„narodziny” i rozwój kognitywistyki

1957:
― Skinner, Verbal Behavior
― Chomsky, Syntactic Structure

1983:
― Fodor, The Modularity of Mind

1992:
― Karmiloff-Smith, Beyond Modularity

wg behawioryzmu, struktura umysłu:

•

składa się z dyspozycji behawioralnych

•

jest w całości wynikiem uczenia się

wg behawioryzmu, struktura umysłu:

•

składa się z dyspozycji behawioralnych

•

jest w całości wynikiem uczenia się

wg kognitywistyki, struktura umysłu:

•

składa się z wyspecjalizowanych systemów,
które zaangażowane są w przetwarzanie informacji

•

jest w dużej części wrodzona

wg kognitywistyki, zdolności językowe:

•

są wrodzone

•

i stanowią wyspecjalizowany system

argument na rzecz wrodzonego charakteru
zdolności językowych:

•

„ubóstwo bodźca”

argument na rzecz wrodzonego charakteru
zdolności językowych:

•

„ubóstwo bodźca”

•

kreolizacja

języki pidżinowe versus języki kreolskie

•

języki kreolski Ameryki Łacińskiej

języki pidżinowe versus języki kreolskie

•

języki kreolski Ameryki Łacińskiej

•

Hawaii Pidgin English (Hawaii Creole English)
lata 20-te XX wieku,
j. portugalski, filipiński i kantoński

języki pidżinowe versus języki kreolskie

•

języki kreolski Ameryki Łacińskiej

•

Hawaii Pidgin English (Hawaii Creole English)
lata 20-te XX wieku,
j. portugalski, filipiński i kantoński

•

Nicaraguan Sign Language (ISN),
Managua
nieudany eksperyment z techniką fingerspelling
1977, 1979 (Sandiniści zdobywają władzę), 1986

argumenty na rzecz wyspecjalizowanego
charakteru zdolności językowych:

argumenty na rzecz wyspecjalizowanego
charakteru zdolności językowych:

•

afazje:
ekspresywna (Broki) i receptywna (Wernickego)

argumenty na rzecz wyspecjalizowanego
charakteru zdolności językowych:

•

afazje:
ekspresywna (Broki) i receptywna (Wernickego)

→ Howard Gardner o pacjencie „Mr. Ford”

„content words” / „grammatical function words”

„Does a stone float on water?”
„Do you use a hammer for cutting?”
„The lion was killed by the tiger; which one is dead?”

argumenty na rzecz wyspecjalizowanego
charakteru zdolności językowych:

•

upośledzenia „lustrzane”:
― syndrom Williamsa
― sawantyzm językowy

Syndrom Williamsa (→ WMS)

•

bardzo rzadki syndrom: 1 / 20 000 — 1 / 30 000

Syndrom Williamsa (→ WMS)

•

bardzo rzadki syndrom: 1 / 20 000 — 1 / 30 000

•

IQ: 40–100 pkt., średnio 60 pkt.

Syndrom Williamsa (→ WMS)

•

bardzo rzadki syndrom: 1 / 20 000 — 1 / 30 000

•

IQ: 40–100 pkt., średnio 60 pkt.

•

upośledzone zdolności:
— rozwiązywanie problemów
— samodzielność życiowa
— operowania pieniędzmi
— orientacja w przestrzeni, rozumowanie

przestrzenne

Syndrom Williamsa (→ WMS)

•

bardzo rzadki syndrom: 1 / 20 000 — 1 / 30 000

•

IQ: 40–100 pkt., średnio 60 pkt.

•

nadprzeciętnie rozwinięte zdolności:
— rozpoznawanie twarzy
— ekspresja językowa (początkowo opóźnienie)
— zachowania fatyczne

Christopher (ur. 1962):

•

przypadek unikatowy

Christopher (ur. 1962):

•

przypadek unikatowy

•

to nie jest upośledzenie wrodzone!

Christopher (ur. 1962):

•

przypadek unikatowy

•

to nie jest upośledzenie wrodzone!

•

początkowo opóźnienia rozwojowe,
3 lata: hyperleksja, zainteresowanie książkami
„o faktach”,
6–7 lat: zainteresowanie obcojęzycznymi książkami
„technicznymi”

Christopher (ur. 1962):

•

przypadek unikatowy

•

to nie jest upośledzenie wrodzone!

•

początkowo opóźnienia rozwojowe,
3 lata: hyperleksja, zainteresowanie książkami
„o faktach”,
6–7 lat: zainteresowanie obcojęzycznymi książkami
„technicznymi”

•

IQ: 55 pkt.

•

niezdolność do samodzielnego życia

Christopher (ur. 1962):

•

ale:
— zna biegle 6 języków
— potrafi posługiwać się dodatkowo 15 językami
— rozpoznaje wiele więcej języków