1

Atom

– poziom podstawowy

Zadanie 1. (1 pkt)

Źródło: CKE 2010 (PP), zad. 1.

Egzamin maturalny z chemii

Poziom podstawowy

2

Zadanie 1. (1 pkt)

Atomy pewnego pierwiastka w stanie podstawowym mają nastĊpującą konfiguracjĊ

elektronów walencyjnych:

2s

2

2p

3

(L

5

)

OkreĞl poáoĪenie tego pierwiastka w ukáadzie okresowym, wpisując poniĪej numer

grupy oraz numer okresu.

Numer grupy: .............................................. Numer okresu: ...............................................

Zadanie 2. (1 pkt)

W jądrze pierwiastka X znajduje siĊ tyle protonów, ile neutronów zawiera jądro

30

14

Si. Liczba

masowa jednego z izotopów pierwiastka X jest równa liczbie elektronów w atomie

74

34

Se.

Korzystając z powyĪszej informacji, ustal liczbĊ atomową pierwiastka X oraz liczbĊ

masową opisanego izotopu pierwiastka X.

Liczba atomowa (Z):

Liczba masowa (A):

Zadanie 3. (1 pkt)

Promieniotwórczy izotop pierwiastka Z ulegá przemianie D i przeksztaáciá siĊ w izotop

212

83

Bi.

Korzystając z ukáadu okresowego, ustal symbol pierwiastka Z.

Symbol pierwiastka Z: .................................................................................................................

Zadanie 4. (2 pkt)

Hemoglobina, záoĪone biaáko krwinek czerwonych (erytrocytów) o masie cząsteczkowej

70200 u, zawiera 0,3191% masowych Īelaza.

Oblicz liczbĊ atomów Īelaza znajdujących siĊ w jednej cząsteczce tego biaáka.

W obliczeniach przyjmij przybliĪoną wartoĞü masy atomowej Īelaza M

Fe

= 56 u.

Obliczenia:

OdpowiedĨ:

Zadanie 2. (1 pkt)

Źródło: CKE 2010 (PP), zad. 2.

Egzamin maturalny z chemii

Poziom podstawowy

2

Zadanie 1. (1 pkt)

Atomy pewnego pierwiastka w stanie podstawowym mają nastĊpującą konfiguracjĊ

elektronów walencyjnych:

2s

2

2p

3

(L

5

)

OkreĞl poáoĪenie tego pierwiastka w ukáadzie okresowym, wpisując poniĪej numer

grupy oraz numer okresu.

Numer grupy: .............................................. Numer okresu: ...............................................

Zadanie 2. (1 pkt)

W jądrze pierwiastka X znajduje siĊ tyle protonów, ile neutronów zawiera jądro

30

14

Si. Liczba

masowa jednego z izotopów pierwiastka X jest równa liczbie elektronów w atomie

74

34

Se.

Korzystając z powyĪszej informacji, ustal liczbĊ atomową pierwiastka X oraz liczbĊ

masową opisanego izotopu pierwiastka X.

Liczba atomowa (Z):

Liczba masowa (A):

Zadanie 3. (1 pkt)

Promieniotwórczy izotop pierwiastka Z ulegá przemianie D i przeksztaáciá siĊ w izotop

212

83

Bi.

Korzystając z ukáadu okresowego, ustal symbol pierwiastka Z.

Symbol pierwiastka Z: .................................................................................................................

Zadanie 4. (2 pkt)

Hemoglobina, záoĪone biaáko krwinek czerwonych (erytrocytów) o masie cząsteczkowej

70200 u, zawiera 0,3191% masowych Īelaza.

Oblicz liczbĊ atomów Īelaza znajdujących siĊ w jednej cząsteczce tego biaáka.

W obliczeniach przyjmij przybliĪoną wartoĞü masy atomowej Īelaza M

Fe

= 56 u.

Obliczenia:

OdpowiedĨ:

Zadanie 3. (1 pkt)

Źródło: CKE 2010 (PP), zad. 3.

Egzamin maturalny z chemii

Poziom podstawowy

2

Zadanie 1. (1 pkt)

Atomy pewnego pierwiastka w stanie podstawowym mają nastĊpującą konfiguracjĊ

elektronów walencyjnych:

2s

2

2p

3

(L

5

)

OkreĞl poáoĪenie tego pierwiastka w ukáadzie okresowym, wpisując poniĪej numer

grupy oraz numer okresu.

Numer grupy: .............................................. Numer okresu: ...............................................

Zadanie 2. (1 pkt)

W jądrze pierwiastka X znajduje siĊ tyle protonów, ile neutronów zawiera jądro

30

14

Si. Liczba

masowa jednego z izotopów pierwiastka X jest równa liczbie elektronów w atomie

74

34

Se.

Korzystając z powyĪszej informacji, ustal liczbĊ atomową pierwiastka X oraz liczbĊ

masową opisanego izotopu pierwiastka X.

Liczba atomowa (Z):

Liczba masowa (A):

Zadanie 3. (1 pkt)

Promieniotwórczy izotop pierwiastka Z ulegá przemianie D i przeksztaáciá siĊ w izotop

212

83

Bi.

Korzystając z ukáadu okresowego, ustal symbol pierwiastka Z.

Symbol pierwiastka Z: .................................................................................................................

Zadanie 4. (2 pkt)

Hemoglobina, záoĪone biaáko krwinek czerwonych (erytrocytów) o masie cząsteczkowej

70200 u, zawiera 0,3191% masowych Īelaza.

Oblicz liczbĊ atomów Īelaza znajdujących siĊ w jednej cząsteczce tego biaáka.

W obliczeniach przyjmij przybliĪoną wartoĞü masy atomowej Īelaza M

Fe

= 56 u.

Obliczenia:

OdpowiedĨ:

Zadanie 4. (1 pkt)

Źródło: CKE 2010 (PP), zad. 7.

Egzamin maturalny z chemii

Poziom podstawowy

3

Informacja do zadaĔ 5–7

Lit i sód to aktywne metale, które w związkach chemicznych przyjmują stopieĔ utlenienia I.

Reakcje litu i sodu z chlorem i siarką przebiegają podobnie – ich produktami są odpowiednie

chlorki oraz siarczki. Reakcją, która odróĪnia lit od sodu, jest utlenianie obu metali

w strumieniu tlenu. Lit tworzy w tych warunkach tlenek o wzorze Li

2

O, a sód – nadtlenek

o wzorze Na

2

O

2

. Oba metale reagują z wodą, przy czym reakcja sodu z wodą przebiega

gwaátowniej niĪ reakcja litu z wodą.

Zadanie 5. (1 pkt)

Napisz, jakie stopnie utlenienia przyjmują sód i tlen w nadtlenku sodu (Na

2

O

2

).

StopieĔ utlenienia sodu: ................................... StopieĔ utlenienia tlenu: ...................................

Zadanie 6. (1 pkt)

Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji otrzymywania siarczku sodu

z pierwiastków.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 7. (1 pkt)

Ustal, który z metali (lit czy sód) jest mniej reaktywny, i napisz w formie cząsteczkowej

równanie reakcji tego metalu z wodą.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 8. (1 pkt)

WĞród substancji o wzorach: Cl

2

,

I

2

, KCl, KI, HCl, HI znajduje siĊ substrat X oraz produkt Y

reakcji opisanej schematem:

KBr + X o Br

2

+ Y

Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji zilustrowanej schematem, zastĊpując

litery X i Y wzorami substancji wybranymi spoĞród podanych w informacji (pamiĊtaj

o uzgodnieniu wspóáczynników stechiometrycznych).

.......................................................................................................................................................

Nr zadania

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

Maks. liczba pkt

1

1

1

2

1

1

1

1

Wypeánia

egzaminator! Uzyskana liczba pkt

2

Zadanie 5. (2 pkt)

Źródło: CKE 2009 (PP), zad. 1.

Egzamin maturalny z chemii

Poziom podstawowy

2

Zadanie 1. (2 pkt)

Jądro atomu izotopu pewnego pierwiastka zawiera 20 protonów i 20 neutronów.

a) Przedstaw symbol izotopu tego pierwiastka w postaci

A

Z

E (litery zastąp

odpowiednimi liczbami oraz symbolem chemicznym pierwiastka i wpisz je

w odpowiednie kratki).

b) Zapisz konfiguracjĊ elektronową atomu tego pierwiastka w stanie podstawowym.

......................................................................................................................................................

Zadanie 2. (1 pkt)

Jądro izotopu radu

226

Ra ulega rozpadowi D zgodnie z poniĪszym schematem.

226

88

Ra ĺ

A

Z

E +

4

2

He

Opisz produkt tej przemiany (E), podając wartoĞü jego liczby atomowej (Z), liczby

masowej (A) oraz symbol odpowiedniego pierwiastka.

Liczba atomowa Z: ........... Liczba masowa A: ............ Symbol pierwiastka: ............

Zadanie 3. (2 pkt)

Korzystając ze skali elektroujemnoĞci wedáug Paulinga, okreĞl rodzaj wiązania

chemicznego w nastĊpujących substancjach:

CaBr

2

........................................................................................

Br

2

............................................................................................

HBr ..........................................................................................

Zadanie 4. (1 pkt)

SpoĞród podanych niĪej wáaĞciwoĞci a, b, c, d, e, f wybierz te, które są charakterystyczne

dla chlorku sodu ze wzglĊdu na wystĊpujący w nim rodzaj wiązania. Zapisz litery

oznaczające te wáaĞciwoĞci.

a) Tworzy krysztaáy jonowe.

b) Nie ulega dysocjacji jonowej.

c) Rozpuszcza siĊ w rozpuszczalnikach polarnych.

d) Topi siĊ w wysokiej temperaturze.

e) Rozpuszcza siĊ w rozpuszczalnikach niepolarnych.

f) Stopiony przewodzi prąd elektryczny.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 6. (1 pkt)

Źródło: CKE 2009 (PP), zad. 2.

Egzamin maturalny z chemii

Poziom podstawowy

2

Zadanie 1. (2 pkt)

Jądro atomu izotopu pewnego pierwiastka zawiera 20 protonów i 20 neutronów.

a) Przedstaw symbol izotopu tego pierwiastka w postaci

A

Z

E (litery zastąp

odpowiednimi liczbami oraz symbolem chemicznym pierwiastka i wpisz je

w odpowiednie kratki).

b) Zapisz konfiguracjĊ elektronową atomu tego pierwiastka w stanie podstawowym.

......................................................................................................................................................

Zadanie 2. (1 pkt)

Jądro izotopu radu

226

Ra ulega rozpadowi D zgodnie z poniĪszym schematem.

226

88

Ra ĺ

A

Z

E +

4

2

He

Opisz produkt tej przemiany (E), podając wartoĞü jego liczby atomowej (Z), liczby

masowej (A) oraz symbol odpowiedniego pierwiastka.

Liczba atomowa Z: ........... Liczba masowa A: ............ Symbol pierwiastka: ............

Zadanie 3. (2 pkt)

Korzystając ze skali elektroujemnoĞci wedáug Paulinga, okreĞl rodzaj wiązania

chemicznego w nastĊpujących substancjach:

CaBr

2

........................................................................................

Br

2

............................................................................................

HBr ..........................................................................................

Zadanie 4. (1 pkt)

SpoĞród podanych niĪej wáaĞciwoĞci a, b, c, d, e, f wybierz te, które są charakterystyczne

dla chlorku sodu ze wzglĊdu na wystĊpujący w nim rodzaj wiązania. Zapisz litery

oznaczające te wáaĞciwoĞci.

a) Tworzy krysztaáy jonowe.

b) Nie ulega dysocjacji jonowej.

c) Rozpuszcza siĊ w rozpuszczalnikach polarnych.

d) Topi siĊ w wysokiej temperaturze.

e) Rozpuszcza siĊ w rozpuszczalnikach niepolarnych.

f) Stopiony przewodzi prąd elektryczny.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 7. (2 pkt)

Źródło: CKE 2009 (PP), zad. 3.

Egzamin maturalny z chemii

Poziom podstawowy

2

Zadanie 1. (2 pkt)

Jądro atomu izotopu pewnego pierwiastka zawiera 20 protonów i 20 neutronów.

a) Przedstaw symbol izotopu tego pierwiastka w postaci

A

Z

E (litery zastąp

odpowiednimi liczbami oraz symbolem chemicznym pierwiastka i wpisz je

w odpowiednie kratki).

b) Zapisz konfiguracjĊ elektronową atomu tego pierwiastka w stanie podstawowym.

......................................................................................................................................................

Zadanie 2. (1 pkt)

Jądro izotopu radu

226

Ra ulega rozpadowi D zgodnie z poniĪszym schematem.

226

88

Ra ĺ

A

Z

E +

4

2

He

Opisz produkt tej przemiany (E), podając wartoĞü jego liczby atomowej (Z), liczby

masowej (A) oraz symbol odpowiedniego pierwiastka.

Liczba atomowa Z: ........... Liczba masowa A: ............ Symbol pierwiastka: ............

Zadanie 3. (2 pkt)

Korzystając ze skali elektroujemnoĞci wedáug Paulinga, okreĞl rodzaj wiązania

chemicznego w nastĊpujących substancjach:

CaBr

2

........................................................................................

Br

2

............................................................................................

HBr ..........................................................................................

Zadanie 4. (1 pkt)

SpoĞród podanych niĪej wáaĞciwoĞci a, b, c, d, e, f wybierz te, które są charakterystyczne

dla chlorku sodu ze wzglĊdu na wystĊpujący w nim rodzaj wiązania. Zapisz litery

oznaczające te wáaĞciwoĞci.

a) Tworzy krysztaáy jonowe.

b) Nie ulega dysocjacji jonowej.

c) Rozpuszcza siĊ w rozpuszczalnikach polarnych.

d) Topi siĊ w wysokiej temperaturze.

e) Rozpuszcza siĊ w rozpuszczalnikach niepolarnych.

f) Stopiony przewodzi prąd elektryczny.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 8. (1 pkt)

Źródło: CKE 2009 (PP), zad. 4.

Egzamin maturalny z chemii

Poziom podstawowy

2

Zadanie 1. (2 pkt)

Jądro atomu izotopu pewnego pierwiastka zawiera 20 protonów i 20 neutronów.

a) Przedstaw symbol izotopu tego pierwiastka w postaci

A

Z

E (litery zastąp

odpowiednimi liczbami oraz symbolem chemicznym pierwiastka i wpisz je

w odpowiednie kratki).

b) Zapisz konfiguracjĊ elektronową atomu tego pierwiastka w stanie podstawowym.

......................................................................................................................................................

Zadanie 2. (1 pkt)

Jądro izotopu radu

226

Ra ulega rozpadowi D zgodnie z poniĪszym schematem.

226

88

Ra ĺ

A

Z

E +

4

2

He

Opisz produkt tej przemiany (E), podając wartoĞü jego liczby atomowej (Z), liczby

masowej (A) oraz symbol odpowiedniego pierwiastka.

Liczba atomowa Z: ........... Liczba masowa A: ............ Symbol pierwiastka: ............

Zadanie 3. (2 pkt)

Korzystając ze skali elektroujemnoĞci wedáug Paulinga, okreĞl rodzaj wiązania

chemicznego w nastĊpujących substancjach:

CaBr

2

........................................................................................

Br

2

............................................................................................

HBr ..........................................................................................

Zadanie 4. (1 pkt)

SpoĞród podanych niĪej wáaĞciwoĞci a, b, c, d, e, f wybierz te, które są charakterystyczne

dla chlorku sodu ze wzglĊdu na wystĊpujący w nim rodzaj wiązania. Zapisz litery

oznaczające te wáaĞciwoĞci.

a) Tworzy krysztaáy jonowe.

b) Nie ulega dysocjacji jonowej.

c) Rozpuszcza siĊ w rozpuszczalnikach polarnych.

d) Topi siĊ w wysokiej temperaturze.

e) Rozpuszcza siĊ w rozpuszczalnikach niepolarnych.

f) Stopiony przewodzi prąd elektryczny.

.......................................................................................................................................................

3

Zadanie 9. (1 pkt)

Źródło: CKE 2009 (PP), zad. 9.

Egzamin maturalny z chemii

Poziom podstawowy

4

Â

ȱInformacja do zadaĔ 7 – 9

Pierwiastki znajdujące siĊ w tej samej grupie ukáadu okresowego mają podobne wáaĞciwoĞci,

ale wraz ze wzrostem liczby atomowej stopniowo zmieniają siĊ ich cechy chemiczne i fizyczne.

Zadanie 7. (1 pkt)

W celu porównania aktywnoĞci wybranych fluorowców przeprowadzono kilka doĞwiadczeĔ.

Po ich zakoĔczeniu sformuáowano wnioski w formie równaĔ reakcji (jeĞli reakcja przebiegáa)

i przedstawiono je w poniĪszej tabeli.

2KI + Cl

2

ĺ 2KCl + I

2

2KBr + Cl

2

ĺ 2KCl + Br

2

KBr + I

2

ĺ nie zaobserwowano przebiegu reakcji

2KI + Br

2

ĺ 2KBr + I

2

Korzystając z powyĪszych informacji, uszereguj badane niemetale (brom, chlor i jod)

pod wzglĊdem aktywnoĞci od najmniejszej do najwiĊkszej.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 8. (2 pkt)

Litowce reagują z wodą. Reakcja litu z wodą przebiega najmniej gwaátownie. Podczas reakcji

sodu z wodą wydzielające siĊ ciepáo wystarcza do stopienia metalu. Potas zapala siĊ

w zetkniĊciu z wodą. Jeszcze gwaátowniej dziaáają na wodĊ rubid i cez. Ten ostatni jest tak

aktywny, Īe zapala siĊ samorzutnie w zetkniĊciu z powietrzem nawet w nieobecnoĞci wody.

Na podstawie: A. BielaĔski: Podstawy chemii nieorganicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004

a) Korzystając z powyĪszych informacji, uszereguj opisane metale (cez, lit, potas,

rubid, sód) pod wzglĊdem aktywnoĞci od najmniejszej do najwiĊkszej.

.......................................................................................................................................................

b) Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji litowca z wodą, wiedząc, Īe jednym

z jej produktów jest wodorotlenek. Zastosuj ogólny symbol metalu M.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 9. (1 pkt)

OkreĞl, jak zmienia siĊ aktywnoĞü pierwiastków w grupach gáównych i uzupeánij

poniĪsze zdania sáowami maleje albo wzrasta.

Ze wzrostem liczby atomowej aktywnoĞü niemetali ...................................................................

Ze wzrostem liczby atomowej aktywnoĞü metali ........................................................................

Egzamin maturalny z chemii

Poziom podstawowy

4

Â

ȱInformacja do zadaĔ 7 – 9

Pierwiastki znajdujące siĊ w tej samej grupie ukáadu okresowego mają podobne wáaĞciwoĞci,

ale wraz ze wzrostem liczby atomowej stopniowo zmieniają siĊ ich cechy chemiczne i fizyczne.

Zadanie 7. (1 pkt)

W celu porównania aktywnoĞci wybranych fluorowców przeprowadzono kilka doĞwiadczeĔ.

Po ich zakoĔczeniu sformuáowano wnioski w formie równaĔ reakcji (jeĞli reakcja przebiegáa)

i przedstawiono je w poniĪszej tabeli.

2KI + Cl

2

ĺ 2KCl + I

2

2KBr + Cl

2

ĺ 2KCl + Br

2

KBr + I

2

ĺ nie zaobserwowano przebiegu reakcji

2KI + Br

2

ĺ 2KBr + I

2

Korzystając z powyĪszych informacji, uszereguj badane niemetale (brom, chlor i jod)

pod wzglĊdem aktywnoĞci od najmniejszej do najwiĊkszej.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 8. (2 pkt)

Litowce reagują z wodą. Reakcja litu z wodą przebiega najmniej gwaátownie. Podczas reakcji

sodu z wodą wydzielające siĊ ciepáo wystarcza do stopienia metalu. Potas zapala siĊ

w zetkniĊciu z wodą. Jeszcze gwaátowniej dziaáają na wodĊ rubid i cez. Ten ostatni jest tak

aktywny, Īe zapala siĊ samorzutnie w zetkniĊciu z powietrzem nawet w nieobecnoĞci wody.

Na podstawie: A. BielaĔski: Podstawy chemii nieorganicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004

a) Korzystając z powyĪszych informacji, uszereguj opisane metale (cez, lit, potas,

rubid, sód) pod wzglĊdem aktywnoĞci od najmniejszej do najwiĊkszej.

.......................................................................................................................................................

b) Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji litowca z wodą, wiedząc, Īe jednym

z jej produktów jest wodorotlenek. Zastosuj ogólny symbol metalu M.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 9. (1 pkt)

OkreĞl, jak zmienia siĊ aktywnoĞü pierwiastków w grupach gáównych i uzupeánij

poniĪsze zdania sáowami maleje albo wzrasta.

Ze wzrostem liczby atomowej aktywnoĞü niemetali ...................................................................

Ze wzrostem liczby atomowej aktywnoĞü metali ........................................................................

Zadanie 10. (3 pkt)

Źródło: CKE 2008 (PP), zad. 1.

Egzamin maturalny z chemii

Poziom podstawowy

2

Zadanie 1. (3 pkt)

Przeanalizuj poáoĪenie strontu (Sr) w ukáadzie okresowym pierwiastków, a nastĊpnie

uzupeánij poniĪszą tabelĊ, wpisując w pustą kolumnĊ literĊ P, jeĪeli zdanie jest

prawdziwe, lub literĊ F, jeĪeli jest ono faászywe.

Na podstawie poáoĪenia strontu w ukáadzie okresowym pierwiastków moĪna stwierdziü, Īe

1. atom strontu ma 2 elektrony walencyjne, które w stanie podstawowym

znajdują siĊ na piątej powáoce.

2. stront jest niemetalem.

3. stront jest aktywniejszy od wapnia.

4. stront nie reaguje z kwasem solnym.

5. tlenek strontu ma charakter zasadowy.

Informacja do zadania 2. i 3.

W skorupie ziemskiej wystĊpuje promieniotwórczy izotop Rb

87

37

, ulegający przemianie ȕ



.

Zadanie 2. (1 pkt)

OkreĞl skáad jądra atomowego tego izotopu rubidu.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 3. (1 pkt)

Uzupeánij schemat opisanej przemiany, wpisując symbol oraz liczbĊ atomową i liczbĊ

masową powstającego izotopu.





o

ȕ

...

..........

Rb

87

37

Zadanie 4. (2 pkt)

SpoĞród podanych wáaĞciwoĞci wybierz (i podkreĞl w kaĪdym wierszu tabeli) te, które

charakteryzują sód i chlor w temperaturze pokojowej i pod ciĞnieniem atmosferycznym.

Sód to ciaáo staáe

Chlor to gaz

1.

bezbarwne, czerwone, srebrzystobiaáe,
Īóáte

1.

bezbarwny, brunatnopomaraĔczowy,
Īóátozielony

2. twarde, miĊkkie

2. bezwonny, o duszącym zapachu

3.

przewodzące prąd elektryczny,
nieprzewodzące prądu elektrycznego

3.

o gĊstoĞci wiĊkszej od gĊstoĞci powietrza,
o gĊstoĞci mniejszej od gĊstoĞci powietrza

Na podstawie: J. Ciba, J. Trojanowska, M. Zoáotajkin „Maáa encyklopedia pierwiastków”, Warszawa 1996

Zadanie 11. (1 pkt)

Źródło: CKE 2008 (PP), zad. 2.

Egzamin maturalny z chemii

Poziom podstawowy

2

Zadanie 1. (3 pkt)

Przeanalizuj poáoĪenie strontu (Sr) w ukáadzie okresowym pierwiastków, a nastĊpnie

uzupeánij poniĪszą tabelĊ, wpisując w pustą kolumnĊ literĊ P, jeĪeli zdanie jest

prawdziwe, lub literĊ F, jeĪeli jest ono faászywe.

Na podstawie poáoĪenia strontu w ukáadzie okresowym pierwiastków moĪna stwierdziü, Īe

1. atom strontu ma 2 elektrony walencyjne, które w stanie podstawowym

znajdują siĊ na piątej powáoce.

2. stront jest niemetalem.

3. stront jest aktywniejszy od wapnia.

4. stront nie reaguje z kwasem solnym.

5. tlenek strontu ma charakter zasadowy.

Informacja do zadania 2. i 3.

W skorupie ziemskiej wystĊpuje promieniotwórczy izotop Rb

87

37

, ulegający przemianie ȕ



.

Zadanie 2. (1 pkt)

OkreĞl skáad jądra atomowego tego izotopu rubidu.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 3. (1 pkt)

Uzupeánij schemat opisanej przemiany, wpisując symbol oraz liczbĊ atomową i liczbĊ

masową powstającego izotopu.





o

ȕ

...

..........

Rb

87

37

Zadanie 4. (2 pkt)

SpoĞród podanych wáaĞciwoĞci wybierz (i podkreĞl w kaĪdym wierszu tabeli) te, które

charakteryzują sód i chlor w temperaturze pokojowej i pod ciĞnieniem atmosferycznym.

Sód to ciaáo staáe

Chlor to gaz

1.

bezbarwne, czerwone, srebrzystobiaáe,
Īóáte

1.

bezbarwny, brunatnopomaraĔczowy,
Īóátozielony

2. twarde, miĊkkie

2. bezwonny, o duszącym zapachu

3.

przewodzące prąd elektryczny,
nieprzewodzące prądu elektrycznego

3.

o gĊstoĞci wiĊkszej od gĊstoĞci powietrza,
o gĊstoĞci mniejszej od gĊstoĞci powietrza

Na podstawie: J. Ciba, J. Trojanowska, M. Zoáotajkin „Maáa encyklopedia pierwiastków”, Warszawa 1996

Egzamin maturalny z chemii

Poziom podstawowy

2

Zadanie 1. (3 pkt)

Przeanalizuj poáoĪenie strontu (Sr) w ukáadzie okresowym pierwiastków, a nastĊpnie

uzupeánij poniĪszą tabelĊ, wpisując w pustą kolumnĊ literĊ P, jeĪeli zdanie jest

prawdziwe, lub literĊ F, jeĪeli jest ono faászywe.

Na podstawie poáoĪenia strontu w ukáadzie okresowym pierwiastków moĪna stwierdziü, Īe

1. atom strontu ma 2 elektrony walencyjne, które w stanie podstawowym

znajdują siĊ na piątej powáoce.

2. stront jest niemetalem.

3. stront jest aktywniejszy od wapnia.

4. stront nie reaguje z kwasem solnym.

5. tlenek strontu ma charakter zasadowy.

Informacja do zadania 2. i 3.

W skorupie ziemskiej wystĊpuje promieniotwórczy izotop Rb

87

37

, ulegający przemianie ȕ



.

Zadanie 2. (1 pkt)

OkreĞl skáad jądra atomowego tego izotopu rubidu.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 3. (1 pkt)

Uzupeánij schemat opisanej przemiany, wpisując symbol oraz liczbĊ atomową i liczbĊ

masową powstającego izotopu.





o

ȕ

...

..........

Rb

87

37

Zadanie 4. (2 pkt)

SpoĞród podanych wáaĞciwoĞci wybierz (i podkreĞl w kaĪdym wierszu tabeli) te, które

charakteryzują sód i chlor w temperaturze pokojowej i pod ciĞnieniem atmosferycznym.

Sód to ciaáo staáe

Chlor to gaz

1.

bezbarwne, czerwone, srebrzystobiaáe,
Īóáte

1.

bezbarwny, brunatnopomaraĔczowy,
Īóátozielony

2. twarde, miĊkkie

2. bezwonny, o duszącym zapachu

3.

przewodzące prąd elektryczny,
nieprzewodzące prądu elektrycznego

3.

o gĊstoĞci wiĊkszej od gĊstoĞci powietrza,
o gĊstoĞci mniejszej od gĊstoĞci powietrza

Na podstawie: J. Ciba, J. Trojanowska, M. Zoáotajkin „Maáa encyklopedia pierwiastków”, Warszawa 1996

Informacja do zadania 11 i 12

Zadanie 12. (1 pkt)

Źródło: CKE 2008 (PP), zad. 3.

Egzamin maturalny z chemii

Poziom podstawowy

2

Zadanie 1. (3 pkt)

Przeanalizuj poáoĪenie strontu (Sr) w ukáadzie okresowym pierwiastków, a nastĊpnie

uzupeánij poniĪszą tabelĊ, wpisując w pustą kolumnĊ literĊ P, jeĪeli zdanie jest

prawdziwe, lub literĊ F, jeĪeli jest ono faászywe.

Na podstawie poáoĪenia strontu w ukáadzie okresowym pierwiastków moĪna stwierdziü, Īe

1. atom strontu ma 2 elektrony walencyjne, które w stanie podstawowym

znajdują siĊ na piątej powáoce.

2. stront jest niemetalem.

3. stront jest aktywniejszy od wapnia.

4. stront nie reaguje z kwasem solnym.

5. tlenek strontu ma charakter zasadowy.

Informacja do zadania 2. i 3.

W skorupie ziemskiej wystĊpuje promieniotwórczy izotop Rb

87

37

, ulegający przemianie ȕ



.

Zadanie 2. (1 pkt)

OkreĞl skáad jądra atomowego tego izotopu rubidu.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 3. (1 pkt)

Uzupeánij schemat opisanej przemiany, wpisując symbol oraz liczbĊ atomową i liczbĊ

masową powstającego izotopu.





o

ȕ

...

..........

Rb

87

37

Zadanie 4. (2 pkt)

SpoĞród podanych wáaĞciwoĞci wybierz (i podkreĞl w kaĪdym wierszu tabeli) te, które

charakteryzują sód i chlor w temperaturze pokojowej i pod ciĞnieniem atmosferycznym.

Sód to ciaáo staáe

Chlor to gaz

1.

bezbarwne, czerwone, srebrzystobiaáe,
Īóáte

1.

bezbarwny, brunatnopomaraĔczowy,
Īóátozielony

2. twarde, miĊkkie

2. bezwonny, o duszącym zapachu

3.

przewodzące prąd elektryczny,
nieprzewodzące prądu elektrycznego

3.

o gĊstoĞci wiĊkszej od gĊstoĞci powietrza,
o gĊstoĞci mniejszej od gĊstoĞci powietrza

Na podstawie: J. Ciba, J. Trojanowska, M. Zoáotajkin „Maáa encyklopedia pierwiastków”, Warszawa 1996

4

Zadanie 13. (1 pkt)

Źródło: CKE 2008 (PP), zad. 5.

Egzamin maturalny z chemii

Poziom podstawowy

3

Zadanie 5. (1 pkt)

Na rysunku przedstawiono schemat ilustrujący proces rozpuszczania w wodzie pewnej

substancji.

roztwór

krysztaá

woda

SpoĞród związków, których wzory wymieniono poniĪej, wybierz ten, którego

rozpuszczanie w wodzie moĪna przedstawiü za pomocą tego schematu.

CBr

4

HCl KCl

Wybrany związek: ................................................

Zadanie 6. (1 pkt)

W tabeli podano wartoĞci temperatury topnienia i temperatury wrzenia wybranych substancji

(mierzone pod ciĞnieniem 1013 hPa).

Wzór

substancji

Temperatura topnienia,

o

C

Temperatura wrzenia,

o

C

Br

2

– 7,2

59,5

CH

3

Br

– 93,7

3,6

NaBr

743,0

1391,0

OkreĞl stan skupienia wymienionych substancji w temperaturze pokojowej (ok. 20qC)

i pod ciĞnieniem 1013 hPa.

Br

2

: ...................................................................

CH

3

Br: .............................................................

NaBr: ................................................................

Nr zadania

1.

2.

3.

4.

5.

6.

Maks. liczba pkt

3

1

1

2

1

1

Wypeánia

egzaminator! Uzyskana liczba pkt

Informacja do zadania 14 i 15

Egzamin maturalny z chemii

Poziom podstawowy

2

Informacja do zadania 1. i 2.

PoniĪszy wykres przedstawia zaleĪnoĞü masy pewnego izotopu promieniotwórczego od czasu.

Zadanie 1. (1 pkt)

Okres póátrwania to czas, po upáywie którego rozpadowi ulega poáowa jąder izotopu

promieniotwórczego.

Na podstawie zamieszczonego wyĪej wykresu oszacuj okres póátrwania tego izotopu.

……………………………………………………………………………………………………..

Zadanie 2. (1 pkt)

Korzystając z powyĪszego wykresu, oszacuj, ile gramów izotopu pozostaáo po 15 dniach.

…………………………………………………………………………………………...…………

Zadanie 3. (2 pkt)

PoniĪsze równanie ilustruje przebieg przemiany promieniotwórczej, której ulega izotop uranu.

He

X

U

4

2

A

Z

235

92



o

Ustal liczbĊ atomową, liczbĊ masową i symbol izotopu X.

Liczba atomowa: ........................ Liczba masowa: ......................... Symbol: ..................................

5

Zadanie 14. (1 pkt)

Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 1.

Egzamin maturalny z chemii

Poziom podstawowy

2

Informacja do zadania 1. i 2.

PoniĪszy wykres przedstawia zaleĪnoĞü masy pewnego izotopu promieniotwórczego od czasu.

Zadanie 1. (1 pkt)

Okres póátrwania to czas, po upáywie którego rozpadowi ulega poáowa jąder izotopu

promieniotwórczego.

Na podstawie zamieszczonego wyĪej wykresu oszacuj okres póátrwania tego izotopu.

……………………………………………………………………………………………………..

Zadanie 2. (1 pkt)

Korzystając z powyĪszego wykresu, oszacuj, ile gramów izotopu pozostaáo po 15 dniach.

…………………………………………………………………………………………...…………

Zadanie 3. (2 pkt)

PoniĪsze równanie ilustruje przebieg przemiany promieniotwórczej, której ulega izotop uranu.

He

X

U

4

2

A

Z

235

92



o

Ustal liczbĊ atomową, liczbĊ masową i symbol izotopu X.

Liczba atomowa: ........................ Liczba masowa: ......................... Symbol: ..................................

Zadanie 15. (1 pkt)

Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 2.

Egzamin maturalny z chemii

Poziom podstawowy

2

Informacja do zadania 1. i 2.

PoniĪszy wykres przedstawia zaleĪnoĞü masy pewnego izotopu promieniotwórczego od czasu.

Zadanie 1. (1 pkt)

Okres póátrwania to czas, po upáywie którego rozpadowi ulega poáowa jąder izotopu

promieniotwórczego.

Na podstawie zamieszczonego wyĪej wykresu oszacuj okres póátrwania tego izotopu.

……………………………………………………………………………………………………..

Zadanie 2. (1 pkt)

Korzystając z powyĪszego wykresu, oszacuj, ile gramów izotopu pozostaáo po 15 dniach.

…………………………………………………………………………………………...…………

Zadanie 3. (2 pkt)

PoniĪsze równanie ilustruje przebieg przemiany promieniotwórczej, której ulega izotop uranu.

He

X

U

4

2

A

Z

235

92



o

Ustal liczbĊ atomową, liczbĊ masową i symbol izotopu X.

Liczba atomowa: ........................ Liczba masowa: ......................... Symbol: ..................................

Zadanie 16. (2 pkt)

Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 3.

Egzamin maturalny z chemii

Poziom podstawowy

2

Informacja do zadania 1. i 2.

PoniĪszy wykres przedstawia zaleĪnoĞü masy pewnego izotopu promieniotwórczego od czasu.

Zadanie 1. (1 pkt)

Okres póátrwania to czas, po upáywie którego rozpadowi ulega poáowa jąder izotopu

promieniotwórczego.

Na podstawie zamieszczonego wyĪej wykresu oszacuj okres póátrwania tego izotopu.

……………………………………………………………………………………………………..

Zadanie 2. (1 pkt)

Korzystając z powyĪszego wykresu, oszacuj, ile gramów izotopu pozostaáo po 15 dniach.

…………………………………………………………………………………………...…………

Zadanie 3. (2 pkt)

PoniĪsze równanie ilustruje przebieg przemiany promieniotwórczej, której ulega izotop uranu.

He

X

U

4

2

A

Z

235

92



o

Ustal liczbĊ atomową, liczbĊ masową i symbol izotopu X.

Liczba atomowa: ........................ Liczba masowa: ......................... Symbol: ..................................

Zadanie 17. (1 pkt)

Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 4.

Egzamin maturalny z chemii

Poziom podstawowy

3

Zadanie 4. (1 pkt)

Pierwiastek E tworzy wodorek o wzorze EH

4

oraz tlenki EO i EO

2

. W atomie tego pierwiastka,

w stanie podstawowym, elektrony rozmieszczone są na dwóch powáokach.

Ustal poáoĪenie pierwiastka E w ukáadzie okresowym oraz podaj jego nazwĊ.

Numer grupy: .................... Numer okresu: .................... Nazwa: ....................................................

Zadanie 5. (3 pkt)

Uzupeánij poniĪszą tabelĊ, wpisując w kaĪdym wierszu jeden z symboli wybranych

spoĞród:

n

1

0

, p

1

1

, K, O

2

, S, Ca, Mg

2+

, Al, Cl



.

1. Atom pierwiastka, który znajduje siĊ w 13. grupie i 3. okresie

ukáadu okresowego.

........................................

2. Jon, który posiada konfiguracjĊ argonu.

........................................

3. Jon, który powstaje po oderwaniu dwóch elektronów od atomu. ........................................
4. Elektrycznie obojĊtna cząstka elementarna o masie 1u.

........................................

5. Atom o konfiguracji w stanie podstawowym:

1s

2

2s

2

2p

6

3s

2

3p

6

4s

1

(K

2

L

8

M

8

N

1

).

........................................

6. Pierwiastek, który tworzy wodorek o wzorze ogólnym H

2

X

i tlenki o charakterze kwasowym.

........................................

Zadanie 6. (2 pkt)

Korzystając ze skali elektroujemnoĞci wg Paulinga, okreĞl rodzaj wiązania chemicznego

w nastĊpujących związkach:

RbCl .....................................................................................................................

CO

2

.......................................................................................................................

PH

3

.......................................................................................................................

Nr zadania

1

2

3

4

5

6 suma

Maks. liczba pkt

1

1

2

1

3

2

10

Wypeánia

egzaminator! Uzyskana liczba pkt

Zadanie 18. (3 pkt)

Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 5.

Egzamin maturalny z chemii

Poziom podstawowy

3

Zadanie 4. (1 pkt)

Pierwiastek E tworzy wodorek o wzorze EH

4

oraz tlenki EO i EO

2

. W atomie tego pierwiastka,

w stanie podstawowym, elektrony rozmieszczone są na dwóch powáokach.

Ustal poáoĪenie pierwiastka E w ukáadzie okresowym oraz podaj jego nazwĊ.

Numer grupy: .................... Numer okresu: .................... Nazwa: ....................................................

Zadanie 5. (3 pkt)

Uzupeánij poniĪszą tabelĊ, wpisując w kaĪdym wierszu jeden z symboli wybranych

spoĞród:

n

1

0

, p

1

1

, K, O

2

, S, Ca, Mg

2+

, Al, Cl



.

1. Atom pierwiastka, który znajduje siĊ w 13. grupie i 3. okresie

ukáadu okresowego.

........................................

2. Jon, który posiada konfiguracjĊ argonu.

........................................

3. Jon, który powstaje po oderwaniu dwóch elektronów od atomu. ........................................
4. Elektrycznie obojĊtna cząstka elementarna o masie 1u.

........................................

5. Atom o konfiguracji w stanie podstawowym:

1s

2

2s

2

2p

6

3s

2

3p

6

4s

1

(K

2

L

8

M

8

N

1

).

........................................

6. Pierwiastek, który tworzy wodorek o wzorze ogólnym H

2

X

i tlenki o charakterze kwasowym.

........................................

Zadanie 6. (2 pkt)

Korzystając ze skali elektroujemnoĞci wg Paulinga, okreĞl rodzaj wiązania chemicznego

w nastĊpujących związkach:

RbCl .....................................................................................................................

CO

2

.......................................................................................................................

PH

3

.......................................................................................................................

Nr zadania

1

2

3

4

5

6 suma

Maks. liczba pkt

1

1

2

1

3

2

10

Wypeánia

egzaminator! Uzyskana liczba pkt

6

Zadanie 19. (2 pkt)

Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 6.

Egzamin maturalny z chemii

Poziom podstawowy

3

Zadanie 4. (1 pkt)

Pierwiastek E tworzy wodorek o wzorze EH

4

oraz tlenki EO i EO

2

. W atomie tego pierwiastka,

w stanie podstawowym, elektrony rozmieszczone są na dwóch powáokach.

Ustal poáoĪenie pierwiastka E w ukáadzie okresowym oraz podaj jego nazwĊ.

Numer grupy: .................... Numer okresu: .................... Nazwa: ....................................................

Zadanie 5. (3 pkt)

Uzupeánij poniĪszą tabelĊ, wpisując w kaĪdym wierszu jeden z symboli wybranych

spoĞród:

n

1

0

, p

1

1

, K, O

2

, S, Ca, Mg

2+

, Al, Cl



.

1. Atom pierwiastka, który znajduje siĊ w 13. grupie i 3. okresie

ukáadu okresowego.

........................................

2. Jon, który posiada konfiguracjĊ argonu.

........................................

3. Jon, który powstaje po oderwaniu dwóch elektronów od atomu. ........................................
4. Elektrycznie obojĊtna cząstka elementarna o masie 1u.

........................................

5. Atom o konfiguracji w stanie podstawowym:

1s

2

2s

2

2p

6

3s

2

3p

6

4s

1

(K

2

L

8

M

8

N

1

).

........................................

6. Pierwiastek, który tworzy wodorek o wzorze ogólnym H

2

X

i tlenki o charakterze kwasowym.

........................................

Zadanie 6. (2 pkt)

Korzystając ze skali elektroujemnoĞci wg Paulinga, okreĞl rodzaj wiązania chemicznego

w nastĊpujących związkach:

RbCl .....................................................................................................................

CO

2

.......................................................................................................................

PH

3

.......................................................................................................................

Nr zadania

1

2

3

4

5

6 suma

Maks. liczba pkt

1

1

2

1

3

2

10

Wypeánia

egzaminator! Uzyskana liczba pkt

Informacja do zadania 20 i 21

Egzamin maturalny z chemii

Arkusz I

2

Informacja do zadania 1. i 2.

KonfiguracjĊ elektronową atomu glinu w stanie podstawowym moĪna przedstawiü

nastĊpująco:

1s

2

2s

2

2p

6

3s

2

3p

1

(K

2

L

8

M

3

)

Zadanie 1. (1 pkt)

Przepisz ten fragment konfiguracji elektronowej atomu glinu, który odnosi siĊ

do elektronów walencyjnych.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 2. (1 pkt)

Podaj trwaáy stopieĔ utlenienia, który glin przyjmuje w związkach chemicznych.

.......................................................................................................................................................

Informacja do zadaĔ 3. – 5.

Chlorek glinu otrzymuje siĊ w reakcji glinu z chlorowodorem lub dziaáając chlorem na glin.

Związek ten tworzy krysztaáy, rozpuszczalne w wodzie zakwaszonej kwasem solnym.

Z roztworów tych krystalizuje uwodniona sól – tak zwany heksahydrat chlorku glinu

[gr. héks = szeĞü]. Hydraty (sole uwodnione) to sole zawierające w sieci krystalicznej

cząsteczki wody, np. dekahydrat wĊglanu sodu, Na

2

CO

3

·10H

2

O. Zapis ten oznacza, Īe w sieci

krystalicznej tej soli na 2 jony Na

+

i 1 jon CO

3

2–

przypada 10 cząsteczek wody.

Chlorek glinu jest stosowany jako katalizator w wielu syntezach organicznych.

Na podstawie: Encyklopedia szkolna. Chemia, Warszawa 2001

Zadanie 3. (3 pkt)

a) Napisz w formie cząsteczkowej równania reakcji ilustrujące wymienione w informacji

metody otrzymywania chlorku glinu.

Równanie reakcji ilustrujące I metodĊ:

.......................................................................................................................................................

Równanie reakcji ilustrujące II metodĊ:

.......................................................................................................................................................

b) Podaj liczbĊ moli chloru cząsteczkowego, która caákowicie przereaguje z jednym

molem glinu.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 20. (1 pkt)

Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 1.

Egzamin maturalny z chemii

Arkusz I

2

Informacja do zadania 1. i 2.

KonfiguracjĊ elektronową atomu glinu w stanie podstawowym moĪna przedstawiü

nastĊpująco:

1s

2

2s

2

2p

6

3s

2

3p

1

(K

2

L

8

M

3

)

Zadanie 1. (1 pkt)

Przepisz ten fragment konfiguracji elektronowej atomu glinu, który odnosi siĊ

do elektronów walencyjnych.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 2. (1 pkt)

Podaj trwaáy stopieĔ utlenienia, który glin przyjmuje w związkach chemicznych.

.......................................................................................................................................................

Informacja do zadaĔ 3. – 5.

Chlorek glinu otrzymuje siĊ w reakcji glinu z chlorowodorem lub dziaáając chlorem na glin.

Związek ten tworzy krysztaáy, rozpuszczalne w wodzie zakwaszonej kwasem solnym.

Z roztworów tych krystalizuje uwodniona sól – tak zwany heksahydrat chlorku glinu

[gr. héks = szeĞü]. Hydraty (sole uwodnione) to sole zawierające w sieci krystalicznej

cząsteczki wody, np. dekahydrat wĊglanu sodu, Na

2

CO

3

·10H

2

O. Zapis ten oznacza, Īe w sieci

krystalicznej tej soli na 2 jony Na

+

i 1 jon CO

3

2–

przypada 10 cząsteczek wody.

Chlorek glinu jest stosowany jako katalizator w wielu syntezach organicznych.

Na podstawie: Encyklopedia szkolna. Chemia, Warszawa 2001

Zadanie 3. (3 pkt)

a) Napisz w formie cząsteczkowej równania reakcji ilustrujące wymienione w informacji

metody otrzymywania chlorku glinu.

Równanie reakcji ilustrujące I metodĊ:

.......................................................................................................................................................

Równanie reakcji ilustrujące II metodĊ:

.......................................................................................................................................................

b) Podaj liczbĊ moli chloru cząsteczkowego, która caákowicie przereaguje z jednym

molem glinu.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 21. (1 pkt)

Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 2.

Egzamin maturalny z chemii

Arkusz I

2

Informacja do zadania 1. i 2.

KonfiguracjĊ elektronową atomu glinu w stanie podstawowym moĪna przedstawiü

nastĊpująco:

1s

2

2s

2

2p

6

3s

2

3p

1

(K

2

L

8

M

3

)

Zadanie 1. (1 pkt)

Przepisz ten fragment konfiguracji elektronowej atomu glinu, który odnosi siĊ

do elektronów walencyjnych.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 2. (1 pkt)

Podaj trwaáy stopieĔ utlenienia, który glin przyjmuje w związkach chemicznych.

.......................................................................................................................................................

Informacja do zadaĔ 3. – 5.

Chlorek glinu otrzymuje siĊ w reakcji glinu z chlorowodorem lub dziaáając chlorem na glin.

Związek ten tworzy krysztaáy, rozpuszczalne w wodzie zakwaszonej kwasem solnym.

Z roztworów tych krystalizuje uwodniona sól – tak zwany heksahydrat chlorku glinu

[gr. héks = szeĞü]. Hydraty (sole uwodnione) to sole zawierające w sieci krystalicznej

cząsteczki wody, np. dekahydrat wĊglanu sodu, Na

2

CO

3

·10H

2

O. Zapis ten oznacza, Īe w sieci

krystalicznej tej soli na 2 jony Na

+

i 1 jon CO

3

2–

przypada 10 cząsteczek wody.

Chlorek glinu jest stosowany jako katalizator w wielu syntezach organicznych.

Na podstawie: Encyklopedia szkolna. Chemia, Warszawa 2001

Zadanie 3. (3 pkt)

a) Napisz w formie cząsteczkowej równania reakcji ilustrujące wymienione w informacji

metody otrzymywania chlorku glinu.

Równanie reakcji ilustrujące I metodĊ:

.......................................................................................................................................................

Równanie reakcji ilustrujące II metodĊ:

.......................................................................................................................................................

b) Podaj liczbĊ moli chloru cząsteczkowego, która caákowicie przereaguje z jednym

molem glinu.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 22. (2 pkt)

Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 7.

Egzamin maturalny z chemii

Arkusz I

4

Informacja do zadania 7. i 8.

Tlenek magnezu ma zastosowanie do produkcji cegieá, którymi wykáada siĊ wnĊtrza pieców

hutniczych. Związek ten stosuje siĊ równieĪ w medycynie jako skáadnik leków przeciw

nadkwasocie (dolegliwoĞci polegającej na nadmiernym wydzielaniu siĊ w Īoáądku kwasu

solnego).

Zadanie 7. (2 pkt)

a) Korzystając z tablicy elektroujemnoĞci, oblicz róĪnicĊ elektroujemnoĞci magnezu

i tlenu, a nastĊpnie okreĞl rodzaj wiązania chemicznego w tlenku magnezu.

RóĪnica elektroujemnoĞci: ...........................................................................................................

Rodzaj wiązania: ..........................................................................................................................

b) PoniĪej wymieniono piĊü wáaĞciwoĞci fizycznych tlenku magnezu. SpoĞród nich

wybierz i podkreĞl dwie, uzasadniające zastosowanie tego związku do obudowy wnĊtrz

pieców hutniczych.

ma wysoką temperaturĊ topnienia; ma wysoką temperaturĊ wrzenia;

jest ciaáem staáym; stopiony przewodzi prąd elektryczny; jest biaáej barwy

Zadanie 8. (2 pkt)

a) Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji zachodzącej w Īoáądku po zaĪyciu

przez osobĊ cierpiąca na nadkwasotĊ leku zawierającego tlenek magnezu.

.......................................................................................................................................................

b) OkreĞl, jaki charakter chemiczny (kwasowy, zasadowy, obojĊtny) przejawia tlenek

magnezu w tej reakcji.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 9. (2 pkt)

W celu zbadania zachowania gazowego amoniaku i bromowodoru wobec wody wykonano

doĞwiadczenia, które ilustruje poniĪszy rysunek.

OkreĞl odczyn roztworów otrzymanych w obu probówkach.

Odczyn roztworu w probówce A: ................................................................................................

Odczyn roztworu w probówce B: ................................................................................................

H

2

O

+ wskaĨnik

NH

3

HBr

A

B

H

2

O

+ wskaĨnik

Egzamin maturalny z chemii

Arkusz I

4

Informacja do zadania 7. i 8.

Tlenek magnezu ma zastosowanie do produkcji cegieá, którymi wykáada siĊ wnĊtrza pieców

hutniczych. Związek ten stosuje siĊ równieĪ w medycynie jako skáadnik leków przeciw

nadkwasocie (dolegliwoĞci polegającej na nadmiernym wydzielaniu siĊ w Īoáądku kwasu

solnego).

Zadanie 7. (2 pkt)

a) Korzystając z tablicy elektroujemnoĞci, oblicz róĪnicĊ elektroujemnoĞci magnezu

i tlenu, a nastĊpnie okreĞl rodzaj wiązania chemicznego w tlenku magnezu.

RóĪnica elektroujemnoĞci: ...........................................................................................................

Rodzaj wiązania: ..........................................................................................................................

b) PoniĪej wymieniono piĊü wáaĞciwoĞci fizycznych tlenku magnezu. SpoĞród nich

wybierz i podkreĞl dwie, uzasadniające zastosowanie tego związku do obudowy wnĊtrz

pieców hutniczych.

ma wysoką temperaturĊ topnienia; ma wysoką temperaturĊ wrzenia;

jest ciaáem staáym; stopiony przewodzi prąd elektryczny; jest biaáej barwy

Zadanie 8. (2 pkt)

a) Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji zachodzącej w Īoáądku po zaĪyciu

przez osobĊ cierpiąca na nadkwasotĊ leku zawierającego tlenek magnezu.

.......................................................................................................................................................

b) OkreĞl, jaki charakter chemiczny (kwasowy, zasadowy, obojĊtny) przejawia tlenek

magnezu w tej reakcji.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 9. (2 pkt)

W celu zbadania zachowania gazowego amoniaku i bromowodoru wobec wody wykonano

doĞwiadczenia, które ilustruje poniĪszy rysunek.

OkreĞl odczyn roztworów otrzymanych w obu probówkach.

Odczyn roztworu w probówce A: ................................................................................................

Odczyn roztworu w probówce B: ................................................................................................

H

2

O

+ wskaĨnik

NH

3

HBr

A

B

H

2

O

+ wskaĨnik

7

Zadanie 23. (1 pkt)

Źródło: CKE 2005 (PP), zad. 1.



   

 

   

 































    

 

 

 

 

  

   

            

       

         



   

       

    

    

    

   

      









 



 



       

 

 





 

 



 

  

  

  



 

 

 



 



 



 



         

   

     



     



Zadanie 24. (2 pkt)

Źródło: CKE 2005 (PP), zad. 2.



   

 

   

 































    

 

 

 

 

  

   

            

       

         



   

       

    

    

    

   

      









 



 



       

 

 





 

 



 

  

  

  



 

 

 



 



 



 



         

   

     



     



Zadanie 25. (2 pkt)

Źródło: CKE 2005 (PP), zad. 3.



   

 

   

 































    

 

 

 

 

  

   

            

       

         



   

       

    

    

    

   

      









 



 



       

 

 





 

 



 

  

  

  



 

 

 



 



 



 



         

   

     



     

