Temat 4

Przedsi

ę

biorstwo jako podmiot 

działalno

ś

ci gospodarczej

Istota przedsiębiorstwa

Przedsiębiorstwo – element triady określającej strukturę

podmiotowa gospodarki

Przedsiębiorstwo -

podmiot prowadzący na własny 

rachunek działalność produkcyjną lub usługową w 
celach komercyjnych.

Cechy przedsiębiorstwa

Odr

ę

bno

ść

ekonomiczna

Odr

ę

bno

ść

prawna

Odr

ę

bno

ść

techniczno-organizacyjna

Odrębność ekonomiczna

Autonomia wewn

ę

trzna – samodecydowanie

wła

ś

ciciela o rozdysponowaniu zasobów, o 

celach i sposobach ich realizacji w firmie

Autonomia zewn

ę

trzna – swoboda wyboru 

rodzaju działalno

ś

ci, segmentu rynku nie 

dyktowana decyzjami jakiego

ś

organu 

nadrz

ę

dnego 

Odrębność prawna

Zdolno

ść

do działa

ń

prawnych (podmiotowo

ść

prawna)

Przypisanie wła

ś

cicielom skutków działa

ń

przesi

ę

biorstwa

Powi

ą

zania z jednostkami nadrz

ę

dnymi 

regulowane przepisami prawa

Odrębność techniczno-organizacyjna

Wyodr

ę

bniona struktura organizacyjna

Formy własno

ś

ci

Sformalizowane programy produkcji

Przedsiębiorstwo a rynek

Zysk (jak i moŜliwość odniesienia strat) ma swoje 

ź

ródło w rynku.

Silne związki firmy z rynkiem:

-

UzaleŜnienie od nabywcy – rozmiary sprzedaŜy

-

Ź

ródła pozyskania czynników produkcji

-

Siła konkurencji – konieczność dostosowań

Rozmiary firmy a jej charakter

Cechy małych i średnich oraz duŜych firm

Działania firmy oparte na przyjętej 

strategii rozwoju i strategiach 
cząstkowych. Przewaga decyzji 
strategicznych

Funkcjonowanie kierownictwa na 

zasadzie „straŜy poŜarnej”. 
Przewaga decyzji operacyjnych

Wykorzystywanie nowoczesnych 

metod i technik zarządzania. 
Zarządzanie przez wynajęta 
kadrę menedŜerską

Częste łączenie funkcji właściciela 

i menedŜera.  Działanie na 
podstawie własnej intuicji 
właściciela, lub wynajętego 
menedŜera

Znaczny udział w rynku. Rozwi-

nięta działalność eksportowa

Względnie mały udział w rynku. 

Ś

ladowy udział eksportu

DuŜy wolumen sprzedaŜy i zasięg 

co najmniej gospodarki

Prowadzenie działalności na małą

skalę i w przewaŜającej części 
o zasięgu lokalnym

DuŜe przedsiębiorstwo

MSP

MoŜliwość wykorzystania róŜnych 

instrumentów rynku 
kapitałowego

Brak dostępu do źródeł

finansowania z rynku 
kapitałowego

Inwestycje wysokonakładowe. 

Kilka innowacji na raz.

Niskokapitałochłonny rozwój. 

Proste strategie innowacyjne.

Posiadanie osobowości prawnej

MoŜliwość funkcjonowania bez 

posiadania osobowości prawnej

Względnie niska elastyczność

reakcji 

DuŜa elastyczność reakcji na 

zmiany warunków zewn.

Liczne powiązania organizacyjne i 

kapitałowe

NiezaleŜność firmy od innych 

podmiotów

Równowaga przedsiębiorstwa

Równowaga przedsiębiorstwa

- stan,  w  którym 

przedsiębiorstwo  osiągnęło maksymalny  stopień
realizowanej funkcji  celu  w  danym horyzoncie 
czasowym działań i w warunkach zewnętrznych.

Cele przedsiębiorstw

Z

c

= U

c

– K

c

Z’ = Z

c

/K

c

D

c

= U

c

-K

m

D’= D/K

m

Równowaga przedsiębiorstwa 

w konkurencji doskonałej

Maksymalizacja zysku moŜe być osiągnięta drogą

zwiększania przychodu przy danym poziomie 
kosztów.

JeŜeli cena jest stała, to przychód całkowity rośnie wraz 

ze wzrostem sprzedaŜy.

U

c

= p

××××

Q

Równowaga przedsiębiorstwa 

w konkurencji doskonałej

D

p

U

k

U

p

=

=

=

P, U

Q

0

A

C

B

0ACB = U

c

Równowaga przedsiębiorstwa 

w konkurencji doskonałej

Warunki wewnętrzne przyjmują postać kosztów.

Wzrost produkcji i sprzedaŜy powoduje reakcję kosztów –

wzrost kosztu zmiennego i tym samym całkowitego. 
Nieproporcjonalność zmian kosztu całkowitego wpływa 
na przebieg funkcji kosztów przeciętnych i krańcowych. 

Równowaga przedsiębiorstwa 

w konkurencji doskonałej

P, U, K

Q

0

D

U

U

p

p

k

=

=

=

K

k

A

B

Q

1

Q

2

A, B – krańcowe 
progi rentowności

WARUNEK OPTIMUM EKONOMICZNEGO 

KRÓTKOOKRESOWEGO

U

k

=K

k

WARUNEK OPTIMUM EKONOMICZNEGO 

DŁUGOOKRESOWEGO

K

K

→

→

→

→

MIN 

i K

k

< p

Równowaga przedsiębiorstwa 

w konkurencji doskonałej

Zysk 
ekonomiczny

K

k

K

p

Q

max

Q

p 

U 

K

D

U

U

p

p

k

=

=

=

Równowaga przedsiębiorstwa 

w konkurencji doskonałej

Q

p 

U 

K

K

c

U

c

Q

opt1

B

ZYSK

A

Q

1

C

D

PRÓG RENTOWNOŚCI

Próg rentowności to takie rozmiary produkcji, przy 

których przedsiębiorstwo nie osiąga zysku, ani nie 
ponosi straty. KaŜda zmiana wielkości produkcji 
powoduje pojawienie się nadwyŜki (dodatniej lub 
ujemnej).

Analiza algebraiczna progu rentowności wymaga 

załoŜenia o proporcjonalności kosztów.

Próg rentowności dany jest następującym wyraŜeniem:

zj

s

K

p

K

PR

−

=

PRÓG RENTOWNOŚCI

Q

PR

K, U

K

C

U

C