ZARZADZANIE LOGISTYK

Ą

Metoda Zapasu Jednookresowego

(MZJ)

Metoda Zapasu Jednookresowego (MZJ)

Metoda stosowana w przypadkach gdy popyt
wyst

ę

puje tylko w jednym okresie tj. w sytuacjach

gdy nadwy

ż

ka zapasów mo

ż

e mie

ć

ograniczony

okres przydatno

ś

ci do wykorzystania i w razie

niesprzedania w zamierzonym okresie trzeba j

ą

niesprzedania w zamierzonym okresie trzeba j

ą

wyrzuci

ć

, sprzeda

ć

ze strat

ą

lub nawet zniszczy

ć

,

ponosz

ą

c dodatkowe koszty

Przykłady

tego

typu

zapasów

to

m.in.:

ś

wie

ż

e ryby, gazety i czasopisma, a tak

ż

e choinki

w okresie Bo

ż

ego Narodzenia

Metoda Zapasu Jednookresowego (MZJ)

W takich warunkach firma musi porówna

ć

potencjalny

koszt

wyst

ą

pienia

niedoboru

z potencjalnym kosztem wyst

ą

pienia nadwy

ż

ki,

gdzie:

koszt wyst

ą

pienia niedoboru C

=

koszt wyst

ą

pienia niedoboru C

niedoboru

=

= (warto

ść

jednostki, na któr

ą

jest popyt)-(koszt jej nabycia)

koszt wyst

ą

pienia nadwy

ż

ki C

nadwy

ż

ki

=

= (koszt nabycia jednostki)+(koszt pozbycia si

ę

towaru)-

(warto

ść

odzyskana)

Metoda Zapasu Jednookresowego (MZJ)

Celem

MZJ

jest

okre

ś

lenie

takiego

poziomu

zaopatrzenia,

dla

którego

oczekiwany

koszt

wyst

ą

pienia niedoboru b

ę

dzie najbli

ż

szy oczekiwanemu

kosztowi wyst

ą

pienia nadwy

ż

ki. Zastosowanie MZJ jest

procesem składaj

ą

cym si

ę

z dwóch etapów:

procesem składaj

ą

cym si

ę

z dwóch etapów:

Okre

ś

lenie docelowego poziomu obsługi (SL

T

), dla

którego

ró

ż

nica

pomi

ę

dzy

kosztem

wyst

ą

pienia

niedoboru

a

kosztem

wyst

ą

pienia

nadwy

ż

ki

jest

najmniejsza.

Okre

ś

lenie na podstawie docelowego poziomu obsługi

docelowego poziomu uzupełniania zapasów (TS)
danego produktu.

MZJ - Docelowy poziom obsługi

W metodzie zapasu jednookres. poziom obsługi to
po prostu prawdopodobie

ń

stwo,

ż

e firma posiada

wystarczaj

ą

c

ą

ilo

ść

towaru,

ż

eby zaspokoi

ć

popyt

W przeciwie

ń

stwie do metody stałego okresu zamawiania

albo stałej wielko

ś

ci zamówienia nie uwzgl

ę

dnia si

ę

tutaj

albo stałej wielko

ś

ci zamówienia nie uwzgl

ę

dnia si

ę

tutaj

okresu uzupełniania zapasów — zapas jest

wystarczaj

ą

cy albo nie.

W takim razie docelowy poziom obsługi to taki
poziom, przy którym oczekiwany koszt wyst

ą

pienia

niedoboru

jest

równy

oczekiwanemu

kosztowi

wyst

ą

pienia nadwy

ż

ki:

MZJ - Docelowy poziom obsługi

oczekiwany koszt wyst

ą

pienia niedoboru =

= oczekiwany koszt wyst

ą

pienia nadwy

ż

ki

lub

(1-p)C

= pC

(1-p)C

niedoboru

= pC

nadwy

ż

ki

gdzie:

p - prawdopodobie

ń

stwo,

ż

e posiadany zapas pozwoli pokry

ć

popyt

(1-p) - prawdopodobie

ń

stwo wyst

ą

pienia niedoboru

C

niedoboru

- koszt wyst

ą

pienia niedoboru

C

nadwv

ż

ki

- koszt wyst

ą

pienia nadwy

ż

ki

MZJ - Docelowy poziom obsługi

Docelowy poziom obsługi (SL

T

) to

warto

ść

p, dla której prawdziwe jest

równanie:

(1- SL )C

= SL C

(1- SL

T

)C

niedoboru

= SL

T

C

nadwy

ż

ki

.

nadwyż

niedoboru

niedoboru

T

C

C

C

SL

+

=

MZJ - Docelowy poziom obsługi

PRZYKŁAD

Darek prowadzi niewielkie stoisko z lemoniad

ą

,

któr

ą

przyrz

ą

dza sam ka

ż

dego ranka. Chciałby

okre

ś

li

ć

, jak

ą

ilo

ść

napoju powinien sporz

ą

dza

ć

,

ż

eby

móc

zaspokoi

ć

popyt.

Musi

zastosowa

ć

ż

eby

móc

zaspokoi

ć

popyt.

Musi

zastosowa

ć

metod

ę

zapasu

jednookresowego,

poniewa

ż

lemoniada niesprzedana w dniu jej przyrz

ą

dzenia

zostaje wylana, gdy

ż

nast

ę

pnego dnia nie nadaje

si

ę

ju

ż

do spo

ż

ycia. Zmieszanie jednego litra napoju

kosztuje 2,50 zł, a przychód z tytułu sprzedania litra
lemoniady jest równy 10 zł

MZJ - Docelowy poziom obsługi

PRZYKŁAD c.d.

W

kategoriach

problemu

zapasu

jednookresowego

koszty

wyst

ą

pienia niedoboru i nadwy

ż

ki s

ą

nast

ę

puj

ą

ce:

C

niedoboru

= (przychód ze sprzeda

ż

y litra napoju)-(koszt

wyprodukowania litra napoju) = 10 zł-2,50 zł = 7,50 zł

wyprodukowania litra napoju) = 10 zł-2,50 zł = 7,50 zł

C

nadwy

ż

ki

= koszt wyprodukowania litra napoju = 2,50 zł

Na podstawie tych informacji Darek mo

ż

e obliczy

ć

poziom obsługi:

Darek powinien, wi

ę

c wyprodukowa

ć

tyle lemoniady,

ż

eby móc

zaspokoi

ć

popyt przez 75% czasu

.

%

75

lub

75

,

0

5

,

2

50

,

7

50

,

7

.

=

+

=

+

=

zł

zł

zł

C

C

C

SL

nadwyż

niedoboru

niedoboru

T

MZJ - Docelowy poziom

uzupełniania zapasów

Drugim

krokiem

w

metodzie

zapasu

jednookresowego jest przeło

ż

enie docelowego

poziomu

obsługi

(prawdopodobie

ń

stwa)

na

docelowy poziom uzupełniania zapasów.

W tym celu musimy posiada

ć

informacje na temat

rozkładu popytu. W zale

ż

no

ś

ci od sytuacji mo

ż

emy

oszacowa

ć

rozkład popytu na podstawie danych

historycznych albo przyj

ąć

rozkład teoretyczny, na

przykład rozkład normalny albo rozkład Poissona.

MZJ - Docelowy poziom

uzupełniania zapasów

PRZYKŁAD

W poprzednim przykładzie Darek obliczył,

ż

e docelowy

poziom obsługi na jego stoisku powinien by

ć

równy:

SL

T

=75%

Darek

wywnioskował

na

podstawie

codziennych

Darek

wywnioskował

na

podstawie

codziennych

obserwacji,

ż

e

rozkład

dziennego

popytu

na lemoniad

ę

jest zgodny z rozkładem normalnym. W

zwi

ą

zku

z

tym

chce,

ż

eby

docelowy

poziom

uzupełniania zapasów (TS) był wy

ż

szy ni

ż

około 75%

powierzchni pod krzyw

ą

normaln

ą

. Rysunek 1 ilustruje

t

ę

koncepcj

ę

.

MZJ - Docelowy poziom

uzupełniania zapasów

PRZYKŁAD c.d.

Rysunek 1. Docelowy poziom uzupełniania zapasów
dla stoiska z lemoniad

ą

MZJ - Docelowy poziom

uzupełniania zapasów

PRZYKŁAD c.d.

Darek wie równie

ż

,

ż

e nawet je

ś

li dzienny popyt na

lemoniad

ę

jest normalnie rozło

ż

ony, warto

ś

ci

ś

rednie i

odchylenia standardowe ró

ż

ni

ą

si

ę

w zale

ż

no

ś

ci od dnia

tygodnia (patrz tabela 1). Dlatego musimy obliczy

ć

inne

tygodnia (patrz tabela 1). Dlatego musimy obliczy

ć

inne

docelowe

poziomy

uzupełniania

zapasów

dla

dni

powszednich, dla soboty i dla niedzieli.

MZJ - Docelowy poziom

uzupełniania zapasów

PRZYKŁAD c.d.

Wykorzystuj

ą

c tablic

ę

skumulowanych powierzchni

pod krzyw

ą

normaln

ą

(

dodatek A

), Darek szybko

ustala,

ż

e

przy

poziomie

obsługi

równym

75%

docelowy poziom uzupełniania zapasów powinien

docelowy poziom uzupełniania zapasów powinien
wynosi

ć

około 0,68 odchylenia standardowego od

ś

redniej. Wobec tego docelowy poziom uzupełniania

zapasów b

ę

dzie si

ę

kształtował nast

ę

puj

ą

co:

Poniedziałek – pi

ą

tek

422+0,68*67 =467,56 l

Sobota

719+0,68*113 =795,84 l

Niedziela

528+0,68*85 =585,8 l