomość patomechanizmu

zaproponować testy diagnostyczne w celu ich różnicowania;

− rozumieć pojęcia marskości i niewydolność wątroby, wymieniać ich objawy i

powikłania oraz omawiać ich podłoże;

− omawiać przyczyny zewwnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki i związany

z nią zespół chorobowy oraz inne częste przyczyny zespołów złego
wchłaniania;

w części dotyczącej metabolizmu:
− wymieniać czynniki wpływające na podstawową przemianę materii; rozumieć

mechanizmy prowadzące do rozwoju zespołów klinicznych wynikających
z niedożywienia; omawiać mechanizmy i czynniki ryzyka prowadzące do
rozwoju otyłości oraz jej ogólnoustrojowych konsekwencji, rozumieć znaczenie
otyłości centralnej, wymieniać składowe zespołu metabolicznego i rozumieć
ich wzajemne zależności, w tym rolę zaburzeń snu, a przede wszystkim zespołu
obturacyjnego bezdechu sennego.

23. Opis efektów kształcenia na poszczególnych zajęciach w grupach studenckich
(10-12 osobowych)

Ćwiczenie: Rola EKG w diagnostyce chorób serca. Wykorzystanie
interaktywnego programu analizy zmian w EKG.
Wiedza: student omawia zaburzenia rytmu serca, podłoże patofizjologiczne
objawów podmiotowych i przedmiotowych w przebiegu dysrytmii; omawia
zaburzenia rytmu na podstawie zapisu EKG przy pomocy analizy wektorowej;
zaburzenia rytmu wolne i szybkie (brady- i tachy-arytmie); nadkomorowe i
komorowe zaburzenia rytmu; omawia mechanizmy ich powstawania: zjawisko
ektopii, re-entry, zespoły preekscytacji; bloki serca, niedokrwienie mięśnia
sercowego, prąd uszkodzenia; lokalizuje zmiany w oparciu o analizę wektorową;
zna rolę EKG w diagnostyce chorób serca; omawia czułość i swoistość zmian w
EKG w wybranych zagadnieniach klinicznych.
Umiejętności i kompetencje: student potrafi różnicować i nazywać podstawowe
zaburzenia rytmu serca; rozumie mechanizmy ich powstawania; rozpoznaje i
lokalizuje zmiany niedokrwienne w sercu na podstawie analizy wektorowej EKG.

Ćwiczenie: Wstrząs kardiogenny. Wykorzystanie interaktywnego programu do
analizy leczenia wstrząsu kardiogennego.
Wiedza: student określa przyczyny i patofizjologiczne podstawy zespołów
objawów w przebiegu wstrząsu kardiogennego; omawia koncepcje: „backward
failure” – niewydolność zastoinowa i „foreward failure” – niewydolność z małym
rzutem; opisuje zmiany neurohumoralne w przebiegu wstrząsu: aktywację układu
współczulnego, układu renina-angiotensyna-aldosteron, oraz zwiększonego
wydzielania wazopresyny; omawia znaczenie retencji wody, zmian oporów
naczyniowych i czynników inotropowych w propagacji i leczeniu wstrząsu
kardiogennego.

Umiejętności i kompetencje: student rozumie zmiany adaptacyjne w przebiegu
wstrząsu kardiogennego jako warunek skutecznej interwencji farmakologicznej
opartej na receptorowym działaniu hormonów i leków.

Ćwiczenie: Rola badań czynnościowych w diagnostyce chorób płuc.
Wiedza: student zna znaczenie badania gazometrycznego i metodykę jego
wykonania; definiuje pojęcia hipo- i hiperwentylacji, częściowej i całkowitej
niewydolności oddechowej; opisuje mechanizmy hipoksemii, zaburzenia
stosunku wentylacji do perfuzji, wentylację na poziomie ust, wentylację
pęcherzykową, omawia zaburzenia dyfuzji i perfuzji w oparciu o przykłady
kliniczne; zna znaczenie badania spirometrycznego i innych badań
czynnościowych w diagnostyce chorób układu oddechowego.
Umiejętności i kompetencje: student rozumie znaczenie zaburzonego stosunku
wentylacji do perfuzji jako głównego podłoża zaburzeń wymiany gazowej
w płucach oraz upośledzonej dyfuzji; rozpoznaje niewydolność oddechową na
podstawie badania gazometrycznego z różnicowaniem hipowentylacji,
zaburzonego stosunku wentylacji do perfuzji i przecieku; potrafi wykonać i
zinterpretować wyniki badania spirometrycznego; potrafi różnicować choroby
restrykcyjne i obturacyjne z podaniem przykładów klinicznych;

Ćwiczenie: Znaczenie zaburzeń równowagi kwasowo zasadowej w diagnostyce
zaburzeń metabolicznych. Wykorzystanie interaktywnego programu do analizy
leczenia śpiączki ketonowej.
Wiedza: student definiuje pojęcia kwasicy i zasadowicy metabolicznej,
kompensacji; zna znaczenie luki anionowej w diagnostyce RKZ, opisuje
zaburzenia RKZ na przykładzie wybranych problemów klinicznych: kwasica
mleczanowa, ketonowa i zatrucie alkoholem metylowym, zasadowica
metaboliczna w Zespole Cushinga, hipoalbuminemia, nerkowa i pozanerkowa
utrata jonów chlorkowych.
Umiejętności i kompetencje: student potrafi rozpoznać zaburzenia pierwotne i
wtórne RKZ; rozumie zjawisko wzajemnej kompensacji zaburzeń oddechowych i
metabolicznych; rozumie zależności zmian pH i stężenia jonów w osoczu jako
podstawę racjonalnej farmakoterapii w śpiączce ketonowej.

Ćwiczenie: Polisomnografia jako narzędzie diagnostyczne w zaburzeniach snu.
Demonstracja polisomnografii oraz aparatu CPAP z omówieniem zasady
leczenia.

Wiedza: student opisuje kanały neurologiczne i oddechowe, prawidłowy
hipnogram, odmienności snu REM i NREM, zaburzenia snu na przykładach
klinicznych (bezsenność, narkolepsja, somnambulizm); opisuje nadmierną
senność dzienną jako jeden z głównych objawów zaburzeń snu, zna kryteria
rozpoznawania zespołu obturacyjnego bezdechu sennego (OBS) oraz omawia
patofizjologię, powikłania i leczenie.
Umiejętności i kompetencje: student potrafi przygotować pacjenta do badania
polisomnograficznego i zna zasady wykonania tego badania; potrafi
różnicować zaburzenia oddechowe centralne i obturacyjne na podstawie
zapisu polisomnograficznego, rozpoznaje fazy snu REM i NREM na podstawie
różnic fizjologicznych w zapisie polisomnograficznym; potrafi zdefiniować zespół
obturacyjnego bezdechu sennego; zna zasadę leczenia aparatem CPAP.

24. Zagadnienia integrujące wiedzę uzyskaną uprzednio (anatomia, histologia, chemia,
biofizyka) lub równolegle (biochemia i fizjologia)

-

wiedza na temat metabolizmu bilirubiny (biochemia i fizjologia) i budowy
wątroby (histologia) konieczne do zrozumienia patomechanizmu
żółtaczek;

-

wektorowa analiza rozkładu sił elektrycznych (biofizyka) oraz budowy i
funkcji serca i układu bodźco-przewodzącego (anatomia, fizjologia)
niezbędna do zrozumienia podstaw elektrokardiograficznej diagnostyki
chorób serca, w tym zaburzeń rytmu serca;

-

wiedza na temat buforów (chemia medyczna) i funkcji nerek (fizjologia)
niezbędna do zrozumienia zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej;

-

wiedza na temat osmolalności roztworów i zjawiska dyfuzji (chemia),
aktywnego transportu i funkcji nerek (fizjologia) niezbędna do zrozumienia
zaburzeń gospodarki wodno – elektrolitowej;

-

wiedza na temat osmolalności roztworów (chemia) oraz sił
hydrostatycznych (biofizyka) niezbędne do zrozumienia patomechanizmu
obrzęków;

-

znajomość receptorowego działania hormonów (biochemia, fizjologia)
niezbędne do zrozumienia mechanizmów nad- i niedoczynności
gruczołów wydzielania wewnętrznego;

-

znajomość szlaków energetycznych w komórce (biochemia) istotna dla
zrozumienia zmian w trakcie hipoksji i tym samym patomechanizmu

zawału m. sercowego i udaru mózgu;

-

wiedza na temat budowy nefronu (histologia) i jego funkcji (fizjologia)
konieczna dla zrozumienia patomechanizmu nefrologicznych zespołów
chorobowych;

-

znajomość osoczowego układu krzepnięcia (biochemia, fizjologia)
niezbędna do zrozumienia podłoża skaz krwotocznych osoczowych oraz
stanów nadkrzepliwości;

-

znajomość przemian żelaza, witaminy B

12

i kwasu foliowego (biochemia,

fizjologia) wymagana do zrozumienia anemii niedoborowych;

-

Znajomość defektów budowy błony erytrocyta, cząsteczki hemoglobiny,
czy niedoborów enzymatycznych (biochemia) konieczna do zrozumienia
mechanizmów anemii hemolitycznej.

25. Opis zajęć integrujących wiedzę z biochemii, fizjologii i patofizjologii z
uwzględnieniem wspólnej ewaluacji

Wykłady z fizjologii i patofizjologii zostały całkowicie zintegrowane. Pozwoliło to
na jednoczesne wprowadzenie studenta w poszczególne zagadnienia związane
z funkcjonowaniem organizmu ludzkiego w zdrowiu i chorobie. Niektóre wykłady
z biochemii odbywające się równolegle uzupełniają tę wiedzę na poziomie
molekularnym (patrz karta przedmiotu z biochemii). Wspólna ewaluacja dotyczy
połączonego egzaminu testowego z fizjologii i patofizjologii.

25. Kontynuacja przedmiotu przewidziana na zajęciach z:

patologii, farmakologii, przedmiotów klinicznych

26. Zalecane kursy fakultatywne i zajęcia uzupełniające

27. Informacje dodatkowe dostępne są pod adresem