DEF ZARZ PROJ PracamagisterskapBeatyTolzdorfIImiejscewkonkursie

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA

WYDZIAŁ ZARZĄDZANIA

KATEDRA MARKETINGU I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

PRACA DYPLOMOWA

MAGISTERSKA

ZARZĄDZANIE PROJEKTEM EUROPEJSKIM

NA PRZYKŁADZIE PROGRAMÓW STYPENDIALNYCH

REALIZOWANYCH PRZEZ URZĄD MIEJSKI W ŁOMśY

Autor: Beata Tolzdorf

.......................................

Praca magisterska

napisana pod kierunkiem

dr. Tadeusza Kowalewskiego

BIAŁYSTOK 2007

Karta Dyplomowa

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA

nr albumu studenta: 68572

studia niestacjonarne

rok akademicki:2006/2007

Wydział Zarz

dzania

kierunek studiów:

Zarz

dzanie i Marketing

Katedra Marketingu

i Przedsi

biorczo

magisterskie

uzupełniaj

specjalno

ść

zarz

dzanie przedsi

biorstwem

Beata Tolzdorf

(Imi

i nazwisko dyplomanta)

Temat pracy dyplomowej:

Zarz

dzanie projektem europejskim na przykładzie programów stypendialnych realizowanych przez

Urz

d Miejski w Łom

Zakres pracy:

1. Programy Unii Europejskiej skierowane do sektora edukacji

2.Charakterystyka beneficjentów projektów stypendialnych Urz

du Miasta Łom

3. Efektywno

ść

realizacji projektów stypendialnych w latach 2004-2006

na przykładzie Miasta Łom

dr Tadeusz Kowalewski

dr hab. prof. PB Wiesław Tadeusz Popławski

Imi

i nazwisko promotora - podpis

Imi

i nazwisko kierownika katedry - podpis

…………………….

Data wydania tematu pracy dyplomowej

…………………………….

............................................

…………………….

Regulaminowy termin zło

enia pracy

dyplomowej

Podpis dyplomanta

Data zło

enia pracy dyplomowej potwierdzenie

dziekanatu

SPIS TREŚCI

WSTĘP.....................................................................................................................................

1. ROZDZIAŁ

PROGRAMY UNII EUROPEJSKIEJ SKIEROWANE DO SEKTORA EDUKACJI...

1.1.

POJĘCIE ZARZĄDZANIA PROJEKTAMI....................................................................

1.2.

ISTOTA FUNDUSZY STRUKTURALNYCH................................................................

1.3.

PROGRAMY UNIJNE DLA SZKOLNICTWA............................................................... 21

1.4.ZINTEGROWANY PROGRAM OPERACYJNY ROZWOJU REGIONALNEGO

(ZPORR) - DZIAŁANIE 2.2....................................................................................................

2. ROZDZIAŁ

CHARAKTERYSTYKA BENEFICJENTÓW PROJEKTÓW STYPENDIALNYCH

URZĘDU MIASTA ŁOMśA................................................................................................. 37

2.1. INSTYTUCJA WDRAśAJĄCA JAKO BENEFICJENT KOŃCOWY........................... 37

2.2. URZĄD MIEJSKI W ŁOMśY JAKO ODBIORCA OSTATECZNY.............................

2.3.UCZNIOWIE SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH - BENEFICJENT

OSTATECZNY........................................................................................................................

2.4. STUDENCI – BENEFICJENT OSTATECZNY.............................................................. 57

3. ROZDZIAŁ

EFEKTYWNOŚĆ REALIZACJI PROJEKTÓW STYPENDIALNYCH

W LATACH 2004 - 2006 NA PRZYKŁADZIE MIASTA ŁOMśA ................................. 66

3.1. STRUKTURA WYDATKÓW KWALIFIKOWALNYCH..............................................

3.2. MIERZENIE EFEKTYWNOŚCI PROJEKTÓW – ANALIZA WSKAŹNIKÓW.......... 75

3.3. BADANIE OPINI BENEFICJENTÓW OSTATECZNYCH NA TEMAT

PROJEKTÓW STYPENDIALNYCH...................................................................................... 84

3.4. SYNTEZA......................................................................................................................... 94

ZAKOŃCZENIE..................................................................................................................... 97

SPIS LITERATURY................................................................................................................ 100

Spis rysunków........................................................................................................................... 105

Spis tabel................................................................................................................................... 106

Spis wykresów.......................................................................................................................... 108

Aneks........................................................................................................................................ 110

WSTĘP

Zmiany, jakie nastąpiły w Polsce w obliczu procesów integracyjnych, stwarzają

konieczność zdobywania oraz pogłębiania wiedzy teoretycznej oraz praktycznej z zakresu

integracji europejskiej. Od kilku lat Polska korzysta z różnych form bezzwrotnej pomocy.

Początkowo były to programy przedakcesyjne, natomiast od 1 maja 2004 dostępne są również

rodki z funduszy strukturalnych. Zakres partycypacji w funduszach pochodzących z Unii

Europejskiej zależy od umiejętności prawidłowego wypełniania aplikacji i przygotowania

projektów. Projekty europejskie stają się bowiem trwałym elementem wspomagającym

rozwój gospodarczy i społeczny kraju.

Niniejsza praca nastawiona jest szczególnie na przedstawienie metod oraz doświadczeń

związanych z pozyskiwaniem zewnętrznych źródeł finansowania tj. funduszy unijnych przez

Jednostki Samorządu Terytorialnego w latach 2004-2006. Celem pracy jest kompleksowe

zaprezentowanie problematyki zarządzania projektem europejskim, zwłaszcza dotyczącym

sektora edukacji, gdyż jest to obszar zainteresowań autora niniejszej pracy. Całość została

zobrazowana na przykładzie programów stypendialnych realizowanych przez Urząd Miejski

w Łomży w latach 2004-2006 tj. pierwszym okresie programowania. Zamierzeniem autora

jest również podsumowanie tego okresu programowania, zmierzenie efektywności oraz

rezultatów przedsięwzięć realizowanych przez Miasto Łomża z udziałem środków

pochodzących z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) na przełomie trzech lat.

Skuteczność i efektywność tych projektów ma szczególne znaczenie, dlatego że na ich

realizację są przeznaczone środki wypracowane przez ogół obywateli Unii Europejskiej.

W celu przygotowania niniejszej pracy posłużono się literaturą przedmiotu,

specjalistycznymi czasopismami, dokumentami programowymi, wytycznymi, stosownymi

przepisami prawa, a zwłaszcza dokumentami źródłowymi pochodzącymi z Wydziału Oświaty

Kultury i Sportu Urzędu Miejskiego w Łomży (adres: ul. Farna 1, 18-400 Łomża).

Na treść pracy składają się zatem trzy zasadnicze rozdziały. W pierwszym z nich zostały

przedstawione ogólne zagadnienia związane z zarządzaniem projektami. Zaczęto od

omówienia pojęć terminologicznych, charakterystyki projektów europejskich, etapów ich

realizacji, najczęściej popełnianych błędów przy ich realizacji, aż do kluczowych czynników

sukcesu projektu. Następnie w celu głębszego zrozumienia poruszanej problematyki

wyjaśniono istotę funduszy strukturalnych, przedstawiono programy Unii Europejskiej

skierowane do sektora edukacji, zwłaszcza jednego z nich tj. Zintegrowanego Programu

Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR). Temat niniejszej pracy dotyczy bowiem

Działania 2.2. ZPORR - Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne.

Kolejne rozdziały zostały zawężone do tematyki związanej z tym Działaniem.

Rozdział 2 został poświęcony beneficjentom Działania 2.2. ZPORR. Zostały w nim

zaprezentowane instytucje zaangażowane w system zarządzania i wdrażania funduszy

strukturalnych Unii Europejskiej w okresie programowania 2004-2006. Są to instytucje

płatnicze, instytucje zarządzające, instytucje pośredniczące oraz beneficjenci. Jednocześnie

wyjaśniono na czym polegają ich funkcje i wzajemne relacje. Następnie scharakteryzowano

szczegółowo grupy docelowe projektów stypendialnych Urzędu Miasta Łomża tzn. studentów

stale zameldowanych w Łomży oraz uczniów łomżyńskich szkół ponadgimnazjalnych

pochodzących z terenów wiejskich.

Ostatni rozdział niniejszej pracy stanowi próbę zmierzenia efektywności oraz rezultatów

projektów stypendialnych realizowanych przez Urząd Miejski w Łomży. W tym celu

przedstawiono finansowy oraz rzeczowy stopień realizacji projektów. W odniesieniu do

zakresu finansowego projektów, omówiono również strukturę wydatków kwalifikowalnych.

Natomiast za pomocą analizy wskaźników produktu i rezultatu zmierzono czy założone cele

projektów zostały osiągnięte. Podsumowanie rozdziału stanowi przedstawienie wyników

badań ankietowych przeprowadzonych wśród beneficjentów ostatecznych (stypendystów)

jednego z omawianych projektów. Celem badań miało być m.in. poznanie opinii na temat

funkcjonowania systemu stypendialnego, zbadanie poziomu zadowolenia z udziału

w projekcie oraz poznanie potrzeb w zakresie wsparcia edukacji uczniów. Ponadto służyć one

mogą jako jeden z elementów ewaluacji projektu.

ROZDZIAŁ 1

PROGRAMY UNII EUROPEJSKIEJ SKIEROWANE DO SEKTORA

EDUKACJI

1.1. POJĘCIE ZARZĄDZANIA PROJEKTAMI

Upowszechnienie się w ostatnich kilkudziesięciu latach podejścia do planowania

prezentowanego przez znaczne grono amerykańskich teoretyków organizacji i zarządzania,

wyeksponowało znaczenie projektu. W każdej organizacji coraz większego znaczenia

nabierają działania niepowtarzalne, zwane złożonymi przedsięwzięciami czyli inaczej

projektami.

W ujęciu prakseologicznym projekt oznacza działanie złożone, wielopodmiotowe,

przeprowadzane zgodnie z planem, który ze względu na skomplikowany charakter bywa

sporządzany przy pomocy specjalnych metod

W inny sposób projekty można zdefiniować jako niepowtarzalne, złożone

przedsięwzięcia zawarte w określonym przedziale czasowym, realizowane zespołowo,

w sposób względnie niezależny od powtarzalnej działalności przedsiębiorstwa, za pomocą

specjalnych metod oraz technik

Przedsięwzięcia występują nie tylko w przedsiębiorstwach, lecz także w innych

instytucjach np. administracji publicznej. Pierwszy „atak kultury projektowej” na instytucje

rządowe i samorządowe nastąpił wraz z początkiem przyznawania pomocy przez Unię

Europejską (najpierw fundusze przedakcesyjne, potem strukturalne). Okazało się wówczas,

e wydawanie pieniędzy unijnych odbywa się niemal wyłącznie w wyniku realizacji

Trocki M., Grucza B., Ogonek K., Zarządzanie projektami, PWE, Warszawa 2003, s.17.

Tamże s.18

projektów

W związku z powyższym celowe wydaje się przedstawienie kilku definicji

projektów realizowanych przez różne instytucje oraz znalezienie cech wspólnych.

W metodyce zarządzania projektami europejskimi projekty definiowane są jako zbiory

czynności podejmowanych dla osiągnięcia jasno określonych celów w wyznaczonym czasie

i przy pomocy przeznaczonego na to budżetu

. Szerzej przez projekt rozumie się

zorganizowany i ułożony w czasie ciąg działań, zmierzający do osiągnięcia konkretnego

i mierzalnego wyniku, adresowany do wybranych grup odbiorców, wymagający

zaangażowania znacznych, lecz limitowanych środków rzeczowych, ludzkich i finansowych

Warto w tym miejscu wymienić cechy charakterystyczne wspólne dla wszystkich

projektów. Są to

działania podejmowane dla spowodowania rezultatów oczekiwanych przez

zleceniodawcę projektu;

jest odpowiedzią na potrzeby;

jednorazowo realizowane zadania, zawarte w określonym przedziale czasowym,

z wyróżnionym początkiem i końcem;

duża innowacyjność, niepowtarzalność w zakresie koncepcji i realizacji;

niska standaryzacja;

kompleksowe, wieloprzedmiotowe, złożone działania, w których planowaniu,

kierowaniu i realizacji bierze udział wiele wydziałów organizacji;

wydzielony z toku codziennej pracy, jest realizowany równolegle lub z całkowitym

oddelegowaniem członków zespołu do realizacji projektu;

określoność projektu co do miejsca, czasu, uwarunkowań, kosztów;

trudność realizacji oraz duże ryzyko niepowodzenia projektu;

duże potencjalne korzyści;

znaczny udział wykonawców zewnętrznych;

określona struktura organizacyjna, jasny podział władzy i odpowiedzialności za

realizację zadań przewidzianych w projekcie;

projektem powinien zarządzać menedżer projektu, inaczej specjalista.

www.finanse-publiczne.pl z dnia 11.01.2007

Grucza B.: Podstawowe pojęcia i zasady zarządzania projektami europejskimi, [w:] Zarządzanie projektem

europejskim (praca zbior. pod red. M.Trockiego i B.Gruczy), PWE, Warszawa 2007, s.13

Bonikowska M., Grucza B., Majewski M., Małek M.,: Podręcznik Zarządzania Projektami Miękkim

w kontekście Europejskiego Funduszu Społecznego, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego , Warszawa 2006, s.8

Trocki M., op.cit., s. 16-18, 27; Lock D., Podstawy zarządzania projektami, PWE, Warszawa 2003, s. 44, 64

Natomiast projekty europejskie oprócz posiadania wyżej wymienionych cech, powinny

również charakteryzować się

jednoznacznie określonymi grupami docelowymi (beneficjentami ostatecznymi);

sprecyzowanymi rozwiązaniami dotyczącymi koordynacji, zarządzania i finansowania

projektu;

systemem monitorowania oraz ewaluacji projektu;

stosownym

uzasadnieniem

ekonomicznym

finansowym,

jednoznacznie

wskazującym przewagę korzyści płynących z projektu nad kosztami jego realizacji.

Jedną z głównych cech projektu jest osiągnięcie określonych rezultatów, to znaczy są

zorientowane na cel. Dążenie do osiągnięcia postawionego celu jest siłą napędową projektu.

To właśnie jemu służą wszystkie wysiłki związane z planowaniem i wdrażaniem

poszczególnych działań

Cele powinny spełniać kryteria SMART, czyli być

Specific, Simple - konkretne i proste;

Measurable - mierzalne;

Achievable / Available - dostępne;

Realistic - realne do osiągnięcia;

Timed - określone w czasie.

Każdy projekt jest przesiąknięty celami od pierwszej do ostatniej chwili jego realizacji.

Cele mogą być nadrzędne lub bezpośrednie (szczegółowe). W przypadku projektów

europejskich, z punktu widzenia planowania przez państwo pomocy finansowej, wszystkie

rozdysponowane środki powinny posłużyć wprowadzeniu polityki pożądanej w danym

sektorze, co z kolei powinno doprowadzić do zmian strukturalnych. Określając cele

nadrzędne projektu, należy odwołać się do celów programu, w ramach którego będzie

realizowany. Są one przedstawione w opisie konkursu i w odpowiednich dokumentach

programowych

. Np. dla projektów realizowanych w ramach Działania 2.2. Zintegrowanego

Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego celem nadrzędnym jest „Wyrównywanie

szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne”.

Grucza B.: Podstawowe pojęcia i zasady zarządzania projektami europejskimi, [w:] op.cit.,s.14

Davidson Frame J., Zarządzanie projektami w organizacji, WIG – PRESS, Warszawa 2001, s.2

Fundacja Edukacji Ekonomicznej, Jak przygotować i zarządzać projektem w ramach ZPORR, Ministerstwo

Gospodarki i Pracy, Warszawa 2005, s.11

Bonikowska M., op.cit.,s.16

Trudniej określić jest cele szczegółowe projektu. Zawsze jednak należy dążyć aby projekt

realizować dobrze, tanio i szybko. Tak więc trzy czynniki determinujące cele bezpośrednie to:

spełnienie wymagań, koszty realizacji oraz czas realizacji projektu

Rys.1 Podstawowe parametry projektu
Ź

ródło: Opracowanie własne na podstawie: Trocki M., Grucza B., Ogonek K., Zarządzanie

projektami, PWE, Warszawa 2003, s.20; Bonikowska M., Grucza B., Majewski M.,
Małek M.: Podręcznik Zarządzania Projektami Miękkim w kontekście Europejskiego
Funduszu Społecznego, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2006, s.18.

Bez wstępnego określenia budżetu i ram czasowych projektu nie można prawidłowo

zdefiniować celów szczegółowych. Pozostaje jedynie zastanowić się co należy zrobić,

w jakim czasie i przy pomocy jakich zasobów. Nie chodzi tu jeszcze o szczegółowy budżet

i harmonogram, lecz o przymiarkę do wyznaczenia projektowi jakiejś skali. Skala określa

w przybliżeniu ile wysiłku należy włożyć, aby skutecznie zrealizować projekt

Problematyka zarządzania projektami stała się od pewnego czasu odrębną dziedziną nauk

o zarządzaniu: posiada odrębny przedmiot badań, własne podstawy teoretyczne, stosuje

specyficzne

metody

badawcze.

Nad

rozwojem

zarządzania

projektami

pracują

wyspecjalizowane

instytucje

naukowe,

istnieje

obszerna

literatura

przedmiotu

oraz czasopiśmiennictwo naukowe i fachowe z zakresu zarządzania projektami. Specjaliści

zarządzania projektami kształceni są na odrębnych kierunkach studiów lub na

specjalistycznych studiach podyplomowych. Istnieje międzynarodowy system certyfikacji

kwalifikacji z zakresu zarządzania projektami.

Trocki M., op.cit.,s.20

Bonikowska M., op.cit.,s.18

wyznaczony okres

realizacji (time)

limit kosztu

projektu (cost)

zakres projektu

(scope)

Spełnienie

wymagań

( performance )

Zarządzanie projektami to dziedzina zarządzania zajmująca się zastosowaniem dostępnej

wiedzy, umiejętności, narzędzi oraz technik w celu spełnienia potrzeb i oczekiwań

zleceniodawców projektów

. Etapy zarządzania projektami zostały przedstawione poniżej.

ETAPY DECYDENCI

Kierownictwo jednostki dla której

ma być realizowany projekt

Kierownictwo jednostki

odpowiedzialnej za realizację

projektu

Kierownictwo jednostki, dla której jest

realizowany projekt. Kierownictwo

jednostki odpowiedzialnej za realizację.

Kierownictwo jednostek

wykonawczych

Kierownictwo projektu

Kierownictwo jednostki, dla której jest

realizowany projekt. Kierownictwo

jednostki odpowiedzialnej za realizację.

Rys.2 Etapy zarządzania projektami
Ź

ródło: Opracowanie własne na podstawie: Trocki M., Grucza B., Ogonek K., Zarządzanie

projektami, PWE, Warszawa 2003, s.70.

Trocki M., op. cit., s. 27

Inicjowanie projektu

Definiowanie projektu

Organizowanie zespołu projektowego

Określanie struktury projektu

Planowanie przebiegu projektu

Planowanie zasobów projektu

Organizowanie wykonawstwa projektu

Wykonawstwo projektu

Kontrola wykonawstwa projektu

Koordynacja (sterowanie) projektem

Zamknięcie projektu

Analizując etapy przedstawione na rys.2 można stwierdzić, że celem zarządzania

projektami jest planowanie, organizowanie i kontrolowanie wszystkich działań tak, aby

projekt został z powodzeniem zrealizowany, mimo pojawiających się trudności i ryzyka.

Proces ten zaczyna się, zanim jeszcze zostaną zaangażowane jakiekolwiek zasoby i jest

kontynuowany dopóki wszystkie prace zostaną wykonane. Celem jest to, aby ostateczny

wynik usatysfakcjonował zarówno wykonawcę jak i zleceniodawcę projektu

Aby podkreślić specyfikę zarządzania projektami, celowe wydaje się przytoczenie

charakterystyki zarządzania projektami podanej przez E.Turbana i J.R.Mereditha

Tabela 1: Charakterystyka zarządzania projektami

Niepewność

Przekroczenie kosztów

Nieprzewidywalność

Odstępstwo od planu

Trudności realizacyjne

Niespełnienie wymagań technicznych

Uzależnienie się od partnerów
zewnętrznych

Problemy z egzekucją umów

Trudności w zakresie planowania

Zakłócenia komunikacyjne

Konieczność wizualizacji

Trudności koordynacyjne

Szczególna kontrola ze strony
naczelnego kierownictwa

Krytyka ze strony opinii publicznej,
niechęć do odważnych decyzji

Szczególne

zainteresowanie

strony naczelnego kierownictwa

ła

śc

Ataki ze strony konkurentów

ródło: Opracowanie własne na podstawie: Trocki M., Grucza B., Ogonek K., Zarządzanie

projektami, PWE, Warszawa 2003, s.27.

Osoby zarządzające projektami powinny w porę zidentyfikować pojawiające się

symptomy niewłaściwego zarządzania projektami oraz odpowiednio zareagować w celu

rozwiązania problemu. Ma to szczególne znaczenie w przypadku realizacji projektów

finansowanych lub współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej, dlatego, że wszystkie

przedsięwzięcia realizowane z udziałem środków publicznych są pod szczególną kontrolą.

Tak więc przy projektach europejskich, należy szczególnie zadbać o to, aby były dobrze

przygotowane, przebiegały sprawnie i kończyły się sukcesem. Należy zidentyfikować

Lock D., Podstawy zarządzania projektami, PWE, Warszawa 2003, s.15.

Trocki M., op.cit.,s.27.

przeszkody i włożyć wszelkich starań, aby je pokonać. Mankamenty i błędy najczęściej

popełniane przy realizacji projektów europejskich przedstawia poniższa tabela.

Tabela 2: Mankamenty i błędy popełniane przy realizacji projektów europejskich

Nieprecyzyjne planowanie

Brak strategii

Ignorowanie czynników wpływających
na trwałość korzyści uzyskiwanych
dzięki wdrożeniu projektu

Planowanie i wdrażanie zorientowane
na działania a nie na cel

Nieczytelne wskaźniki efektywności
projektu

Nieweryfikowalny wynik projektu

Niedostosowanie projektu do potrzeb
odbiorców

Niepełna analiza sytuacji

Słabe

rozeznanie

zagrożeń

towarzyszących realizacji projektu

Brak

wspólnego

postrzegania

problemów, celów i założeń projektu

Podporządkowanie projektu ramom
budżetowym

zę

Niewykorzystywanie

doświadczeń

własnych i innych z realizacji
podobnych przedsięwzięć

łę

eł

Niespójność

dokumentów

(

np.

wniosek i studium wykonalności)

ródło:

Opracowanie własne na podstawie: Bonikowska M., Grucza B., Majewski M.,

Małek M.: Podręcznik Zarządzania Projektami Miękkim w kontekście Europejskiego
Funduszu Społecznego, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2006, s.7.

Istnienie licznych niedociągnięć w realizacji projektów było przyczyną opracowania

przez Unię Europejską metod radzenia sobie z trudnościami planowania tak, aby efekt

końcowy w postaci gotowej aplikacji o wsparcie unijne dawał nadzieję nie tylko na

przyznanie dotacji, ale także na doprowadzenie projektu do końca i osiągnięcie oczekiwanych

skutków. Powodzenie tzw. projektów miękkich (w przypadku funduszy strukturalnych byłby

to Europejski Fundusz Społeczny - EFS) zależy od szeregu czynników sukcesu projektu.

Jednym z nich jest trwałość osiągniętych rezultatów, które nie „znikną” bezpośrednio po

zakończeniu współfinansowania ze środków EFS. Kolejnym czynnikiem jest dążenie do

osiągnięcia tzw. efektu synergii, czyli wskazanie na uzupełniający się charakter projektów

realizowanych np. na terenie powiatu czy gminy. Następnym czynnikiem jest stosowanie

podejścia polegającego na tym, iż wdrażanie projektu powinno stanowić proces uczenia się

dla wszystkich osób zaangażowanych w projekt

Kozłowski T., Kluczowe zasady cz. II „ Samorząd Europejski – Miesięcznik Informacji Samorządowej” ,

styczeń 2005, nr 1(5),s.17

W poniższej tabeli zestawiono w celu porównania kluczowe czynniki sukcesu projektów

europejskich realizowanych w Polsce oraz w Norwegii.

Tabela 3: Kluczowe czynniki sukcesu projektów europejskich

Czynniki sukcesu projektów:

Lp.

Europejski

Fundusz

Społeczny

(Polska)

Programy mobilizacji społeczności lokalnych
(Norwegia)

Zdobycie środków finansowych
pozwalających na funkcjonowanie
projektu w dłuższej perspektywie
– zapewnienie stabilności finansowej.

Współpraca w grupach projektowych, unikanie
konfliktów oraz rezygnowanie z indywidualnych
korzyści na rzecz wspólnych.

Dobrze przygotowana, profesjonalna,
zaangażowana w przedsięwzięcie kadra.

Koncentrowanie się na stopniowej ekspansji,
zamiast na szybkim osiąganiu niebotycznych celów.
Realistyczne założenia projektów.

Trafne

zidentyfikowanie

problemów

i potrzeb lokalnej społeczności, z których
wynika potrzeba realizacji projektu.

Osoby zaangażowane w projekt powinny posiadać
doświadczenie w działalności spółdzielczej,
budującej egalitaryzm i zakorzenionej w lokalnej
tradycji od lat.

Rozpoznanie zasobów i potrzeb lokalnych
partnerów, umożliwiające zbudowanie
Efektywnego partnerstwa oraz
wykorzystanie endogenicznych zasobów.

Poparcie władz lokalnych oraz ich aktywna postawa
mająca na celu zapobieganie wygaśnięciu inicjatywy
w dłuższej perspektywie.

Wsparcie merytoryczne z zewnątrz dla
inicjatywy (np. doradztwo) legitymizujące
ją lokalnie oraz pozwalające przetrwać
problemy i konflikty.

Wcześniejsze pozytywne doświadczenie we
współpracy.

ródło: Opracowanie własne na podstawie: Chludziński M., Czynniki sukcesu projektów,

„Samorząd Europejski – Miesięcznik Informacji Samorządowej”, listopad 2004, nr 3(3), s.38.

Analizując powyższą tabelę łatwo zauważyć, że zarówno w Polsce jak i w Norwegii,

oprócz elementów finansowych i organizacyjnych ważne są również inne czynniki sukcesu

projektów. Należą do nich między innymi czynniki związane z potencjałem kooperacyjnym,

tradycją społeczności lokalnych, zaangażowaniem partnerów i zasobów endogenicznych.

Aby projekt był efektywny, skuteczny i zakończył się pełnym sukcesem nie można

zapomnieć o tych elementach

Tamże

1.2. ISTOTA FUNDUSZY STRUKTURALNYCH

Z punktu widzenia planowania przez państwo pomocy finansowej, wszystkie

rozdysponowane środki powinny posłużyć wprowadzeniu polityki pożądanej w danym

sektorze, co z kolei powinno doprowadzić do zmian strukturalnych, tj. struktura zatrudnienia,

struktura gospodarcza, administracja kraju. Dlatego właśnie fundusze będące przedmiotem

niniejszej pracy, nazywa się funduszami strukturalnymi

Fundusze strukturalne nabrały znaczenia w połowie lat 80 XX wieku. Są głównym

ródłem finansowania polityki strukturalnej. Polityka regionalna i strukturalna była

specyficznym obszarem negocjacji akcesyjnych. Od skutecznego potencjału absorpcyjnego

funduszy europejskich zależy bowiem efektywne wykorzystanie największych strumieni

transferów finansowych ze strony Unii Europejskiej na rzecz Polski. Aby uruchomić te środki

Polska została zobowiązana do zbudowania takiego systemu programowania rozwoju, jaki

obowiązywał w Grecji, Irlandii i Portugalii, czyli krajach będących w całości obszarami

Celu 1. W krajach tych podstawowym dokumentem programowym przygotowanym przez

rząd, a akceptowanym przez parlament był Narodowy Plan Rozwoju. Rada Ministrów Polski

przyjęła NPR w dniu 11 lutego 2003r., a następnie przekazała ten dokument i komplet

programów operacyjnych Komisji Europejskiej

Cele Cząstkowe Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006 to

wspomaganie osiągnięcia i utrzymania w dłuższym okresie wysokiego PKB;

zwiększenie poziomu zatrudnienia i wykształcenia;

włączenie Polski w europejskie sieci infrastruktury transportowej i informacyjnej;

identyfikacja procesu zwiększenia w strukturze gospodarki udziału sektorów

o wysokiej wartości dodatniej, rozwój technologii społeczeństwa informacyjnego;

wspomaganie udziału w procesach rozwojowych i modernizacyjnych wszystkich

regionów i grup społecznych w Polsce.

Kolejnym ważnym zagadnieniem przy omawianiu funduszy strukturalnych są zasady ich

działania. Można je podzielić na trzy grupy: ogólne, organizacyjne i finansowe.

Bonikowska M., op.cit.,s.16

Kawecka Wyrzykowska E., Synowiec E., Polska w Unii Europejskiej tom II, Instytut Koniunktur i Cen

Handlu Zagranicznego, Warszawa 2004, s.54,55

Podręcznik procedur wdrażania ZPORR, Ministerstwo Gospodarki i Pacy, Warszawa 2004, s.6

- subsydiarności

- programowania

- koncentracji

- partnerstwa

- spójności

- dodatkowości

Rys.3 Zasady działania funduszy strukturalnych
Ź

ródło: Opracowanie własne na podstawie Małuszyńska E., Gruchman B. Kompendium

Wiedzy o Unii Europejskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005 s.237-239.

Zasady przedstawione na powyższym rysunku zostały sformułowane w czasie reformy

funduszy strukturalnych w 1988r., a następnie znalazły potwierdzenie w Rozporządzeniu

Rady Unii Europejskiej z dnia 21 czerwca 1999r. wprowadzającym ogólne przepisy dotyczące

funduszy strukturalnych.

Charakterystykę zasad przedstawiono poniżej

zasada subsydiarności

Inaczej zasada pomocniczości, która stanowi, że władze wyższego szczebla nie mogą

podejmować działań w sprawach, których załatwienie leży w gestii władz niższego szczebla.

Na tej zasadzie opierają się stosunki między Komisją Europejską a państwami członkowskimi

i regionami.

zasada partnerstwa

Oznacza współpracę układu europejskiego, krajowego, regionalnego i lokalnego (wertykalna)

oraz z partnerami gospodarczymi i społecznymi (horyzontalna).

zasada programowania

Inaczej planowania. Oznacza konieczność tworzenia wieloletnich planów rozwoju

gospodarczego i wykorzystania środków publicznych. Plany te przygotowywane są w drodze

konsultacji partnerskich.

Małuszyńska E., Gruchman B. Kompendium Wiedzy o Unii Europejskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa 2005, s.237-239

OGÓLNE

ORGANIZACYJNE

FINANSOWE

ZASADY DZIAŁANIA FUNDUSZY

STRUKTURALNYCH

zasada spójności

Inaczej zasada kompatybilności. Oznacza zgodność polityki regionalnej z pozostałym

ustawodawstwem unijnym.

zasada koncentracji

rodki przeznaczone są przede wszystkim dla obszarów znajdujących się w trudnej sytuacji

ekonomicznej, do tej grupy klasyfikują się regiony objęte pomocą w ramach celów funduszy

strukturalnych.

zasada dodatkowości

Inaczej współfinansowania. Oznacza, że dofinansowanie z UE ma uzupełniać,

a nie zastępować fundusze z budżetu krajowego.

Natomiast w zależności od metod klasyfikacji funduszy strukturalnych możemy wyróżnić

Cztery fundusze strukturalne nadzorowane przez odpowiednie Dyrekcje Generalne

Komisji Europejskiej.

Trzy cele, na które kierowane są środki z funduszy.

Dwie różne grupy instrumentów:

Programy krajowe (94% środków funduszy strukturalnych) – przygotowane przez

kraje członkowskie UE, uzgadniane z Komisją Europejską, realizowane samodzielnie

przez administrację kraju członkowskiego;

Inicjatywy wspólnotowe (6% środków)- przygotowywane wspólnie przez kraje

członkowskie i Komisję Europejską, dotyczą najważniejszych problemów dla całej

UE, realizowane są bezpośrednio przez KE.

Jednym z najważniejszych aktów prawnych określających szczegółowe zasady

wykorzystywania funduszy strukturalnych w latach 2000–2006 jest Rozporządzenie Rady

1260 z 1999 roku wprowadzające ogólne przepisy dotyczące funduszy strukturalnych.

Zgodnie z przepisami Rozporządzenia wsparcie działań polityki strukturalnej Unii

Europejskiej jest realizowane przy wykorzystaniu czterech funduszy strukturalnych

, które

zostały przedstawione w tabeli 4. Najistotniejszy ze względu na temat niniejszej pracy

fundusz strukturalny to Europejski Fundusz Społeczny (EFS). Projekty stypendialne są

współfinansowane ze środków EFS (ok.70%) oraz budżetu państwa (ok.30%).

Fundusze strukturalne, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Wydanie pierwsze – grudzień 2002, s.5

Sobczyk M, Podstawy funduszy strukturalnych, „Biuletyn ZPORR”, Styczeń – Marzec 2004, nr 1, s. 12

Tabela 4: Klasyfikacja funduszy strukturalnych

Fundusz

strukturalny

Istota i zadania funduszu

EFRR - data powstania – 1975 r.

niesienie

pomocy

przy

wyrównywaniu

dysproporcji

regionalnych

poprzez

przyczynianie się do rozwoju i przemian strukturalnych w regionach słabiej
rozwiniętych oraz w przekształcaniu regionów przemysłowych;

jego środki mogą być przeznaczone głównie na inwestycje produkcyjne zmierzające do
tworzenia trwałych miejsc pracy, inwestycje infrastrukturalne, rozwój potencjału
endogenicznego poprzez działania wspierające rozwój lokalny i inicjatywy na rzecz
wzrostu zatrudnienia, wzmacniające aktywność małych i średnich przedsiębiorstw,
inwestycje w edukację i służbę zdrowia;

w zakresie ochrony środowiska działania powinny koncentrować się na spełnianiu
unijnych norm dotyczących jakości wody i profesjonalnego zarządzania odpadami.
Priorytetowo traktowane jest wspieranie badań, wdrażanie zaawansowanych
technologii i działań innowacyjnych.

S
E

łe

EFS - data powstania – 1960 r.

koncentruje się na zwalczaniu bezrobocia;

jego celem jest zachęcanie do tworzenia nowych miejsc pracy poprzez wspieranie
inwestycji lub innych działań poprawiających sytuację na rynku pracy np.
organizowanie szkoleń dla bezrobotnych lub osób z tzw. schyłkowych gałęzi
przemysłu służących ich przekwalifikowaniu.

EFOiGR - data powstania – 1964 r.

jego celem jest wspieranie rozwoju obszarów wiejskich

podniesienie poziomu życia na obszarach wiejskich;

ze środków EFOiGR są finansowane przedsięwzięcia związane z reformą rolnictwa
i leśnictwa, w szczególności dotacje dla gospodarstw rolnych, pomoc dla młodych
rolników, wspólne korzystanie z maszyn, szkolenia zawodowe.

łó

FIOR - data powstania – 1993 r.

jego celem jest finansowanie inicjatyw służących restrukturyzacji rybołówstwa;

pomoc polega przede wszystkim na bezpośrednich dotacjach, z których można
współfinansować np. zakup jednostek floty rybackiej, modernizację gospodarstwa
rybnego, promocję produktów;

służy ochronie obszarów morskich.

ródło: Opracowanie własne na podstawie: Małuszyńska E., Gruchman B., Kompendium

Wiedzy o Unii Europejskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, s. 244-245.

Politykę strukturalną finansuje również Fundusz Spójności (Kohezji). Jest to czasowy

instrument, który ma pomóc przy realizacji największych inwestycji w najuboższych krajach

członkowskich, których PKB na jednego mieszkańca wynosi mniej niż 90 % średniego

poziomu w Unii. Fundusz Spójności stał się swego rodzaju funduszem solidarności

finansowej

. Ważnym uzupełnieniem pomocy UE są krajowe środki (budżet centralny

i budżety samorządowe), które stanowią minimum 25% (w wyjątkowych sytuacjach 15%)

całej pomocy

Działania

realizowane

poprzez

fundusze

strukturalne

Unii

Europejskiej

są

skoncentrowane na osiągnięciu trzech celów (priorytetów) polityki strukturalnej

Celu 1 – promowaniu rozwoju i dostosowań strukturalnych w regionach, w których

rozwój jest opóźniony (wskaźnikiem jest tu poziom PKB na jednego mieszkańca,

niższy od 75% średniej dla całej Unii Europejskiej), w regionach najbardziej

oddalonych oraz najsłabiej zaludnionych. Osiągnięciu tego celu mają służyć: EFRR,

EFS, Sekcja Orientacji;

Celu 2 – wspieraniu społecznej i gospodarczej konwersji obszarów stojących

w obliczu problemów strukturalnych;

Celu 3 – wspieraniu adaptacji i modernizacji polityk i systemów kształcenia, szkolenia

i zatrudnienia na obszarze całej UE (z wyłączeniem obszarów kwalifikujących się do

wsparcia w ramach Celu 1). Wsparcie ma zapewnić spójność działań związanych

z zasobami ludzkimi w danym państwie. Wsparcie będzie realizowane przy pomocy

Europejskiego Funduszu Społecznego.

Pomoc w ramach trzech celów polityki strukturalnej przyznawana jest regionom

i obszarom kwalifikującym się do wsparcia. Regiony te są identyfikowane na poziomie całej

Wspólnoty w oparciu o jeden wspólny system klasyfikacji regionów. Dany region może

kwalifikować się do udzielenia wsparcia tylko w ramach jednego z celów. Polska po

przystąpieniu do UE w całości kwalifikowała się do uzyskania wsparcia ze strony funduszy

strukturalnych jako obszar Celu 1

. Podział funduszy strukturalnych ze względu na ich cel,

został przedstawiony w tabeli 5. Warto zwrócić uwagę, iż Europejski Fundusz Społeczny –

czyli wiążący się z tematem niniejszej pracy – obejmuje wszystkie trzy cele (priorytety)

działania funduszy strukturalnych.

Małuszyńska E., op.cit.,s.245

Fundusze strukturalne, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Wydanie pierwsze – grudzień 2002, s.3

„Biuletyn ZPORR”, op.cit.,s.12

Tamże

Tabela 5: Podział funduszy strukturalnych ze względu na cel

CEL FUNDUSZY

STRUKTURALNYCH

FUNDUSZ

Cel 1

EFRR, EFS, EFOIGR, FIOR

Cel 2

EFRR, EFS

Cel 3

EFS

ródło: Fundusze strukturalne, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Wydanie pierwsze –

grudzień 2002, s.10.

Fundusze strukturalne są podstawowym źródłem pomocy w ramach polityki strukturalnej.

Z ich budżetów kierowane jest wsparcie na programy krajowe (94%) oraz inicjatywy

wspólnotowe (6%)

1). Programy krajowe.

Zanim pieniądze z funduszy strukturalnych trafią do kraju, jego administracja musi

przygotować plan ich wykorzystania. W zależności od celu, do którego klasyfikuje się dane

państwo/ region, konkretne plany przygotowuje się dla

jednostek odpowiadających NUTS II

(w Polsce są to województwa), jeśli spełniają

one kryteria celu 1;

jednostek odpowiadających NUTS III (w Polsce są to tzw. podregiony), jeśli

klasyfikują się one do celu 2;

całego kraju w celu 3.

Dokumentem określającym kierunki i wysokość wsparcia finansowego ze strony

Funduszy Strukturalnych na realizację zamierzeń rozwojowych w Polsce po przystąpieniu do

UE są Podstawy Wsparcia Wspólnoty (PWW). Jest to dokument przedstawiający strategię

i priorytety działań funduszy i państwa członkowskiego UE, ich cele szczegółowe, wielkość

wkładu funduszy i innych środków finansowych. PWW w Polsce są wdrażane za pomocą

pięciu jednofunduszowych sektorowych programów operacyjnych (SPO), w ramach których

beneficjenci mogą ubiegać się o dofinansowanie.

Fundusze strukturalne, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Wydanie pierwsze – grudzień 2002, s.3

Tamże, s.11

NUTS jest to jednolity i spójny schemat statystyczny podziału terytorialnego krajów UE. Został wprowadzony

w 1988 r. w ramach reformy funduszy strukturalnych. Regiony, które korzystają z pomocy funduszy, są
klasyfikowane według NUTS, który jest skrótem angielskiej nazwy: Nomenclature of teritorial units for
statistics, czyli nomenklatura jednostek terytorialnych dla celów statystycznych.( Fundusze strukturalne, Urząd
Komitetu Integracji Europejskiej, Wydanie pierwsze – grudzień 2002, s.11)

Dotyczą one

wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw (SPO WKP);

rozwoju zasobów ludzkich (SPO RZL);

restrukturyzacji i modernizacji sektora żywnościowego oraz rozwoju obszarów

wiejskich (SPO ROL);

rybołówstwa i przetwórstwa ryb (SPO Ryby);

infrastruktury transportowej i gospodarki morskiej (SPO Transport).

O dofinansowanie ze środków unijnych można ubiegać się również w ramach

dwufunduszowego Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego

ZPORR, który zarządzany jest na poziomie krajowym, ale wdrażany w systemie

zdecentralizowanym na poziomie poszczególnych województw. Z kolei wsparciu procesu

wdrażania funduszy strukturalnych służy stworzony do tego celu Program Operacyjny

Pomocy Technicznej

2). Inicjatywy Wspólnotowe.

W latach 1994-1999 funkcjonowało 13 takich inicjatyw, obecnie działają cztery

inicjatywy

INTERREG III - zajmuje się wzmacnianiem współpracy transgranicznej,

międzyregionalnej i międzynarodowej;

EQUAL - pomaga w zwalczaniu wszelkich przejawów dyskryminacji i nierówności

na rynku pracy oraz działa w kierunku integracji społecznej i zawodowej imigrantów;

URBAN - działa w ramach projektów mających na celu rozwój infrastruktury miast

europejskich powyżej 100 000 mieszkańców;

LEADER + wspomaga wdrażanie nowoczesnych strategii rozwoju terenów wiejskich.

Są to specjalne instrumenty pomocy, których zadaniem jest finansowanie działań

istotnych już nie dla jednego regionu czy kraju, lecz Unii Europejskiej jako całości. Z tego

powodu są opracowywane przez Komisję Europejską w porozumieniu z krajami

członkowskimi

www.funduszestrukturalne.gov.pl, z dnia 06.01.2007r.

Tamże

Fundusze strukturalne, op.cit.,s.11

1.3. PROGRAMY UNIJNE DLA SZKOLNICTWA

Edukacja była zawsze uważana za tę dziedzinę, gdzie narodowe tradycje i metody - które

różnią się w państwach członkowskich – powinny być respektowane, a nawet powinno się im

sprzyjać. Istnieje przekonanie, że jakiekolwiek próby normalizacji nauczania, struktur, metod

lub programów byłyby niewłaściwe. W Traktacie Rzymskim, oprócz potrzeby wzajemnego

uznawania dyplomów (art.57) i kształcenia zawodowego (art.41,118), znalazło się wiele

odniesień do edukacji.

Od 1974 dało się zauważyć rosnące zainteresowanie nawiązaniem bliższej współpracy

między państwami członkowskimi w zakresie edukacji. Dlatego też, Rada Ministrów przyjęła

sześciopunktowy program, obejmujący następujące dziedziny

Poprawa kształcenia zawodowego i edukacji kulturalnej pracowników migrujących

i ich dzieci.

Lepsze wzajemne zrozumienie różnych europejskich systemów edukacyjnych.

Zbieranie podstawowych informacji dokumentalnych i statystycznych.

Współpraca w zakresie szkolnictwa wyższego.

Usprawnienie nauczania języków obcych.

Równość szans dostępu do wszystkich form edukacji w całej Wspólnocie.

Następnie program został rozszerzony w taki sposób, aby podjąć inicjatywy zmierzające

do poprawy kształcenia zawodowego młodych ludzi i ułatwić im przejście ze szkoły do

miejsca pracy. Godne uwagi jest także podejście Wspólnoty do promowania szerszej

znajomości języków Wspólnoty Europejskiej (WE). W czerwcu 1984 r. ministrowie państw

członkowskich zobowiązali się do wdrożenia programu, którego celem byłoby wsparcie

działań zmierzających do opanowania przez dzieci dwóch języków obcych, zanim wyrosną

z ustawowego wieku szkolnego. Nie ma jednak gwarancji, że wszystkie państwa

członkowskie będą się starały, aby osiągnąć ten cel. Poza kilkoma wyjątkami, polityka WE

przybiera dla państw członkowskich raczej formę zaleceń niż ustawodawstwa wymagającego

podjęcia przez nie działań. Podobne porozumienia zostały zawarte, aby ułatwić

mobilność studentów i nauczycieli;

edukację z zakresu bieżących spraw Unii Europejskiej;

przejście z życia szkolnego do zawodowego;

Dick L., Przewodnik po Unii Europejskiej, Wydawnictwo Studio EMKA Ltd, Warszawa 1998, s. 242 - 243

Tamże

edukację osób niepełnosprawnych;

kampanie promujące umiejętność czytania i pisania;

wprowadzenie nowych technologii informatycznych.

W czerwcu 1999r. ministrowie edukacji państw należących do Unii Europejskiej oraz

14 innych państw europejskich (w tym także Polski) podpisali Deklarację Bolońską, która

zakładała dążenie do stworzenia do 2010 r. Europy bez granic i barier w dziedzinie edukacji,

czyli otwartej przestrzenie edukacyjnej w państwach Unii i krajach stowarzyszonych.

Ma to zostać osiągnięte poprzez

wzmocnienie europejskiego wymiaru w edukacji na wszystkich jej poziomach, od

przedszkola po uniwersytety;

rozpowszechnianie koncepcji „uczenia się przez całe życie”, w aspekcie kreowania

europejskiej tożsamości i poczucia jedności wśród mieszkańców zjednoczonej

Europy;

promowanie znajomości mniej popularnych języków krajów członkowskich, co ma

doprowadzić do lepszego zrozumienia i solidarności między mieszkańcami

Wspólnoty;

promocję wymiany i współpracy w dziedzinie edukacji za pośrednictwem:

wyjazdów do innych placówek edukacyjnych;

rozwijania nauczania korespondencyjnego;

wspierania systemów wymiany informacji;

wprowadzanie innowacji w metodach nauczania, poszukiwanie wspólnych rozwiązań

zgodnych z założeniami unijnej polityki edukacyjnej przy wykorzystaniu

nowoczesnych technologii.

Pomimo, że systemy oświaty poszczególnych państw są wzajemnie porównywane

i oceniane, edukacja jest sprawą indywidualną każdego państwa Unii Europejskiej.

Wprawdzie Unia dąży do wyrównywania szans edukacyjnych, nie oznacza to jednak

unifikacji systemów oświaty czy programów nauczania. Każdy kraj sam decyduje, jakich

metod kształcenia używa i za pomocą jakich środków (podręczników) to czyni. Wzbogacane

są one natomiast o tzw. edukację europejską

E. Małuszyńska, op.cit.,s.225-226

Maziarski J., Zawiśliński S., Polska w Unii Europejskiej od A do Z, Biuro ds. Referendum Europejskiego

KPRM, Wydanie II, Warszawa 2003, s.12

Rozwojowi edukacji sprzyja możliwość uzyskania wsparcia w ramach programów

unijnych. Celowe wydaje się w tym momencie przytoczenie definicji programów oraz

programów operacyjnych.

Tak więc programy są to „grupy powiązanych ze sobą projektów realizowanych

w skoordynowany sposób, aby osiągnąć wspólny cel nadrzędny niemożliwy do osiągnięcia

przez poszczególne projekty osobno

.” Natomiast programy operacyjne (horyzontalne lub

regionalne) to „plany podziału środków przyznanych krajowi z funduszy strukturalnych na

różne priorytety i działania, czyli „szufladki” z pieniędzmi przeznaczonymi z góry na

określone cele dla określonych beneficjentów zarządzane w określony sposób przez określone

instytucje

.”

W działalności Unii Europejskiej programy odgrywają szczególną rolę. Wynika to

z faktu, iż projekty europejskie są zazwyczaj elementami większych przedsięwzięć, właśnie

programów europejskich. Programy są więc kategorią nadrzędną w stosunku do projektów.

W ramach jednego programu realizowanych jest zazwyczaj wiele projektów

Rys.4 Podział programów pomocowych Unii Europejskiej
Ź

ródło:

M.Janus – Hibner, R. Pastiusiak,

Programy pomocowe, CeDeWu Sp. z o.o.,

Wydanie I, Warszawa 2004, s.34.

Grucza B.: Podstawowe pojęcia i zasady zarządzania projektami europejskimi, [w:], op.cit.,s.15

Bonikowska M., op.cit.,s.13

Tamże, s.8

PROGRAMY POMOCOWE

Fundusze
przedakcesyjne

Fundusze
strukturalne

Programy
bilateralne

Programy
wspólnotowe

PHARE

ISPA

SAPARD

Fundusz Spójności

FUNDUSZE
STRUKTURALNE

EFOiGR

EFS

EFRR

FIOR

- Socrates
- Leonardo da
Vinci
-Młodzież

VI Program
Ramowy UE Save
II, Kultura 2000

IDA, eContent,
Media Plus

Programy
Społeczne, Zdrowie
Publiczne

Podział programów pomocowych Unii Europejskiej ze szczególnym wskazaniem na

programy wspierające edukację przedstawia rys.4. Spośród funduszy strukturalnych jest to

Europejski Fundusz Społeczny (w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju

Regionalnego - ZPORR oraz Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów

Ludzkich – SPO RZL). Rozwojowi edukacji w państwach Unii sprzyja również współpraca

międzynarodowa w ramach programów edukacyjnych tj.: Socrates, Leonardo da Vinci oraz

Młodzież.

Program Socrates służy rozszerzaniu współpracy europejskiej w dziedzinie szeroko

rozumianej edukacji. Adresowany jest w szczególności do uczniów i studentów oraz do kadry

nauczającej wszelkiego typu placówek oświatowych. Program ten, realizowany od 1995 roku,

jest dość rozbudowany i podzielony na poszczególne zakresy działań

Tabela 6 : Podprogramy Socratesa

Lp.

Nazwa

podprogramu

Charakterystyka

Erasmus

Współpraca

międzyuczelniana

oraz

wymiana

studentów

i wykładowców akademickich

Comenius

Współpraca ośrodków edukacyjnych: edukacja przedszkolna,
szkoły podstawowe, średnie. Kształcenie nauczycieli

Lingua

Promuje nauczanie języków obcych

Minerwa

Kształcenie otwarte i na odległość przy zastosowaniu nowych
technologii informacji i komunikacji

Grundtvig

Ma za zadanie promocję rozwoju materiałów i usług
edukacyjnych oraz wykorzystanie ich w kształceniu dorosłych

Eurydice

Sieć służąca wymianie informacji o systemach edukacji

Arion

Obejmuje

wizyty

studyjne

pracowników

administracji

oświatowej niższych szczebli

Naric

To sieć służąca rozpowszechnianiu informacji dotyczących
równoważności dokumentów o wykształceniu w różnych krajach

ródło: Opracowanie własne na podstawie: 1) Maziarski J., Zawiśliński S., op.cit.,s.43;

2)„Fundusze Europejskie” nr 4 (11) sierpień – wrzesień 2005, s.17; 3) Unia & Polska
Niezależny Magazyn Europejski, nr 2/3 (105/106), Luty/ Marzec 2004, s.30.

Realizacja projektów w ramach funduszu Socrates wymaga od ośrodków edukacji

nawiązania współpracy i zaangażowania we wspólne przedsięwzięcia partnerów

Opracowanie: Kuczewski M., Zawiśliński S., 50 pytań o Unię Europejską, Pełnomocnik Rządu ds. Informacji

Europejskiej 2003, s.45

zagranicznych. Aby ową współpracę nawiązać, niezbędne jest przygotowanie projektu,

a następnie rozesłanie do potencjalnych partnerów. Istotne jest również zaangażowanie

w proces poszukiwań innych instytucji, które mogą być na tym etapie pomocne. Instytucje te

w programach europejskich nazywa się partnerami społecznymi. Są nimi samorządy lokalne,

organizacje pozarządowe oraz media szczebla lokalnego i regionalnego. Warto zwrócić na to

uwagę, tym bardziej, że unijne fundusze coraz częściej będą skierowane do tych, którzy

swoimi działaniami obejmują jak najszersze kręgi i grupy społeczne. Oznacza to, że tak jak

szkoła premiowana będzie za nawiązanie współpracy z samorządem, czy organizacjami

pozarządowymi, tak i działania podejmowane przez instytucję, jak również projekty

oddziałujące na szeroko rozumianą społeczność lokalną będą traktowane priorytetowo

Kolejnym programem, który dotyczy edukacji jest Leonardo da Vinci. Jest on

adresowany do szkół i placówek zajmujących się szkoleniem zawodowym, uczelni wyższych,

a także małych i średnich przedsiębiorstw. Program poprzez realizację projektów wymian

i staży zawodowych, dofinansowanie projektów edukacyjnych, m.in. produkcji materiałów

szkoleniowych, programów multimedialnych do nauki języka obcego – wspiera kształcenie

zawodowe

Leonardo da Vinci to program umożliwiający realizację sześciu typów projektów

(w ramach konkursu o dofinansowanie ze strony Wspólnot Europejskich)

wymiany i staże – międzynarodowe staże, wymiany oraz wizyty studialne,

organizowane dla osób uczących się, kontynuujących naukę lub przygotowujące się

do wejścia na rynek pracy oraz biorących udział w kształceniu ustawicznym;

projekty pilotażowe – projektowanie, opracowanie, testowanie i upowszechnianie

innowacyjnych metod nauczania w zakresie kształcenia zawodowego;

projekty językowe – upowszechnianie materiałów językowych i innowacyjnych metod

nauczania języków przystosowanych do potrzeb konkretnych zawodów (dotyczy

szczególnie mniej popularnych języków europejskich);

tworzenie międzynarodowych sieci instytucji upowszechniających wiedzę na

poziomie europejskim;

badania i analizy –tworzenie i aktualizacja zbiorów danych porównawczych, sondaże,

analizy;

Aleksandrowska K., Socrates – poza szkołą... „Samorząd Europejski – Miesięcznik Informacji

Samorządowej”, listopad 2004, nr 3(3), s.38

urawska – Tatała A., UEdukacja, „Fundusze Europejskie”, sierpień – wrzesień 2005, nr 4 (11), s.17

M.Janus – Hibner, R. Pastiusiak, Programy pomocowe, CeDeWu Sp. z o.o., Wydanie I, Warszawa 2004, s.106

działania wspólne instytucji w zakresie kształcenia ustawicznego, doradztwa

zawodowego, tworzenie wielofunkcyjnych ośrodków nauczania.

W programie Leonardo da Vinci Polska uczestniczy na równi z państwami

członkowskimi Unii Europejskiej od 1998 roku. Przyczynia się on do rozwoju kształcenia

zawodowego na wszystkich poziomach w poszczególnych krajach, jak też do współpracy

między nimi w tym zakresie. Dalekosiężnym celem programu jest dostosowanie systemu

kształcenia zawodowego do potrzeb rynku pracy w zjednoczonej Europie oraz poprawy

sytuacji na rynku pracy w poszczególnych krajach. Będzie to możliwe dzięki bardziej

efektywnemu przygotowaniu zawodowemu i stworzeniu lepszych szans zatrudnienia

absolwentów różnego typu szkół

Natomiast program „Młodzież 2000” ustanowiony został przez Parlament Europejski na

lata 2000 - 2006. Adresowany jest do osób pomiędzy 15 a 25 rokiem życia

. Z programu

mogą korzystać organizacje młodzieżowe, osoby pracujące z młodzieżą, władze lokalne,

organizacje pozarządowe. Program składa się z kilku komponentów

Tabela 7: Komponenty Programu Młodzież

KOMPONENTY

PROGRAMU

CHARAKTERYSTYKA

Akcja 1

Młodzież dla
Europy

Celem Programu jest wymiana osób z różnych krajów jedno lub obustronna.
Młodzież wyjeżdża w grupach od 16 do 60 osób na okres od 6 do 21 dni. W tym
czasie młodzież zapoznaje się ze sobą oraz omawia wspólne problemy.

Akcja 2

Wolontariat
Europejski

Zaangażowanie młodzieży do nieodpłatnej pracy na rzecz społeczeństwa w innym
kraju UE. Maksymalnie może trwać 12 miesięcy.

Akcja 3

Inicjatywy
Młodzieżowe

W programie może brać udział młodzież w wieku 15 do 25 lat. Polega na
opracowaniu i finansowym wsparciu projektów służących społeczności lokalnej.

Akcja 4

Wspólne
Działania

Projekty na szczeblu lokalnym i regionalnym, informujące o możliwościach
oferowanych przez programy wspólnotowe. Połączenie uzupełniających się
wzajemnie programów UE w dziedzinie edukacji.

Akcja 5

Działania
Wspierające

Współdziałanie osób zaangażowanych w politykę młodzieżową, tworzenie i rozwój
sieci informacyjnych dla młodzieży. Wspiera tych wszystkich, którzy są
zaangażowani w akcję 1,2,3. Obejmuje szkolenia osób pracujących z młodzieżą,
wizyty studyjne, seminaria, konferencje oraz działania eksperymentalne.

ródło: Opracowanie własne na podstawie: 1) M.Janus – Hibner, R. Pastiusiak, Programy

pomocowe, CeDeWu Sp. z o.o., Wydanie I, Warszawa 2004, s.110;
2) „Fundusze Europejskie” nr 4 (11) sierpień – wrzesień 2005, s.17-18.

Tamże, s.106-107

Opracowanie Kuczewski M., Zawiśliński S., 50 pytań o Unię Europejską, Pełnomocnik Rządu ds. Informacji

Europejskiej 2003, s.43

śurawska – Tatała A., UEdukacja, „Fundusze Europejskie”, sierpień – wrzesień 2005, nr 4 (11), s.17

Program „Młodzież” ma na celu wspieranie młodzieżowej wymiany i współpracy

międzynarodowej, propagowanie poszanowania praw człowieka, zwalczania rasizmu,

antysemityzmu i ksenofobii, krzewienie inicjatywy, przedsiębiorczości i kreatywności,

a także wzmacnianie poczucia solidarności młodych ludzi z różnych państw poprzez udział

między innymi w przedsięwzięciach i akcjach ponadnarodowych

Ciekawą propozycją programu jest możliwość pracy w charakterze wolontariusza

w innym kraju należącym do Unii Europejskiej. Akcja ta przeznaczona jest dla osób w wieku

18-25 lat, które chcą pomagać przy różnego rodzaju projektach prowadzonych na terenie całej

Europy. W projektach biorą udział również organizacje non – profit, które chciałyby gościć

wolontariusza bądź zajmować się organizowaniem dla niego wyjazdu. Obowiązkiem

organizacji przyjmującej jest zapewnienie przyjeżdżającemu uczestnikowi projektu

odpowiedniego zakwaterowania, wyżywienia, opieki mentora oraz szkolenia językowego.

Projekty, o których mowa, dotyczą różnych dziedzin życia, poczynając od projektów

ekologicznych, kulturalnych, do pomocy dzieciom czy ludziom starszym. Wolontariat w pełni

finansowany jest z funduszy Unii Europejskiej, a organem decydującym jest Agencja

Narodowa

Wyżej opisane programy wspólnotowe, były realizowane w Polsce do końca 2006r.

Elementem łączącym wszystkie programy wspólnotowe jest ich bezpośrednia koordynacja

przez Komisję Europejską. Warunkiem koniecznym uczestnictwa danego państwa

w programie unijnym jest opłacanie składki członkowskiej, dlatego też z istniejących

44 programów Polska zdecydowała się uczestniczyć w ośmiu, które uznała za priorytetowe

EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY

Fundusz ten powstał w 1960 roku na mocy Traktatów Rzymskich. Współfinansuje

działania krajów członkowskich UE związane z polityką zatrudnienia oraz rozwojem

zasobów ludzkich. Pomoc, podobnie jak w przypadku pozostałych funduszy strukturalnych,

koncentruje się na najbiedniejszych regionach

. Jest to jeden z podstawowych instrumentów

Opracowanie Kuczewski M., Zawiśliński S., op.cit.,s.43

Droździkowska M., Młodzież, „Samorząd Europejski – Miesięcznik Informacji Samorządowej”, marzec 2005,

nr 3(7), s.27-28

M.Janus – Hibner, R.,op.cit.,s.43

Fundusze strukturalne, op.cit.,s.6

wspierających Europejską Strategię Zatrudnienia. Działania w ramach Europejskiego

Funduszu Społecznego określa Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady

nr 1784/1999/WE

Rada Europejska wyznacza Europejskiemu Funduszowi Społecznemu najważniejsze

zadania tzw. obszary wsparcia. Szczegółowo określają one cele oraz działania Funduszu,

które mogą otrzymać wsparcie. Są to

aktywna polityka rynku pracy;

przeciwdziałanie zjawisku wykluczenia społecznego;

kształcenie ustawiczne;

doskonalenie kadr gospodarki (promocja potencjału adaptacyjnego) oraz rozwój

przedsiębiorczości;

zwiększenie dostępu i uczestnictwa kobiet na rynku pracy.

Tak więc, priorytety EFS są realizowane w pięciu wyżej wymienionych obszarach.

Ponadto EFS wspiera wspólne dla całej Unii Europejskiej i jej członków kwestie

horyzontalne,

które

dotyczą

zrównoważonego

rozwoju,

rozwoju

społeczeństwa

informacyjnego, równości szans oraz rozwoju lokalnego

W pierwszych latach członkostwa Polski w Unii Europejskiej, to jest 2004-2006,

EFS przeznaczony jest na realizację następujących programów:

Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich (SPO RZL);

jednego z Priorytetów Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju

Regionalnego (ZPORR).

Część środków EFS została przeznaczona na sfinansowanie udziału Polski w Inicjatywie

Wspólnotowej EQUAL

W tym miejscu zostanie opisany pierwszy program spośród wyżej wymienionych, czyli

Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich. Natomiast ZPORR opisano

szerzej w Rozdziale 1.4. niniejszej pracy. Dla zrozumienia każdego programu unijnego

Gruszczyński M.,„Samorząd Europejski– Miesięcznik Informacji Samorządowej”, wrzesień 2004, nr1(1), s.21

Europejski Fundusz Społeczny w Polsce – Poradnik dla beneficjentów 2 Priorytetu Zintegrowanego Programu

Operacyjnego Rozwoju Regionalnego ( z wyłączeniem Działania 2.5 ), Ministerstwo Gospodarki i Pracy,
Kwiecień 2005, s.8

Gruszczyński M.,„Samorząd Europejski - Miesięcznik Informacji Samorządowej” nr 1(1), op.cit.,s.21

Europejski Fundusz Społeczny w Polsce. op.cit.,s.9

celowe wydaje się zapoznanie z jego celami oraz priorytetami. Tak więc tabela 8 przedstawia

cele i priorytety SPO RZL.

Tabela 8: Cele i Priorytety Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów

Ludzkich

CELE SPO Rozwój Zasobów Ludzkich

Cel generalny:

„budowa otwartego, opartego na wiedzy społeczeństwa poprzez
zapewnienie warunków do rozwoju zasobów ludzkich w drodze
kształcenia, szkolenia i pracy”

Cel
szczegółowy:

„Rozwijanie konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy
i przedsiębiorczości”

SPO RZL będzie realizował powyższe cele poprzez działania w ramach

3 Priorytetów:

Priorytet 1:

Aktywna polityka rynku pracy oraz integracja zawodowa i społeczna

Priorytet 2:

Rozwój społeczeństwa opartego na wiedzy

Priorytet 3:

Pomoc techniczna

Instytucja odpowiedzialna za realizację programu:

Departament Zarządzania EFS w Ministerstwie Gospodarki i Pracy

ródło: Opracowanie własne na podstawie: Europejski Fundusz Społeczny w Polsce –

Poradnik dla beneficjentów 2 Priorytetu Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju
Regionalnego ( z wyłączeniem Działania 2.5 ), Ministerstwo Gospodarki i Pracy, Kwiecień
2005, s.10.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie przyjęcia Sektorowego Programu

Operacyjnego Rozwoju Zasobów Ludzkich 2004-2006 zostało opublikowane w dniu 26 lipca

2005 r. (Dz.U. Nr 166, poz. 1743) i weszło w życie z dniem ogłoszenia.

1.4. ZINTEGROWANY PROGRAM OPERACYJNY ROZWOJU REGIONALNEGO

(ZPORR) - DZIAŁANIE 2.2.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 1 lipca 2004 r. w sprawie przyjęcia

Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego na lata 2004-2006 zostało

opublikowane w dniu 26 lipca 2004r. (Dz. U. z 2004 r., Nr 166, poz. 1745) i weszło w życie

z dniem ogłoszenia

Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR) jest jednym

z programów operacyjnych, które służą do realizacji Narodowego Planu Rozwoju na lata

2004-2006. Program ten rozwija cele NPR, określając priorytety, działania i wysokość

Europejski Fundusz Społeczny w Polsce, op.cit.,s.10

rodków przeznaczonych na realizację polityki regionalnej państwa. Zasady wdrażania

programu opierają się na regulacjach funduszy strukturalnych Unii Europejskiej oraz na

krajowych przepisach prawa w zakresie finansów publicznych, pomocy publicznej, podziału

odpowiedzialności w prowadzeniu i realizacji polityki regionalnej między rządem,

a samorządami terytorialnymi.

ZPORR został przygotowany na skutek ścisłej współpracy między Ministerstwem

Gospodarki i Pracy oraz samorządami wszystkich województw. Proponowane cele, priorytety

i działania obejmują obszar całego kraju. Wielkość środków finansowych przeznaczonych na

ich realizację jest zróżnicowana przestrzennie i zależy od sytuacji oraz struktury społeczno –

gospodarczej województw, realizowanej strategii rozwoju, a także zdolności absorpcji

wynikających ze stopnia przygotowania projektów

Każde państwo członkowskie zobowiązane jest do przygotowania Uzupełnienia

Programu (UP) do każdego z programów operacyjnych. Uzupełnienie Zintegrowanego

Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (UZPORR) jest dokumentem, który stanowi

usystematyzowane opisy Działań. Zawarte są w nim szczegółowe informacje dotyczące

celów działań;

sposobów ich realizacji;

potencjalnych beneficjentów, a więc podmiotów uprawnionych do ubiegania się

o dofinansowanie projektów w ramach programu ZPORR;

beneficjentów ostatecznych ( grupy docelowe );

Instytucji Wdrażających;

zasad i kryteriów wyboru projektów;

systemu przepływów finansowych;

wskaźników monitoringu poszczególnych Działań;

ogólnych kategorii wydatków, wydatków kwalifikowalnych;

planu finansowego dla każdego z realizowanych priorytetów i działań.

Nie sposób zrozumieć czym jest Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju

Regionalnego (ZPORR), bez uprzedniego zapoznania się z jego celami oraz priorytetami.

W tym celu została opracowana tabela 9 niniejszej pracy. Oprócz celów i priorytetów zawarto

w niej informację dotyczącą instytucji odpowiedzialnych za realizację Programu.

Podręcznik procedur wdrażania ZPORR, Ministerstwo Gospodarki i Pracy, Warszawa 2004, s.8

Europejski Fundusz Społeczny w Polsce, op.cit.,s.11

Tabela 9: Cele i Priorytety Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju

Regionalnego

CEL ZPORR

„tworzenie warunków wzrostu konkurencyjności regionów oraz przeciwdziałanie
marginalizacji w taki sposób, aby sprzyjać długofalowemu rozwojowi gospodarczemu
kraju, jego spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej oraz integracji z Unią
Europejską”.

WARUNEK OSIĄGNIĘCIA CELU

Pełne wdrożenie zasady partnerstwa pomiędzy administracją rządową, samorządową,
oraz podmiotami społeczno – ekonomicznymi.

ZPORR będzie realizował swoje działania w ramach 4 Priorytetów

Priorytet 1:

Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu
konkurencyjności regionów

Priorytet 2:

Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionach

Priorytet 3:

Rozwój lokalny

Priorytet 4:

Pomoc techniczna

Instytucje odpowiedzialne za realizację programu

- na szczeblu
centralnym:

Departament Wdrażania Programów Rozwoju Regionalnego
w Ministerstwie Gospodarki i Pracy.

- na szczeblu
regionalnym:

Urząd Marszałkowski oraz Samorząd Województwa

ródło: Opracowanie własne na podstawie: Europejski Fundusz Społeczny w Polsce –

Poradnik dla beneficjentów 2 Priorytetu Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju
Regionalnego ( z wyłączeniem Działania 2.5 ), Ministerstwo Gospodarki i Pracy, Kwiecień
2005, s.10.

Spośród Priorytetów ZPORR wymienionych w tabeli 9, tylko jeden jest

współfinansowany przez Europejski Fundusz Społeczny. Jest to Priorytet 2, w ramach

którego działania ukierunkowane są m.in. na wspomaganie procesu dostosowawczego

regionalnych zasobów ludzkich do wymogów europejskiego rynku pracy, wyrównywania

dostępu do edukacji na poziomie wyższym w mieście i na terenach wiejskich

Dalsza część niniejszej pracy zostanie poświęcona szczegółowej analizie Działania 2.2.

w ramach ZPORR. Poniższy rysunek przedstawia strukturę omawianego Działania

pt. „Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne”, które to stanowi

jeden z kierunków Priorytetu 2.

Podręcznik procedur wdrażania ZPORR, Ministerstwo Gospodarki i Pracy, Warszawa 2004, s.9

PRIORYTET 2

Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionach

DZIAŁANIE 2.2

Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne

TYP - I TYP - II
Wspieranie rozwoju edukacyjnego Wspieranie rozwoju edukacyjnego
młodzieży wiejskiej studentów

Rys.5 Struktura Działania 2.2. Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju
Regionalnego (ZPORR)
Opracowanie własne na podstawie: Uzupełnienia Zintegrowanego Programu Rozwoju
Regionalnego 2004-2006 (tekst jednolity uwzględniający zmiany przyjęte przez Komitet
Monitorujący ZPORR w dniu 17 marca 2006 r. oraz 14 czerwca 2006 r.).

Stypendium na wyrównywanie szans edukacyjnych, oznacza „świadczenie pomocy

materialnej na wyrównanie szans edukacyjnych uczniów z terenów wiejskich, znajdujących

się w trudnej sytuacji materialnej i studentów z terenów zmarginalizowanych, znajdujących

się w trudnej sytuacji materialnej

”.

Ogólnym celem Działania 2.2. jest „ podniesienie dostępu do kształcenia na poziomie

ponadgimnazjalnym i wyższym dla uczniów pochodzących z obszarów wiejskich i studentów

pochodzących z obszarów zagrożonych marginalizacją, w tym w szczególności obszarów

wiejskich i obszarów restrukturyzacji przemysłu

”.

Uzasadnieniem

Działania

według

Uzupełnienia

Zintegrowanego

Programu

Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (UZPORR) jest: „Ograniczona liczba szkół

ponadgimnazjalnych na obszarach wiejskich oznacza, że młodzież z obszarów wiejskich

znajdująca się w trudnej sytuacji materialnej ma utrudniony dostęp do kształcenia na

wyższym etapie. Jednocześnie znaczny koszt kształcenia w szkołach wyższych stanowi dla

Wytyczne dla projektodawców Działania 2.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy

stypendialne, Białystok, czerwiec 2005, s.4-5

Uzupełnienia Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego 2004-2006 (tekst jednolity uwzględniający

zmiany przyjęte przez Komitet Monitorujący ZPORR w dniu 17 marca 2006 r. oraz 14 czerwca 2006 r.),
s.102

ZPORR

studentów pochodzących z obszarów zmarginalizowanych i znajdujących się w trudnej

sytuacji materialnej barierę uniemożliwiającą ukończenie nauki. Brak rzeczywistej pomocy

ukierunkowanej na pokonywanie barier edukacyjnych prowadzi do pogarszania sytuacji na

rynku pracy młodzieży pochodzącej z obszarów wiejskich i zmarginalizowanych. Program

stypendialny przewidziany do realizacji w ramach powyższego działania przeznaczony jest

dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych kończących się maturą i dla studentów. Pomoc

stypendialna nie zostanie rozdzielona pomiędzy całą populację uczniów i studentów, ale

będzie adresowana do tej grupy młodzieży, która pochodzi z terenów wiejskich

i zmarginalizowanych oraz znajduje się w trudnej sytuacji materialnej uniemożliwiającej

podjęcie i kontynuowanie kształcenia na poziomie wyższym. Udzielona pomoc ma stanowić

zachętę do wybierania przez młodzież wiejską szkół maturalnych, a nie zasadniczych

zawodowych, a w konsekwencji upowszechniać pełne wykształcenie średnie. Jednocześnie

realizowane programy stypendialne mają pomóc studentom znajdującym się w trudnej

sytuacji materialnej w osiągnięciu wyższego wykształcenia

”.

W zakres kwalifikujących się w ramach Działania 2.2. ZPORR projektów wchodzą

projekty TYPU I - Wspieranie rozwoju edukacyjnego młodzieży wiejskiej:

stypendia dla młodzieży wiejskiej, która z powodów materialnych natrafia na bariery

utrudniające naukę na poziomie ponadgimnazjalnym kończącym się maturą.

projekty TYPU II - Wspieranie rozwoju edukacyjnego studentów:

stypendia dla studentów pochodzących z obszarów zagrożonych marginalizacją,

w tym w szczególności obszarów wiejskich i obszarów restrukturyzacji przemysłów,

którzy natrafiają na bariery w dostępie do kształcenia na poziomie wyższym

z powodu trudnej sytuacji materialnej.

Stypendia w ramach projektów Typu – I, mogą być przekazywane w następujących

formach

rzeczowej ( zakup podręczników itp.);

dofinansowania przez beneficjenta opłat m.in. za zakwaterowanie, wyżywienie, bursę;

refundacji kosztów poniesionych wcześniej przez ucznia związanych z pobieraniem

nauki.

Tamże

Europejski Fundusz Społeczny w Polsce, op.cit.,s.57

Tamże

Natomiast stypendia w ramach projektów Typu – II, mogą być przekazywane

w następujących formach

finansowej;

refundacji kosztów poniesionych wcześniej przez studenta związanych z pobieraniem

nauki (np. zakwaterowania, dojazdów).

O możliwych formach przekazywania stypendium decyduje Beneficjent Końcowy

(Instytucja Wdrażająca)

Po zapoznaniu się z rodzajami projektów jakie mogą zostać współfinansowane

z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Działania 2.2. ZPORR oraz z formami

przekazywania stypendium, warto zapoznać się z etapami rozpatrywania wniosków

aplikacyjnych sporządzonych przez potencjalnych beneficjentów. Proces ten obrazuje rys. 6

Procedura rozpatrywania wniosku aplikacyjnego w ramach ZPORR .

W pierwszym etapie Beneficjent składa Wniosek o dofinansowanie projektu wraz

z załącznikami w Instytucji Wdrażającej właściwej ze względu na miejsce realizacji Projektu,

w terminach przez nią określonych. Wniosek należy złożyć osobiście, listem poleconym lub

pocztą kurierską w zamkniętej kopercie. Wnioski dostarczone w inny sposób lub na inny

adres nie są rozpatrywane. Wnioski, które wpłyną po terminie do IW nie są rozpatrzone.

Ogłoszenia o konkursach oraz obowiązujące terminy są publikowane na stronach

internetowych instytucji wdrażającej, w prasie regionalnej lub za pośrednictwem innych

mediów. Tryb rozpatrywania wniosków w ramach Działania 2.2. odbywa się w drodze

konkursów otwartych. Oznacza to, że Instytucja Wdrażająca raz w roku ogłasza konkurs,

wnioski są weryfikowane pod względem formalnym, w ciągu 14 dni od daty zamknięcia

konkursu, natomiast ocena merytoryczna odbywa się w wyznaczonych, podanych do

publicznej wiadomości terminach.

System selekcji wniosków został stworzony w taki sposób, aby umożliwić wybór

najlepszych projektów, najbardziej odpowiadających potrzebom beneficjentów ostatecznych,

przynoszących największe efekty w odniesieniu do poniesionych nakładów

Zadaniem Instytucji Wdrażającej jest sprawdzenie kompletności złożonych dokumentów,

a następnie poprawności wypełnionego wniosku pod względem formalnym oraz przesłanie

odpowiedniego dokumentu, stanowiącego dowód na odrzucenie wniosku w tym etapie lub

Tamże

Uzupełnienia Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego 2004-2006, op.cit.,s.101

Europejski Fundusz Społeczny w Polsce, op.cit.,s.35 -36

zakwalifikowanie go do oceny merytorycznej. Ocena merytoryczna przeprowadzana jest

w oparciu o kryteria wyboru projektów zawarte w Uzupełnieniu ZPORR.

Rys.6 Procedura rozpatrywania wniosku aplikacyjnego w ramach ZPORR
Opracowanie własne na podstawie: Europejski Fundusz Społeczny w Polsce – Poradnik dla
beneficjentów 2 Priorytetu Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego
( z wyłączeniem Działania 2.5 ), Ministerstwo Gospodarki i Pracy, Kwiecień 2005, s.39

Beneficjent

( np. Urząd

Miejski w

Łomży)

IW – weryfikacja

wniosku pod

wzgl. formalnym

IW – przyjęcie

wniosku i nadanie

numeru

IW – odesłanie wniosku do

uzupełnienia i

poprawy

IW – odrzucenie wniosku -

KONIEC

KOP – ocena
merytoryczna

wniosku

KOP – ułożenie

listy rankingowej

wniosków

IW – procedura

zatwierdzania wniosków

do realizacji

Przyjęcie

wniosku

Odrzucenie

wniosku -

KONIEC

Podpisanie

umowy

Legenda:
IW – Instytucja Wdrażająca (Urząd Marszałkowski Województwa
Podlaskiego – dla Miasta Łomża)
KOP – Komisja Oceny Projektów ( umiejscowiona jest w IW )

Zadaniem Komisji Oceny Projektów jest ocena merytoryczna projektu, w trakcie której

członkowie Komisji przeprowadzają m.in. szczegółową weryfikację budżetu w celu

wyeliminowania nieuprawnionych, zbędnych i zawyżonych wydatków i proponują kwotę

dofinansowania. Ocena dokonana przez KOP stanowi podstawę do ułożenia listy rankingowej

wniosków. Dofinansowanie otrzymują najlepsze wnioski

Po zatwierdzeniu wniosku do realizacji następuje zawarcie umowy o dofinansowanie

między Instytucją Wdrażającą a beneficjentem. Wzór umowy stanowi załącznik do

Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie wzorów umów o dofinansowanie

projektów realizowanych w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju

Regionalnego 2004-2006.

Umowa określa przede wszystkim:

strony oraz przedmiot umowy;

wartość umowy oraz wielkość współfinansowania;

warunki płatności oraz zasady sprawozdawczości i kontroli;

sankcje za nienależyte wykonanie postanowień umowy;

harmonogram realizacji projektu;

obowiązki beneficjenta w zakresie audytu.

Wraz z umową beneficjent składa zabezpieczenie prawidłowej jej realizacji i rozliczenia

rodków. Wybór dwóch (spośród możliwych) form zabezpieczenia należy do beneficjenta

i powinno dotyczyć całkowitej kwoty dofinansowania projektu

Ostateczny odbiorca (beneficjent) zobowiązany jest do monitorowania i sprawozdawania

z realizacji projektu okresowo, rocznie i na koniec realizacji projektu. Sprawozdania

przedkłada do Instytucji Wdrażającej. Beneficjenci otrzymują dofinansowanie pochodzące

z Europejskiego Funduszu Społecznego i krajowych środków publicznych według

określonych wskaźników procentowych.

Warunkiem niezbędnym przekazania przez Komisję Europejską refundacji poniesionych

wydatków jest weryfikacja i potwierdzenie wniosków o płatność przez poszczególne

instytucje zaangażowane w proces przepływu środków

Tamże, s.37

Tamże, s.42

Uzupełnienie Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego 2004-2006, op.cit.,s.106-107

ROZDZIAŁ 2

CHARAKTERYSTYKA

BENEFICJENTÓW

PROJEKTÓW

STYPENDIALNYCH URZĘDU MIASTA ŁOMśA

2.1. INSTYTUCJA WDRAśAJĄCA JAKO BENEFICJENT KOŃCOWY

Zgodnie z definicją zamieszczoną w Wytycznych dla instytucji uczestniczących

w realizacji Priorytetu 2 ZPORR, Beneficjent Końcowy (BK) [Instytucja Wdrażająca (IW)]

– to podmiot publiczny lub prywatny, odpowiedzialny za realizację działania w ramach

Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (odpowiednio Urząd

Marszałkowski lub inna Instytucja, której Samorząd Województwa powierzył realizację

Działania)

. Natomiast według literatury przedmiotu instytucje wdrażające są to państwowe

osoby prawne (agencje celne, fundusze itp.) oraz wojewódzkie urzędy pracy i agencje

tj. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP), a także urzędy marszałkowskie

Rozbieżność między powyższymi definicjami wynika z faktu iż, instytucje wdrażające

są różne dla poszczególnych priorytetów i działań. Cechą wspólną jest to, że pełnią one

funkcję beneficjentów końcowych. Instytucje wdrażające dla każdego z działań w ramach

programów operacyjnych zostały określone w uzupełnieniach do nich. Tak więc zgodnie

z Uzupełnieniem Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego

(UZPORR) beneficjentem końcowym Działania 2.2. jest Samorząd Województwa lub Urząd

Wytyczne dla instytucji uczestniczących w realizacji Priorytetu 2 ZPORR, Ministerstwo Rozwoju

Regionalnego, kwiecień 2006, s. 6

Zysińska M.: Instytucje biorące udział w projektach europejskich, [w:] Zarządzanie projektem europejskim

(praca zbior. pod red. M.Trockiego i B.Gruczy), PWE, Warszawa 2007, s.47

Marszałkowski (Samorząd Województwa może powierzyć realizację działania innej

instytucji, w szczególności w trybie przewidzianym w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r.

o Narodowym Planie Rozwoju oraz w ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień

publicznych)

Samorząd województwa wykonuje zadania publiczne o charakterze wojewódzkim, które

nie zostały zastrzeżone prawem na rzecz organów administracji rządowej. Nie jest on także

organem nadrzędnym i kontrolnym nad działalnością samorządu powiatowego i gminnego,

co oznacza, że nie wkracza w sferę samodzielności powiatu i gminy.

Samorząd województwa podlaskiego, w celu realizacji zadań statutowych, posługuje się

organami tj. Sejmik Województwa Podlaskiego (złożony z 30 radnych) oraz Zarząd

Województwa Podlaskiego (złożony z 5 członków).

Sejmik jest organem stanowiącym i kontrolnym województwa. Na czele sejmiku

województwa podlaskiego stoi przewodniczący sejmiku i dwóch wiceprzewodniczących

wybieranych z grona 30 radnych, wybieranych w wyborach bezpośrednich (kadencja trwa

cztery lata).

Przewodniczący sejmiku organizuje pracę sejmiku i prowadzi jego obrady, nie

ma natomiast uprawnień do reprezentowania województwa na zewnątrz. Organ obraduje na

sesjach zwołanych przez przewodniczącego przynajmniej raz na kwartał. Sejmik

województwa ze swego grona może powoływać stałe i tymczasowe komisje do

wykonywania określonych czynności. Sejmik swoje zadania stanowiące wykonuje poprzez

uchwalanie uchwał

Zarząd województwa podlaskiego jest organem wykonawczym województwa

W jego skład

wchodzą

Marszałek Województwa Podlaskiego;

dwóch wicemarszałków Województwa Podlaskiego;

dwóch Członków Zarządu Województwa Podlaskiego.

Marszałek województwa jest wybierany przez sejmik spośród radnych bezwzględną

większością głosów. Na wniosek marszałka sejmik wybiera pozostałych członków zarządu.

Zarząd jest organem kolegialnym. Swoje zadania pełni m.in. poprzez podejmowanie uchwał.

Jest uprawniony do wykonywania zadań samorządu, które nie zostały zastrzeżone na rzecz

sejmiku województwa i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych.

Uzupełnienia Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego 2004-2006 (tekst jednolity uwzględniający

zmiany przyjęte przez Komitet Monitorujący ZPORR w dniu 17 marca 2006 r. oraz 14 czerwca 2006 r.), s.98

www.wrotapodlasia.pl, z dnia 18.01.2007

Tamże

Zarząd województwa swoje zadania wykonuje przy pomocy urzędu marszałkowskiego,

oraz wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych lub wojewódzkich osób

prawnych. Marszałek województwa jest kierownikiem urzędu, a zarazem zwierzchnikiem

służbowym pracowników urzędu i kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek

organizacyjnych. Do jego funkcji należy organizowanie pracy zarządu województwa i urzędu

marszałkowskiego, kierowanie bieżącymi sprawami województwa oraz reprezentowanie

województwa na zewnątrz

Urząd Marszałkowski jest również jednostką uczestniczącą w zarządzaniu komponentem

regionalnym ZPORR.

Do kompetencji urzędu marszałkowskiego należy między innymi

przewodniczenie i obsługa prac Regionalnego Komitetu Sterującego;

informowanie społeczeństwa o projektach finansowanych ze środków Unii

Europejskiej w ramach ZPORR;

sporządzanie sprawozdań dotyczących informacji i promocji w danym województwie

(część V i tabela VIII sprawozdania z realizacji Programu w województwie).

Dla projektów dotyczących wyrównywania szans edukacyjnych realizowanych przez

Urząd Miejski w Łomży, beneficjentem końcowym jest Urząd Marszałkowski Województwa

Podlaskiego.

Jednym z zadań Urzędu Marszałkowskiego jako Beneficjenta Końcowego jest udzielanie

Ostatecznym Odbiorcom (Beneficjentom) informacji i wyjaśnień dotyczących wszystkich

spraw związanych z wdrażanymi projektami.

W przypadku wątpliwości i pytań Beneficjenci mogą zwracać się bezpośrednio do

Instytucji Wdrażającej. Beneficjent Końcowy (IW) powinien na nie odpowiadać stosując

następujące narzędzia

- prowadzenie strony internetowej zawierającej wszelkie informacje pożyteczne dla

Ostatecznych Odbiorców (np. www.wrotapodlasia.pl );

- stworzenie na stronie internetowej bazy najczęściej zadawanych pytań wraz

z odpowiedziami (tzw. FAQ),

Tamże

Europejski Fundusz Społeczny w Polsce – Poradnik dla beneficjentów 2 Priorytetu Zintegrowanego Programu

Operacyjnego Rozwoju Regionalnego ( z wyłączeniem Działania 2.5 ), Ministerstwo Gospodarki i Pracy
Kwiecień 2005,s.12

Wytyczne dla instytucji , op. cit.,s.25 – 26

- stworzenie elektronicznej sieci wymiany informacji (poczta elektroniczna, odrębny

serwis internetowy), między Ostatecznymi Odbiorcami (Beneficjentami) oraz między

Ostatecznymi

Odbiorcami

(Beneficjentami)

Beneficjentem

Końcowym

(IW),

umożliwiającej organizowanie np. czatów;

- stworzenie na stronie internetowej bazy „najlepszych praktyk”;

- uruchomienie telefonicznego stanowiska informacyjnego, którego pracownik będzie

w stanie udzielić najważniejszych informacji lub w razie potrzeby, skieruje do odpowiedniego

pracownika merytorycznego;

- inne narzędzia według uznania i możliwości Instytucji Wdrażającej zgodnie

z wypracowanymi metodami pracy.

W sytuacjach, gdy określony typ problemu i błędu pojawia się niezwykle często oraz

odnosi się do skomplikowanej kwestii, Instytucja Wdrażająca powinna rozważyć możliwość

zorganizowania spotkań konsultacyjnych lub szkoleń skierowanych do określonej grupy

beneficjentów

Ponadto, Instytucja Wdrażająca jest odpowiedzialna za zlecanie beneficjentowi realizacji

projektu. Instytucja Wdrażająca jest tą instytucją, z którą beneficjent ma najczęstszy kontakt.

Do zadań Instytucji Wdrażających należy

opracowywanie Ramowych Planów Realizacji Działania i przekazywanie ich do

akceptacji Zarządu Województwa na podstawie opinii i rekomendacji Regionalnego

Komitetu Sterującego;

ogłaszanie konkursów;

przyjmowanie wniosków od potencjalnych beneficjentów;

powoływanie i organizacja prac Komisji Oceny Projektów

;

weryfikacja formalna i ocena merytoryczna składanych wniosków;

wybór projektów;

podpisywanie umów o dofinansowanie projektu z beneficjentami;

zapewnienie środków finansowych na realizację Działania (np. poprzez zaciąganie

pożyczki na prefinansowanie Działania przez Samorząd Województwa);

Tamże, s.26

Europejski Fundusz Społeczny w Polsce, op. cit., s.12-13

Komisja Oceny Projektów (KOP) – komisja powoływana przez Beneficjenta Końcowego (IW) do oceny

merytorycznej wniosku o dofinansowanie realizacji projektu. Ocena Komisji stanowi podstawę do ułożenia listy
rankingowej projektów i rekomendowania jej do akceptacji dyrektorowi IW (Wytyczne dla instytucji, op.cit.,s.5)

przygotowywanie i przedkładanie do Wojewody, jako dysponenta części budżetowej,

zapotrzebowania na środki współfinansowania krajowego;

weryfikacja i poświadczanie wniosków o płatność, otrzymanych od beneficjentów;

wypłata dotacji beneficjentom oraz jej rozliczanie;

przekazywanie środków finansowych dla beneficjenta w formie dotacji lub zgodnie

z umową o dofinansowanie projektu - na realizację projektów wybranych w trybie

konkursowym;

przedkładanie wniosków o refundację z EFS z załączonymi wnioskami o płatność do

Instytucji Pośredniczącej

;

przygotowywanie i przedkładanie do Instytucji Pośredniczącej zbiorczych wniosków

o płatność z EFS dla Działania;

sporządzanie

przedkładanie

Instytucji

Pośredniczącej

sprawozdania

z wykorzystania środków współfinansowania krajowego przyznanych z rezerwy

celowej/ sporządzanie i przedkładanie do Instytucji Pośredniczącej kwartalnych

sprawozdań finansowych z wykorzystania środków współfinansowania krajowego

przyznanych z rezerwy celowej;

kontrola prawidłowości realizacji projektów z harmonogramem realizacji projektu

oraz z zestawieniem wydatków dla projektów;

zgłaszanie

ewentualnych

nieprawidłowości

Instytucji

Pośredniczącej,

monitorowanie realizacji projektów (w tym kontrole na miejscu);

sporządzanie kwartalnych i bieżących raportów o nieprawidłowościach, zestawień

nieprawidłowości, not o nieprawidłowościach i przekazywanie ich do Instytucji

Pośredniczącej lub w szczególnych przypadkach bezpośrednio do Biura

Międzynarodowych

Relacji

Skarbowych

oraz

wiadomości

Instytucje

Pośredniczącej, Instytucji Zarządczej

i Instytucji Płatniczej

;

przygotowywanie i przedkładanie Instytucji Pośredniczącej okresowych, rocznych

oraz końcowych sprawozdań z realizacji Działania.

Instytucja Pośrednicząca (IP) - jednostka publiczna podlegająca Instytucji Zarządzającej, do której

Instytucja Zarządzająca deleguje część uprawnień. Rolę jej pełni Urząd Wojewódzki ( Tamże, s.5)

Instytucja Zarządzająca (IZ) - – instytucja lub organ administracji publicznej wyznaczony przez państwo

członkowskie, odpowiedzialny za zarządzanie programem operacyjnym, której rolę pełni Departament
Wdrażania Programów Rozwoju Regionalnego (DRR) w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego (Wytyczne dla
instytucji, op. cit., s.5)

Instytucja Płatnicza (IP) - oznacza instytucję administracji publicznej wyznaczoną przez państwo

członkowskie, odpowiedzialną za obsługę finansową. Zobowiązana jest ona do ścisłej współpracy z Instytucją
Zarządzającą w zakresie Działań realizowanych w ramach danego programu operacyjnego.
Rolę Instytucji Płatniczej w polskich strukturach administracyjnych pełni Departament Instytucji Płatniczej
w Ministerstwie Finansów ( Europejski Fundusz Społeczny w Polsce ,op. cit., s.13)

W Urzędzie, w celu zapewnienia sprawnej realizacji wyżej przedstawionych zadań,

tworzy się departamenty, biura oraz zespoły, będące wyodrębnionymi komórkami

organizacyjnymi Urzędu, realizującymi określone grupy spraw. (Aneks: Załącznik nr 1

Komórki Organizacyjne wchodzące w skład Urzędu Marszałkowskiego Województwa

Podlaskiego). W departamentach dodatkowo tworzy się wewnętrzne komórki organizacyjne

tzn. referaty oraz samodzielne stanowiska pracy

Ze względu na temat niniejszej pracy szczególne znaczenie ma Departament Polityki

Regionalnej i Funduszy Strukturalnych (Aneks: Załącznik Nr 2 Wewnętrzne komórki

organizacyjne Departamentu Polityki Regionalnej i Funduszy Strukturalnych oraz

wykonywane zadania) oraz Departament Finansów, zwłaszcza Referat Rozliczeń i Płatności

Funduszy Strukturalnych (Aneks: Załącznik Nr 3 Zadania Departamentu Finansów).

2.2. URZĄD MIEJSKI W ŁOMśY JAKO ODBIORCA OSTATECZNY

Odbiorcami ostatecznymi (beneficjentami) są jednostki publiczne lub prywatne

przedkładające instytucjom wdrażającym wnioski dotyczące realizacji projektów

współfinansowanych z funduszy strukturalnych

. Inaczej mówiąc są to podmioty

korzystające ze wsparcia w ramach Działania, na podstawie umowy o dofinansowanie

Projektu

W Priorytecie II ZPORR ostateczny odbiorca pełni rolę beneficjenta w rozumieniu

Ustawy o Narodowym Planie Rozwoju

Beneficjenci są projektodawcami, a do ich głównych zadań należy

przedkładanie wniosków na realizację projektów do instytucji wdrażających

(beneficjentów końcowych);

przedkładanie wniosków o płatność, zgodnie z zapisami umowy finansowej;

realizacja projektów, przy jednoczesnym zachowaniu reguł wspólnotowych i zaleceń

z umów o udzielenie pomocy z funduszy strukturalnych;

Załącznik do Uchwały Nr 178/2302/06 Zarządu Województwa Podlaskiego z dnia 5 stycznia 2006 r.

w sprawie uchwalenia Regulaminu Organizacyjnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego
w Białymstoku, s.2

Zysińska M.: Instytucje, op. cit., s.48

Wytyczne dla instytucji, op. cit., s. 5

Uzupełnienia Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego 2004-2006, op. cit., s. 12

Zysińska M.: Instytucje, Tamże, s.49

zlecanie wykonawcy (zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych) wykonania

usługi;

monitorowanie wdrażanych projektów, w tym raportowanie i sprawozdawczość;

przechowywanie wszelkiej dokumentacji związanej z realizacją projektu.

Odbiorcy ostateczni dla każdego z działań w ramach programów operacyjnych zostali

określeni w uzupełnieniach programów. Zgodnie z Uzupełnieniem Zintegrowanego Programu

Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004-2006:

Beneficjent

ostateczny

ramach

Działania

2.2.

ZPORR

dla

projektów

Typu I - Wspieranie rozwoju edukacyjnego młodzieży wiejskiej, to

W przypadku ponadgimnazialnych szkół publicznych:

Organy prowadzące szkoły ponadgimnazjalne;

związki,

porozumienia

stowarzyszenia

organów

prowadzących

szkoły

ponadgimnazjalne zgodnie z obowiązującym w tym zakresie prawem.

Organy prowadzące szkoły ponadgimnazjalne przygotowują projekt dla uczniów szkół

dla których są organem prowadzącym. Organy prowadzące szkoły ponadgimnazjalne mogą

przekazać obsługę (realizację) zadań w ramach projektu stypendialnego do szkół, dla których

są organem prowadzącym lub innych jednostek organizacyjnych prowadzących działalność o

charakterze edukacyjnym lub społecznym. Ostateczni odbiorcy (beneficjenci) będą

odpowiedzialni za przygotowanie Regulaminu przyznawania stypendiów, rekrutację

stypendystów, przekazywanie stypendiów, przechowywanie dokumentacji zw. z projektami

stypendialnymi na wypadek kontroli.

W przypadku ponadgimnazjalnych szkół niepublicznych posiadających uprawnienia

szkoły publicznej:

Organy dotujące;

związki,

porozumienia

stowarzyszenia

organów

dotujących

zgodnie

z obowiązującym w tym zakresie prawem.

Niepubliczne szkoły artystyczne o uprawnieniach szkół publicznych otrzymują dotacje

z budżetu państwa (art. 90 ust. 4a Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty

Dz. U. 1991 Nr 95 poz. 425).

Organy dotujące szkoły ponadgimnazjalne niepubliczne przygotowują projekt dla

uczniów szkół, dla których są organem dotującym. Organy dotujące szkoły ponadgimnazjalne

Uzupełnienia Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego 2004-2006, Tamże, s.98-99

niepubliczne mogą przekazać obsługę (realizację) zadań w ramach projektu stypendialnego

do szkół, dla których są organem dotującym. Ostateczni odbiorcy (beneficjenci) będą

odpowiedzialni za przygotowanie Regulaminu przyznawania stypendiów, rekrutację

stypendystów, przekazywanie stypendiów, przechowywanie dokumentacji związanej

z projektami stypendialnymi w przypadku kontroli

Beneficjent

ostateczny

ramach

Działania

2.2.

ZPORR

dla

projektów

Typu II – Wspieranie rozwoju edukacyjnego studentów to

Powiaty;

związki, porozumienia i stowarzyszenia powiatów;

Samorządy Województw;

Porozumienia Samorządów Województw z powiatami.

Ostateczni odbiorcy (beneficjenci) mogą przekazać obsługę (realizację) zadań w ramach

projektu stypendialnego do podległych jednostek organizacyjnych prowadzących działalność

o charakterze edukacyjnym lub społecznym lub do organizacji pozarządowych działających

w regionie, wybranych zgodnie z obowiązującym prawem. Ostateczni odbiorcy (beneficjenci)

będą odpowiedzialni za przygotowanie Regulaminu przyznawania stypendiów, rekrutację

stypendystów, przekazywanie stypendiów, przechowywanie dokumentacji związanych

z projektami stypendialnymi w przypadku kontroli

Beneficjentem projektów w ramach Działania 2.2. ZPORR obejmujących swoim

zasięgiem łomżyńskie szkoły ponadgimnazjalne kończące się maturą oraz studentów na stałe

zameldowanych w Łomży jest Urząd Miejski w Łomży.

Miasto Łomża jest podstawową jednostką lokalnego samorządu terytorialnego powołaną

dla organizacji życia publicznego na swoim terytorium. Władza w mieście należy do jego

mieszkańców, którzy podejmują rozstrzygnięcia bezpośrednio (w głosowaniu powszechnym )

lub za pośrednictwem organów miasta

Rady Miejskiej (organ stanowiący i kontrolny miasta);

Prezydenta Miasta (organ wykonawczy).

Uzupełnienia Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego 2004-2006, op. cit., s.98-99

Tamże

Statut Miasta Łomży podjęty Uchwała Nr 45/XIII/03 Rady Miejskiej Łomży z dnia 14 maja 2003 roku

w sprawie Statutu Miasta Łomży, s. 2-5

Podstawowym zadaniem miasta jest zaspakajanie zbiorowych potrzeb jego mieszkańców.

Miasto spełnia ten obowiązek poprzez swoje organy, realizując zadania własne oraz zlecone

w zakresie administracji rządowej.

Prezydent wykonuje swoje zadania za pomocą Urzędu Miejskiego. Organizację i zasady

funkcjonowania Urzędu Miejskiego określa regulamin organizacyjny, nadany przez

Prezydenta w drodze zarządzenia (Zarządzenie Nr 179/05 Prezydenta Miasta Łomża z dnia

2 listopada 2005 roku). Kierownikiem Urzędu jest Prezydent, który może wykonywać swoje

zadania przy pomocy dwóch Zastępców Prezydenta oraz Sekretarza Miasta

W celu wykonywania swoich zadań Miasto tworzy wydziały oraz równorzędne jednostki

organizacyjne. Wydziałami kierują Naczelnicy. Wydziały mogą dzielić się na wewnętrzne

komórki organizacyjne: oddziały, samodzielne stanowiska pracy oraz biura

Miasto Łomża jest beneficjentem wielu projektów współfinansowanych z funduszy

strukturalnych.

W latach 2004 – 2006 w ramach Działania 2.2. ZPORR zrealizowano cztery projekty,

w tym:

Typu I :

Projekt Nr Z/2.20/II/2.2/19/04 - „ Stypendia dla uczniów z terenów wiejskich

w łomżyńskich szkołach ponadgimnazjalnych - I”;

Projekt Nr Z/2.20/II/2.2/53/05 – „Stypendia dla uczniów z terenów wiejskich

w łomżyńskich szkołach ponadgimnazjalnych - II”.

Typu II:

Projekt Nr Z/2.20/II/2.2/33/04 – „Pomoc stypendialna dla studentów stale

zameldowanych w Łomży – I”;

Projekt Nr Z/2.20/II/2.2/68/05 - „Pomoc stypendialna dla studentów stale

zameldowanych w Łomży – II”.

W połowie roku 2007 w trakcie realizacji są następujące projekty:

Typ I:

Projekt Nr Z/2.20/II/2.2/80/06 - „Stypendia dla uczniów z terenów wiejskich

w łomżyńskich szkołach ponadgimnazjalnych - III”;

Statut Miasta Łomży, op. cit., s. 2-5

Zarządzenie Nr 179/05 Prezydenta Miasta Łomża z dnia 2 listopada 2005 roku w sprawie ustalenia tekstu

jednolitego Regulaminu Organizacyjnego Urzędu Miejskiego w Łomży, s.4-5

Typ II:

Projekt Nr Z/2.20/II/2.2/100/06 - „Pomoc stypendialna dla studentów stale

zameldowanych w Łomży – III”.

Instytucją zarządzającą w/w projektami jest Wydział Oświaty, Kultury i Sportu Urzędu

Miasta w Łomży (WOKiS UM Łomża). W WOKiS UM Łomża corocznie zostaje

powoływana Miejska Komisja Stypendialna, której przewodniczący Naczelnik Wydziału.

Komisja opracowuje informacje o możliwości uzyskania stypendium, a sekretarz Komisji

rozpowszechnia ją poprzez zamieszczenie na stronie internetowej Urzędu Miasta oraz lokalne

media. Następnie przekazuje informacje w formie plakatu do szkół oraz uczelni, z których

młodzież może ubiegać się o stypendium.

W przypadku projektów Typu I - Dyrektorzy szkół przekazują informacje uczniom

poprzez zamieszczenie jej na tablicy ogłoszeń oraz poprzez wychowawców klasowych.

Komisja stypendialna przekazuje do szkół wnioski oraz Regulaminy Przyznawania

Stypendium oraz zamieszcza je na stronie internetowej Urzędu. Wnioski wraz z wymaganymi

załącznikami należy składać w szkole w wyznaczonych terminach (zwykle do 20 września

każdego roku).

Następnie szkoły w ciągu 5 dni dokonują przeglądu wniosków pod względem formalnym

i przekazują je wraz z zestawieniem wnioskodawców do Wydziału Oświaty, Kultury i Sportu.

Miejska Komisja Stypendialna w oparciu o opracowany i przyjęty regulamin przyznawania

stypendium dokonuje ostatecznej kwalifikacji wniosków stypendialnych. W kolejnym etapie

sporządzone zostają listy stypendystów, które są przekazywane do szkół. Z każdym

stypendystą zawiera się pisemną umowę, która określa warunki otrzymywania stypendium.

W Edycji 2004 oraz Edycji 2005 stypendysta do dnia 8 każdego miesiąca składał

w szkole dokumenty potwierdzające kwotę oraz cel wydatkowania pieniędzy za poprzedni

miesiąc. Następnie szkoła, po dokonaniu wstępnej weryfikacji, sporządzała zestawienie tych

dokumentów i przekazywała do 10 dnia każdego miesiąca do Urzędu Miasta. Wyznaczone

osoby z Wydziału dokonywały kwalifikacji wydatków, dokumentów potwierdzających te

wydatki, sporządzały imienną listę wypłat stypendiów, a następnie po zatwierdzeniu jej przez

Przewodniczącego Miejskiej Komisji Stypendialnej dokonywały wypłat

. W Edycji 2006

zmieniona została forma przekazywania stypendium. Obecnie podstawą do wypłaty

Urząd Miejski w Łomży, Wniosek konkursowy dotyczący Projektu „ Stypendia dla uczniów z terenów

wiejskich w łomżyńskich szkołach ponadgimnazjalnych – II”, s.9-10.

stypendium jest uczęszczanie ucznia na zajęcia lekcyjne (dopuszczalny limit godzin

nieobecnych nieusprawiedliwionych to 15 godzin w skali miesiąca)

Comiesięczna lista wypłat dołączana jest do dokumentacji programu stypendialnego.

Dokumentacja związana z wypłatami stypendium musi być przechowywana przez okres

określony w umowie i udostępniana instytucjom kontrolującym zarówno krajowym jak

i instytucjom Unii Europejskiej. Nadzór nad dokumentacją stypendialną należy do Miejskiej

Komisji Stypendialnej

Struktura zarządzania projektami Typu II wygląda podobnie jak w przypadku projektów

Typu I. Różni się ona zakresem odpowiedzialności i stopniem zaangażowania partnerów.

Projekty studenckie realizowane są w całości przez Urząd Miasta, natomiast projekty

uczniowskie przy współpracy ze szkołami. Inną zasadniczą różnicą jest forma przekazywania

stypendiów. Studenci nie muszą dokumentować poniesionych wydatków.

Podstawą rozliczeń między Urzędem Marszałkowskim Województwa Podlaskiego

a Urzędem Miasta Łomża stanowi wartość projektu określona w umowie o dofinansowanie

projektu. Środki na realizację projektów (pochodzące ze środków rezerwy celowej budżetu

państwa, środków własnych Samorządu Województwa oraz EFS) przekazywane są

Beneficjentowi w formie dotacji wypłacanych transzami. Warunkiem otrzymania transzy

dotacji jest złożenie przez Urząd Miasta Łomża wniosku o płatność.

Wniosek ten służy trzem celom

1) zawnioskowaniu przez Beneficjenta o pierwszą transzę dofinansowania – płatność

pierwsza;

2) rozliczeniu się przez Beneficjenta z dotychczas otrzymanych transz dofinansowania,

poprzez udokumentowanie poniesionych w ramach projektu wydatków kwalifikowalnych

oraz zawnioskowaniu o kolejną transzę dofinansowania – płatność pośrednia;

3) ostatecznemu rozliczeniu się przez Beneficjenta ze wszystkich transz dofinansowania,

otrzymanych w ramach projektu (wniosek o płatność końcową – na jego podstawie nie jest

dokonywana wypłata środków na rzecz Beneficjenta) – płatność końcowa.

Do wniosku o płatność końcową załączane jest sprawozdanie końcowe z realizacji projektu.

Załącznik do Uchwały Nr 442/LXVII/06 Rady Miejskiej w Łomży z dnia 28 czerwca 2006r. z późniejszym

i zmianami: Regulamin przyznawania i przekazywania stypendium uczniom szkół ponadgimnazjalnych
prowadzonych/ dotowanych przez Miasto Łomża na wyrównywanie szans edukacyjnych w roku szkolnym
2006/2007, Rozdział 4, § 6, pkt 7.

Urząd Miejski w Łomży, Wniosek konkursowy dotyczący Projektu „ Stypendia dla uczniów z terenów

wiejskich w łomżyńskich szkołach ponadgimnazjalnych – II”, s.9-10.

Wytyczne dla projektodawców Działania 2.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy

stypendialne, Białystok, czerwiec 2005, s.23

Ponadto Beneficjent zobowiązany jest do

systematycznego monitorowania przebiegu realizacji Projektu oraz informowania

niezwłocznie Instytucji Wdrażającej o zaistniałych nieprawidłowościach lub

o zamiarze zaprzestania realizacji Projektu;

pomiaru wskaźników produktu, rezultatów i oddziaływania osiągniętych dzięki

realizacji Projektu zgodnie z określonymi wskaźnikami monitoringu;

przygotowania i przekazania do odpowiednich instytucji sprawozdań okresowych,

rocznych oraz końcowego z realizacji Projektu;

przekazania na nośniku elektronicznym wraz ze sprawozdaniem końcowym,

informacji o wszystkich Beneficjentach Ostatecznych w ramach Projektu;

przedstawiania na żądanie Instytucji Pośredniczącej wszelkich informacji i wyjaśnień

związanych z realizacją Projektu w wyznaczonym przez nią terminie;

poddania się kontroli w zakresie prawidłowości realizacji Projektu dokonywanej

przez Instytucję Wdrażającą, Instytucję Pośredniczącą, Instytucję Zarządzającą oraz

inne podmioty uprawnione do jej przeprowadzania;

prowadzenia odrębnej ewidencji księgowej dotyczącej realizacji Projektu;

informowania społeczeństwa o finansowaniu realizacji Projektu przez Unię

Europejską, zgodnie z wymogami o których mowa w rozporządzeniu Komisji WE

nr 1159/2000 z dnia 30 maja 2000r. w sprawie prowadzenia przez Państwa

Członkowskie działań informacyjnych i reklamowych dotyczących pomocy

udzielanej z funduszy strukturalnych, oraz wytycznymi Instytucji Zarządzajacej.

Oprócz wyżej wymienionych obowiązków Beneficjenta wynikających z umowy

o dofinansowanie projektu, jest on również zobowiązany do przeprowadzenia audytu

zewnętrznego projektu w przypadku, gdy całkowita wartość Projektu wynosi co najmniej

równowartość w złotych 150 000 euro lub gdy całkowita wartość kilku projektów aktualnie

realizowanych przez Beneficjenta w ramach Priorytetu wynosi co najmniej równowartość

w złotych 200 000 euro

Zgodnie z powyższym na Urzędzie Miasta Łomża ciążył obowiązek przeprowadzenia

audytu zewnętrznego projektów Edycji 2005 (na koniec realizacji projektu) oraz Edycji 2006

(w trakcie realizacji projektu). Audyty zostały wykonane, a koszt wykonania tej usługi

stanowi wydatek kwalifikowalny.

Wytyczne dla projektodawców, op. cit., s.46-49

Tamże, s.46-49

2.3. UCZNIOWIE SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH

– BENEFICJENT OSTATECZNY

Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych są głównym Beneficjentem Ostatecznym

Działania 2.2. Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR).

Pojęcie beneficjent ostateczny (ang. ultimate beneficiary) oznacza osoby, instytucje lub

grupy społeczne bezpośrednio korzystające z wdrażanej pomocy

. Inaczej mówiąc grupą

docelową projektów realizowanych w ramach omawianego Działania są uczniowie oraz

studenci, którzy natrafiają na bariery w dostępie do kształcenia na poziomie średnim lub

wyższym z powodu trudnej sytuacji materialnej

Wsparcie stypendialne na terenie Miasta Łomża udzielane jest uczniom szkół

ponadgimnazjalnych publicznych (dla których organem prowadzącym jest Miasto Łomża)

oraz niepublicznych (mających uprawnienia szkoły publicznej, dla których organem

dotującym

jest

Miasto

Łomża),

umożliwiających

uzyskanie

wiadectwa

dojrzałości/maturalnego, z wyłączeniem szkół dla dorosłych

. Wykaz tych szkół

umieszczono w Aneksie: Załącznik Nr 4.

Zgodnie z Regulaminem przyznawania i przekazywania stypendium uczniom

łomżyńskich szkół ponadgimnazjalnych, do ubiegania się o stypendium uprawnieni są

uczniowie, którzy spełniają łącznie następujące kryteria

rozpoczynają lub kontynuują naukę w szkołach, kończących się egzaminem

dojrzałości/maturą, (o których mowa w art. 9 ust.1 ustawy z dnia 7 września 1991

roku o systemie oświaty - Dz.U. 1991 nr 95 poz. 425), z wyłączeniem szkół dla

dorosłych (w rozumieniu art. 3 ust. 15 ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie

oświaty);

posiadają stałe zameldowanie na obszarze wiejskim

;

pochodzą z rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej, tzn. o dochodzie

rodziny w przeliczeniu na osobę lub dochodzie osoby uczącej się nie wyższym niż

kwota uprawniająca do uzyskania świadczeń rodzinnych określona na podstawie

Zysińska M.: Instytucje, op. cit., s.48

Europejski Fundusz Społeczny w Polsce, op .cit., s.57

Załącznik do Uchwały Nr 442/LXVII/06, op. cit., Rozdział 1, § 2.

Tamże, Rozdział 1, §2, pkt. 1,2; Rozdział 2, § 4, pkt 1

Przez „obszary wiejskie” rozumie się tereny położone poza granicami administracyjnymi miast, miasta

do 5 tys. mieszkańców, albo miasta od 5 do 20 tys. mieszkańców, w których nie ma szkół ponadgimnazjalnych
publicznych kończących się maturą (Załącznik do Uchwały Nr 442/LXVII/06, Tamże, Rozdział 1, §2, pkt1)

art. 5 ust. 1-7, ust. 8a-9 oraz ust. 11 ustawy z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach

rodzinnych (Dz.U. Nr 228, poz. 2255, z późn.zm.)

;

nie

powtarzają

roku

szkolnego,

wyłączeniem

przypadków

losowych

i zdrowotnych.

W przypadku szkół artystycznych do ubiegania się o stypendium uprawnieni są

uczniowie pochodzący z rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej, o stałym

zameldowaniu na obszarach wiejskich, gdzie nie ma publicznych szkół artystycznych

kończących się maturą

W sytuacji, gdy liczba osób spełniających w/w kryteria jest większa niż liczba

stypendiów do rozdysponowania, pierwszeństwo w uzyskaniu stypendium mają osoby

o najniższych dochodach w rodzinie. W przypadku osób uprawnionych posiadających

porównywalny dochód pierwszeństwo w uzyskaniu stypendium mają osoby, które

w kolejności

są półsierotami, sierotami lub pochodzą z rodzin niepełnych;

pochodzą z rodzin wielodzietnych;

rozpoczynają naukę w szkole ponadgimnazjalnej (I klasa);

legitymują się orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności określonym w przepisach

o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych.

Kryteria dodatkowe mają zastosowanie w następujących przypadkach

W przypadku przyznawania ostatniego stypendium (stypendium na którym

wyczerpują się środki finansowe), gdy do jego otrzymania kwalifikują się na

podstawie kryterium dochodowego dwie lub więcej osób wykazujących się podobnym

dochodem. Przez dochód podobny należy rozumieć różnicę pomiędzy kwotami

dochodu mieszczącą się w granicy do 10,00 zł.

W przypadku gdy Beneficjent różnicuje wysokości kwot stypendiów w oparciu

o kryteria dodatkowe.

W przypadku, gdy rodzina lub osoba ucząca się samodzielna finansowo utrzymuje się z gospodarstwa rolnego,

za podstawę obliczenia dochodu przyjmuje się przeciętny dochód z 1 ha przeliczeniowego ( ogłaszany do dnia
30 października każdego roku przez Prezesa GUS, na podstawie przepisów ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o
podatku rolnym Dz. U. z 1993 r. Nr 94 poz. 431, z późn. zm.) w sposób określony w Uzupełnieniu ZPORR
(Załącznik do Uchwały Nr 442/LXVII/06, op. cit., Rozdział 1, §2, pkt2)

Uzupełnienie Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego 2004-2006, op. cit., s.100

Załącznik do Uchwały Nr 442/LXVII/06, op.cit. Rozdział 2, § 4, ust. 2-4

Ramowy Plan Realizacji Działania na rok 2006, Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr 201/2591/06 Zarządu

Województwa Podlaskiego z dnia 12 czerwca 2006r., s.7

W przypadkach określonych w punkcie 1 i 2. Regulamin przyznawania stypendiów

określa, które kryteria dodatkowe należące do katalogu kryteriów dodatkowych

w Ramowym Planie Realizacji Działania będą miały zastosowanie i w jakiej

kolejności.

Przy przyznawaniu stypendium w oparciu o kryterium dochodowe, począwszy od

najniższego dochodu w górę do momentu wyczerpania się środków, uwzględniane będą

proporcje procentowe pomiędzy mężczyznami i kobietami określone w UZPORR, które

wynoszą odpowiednio 45%, 55%

Podstawą ustalania prawa do objęcia pomocą są dochody rodziny za rok poprzedni, czyli

w Edycji 2004 – dochody za rok 2003

kwota uprawniająca wówczas do uzyskania stypendium wynosiła 300 zł netto na osobę;

w Edycji 2005 – dochody za rok 2004

wysokość dochodu uprawniająca do ubiegania się o stypendium wynosiła 504 zł netto lub

583 zł netto na osobę, gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem

o niepełnosprawności;

w Edycji 2006 – dochody za rok 2005

próg dochodu na poziomie Edycji poprzedniej.

Aktualny wykaz dokumentów niezbędnych do ustalenia dochodu na osobę w rodzinie

określa § 2 ust.2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 2 czerwca 2005r.

w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. Nr 105,

poz. 881).

Stypendia przyznawane są w równych kwotach na czas trwania nauki tj. na okres

10 miesięcy, począwszy od września do czerwca danego roku szkolnego w wysokości

Edycja 2004 w wysokości 218,04 złotych miesięcznie;

Edycja 2005 oraz Edycja 2006 w wysokości po 150,50 złotych miesięcznie.

Uzupełnienie Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego 2004-2006, op. cit. s.107.

Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. Nr 228, poz. 2255 z późn. zm.)

Protokół z posiedzenia Miejskiej Komisji Stypendialnej z dnia 2 grudnia 2004r.; Protokół z posiedzenia

Miejskiej Komisji Stypendialnej w sprawie przyznawania stypendium uczniom szkół ponadgimnazjalnych na
rok szkolny 2005/2006 finansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz budżetu państwa z dnia
9 grudnia 2005r.; Protokół z posiedzenia Miejskiej Komisji Stypendialnej w sprawie przyznawania stypendium
uczniom szkół ponadgimnazjalnych na rok szkolny 2006/2007 finansowane z EFS oraz budżetu państwa z dnia
15 grudnia 2006.

Rekrutację stypendystów przeprowadza Miejska Komisja Stypendialna (MSK)

powoływana Zarządzeniem Prezydenta Miasta Łomży odrębnie dla każdego projektu.

Komisja została umiejscowiona w Wydziale Oświaty, Kultury i Sportu Urzędu Miasta

Łomża. Zwykle w jej skład wchodzą pracownicy odpowiedzialni za obsługę projektów

stypendialnych, natomiast Przewodniczącym Komisji ustanawia się Naczelnika Wydziału.

Rekrutacja przebiega w następujących etapach

Uczniowie ubiegający się o stypendium składają wypełnione wnioski wraz

wymaganymi załącznikami w swojej szkole, w wyznaczonym terminie.

Szkoła dokonuje wstępnej weryfikacji wniosków pod kątem kwalifikowania się

ucznia do udziału w projekcie oraz pod kątem kompletności dokumentów.

Wnioski wraz z listą wnioskodawców zostają przekazane do Wydziału Oświaty,

Kultury i Sportu Urzędu Miasta w Łomży.

Członkowie Miejskiej Komisji Stypendialnej dokonują szczegółowej weryfikacji

wniosków:

sprawdzają czy wnioskodawcy spełniają kryteria uprawniające do ubiegania się

o stypendium;

sprawdzają kompletność dokumentów oraz wzywają wnioskodawców do uzupełnienia

braków formalnych;

obliczają średniomiesięczny dochód na osobę w rodzinie wnioskodawcy na podstawie

dostarczonych dokumentów.

MSK dokonuje podziału wniosków na kwalifikujące się do przyznania stypendium

oraz na wnioski nie kwalifikujące się ze względu na braki formalne, przekroczenie

progu dochodu lub niespełnienie innych kryteriów uprawniających do ubiegania się

o stypendium.

Spośród wniosków kwalifikujących się do projektu dokonuje się wyboru

stypendystów według dochodu, tzn. od najniższego dochodu w górę, do wyczerpania

się miejsc (z uwzględnieniem wskaźników płci).

Prezydent Miasta Łomży przy kontrasygancie Skarbnika Miasta podpisuje

z beneficjentami ostatecznymi umowy o przyznaniu stypendium.

Załącznik do Uchwały Nr 442/LXVII/06, op. cit., Rozdział 3 -5

Tabela 10: Rekrutacja wniosków stypendialnych przez Miejską Komisję Stypendialną
w latach 2004-2006

SZKOŁA (nazwa skrótem)

EDYCJA 2004

EDYCJA 2005

EDYCJA 2006

RAZEM

- liczba złożonych wniosków

ILO

103

II LO

216

III LO

265

ZSTiO Nr 4

146

110

350

ZSMiO Nr 5

117

266

ZSEiO Nr 6

215

199

141

555

ZSWiO Nr 7

204

222

109

535

ZSD Nr 9

184

LO Jański

LO Kat

LO Prof.

RAZEM

981

871

683

2535

- liczba wniosków wycofanych przez wnioskodawcę

ILO

II LO

III LO

ZSMiO Nr 5

ZSEiO Nr 6

RAZEM

- liczba wniosków do rekrutacji

RAZEM

981

869

679

2529

- liczba wniosków odrzuconych po weryfikacji formalnej

ILO

II LO

III LO

ZSTiO Nr 4

ZSMiO Nr 5

ZSEiO Nr 6

ZSWiO Nr 7

ZSD Nr 9

LO Jański

LO Kat

LO Prof.

RAZEM

128

LICZBA UCZNIÓW KWALIFIKUJĄCYCH SIĘ DO PROJEKTU

ILO

II LO

208

III LO

253

ZSTiO Nr 4

146

101

322

ZSMiO Nr 5

105

251

ZSEiO Nr 6

215

198

129

542

ZSWiO Nr 7

204

207

497

ZSD Nr 9

177

LO Jański

LO Kat

LO Prof.

RAZEM

981

830

590

2401

ródło: Opracowanie własne na podstawie protokołów Miejskiej Komisji Stypendialnej z lat

2004-2006, Wydział Oświaty, Kultury i Sportu Urząd Miasta Łomża.

tabeli

zostały

opracowane

dane

dotyczące

liczby

wnioskodawców

z poszczególnych szkół ponadgimnazjalnych w latach 2004-2006 oraz liczby wniosków

w kolejnych etapy ich weryfikacji. Na podstawie analizy danych można stwierdzić, że

zainteresowanie udziałem w projekcie stypendialnym maleje z roku na rok. Tabela została

opracowana na podstawie Protokołów z posiedzeń Miejskiej Komisji Stypendialnej.

Ostateczna Decyzja MSK została przedstawiona w poniższej tabeli.

Tabela 11: Decyzja Miejskiej Komisji Stypendialnej (MSK) w sprawie wniosków

uczniowskich

DECYZJA MKS

EDYCJA 2004

EDYCJA 2005

EDYCJA 2006

RAZEM

liczba wszystkich uczniów
spełniających wymagane kryteria

981

830

590

2401

liczba uczniów, którym przyznano stypendium decyzją Miejskiej Komisji Stypendialnej

ILO

II LO

III LO

ZSTiO Nr 4

121

ZSMiO Nr 5

ZSEiO Nr 6

211

ZSWiO Nr 7

157

ZSD Nr 9

LO Jański

LO Kat

LO Prof.

RAZEM:

244

343

231

818

stypendia nieprzyznane z uwagi na
brak środków finansowych:

737

487

359

1583

liczba uczniów wpisanych na listę
rezerwową stypendystów:

359

379

ródło: Opracowanie własne na podstawie protokołów MKS z lat 2004-2006.

Miejska Komisja Stypendialna w latach 2004 – 2006 zweryfikowała łącznie 2535

wniosków stypendialnych, spośród których: 6 zostało wycofanych, 128 odrzuconych ze

względów formalnych. Pozostałe 2401 osób spełniało kryteria uprawniające do otrzymania

stypendium. Projekty łącznie przewidywały wsparcie dla 818 uczniów. W latach 2004-2006

wsparcie otrzymało jedynie 34 % uprawnionych ubiegających się o stypendium. Pozostałe

66% wnioskodawców pomimo spełnienia wymaganych kryteriów nie otrzymało stypendium

unijnego.

20%

40%

60%

80%

100%

ió

2004

2005

2006

Edycja projektu

DECYZJA MIEJSKIEJ KOMISJI STYPENDIALNEJ

decyzja o nie przyznaniu stypendium

decyzja o przyznaniu stypendium

Wykres 1: Procentowa zależność wniosków uczniowskich rozpatrzonych pozytywnie
oraz negatywnie Decyzją MSK w latach 2004-2006
Ź

ródło: Opracowanie własne na podstawie protokołów MSK z lat 2004-2006.

Procentową zależność między beneficjentami ostatecznymi a uczniami, którzy spełniali

kryteria, ale nie otrzymali stypendium przedstawia wykres 1. Przyczyną tego stanu rzeczy jest

ograniczona pula środków dla każdego projektu europejskiego. Liczba osób objętych

wsparciem w znacznej mierze zależy pod kwoty przyznanego wsparcia dla każdego

stypendysty.

Tabela 12: Środki do przeznaczenia na stypendia dla uczniów łomżyńskich szkół

ponadgimnazjalnych w latach 2004 - 2006

EDYCJA PROJEKTU

2004

2005

2006

kwota stypendium

2 180,40 zł 1 505,00 zł 1 505,00 zł

liczba stypendystów

244

343

231

Środki przeznaczone na stypendia
(kwota stypendium* liczba
stypendystów)

532 017,60 zł 516 215,00 zł 347 655,00 zł

ródło: Opracowanie własne na podstawie protokołów MSK z lat 2004-2006.

Analizując dane zawarte w powyższej tabeli można zauważyć, że

w kolejnych Edycjach

projektu zmniejszono kwotę stypendium na rzecz większej liczby beneficjentów

ostatecznych. Powyższe miało uzasadnienie ze względu na problemy jakie mieli uczniowie

z wykorzystaniem stypendium przyznanego na zasadzie refundacji poniesionych wydatków

na cele edukacyjne.

Podział beneficjentów ostatecznych ze względu na łomżyńską szkołę ponadgimnazjalną

do której uczęszczali w momencie otrzymywania wsparcia przedstawia poniższy wykres.

Beneficjenci Ostateczni projektów stypendialnych w latach 2004-2006.

Podział według szkoły stypendysty

12%

15%

10%

26%

19%

ILO

II LO

III LO

ZSTiO Nr 4

ZSMiO Nr 5

ZSEiO Nr 6

ZSWiO Nr 7

ZSD Nr 9

LO Ja

ski

LO Kat

LO Prof.

Wykres 2: Podział Beneficjentów Ostatecznych według szkoły ponadgimnazjalnej
Ź

ródło: Opracowanie własne na podstawie protokołów MSK z lat 2004-2006.

Ponad ¼ stypendystów w latach 2004-2006 to uczniowie Zespołu Szkół Ekonomicznych

i Ogólnokształcących Nr 6 w Łomży. Niewiele mniej stypendystów w momencie

otrzymywania

wsparcia

uczęszczało

Zespołu

Szkół

Weterynaryjnych

i Ogólnokształcących Nr 7 w Łomży. Spośród Liceów Ogólnokształcących najwięcej osób

zakwalifikowało się z III Liceum Ogólnokształcącego w Łomży im. śołnierzy Obwodu

Łomżyńskiego Armii Krajowej. Najmniej, bo tylko 1 Beneficjent Ostateczny uczęszczał do

Liceum Ogólnokształcącego im. B. Jańskiego w Łomży.

Rzeczywista liczba stypendystów może nieco odbiegać od przedstawionej w niniejszej

pracy. Wynika to z faktu, iż część uczniów utraciła w trakcie realizacji projektu prawo do

dalszego otrzymywania stypendium.

Wypłacania stypendium zaprzestaje się wówczas, gdy uczeń

przerwał naukę w szkole;

został skreślony z listy uczniów;

przestał spełniać kryteria uprawniające go do otrzymywania stypendium (np. zmienił

miejsce zameldowania);

przekroczył dopuszczalny limit godzin nieobecnych nieusprawiedliwionych (dotyczy

wyłącznie Edycji 2006).

Na miejsce osoby, która utraciła prawo do stypendium wchodzi do projektu uczeń z listy

rezerwowej, z zachowaniem wskaźnika płci. W pierwszym projekcie nie przewidziano zmian

w czasie realizacji projektu, więc rzeczywista liczba Beneficjentów Ostatecznych wyniosła

240 (4 osoby nie podpisały umowy). Do drugiego projektu weszło w trakcie realizacji

6 uczniów z listy rezerwowej stypendystów. Projekt Edycji 2006 jest obecnie w trakcie

realizacji więc trudno przewidzieć zmiany jakie w nim nastąpią. Na dzień dzisiejszy

tj. 02.05.2007r. do projektu doszło 10 osób

Rzeczywista liczba Beneficjentów Ostatecznych

w latach 2004 – 2006 wynosi 830 uczniów.

2.4. STUDENCI – BENEFICJENT OSTATECZNY

Kolejnym beneficjentem ostatecznym wsparcia w ramach Działania 2.2. ZPORR są

studenci pochodzący z obszarów zmarginalizowanych

, stale zameldowani na terenie

powiatu będącego odbiorcą (beneficjentem), w szczególności z obszarów wiejskich

i restrukturyzacji przemysłów, którzy natrafiają na bariery w dostępie do kształcenia na

poziomie wyższym z powodu trudnej sytuacji materialnej.

Dodatkowe kryteria wyboru (poza kryteriami obligatoryjnymi dla wszystkich

Beneficjentów Ostatecznych ubiegających się o wsparcie stypendialne, tj. kryterium

dochodowym i kryterium stałego zameldowania na określonym obszarze), wskazujące na

Załącznik do Uchwały Nr 442/LXVII/06 Rady Miejskiej w Łomży z dnia 28 czerwca 2006r., Rozdział 4 § 7,

ust. 1

Obszary zmarginalizowane to obszary wiejskie (tereny położone poza granicami administracyjnymi miast),

miasta do 20 tys. mieszkańców, obszary kwalifikujące się do wsparcia w ramach Działania 3.2 ZPORR,
zdegradowane dzielnice miast i obszary poprzemysłowe i powojskowe wyznaczone Lokalnym Programem
Rewitalizacji (Uzupełnienie Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego 2004-2006, op. cit., s.100)

priorytetowe traktowanie wybranych grup docelowych mogą zostać zdefiniowane

w Ramowym Planie Realizacji Działania

Zgodnie z Ramowym Planem Realizacji Działania na rok 2006 stypendia udzielane są

studentom państwowych i niepaństwowych szkół wyższych prowadzonych w systemie

dziennym, wieczorowym, zaocznym i eksternistycznym, objętych Ustawą z dnia 27 lipca

2005 roku Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. 2005r. Nr 164 poz. 1365)

Zgodnie z Regulaminem przyznawania stypendium studentom z Miasta Łomża do

ubiegania się o stypendium uprawnieni są studenci, którzy spełniają łącznie następujące

kryteria

posiadają stałe zameldowanie na terenie Miasta Łomża;

pochodzą z rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej, tzn. o dochodzie

rodziny w przeliczeniu na osobę lub dochodzie studenta samodzielnego finansowo

nie wyższym niż kwota uprawniająca do uzyskania świadczeń rodzinnych określona

na podstawie art. 5 ust. 1-7, ust. 8a-9 oraz ust. 11 ustawy z dnia 28 listopada 2003r.

o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. Nr 228, poz. 2255, z późn.zm.)

;

rozpoczynają lub naukę na państwowych i niepaństwowych szkołach wyższych

prowadzonych w systemie dziennym, zaocznym , wieczorowym i eksternistycznym,

objętych Ustawą z dnia 27 lipca 2005 roku Prawo o szkolnictwie wyższym ( Dz.U.

2005 r. Nr 164 poz. 1365);

nie ukończyły 26 roku życia.

W sytuacji, gdy liczba osób spełniających w/w kryteria jest większa niż liczba

stypendiów do rozdysponowania, pierwszeństwo w uzyskaniu stypendium mają osoby

o najniższych dochodach w rodzinie. W przypadku osób uprawnionych posiadających

porównywalny dochód pierwszeństwo w uzyskaniu stypendium mają osoby, które

w kolejności

są półsierotami, sierotami lub pochodzą z rodzin niepełnych;

Uzupełnienie Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego 2004-2006, op. cit., s.101

Ramowy Plan Realizacji Działania na rok 2006, op. cit., s.4

Załącznik do Uchwały Nr 441/LXVII/06 Rady Miejskiej w Łomży z dnia 28 czerwca 2006r. z późniejszym

i zmianami: Regulamin przyznawania stypendium studentom z Miasta Łomża w roku akademickim 2006/2007
finansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz budżetu państwa, Rozdział 2, § 2

W przypadku, gdy rodzina lub student samodzielny finansowo utrzymuje się z gospodarstwa rolnego, za

podstawę obliczenia dochodu przyjmuje się przeciętny dochód z 1 ha przeliczeniowego ( ogłaszany do dnia
30 października każdego roku przez Prezesa GUS, na podstawie przepisów ustawy z dnia 15 listopada 1984 r.
o podatku rolnym Dz. U. z 1993 r. Nr 94 poz. 431, z późn. zm.) w sposób określony w Uzupełnieniu ZPORR,

Załącznik do Uchwały Nr 441/LXVII/06, op. cit., Rozdział 2, § 2, ust. 2,3

pochodzą z rodzin wielodzietnych;

rozpoczynają studia (I rok);

legitymują się orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności określonym w przepisach

o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych.

Wyżej wymienione kryteria dodatkowe, określone Regulaminem przyznawania

stypendium, mają zastosowanie w przypadkach omówionych w Rozdziale 2.3. niniejszej

pracy.

Podstawą ustalania prawa do objęcia pomocą są dochody rodziny za rok poprzedni, czyli

analogicznie jak przy projektach Typu I - Wspieranie rozwoju edukacyjnego młodzieży

wiejskiej.

Aktualny wykaz dokumentów niezbędnych do ustalenia dochodu na osobę w rodzinie

określa § 2 ust.2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 2 czerwca 2005r.

w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. Nr 105,

poz. 881).

Stypendia przyznawane są w równych kwotach na czas trwania nauki tj.

Edycja 2004 na okres 10 miesięcy, począwszy od października 2004 do lipca 2005

w wysokości 347,75 zł/miesięcznie;

Edycja 2005 na okres 10 miesięcy, począwszy od października 2005 do lipca 2006

w wysokości 300 zł/miesięcznie;

Edycja 2006 na okres 9 miesięcy, począwszy od października 2006 do czerwca 2007

w wysokości 250 zł/miesięcznie.

Nie przyznaje się stypendium studentom, którzy

posiadają tytuł magistra;

posiadają tytuł licencjata przy zastrzeżeniu, że nie dotyczy to osób, które uzupełniają

swoje wykształcenie na studiach dających tytuł magistra;

powtarzają rok lub semestr studiów;

przebywają na urlopie dziekańskim.

Protokół z posiedzenia Miejskiej Komisji Stypendialnej z dnia 2 grudnia 2004r.; Protokół z posiedzenia MSK

stypendium dla studentów z Miasta Łomża w roku akademickim 2005/2006 finansowane z EFS oraz budżetu
państwa z dnia 10 listopada 2005; Protokół z posiedzenia MSK stypendium dla studentów z Miasta Łomża
w roku akademickim 2006/2007 finansowane z EFS oraz budżetu państwa w ramach Działania 2.2. ZPORR
z dnia 22 listopada 2006.

Załącznik do Uchwały Nr 441/LXVII/06, op. cit. Rozdział 2, § 2, ust. 5

Przy przyznawaniu stypendium w oparciu o kryterium dochodowe, począwszy od

najniższego dochodu w górę do momentu wyczerpania się środków, uwzględniane są

proporcje procentowe pomiędzy mężczyznami i kobietami określone w UZPORR, które

wynoszą odpowiednio 45%, 55%

W latach 2004-2006 stypendia współfinansowane ze środków Europejskiego Funduszu

Społecznego oraz budżetu państwa otrzymało łącznie 65 studentów z Miasta Łomża (w tym

2 osoby z listy rezerwowych). Uprawnionych do otrzymania stypendium było znacznie

więcej. Ograniczona liczba miejsc dla beneficjentów ostatecznych nie pozwoliła na

przyznanie wsparcia wszystkim kwalifikującym się do projektu. Analizując tabelę 13 oraz

tabelę 14 można zauważyć ogromne dysproporcje pomiędzy liczbą złożonych wniosków

a liczbą przyznanych stypendiów.

Tabela 13: Liczba wniosków stypendialnych klasyfikujących się do projektów Typu II

LICZBA
WNIOSKÓW:

EDYCJA 2004

EDYCJA 2005

EDYCJA 2006

RAZEM

- zło

onych

280

147

468

- wycofanych przez
studenta

- do weryfikacji

280

143

461

- odrzuconych po
weryfikacji formalnej

- do dalszej
weryfikacji

280

137

450

ródło: Opracowanie własne na podstawie protokołów MSK z lat 2004-2006.

W latach 2004-2006 Miejska Komisja Stypendialna umiejscowiona w Wydziale Oświaty,

Kultury i Sportu Urzędu Miasta w Łomży rozpatrzyła łącznie 461 wniosków studentów

ubiegających się o przyznanie stypendium. W pierwszej kolejności dokonano oceny formalnej

wniosków z punktu widzenia kompletności dokumentacji, miejsca stałego zameldowania na

terenie Miasta Łomża, statusu studenta, wieku studenta nie przekraczającego 26 lat,

wysokości dochodu na osobę w rodzinie. Na skutek dokonanej oceny formalnej 11 wniosków

zostało odrzuconych, spośród których:

Uzupełnienie Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego 2004-2006, op. cit. s.107.

4 wnioskodawców nie spełniało kryterium statusu studenta;

3 osoby przekroczyły próg dochodu uprawniającego do ubiegania się o stypendium;

4 osoby nie dokonały uzupełnienia braków formalnych, o których zostały

poinformowane na piśmie będącym wezwaniem do uzupełnienia.

Do dalszej weryfikacji kwalifikowało się łącznie 450 wniosków. Tyle samo osób

spełniało kryteria uprawniające do otrzymania stypendium. Projekty łącznie przewidywały

wsparcie dla 63 studentów. W latach 2004-2006 wsparcie otrzymało jedynie 14 %

uprawnionych ubiegających się o stypendium. Pozostałe 86% wnioskodawców pomimo

spełnienia wymaganych kryteriów nie otrzymało stypendium unijnego.

Decyzję o przyznaniu lub nie przyznaniu stypendium przez Miejską Komisję

Stypendialną w poszczególnych latach przedstawia poniższy wykres.

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

EDYCJA

2004

EDYCJA

2005

EDYCJA

2006

liczba nieprzyznanych
stypendiów

liczba rezerwowych

liczba stypendystów

Wykres 3: Procentowa zależność wniosków studenckich rozpatrzonych pozytywnie oraz
negatywnie Decyzją MSK w latach 2004-2006
Ź

ródło: Opracowanie własne na podstawie protokołów MSK z lat 2004-2006.

Analizując powyższy wykres można odnieść mylne wrażenie, że z upływem czasu więcej

studentów otrzymało stypendium. Zarówno w Edycji 2004 jak i Edycji 2006 stypendium

otrzymała jednakowa liczba osób, czyli po 20 studentów. Zmalało natomiast zainteresowanie

ubieganiem się o stypendium, co widać po liczbie wniosków złożonych w poszczególnych

latach. Dane liczbowe do wykresu zawiera tabela 14

Tabela 14 : Decyzja Miejskiej Komisji Stypendialnej w sprawie wniosków studenckich

DECYZJA MKS

EDYCJA 2004

EDYCJA 2005

EDYCJA 2006 RAZEM

liczba studentów
spełniaj

cych

wymagane kryteria

280

137

450

liczba stypendystów

liczba rezerwowych

liczba nieprzyznanych
stypendiów

260

108

377

ródło: Opracowanie własne na podstawie protokołów MKS z lat 2004-2006.

Tabela 14 została opracowana na podstawie informacji znajdujących się w protokołach

Miejskiej Komisji Stypendialnej. W trakcie realizacji projektu Edycji 2005 dwóch studentów

utraciło prawo do dalszego otrzymywania stypendium. Na ich miejsce do projektu weszły

dwie osoby z listy rezerwowych. W rezultacie ze stypendium skorzystało 25 osób, co daje

ogólną liczbę stypendystów 65 w latach 2004-2006.

Przy przyznawaniu stypendium uwzględniane były proporcje procentowe pomiędzy

mężczyznami i kobietami określone w UZPORR, które wynoszą odpowiednio 45%, 55%

Poniższa tabela przedstawia podział beneficjentów ostatecznych (stypendystów) projektów

Typu – II (Wspieranie rozwoju edukacyjnego studentów) realizowanych przez Miasto Łomża

w latach 2004-2006 według kryterium płci.

Tabela 15 : Studenci otrzymujący wsparcie w ramach Działania 2.2. w latach 2004 –

2006 według kryterium: płeć stypendysty

LICZBA STYPENDYSTÓW

Płe

stypendysty

Edycja 2004

(rok akademicki

2004/2005)

Edycja 2005

(rok akademicki

2005/2006)

Edycja 2006

(rok akademicki

2006/2007)

RAZEM

Kobieta

ęż

czyzna

Razem

ródło: Opracowanie własne na podstawie protokołów MSK z lat 2004-2006.

Uzupełnienie Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego 2004-2006, op. cit. s.107.

Większość Beneficjentów Ostatecznych projektów Typu II studiuje na uczelniach

państwowych. Na uczelni prywatnej studiowało w momencie otrzymywania wsparcia

zaledwie 16 osób, co stanowi około 25 % ogółu stypendystów. Podział studentów ze względu

na typ uczelni przedstawia wykres 4. Edycję 2004 często określa się jako pierwszą, Edycję

2005 jako drugą, a Edycję 2006 jako trzecią.

tó

Edycja projektu s type ndialne go

Uczelnia pa

stwowa

Uczelnia prywatna

Wykres 4: Podział Beneficjentów Ostatecznych ze względu na typ uczelni
Ź

ródło: Opracowanie własne na podstawie danych Wydziału Oświaty Kultury i Sportu UM

Łomża (WOKiS UM Łomża), przy ul. Farnej 1,18-400 Łomża.

Zdecydowana większość stypendystów studiuje na uczelniach w pobliżu miejsca

zamieszkania. Najwięcej, bo aż 25 to studenci białostockich uczelni wyższych. Znaczna część

(14 osób) studiuje w Warszawie. W Łomży natomiast 8 studentów. Podział stypendystów ze

względu na miejsce nauki przedstawia poniższy wykres.

12%

38%

22%

Łom

Białystok

Warszawa

Olsztyn

Biała Podlaska

Trójmiasto

Lublin

Inne

Wykres 5: Podział beneficjentów ostatecznych projektów Typu II ze wzgl. na miejsce
nauki
Ź

ródło: Opracowanie własne na podstawie danych WOKiS UM Łomża, ul. Farna 1, 18-400

Łomża

W wykresie 5 do kategorii „Inne” zaliczone zostały uczelnie, które wystąpiły tylko raz.

Należą do nich szkoły wyższe w: Ostrołęce, Pułtusku, Zielonej Górze oraz Toruniu.

Inna cechą charakterystyczną większości omawianych Beneficjentów Ostatecznych jest

tryb podejmowanych przez nich studiów. Zdecydowanie przeważają studenci uczący się

w trybie dziennym. W latach 2004-2006 było ich aż 49, co stanowi ponad ¾ ogółu

stypendystów w tym okresie.

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

tó

2004

2005

2006

Edycja projektu stypendialnego

Podział stypendystów wg. kryterium: tryb studiów

stacjonarne (dzienne)

niestacjonarne
(zaoczne)

Wykres 6: Podział stypendystów według trybu odbywanych studiów
Ź

ródło: Opracowanie własne na podstawie danych WOKiS UM Łomża.

Biorąc pod uwagę kryterium, jakim jest rok studiów w momencie otrzymywania

stypendium, można zauważyć, że najwięcej jest studentów I roku – 17 osób. Potem kolejno:

II roku – 16;

III roku – 15;

IV roku – 6;

V roku (w tym II rok uzupełniających magisterskich) – 11 osób.

Liczba stypendystów wg. kryterium: rok nauki

rok nauki w momencie otrzymywania wsparcia

tó

2004

2005

2006

Wykres 7: Rok studiów stypendysty w momencie udziału w projekcie
Ź

ródło: Opracowanie własne na podstawie danych WOKiS UM Łomża.

Podsumowując charakterystykę Beneficjentów Ostatecznych projektów Typu II

w ramach Działania 2.2. Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego

można wyciągnąć następujące wnioski:

największa liczba studentów skorzystała ze stypendium w roku akademickim

2005/2006, czyli w ramach Edycji 2005 – 25 osób (pozostałe Edycje po 20 osób);

największa kwota stypendium została przyznana w Edycji 2004 – 3.477,50 zł dla

każdego studenta (kolejne Edycje: 3.000 zł oraz 2.250 zł);

największą szansę na przyznanie stypendium mieli wnioskodawcy Edycji 2006 –

1,7 osoby na 1 miejsce (Edycja 2004 – 14 osób/1miejsce, Edycja 2005 – 6 osób/1

miejsce);

we wszystkich projektach przeważali Beneficjenci Ostateczni płci żeńskiej, zgodnie

z Wytycznymi Instytucji Wdrażającej;

wsparcie otrzymało najwięcej studentów białostockich uczelni wyższych – 25 osób;

75 % ogółu stypendystów studiuje na uczelniach państwowych;

zdecydowana większość osób objętych wsparciem studiuje w trybie stacjonarnym,

co uniemożliwia podjęcie pracy zarobkowej – 49 osób;

wśród stypendystów nieznacznie przeważają studenci I roku – 17 osób.

ROZDZIAŁ 3

EFEKTYWNOŚĆ REALIZACJI PROJEKTÓW STYPENDIALNYCH

W LATACH 2004 - 2006 NA PRZYKŁADZIE MIASTA ŁOMśA

3.1. STRUKTURA WYDATKÓW KWALIFIKOWALNYCH

Aby zbadać efektywność realizacji projektów europejskich należy zacząć od analizy

wykorzystania środków otrzymanych na dane przedsięwzięcie. Wykorzystanie środków

w ramach projektów współfinansowanych ze środków europejskich łączy się z pojęciem

wydatków kwalifikowalnych.

Tak więc kwalifikowanie wydatków oznacza uznanie kosztów poniesionych na realizację

projektu za wydatki, które zostaną zrefundowane ze środków unijnych, bądź nie zostaną

zrefundowane. Mamy wówczas do czynienia z wydatkami kwalifikowalnymi (w pierwszym

przypadku) lub niekwalifikowanymi (w drugim przypadku)

Pojęcie wydatków kwalifikowalnych dotyczy wszystkich pieniężnych wydatków

i rzeczowych wkładów związanych z realizacją projektu. W ramach działań Priorytetu 2

ZPORR mogą to być wydatki, które

muszą zostać poniesione w ramach projektu realizowanego z udziałem określonego

funduszu europejskiego;

są niezbędne dla realizacji projektu i bezpośrednio z nim związane;

Grucza B.: Kwalifikowalność wydatków w projekcie europejskim, [w:] Zarządzanie projektem europejskim

(praca zbior. pod red. M.Trockiego i B.Gruczy), PWE, Warszawa 2007, s.179

Tamże, s. 179; Europejski Fundusz Społeczny w ZPORR - Kwalifikowalność wydatków, Ministerstwo

Rozwoju Regionalnego, Kwiecień 2006, s.6; Bonikowska M., Grucza B., Majewski M., Małek M., Podręcznik
Zarządzania Projektami Miękkim w kontekście Europejskiego Funduszu Społecznego, Ministerstwo Rozwoju
Regionalnego , Warszawa 2006, 59.

zostaną uwzględnione w budżecie projektu, we wniosku stanowiącym załącznik do

umowy o dofinansowanie projektu;

spełniają wymogi efektywnego zarządzania finansami, w szczególności osiągania

wysokiej jakości za daną cenę;

zostały faktycznie poniesione, wykazane w dokumentacji finansowej ostatecznego

odbiorcy i są poparte stosownymi dokumentami możliwymi do zweryfikowania

(faktury lub inne dokumenty księgowe o równoważnej wartości dowodowej);

są zgodne z obowiązującymi przepisami.

Lista kwalifikowalnych wydatków dla konkretnych projektów znajduje się

w Uzupełnieniu danego Programu Operacyjnego (np. UZPORR

stanowiącym załącznik do

rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 25 sierpnia 2004 r. w sprawie przyjęcia

Uzupełnienia Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004-2006

(Dz. U. 2004 r. Nr 200, poz. 2051 z późn. zmianami) oraz w Rozporządzeniu Komisji (WE)

nr 448/2004 z dnia 10 marca 2004 r. zmieniającym rozporządzenie 1645/2000 ustanawiające

szczegółowe zasady wprowadzania rozporządzenia Rady 1260/1999 w sprawie

kwalifikowania wydatków związanych z projektami współfinansowanymi z Funduszy

Strukturalnych i uchylające rozporządzenie 1145/2003 (Dz. Urz. WE L 72, z 11.03.2004 r.)

W przypadku Priorytetu 2 ZPORR za kwalifikowalne uznaje się wydatki, które zostały

poniesione w okresie realizacji projektu, to znaczy

nie wcześniej niż w dniu złożenia przez Beneficjenta (Urząd Miasta Łomża) wniosku

o przyznanie dofinansowania;

nie później niż do momentu finansowego zakończenia projektu (finansowe

zakończenie realizacji projektu odnosi się do daty obejmującej zapłatę wszystkich

wydatków w ramach projektu).

W sytuacji, gdy data rozpoczęcia realizacji projektu została ustalona we wniosku przed

datą określoną przez Urząd Marszałkowski jako dzień otwarcia procedury naboru wniosków,

wydatki ponoszone na realizację projektu przed datą ogłoszenia konkursu nie są uznawane za

kwalifikowalne

Idzikowska L., Kwalifikowalność, „ Samorząd Europejski -Miesięcznik Informacji Samorządowej” Nr 1(1),

wrzesień 2004, s.14; Europejski Fundusz Społeczny w ZPORR – Kwalifikowalność, op. cit.,s.6

Europejski Fundusz Społeczny w ZPORR – Kwalifikowalność, op. cit., s.6

Tamże, s.6

Tak więc wydatki kwalifikowalne mogą obejmować następujące kategorie

wydatki związane z personelem projektu;

wydatki związane z udziałem Beneficjentów Ostatecznych w projekcie;

inne wydatki.

Dla projektów realizowanych przez Urząd Miejski w Łomży w ramach Działania 2.2.

ZPORR kategorie poniesionych wydatków kwalifikowalnych przedstawia tabela 16 oraz

tabela 17.

Tabela 16: Zestawienie wydatków kwalifikowalnych projektów Typu I – Wspieranie
rozwoju edukacyjnego młodzieży wiejskiej, realizowanych przez Urząd Miejski w Łomży

Edycja 2006

( okres realizacji projektu 07.07.2006 - 30.09.2007)

KATEGORIE

WYDATKÓW

Edycja 2004 Edycja 2005

stan na dzień 09.05.2007

wydatki planowane w okresie
10.05.2007-30.09.2007

WYDATKI
KWALIFIKOWALNE: 236 931,25 zł 401 294,78 zł 278 959,34 zł 75 040,12 zł

wydatki związane z
personelem:

19 198,47 zł 7 764,99 zł - zł - zł

wydatki dotyczące
beneficjentów
ostatecznych:

217 462,67 zł 382 842,02 zł 278 124,00 zł 69 531,00 zł

inne wydatki:

270,11 zł 10 687,77 zł 835,34 zł 5 509,12 zł

ródło: Opracowanie własne na podstawie końcowych sprawozdań z realizacji projektów

współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego z okresu 2004-2006, Wydział
Oświaty Kultury i Sportu UM Łomża (WOKiS UM Łomża), ul. Farna 1, 18-400 Łomża

Koniec realizacji projektów Edycji 2006 przewiduje się odpowiednio dla projektów

Typu I na dzień 30.09.2007r., natomiast dla projektów Typu – II na dzień 31.10.2007r.

W tabeli 16 oraz w tabeli 17 podano więc stan wykorzystania środków aktualny na moment

pisania niniejszej pracy tzn. dzień 09.05.2007r. oraz wydatki planowane do końca realizacji

projektów. Jak widać w tabelach dominującą kategorię wydatków stanowią stypendia.

W kolejnych Edycjach Urząd Miejski zrezygnował z wydatków związanych z obsługą

projektów na rzecz wydatków związanych z beneficjentami ostatecznymi.

Europejski Fundusz Społeczny w Polsce – Poradnik dla beneficjentów 2 Priorytetu Zintegrowanego Programu

Operacyjnego Rozwoju Regionalnego ( z wyłączeniem Działania 2.5 ), Ministerstwo Gospodarki i Pracy
Kwiecień 2005, s.24-25

Tabela 17: Zestawienie wydatków kwalifikowalnych projektów Typu II – Wspieranie

rozwoju edukacyjnego studentów , realizowanych przez Urząd Miejski w Łomży

Edycja 2006

( okres realizacji projektu 07.07.2006 - 31.10.2007)

KATEGORIE

WYDATKÓW

Edycja 2004 Edycja 2005

stan na dzień 09.05.2007

wydatki planowane w okresie
10.05.2007-31.10.2007

WYDATKI
KWALIFIKOWALNE: 67 463,77 zł 70 693,82 zł 35 000,00 zł 11 130,47 zł

wydatki związane z
personelem:

600,00 zł - zł - zł - zł

wydatki dotyczące
beneficjentów
ostatecznych:

66 768,00 zł 69 000,00 zł 35 000,00 zł 10 000,00 zł

inne wydatki:

95,77 zł 1 693,82 zł - zł 1 130,47 zł

ródło: Opracowanie własne na podstawie końcowych sprawozdań z realizacji projektów

współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego z okresu 2004-2006, Wydział
Oświaty Kultur i Sportu UM Łomża, ul. Farna 1, 18-400 Łomża

W ramach każdej z powyższych kategorii wyróżnia się podkategorie wydatków.

W niniejszej pracy zostaną przedstawione tylko te podkategorie, które dotyczą bezpośrednio

projektów realizowanych przez WOKiS UM Łomża.

Wydatki związane z personelem obejmują koszty wynagrodzeń personelu wraz

z obowiązkowymi składkami na ubezpieczenia społeczne. Każda wypłata należna

pracownikom zaangażowanym bezpośrednio w realizację projektu z mocy przepisów

ogólnych lub regulaminów wewnętrznych, która podlega opodatkowaniu - może być wliczona

do wydatków projektu. Do tej kategorii wydatków kwalifikuje się ponadto koszty delegacji

personelu, z czego Beneficjent (UM Łomża) nie korzystał.

Wydatki kwalifikowalne dotyczące beneficjentów ostatecznych obejmują wypłatę

stypendium przez Ostatecznego Odbiorcę (Urząd Miasta) na rzecz beneficjenta ostatecznego

(ucznia lub studenta, któremu przyznano stypendium). Maksymalna kwota stypendium dla

uczniów szkół ponadgimnazjalnych może wynosić 250 zł w skali miesiąca, natomiast dla

studentów 350 zł. Każdy region może określić minimalną i maksymalną (nie wyższą niż 250

zł/350 zł w skali miesiąca) kwotę stypendium na poziomie Ramowego Planu Realizacji

Działania. Koszty powinny odnosić się wyłącznie do projektu, muszą być udokumentowane

oraz zostać poniesione w racjonalnej wysokości (w stosunku do powszechnie występujących

cen), tak, aby te same limity były stosowane dla projektów współfinansowanych z EFS

i projektów krajowych

Do kategorii „”inne wydatki” zaliczane są m.in. koszty kwalifikowalne związane z

kosztami audytu - koszt audytu zewnętrznego jest kwalifikowalny pod warunkiem,

e beneficjent jest zobowiązany do jego przeprowadzenia na podstawie umowy

o dofinansowanie projektu;

koszty działań promocyjnych i informacyjnych – pod warunkiem, że wszystkie

materiały promocyjne i informacyjne zostaną oznaczone poprzez umieszenie na nich

logo UE, logo EFS i logo ZPORR, bądź poprzez zastosowanie słownego opisu

przedstawiającego wkład Unii (EFS) i wkład budżetu państwa;

koszty administracyjne odnoszące się do projektu, wyliczone w sposób

proporcjonalny do okresu współfinansowania projektu z EFS m.in. koszty związane

z prowadzeniem dokumentacji projektów, koszty związane z oceną i oddziaływaniem

projektu i jego monitorowaniem (np. zakup materiałów biurowych).

Wydatki, które nie mogą być uznane za kwalifikowalne w ramach Działania 2.2. ZPORR

zostały umieszczone w Aneksie: Załącznik Nr 5 niniejszej pracy.

Spośród wyżej opisanych wydatków kwalifikowalnych, szczególne znaczenie ze względu

na cel realizowanych projektów mają wydatki dotyczące Beneficjentów Ostatecznych, czyli

stypendia. W Edycjach 2004 oraz 2005 stypendia były przekazywane w formie całkowitej lub

częściowej refundacji udokumentowanych wydatków poniesionych przez ucznia na opłaty

związane z pobieraniem nauki. Refundacji w tych edycjach podlegały wydatki określone

w katalogu wydatków stanowiącym załącznik do regulaminu przyznawania stypendium.

(Aneks: Załącznik Nr 6 Katalog wydatków podlegających refundacji). Decyzję o wyborze

rodzajów kosztów podlegających refundacji podejmował stypendysta. Refundacja

następowała po przedłożeniu przez stypendystę dokumentów potwierdzających poniesienie

danego wydatku. Udokumentowanie poniesionych wydatków następowało poprzez

Uzupełnienia Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego 2004-2006 (tekst jednolity uwzględniający

zmiany przyjęte przez Komitet Monitorujący ZPORR w dniu 17 marca 2006 r. oraz 14 czerwca 2006 r.),
s.257-259

Wytyczne dla projektodawców Działania 2.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy

stypendialne, Białystok, czerwiec 2005,s.12

przedłożenie oryginałów faktur, rachunków, biletów miesięcznych oraz innych dokumentów

księgowych o równoważnej wartości dowodowej potwierdzających poniesienie wydatków

Strukturę wydatków zrefundowanych uczniom w ramach przyznanego stypendium

przedstawia wykres 8 oraz wykres 9.

EDYCJA 2004

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Szkoła ponadgim nazjalna

bilety

odzie

i obuw ie

w y

yw ienie i zakw aterow anie

podr

czniki

Art. szkolne i inne w ydatki

Wykres 8: Struktura wydatków zrefundowanych uczniom w ramach Edycji 2004
Ź

ródło: Opracowanie własne na podstawie danych WOKiS UM Łomża, ul. Farna 1, 18-400

Łomża, Zestawienie dokumentów będących przedmiotem refundacji w ramach stypendium
współfinansowanego z budżetu państwa i Europejskiego Funduszu Społecznego. Rok szkolny
2004/2005

Na podstawie wykresów można stwierdzić, że dominującym wydatkiem w Edycji 2004

były koszty ucznia związane z zakwaterowaniem oraz wyżywieniem, najczęściej

w bursie szkolnej. Natomiast w Edycji 2005 najczęściej refundowanym wydatkiem były

bilety miesięczne. Wynika to z faktu, iż są to wydatki, które najłatwiej udokumentować,

poprzez dostarczenie do szkoły imiennych biletów miesięcznych czy też kwitów wydanych

przez bursę szkolną.

Załącznik do Uchwały Nr 342/LIII/05 Rady Miejskiej w Łomży z dnia 31 sierpnia 2005r., Regulamin

przyznawania i przekazywania stypendium uczniom szkół ponadgimnazjalnych prowadzonych/dotowanych
przez Miasto Łomża na wyrównywanie szans edukacyjnych w roku szkolnym 2005/2006, Rozdział 4,§ 6

EDYCJA 2005

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

szk oła ponadgim nazjalna

podr

czniki

bilety

w y

yw ienie / zakw aterow anie

artykuły szkolne i inne w ydatki

obuw ie i odzie

Wykres 9: Struktura wydatków zrefundowanych uczniom w ramach Edycji 2005
Ź

ródło: Opracowanie własne na podstawie danych WOKiS UM Łomża, ul. Farna 1, 18-400

Łomża, Zestawienie dokumentów będących przedmiotem refundacji w ramach stypendium
współfinansowanego z budżetu państwa i Europejskiego Funduszu Społecznego. Rok szkolny
2005/2006.

Największą barierą dla uczniów z terenów wiejskich w dostępie do edukacji jest pokrycie

kosztów związanych z zakwaterowaniem w miejscu pobierania nauki lub dojazdem do

szkoły. Stypendia w ramach Działania 2.2. pomogły przezwyciężyć tę przeszkodę za pomocą

refundacji wydatków.

W Edycjach 2004,2005 zrefundowano beneficjentom ostatecznym wydatki w łącznej

kwocie 600.304,69zł. Największą część stanowiło pokrycie kosztów wyżywienia

i zakwaterowania – 211.562,10zł, a następnie pokrycie kosztów dojazdu – 207.110,13zł.

Najmniejszą część stanowiły koszty zakupu artykułów szkolnych i pokrycie innych

wydatków obligatoryjnie wymaganych przez szkołę. Strukturę wydatków kwalifikowalnych

związanych z beneficjentami ostatecznymi projektów Typu I zrefundowanych w okresie

wrzesień 2004 – czerwiec 2005 przedstawia wykres 10.

STRUKTURA WYDATKÓW KWALIFIKOWALNYCH ZWI

ZANYCH Z

BENEFICJENTAMI OSTATECZNYMI (UCZNIAMI)

35%

19%

35%

BILETY

ODZIE

I OBUWIE

YWIENIE I

ZAKWATEROWANIE

PODR

CZNIKI

ARTYKUŁY SZKOLNE I INNE
WYDATKI

Wykres 10: Struktura wydatków kwalifikowalnych zrefundowanych uczniom w ramach
stypendium unijnego w okresie wrzesień 2004 – czerwiec 2006.
Ź

ródło: Opracowanie własne na podstawie danych WOKiS UM Łomża, ul. Farna 1, 18-400

Łomża, Zestawienia dokumentów będących przedmiotem refundacji w ramach stypendium
współfinansowanego z budżetu państwa i Europejskiego Funduszu Społecznego. Rok szkolny
2004/2005 oraz 2005/2006.

Wykres 3 nie dotyczy projektów Edycji 2006, dlatego iż w roku szkolnym 2006/2007

zrezygnowano z obowiązku poświadczania przez uczniów wydatków poniesionych na cele

edukacyjne dokumentami o równoważnej wartości dowodowej na rzecz zaświadczeń

o uczęszczaniu ucznia w zajęciach szkolnych. Tak więc w projektach Edycji 2006 wypłata

stypendium następuje na podstawie zaświadczeń wystawianych przez szkołę 4 razy w roku

szkolnym oraz oświadczenia ucznia o wykorzystaniu stypendium na cele edukacyjne. Limit

dopuszczalnych godzin opuszczonych nieusprawiedliwionych został wyznaczony na

poziomie maksymalnie 15 godzin miesięcznie. W przypadku zaniedbania obowiązku

szkolnego, uczeń zostaje wykluczony z projektu, a na jego miejsce wchodzi osoba z listy

rezerwowych

Projekty realizowane przez Wydział Oświaty, Kultury i Sportu UM Łomża są

współfinasowane ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu

Załącznik do Uchwały Nr 442/LXVII/06 Rady Miejskiej w Łomży z dnia 28 czerwca 2006r., Regulamin

przyznawania i przekazywania stypendium uczniom szkół ponadgimnazjalnych prowadzonych/dotowanych
przez Miasto Łomża na wyrównywanie szans edukacyjnych w roku szkolnym 2006/2007, Rozdział 4,§ 6

państwa. Wszystkie kategorie wydatków kwalifikowalnych są rozliczane według

następujących wskaźników

Projekty Typu I:

około 70% dofinansowania z EFS;

około 30% dofinansowania z krajowych środków publicznych

Projekty Typu II ( Edycje 2004;2005):

około 75% dofinansowania z EFS;

około 25% dofinansowania z krajowych środków publicznych.

68,049683

31,950317

74,991573

25,008427

72,686123

24,228707

3,08517

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

uczniowie Edycje 2004-

2006

studenci Edycje:2004;2005

studenci Edycja 2006

Europejski Fudusz Społeczny

budżet państwa

wkład samorządu województwa

Wykres 11: Wskaźniki rozliczania wydatków kwalifikowalnych dla Działania 2.2.
ZPORR
Ź

ródło: Opracowanie własne na podstawie informacji uzyskanych w WOKiS UM Łomża.

Na powyższym wykresie celowo podano wskaźniki rozliczania środków w rozszerzonej

postaci, dlatego iż rozliczanie środków projektów stypendialnych realizowanych przez Urząd

Miasta Łomża, następuje z dokładnością sześć miejsc po przecinku. Należy zwrócić uwagę, iż

w Edycji 2006 projektów Typu II w skład środków krajowych wchodzi dodatkowo wkład

samorządu województwa.

Uzupełnienia Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego 2004-2006, op. cit., s.

3.2. MIERZENIE EFEKTYWNOŚCI PROJEKTÓW – ANALIZA WSKAŹNIKÓW

Aby zmierzyć efektywności projektów europejskich należy porównać to co zostało

zrobione, z tym co zostało pierwotnie zaplanowane, czyli porównać faktyczne wielkości

produktu, rezultatów, bądź oddziaływań z tymi, które były oczekiwane. Badanie efektów

realizacji projektów jest jednym z elementów monitoringu. Przez monitoring rozumie się

systematyczną obserwację wyselekcjonowanych wskaźników obrazujących dynamikę

i strukturę zjawisk objętych celami projektów oraz programów operacyjnych mająca na celu

zapewnienie informacji zwrotnych na temat zgodności przebiegu ich realizacji

z harmonogramem. Wyróżnia się dwa rodzaje monitoringu: finansowy oraz rzeczowy

Monitorowanie zarządzania środkami z Funduszy Strukturalnych przyznanymi na

realizację programów i projektów określono mianem monitorowania finansowego. Stanowi

ono podstawę oceny sprawności ich wydatkowania

. Finansowy zakres realizacji projektów

Typu I (uczniowskich) obrazuje tabela 18, natomiast projektów Typu II (studenckich)

tabela 19.

Tabela 18: Finansowy zakres realizacji projektów Typu I w ramach Działania 2.2.

ZPORR realizowanych przez Urząd Miasta Łomża w latach 2004-2006

EDYCJA

Lp. PROJEKTY TYPU I

2004

2005

2006

1 okres realizacji

08.09.2004-

31.12.2005

20.07.2005-

28.02.2007

07.07.2006-

30.09.2007

wartość projektu

554 514,56 zł

544 614,56 zł

353 999,46 zł

2 w tym EFS

brak informacji

370 608,48 zł

240 895,51 zł

finansowy zakres
realizacji projektu

42,70%

73,68%

ródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań z realizacji projektów Typu I,

Wydział Oświaty Kultury i Sportu Urząd Miasta Łomża (WOKiS UM Łomża), ul. Farna 1,
18-400 Łomża.

Warto w tym miejscu przypomnieć, że projekty Edycji 2006 w momencie powstawania

niniejszej pracy są w trakcie realizacji, w związku z czym, brak jest informacji na temat

www.funduszestrukturalne.gov.pl

: z

dnia 10.04.2007, Słowniczek pojęć na temat funduszy strukturalnych,

s.16

Uzupełnienia Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego 2004-2006, op. cit., s.10

finansowej realizacji projektu. Z dotychczasowej analizy projektów tej Edycji wynika, że

stopień ich realizacji będzie wyższy niż w przypadku poprzednich Edycji i wyniesie około

100%. Ma to związek ze zmianą formy przekazywania stypendium uczniom szkół

ponadgimnazjalnych (rezygnacja z obowiązku dokumentowania poniesionych wydatków).

W przypadku pierwotnej formy przekazywania stypendium na zasadzie refundacji

poniesionych wydatków pojawiały się problemy z wykorzystaniem przez uczniów przyznanej

kwoty stypendium. Problem ten obrazuje wykres 12 oraz wykres 13.

EDYCJA 2004

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

2000

2200

2400

ILO

IILO

IIILO

LO Kat LO Prof.

ZSEiO

Nr6

ZST iO

Nr4

ZSMiO

Nr5

ZSD Nr9

ZSWiO

Nr7

szkoła ponadgimnazjalna

ść

(

zł

)

podręczniki

bilet y

wyżywienie i zakwaterowanie

obuwie i odzież

Art. szkolne i inne wydatki

REDNIE WYKORZYST ANIE ST YPENDIUM

wysokość prz yz nane go stype n dium ( na 1 ucz nia )

Wykres 12: Średnie wykorzystanie przyznanej kwoty stypendium wśród uczniów
łomżyńskich szkół ponadgimnazjalnych w ramach Edycji 2004
Ź

ródło: Opracowanie własne na podstawie danych WOKiS UM Łomża, ul. Farna 1, 18-400

Łomża, Zestawienie dokumentów będących przedmiotem refundacji w ramach stypendium
współfinansowanego z budżetu państwa i Europejskiego Funduszu Społecznego. Rok szkolny
2004/2005.

Kwota stypendium przyznanego uczniom na rok szkolny 2004/2005 wynosiła 2.180,40zł.

Najwyższe wykorzystanie przyznanej kwoty stypendium można zauważyć wśród uczniów

II Liceum Ogólnokształcącym im. Marii Konopnickiej w Łomży, gdzie średnia

wykorzystania stypendium na jednego ucznia wyniosła 1886,84 zł, w tym najwięcej środków

przeznaczono na zakwaterowanie i wyżywienie oraz zakup podręczników. Wykorzystanie

rodków stypendium powyżej 50% odnotowano jedynie w I, II oraz III Liceum

Ogólnokształcącym w Łomży. Najniższe wykorzystanie przyznanej kwoty, około 30%

przyznanej kwoty, odnotowano wśród uczniów Liceum Profilowanym należącym do

Stowarzyszenia Wspierania Edukacji i Rynku Pracy w Łomży, następnie w Zespole Szkół

Technicznych i Ogólnokształcących Nr 4 w Łomży im. Marii Skłodowskiej - Curie, Zespole

Szkół Mechanicznych i Ogólnokształcących Nr 5 w Łomży im. Marszałka Józefa

Piłsudskiego oraz w Zespole Szkół Drzewnych Nr 9 w Łomży im. Komisji Edukacji

Narodowej. W tych palcówkach dominującym wydatkiem kwalifikowalnym były bilety

miesięczne.

Odpowiedzią na problemy związane z efektywnym wykorzystaniem środków, było

obniżenie w kolejnych latach kwoty stypendium do rzędu 1.505,00zł, na rzecz większej liczby

Beneficjentów Ostatecznych. W efekcie średnia wykorzystania znacznie wzrosła, co widać na

poniższym wykresie.

EDYCJA 2005

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

ILO

IILO

IIILO

LO Kat

Jański

Prof.

ZSEiO

Nr6

ZST iO

Nr4

ZSMiO

Nr5

ZSD

Nr9

ZSWiO

Nr7

szkoła ponadgimnazjalna

ść

(

zł

)

podręczniki

bilety

wyżywienie i zakwaterowanie

obuwie i odzież

Art . szkolne i inne wydatki

REDNIA WYKORZYST ANIA ST YP ENDIUM

wysokość prz yz nane go stype ndium (na 1 ucz nia)

Wykres 13: Średnie wykorzystanie przyznanej kwoty stypendium wśród uczniów
łomżyńskich szkół ponadgimnazjalnych w ramach Edycji 2005
Ź

ródło: Opracowanie własne na podstawie danych WOKiS UM Łomża, ul. Farna 1, 18-400

Łomża, Zestawienie dokumentów będących przedmiotem refundacji w ramach stypendium
współfinansowanego z budżetu państwa i Europejskiego Funduszu Społecznego. Rok szkolny
2005/2006.

Na wykresie 13 średnia wykorzystania stypendium w każdej ze szkół oscyluje na

poziomie od około 50% (Liceum Ogólnokształcące im. B. Jańskiego w Łomży) do 100%

(Katolickie Liceum Ogólnokształcące im. Kard. S. Wyszyńskiego w Łomży).

W przypadku projektów Typu II – Wspieranie rozwoju edukacyjnego studentów –

efektywność wykorzystania środków jest bardzo wysoka i wynosi prawie 100%. Rezultat ten

łatwiej było osiągnąć, niż w przypadku projektów uczniowskich, ze względu na finansową

formę przyznanego studentom stypendium.

Tabela 19: Finansowy zakres realizacji projektów Typu II w ramach Działania 2.2.

ZPORR realizowanych przez Urząd Miasta Łomża w latach 2004-2006

EDYCJA

Lp. PROJEKTY TYPU II

2004

2005

2006

okres realizacji

08.09.2004-

31.12.2005

27.07.2005-

30.11.2006

07.07.2006-

31.10.2007

wartość projektu

70 969,95 zł

46 130,47 zł

w tym EFS

53 221,48 zł

33 530,45 zł

finansowy zakres
realizacji projektu

95,06%

99,61%

ródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań z realizacji projektów Typu I, WOKiS

UM Łomża, ul. Farna 1, 18-400 Łomża.

Monitorowanie postępów realizacji programów i projektów odbywa się poprzez system

wskaźników określonych w dokumentach programowych. Mamy wówczas do czynienia

z monitorowaniem rzeczowym

. Wskaźniki monitoringu dla Działania 2.2. umieszczono

w Aneksie: Załącznik nr 7 do niniejszej pracy. Wskaźniki stanowią miarę celów, jakie mają

zostać osiągnięte, zaangażowanych zasobów, uzyskanych produktów, efektów oraz innych

zmiennych, w szczególności ekonomicznych i społecznych

. W związku z tym, wyróżnia się

trzy podstawowe wskaźniki: produktu, rezultatu oraz oddziaływania.

Można zauważyć związek między wskaźnikami a celami projektu. Cele projektu dzieli

się na ogólne (nadrzędne) oraz szczegółowe (bezpośrednie). Cele szczegółowe wyznaczane są

przez bezpośrednie dobra i usługi (wskaźniki produktu), które projekt musi wygenerować.

Za ich pośrednictwem należy osiągnąć określone rezultaty (wskaźniki rezultatu), a te z kolei

Tamże

Tamże, s.17

mają wyznaczyć w dalszej perspektywie czasowej efekty (wskaźniki oddziaływania),

wyznaczone przez cele ogólne

Wskaźniki rezultatu i oddziaływania różnią się miedzy innymi tym, że pierwsze

wyznaczają bezpośrednie i natychmiastowe efekty realizowanego projektu, natomiast

wskaźniki oddziaływania odnoszą się do skutków danego programu wykraczających poza

natychmiastowe efekty dla beneficjentów. Za pomocą wskaźników oddziaływania mierzy się

m.in. wpływ projektu na sytuację społeczno-gospodarczą w pewnym okresie od zakończenia

jego realizacji

. Są one miarą efektów długookresowych dotyczących szerszej populacji,

dlatego też w niniejszej pracy zostaną one pominięte.

Wskaźniki produktu oraz wskaźniki rezultatu zostaną szczegółowo przeanalizowane na

przykładzie projektów stypendialnych realizowanych przez Miasto Łomża w ramach

Działania 2.2. ZPORR. Dla projektów Typu I oraz Typu II opracowano jednakowy układ

tabel w celu łatwiejszej analizy poszczególnych wskaźników. Dane dotyczące projektów

Edycji 2004 oraz 2005 zostały zaczerpnięte z końcowych sprawozdań natomiast dane Edycji

2006 opracowano na podstawie sprawozdań rocznych Urzędu Miasta Łomża.

Tabela 20 oraz tabela 22 przedstawia szczegółowe rezultaty projektów. Można z nich

odczytać poszczególne wartości z uwzględnieniem wskaźnika płci. Tabele stanowią

zestawienie wartości docelowej określonej w umowie o dofinansowanie projektu (Mu)

z wartością rzeczywiście osiągniętą po realizacji projektu (Mp). Przy czym symbol Mp

oznacza tylko tych stypendystów, którym zrefundowano poniesione wydatki (dostarczyły

odpowiednie dokumenty o równoważnej wartości dowodowej). W Edycji 2004 spośród

uczniów, którzy podpisali umowę stypendialną 15 osób nie otrzymało żadnych środków,

ponieważ nie złożyli do refundacji dokumentów o równoważnej wartości dowodowej.

W tabeli 20 procentowy stopień realizacji projektu jest wysoki i wzrasta w kolejnych

Edycjach. Wiąże się to z wprowadzeniem list rezerwowych stypendystów począwszy od

Edycji 2005. Analizując tabelę można odnieść mylne wrażenie że stopień realizacji projektów

Edycji 2006 jest stosunkowo niski w porównaniu do lat ubiegłych. Należy w tym miejscu

przypomnieć, że tabela określa stan na dzień 30.12.2006r., czyli na 9 miesięcy przed

terminem końcowym realizacji projektu. Wskaźnik dotyczący liczby uczniów, którzy

otrzymali stypendium w II półroczu 2006r. Wyniósł 224 (docelowy 231 osób). Siedem osób

nie otrzymało stypendium, w tym dwie (1 kobieta i 1-mężczyzna) z uwagi na podanie

Bonikowska M., Grucza B., Majewski M., Małek M., Podręcznik Zarządzania Projektami Miękkim

w kontekście Europejskiego Funduszu Społecznego, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego , Warszawa 2006, s.62

www.funduszestrukturalne.gov.pl: z dnia 10.04.2007, Słowniczek pojęć na temat funduszy strukturalnych,

s.23

błędnego konta bankowego, 5 osób (2-kobiety i 3-mężczyzn) z uwagi na fakt, iż w I okresie

rozliczeniowym tj.IX-XI.2006 przekroczyli limit godzin nieusprawiedliwionych. Brak

jednoznacznej interpretacji Instytucji Wdrażającej odnośnie wyeliminowania tych uczniów

z projektu, wydłużyło termin podpisania umów z uczniami z listy rezerwowej

stypendystów

. Stopień realizacji projektów Edycji 2006 będzie znany na koniec ich

realizacji tj.30.09.2007r., aczkolwiek przewiduje się, że przekroczy stopień realizacji projektu

Edycji 2005.

Mp - wartość osiągnięta od

początku realizacji

Kategoria

Mu - wartość docelowa

określona w umowie o

dofinansowanie

projektu

Mężczyzna Kobieta ogółem

% - stopień

realizacji

Lp.

4/1*100%

Szczegółowe rezultaty
projektów Typu I:

EDYCJA 2004

liczba osób, które rozpoczęły
udział w projekcie:

244

157

225

92,21%

w tym: osoby zamieszkujące
tereny wiejskie:

244

157

225

92,21%

Liczba osób, które przerwały
uczestnictwo w projekcie:

Brak informacji

EDYCJA 2005

liczba osób, które rozpoczęły
udział w projekcie:

343

126

219

345

100,59%

w tym: osoby zamieszkujące
tereny wiejskie:

343

126

219

345

100,59%

Liczba osób, które przerwały
uczestnictwo w projekcie:

EDYCJA 2006

liczba osób, które rozpoczęły
udział w projekcie:

231

100

124

224

96,97%

w tym: osoby zamieszkujące
tereny wiejskie:

231

100

124

224

96,97%

Liczba osób, które przerwały
uczestnictwo w projekcie:

Tabela 20: Szczegółowe rezultaty Projektów Typu I osiągnięte w latach 2004-2006
Ź

ródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań z realizacji projektów Typu I, WOKiS

UM Łomża, ul. Farna 1, 18-400 Łomża.

Urząd Miejski w Łomży: Sprawozdanie roczne z realizacji projektu współfinansowanego z EFS, Nr

sprawozdania:R-2006/0110/2.2/ZPORR/20, s. 3

Tabela 21 oraz tabela 23 przedstawiają wskaźniki produktu i rezultatu projektów

realizowanych przez Miasto Łomża w latach 2004-2006.

Edycja

Nazwa wskaźnika

2004

2005

2006

Produktu ( jednostka miary -

osoby)

Mo-wartość w roku 0, zapisana we
wniosku o dofinansowanie

244

343

231

Mu - wartość docelowa określona w
umowie o dofinansowanie

244

343

231

Mp- wartość osiągnięta od początku
realizacji

225

345

224

Stopień realizacji (Mp/Mu*100%)

92,21%

100,59%

96,97%

Rezultatu

95%

326 osób

219

86,89%

330 osób

Stopień realizacji (Mp/Mu*100%)

101%

Tabela 21: Wskaźniki realizacji projektów Typu I w latach 2004-2006
Opracowanie własne na podstawie sprawozdań z realizacji projektów Typu I, WOKiS UM
Łomża, ul. Farna 1, 18-400 Łomża

W Edycji 2004 przyznano 244 stypendia, z czego 240 uczniów podpisało umowę

stypendialną. Stopień realizacji wskaźnika produktu w 2005 wyniósł 92,21%. Ze stypendium

nie skorzystało 19 uczniów. Wskaźnik rezultatu określony w tabeli 21 wynosi 86,89%.

Uwzględnia on uczniów, którzy kontynuują naukę w dotychczasowej szkole i na uczelniach

wyższych, bądź w szkołach policealnych. Tych, którzy nie kontynuują nauki jest 32, w tym:

10 uczniów nie kontynuuje nauki po ukończeniu szkoły ponadgimnazjalnej;

10 uczniów – absolwentów szkół ponadgimnazjalnych, których dalszych losy nie są

znane;

12 uczniów, którzy odeszli do innych szkół, bądź przerwali naukę (brak danych)

Jeżeli chodzi o wskaźnik – liczba promowanych do następnej klasy w ogólnej liczbie uczniów,

wynosi 232 osoby na 244 osób, co stanowi ponad 95%.

W projekcie Edycji 2005 stopień realizacji wyniósł 100,59%. Zgodnie z wnioskiem

aplikacyjnym liczba stypendystów miała wynieść 343 uczniów. Faktycznie otrzymało

stypendium 345 osób z uwagi na rozpoczęcie udziału w projekcie 6 osób z listy rezerwowej.

Ponadto 4 osoby nie skorzystały z przyznanego stypendium. Jeśli chodzi natomiast

Urząd Miejski w Łomży: Sprawozdanie końcowe z realizacji projektu współfinansowanego z EFS,

Nr sprawozdania: K-0031/2.2/ZPORR/20

o wskaźniki rezultatu, to wartość docelowa określona w umowie o dofinansowanie wynosi

326 osób (w tym 210 kobiet). Wskaźnik ten był szacowany na poziomie ok. 95,5%

promowanych z ogółu beneficjentów ostatecznych. Wykonanie wyniosło 330 osób

promowanych (w tym 213 kobiet). Wskaźniki osiągnięte są lepsze od prognozowanych,

zatem wskaźniki rezultatu zostały osiągnięte.

Wskaźniki rezultatu dla projektu Edycji 2006 są na poziomie zera, z uwagi na fakt, że rok

szkolny jest w trakcie. Planowany poziom wskaźnika wynosi 219 osób (w tym 120 kobiet)

w przypadku liczby uczniów promowanych do następnej klasy.

Wskaźniki dla projektów Typu II zawierają tabele 22 - 23. Układ Tabel jest identyczny

jak w przypadku uczniów i należy je podobnie interpretować.

Mp - wartość osiągnięta od

początku realizacji

Kategoria

Mu - wartość docelowa

określona w umowie o

dofinansowanie projektu Mężczyzna Kobieta ogółem

% - stopień

realizacji

Lp.

4/1*100%

Szczegółowe rezultaty
projektów Typu II:

EDYCJA 2004

liczba osób, które rozpoczęły
udział w projekcie:

100

w tym: osoby zamieszkujące
tereny miejskie:

100

Liczba osób, które przerwały
uczestnictwo w projekcie:

EDYCJA 2005

liczba osób, które rozpoczęły
udział w projekcie:

108,69

w tym: osoby zamieszkujące
tereny miejskie:

108,69

Liczba osób, które przerwały
uczestnictwo w projekcie:

EDYCJA 2006

liczba osób, które rozpoczęły
udział w projekcie:

100

w tym: osoby zamieszkujące
tereny miejskie:

100

Liczba osób, które przerwały
uczestnictwo w projekcie:

Tabela 22: Szczegółowe rezultaty Projektów Typu II osiągnięte w latach 2004-2006
Ź

ródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań z realizacji projektów Typu I, WOKiS

UM Łomża, ul. Farna 1, 18-400 Łomża.

W ramach Edycji 2004 stypendia przyznano 20 studentom (wskaźnik produktu wyniósł

20 osób). W trakcie realizacji projektu 1 studenta skreślono z listy studentów, w związku

z czym wskaźnik produktu obniżył się do 19 osób i taki pozostał do końca

. W kolejnej

Edycji udział w projekcie przerwały 2 osoby, a na ich miejsce weszło 2 studentów z listy

rezerwowych. Edycja 2006 jest obecnie w trakcie realizacji, a wskaźnik produktu na koniec

2006 roku wyniósł 20 osób, co daje 100% stopień realizacji projektu.

Edycja

Nazwa wskaźnika

2004

2005

2006

Produktu ( jednostka miary -

osoby)

Mo-wartość w roku 0, zapisana we
wniosku o dofinansowanie

Mu - wartość docelowa określona w
umowie o dofinansowanie

Mp-wartość osiągnięta od początku
realizacji

Stopień realizacji (Mp/Mu*100%)

100%

108,69%

100%

Rezultatu

95%

22 osoby

100%

22 osoby

Stopień realizacji (Mp/Mu*100%)

100%

Tabela 23: Wskaźniki realizacji projektów Typu II w latach 2004-2006
Ź

ródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań z realizacji projektów Typu I, WOKiS

UM Łomża, ul. Farna 1, 18-400 Łomża.

Odnośnie wskaźników rezultatu, według założeń Edycji 2005 przyjęto, że 1 osoba nie

zaliczy roku akademickiego 2005/2006. Faktycznie nie zaliczyły roku 3 osoby. W projekcie

wzięło udział 25 studentów (w tym 2 osoby z listy rezerwowych), przy czym stypendiów było

23. Wskaźnik rezultatu wynosi odpowiednio 22 (liczba osób, które zaliczyły rok studiów

w ogólnej liczbie stypendystów) – 100% wykonania

. Wskaźniki rezultatu dla projektu

Edycji 2006 są na poziomie zera, z uwagi na fakt, że rok akademicki jest w trakcie.

Planowany poziom wskaźnika stanowiący 95% wszystkich studentów uczestniczących

w projekcie tj. 19 osób, w tym 11 kobiet.

Urząd Miejski w Łomży: Sprawozdanie końcowe z realizacji projektu współfinansowanego z EFS, Nr

sprawozdania: K-0032/2.2/ZPORR/20

Urząd Miejski w Łomży: Sprawozdanie końcowe (korekta) z realizacji projektu współfinansowanego z EFS,

Nr sprawozdania: K-0059/2.2/ZPORR/20, s.3

3.3. BADANIE OPINI BENEFICJENTÓW OSTATECZNYCH NA TEMAT

PROJEKTÓW STYPENDIALNYCH

ródła weryfikacji wskaźników pochodzą głównie z dokumentacji projektu. Natomiast

gromadzenie dowodów dotyczących rezultatów może stanowić także odrębne zadanie.

Tak jest na przykład w przypadku prowadzenia badań ankietowych na uczestnikach projektu.

Projekt uczniowski Edycji 2005 przewidział w harmonogramie realizacji przeprowadzenie

badań ankietowych, których głównym celem jest zbadanie opinii na temat stypendium oraz

potrzeb w zakresie wsparcia edukacji uczniów. Formularz ankiety umieszczono w aneksie

niniejszej pracy (Załącznik Nr 8). Wyniki badań przeprowadzonych przez WOKiS UM

Łomża w ramach projektu Nr Z/2.20/II/53/05 „Stypendia dla uczniów z terenów wiejskich

w łomżyńskich szkołach ponadgimnazjalnych - II” zostały opracowane przez autora niniejszej

pracy, który jest współrealizatorem badań. Zestawienie wyników badania zostało

umieszczone w aneksie (Załącznik Nr 9).

Tak więc celem badań jest poznanie opinii na temat funkcjonowania systemu

stypendialnego, zbadanie poziomu zadowolenia z udziału w projekcie oraz poznanie potrzeb

w zakresie wsparcia edukacji uczniów w odniesieniu do projektów stypendialnych

realizowanych w ramach Działania 2.2. Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju

Regionalnego. Służyć temu będą badania ankietowe penetrujące badany projekt na

przykładzie Projektu Nr Z/2.20/II/53/05 „Stypendia dla uczniów z terenów wiejskich

w łomżyńskich szkołach ponadgimnazjalnych - II”. Są to de facto badania monitorujące

funkcjonowanie systemu stypendialnego. Służyć mogą jako jeden z elementów ewaluacji

projektu.

W związku z potrzebą realizacji celu badawczego określono problem badawczy

dotyczący czynników wpływających na efektywność zarządzania projektem stypendialnym

w ramach Działania 2.2. ZPORR przez Urząd Miejski w Łomży. Wyjaśnieniem tego

problemu jest sformułowanie pytań operacyjnych i odpowiadających im pytań badawczych.

Lp. Pytania operacyjne

Pytania badawcze

Jak beneficjenci ostateczni
oceniają projekt?

czy projekt stypendialny spełnił oczekiwania ucznia?

czy stypendysta jest zadowolony z udziału w projekcie?

Jak

przyznane

wsparcie

stypendialne

wpłynęło

sytuację ucznia?

Czy pomogło przezwyciężyć bariery w dostępie
do edukacji na poziomie ponadgimnazjalnym?

Czy zwiększył się dostęp ucznia do źródeł wiedzy?
Do jakich?

Czy wpłynęło na poprawę warunków nauki?

Czy motywowało go do nauki?

Czy projekty stypendialną
trafiały w potrzeby uczniów?

Czy kwota przyznanego stypendium była wystarczająca
na pokrycie wydatków związanych z pobieraniem
nauki?

Czy katalog wydatków pokrywał się z potrzebami
stypendystów?

Jakiej (innej niż stypendium) formy wsparcia potrzebują
uczniowie?

Jak zwiększyć skuteczność
informowania społeczeństwa
o projektach unijnych?

Jaka metoda promocji projektu jest skuteczna?

W jaki sposób informować społeczeństwo o projekcie?

Tabela 24: Pytania operacyjne i badawcze do badań ankietowych
Ź

ródło: Opracowanie własne.

Aby uzyskać odpowiedzi na powyższe pytania w ankiecie zastosowano zamknięte,

otwarte oraz półzamknięte kategorie odpowiedzi.

W celu realizacji badań przyjęto następujące założenia badawcze:

Większość uczniów jest zadowolona z otrzymanego stypendium.

Projekty stypendialne spełniają oczekiwania beneficjentów ostatecznych

Przyznana pomoc materialna pomogła uczniom w kontynuowaniu nauki.

Wydatki ucznia stanowią koszty zakwaterowania lub dojazdu z/do szkoły.

Kwota przyznanego stypendium nie wystarcza na pokrycie wydatków związanych

z edukacją

zwiększyły się możliwości dostępu beneficjentów ostatecznych do źródeł wiedzy

takich jak literatura i wydawnictwa popularno – naukowe.

Projekt odpowiada potrzebom uczniów.

Istnieje zapotrzebowanie na inne niż stypendium formy wsparcia edukacji.

Najlepszą metodą informowania o możliwościach uzyskania wsparcia jest

przekazywanie informacji za pośrednictwem szkoły do której uczęszcza uczeń.

Przyjęto następującą hipotezę wyjaśniającą problem badawczy:

Stypendium miało wpływ na polepszenie warunków nauki oraz zwiększenie motywacji do

nauki.

Według Krystyny Mazurek – Łopocińskiej hipotezy są przypuszczeniem, orzeczeniem

niezupełnie pewnym o występowaniu danego zjawiska bądź o jego wielkości. Tworzą

możliwą odpowiedź na pytanie postawione w badaniach.

W projekcie została przewidziana ankieta internetowa. Istnieją dwa sposoby zastosowania

ankiety internetowej

umieszczenie formularza ankiety na stronie www;

rozesłanie ankiety do respondentów za pomocą poczty elektronicznej.

Oba w/w sposoby nie sprawdziłyby się w przypadku badania beneficjentów ostatecznych,

dlatego, że jest na ogół niewielki odsetek uczniów oglądających stronę www.lomza.pl /BIP,

a Urząd Miasta nie dysponują dostateczną ilością ich adresów e-mail. Główną wadą tej

metody jest fakt, że może dotrzeć tylko do użytkowników Internetu. Ze względu na istotne

wady tego rodzaju pomiaru, zastąpiono go ankietą pocztową oraz ankietą bezpośrednią oraz

ankietą pocztową (w przypadku uczniów, z którymi był utrudniony bezpośredni kontakt).

Jeżeli chodzi o ankietę bezpośrednią to polegała ona na rozdaniu respondentom przez

pracowników szkół kwestionariuszy ankiety, a następnie zebraniu i dostarczeniu do Urzędu

Miejskiego (realizatora badań). Natomiast drogą pocztową rozesłano kwestionariusz ankiety

do grupy respondentów, którzy przestali spełniać status ucznia szkoły ponadgimnazjalnej do

której uczęszczali w momencie pobierania stypendium. Ankiety wysyłał Urząd Miasta,

a respondenci odsyłali wypełnione kwestionariusze bezpośrednio do realizatora badań.

Badaną populacją są beneficjenci ostateczni, którzy otrzymywali wsparcie stypendialne

w roku szkolnym 2004/2005 ( 345 osób). W celu uzyskania lepszej precyzji wyników badań

próbą objęto całą populację. Badana populacja stanowi jednorodną grupę respondentów.

Szczegółowa charakterystyka została omówiona w Rozdziale 2.3. ( pt. Uczniowie szkół

ponadgimnazjalnych – beneficjent ostateczny) niniejszej pracy. Warto jednak przypomnieć

w tym miejscu kilka cech charakterystycznych beneficjentów ostatecznych:

Kaczmarczyk S.: Badania marketingowe, Metody i techniki, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa

2003, s.182

wszyscy są uczniami szkół ponadgimnazjalnych kończących się egzaminem

maturalnym prowadzonych/dotowanych przez Miasto Łomża (z wyłączeniem szkół

dla dorosłych);

nie

powtarzają

roku

szkolnego,

wyłączeniem

przypadków

losowych

i zdrowotnych;

uczniowie, którzy natrafiają na bariery w dostępie do kształcenia na poziomie średnim

z powodu trudnej sytuacji materialnej (niski status społeczny);

posiadają stałe zameldowanie na obszarze wiejskim;

w projekcie wzięło udział 45% mężczyzn oraz 55% kobiet (według wskaźnika płci).

Badania były przeprowadzane w terminie 18.03.2007 – 18.05.2007r. Daty te określają

zwrot pierwszej i ostatniej wypełnionej ankiety. Spośród rozdysponowanych 345 ankiet

poprawnie wypełnionych zostało 322.

Jak widać na poniższym wykresie znaczna część badanych beneficjentów ostatecznych

(84%) twierdzi, że projekt stypendialny spełniły ich oczekiwania.

Wykres 14: Czy unijny projekt stypendialny spełnił

oczekiwania beneficjentów ostatecznych? (N=322)

33%

51%

11%

Tak

Raczej tak

Raczej nie

Nie

ródło: Badania własne.

Realizatorzy projektu często zadają sobie pytania jak projekty stypendialne wpłynęły na

sytuację beneficjentów ostatecznych. Czy główny cel programu tj. przezwyciężenie barier

w dostępie do edukacji na poziomie ponadgimnazjalnym został spełniony?

Wykre s 15: Czy przyznana pomoc mate rialna pomogła

stype ndystom kontynuować naukę w szkole

ponadgimnazjalne j? (N=322)

Tak

63%

Raczej tak

25%

Raczej nie

Nie

ródło: Badania własne.

Aż 283 uczniów, spośród 322 badanych twierdzi, że przyznana pomoc pomogła im

w kontynuowaniu nauki. Odmiennego zdania było zaledwie 39 respondentów. Znaczna część

osób objętych wsparciem jest zdania, że udział w projekcie miał wpływ na poprawę

warunków nauki.

Wykres 16: Czy program stypendialny miał wpływ na

poprawę warunków nauki? (N=322)

Tak

45%

Raczej tak

35%

Raczej nie

15%

Nie

ródło: Badania własne.

Jednym z powodów polepszenia warunków nauki było zwiększenie możliwości dostępu

do różnych źródeł wiedzy. Największa liczba, bo aż 200 osób twierdzi, że w związku

z otrzymaniem stypendium zwiększyły się ich możliwości dostępu do literatury i wydawnictw

popularnonaukowych. Wiąże się to z tym, że poniesione wydatki związane z zakupem

podręczników, encyklopedii i innych pomocy naukowych były uczniom refundowane.

Wykres 17: Źródła wiedzy, do których zwiększyły się

możliwości dostępu uczniom otrzymującym stypendium

(N=322)

15%

62%

20%

Instytucje kulturalne

Literatura i wydawnictwa
popularnonaukowe

Nie dostrzegam zmian

Inne źródła

ródło: Badania własne.

Jeżeli chodzi o instytucje kulturalne, to wydatki z nimi związane nie był do tej pory

refundowane. Mimo to, 47 uczniów jest zdania, że stypendium umożliwiło im dostęp do

teatru czy kina. Refundując stypendystom wydatki związane z nauką, zwiększono możliwości

zaspokojenia potrzeb kulturalno-rozrywkowych. Jako „Inne źródła” uczniowie najczęściej

podawali odpowiedź „Internet”. Zmian pod tym względem nie odczuło 65 uczniów.

Projekt spełnia jeszcze niejedną ważną funkcję. Jak się okazało po przeprowadzeniu

badań. Otóż stypendium motywuje do nauki ponad 4/5 beneficjentów ostatecznych.

Wykres 18: Czy stypendium motywuje uczniów do nauki?

(N=322)

41%

43%

11%

Tak

Raczej tak

Raczej nie

Nie

ródło: Badania własne.

Kolejnym pytaniem, na które zarządzający projektem chcieli by uzyskać odpowiedź, jest

to czy projekt trafił w potrzeby grupy docelowej. Dlatego też jednym z celów

przeprowadzonych badań ankietowych jest zbadanie potrzeb w zakresie wsparcia edukacji

uczniów.

Wykres 19: Miesięczne wydatki uczniów z terenów wiejskich

związane z pobieraniem nauki w Łomży /w zł./ (N=322)

33%

45%

16%

(0-150>

(150-300>

(300-450>

(450-600>

Powyżej 600

ródło: Badania własne.

Jeśli chodzi o wysokość przyznanego wsparcia na 1 ucznia, która wyniosła w Edycji 2005

150,50 zł miesięcznie, można stwierdzić, że jest ona niewystarczająca na pokrycie kosztów

związanych z edukacją. Zdecydowana większość stypendystów wydaje więcej niż wartość

przyznanego wsparcia. Stosunkowo duży odsetek, bo aż 1/3 osób, przeznacza na cele

edukacyjne mniej niż wynosi wartość stypendium. Co najmniej połowę poniesionych

wydatków zrefundowano 4/5 uczniów. Zdaniem autora niniejszej pracy kwota przyznanego

wsparcia jest optymalna. W poprzedniej Edycji, gdy kwota była wyższa, uczniowie mieli

problemy z wykorzystaniem stypendium.

Wykres 20: Wydatki, które najcześciej refundowano uczniom w ramach

stypendium unijnego (N=322)

100

200

300

Zakup podręczników i innych książek

Dojazdy do/ze szkoły

Zakup stroju i obuwia sportowego

Zakwaterowanie

Zakup materiałów/przyborów szkolnych

Wyżywienie

Inne

liczba odpowiedzi

Źródło: Badania własne.

Powyższy wykres przedstawia odpowiedzi na pytanie półotwarte dotyczące celu

wydatkowania środków stypendialnych przez beneficjenta ostatecznego. Respondent mógł

zaznaczyć maksymalnie trzy odpowiedzi. Ponad 68% uczniów zakupiło podręczniki i inne

pomoce naukowe. Ponad 63% stypendystów zrefundowano koszty dojazdu do i ze szkoły.

Przeszło 3/5 badanych zakupiło w ramach stypendium strój sportowy i obuwie. Niespełna

28% osób przeznaczyło środki stypendialne na zakwaterowanie w Łomży. Najmniej osób

zakupiło w celu refundacji wyżywienie oraz przybory szkolne.

W celu zbadania potrzeb uczniów w zakresie edukacji zadano respondentom pytanie

otwarte: Na jakie inne cele mogą być przeznaczane stypendia oprócz tych wymienionych

w katalogu wydatków? Odpowiedzi posłużą zbadaniu trafności projektu w potrzeby uczniów,

oraz wyciągnięciu wniosków na przyszłość. Zdaniem stypendystów w katalogu wydatków

zabrakło pozycji przedstawionych na wykresie 21.

Wykres 21: Proponowane pozycje do katalogu wydatków stypendysty

(N=148)

ję

iż

kł

ły

ży

odpowie dź respondenta

ródło: Badania własne.

Na pytanie wypowiedziało się 46% stypendystów. Na podstawie uzyskanych odpowiedzi

można stwierdzić, że uczniowie odczuwają potrzebę wsparcia w zakresie nauki języków

obcych, a także dodatkowych zajęć edukacyjnych. Wyniki te pozwoliły na zbadanie potrzeb

w zakresie edukacji i posłużą WOKiS UM Łomża przy aplikowaniu o fundusze strukturalne

na kolejne lata programowania 2007-2013.

Wykres 22: Proponowane formy wsparcia edukacji uczniów inne

niż stypendium (N=322)

Wsparcie nauki

języków obcych w

szkole

60%

Wsparcie

szkolnych kół

zainteresowań

18%

Wsparcie

szkolnych imprez

kulturalno –

edukacyjnych

20%

Inne formy

wsparcia

ródło: Badania własne.

Powyższy wykres stanowi potwierdzenie potrzeb uczniów w zakresie wsparcia nauki języków

obcych.

Kolejną cenną informacją dla realizatorów projektu unijnego jest sposób skutecznego

dotarcia do grupy docelowej tj. beneficjentów ostatecznych. Jak widać na poniższym

wykresie, najlepszą metodą jest przekazywanie informacji uczniom za pośrednictwem szkoły.

Media oraz Internet nie zdają egzaminu, jeżeli chodzi o promocję i reklamę projektu.

Wykre s 23: W jaki sposób grupy doce lowe dowiadują się o projekcie?

(N=322)

89%

3% 4%

Z informacji w szkole

Od rodziny

Od znajomych

Z mediów

W Urzędzie Miejskim

Z Internetu

Inne źródła

ródło: Badania własne.

Na podsumowanie badań zadano respondentom pytanie zamknięte: Czy są zadowoleni

z udziału w projekcie?

Wykre s 24: Zadowole nie z otrzymane go wsparcia

stype ndialne go? (N=322)

Tak

56%

Raczej tak

34%

Raczej nie

Nie

ródło: Badania własne.

Zaledwie 1 na 10 beneficjentów ostatecznych jest niezadowolony z otrzymanego

wsparcia stypendialnego. Świadczy to o osiągnięciu zakładanych rezultatów projektu.

Potwierdza się słuszność założeń postawionych na wstępie badań.

3.4. SYNTEZA

Głównym zadaniem projektów Typu I realizowanych w ramach Działania 2.2. ZPORR

jest wyrównanie szans edukacyjnych młodzieży z terenów wiejskich w dostępie do edukacji

w ponadgimnazjalnych szkołach kończących się maturą. Natomiast zadaniem projektów Typu

II jest podniesienie dostępu do kształcenia na poziomie wyższym studentom pochodzących

z obszarów zagrożonych marginalizacją społeczną. Celem Rozdziału 3 niniejszej pracy jest

zatem pokazanie w jaki sposób i w jakim stopniu projekty stypendialne realizowane przez

Urząd Miasta Łomża pomogły beneficjentom ostatecznym przezwyciężyć bariery w dostępie

do edukacji. Mierzenie efektywności realizowanych projektów rozpoczęto od szczegółowej

analizy wykorzystania środków otrzymanych na dane przedsięwzięcie. Potem nastąpiło

przejście do analizy wskaźników finansowych oraz rzeczowych z realizacji projektów.

Rozdział zakończono badaniem ankietowym, którego celem było poznanie opinii

beneficjentów ostatecznych na temat stypendium oraz potrzeb w zakresie wsparcia edukacji

uczniów.

Otóż Łomża jest ośrodkiem skupiającym szkoły ponadgimnazjalne, gdzie uczy się

ok. 5600 uczniów, z których ponad 32% zamieszkuje tereny wiejskie. Uczęszczają do nich

głównie mieszkańcy gmin tj. Jedwabne, Łomża, Miastkowo, Nowogród, Piątnica, Przytuły,

niadowo, Wizna i Zbójna. Poza Łomża, szkoły ponadgimnazjalne kończące się maturą,

znajdują się jedynie w gminie Piątnica (Zespół Szkół Rolniczych Marianowo) i w gminie

Jedwabne (Liceum Ogólnokształcące – Jedwabne).

Konieczność codziennego dojazdu do szkoły lub zamieszkania w bursie czy stancji

powoduje powstanie bariery finansowej spotęgowanej koniecznością wyposażenia uczniów

w podręczniki, przybory szkolne oraz ponoszeniem innych wydatków związanych z edukacją.

W konsekwencji tego duży odsetek młodzieży kończy swoją naukę na poziomie gimnazjum,

uczęszcza do szkół zawodowych lub realizuje obowiązek szkolny w zakładach

rzemieślniczych. Przyczyn takich kolei rzeczy należy upatrywać się w ubożejącym

społeczeństwie na tym terenie. Jedną z form wyrównywania szans w dostępie do edukacji

młodzieży z terenów wiejskich jest wprowadzenie pomocy stypendialnej, która ma zachęcić

do zdobywania wykształcenia średniego, a następnie wyższego przez większą grupę

młodzieży.

Uzasadnieniem potrzeby realizacji projektu Typu II jest przełamanie bariery finansowej

w podejmowaniu studiów przez mieszkańców Łomży. Większość studentów uczęszcza do

pozałomżyńskich uczelni. Wiąże się to z wysokimi kosztami związanymi z utrzymaniem się

w innym mieście czy też opłatami czesnego. Powstanie tej bariery powoduje, że duża grupa

młodzieży łomżyńskiej kończy swą edukację na poziomie ponadgimnazjalnym,

co w konsekwencji prowadzi do zwiększenia bezrobocia oraz emigracji młodych ambitnych

ludzi z Łomży, którzy w poszukiwaniu pracy wyjeżdżają do większych miast lub za granicę.

Znaczącą formą wsparcia studentów pochodzących z ubogich miejskich środowisk

i wyrównania poprzez to szans w dostępie do edukacji na poziomie wyższym jest

wprowadzenie pomocy stypendialnej.

To czy cele projektów zostały spełnione można stwierdzić na podstawie wskaźników

realizacji projektów. Wskaźniki bowiem nawiązują do najlepszych praktyk stosowanych

w zarządzaniu projektami europejskimi i są elementem procesu monitorowania projektu.

Większość z nich dotyczy danych ilościowych (np. liczba osób korzystających ze wsparcia),

jednakże nie należy zaniedbywać wskaźników jakościowych, gdyż to one są

wymiernym sukcesem projektu. Najważniejszym wskaźnikiem efektywności projektu

współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego są tzw. „rezultaty”. Projekty

realizowane w obszarze rozwoju zasobów ludzkich charakteryzują rezultaty dwojakiego

rodzaju, określane jako “twarde” i “miękkie”

Rezultaty twarde (ilościowe) projektów realizowanych przez Urząd Miasta Łomża to:

liczba uczniów pochodzących z terenów wiejskich objętych wsparciem

stypendialnym: 794, w tym:

liczba kobiet 411

liczba mężczyzn 383

liczba studentów stale zameldowanych w Łomży objętych wsparciem stypendialnym:

65, w tym:

liczba kobiet: 40

liczba mężczyzn: 25

liczba/procent uczniów, którzy kontynuują naukę (nie dotyczy Edycji 2006, ponieważ

projekty są w trakcie realizacji, co uniemożliwia mierzenie rezultatów):

Edycja 2004 - 86,89%

Edycja 2005 - 330 uczniów

liczba/odsetek studentów, którzy zaliczyli rok studiów:

Edycja 2004 – 100%;

Bonikowska M., op. cit. s. 61-62

Edycja 2005 – 22 studentów

Procent beneficjentów ostatecznych (uczniów) zadowolonych/ wysoko oceniających

projekt Edycji 2005: 90%.

Aby rzetelnie ocenić efektywność projektu, nie można opierać się jedynie na „twardych”

rezultatach. Okazuje się, że osoby z trenów wiejskich (lub obszarów zmarginalizowanych)

napotykają większe przeszkody w uzupełnianiu wykształcenia. Wskazanie miękkich

rezultatów projektów w odniesieniu do tych grup jest jego wymiernym sukcesem.

Rezultaty “miękkie” są znacznie trudniejsze do zdefiniowania, dotyczą bowiem postaw,

umiejętności i innych cech, których istnienie stwierdzone może być jedynie w drodze

specyficznych badań czy obserwacji

. Mierzeniu tej grupy rezultatów posłużyło badanie

ankietowe przeprowadzone wśród 322 beneficjenów ostatecznych projektu Nr Z/2.20/II/53/05

„Stypendia

dla

uczniów

terenów

wiejskich

łomżyńskich

szkołach

ponadgimnazjalnych - II”.

Z przeprowadzonych badań wynika, że projekt osiągnął następujące rezultaty „miękkie”:

Odsetek zadowolonych z otrzymanego wsparcia wynosi 90%.

Projekty stypendialne spełniają oczekiwania 84% Beneficjentów Ostatecznych.

Przyznana pomoc materialna pomogła uczniom w kontynuowaniu nauki.

Przyznane stypendium pokryło koszty zakwaterowania lub dojazdu z/do szkoły.

W związku z otrzymywaniem stypendium zwiększyły się możliwości dostępu

beneficjentów ostatecznych do źródeł wiedzy takich jak literatura i wydawnictwa

popularno – naukowe.

Stypendium miało wpływ na polepszenie warunków nauki oraz zwiększenie

motywacji do nauki.

Ponadto, stwierdza się że:

wartość przyznanego wsparcia nie wystarcza większości stypendystów na pokrycie

wszystkich wydatków związanych z pobieraniem nauki w Łomży;

projekt stypendialny trafiał w potrzeby i oczekiwania uczniów, aczkolwiek zauważa

się także zapotrzebowanie na inne formy wsparcia edukacji, zwłaszcza

dofinansowanie nauki języków obcych oraz zajęć dodatkowych np. korepetycje;

najlepszą metodą informowania o możliwościach udziału w projekcie okazało się

przekazywanie informacji za pośrednictwem szkoły do której uczęszcza uczeń.

Europejski Fundusz Społeczny w Polsce – Poradnik dla beneficjentów, op.cit.,s.23

ZAKOŃCZENIE

Warunkiem niezbędnym do podniesienia ogólnego poziomu wykształcenia

społeczeństwa jest zapewnienie powszechnego dostępu do edukacji. Należy zatem

eliminować oddziaływanie czynników utrudniających lub uniemożliwiających uczestnictwo

w systemie oświaty, a więc zdobycie wykształcenia lub kontynuację kształcenia. Szczególnie

uzasadnione jest wsparcie skierowane do uczniów pochodzących z obszarów wiejskich, na

których czynniki geograficzne i ekonomiczne, negatywnie oddziaływają w zakresie szans

edukacyjnych.

W tym celu Miasto Łomża aplikowało w latach 2004-2006 o pomoc z funduszy

strukturalnych. Na sześć wniosków aplikacyjnych złożonych w ramach Działania 2.2.

ZPORR „Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne” sześć

otrzymało dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Społecznego. Na skutek akceptacji

złożonych projektów Urząd Miejski w Łomży stał się beneficjentem trzech projektów Typu I

(mających na celu wspieranie rozwoju edukacyjnego młodzieży wiejskiej uczącej się

w łomżyńskich szkołach ponadgimnazjalnych) oraz trzech projektów Typu II (wspierających

rozwój edukacyjny studentów stale zameldowanych w Łomży). Niniejsza praca stanowi

zatem swego rodzaju podsumowanie zmagań Urzędu Miasta Łomża z pierwszego okresu

programowania funduszy strukturalnych tj. 2004-2006 oraz wyciągnięcie wniosków na

kolejne lata.

Ponadto, można stwierdzić, że cel pracy postawiony na wstępie tzn. kompleksowe

zaprezentowanie problematyki zarządzania projektem europejskim - został osiągnięty. Aby

tego dokonać posłużono się projektami realizowanymi przez Urząd Miasta Łomża

w latach 2004-2006 w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju

Regionalnego. Analizując efektywność realizowanych dotychczas przez Urząd projektów

stypendialnych oraz osiągnięte rezultaty można stwierdzić, że zakończyły się sukcesem.

Wymiernym czynnikiem sukcesu projektu jest zadowolenie samych odbiorców wsparcia,

czyli stypendystów. Ponadto realizacja przebiegała w sposób sprawny i skuteczny,

a wskaźniki realizacji finansowej i rzeczowej projektów z roku na rok były coraz lepsze.

Pokazuje to również jak ważnym elementem przy zarządzaniu projektami europejskimi jest

doświadczenie osób zaangażowanych bezpośrednio przy obsłudze przedsięwzięć.

Wiedza urzędników zdobyta przy dotychczasowej realizacji projektów będzie niezbędna

przy aplikowaniu o kolejne środki z Europejskiego Funduszu Społecznego, tym razem już

w drugim okresie programowania tj. 2007-2013. Co prawda od grudnia 2006r. nie ma

możliwości ubiegania się o dofinansowanie w ramach Zintegrowany Program Operacyjny

Rozwoju Regionalnego. Jego rolę, w zakresie wyrównywania szans edukacyjnych przejmuje

natomiast Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL).

Program Operacyjny Kapitał Ludzki jest największym w historii Unii Europejskiej

programem współfinansowanym z Europejskiego Funduszu Społecznego. Na jego realizację

przewidziane jest 11,4 mld EUR, z czego ponad 9,7 mld EUR stanowią środki EFS,

a pozostałe 1,7 mld EUR to środki krajowe. Program składa się z dziesięciu Priorytetów,

z których szczególne znaczenie dla sektora edukacji ma Priorytet III (Wysoka jakość systemu

oświaty) oraz Priorytet IX, będący odpowiednikiem Działania 2.2. ZPORR (Rozwój

wykształcenia i kompetencji w regionach). Na skutek ostatecznych negocjacji między stroną

polską a przedstawicielami Komisji Europejskiej jakie miały miejsce dnia 11.06.2007r.,

działania z związane z programami rozwojowymi szkół przeniesiono z Priorytetu III do IX

W ramach priorytetów edukacyjnych PO KL realizowane będzie wsparcie na rzecz

modernizacji i wdrażania reform w systemie edukacji, ukierunkowanych na podwyższenie

jakości efektywności kształcenia, odpowiadających warunkom gospodarki opartej na wiedzy.

Wsparcie udzielane w tym obszarze będzie przyczyniać się do

efektywnego zarządzania systemem edukacji;

doskonalenia programów nauczania i uzupełniania ich o elementy innowacyjne;

wzmocnienia efektywności systemu szkolenia i doskonalenia kadr edukacji.

Ponadto przewidziane jest

dostosowanie programów i kierunków nauczania do wymogów rynku pracy;

www.mrr.gov.pl, z dnia 16.06.2007r.

Projekt z dnia 27 kwietnia 2007r., Szczegółowy opis priorytetów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki ,s.6

Tamże

podnoszenie kompetencji i poziomu wiedzy uczniów i studentów w zakresie nauk

o znaczeniu kluczowym dla gospodarki;

nawiązywanie

współpracy

między

instytucjami

systemu

edukacji

a przedsiębiorstwami i sektorem badawczo – rozwojowym.

Ponieważ sytuacja jednostek na rynku pracy w dużym stopniu jest zdeterminowana dostępem

do odpowiedniej jakości edukacji i możliwościami korzystania z jej usług, wyrównywanie

szans edukacyjnych na wszystkich etapach kształcenia będzie jednym z głównych kierunków

działań. Podejmowane będą również działania nakierowane na upowszechnienie kształcenia

ustawicznego osób dorosłych podnoszących kwalifikacje lub uzupełniających wykształcenie

w formach szkolnych lub pozaszkolnych oraz działania zmierzające do rozwoju szkół

wyższych.

Spośród wachlarza nowych możliwości jakie stwarza Program Operacyjny Kapitał

Ludzki, pracownicy Urzędu Miejskiego w Łomży powinni angażować się w takie projekty,

które będą odpowiedzią na potrzeby uczniów i studentów w zakresie wsparcia ich edukacji.

Na podstawie zaprezentowanych w niniejszej pracy wyników badań ankietowych, można

stwierdzić, że szczególne znaczenie dla młodzieży z łomżyńskich szkół ponadgimnazjalnych

ma wsparcie nauki języków obcych, dodatkowych zajęć pozalekcyjnych oraz rozwijania

zainteresowań poprzez koła naukowe. Tak więc, spośród wielu możliwych przedsięwzięć,

należy realizować te, które pozwolą zapewnić nie tylko byt, ale także zaspokoją potrzeby

wyższego rzędu tj. samorealizacja. Aby to osiągnąć, Urząd Miasta powinien bacznie

obserwować rynek edukacji oraz współpracować w tym zakresie z placówkami oświatowymi.

Wsparcie Europejskiego Funduszu Społecznego przewidziane na lata 2007-2013, stanowi

bowiem wyjątkową szansę na rozwój społeczny nie tylko dla Łomży, ale także dla całego

kraju. Unikalność tej szansy wiąże się między innymi ze skalą wsparcia dla beneficjentów.

Jednak warunkami powodzenia w skali kraju jest uczestnictwo wszystkich zainteresowanych

podmiotów, sprawny, prosty system wdrażania, zapewnienie środków na współfinansowanie

oraz dobre przygotowanie projektodawców.

100

SPIS LITERATURY

Literatura:

1. Bonikowska M., Grucza B., Majewski M., Małek M.: Podręcznik Zarządzania Projektami

Miękkim w kontekście Europejskiego Funduszu Społecznego, Ministerstwo Rozwoju

Regionalnego , Warszawa 2006.

2. Davidson Frame J., Zarządzanie projektami w organizacji, WIG–PRESS, Warszawa 2001.

3. Dick L., Przewodnik po Unii Europejskiej, Wydawnictwo Studio EMKA Ltd, Warszawa

1998.

4. Europejski Fundusz Społeczny w Polsce – Poradnik dla beneficjentów 2 Priorytetu

Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego ( z wyłączeniem Działania

2.5 ), Ministerstwo Gospodarki i Pracy, Kwiecień 2005.

5. Europejski Fundusz Społeczny w ZPORR - Kwalifikowalność wydatków, Ministerstwo

Rozwoju Regionalnego, Kwiecień 2006.

6. Fundacja Edukacji Ekonomicznej: Jak przygotować i zarządzać projektem w ramach

ZPORR, Ministerstwo Gospodarki i Pracy, Warszawa 2005.

7. Fundusze strukturalne, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Wydanie pierwsze –

grudzień 2002.

8. Janus – Hibner M., Pastiusiak R., Programy pomocowe, CeDeWu Sp. z o.o., Wydanie I,

Warszawa 2004.

9. Kaczmarczyk S.: Badania marketingowe, Metody i techniki, Polskie Wydawnictwo

Ekonomiczne, Warszawa 2003.

10. Kawecka Wyrzykowska E., Synowiec E., Polska w Unii Europejskiej tom II, Instytut

Koniunktur i Cen Handlu Zagranicznego, Warszawa 2004.

11. Kuczewski M., Zawiśliński S., 50 pytań o Unię Europejską, Pełnomocnik Rządu ds.

Informacji Europejskiej 2003.

12. Lock D., Podstawy zarządzania projektami, PWE, Warszawa 2003.

13. Małuszyńska E., Gruchman B. Kompendium Wiedzy o Unii Europejskiej, Wydawnictwo

Naukowe PWN, Warszawa 2005.

14. Maziarski J., Zawiśliński S., Polska w Unii Europejskiej od A do Z, Biuro ds. Referendum

Europejskiego KPRM, Wydanie II, Warszawa 2003.

15. Mazurek-Łopacińska K.: Badania marketingowe. Teoria i praktyka, Wydawnictwo

Naukowe PWN, Warszawa 2005.

101

16. Podręcznik procedur wdrażania ZPORR, Ministerstwo Gospodarki i Pacy,

Warszawa 2004.

17. Podstawy marketingu, praca zbior. pod red. Altkorna J., Instytut Marketingu,

Kraków 1996.

18. Trocki M., Grucza B., Ogonek K., Zarządzanie projektami, PWE, Warszawa 2003.

19. Zarządzanie projektem europejskim, praca zbior. pod red. Trockiego M. i Gruczy B.,

PWE, Warszawa 2007.

Czasopisma:

1. „Biuletyn ZPORR”, nr 1 Styczeń – Marzec 2004.

2. „Fundusze Europejskie” nr 4 (11) sierpień – wrzesień 2005.

3. „Samorząd europejski – miesięcznik informacji samorządowej” nr 3(3), listopad 2004.

4. „Samorząd Europejski – miesięcznik informacji samorządowej” nr 1(1), wrzesień 2004.

5. „ Samorząd europejski – miesięcznik informacji samorządowej” nr 1(5), styczeń 2005.

6. „Samorząd Europejski – miesięcznik informacji samorządowej” nr 3(7), marzec 2005.

7. „Unia & Polska Niezależny Magazyn Europejski”, nr 2/3 (105/106), Luty/ Marzec 2004.

Strony internetowe:

1. Słowniczek pojęć na temat funduszy strukturalnych, www.funduszestrukturalne.gov.pl,

z dnia 10.04.2007r.

2.www.finanse-publiczne.pl, z dnia 11.01.2007r.

3.www.funduszestrukturalne.gov.pl, z dnia 06.01.2007r.

4.www.wrotapodlasia.pl, z dnia 18.01.2007.

5.www.mrr.gov.pl, z dnia 16.06.2007r.

Akta prawne, wytyczne i dokumenty programowe

1. Projekt z dnia 27 kwietnia 2007r., Szczegółowy opis priorytetów Programu Operacyjnego

Kapitał Ludzki.

2. Ramowy Plan Realizacji Działania na rok 2006, Załącznik Nr 1 do Uchwały

Nr 201/2591/06 Zarządu Województwa Podlaskiego z dnia 12 czerwca 2006r.

3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 1 lipca 2004 r. w sprawie przyjęcia

Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego na lata 2004-2006 (Dz. U.

z 2004 r., Nr 166, poz. 1745).

4. Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 2 czerwca 2005r. w sprawie sposobu i

trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. Nr 105, poz. 881).

102

5. Rozporządzenie Rady 1260 z 1999 roku wprowadzające ogólne przepisy dotyczące

funduszy strukturalnych.

6. Statut Miasta Łomży podjęty Uchwała Nr 45/XIII/03 Rady Miejskiej Łomży z dnia

14 maja 2003 roku w sprawie Statutu Miasta Łomży.

7. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1991, Nr 95, poz. 425).

8.Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. Nr 228, poz. 2255

z późn. zm.).

9.Uzupełnienia Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego 2004-2006 (tekst jednolity

uwzględniający zmiany przyjęte przez Komitet Monitorujący ZPORR w dniu 17 marca

2006r. oraz 14 czerwca 2006 r.).

10. Wytyczne dla instytucji uczestniczących w realizacji Priorytetu 2 ZPORR, Ministerstwo

Rozwoju Regionalnego, kwiecień 2006.

11. Wytyczne dla projektodawców Działania 2.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez

programy stypendialne, Białystok, czerwiec 2005.

12. Załącznik do Uchwały Nr 442/LXVII/06 Rady Miejskiej w Łomży z dnia 28 czerwca

2006r. z późniejszym i zmianami: Regulamin przyznawania i przekazywania stypendium

uczniom szkół ponadgimnazjalnych prowadzonych/ dotowanych przez Miasto Łomża na

wyrównywanie szans edukacyjnych w roku szkolnym 2006/2007.

13. Załącznik do Uchwały Nr 441/LXVII/06 Rady Miejskiej w Łomży z dnia 28 czerwca

2006r. z późniejszym i zmianami: Regulamin przyznawania stypendium studentom z Miasta

Łomża w roku akademickim 2006/2007 finansowanego z Europejskiego Funduszu

Społecznego oraz budżetu państwa.

14. Załącznik do Uchwały Nr 341/LIII/05 Rady Miejskiej w Łomży z dnia 31 sierpnia 2005r.,

Regulamin przyznawania stypendium studentom z Miasta Łomża w roku akademickim

2005/2006 finansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz budżetu państwa.

15. Załącznik do Uchwały Nr 342/LIII/05 Rady Miejskiej w Łomży z dnia 31 sierpnia 2005r.,

Regulamin przyznawania i przekazywania stypendium uczniom szkół ponadgimnazjalnych

prowadzonych/dotowanych przez Miasto Łomża na wyrównywanie szans edukacyjnych

w roku szkolnym 2005/2006.

16. Załącznik do Uchwały Nr 178/2302/06 Zarządu Województwa Podlaskiego z dnia

5 stycznia 2006 r. w sprawie uchwalenia Regulaminu Organizacyjnego Urzędu

Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego w Białymstoku.

17. Zarządzenie Nr 179/05 Prezydenta Miasta Łomża z dnia 2 listopada 2005 roku w sprawie

ustalenia tekstu jednolitego Regulaminu Organizacyjnego Urzędu Miejskiego w Łomży.

103

Inne:

1.Protokół z posiedzenia Miejskiej Komisji Stypendialnej z dnia 2 grudnia 2004r.

2.Protokół z posiedzenia Miejskiej Komisji Stypendialnej w sprawie przyznawania

stypendium uczniom szkół ponadgimnazjalnych na rok szkolny 2005/2006 finansowane

z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz budżetu państwa z dnia 9 grudnia 2005r.

3.Protokół z posiedzenia Miejskiej Komisji Stypendialnej w sprawie przyznawania

stypendium uczniom szkół ponadgimnazjalnych na rok szkolny 2006/2007 finansowane

z EFS oraz budżetu państwa z dnia 15 grudnia 2006r.

4. Protokół z posiedzenia MSK stypendium dla studentów z Miasta Łomża w roku

akademickim 2005/2006 finansowane z EFS oraz budżetu państwa z dnia 10 listopada 2005 r.

5.Protokół z posiedzenia MSK stypendium dla studentów z Miasta Łomża w roku

akademickim 2006/2007 finansowane z EFS oraz budżetu państwa w ramach Działania 2.2.

ZPORR z dnia 22 listopada 2006 r.

6. Urząd Miejski w Łomży: Wniosek konkursowy dotyczący Projektu Nr Z/2.20/II/2.2/53/05

„Stypendia

dla

uczniów

terenów

wiejskich

łomżyńskich

szkołach

ponadgimnazjalnych – II”.

7. Urząd Miejski w Łomży: Sprawozdanie Nr K-0031/2.2/ZPORR/20

Sprawozdanie końcowe z realizacji projektu współfinansowanego z Europejskiego Funduszu

Społecznego (Numer i nazwa projektu: Z/2.20/II/2.2/19/04 Stypendia dla uczniów z terenów

wiejskich w łomżyńskich szkołach ponadgimnazjalnych).

8. Urząd Miejski w Łomży: Sprawozdanie Nr K-0032/2.2/ZPORR/20

Sprawozdanie końcowe z realizacji projektu współfinansowanego z Europejskiego Funduszu

Społecznego (Numer i nazwa projektu: Z/2.20/II/2.2/33/04 Pomoc stypendialna dla studentów

stale zameldowanych w Łomży).

9. Urząd Miejski w Łomży: Sprawozdanie Nr K/0058/2.2/ZPORR/20

Sprawozdanie końcowe z realizacji projektu współfinansowanego z Europejskiego Funduszu

Społecznego (Numer i nazwa projektu: Z/2.20/II/2.2/53/05 Stypendia dla uczniów z terenów

wiejskich w łomżyńskich szkołach ponadgimnazjalnych -II).

10. Urząd Miejski w Łomży: Sprawozdanie Nr K/0059/2.2/ZPORR/20

Sprawozdanie końcowe (korekta) z realizacji projektu współfinansowanego z Europejskiego

Funduszu Społecznego (Numer i nazwa projektu: Z/2.20/II/2.2/68/05 Pomoc stypendialna dla

studentów stale zameldowanych w Łomży -II).

11. Urząd Miejski w Łomży: Sprawozdanie Nr R-2006/0110/2.2/ZPORR/20

104

Sprawozdanie roczne z realizacji projektu współfinansowanego z Europejskiego Funduszu

Społecznego (Numer i nazwa projektu: Z/2.20/II/2.2/80/06 Stypendia dla uczniów z terenów

wiejskich w łomżyńskich szkołach ponadgimnazjalnych -III).

12.Urząd Miejski w Łomży: Sprawozdanie Nr R-2006/0109/2.2/ZPORR/20

Sprawozdanie roczne z realizacji projektu współfinansowanego z Europejskiego Funduszu

Społecznego (Numer i nazwa projektu: Z/2.20/II/2.2/100/06 Pomoc stypendialna dla

studentów stale zameldowanych w Łomży-III).

13. Zestawienie dokumentów będących przedmiotem refundacji w ramach stypendium

współfinansowanego z budżetu państwa i Europejskiego Funduszu Społecznego. Rok szkolny

2004/2005.

14. Zestawienie dokumentów będących przedmiotem refundacji w ramach stypendium

współfinansowanego z budżetu państwa i Europejskiego Funduszu Społecznego. Rok szkolny

2005/2006.

105

SPIS RYSUNKÓW

Rys.1 Podstawowe parametry projektu..................................................................................

Rys.2 Etapy zarządzania projektami....................................................................................... 10

Rys.3 Zasady działania funduszy strukturalnych................................................................... 15

Rys.4 Podział programów pomocowych Unii Europejskiej.................................................. 23

Rys.5 Struktura Działania 2.2. Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju

Regionalnego (ZPORR).......................................................................................................... 32

Rys.6 Procedura rozpatrywania wniosku aplikacyjnego w ramach ZPORR......................... 35

106

SPIS TABEL

Tabela 1: Charakterystyka zarządzania projektami.................................................................. 11

Tabela 2: Mankamenty i błędy popełniane przy realizacji projektów europejskich................ 12

Tabela 3: Kluczowe czynniki sukcesu projektów europejskich............................................... 13

Tabela 4: Klasyfikacja funduszy strukturalnych...................................................................... 17

Tabela 5: Podział funduszy strukturalnych ze względu na cel................................................. 19

Tabela 6 : Podprogramy Socratesa........................................................................................... 24

Tabela 7: Komponenty Programu Młodzież............................................................................. 26

Tabela 8: Cele i Priorytety Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów

Ludzkich (SPO RZL)................................................................................................................ 29

Tabela 9: Cele i Priorytety Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju

Regionalnego (ZPORR)............................................................................................................ 31

Tabela 10: Rekrutacja wniosków stypendialnych przez Miejską Komisję Stypendialną

w latach 2004-2006................................................................................................................... 53

Tabela 11: Decyzja Miejskiej Komisji Stypendialnej (MSK) w sprawie wniosków

uczniowskich............................................................................................................................. 54

Tabela 12: Środki do przeznaczenia na stypendia dla uczniów łomżyńskich szkół

ponadgimnazjalnych w latach 2004 – 2006.............................................................................. 55

Tabela 13: Liczba wniosków stypendialnych klasyfikujących się do projektów Typu II........ 60

Tabela 14 : Decyzja Miejskiej Komisji Stypendialnej w sprawie wniosków studenckich....... 62

Tabela 15 : Studenci otrzymujący wsparcie w ramach Działania 2.2. w latach 2004 – 2006

według kryterium: płeć stypendysty......................................................................................... 62

Tabela 16: Zestawienie wydatków kwalifikowalnych projektów Typu I – Wspieranie

rozwoju edukacyjnego młodzieży wiejskiej, realizowanych przez Urząd Miejski w Łomży.... 68

Tabela 17: Zestawienie wydatków kwalifikowalnych projektów Typu II – Wspieranie

rozwoju edukacyjnego studentów , realizowanych przez Urząd Miejski w Łomży................. 69

Tabela 18: Finansowy zakres realizacji projektów Typu I w ramach Działania 2.2. ZPORR

realizowanych przez Urząd Miasta Łomża w latach 2004-2006.............................................. 75

Tabela 19: Finansowy zakres realizacji projektów Typu II w ramach Działania 2.2. ZPORR

realizowanych przez Urząd Miasta Łomża w latach 2004-2006.............................................. 78

107

Tabela 20: Szczegółowe rezultaty Projektów Typu I osiągnięte w latach 2004-2006............. 80

Tabela 21: Wskaźniki realizacji projektów Typu I w latach 2004-2006.................................. 81

Tabela 22: Szczegółowe rezultaty Projektów Typu II osiągnięte w latach 2004-2006............ 82

Tabela 23: Wskaźniki realizacji projektów Typu II w latach 2004-2006................................ 83

Tabela 24: Pytania operacyjne i badawcze do badań ankietowych.......................................... 85

108

SPIS WYKRESÓW

Wykres 1: Procentowa zależność wniosków uczniowskich rozpatrzonych pozytywnie oraz

negatywnie Decyzją MSK w latach 2004-2006........................................................................ 55

Wykres 2: Podział beneficjentów ostatecznych według szkoły ponadgimnazjalnej................ 56

Wykres 3: Procentowa zależność wniosków studenckich rozpatrzonych pozytywnie oraz

negatywnie Decyzją MSK w latach 2004-2006........................................................................ 61

Wykres 4: Podział beneficjentów ostatecznych ze względu na typ uczelni............................. 63

Wykres 5: Podział beneficjentów ostatecznych projektów Typu II ze względu na miejsce

nauki.......................................................................................................................................... 63

Wykres 6: Podział stypendystów według trybu odbywanych studiów..................................... 64

Wykres 7: Rok studiów stypendysty w momencie udziału w projekcie................................. 65

Wykres 8: Struktura wydatków zrefundowanych uczniom w ramach Edycji 2004................. 71

Wykres 9: Struktura wydatków zrefundowanych uczniom w ramach Edycji 2005................. 72

Wykres 10: Struktura wydatków kwalifikowalnych zrefundowanych uczniom w ramach

stypendium unijnego w okresie wrzesień 2004 – czerwiec 2006............................................. 73

Wykres 11: Wskaźniki rozliczania wydatków kwalifikowalnych dla Działania 2.2. ZPORR. 74

Wykres 12: Średnie wykorzystanie przyznanej kwoty stypendium wśród uczniów

łomżyńskich szkół ponadgimnazjalnych w ramach Edycji 2004............................................. 76

Wykres 13: Średnie wykorzystanie przyznanej kwoty stypendium wśród uczniów

łomżyńskich szkół ponadgimnazjalnych w ramach Edycji 2005............................................. 77

Wykres 14: Czy unijny projekt stypendialny spełnił oczekiwania beneficjentów

ostatecznych.............................................................................................................................. 87

Wykres 15: Czy przyznana pomoc materialna pomaga stypendystom kontynuować naukę

w szkole ponadgimnazjalnej..................................................................................................... 88

Wykres 16: Czy program stypendialny miał wpływ na poprawę warunków nauki?............... 88

Wykres 17: Źródła wiedzy, do których zwiększyły się możliwości dostępu w związku

z otrzymywanym stypendium................................................................................................... 89

Wykres 18: Czy stypendium motywuje uczniów do nauki?..................................................... 90

Wykres 19: Miesięczne wydatki uczniów z terenów wiejskich związane z pobieraniem

nauki w Łomży /zł/................................................................................................................... 90

Wykres 20: Wydatki, które najczęściej refundowano uczniom w ramach stypendium

unijnego..................................................................................................................................... 91

109

Wykres 21: Proponowane pozycje do katalogu wydatków stypendysty.................................. 92

Wykres 22: Proponowane formy wsparcia edukacji uczniów inne niż stypendium................ 92

Wykres 23: W jaki sposób grupy docelowe dowiadują się o projekcie................................... 93

Wykres 24: Zadowolenie z otrzymanego wsparcia stypendialnego......................................... 93

110

ANEKS

ZAŁĄCZNIK NR1: KOMÓRKI ORGANIZACYJNE WCHODZĄCE W SKŁAD URZĘDU

MARSZAŁKOWSKIEGO WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO

ZAŁĄCZNIK NR2: WEWNĘTRZNE KOMÓRKI ORGANIZACYJNE DEPARTAMENTU

POLITYKI REGIONALNEJ I FUNDUSZY STRUKTURALNYCH ORAZ

WYKONYWANE ZADANIA

ZAŁĄCZNIK NR3: ZADANIA DEPARTAMENTU FINANSÓW

ZAŁĄCZNIK NR4: WYKAZ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH PROWADZONYCH/

DOTOWANYCH PRZEZ MIASTO ŁOMśA Z WYŁĄCZENIEM SZKÓŁ DLA

DOROSŁYCH

ZAŁĄCZNIK NR5: WYKAZ WYDATKÓW, KTÓRE NIE MOGĄ BYĆ UZNANE JAKO

KWALIFIKOWALNE

ZAŁĄCZNIK NR6:

KATALOG WYDATKÓW PODLEGAJĄCYCH REFUNDACJI

W RAMACH PROJEKTÓW TYPU I – WYRÓWNYWANIE SZANS EDUKACYJNYCH

MŁODZIEśY WIEJSKIEJ (DZIAŁANIE 2.2. ZPORR)

ZAŁĄCZNIK NR7: WSKAŹNIKI MONITORINGU DLA DZIAŁANIA 2.2.

WYRÓWNYWANIE SZANS EDUKACYJNYCH POPRZEZ PROGRAMY

STYPENDIALNE

ZAŁĄCZNIK NR8: FORMULARZ ANKIETY

ZAŁĄCZNIK NR9: ZESTAWIENIE WYNIKÓW BADAŃ

111

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Cz Mesjasz Kierowanie Ludzmi w Zarz Proj 1
zarz proj
zarz proj
WBS, PWR, Zarządzanie, SEMESTR VI, Metody i techniki zarz. proj
sem9 Zarz proj
Cz M Zarz Proj Stud 2010 1
Cz Mesjasz Kierowanie Ludzmi w Zarz Proj 1
zarz proj
Prezentacja zarz proj
zarz proj najwazniejsze z ksiazki
Def poj etap proj, projektowanie
Cz Mesjasz Proj Org Syst Ref Zarz 2010 1
Cz Mesjasz Proj Syst Inf Zarz 25 01 2012
Cz M Proj Syst Inf Zarz Stud 2011 (2)
Cz Mesjasz Proj Org Syst Ref Zarz 11 01 2012

więcej podobnych podstron