Lekcja 11 – 19.01.2013
Dział: Komunikacja.

1. Definicja i podział komunikacji.
2. Transport kolejowy.
3. Transport samochodowy.
4. Transport lotniczy
5. Transport

śródlądowy.

6. Transport morski.
7. Transport przesyłowy.
8. Ł

ączność.

1. Definicja i podział komunikacji.
a.

Komunikacja - …..................................................................................

b. podział komunikacji:

Schematyczny podział na główne rodzaje transportu i ł

ączności

przedstawiono poniżej.

TRANSPORT

POWIETRZNY – LOTNICZY
samoloty, helikoptery, sterowce i

inne statki powietrzne

WODNY
morski, śródlądowy

LĄDOWY
kolejowy, drogowy, juczny, zaprzęgowy

SPECJALNY
rurociągi, taśmociągi, linie energetyczne i

in.

ŁĄCZNOŚĆ

TELEKOMUNIKACJA
radio, telewizja, telefonia, internet

TRADYCYJNA
poczta, prasa

,

telegraf

http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=300

2. Transport kolejowy.
a. zalety i wady:

zalety:

•

im większa odległość tym tańszy przejazd

•

bardzo duża ładowność

•

między kolejami nie dochodzi do powstawania korków, tak jak
w przypadku samochodów

•

dobrze rozwinięte linie kolejowe, które w porównaniu do dróg
stanowią bardzo małą powierzchnię

•

doskonały środek transportu dla zatłoczonych miast stanowią tzw.
metra

•

mały wpływ mają warunki pogodowe

wady:

•

wielkie ryzyko kradzieży

•

budowa linii kolejowych jest bardzo kosztowna

•

możliwość zniszczenia towaru w wypadku nagłych zatrzymań,
wstrząsów

b. długo

ść linii kolejowych na świecie:

http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=301

Czechy – 12,0 km/100 km², Hiszpania – 2,4
Niemcy – 11,7, Rosja – 0,5
Wielka Brytania – 6,9 Polska – 7,1

http://spedycje.pl/wiadomosci/_wiadomosci/26102/rynek_transportu_kolejowego_w_i_kwartale_2011.html

http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=389508&page=33

http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=389508&page=33

Zróżnicowanie gęstości sieci kolejowej w Polsce:
- najwyższe ponad 10 km/100km² w województwach:
śląskim – 14,7, dolnośląskim, opolskim
- najniższe – woj.podlaskie – 4,1, mazowieckie – 5,0 km/ 100 km²

Przyczyną takiego zróżnicowania są :
- historyczne – nawiązuje do granic zaborów - Prusy budowały dużo linii
kolejowych w terenach przygranicznych, Rosja działała odwrotnie,
- gospodarcze – tereny lepiej rozwinięte gospodarczo mają mocniej
rozwiniętą sieć kolejową.

3. Transport samochodowy.

a. zalety i wady:
zalety:

•

można się nim dostać wszędzie,

•

szybsze i łatwiejsze życie

•

korzystny w przewozie osób na małe odległości

•

coraz tańsze ceny samochodów

•

łatwiej dostępne (w porównaniu np. z samolotem)

wady:

•

uzależniony od

pogody

•

w bardzo dużej mierze przyczynia się do zanieczyszczenia
ś

rodowiska (m.in. efekt cieplarniany)

•

bardzo duży współczynnik wypadków

•

dłuższy czas transportu w porównaniu z samolotem

•

mała pojemność

•

czasami wysokie koszty utrzymania pojazdu

b. długo

ść dróg kołowych na świecie:

c. transport samochodowy w Polsce:

(Atlas str. 50)

http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=311

Autostrady- Polska do roku 2014 będzie - 2085 km autostrad
Niemcy - 11 400 km, Francja - 9 900 km, Holandia ponad 2 200 km

http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=311

tendencje zmian:
- spadek długości linii kolejowych ( niektóre linie kolejowe likwidowane)
- spadek liczby lokomotyw ( zwłaszcza parowych) i wagonów
- wzrost długości linii zelektryfikowanych,
- spadek ilości przewożonych towarów i osób.

4. Transport lotniczy.
a. zalety i wady:

zalety:

•

uważany za najbezpieczniejszy rodzaj transportu (współczynnik
wypadków bardzo mały w stosunku do samochodów)

•

szybki czas przelotu

•

w niewielkim stopniu wpływa na środowisko

•

coraz niższe ceny biletów

wady:

•

jego funkcjonowanie jest uzależnione od pogody

•

na niewielkie odległości drogi

•

ś

rednia ładowność

•

ryzyko ataków terrorystycznych

b. Czołówka przewo

źników:

- linie USA – American Airlines, Delta Airlines, US Airways, United
Airlines, Continental Airlines, Northwest Airlines
- linie japońskie (All Nippon Airways, Japan Airlines),
- linie brytyjskie (British Airways),
- linie niemieckie (Lufthansa),
- włoskie (Alitalia), skandynawskie (SAS), Francuskie (Air France),
rosyjskie (Aerofłot), koreańskie (Korean Air), arabskie (Saudi Arabian
Airlines, Emirates Airline), singapurskie (Singapore Airlines).

http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=311

c. najwi

ększe porty lotnicze świata:

Najwi

ększe porty lotnicze świata (2008, wg ACI*)

Nr

Port Lotniczy

Liczba pasa

żerów rocznie Zmiana %

1

Atlanta Hartsfield-Jackson (ATL) 90 039 280

+0,7

2

Chicago O`Hare (ORD)

69 353 876

-9,0

3

London Heathrow (LHR)

67 056 379

-1,5

4

Tokio Haneda (HND)

66 754 829

-0,2

5

Paryż Charles De Gaulle (CDG) 60 874 681

+1,6

6

Los Angeles (LAX)

59 497 539

-4,7

7

Dallas / Fort Worth (DFW)

57 093 187

-4,5

8

Pekin (PEK)

55 937 289

+4,4

9

Frankfurt nad Menem (FRA)

53 467 450

-1,3

10 Denver (DEN)

51 245 334

+2,8

d. transport lotniczy w Polsce:

(Atlas str. 50)

WAŻNIEJSZE ZAGRANICZNE POŁĄCZENIA
LOTNICZE WARSZAWY

http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=311

WAŻNIEJSZE POŁĄCZENIA LOTNICZE POLSKICH MIAST

http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=311

Główne porty:

- Warszawie
- Krakowie (Balicach) - Portu Lotniczego im. Jana Pawła II
- Katowicach (Pyrzowicach),
- Wrocławiu,
- Gdańsku
- Poznaniu

Ważniejsze lotniska w Polsce - statystyki (2008)

Lotnisko:

Liczba

pasa

żerów:

Operacje

lotnicze:

Warszawa - Okęcie

9 460 606

129 728

Kraków - Balice

2 923 961

35 568

Katowice - Pyrzowice

2 426 942

27 030

Gdańsk - Rębiechowo

1 954 000

31 000

Wrocław - Strachowice

1 486 442

31 739

Poznań - Ławica

1 274 679

23 609

http://www.lotnictwocywilne.republika.pl/nls.html

5. Transport

śródlądowy:

a. zalety i wady:

zalety:

•

duża ładowność

•

bardzo tani

•

niewielki wpływ na środowisko

•

czasami stanowi atrakcję turystyczną

wady:

•

powolny

•

ryzyko zniszczenia ładunków podatnych na wilgoć

•

uzależniony od pogody

•

konieczność budowy kosztownych kanałów

b. systemy

żeglugi głównie w krajach wysoko rozwiniętych:

- system Wielkich Jezior i rzeki Świętego Wawrzyńca;
- system Missisipi i Missouri – połączony z Wielkimi Jeziorami;
- system żeglugi śródlądowej obejmujący rzeki i kanały w Europie
Zachodniej, którego centralną osią jest Ren;
- rzeki (wraz z dopływami): Wołga. Dunaj, Parana, Jangcy, Ganges,
Amazonka, Ob i Lena.

c. transport

śródlądowy w Polsce:

(Atlas str. 50)

- długość odcinków żeglownych w Polsce - 3638 km w Niemczech jest
ich 7500 km, a w niewielkiej Holandii ponad 5000 km).

- Główne szlaki

śródlądowe:

* największymi rzekami – Wisłą, Odrą, Wartą, Notecią
* kanałami – Gliwickim, Bydgoskim - zadaniem było połączenie
uprzemysłowionych terenów w głębi kraju (zwłaszcza na południu)
z portami morskimi

Ponad 2/3 towarów :
surowce mineralne — węgiel kamienny,
rudy metali, piasek, żwir, skały budowlane
wielkie elementy metalowe (np. rury,
kratownice, blachownice, silosy), które nie
zmieściłyby się na lądowych środki
transportu
surowców wtórnych (zwłaszcza złomu)
i odpadów komunalnych.

http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=311

tylko nieliczne odcinki polskich rzek i kanałów spełniają wymogi
mi

ędzynarodowych dróg wodnych, czyli należą do V i IV klasy.

Większość wód żeglownych zalicza się do klas niższych (I, II i III) co
oznacza, że są one regionalnymi drogami wodnymi, po których mogą
pływać jednostki o niewielkich rozmiarach.

http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=311

6.Transport morski.
a. zalety i wady:
zalety:

•

tani

•

daleki zasięg

•

bardzo duża ładowność

•

transportowany może być każdy rodzaj towaru

•

małe zagrożenie

wady:

•

powolny

•

podczas katastrof tankowców dochodzi do zanieczyszczenie wód

•

obsługuje tylko obszary nadmorskie

•

uzależniony od pogody

•

konieczność przeładunków

•

ryzyko zniszczenia ładunków podatnych na wilgoć

•

konieczność budowy kosztownych portów

b. rodzaje przewozów:
- towarów

masowych

– surowców mineralnych (ropy naftowej, rud

żelaza, węgla kamiennego), chemikaliów (kwasu siarkowego,
chloru, skroplonych gazów), żywności (zbóż, ryb);
- kontenerów z półproduktami i gotowymi produktami.

c. specjalistyczne statki – zbiornikowce, drobnicowce, kontenerowce
i inne – obsługują dalekie trasy międzykontynentalne, przewożąc wielkie
ilości towarów.

d. główne szlaki morskie:
- łączą ze sobą m. in. obszary wydobycia surowców mineralnych
(Australia, Bliski Wschód, Chiny) z obszarami ich przetwarzania (Azja
Wschodnia i Południowa, Europa, USA).

e. najwi

ększe porty morskie:

http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=301#morski

f. “tanie bandery” - wynajmowanie jednostek pływających, którymi są
państwa o stosunkowo niskich kosztach rejestracji i eksploatacji statków.
- kraje: Panama, Liberia, Bahamy, Malta, Filipiny.

g. transport morski w Polsce:

(Atlas str. 50)

2 zespołach portowych:
- Gdańsk–Gdynia,
- Szczecin–Świnoujście.
Najwięcej towarów przeładowywanych jest w Porcie Gdańskim
-ropa naftowa i produkty ropopochodne - Rafineria Gdańska.
Szczecin i Świnoujście - m.in. węgiel kamienny i rudy, z uwagi na
połączenie wodną drogą śródlądową z Górnym Śląskiem (Odrą i Kanałem
Gliwickim).

POLSKIE PORTY MORSKIE

Żegluga pasażerska - Świnoujście oraz Gdańsk i Gdynię - Skandynawia
ż

egluga typowo turystyczna - statki wycieczkowe, w tym także poza

granice naszego kraju, np. z Kołobrzegu na Bornholm czy z Gdyni
i Elbląga do Kaliningradu.

7. Transport przesyłowy.

a. zalety i wady:

zalety:

•

bardzo tani

•

warunki pogodowe nie mają wpływu na jego funkcjonowanie
(bądź w bardzo małym)

•

szybki

•

ekonomiczny

•

najkorzystniejszy

wady:

•

trudności w budowie rurociągów, spowodowane niekorzystną rzeźbą
terenu i wysoki kosztami

•

można przesyłać tylko i wyłącznie jeden rodzaj surowca przez jeden
rurociąg

b. najdłu

ższą sieć rurociągów naftowych:

- w Stanach Zjednoczonych - 60% ogólnej ich długości na świecie.
- Rosja, Kanada, Europa Zachodnia
- Kraje Bliskiego Wschodu

c. transport ruroci

ągowy w Polsce:

- gazociągów i ropociągów - znikome złoża -import ropy i gazu
ziemnego z Ukrainy, Rosji
- magazynowanie w specjalnie wybudowanych zbiornikach
podziemnych - Mogilnie, Husowie, Wierzchowicach, Strachocinie
-rafinerie – Płock, Gdańsk

http://www.wprost.pl/ar/5295/Nabici-w-rure/

http://www.egospodarka.pl/art/galeria/70322,Transport-w-Polsce-wyniki-dzialalnosci-w-2010-r,3,39,1.html

Ciekawostka

http://www.wprost.pl/ar/5295/Nabici-w-rure/

8. Ł

ączność.

a. satelity :
- telekomunikacyjne – służą do komunikacji masowej
- nawigacyjne – wykorzystywane np. w Globalnym
Systemie Nawigacji GPS (Global Positioning System)
wpółrzędne geograficzne
- meteorologiczne – np. Meteosat;
- astrofizyczne – wykorzystywane są do obserwacji
przestrzeni kosmicznej - teleskop Hubble’a
- geofizyczne – np. Landsat; z ich pokładu wykonywane są
szczegółowe zdjęcia powierzchni Ziemi
- wojskowe – nazywane też “szpiegowskimi”

b. Internet - sieci

ą komputerową.

(Atlas str. 28)

Najwięcej internautów w przeliczeniu na 1000 mieszkańców mamy w

krajach europejskich (np. w Holandii 870, w Wielkiej Brytanii 820),
a zwłaszcza w skandynawskich (w Szwecji 870, w Islandii 850, w Danii
840, w Finlandii 830, w Norwegii 820; dla porównania w Polsce jest ich
nieco ponad 500).

http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=301#lacznosc

c. telefonia komórkowa

(Atlas str. 28)

- obecnie na polskim rynku funkcjonuje 4 głównych operatorów sieci

komórkowych:
- Polska Telefonia Cyfrowa (ERA, Heyah),
- Polkomtel (PLUS, Sami Swoi),
- Polska Telefonia Komórkowa Centertel (Orange),
- P4 (Play)

Do usłyszenia.