 | Pobierz cały dokument biogeografia pytania id 87155 Nieznany (2) .pdf Rozmiar 409,8 KB |
Teoria dryfu kontynentalnego i tektoniki kier lądowych - znaczenie dla biogeografii.
Wegner rozbudował i uzasadnił hipotezę o dryfie kontynentalnym, ugruntowując jej naukowe podstawy (1912).
Rozstrzygające dla hipotezy były badania nad namagnesowaniem skał, pozwalające określid położenia bieguna
magnetycznego w okresie powstawania danej skały. Badania te wykazały, że bieguny magnetyczne poruszały się
względem kontynentów. Ponieważ drogi bieguna względem różnych kontynentów różnią się, nie można tego ruchu
wyjaśnid samym ruchem biegunów magnetycznych dlatego hipoteza dryfu kontynentów znalazła wyjaśnienie w
teorii tektoniki płyt, która bardziej szczegółowo opisuje procesy tektoniczne na Ziemi. Teoria tektoniki płyt pozwoliła
na odtworzenie dryfu kontynentów w ciągu ostatnich 180mln lat. Dnem oceanów przebiegają grzbiety
śródoceaniczne, które dzielą całą skorupę ziemską na siedem ogromnych i kilka mniejszych kier litosferycznych. Kry
takie mogą się przemieszczad względem siebie; mechanizm ich ruchu polega na tym, iż dno w obrębie grzbietów
śródoceanicznych przyrasta dzięki krzepnięciu magmy wdzierającej się przez jego pęknięcia. Zachodzi przy tym
rozsuwanie się starszych części dna w kierunkach prostopadłych do przebiegu grzbietu i-w dalszym efekcie-
przemieszczanie się lądów. Kontynenty gromadzą się w jeden superkontynent, który następnie ulega rozpadowi.
Ostatni superkontynent (Pangea) istniał w okresie około 240-180mln lat temu. Afryka i Australia były połączone w–
Gondwanę. Lurentia tworzyły obecna Ameryki PN i Grenlandia. Obecne obszary PN. i wschodniej Europy tworzyły
dużą wyspę Baltica. Pomiędzy Lurentią i Balticą tworzyła się strefa subdukcji. Kontynenty te zaczęły zbliżad się do
siebie i nastąpiło ich zderzenie. Efektem zderzeo było np. powstanie gór (w Skandynawi, Ural). W ciągu kolejnych
milionów lat bloki kontynentalne łączyły się i powstał jeden superkontynent- Pangen. Po dziesiątkach milionów lat
Pangea rozpadła się. Północne kontynenty stworzyły Laurazję, południowe – Gondwanę. Od Gondwany oderwała się
Australia, Antarktyda i Indie. Ameryka PN oddziela się od Europy. Na początku ery kenozoicznej od Antarktydy
oddziela się Australia a Indie zderzyły się z Azją
Synantropizacja – przemiany antropogeniczne - proces przekształcania szaty roślinnej i świata zwierząt pod
wpływem działalności czł., objawiający się wypieraniem elementów swoistych przez napływowe, stenotypowych
(wąski zakres tolerancji) przez elementy erytopowe. Tendencja w przekształceniach szaty roślinnej: zmniejszenie
areałów, zanikanie pewnych elementów może byd skutkiem działania bezpośredniego np. wycinanie lasów,
pasterstwo , wycofywanie się pewnych gat. z ich siedlisk a na ich miejsca napływ nowych, powstawanie nowych
zbiorowisk sagitalne – pola, i ruderalne – związane z miejscem gdzie występuje człowiek Obecnie zmiany są szybkie i
przynoszą dużo strat. Poszczególne etapy synantropizacji szaty roślinnej: zbieractwo myślistwo pasterstwo,
rolnictwo, industrializacja urbanizacja. Przykłady: Apofity – grupa roślin rodzimych dla danego obszaru, ale
występujących na siedliskach antropogenicznych: euapofity- występują w naturalnych zbiorowiskach, ale często na
terenach symeryjnych apofity efemeryczne- rośliny, pojawiające się na krótki okres , zamykające swój pełny cykl
rozwojowy, gdy istnieją korzystne warunki. Okres niekorzystny przeżywają w postaci organów podziemnych, np.
kłacza ekiofity- rośliny wzięte do uprawy i zdziczały, np. barwinek Antropofity- rośliny obcego pochodzenia na
danym terenie Matafity- trwale zadomowione we florze archeofity np. chaber bławatek kenofity- rośliny
zawleczone po 1500 roku, młodzi przybysze, młode antropofity Diafity- rośliny, które nie są zadomowione na stałe
efemerofity rosną i zanikają ergazjofigofity np. niecierpek
Piętra roślinności w górach: pogórza, leśno – górskie (niższe, wyższe), subalpejskie, alpejskie, subniwalne (brak
roślinności), niwalne (śnieg)
Zasięg dysjunktywny inaczej rozerwany- składa się z 2 lub więcej zasięgów cząstkowych oddzielonych przerwami
Należy od do zasięgu nieciągłego - między tworzącymi go stanowiskami występują przerwy zasięgowe, nie występuje
wymiana materiału genetycznego. Np. Dysjunkcja arktyczno- trzeciorzędowa – wewnątrzkontynentalna,
tulipaniowiec, Dysjunkcja arktyczno-górska(alpejska)
Bogactwo gatunkowego danego obszaru zależy od: wielkości terytorium, jej wieku, położenie na globie, historia,
wysokości nad poziom morza, im wyżej tym warunki klimatyczne coraz bardziej surowe(ogólna liczba gatunków
spada wraz ze wzrostem wzniesienia nad poziom morza).
1 Teoria wyspy MacArthur i Wilson liczba gatunków we florze i faunie zależy od wielkości ( powierzchni) wyspy i jest
opisana równaniem S= CA
z
, gdzie: S- liczba gatunków w określonej grupie taksonomicznej A- powierzchnia wyspy C i
z- współczynniki równania ustalone doświadczalnie Założenia teorii wysp Tempo imigracji (I) zmniejsza się gdy
liczba gatunków (S) się zwiększa.Dla danego S , I zależy od odległości wyspy od lądu ( im bliżej lądu tym większe I),
Ekstynkcja (E) zwiększa się gdy S zwiększa sięDla danego S , E zależy od powierzchni wyspy ( im mniejsza wyspa i im
mniejsza populacje , które tam mogą żyd tym większe ryzyko wyginięcia) Dodatki i komentarze do prostej teorii
wysp Twierdzi się, że teoria ta wybiera tylko interpretowalną frakcję z przypadkowego szumu. Model zakłada tylko I,
a pomija powstanie nowych gatunków Prosty model zakłada, że I zmniejsza się monotonicznie co nie jest prawdą w
przypadku wielu grup, np. roślin. Prosty model zakłada , że I zależy od odległości od lądu – należałoby założyd, że
duża wyspa prędzej znajdzie się na drodze migracji ptaków i owadów niż mała Założenie, że E zależy wyłącznie od
wielkości wyspy też może byd błędne. I i zanikanie nie muszą byd niezależne. Założenie, że powierzchnia wyspy
determinuje S jest uproszczone. Wyspy górzyste dostarczaja więcej siedlisk niż równinne. Teoria traktuje wszystkie
gatunki jednakowo, co jest zbyt dużym uproszczeniem. Dopuszczalne w odniesieniu do konkretnych grup
taksonomicznych , czy ekologicznych. Stąd wniosek, że uproszczona teoria nie stosuje się do hetrogenicznych grup
organizmów Prosty model traktuje S jako stały dla wyspy i grup gatunków. Jeżeli S obserwowane = const to model
sprawdza się. Jeżeli S obserwowane różne – 2 możliwości: Albo S =const a S obserwowane dąży do niego lecz
zbiorowisko jest zaburzone Albo środowisko stałe a S różne od const wskutek jakiś zmian globalnych.
Teoria znalazła zastosowanie w przypadku wysp siedliskowych na lądzie, np.góry, jeziora, izolowane lasy tereny
chronione 1 scalony teren chroniony jest lepszy niż wiele mniejszych blisko leżących obok siebie, pod względem
kształtu lepszy jest ten teren , który ma najkrótsze granice, Układ wzajemny jest lepszy niż liniowy- wymiana
genetyczna odbywa się na najkrótszej drodze, Możliwośd zachowania korytarzy ekologicznych- I wariant lepszy
Teoria dryfu i kier Hipoteza dryftu kontynentalnego mówi o zmianach w układzie lądów, mórz i oceanów.
Towarzyszyły im zjawiska orogeniczne i zmiany klimatyczne, które wpływały na rozmieszczenie organizmów.
Skutkiem wędrówek kontynentów jest: powstawanie przerw w obrębie ciągłych dotychczas zasięgów, masowe
wymieranie pewnych grup roślin i zwierząt , przyspieszona ewolucja roślin i zwierząt, mieszanie ze sobą flor i faun o
odmiennej genezie i historii, powstanie barier migracyjnych , izolacja oddzielonych od lądu wysp
Paostwa roślinne Holarctis/ holarktyczne obejmuje częśd półkuli N po zwrotnik Raka z małymi wyjątkami, klimat
zróżnicowany, Formacje roślinne różnorodne, duża jednośd florystyczna, 45 rodzin endemicznych, 50 tys gatunków
liczni przedstawiciele takich rodzin jak: sosnowate, bukowate, wierzbowate i inne, pochodzą z niego: pszenica, żyto,
owies, proso, kapusta, marchew Holantarktyczne obejmuje południe Am. Płd, Nowa Zelandia, Antarktyda, klimat
umiarkowany lub zimny, flora stosunkowo uboga – 10 tys gatunków, 8 niewielkich rodzin endemicznych
Palaeotropis/ paleotropikalne zajmuje Afrykę bez części płn i kraoca płd, S Azja, Archipelag Malajski, Nowa Gwinea,
klimat ogromnie zróżnicowany, II paostwo pod względem wielkości, paostwo o bogatej zróżnicowanej florze- ok. 65
tys gat, ok. 50 endemicznych rodzin, przykł rosl: palmy, banany, cytryny, kawa, herbata Neotropis/ neotropikalne -
międzyzwrotnikowa częśd Ameryk- Am.Płd i Środkowa klimat ogromnie zróżnicowany, III paostwo pod względem
wielkości, paostwo o największej liczbie gatunków- ok. 90 tys, 40 rodzin endemicznych, ojczyzna kaktusów,
ananasowatych, w jego obrębie roślinnośd bardzo urozmaicona Australis obejmuje Australię i Tasmanię klimat suchy
lub półsuchy, flora dośd bogata- 13 tys gatunków, 12 endemicznych rodzin pod względem florystycznym swoiste (z
10 tys. Gat. Tylko 1,4 tys. Występuje również w innych paostwach), endemitami są np. eukaliptus, kazuaryna;
Capensis/przylądkowe najmniejsze paostwo pod względem zajmowanego obszaru, obejmuje płd kraoce Afryki, 8,5
tys gatunków roślin, 6 rodzin endemicznych, frezja, mieczyk, pelargonia
Metody migracji zwierząt i roślin
Elementy zasięgowe to połączone zasięgi w grupę o podobnym umiejscowieniu i podobnym przebiegu linii
kresowych. Wyróżniamy element: kierunkowy- granica zasięgu(poziomego)na badanym terenie, geograficzny w
ścisłym znaczeniu- zasięg ogólny(poziomy), wysokościowy- zasięg pionowy, >el. genetyczny- ośrodek
pochodzenia(kolebka), historyczny- czas pojawienia się na badanym terenie, migracyjny- droga wędrówki na badany
teren, ekologiczny- właściwości ekologiczno-geograficzne gatunku.
1 Biogeografia historyczna Nie można wyjaśnid pewnych zjawisk bez odniesienia się do historii taksonu lub zjawisk
historycznych dotyczących środowiska (np. zmiany klimatu). Podstawą jest zasada aktualizmu, która twierdzi, że
czynniki, które działają dzisiaj były takie same w przeszłości i wywołują takie same skutki. Nie jest ona do kooca
prawdziwa, ale nadal na niej opiera się nauka. Metody bezpośrednie Analiza mikroskopowa – bada szczątki, odciski,
ślady lub odlewy wysycane krzemionką; ich stan zależy od wieku i od tego co się stało ze skałami w których te
szczątki zostały zfosylizowane; metoda ta daje wynik jakościowe; nie zachowują się też wszystkie gatunki; wymagają
specyficznych podłóż, kiedy nagle zostaje odcięty dopływ powietrza, jest dużo węgla lub krzemionki, który wysyca
obiekt biologiczny; Analiza pyłkowa przydatna do analizy czwartorzędu; potrzebne jest specjalne podłoże; częśd
żywa obumiera a zostaje zachowana tylko ściana komórkowa po której identyfikuje się gatunki; Pyłki datuje się na
podstawie C
14
; metoda ta nie daje pełnego obrazu roślinności, ale daje obraz jej zmian; na jej podstawie można
określid wymagania taksonów; jeśli potraktowad rośliny jako wskaźniki klimatu, to można śledzid zmiany
paleoklimatyczne; jeśli pojawiają się gatunki synantropijne lub ziarna zbóż świadczy to o pojawieniu się człowieka.
Analiza okrzemkowa uzyskuje się dane dotyczące chemizmu wód, ale nie temperatury, ponieważ okrzemki mają
szeroki zakres tolerancji tego czynnika; Datowanie Datowanie względne – stwierdza która próba jest najmłodsza, a
która najstarsza bez porównywania dat Znaleziska archeologiczne , Datowanie bezwzględne – wiek określa się w BP =
Before Prezent Met radiowęgla – proces połowicznego rozkładu węgla C
14
, Met innych izotopów- Cl, K, Met
datowania iłów wstęgowych Pomiary paleomagnetyczne określają zmiany położenia biegunów magnetycznych.
Metoda ta opiera się na założeniu, że podczas wybuchów wulkanów zastygające żelazo „zapamiętuje” pole
magnetyczne istniejące w czasie erupcji; ponadto pewne elementy szkieletu organizmów zmieniają się wraz ze
zmianami natężenia pola magnetycznego; Badanie rdzeni lodowych badanie składów gazów zawartych w
banieczkach powietrza w lodowcach, podczas odwiertu powstają liczne mikropęknięcia, które zmieniają wyniki
Metody pośrednie (stawianie hipotez na podstawie badao bezpośrednich) Metoda geograficzno-morfologiczna
analiza kształtu i struktury zasięgów; kariologiczna – badanie cytotypów; najstarsze taksony mają najniższy stopieo
poliploidyzacji Osierocone mieszaoce zdarza się że występują w miejscu gdzie nie ma już form rodzicielskich Metoda
chemotaksonomiczna bierze pod uwagę chemiczne różnice zastosowanie ma tu chromatografia i elektroforeza
Rozmieszczenie dwóch taksonów które ściśle ze sobą żyją np. pasożyt i żywiciel; zasięgi powinny się pokrywad;
cykl życiowy zasięgu dzieje zasięgu w czasie jego trwania od powstania do zaniku. Ad.1. Narodziny zasięgu
powstanie nowej jednostki systematycznej 3 sposoby narodzin:Monotopizm- powstaje w 1 miejscu, jego późniejsza
wielkośd i kształt zależą wyłącznie od procesów migracji Politopizm- wiele miejsc powstania, nowy takson tworzy się
niezależnie w kilku punktach w obrębie zasięgu taksonu rodzicielskiego, Pantopizm – na dużym obszarze, nowy
takson powstaje równocześnie w bardzo licznych miejscach na wielkim obszarze w obrębie zasięgu taksonu
rodzicielskiego tak że bez migracji formuje się gotowy zasięg potomny Ad.2. Faza ekspansji: rozprzestrzenianie roślin
w wyniku czego z małych zasięgów inicjalnych powstają zasięgi obszerne Ad.3. Faza stabilizacji po osiągnięciu
maximum rozprzestrzeniania zasięg może utrzymad swoje granice, może rozdzielid się na 2 drogi: różnicowanie się
(różnicowanie się taksonu, następnie ulega fragmentacji, mogą powstawad nowe gatunki) regresja (zasięg zaczyna
się kurczyd, następnie osiąga stadium reliktowe, w konsekwencji może zanikad).
Dysjunkcja- przerwa między obszarami występowania gatunku fauny lub flory może byd lokalna (niewielka) lub
obejmowad duże obszary. O powstaniu dysjunkcji decydują czynniki natury ekologicznej, historycznej i innej.
Rodzaj dysjunkcji- przykład : arktyczno-górska- Arabis alpina, Dryas octopetala, arktyczno-trzeciorzędowa- drzewa
Liliodendron tulipifera i L. chinense,gatunki, transatlantycka przyrównikowa-Rhipsalis baccifera, Pitcairna Felicjana,
pantropikalna-rodziny Lauraceae, Myrtaceae, Myristicaceae, holantarktyczna-Azorella selago, Hebe elliptica,
bipolarna-. Capsella bursa-pastoris, Phleum alpinum.
4. zależności roślinności i flory a cechy siedliskowe Czynniki klimatyczne- związane z wpływami atmosfery a)
promieniowanie słoneczne światło- stanowi główne źródło energii niewielka ilośd dociera do powierzchni Ziemi i tu
następuje absorpcja przez glebę, wodę, szatę roślinną, decyduje o podstawowym procesie warunkującym życie
Podział roślin ze względu na wartości oświetlenia a) euryfotyczne – o szerokiej skali tolerancji b) stenofotyczne – o
wąskiej skali tolerancji - heliofity – rośliny światłożądne, siedliska wydmowe, naskalne np. skiofity – rośliny
cieniolubne w runie zwartych lasów na ocienionych siedliskach b) temperatura- reguluje tempo procesów życiowych
roślin i reakcji chemicznych w ich otoczeniu. odznacza się wyjątkowo dużą zmiennością w czasie i przestrzeni Podział
roślin ze względu na granice tolerancji temp eurytermiczne – bardzo szerokich granicach tolerancji cieplnej
stenotermiczne – o wąskiej skali wymagao termicznych megatermiczne – (ciepłolubne) mezotermiczne – związane ze
średnimi zakresami temperatury oligotermiczne – (niskie wymagania termiczne
Podział zwierząt: stałocieplne, zmiennocieplne c)Działanie wiatru na rośliny bezpośrednie – mechaniczne,
powodując odkształcanie roślin ich uszkodzenie, zwiększa transpirację roślin i parowanie wody glebowej
- umożliwia zapylanie kwiatów , rozsiewanie nasion, zarodników pośrednie – wpływa na: proces erozji, kształtowanie
pokrywy śnieżnej, falowanie wód Działanie wiatru na zwierzęta: przenosi bezkręgowce, wróg wszystkich istot
latających, dla ptaków jest siłą napędową d) opady atmosferyczne- woda atmosferyczna , występuje w 3 stanach
skupienia, niezbędna do życia Typy roślin w zależności od wilgotności środowiska: Hydrofity, higrofity, mezofity,
kserofity (efemery sukulenty, sklerofity) Podział organizmów ze względu na wymagania glebowe: 1 zasobnośd
podłoża eutroficzne- wymagają gleb bardzo zasobnych, mezotroficzne średnio zasobnych, oligotroficzne ubogich
chemizm podłoża bazyfile- rośliny gleb zasadowych, neutrofile- obojętnych, acydofile kwaśnych zawartośd wapnia w
podłożu kalcyfile- roślinny wapieniolubne kalciofoby –unikające 3. Czynniki biotyczne- związane z działalnością
organizmów żywych- roślinnych lub zwierzęcych, żywe składniki środowiska ( rośl , zwierzęta, człowiek) wywierające
bezpośredni wpływ na siebie wzajemnie ( konkurencja, symbioza, pasożytnictwo, drapieżnictwo, łaocuch
pokarmowy) i na środowisko
5.antropogeniczny wpływ na szata roślinna
1 Typy zasięgów: a zasięg kosmopolityczny (zasięg globalny, bardzo szerokie zasięgi geograficzne, zwykle szeroki
zakres tolerancji ekologicznej) b zasięg kontynentalny c zasięg pionowy Cechy zasięgu: wielkośd, kształt, (wydłużony,
izodiametryczny)granice (kres) – zjawiska na kresach, dynamika, centrum (geometryczne, powstania, różnicowania,
zagęszczania) Typy zasięgów: zwarte – wypełnienie wszystkich możliwych siedlisk, luźne - częśd potencjalnych
siedlisk pozostaje nie zajęta ciągłe - tworzące go stanowiska leżą tak blisko siebie, że zachodzid może między nimi
przenoszenie diaspor pod wpływem działania „normalnych”, właściwych dla danej rośliny sposobów rozsiewania,
nieciągłe rozerwane (dysjunktywne) - składają się one z 2 lub więcej zasięgów cząstkowych zajmujących odrębne
ośrodki, oddzielone od siebie przerwami (dysjunkcjami), zwarte z wyspami na obwodzi, rozproszone
zjawiska historyczne miały wpływ na szatę roślinna zmiany globalne wynikające z przyczyn kosmicznych lub
ogólnoziemskich , które doprowadziły do np. podwyższenia się lub obniżenia temperatury w skali całego globu,
zmiany obejmujące pojedyncze kontynenty związane z ich wędrówkami ( dryf kontynentów) zmiany o bardziej
ograniczonym zasięgu spowodowanym np. lokalnymi transgresjami lub regresjami morskimi, wypiętrzaniem się
łaocuchów górskich itp., powstanie i rozprzestrzenianie się roślin okrytozalążkowych, zlodowacenia plejstoceoskie.
Endemity- taksony przywiązane do określonego terenu, zjawisko endemizmu ma podłoże historyczne. Centra
endemizmu: obszary izolowane, bogata rzeźba, kontrasty klimatyczne i glebowe Udział endemitów we florach i
faunach świadczy o ich odrębności – są one podstawą do wyróżniania przy podziale fito- i zoogeograf. Typy
endemitów na podstawie kategorii historycznej Neoendemity- endemity progresywne, taksony młode , niedawno
powstałe i skutkiem tego słabo wyodrębnione pod względem systematycznym Paleoendemity konserwatywne,
epibionty. Są taksonami starymi izolowanymi pod względem systemat, gatunki, które mogą byd również reliktami
podział ewolucyjno-historyczny: Paleoendemity taksony stare, bardzo mało zmienne, izolowane pod względem
systematycznym, pozbawione taksonów zastępczych Schizoendemity powstałe w wyniku dywergencji, mają wspólne
pochodzenie z innymi bliskimi taksonami zastępczymi Patroendemity- gatunki rodzicielskie dla taksonów szeroko
rozmieszczonych Apoendemity- taksony o wąskich zasięgach, powstałe skokowo w obrębie zasięgów szerzej
rozmieszczonych
Mechanizmy wędrówek rosl w sposób przypadkowy zostają zawleczone na dany obszar przez człowieka, trwałe
osiedlanie się tych rosl na terenach silnie zaburzonych, przenikanie tych roślin na średnio zaburzone siedliska
naturalne, opanowanie przez te rośliny nie zaburzonych siedlisk naturalnych Autochoria- samorzutnie,siły działające
na nasiona pochodzą z samej rośliny macierzystej,rozsiewanie na niewielkie odległości Barochoria – rozsiewanie pod
wpływem siły grawitacji , tyczy się ten sposób nasion ciężkich, Anemochoria rozsiewanie nasion przy udziale wiatru
meteorochory- lotnicy, nasiona zaopatrzone w aparaty lotne, skrzydełka ,puch, chameochory- biegacze, ciężkie
nasiona toczone przez wiatr po podłożu , boleochory- poprzez ruchy balistyczne wywoływane przez wiatr,
Hydrochoria- rozsiewanie za pomocą wody, nasiona zawierają w swoich tkankach dużo powietrza dzięki czemu nie
toną ombrohydochoria- przez deszcz, nautohydrochoria- nasiona pływają na wodzie do momentu aż trafią na glebę,
talassochoria- prądy morskie Zoochoria- rozsiewanie nasion przez zwierzęta epizochoria- przyczepianie się nasion na
powierzchni ciała zwierząt, nasiona są zaopatrzone w elem czepne, endozochoria- nasion w przewodach
pokarmowych zwierząt, po przejściu przez przewód pokarm są wydalane, dyszochoria- przypadkowe rozsiewanie
nasion podczas transp, myrmetochoria- rozsiewanie przez mrówki Antropochoria- rozsiewanie przez człowieka,
speirochoria, ergazjochoria, agestochorai- środkami transportu
strefy roślinności na świecie Zawsze zielony tropikalny las deszczowy wysoka temp., duża wilgotnośd, duża suma
opadów rocznych, brak pór roku, las tworzący wiele pięter, występują w nim wysokie drzewa, pnącza i epifity, skąpe
runo leśne, rośliny konkurują o światło, duża różnorodnośd biocenozy, szybki obieg materii, gleby ubogie Tropikalny
las zrzucający liście na zimę lub sawanny klimat gorący, małe wahania temp., 2 pory roku : sucha i deszczowa
ekosystem trawiasty z rzadko rozmieszczonymi drzewami( akacja, baobab) lub krzewami, drzewa zrzucają liście w
porze suchej, trawy rozwijają się bujnie i zakwitają w czasie deszczów a wysychają w porze suchej Subtropikalna
roślinnośd pustynna klimat skrajnie suchy, bardzo duże wahania temp w ciągu doby, rośl. rozmieszczone w dużych
odległościach od siebie, rośliny zasiedlają głównie zagłębienia terenu, rośliny przeżywają suszę w postaci: nasion,
podziemnych narządów przetrwanych, występują sukulenty i suchorośla Roślinnośd twardolistna ( lasy i zarośla)
klimat śródziemnomorski, chłodna, deszczowa zima, lato suche i gorące, wysoka suma opadów rocznych, dominacja
drzew i krzewów o twardych, skórzastych liściach, występują takie formacje roślinne jak: makia i chaparral Zawsze
zielony las strefy umiarkowanej klimat ciepły , wilgotny, oceaniczny, przewaga drzew wiecznie zielonych, drzewa
zrzucające liście na zimę występują tylko w domieszce, obficie występują paprocie, także drzewiaste , liany i epifity
niezbyt liczne, przewaga takich drzew jak: araukaria, wiecznie zielone dęby i buki południowe, Zrzucające zimą liście
lasy strefy nemoralnej klimat umiarkowany, ciepły morski z długą lecz niezbyt mroźną zimą, długi sezon
wegetacyjny, występują 4 pory roku, występuje las mieszany z wyraźną strukturą piętrową, podszyt i runo bogate,
mała liczba gatunków drzew w lesie, np. dąb, buk, grab, klon, w Polsce przewaga sosny w lasach zimą drzewa
liściaste i krzewy tracą, liście Stepy i pustynie z chłodnymi zimami klimat umiarkowany kontynentalny, zima mroźna,
lato suche, gorące, zbiorowiska niskich traw oraz wysokich bylin, prawie pozbawione drzew, biocenoza wykazuje
niewielkie zróżnicowanie gatunkowe, 2 przerwy w wegetacji roślin Tajga – borealne lasy szpilkowe klimat
miarkowany bardzo chłodny, z długą śnieżną mroźną zimą, krótki okres wegetacji;, lasy iglaste z niewielką domieszką
drzew liściastych, runo i podszyt słabo rozwinięte, wieczna zmarzlina wewnątrz kontynentów Tundra klimat
podbiegunowy, zima bardzo mroźna i długa, lato krótkie, bardzo krótki sezon wegetacyjny, wieczna zmarzlina, niska
roślinnośd- przeważają krzewinki, mała liczba gatunków , ekosystem bezleśny, występują karłowate brzozy i wierzby,
łąki arktyczne na najżyźniejszych osłoniętych siedliskach, tundry krzewinkowe i darniowo-krzewinkowe , tundry
mszyste na siedliskach podmokłych, tundry porostowe na siedliskach suchych i nie zaśnieżonych zimą
1. Synantropizacja proces przekształcania szaty roślinnej, świata zwierząt pod wpływem działalności człowieka
objawiające się jako wypieranie elementów swojskich przez obce, kosmopolityczne, a elementy swoiste przez
wszędobylskie. Poszczególne etapy synantropizacji szaty roślinnej: zbieractwo, myślistwo, pasterstwo, rolnictwo,
industrializacja, urbanizacja. Ludy zbierackie i łowieckie nie wywierały większego wpływu na roślinnośd, pasterstwo
przyczyniło się do przesunięcia granic gruntów pod uprawę rolnictwo orne doprowadziło do likwidacji roślinności
naturalnej na terenach uprawianych rewolucja przemysłowa i urbanizacyjna- unicestwienie szaty rośl na danym
obszarze,
2. Co to jest dysjunkcja, co ja powoduje + rodzaje
Teoria dryfu kontynentalnego , znaczenie dla biogeografii Hipoteza dryftu kontynentalnego mówi o zmianach w
układzie lądów, mórz i oceanów. Towarzyszyły im zjawiska orogeniczne i zmiany klimatyczne, które wpływały na
rozmieszczenie organizmów. Skutkiem wędrówek kontynentów jest: powstawanie przerw w obrębie ciągłych
dotychczas zasięgów, masowe wymieranie pewnych grup roślin i zwierząt , przyspieszona ewolucja roślin i zwierząt,
mieszanie ze sobą flor i faun o odmiennej genezie i historii, powstanie barier migracyjnych , izolacja oddzielonych od
lądu wysp
Bogactwo gatunkowego danego obszaru zależy od: wielkości terytorium, jej wieku, położenie na globie, historia,
wysokości nad poziom morza, im wyżej tym warunki klimatyczne coraz bardziej surowe(ogólna liczba gatunków
spada wraz ze wzrostem wzniesienia nad poziom morza).
Piętra roślinności w górach: pogórza, leśno – górskie (niższe, wyższe), subalpejskie, alpejskie, subniwalne (brak
roślinności), niwalne (śnieg)
1. Krainy fitogeograficzny Holarktis – Holarktyka, Palaeotropis – Paleotropikalne , Neotropis – Neotropikalne,
Capensis – Przylądkowe, Australis – Australijska, Anarktis – Antarktyda podział zoogeograficzny Kraina Palearktyczna
Nearktyczna, Orientalna, Etiopska, Neotropikalna, Australijska
zlodowacenia przyczyniły się do ukształtowania rzeźby, stosunków wodnych i gleb co ma wpływ na zróżnicowanie
siedlisk i zadecydowanie o dzisiejszym charakterze szaty roślinnej Najważniejsze następstwa glacjałów w
odniesieniu do szaty roślinnej to: 1)wielkie migracje całych flor, np. flory arktycznej w niższe szerokości
geograficznej, i flor alpejskich w niższe położenia gór i na ich przedpole lub umiarkowanej flory leśnej typu arktyczno-
trzeciorzędowego ku południowym częściom wszystkich trzech kontynentów Holarktydy; 2)wymieranie licznych
gatunków trzeciorzędowych, które „nie nadążyły” ze zmianą miejsca występowania za postępującym oziębieniem się
klimatu; 3)daleko idące efekty ewolucyjne , wyrażające się hybrydyzacją, poliploidyzacją, zaostrzoną presją
selekcyjną w surowych warunkach periglacjalnych. Holocen, spowodował, ze powstała właściwie de novo cała szata
roślinna środkowej i płn. Europy; sformował się jej układ strefowy, sięgający od tundry poprzez tajgę do strefy lasów
liściastych, ukształtowały się zharmonizowane z warunkami klimatu i gleby zasięgi gatunków, wyodrębniły dobrze
scharakteryzowane elementy geograficzne, wyłoniły się nowe jednostki podziału fitogeograficznego do prowincji
włącznie
3. Relikt pozostałośd, gatunki reprezentujące dawną florę i faunę, w przeszłości zajmowały szerszy zasięg
geograficzny, lecz obecnie żyją na terenie znacznie mniejszym- np. metasekwoja, miłorząb japooski, Typy reliktów:
a) r. geograficzny- pozostałośd po większym zasięgu: redukcyjny, dysjunktywny b) r. systematyczny- pozostałośd po
dużej grupie systematycznej c) r. czasowy- związany z jakimś okresem z przeszłości, np. r. glacjalny- organizm
(takson) będący pozostałością z okresu lodowcowego, r. trzecoirzedowy r. topograficzny- związany z morfologią
terenu d) r. edaficzny- relikty, które spotyka się na takich typach gleb które były dawniej szerzej rozprzestrzenione a
następnie uległy zniszczeniu i utrzymały się tylko w niewielu miejscach e) r. biotyczny- ich powstanie związane jest ze
zmianą układu stosunków konkurencji f) r. ostojowy - związany z ostojami g) r. ekologiczny- związany z określonymi
warunkami siedliskowymi h) r. wędrujący- jego zasięg w warunkach niesprzyjających zmniejszył się, a gdy one
ustąpiły gatunek ten mógł znów rozprzestrzeniad się
4. W jaki sposób człowiek wpłynął na ukształtowanie szaty roślinnej Człowiek przyczynił się do zlikwidowania
barier – doprowadziło to do krzyżowania się roślin między sobą w wyniku czego powstały mieszaoce- powstanie
taksonów mieszaocowych z czasem doprowadziło do zniknięcia gatunków wyjściowych, wykreowania nowych,
zaburzonych siedlisk i powstania na nich drobnych taksonów przemieszczenia niewielkich populacji lub pojedynczych
osobników na znaczne odległości- w miejscu osiedlania działa tzw. efekt założyciela, wprowadzenia obcych
gatunków, wprowadzenia roślin uprawnych. Działalnośd człowieka doprowadziła do powstania biotopów:
Oligohemorobowe- biotopy w których obserwuje się niewielki wpływ działalności człowieka, Mezohemorobowe-
biotopy w których obserwuje się średni wpływ działalności człowieka, Euhemorobowe- biotopy w których obserwuje
się duży wpływ działalności człowieka, Polihemorobowe- biotopy w których obserwuje się ogromny wpływ
działalności człowieka, tereny zurbanizowane.
5. Metody przedstawiania zasięgu Zasięg- obszar na którym występuje dany organizm a) mapa Punktowa- każde
stanowisko stwierdzonego taksonu nanosi się mapę w postaci kropek nadaje kształt, wielkośd i strukturę wewn.
zasięgu – mówi czy rośliny występują często, rzadko, czy są skupione czy rozproszone Liniowa- tworzy się je w ten
sposób, że skrajnie występujące punkty łączymy linią Kartograficzna ( rastrowa) - obszar, który badamy dzielimy na
komórki, np. siatkę kwadratów i sprawdzamy czy w każdym kwadracie występuje bądź nie występuje badany przez
nas takson b) metoda opisowa- opis na podstawie jakiejś mapy c) metoda słowna- charakterystyki zasięgów podaje
się we florach opisowych i katalogach florystycznych
| Pobierz cały dokument biogeografia pytania id 87155 Nieznany (2) .pdf Rozmiar 409,8 KB |