16

Ku poznaniu ÊwiadomoÊci

GERHARD ROTH

Badajàc procesy fizyczne zachodzàce w mózgu,
naukowcy usi∏ujà zrozumieç dzia∏anie ludzkiego umys∏u.

24

Czy wolna wola
naprawd´ jest wolna?

MICHAEL PAUEN

Wiele wa˝kich kwestii moralnych i prawnych jest
zwiàzanych z problemem rodzenia si´ ÊwiadomoÊci.

32

Telena∏óg

ROBERT KUBEY i MIHALY CSIKSZENTMIHALYI

Ludzie przesiadujàcy godzinami przed telewizorem
wykazujà wszystkie objawy uzale˝nienia
od substancji psychoaktywnych.

40

Wszechobecny stres

HERMANN ENGLERT

Chroniczny stres powoduje choroby. Aby móc temu
przeciwdzia∏aç, trzeba lepiej poznaç jego mechanizm.

46

Nie l´kajcie si´!

RÜDIGER VAAS

G∏´boko w naszym mózgu tkwià ró˝ne l´ki. Ale mo˝e ju˝
nied∏ugo znajdzie si´ sposób, aby nas od nich uwolniç.

54

Pami´ç muszki

RAPHAËL HITIER, FLORIAN PETIT i THOMAS PRÉAT

Ma∏e i wsz´dobylskie muszki owocowe sà doskona∏ym
modelem do badania pami´ci.

62

Muzyka w g∏owie

ECKART O. ALTENMÜLLER

S∏uchanie muzyki to doznanie nie tylko s∏uchowe,
ale równie˝ wizualne i emocjonalne. W dodatku mózg
ka˝dego z nas przetwarza muzyk´ w innych obszarach.

70

Brzmienie barw,
smak kszta∏tów

VILAYANUR S. RAMACHANDRAN
i EDWARD M. HUBBARD

Synestezja, polegajàca na ∏àczeniu ró˝nych wra˝eƒ
zmys∏owych, jest cennym êród∏em informacji
o funkcjonowaniu i organizacji ludzkiego mózgu.

80

Wyspy geniuszu

DAROLD A. TREFFERT i GREGORY L. WALLACE

Autyzmowi i innym zaburzeniom rozwoju
towarzyszà niekiedy niezwyk∏e zdolnoÊci
artystyczne i fenomenalna pami´ç.

90

Anatomia perswazji

ROBERT B. CIALDINI

Psychologia spo∏eczna sformu∏owa∏a podstawowe
zasady, co robiç, by us∏yszeç: tak.

98

Zweryfikowane przez histori´

ROBERT-BENJAMIN ILLING

Wiele ugruntowanych koncepcji funkcjonowania
ludzkiego mózgu nie wytrzyma∏o próby czasu
– warto o tym pami´taç, przyglàdajàc si´
wspó∏czesnym osiàgni´ciom neurologii.

2

UMYS¸

Wydanie specjalne 1(4)

Czerwiec-sierpieƒ 2004

A

R

T

Y

K

U

¸

Y

82

63

4

Migawki

»

Rozmawiaj z nimi

»

Mikroprzyczyna choroby

Alzheimera

»

Z∏udne bóle

»

Bystrzejsze w okresie

menopauzy?

»

Pokonaç strach

»

U êróde∏ dysleksji

»

Wglàd we wglàd

»

Podzielona to˝samoÊç –

podzielony mózg

»

Bolesna rywalizacja

»

Superman

autystykiem?

»

Nowy model mózgu

»

Liczy si´

wielkoÊç

»

Gry mózgowe

10

Zoom

Uszkodzenia kontrolowane

CLAUS C. HILGETAG

Jak powstaje obraz

MICHAEL H. HERZOG, UDO ERNST i CHRISTIAN
W. EURICH

Etyczne rozterki

HUBERTUS BREUER

106

Eseje

Mi´dzy zdrowiem a chorobà

ROBERT M. SAPOLSKY

Stymulujàce p´ta

JAN AYRES i BARRY NALEBUFF

110

Z∏udzenia

Zobaczyç znaczy uwierzyç

VILAYANUR S. RAMACHANDRAN
i DIANE ROGERS-RAMACHANDRAN

112

Lektury umys∏owe

Sch∏odzona biografia

MARCIN ROTKIEWICZ

WYDANIE SPECJALNE

ÂWIAT NAUKI

3

R

U

B

R

Y

K

I

Ilustracja na ok∏adce: Melissa Szalkowski

T∏umacze, konsultanci i wspó∏pracownicy: Ewa Bartnik,
Marek Binder, Aneta Brzezicka-Rotkiewicz,
Urszula Bulkowska, Rafa∏ Derlacz, Agnieszka Girstun,
Helena Grzego∏owska-Klarkowska, Pawe∏ Holas,
Marek KroÊniak, Ewa Kublik, Krzysztof KwaÊniewicz,
Danuta Majewska-Czajkowska, Grzegorz Morkowski,
Janusz MoryÊ, Magdalena Âlósarska, Anna Tabaczyƒska

106

7

4