52

Kamienio³om wapieni kredowych w Bli¿owie

5894

Lokalizacja:

województwo lubelskie

powiat zamojski

gmina Su³ów

miejscowoœæ Bli¿ów

Rejon geograficzny:

Wy¿yna Lubelsko-Lwowska

Roztocze

Roztocze Œrodkowe

Jednostka geologiczna:

zapadlisko przedkarpackie

4652

Krasnobród

Osady kredowe na Roztoczu wykszta³cone s¹ jako

margle i margle kredowe, a miejscami jako osady kredy

pisz¹cej. W ma³ym, nieczynnym ³omie we wsi Bli¿ów, po

pó³nocnej stronie drogi do Abramowa ods³aniaj¹ siê utwory

górnokredowe wykszta³cone jako jasnobe¿owe, niekiedy

bia³e wapienie o charakterze kredy pisz¹cej.

Kreda pisz¹ca nale¿y do wapieni organogenicznych

tzn. takich, w których budowie dominuj¹cy udzia³ mia³y

wapienne fragmenty organizmów ¿ywych. Kredê spoœród

innych wapieni organogenicznych (powstaj¹cych w wyniku

procesów biochemicznych i chemicznych) wyró¿nia du¿a

zawartoœæ glonów z grupy

Coccolithophorites (10-75%)

o wielkoœci 2-5 mikronów, py³u kalcytowego (5-60%) i

ma³ych otwornic. Obok tych dominuj¹cych fragmentów

w kredzie wystêpuje kwarc, chalcedon i opal (czêsto

tworz¹ce bu³y krzemienne), a podrzêdnie tak¿e glaukonit

i minera³y ilaste. W typowej kredzie fragmenty wiêkszych

skorup wystêpuj¹ bardzo rzadko. Typowa kreda jest bia³a,

ale wystêpuje tak¿e w odmianach o barwie kremowej,

szarej i niebieskawej. Odmiany zasobne w kokkolity i

py³ kalcytowy, nazywane kred¹ pisz¹c¹, s¹ miêkkie, ³awo

rozcieraj¹ siê w palcach i pozostawiaj¹ bia³y, kryj¹cy œlad

na twardszych przedmiotach. Struktura kredy jest bardzo

drobnoziarnista (pelitowa). Kreda wystêpuje w mi¹¿szych

seriach w osadach okresu geologicznego, który od niej

otrzyma³ nazwê okresu kredowego.

Widoczne w kilkumetrowych œcianach ³omu w Bli¿owie

osady kredowe charakteryzuj¹ siê doœæ monotonnym

wykszta³ceniem, nie wykazuj¹ widocznych struktur sedy-

mentacyjnych, a jedynie s³abo zaznaczaj¹ce siê u³awicenie

podkreœlone zró¿nicowanym stopniem zwiêz³oœci ska³y.

Ods³aniaj¹ce siê tu wapienie charakteryzuj¹ siê s³ab¹

zwiêz³oœci¹, s¹ miêkkie i podatne na erozjê. S¹ to utwory

p³ytkiego, ciep³ego morza kredowego, które oko³o 65 mln

lat temu rozci¹ga³o siê na obszarze dzisiejszego Roztocza.

Dziêki s³abej zwiêz³oœci utwory kredowe na obszarze

Roztocza ³atwo ulega³y erozji, tworz¹c zró¿nicowan¹ mor-

fologicznie powierzchniê, na której deponowane by³y z kolei

wapienne osady wieku mioceñskiego.

Równie¿ ma³a zwiêz³oœæ powoduje, ¿e osady górnej

kredy na obszarze Roztocza s¹ s³abo ods³oniête. Ska³y te

najczêœciej widoczne s¹ w postaci zwietrza³ych okruchów

rozproszonych w glebie na polach. £om w Bli¿owie jest

wyj¹tkowym miejscem, gdzie mo¿emy zobaczyæ tak dobrze

zachowane utwory kredowe Roztocza.

Chc¹c dotrzeæ do ods³oniêcia wapieni kredowych musi-

my dojechaæ do miejscowoœci Bli¿ów i od przystanku ko³o

koœcio³a podejœæ do ³omu drog¹.

Ods³oniêcie ma zarówno wartoœæ poznawcz¹ jak i dy-

daktyczn¹ a tak¿e dokumentacyjn¹. Mimo unikatowoœci

nie jest oznakowane ¿adnymi tablicami informacyjnymi.

Przy niewielkich nak³adach mo¿e staæ siê interesuj¹cym i

wartoœciowym punktem na trasie roztoczañskich szlaków

turystycznych.

The Cretaceous limestones quarry in Bli¿ów

In a small quarry located in Bli¿ów village, on the north-

ern side of local road heading to Abramów the Upper Creta-

ceous sediments are exposed: light-beuge, sometimes white

limestones. The sequence belongs to well-known formation

of Cretaceous sediments from the Roztocze area, which

includes marls, marly limestones and chalks.

Chalk is a fossiliferous limestone composed of calcare-

ous fragments of

Coccolithophorites algae (10-75%) of the

size 2-5 micrometers, crypto-crystalline calcite (5-60%)

and small foraminifers.

In the Roztocze area Upper Cretaceous sediments

are poorly exposed due to their high susceptibility to

erosion and can be encountered usually as rock fragments

scattered in the fields. Thus, the quarry in Bli¿ów is an

exceptional site.

Chalks exposed in the quarry walls reveal rather mo-

notonous development. Sedimentary structures are absent

4650

1

2

3

53

Wybrana literatura: 62, 67, 71, 74, 81, 163,

165, 178, 235, 236, 283, 284, 482

Bli¿ów

and poorly visible bedding is underlain by differences in rock

compactness. Sediments were deposited in a warm, shallow

sea which covered the Roztocze area about 65 Ma ago.

Exposures in the Bli¿ów quarry are of unique, scientific,

Autor karty stanowiska dokumentacyjnego i fotografii:

L. Jankowski (2005)

educational and documentational values. Unfortunately,

there are no marks directing to the quarry. At low expenses

this site may become an interesting and important element

of the Roztocze touristic trail system.

1

2

3